WYPADKI PRZY PRACY. POSTĘPOWANIE POWYPADKOWE.

Transkrypt

1 WYPADKI PRZY PRACY. POSTĘPOWANIE POWYPADKOWE. mgr inż. Magdalena Bąk Główny specjalista ds. BHP i Ppoż.

2 PODSTAWY PRAWNE Ustawa z dnia 26 czerwca 1974r. Kodeks Pracy (Dz.U. z 1974r. Nr 24 poz. 141 z późn. zm.) Ustawa z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 2002r. Nr 199, poz z późn. zm.) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz.U. z 2009r. Nr 105 poz. 870)

3 Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 16 września 2004r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz.U. z 2004r., Nr 227, poz. 2298) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 stycznia 2009r. w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy (Dz.U. z 2009r., Nr 14, poz. 80 z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. w sprawie trybu uznawania zdarzenia powstałego w okresie ubezpieczenia wypadkowego za wypadek przy pracy, kwalifikacji prawnej zdarzenia, wzoru karty wypadku i terminu jej sporządzenia. (art. 5 ust. 4) (J.t.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1618) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. w sprawie szczegółowych zasad oraz trybu uznawania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, sposobu jego dokumentowania, wzoru karty wypadku w drodze do pracy lub z pracy oraz terminu jej sporządzania. (J.t.: Dz.U. z 2013r. poz. 924)

4 DEFINICJA WYPADKU PRZY PRACY Zgodnie z Ustawą z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. Nr 199 z 2002r., poz.1673 z późn. zm.) za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą: 1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych; 2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia; 3) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedziba pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy. Wypadek w drodze do pracy lub z pracy Nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonania zatrudnienia, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana.

5 Wypadek śmiertelny PODZIAŁ WYPADKÓW PRZY PRACY Zgodnie z art. 3 ust. 4 ustawy z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 2009r., nr 167, poz. 1322) -za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć poszkodowanego w okresie 6 miesięcy od zdarzenia. Ciężki wypadek Zgodnie z art. 3 ust. 5 ustawy z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 2009r., nr 167, poz. 1322) -za ciężki wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała. Zbiorowy wypadek Zgodnie z art. 3 ust. 6 ustawy z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 2009r., nr 167, poz. 1322) -za zbiorowy wypadek przy pracy uważa się wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia uległy co najmniej dwie osoby.

6 NAGŁOŚĆ ZDARZENIA: -zdarzenie nastąpiło w ciągu jednej zmiany roboczej; -pojęcie nagłość pierwszy warunek uznania określonego zdarzenia za wypadek przy pracy -zostało ukształtowane przez orzecznictwo sądowe. Przełomowe znaczenie dla rozstrzygnięcia tej kwestii miał wyrok Trybunału Ubezpieczeń Społecznych z dnia 19 września 1958 r. (nr IR III 140/58). Przyjęto wówczas, że cechę nagłości ma zdarzenie, którego czas trwania nie przekracza jednej dniówki roboczej. Zdarzeniem nagłym jest więc zarówno trwający kilka sekund kontakt dłoni stolarza z piłą tarczową, jak i kilkugodzinne oddziaływanie na palacza kotłów centralnego ogrzewania tlenku węgla (czadu). Nagłość określa czas oddziaływania czynnika niebezpiecznego na organizm człowieka. Skutki tego oddziaływania mogą ujawnić się natychmiast lub dopiero po pewnym czasie -po kilku dniach, a nawet tygodniach. Przyjęty pogląd utrwalił się w orzecznictwie sądowym.

7 PRZYCZYNA ZEWNĘTRZNA: zdarzenie nastąpiło na skutek działania czynników zewnętrznych, np.: -urazy spowodowane działaniem elementów ruchomych, luźnych, ostrych i wystających maszyn, urządzeń i narzędzi, - działanie zbyt wysokich lub zbyt niskich temperatur (oparzenia, odmrożenia), - działanie energii elektrycznej (porażenie prądem elektrycznym), - działanie substancji chemicznych (np. zatrucie), -wysiłek fizyczny niezbędny do wykonania pracy (np.: dźwiganie ciężaru, nawet gdy nie są przekroczone dopuszczalne normy), - urazy spowodowane potknięciem lub upadkiem. Do uznania danego zdarzenia za wypadek przy pracy wystarczy ustalenie przynajmniej jednej przyczyny zewnętrznej, choćby działały równocześnie i inne. Na równi z wypadkiem przy pracy, traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ: 1) w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż określone w ust. 1, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań; 2) podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony; 3) przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.

8 Przyczyna zewnętrzna drugi warunek uznania określonego zdarzenia za wypadek przy pracy -występuje wówczas, gdy do urazu dochodzi w wyniku oddziaływania na człowieka czynnika występującego poza nim. Nie ma cech wypadku przy pracy uraz, który jest następstwem zakłóceń wywołanych przez czynnik tkwiący wyłącznie w organizmie poszkodowanego, tj. przyczynę wewnętrzną. Np. uraz wskutek upadku spowodowanego atakiem epilepsji, śmierć w wyniku zawału mięśnia sercowego w okolicznościach nie odbiegających rażąco od warunków powszechnie przyjmowanych za normalne. Przyczyna zewnętrzna nie musi być związana wyłącznie z działaniem sił przyrody, narzędzi, maszyn i urządzeń, energii, czynników chemicznych itp. Może nią być każdy czynnik zewnętrzny, mogący wywołać uraz, w tym także czynności wykonywane przez samego poszkodowanego, np. wysiłek fizyczny związany z przemieszczaniem ciężarów nawet wówczas, gdy masa przenoszonych ładunków nie przekracza dopuszczalnych norm dźwigania. Taki sens ma m.in. uchwała siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 1963 r. nr III PO 15/62 (OSNCP 1963 r., zeszyt nr 10), zgodnie z którą: cechy przyczyny zewnętrznej może mieć nadmierny wysiłek fizyczny lub psychiczny związany z pracą, jeśli może on być za taki uznany dla określonej osoby - ze względu na stan wydolności jej organizmu. Przyczyna zewnętrzna, w przeciwieństwie do przyczyny wewnętrznej, nie musi występować jako wyłączna. Przy zbiegu obu rodzajów przyczyn -uaktywnienie się schorzenia samoistnego (mogącego samodzielnie występować jedynie jako przyczyna wewnętrzna) pod wpływem czynnika zewnętrznego (przyczyny zewnętrznej) spełniony jest warunek do uznania określonego zdarzenia za wypadek. Przykładem może być perforacja wrzodu żołądka pod wpływem wysiłku fizycznego. Przy takim zbiegu przyczyn nie ma zastosowania zasada szacowania stopnia wpływu każdej z przyczyn na powstanie urazu i jego skutki. Pogląd ten potwierdza również stan późniejszego orzecznictwa sądowego.

9 ZWIĄZEK Z PRACĄ: zachodzi wówczas, gdy istotną przyczyną wypadku jest pełnienie przez pracownika obowiązków wynikających ze stosunku pracy bądź związanych z nimi, tzn. gdy pracownik działa na rzecz pracodawcy. Związek urazu z pracą trzeci warunek uznania określonego zdarzenia za wypadek przy pracy może zachodzić zarówno wówczas, gdy do urazu dojdzie podczas wykonywania pracy, jak i podczas pozostawania tylko w dyspozycji pracodawcy (lub innego podmiotu), na rzecz którego miała być świadczona praca (oczekiwanie na polecenia: na terenie zakładu lub w innym, wyznaczonym przez pracodawcę lub ten podmiot miejscu). Zerwanie związku z pracą występuje w szczególności w sytuacji, gdy bez uzasadnienia poszkodowany nie świadczy pracy. Związek zdarzenia z pracą, poza przypadkami wynikającymi wprost z definicji wypadku przy pracy, zostaje jednak zachowany w warunkach, gdy poszkodowany nie świadczy pracy, a wykonuje inne czynności, w tym służące zaspokojeniu jego własnych potrzeb. Jako przykłady (wg poglądów utrwalonych w orzecznictwie sądowym) można wskazać: upadek powodujący uraz w drodze do sklepu w celu zakupu artykułów żywnościowych do spożycia podczas przerwy śniadaniowej; skaleczenie dłoni przy zmywaniu talerza po posiłku w czasie tej przerwy itp. Problem związku zdarzenia wypadkowego z pracą od lat wzbudza wiele wątpliwości, a wyrazem tego jest orzecznictwo sądowe.

10 URAZ: uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania czynnika zewnętrznego. Zgodnie z art. 2 pkt13 ustawy z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199, poz z późn. zm.), "uraz" jest uszkodzeniem tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania czynnika zewnętrznego (czynnika niebezp.). Powstanie urazu jest czwartym warunkiem uznania określonego zdarzenia za wypadek przy pracy. Nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w związku z pracą, a nie spowodowało urazu, nie jest wypadkiem przy pracy. Jest ono coraz częściej -określane pojęciem: wydarzenie wypadkowe bez urazowe (WWB).

11 OBOWIĄZKI PRACOWNIKA W RAZIE WYPADKU - zawiadomić przełożonego o wypadku, -ostrzec współpracowników i inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia przed grożącym im niebezpieczeństwem, - udzielić pomocy poszkodowanemu, - zabezpieczyć miejsce wypadku, - podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, - zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym, -niezwłocznie zawiadomić inspektora pracy i prokuratora o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym, który wywołał wymienione skutki, mających związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy, - ustalić okoliczności i przyczyny wypadku, - zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom, - sporządzić właściwą dokumentację powypadkową. Miejsce wypadku należy zabezpieczyć w sposób wykluczający: - dopuszczenie do miejsca wypadku osób niepowołanych, -uruchomienie bez koniecznej potrzeby maszyn i urządzeń technicznych, które w związku z wypadkiem zostały wstrzymane, -dokonywanie zmian położenia maszyn i innych urządzeń technicznych lub innych przedmiotów, które spowodowały wypadek lub pozwalają odtworzyć jego okoliczności.

12 KODEKS PRACY Art. 234.W razie wypadku przy pracy pracodawca jest obowiązany podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym i ustalenie w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom. Pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić właściwego okręgowego inspektora pracy i prokuratora ośmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy orazo każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy. Pracodawca jest obowiązany prowadzić rejestr wypadków przy pracy. Pracodawca jest obowiązany przechowywać protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy wraz z pozostałą dokumentacją powypadkową przez 10 lat.

13 POSTĘPOWANIE POWYPADKOWE 1. Pracownik który uległ wypadkowi, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala, powinien poinformować niezwłocznie o wypadku swojego przełożonego, 2. Zgodę na uruchomienie maszyn i innych urządzeń technicznych lub dokonywanie zmian w miejscu wypadku wyraża pracodawca ( ), 3. Ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku następuje z urzędu, a więc bez wniosku poszkodowanego. Podstawę wszczęcia postępowania stanowi informacja o zaistnieniu wypadku lub zaświadczenie o czasie niezdolności do pracy, 4. Po ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku zespół powypadkowy sporządza nie później niż w ciągu 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku. Termin nie może się opóźnić wskutek uzasadnionych przeszkód lub trudności w treści protokołu powypadkowego należy wtedy podać przyczyny tego opóźnienia, 5. Przed zatwierdzeniem protokołu, zespół powypadkowy zapoznaje poszkodowanego lub członków rodziny zmarłego z jego treścią i poucza ich o możliwości zgłoszenia uwag i zastrzeżeń, 6. Zatwierdzony protokół powypadkowy pracodawca niezwłocznie doręcza poszkodowanemu pracownikowi, a w razie wypadku śmiertelnego członkom rodziny, 7. Protokół powypadkowy wraz z dokumentacją powypadkową pracodawca przechowuje przez 10 lat.

14 Zespół powypadkowy (pracownik służby bhp + przedstawiciel pracowników nie może to być osoba przełożona) -dokonuje oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń ochronnych oraz bada warunki wykonania pracy i inne okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstały wypadek, -jeżeli jest to konieczne, sporządza szkic lub wykonuje fotografię miejsca wypadku, - wysłuchuje wyjaśnień poszkodowanego, jeżeli stan zdrowia na to pozwala, - zbiera informacje dotyczące wypadku od świadków, -zasięga opinii lekarza, a w razie potrzeby opinii innych specjalistów, w zakresie niezbędnym do oceny rodzaju i skutków wypadku, - zbiera inne dowody dotyczące wypadku, - dokonuje prawnej kwalifikacji wypadku, -określa środki profilaktyczne oraz wnioski, w szczególności wynikające z oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy, na którym wystąpił wypadek.

15 (pieczęć pracodawcy) WYJAŚNIENIA UZYSKANIE OD POSZKODOWANEGO Dnia r. w Gubinie zespół powypadkowy powołany przez A.Z. Iwaniccy SJ. Meble Tapicerowane, ul. Kresowa 257 d, Gubin w składzie: 1. Magdalena Bąk GŁÓWNY SPECJALISTA DS. BHP, 2. Roman Romańczuk tapicer, do zbadania wypadku zaistniałego w: A.Z. Iwaniccy SJ. Meble Tapicerowane, ul. Kresowa 257 d, Gubin w dniu r. o godz.: 13:30 uzyskał od Pani Edyty Fortuny, zamieszkałej Gubin, Luboszyce 18/3, poszkodowaną w tym wypadku złożyła następujące wyjaśnienia dotyczące wypadk Jestem zatrudniona na stanowisku szwaczki. Dnia r. pracowałam na II zmianie produkcyjnej od godziny 14:30. Około godziny 23:20 zaczęłam sprzątać swoje stanowisko pracy. Gdy skończyłam, wzięłam worek z nagromadzonymi odpadami i chciałam wynieść do kontenera, który znajduje się przy budynku hali szwalni 2. Otworzyłam drzwi wejściowe, lewą nogę postawiłam na kratkę, która znajduje się przy drzwiach. W jednej chwili, niespodziewanie noga do wysokości kolana, wpadła mi w szparę, która była w kratce, brak było jednego pręta. Czułam ogromny ból. Powoli, delikatnie udało mi się nogę wyciągnąć. Ból cały czas nasilał się. Poszłam wyrzucić śmieci do pojemnika. Gdy wróciłam do hali o całej sytuacji powiedziałam Beacie Janickiej-Jabłońskiej. Wróciłam do domu i wzięłam tabletki przeciwbólowe. Sądziłam, że dolegliwości mi przejdą, dlatego dnia następnego poszłam do pracy. Jednak ból nie ustępował, wręcz przeciwnie wzmagał się. W związku z tym postanowiłam o całym zdarzeniu powiadomić majstrową Mariolę Guzik. Udało mi się przepracować do końca zmiany. W czwartek poszłam do lekarza rodzinnego, który wystawił skierowanie do chirurga oraz na zdjęcie RTG. Chirurg stwierdził skręcenie stawu kolanowego lewego, wystawił zwolnienie lekarskie. Omówienie poprawek i uzupełnień w tekście informacji: (podpis poszkodowanego) (podpisy członków zespołu powypadkowego)

16 . (pieczęć pracodawcy) INFORMACJE UZYSKANE OD ŚWIADKA Dnia r. w Gubinie zespół powypadkowy powołany przez: A.Z. Iwaniccy s.j. Meble Tapicerowane, ul. Kresowa 257 d, Gubin w składzie: 1. Magdalena Bąk główny specjalista ds. bhp, 2. Roman Romańczuk - tapicer do zbadania wypadku zaistniałego w hali szwalni nr 2, w dniu r. o godz. 13:30 uzyskał od Pani Beaty Janickiej-Jabłońskiej zamieszkałej Gubin, ul. Gdańska 23/3 następujące informacje dotyczące wypadku: Pracuję na stanowisku szwaczki. Dnia r. pracowałam na II zmianie produkcyjnej od godz.: Wychodząc z pracy o godzinie 23:30 spotkałam Edytę Fortunę. Zauważyłam, że utyka na lewą nogę, dlatego zapytałam co jej się stało. Opowiedziała mi, że pod koniec zmiany, wychodząc z hali w celu wyrzucenia śmieci, noga jej wpadła w szparę, która znajdowała się w kratce przy drzwiach. Mówiła, że odczuwa ogromny ból. Rozstałyśmy się przy bramie zakładu. Omówienie poprawek i uzupełnień w tekście informacji: (podpis świadka) (podpisy członków zespołu powypadkowego)

17 PROTOKÓŁ POWYPADKOWY

18 Gubin,.2017r. WYKONANIE POLECENIA POWYPADKOWEGO do protokołu 007/ Poszkodowanemu, po powrocie z chorobowego, przeprowadzono ponowny instruktaż stanowiskowy, zwracając szczególną uwagę na ręczne przenoszenie ciężarów. 2.Wyposażono pracowników na stanowiskach pakowania w rękawice robocze.

19 PO ZAKOŃCZENIU POSTĘPOWANIA WYPADKOWEGO 1. Wypełnienie statystycznej karty wypadku portal Główny Urząd Statystyczny. 2. Podpisanie przez poszkodowanego pracownika pisma o kierowanie bądź nie kierowanie na komisję do orzecznika ZUS na komisję, w celu ustalenia procentowego uszczerbku na zdrowiu. 3. W przypadku skierowania poszkodowanego do ZUS-u przekazanie dokumentacji do właściwego ZUS-u.

20 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ ;)