Inwestuj. w kompetencje WYPADKI PRZY PRACY.

Transkrypt

1 Inwestuj w kompetencje WYPADKI PRZY PRACY

2 PIRAMIDA BEZPIECZEŃSTWA WYPADKI ŚMIERTELNE WYPADKI PIERWSZA POMOC ZDARZENIE POTENCJALNIE WYPADKOWE NIEBEZPIECZNE WARUNKI NIEBEZPIECZNE DZIAŁANIA

3 DEFINICJA WYPADKU PRZY PRACY (Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych) ZDARZENIE NAGŁE PRZYCZYNA ZEWNĘTRZNA URAZ LUB ŚMIERĆ cechę nagłości ma zdarzenie, którego czas trwania nie przekracza jednej dniówki roboczej występuje wówczas, gdy do urazu dochodzi w wyniku oddziaływania na człowieka czynnika występującego poza nim uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania czynnika zewnętrznego ZWIĄZEK Z PRACĄ podczas wykonywania pracy, jak i podczas pozostawania tylko w dyspozycji pracodawcy na rzecz którego miała być świadczona praca (oczekiwanie na polecenia: na terenie zakładu lub w innym, wyznaczonym przez pracodawcę miejscu

4 STATYSTYKA W POLSCE WYPADKI OGÓŁEM

5 STATYSTYKA W POLSCE WYPADKI ŚMIERTELNE I CIĘŻKIE

6 PODSTAWY PRAWNE Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych Przepisy wykonawcze (rozporządzenia)

7 Pracodawca jest obowiązany podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym, ustalić okoliczności i przyczyny wypadku, zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom.

8 OBOWIĄZKI PRACODAWCY W RAZIE WYPADKU niezwłocznie zawiadomić właściwego okręgowego inspektora pracy i prokuratora o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy prowadzić rejestr wypadków przy pracy przechowywać protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy wraz z pozostałą dokumentacją powypadkową przez 10 lat Koszty związane z ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy ponosi pracodawca.

9 ŚWIADCZENIA Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy lub zachorował na chorobę zawodową przysługują świadczenia z ubezpieczenia społecznego, od pracodawcy przysługuje odszkodowanie za utratę lub uszkodzenie w związku z wypadkiem przedmiotów osobistego użytku oraz przedmiotów niezbędnych do wykonywania pracy, z wyjątkiem utraty lub uszkodzenia pojazdów samochodowych oraz wartości pieniężnych.

10 podlega karze grzywny od zł do zł, kto: wbrew obowiązkowi nie zawiadamia właściwego okręgowego inspektora pracy, prokuratora lub innego właściwego organu o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy, nie zgłasza choroby zawodowej albo podejrzenia o taką chorobę, nie ujawnia wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, albo przedstawia niezgodne z prawdą informacje, dowody lub dokumenty dotyczące takich wypadków i chorób,

11 Ustawa wypadkowa określa: Rodzaje świadczeń Zasady i tryb przyznawania świadczeń Zasady różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe Zasady finansowania prewencji wypadkowej

12 Wypadek śmiertelny Wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, art. 3 ust. 4, 5, 6

13 Wypadek ciężki Wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, art. 3 ust. 4, 5, 6

14 Wypadek zbiorowy Wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia uległy co najmniej dwie osoby Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, art. 3 ust. 4, 5, 6

15 Za wypadek przy pracy uważa się zdarzenie ( ) które nastąpiło podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych; podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia; w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy. Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, art. 3 ust. 1

16 Na równi z wypadkiem przy pracy traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ: w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż ww., chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań; podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony; przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe. Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, art. 3 ust. 2

17 które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas: 1. uprawiania sportu w trakcie zawodów i treningów przez osobę pobierającą stypendium sportowe; 2. wykonywania odpłatnie pracy na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania; Podmiot na rzecz którego wykonywana jest praca Podmiot wypłacający stypendium Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, art. 3 ust. 3

18 które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas: Kancelaria Sejmu lub Senatu 3. pełnienia mandatu posła lub senatora, pobierającego uposażenie; 4. odbywania szkolenia, stażu, przygotowania zawodowego dorosłych (bezrobotni); Pracodawca lub jednostka Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, art. 3 ust. 3

19 które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas: Spółdzielnia produkcyjna, SKR 5. wykonywania przez członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych oraz przez inną osobę traktowaną na równi z członkiem spółdzielni w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych, pracy na rzecz tych spółdzielni; 6. wykonywaniu pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia; 7. 6a) wykonywania pracy na podstawie umowy uaktywniającej /o której mowa w ustawie z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3/ Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, art. 3 ust. 3 Podmiot na rzecz którego wykonywana jest praca

20 które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas: Osoba wykonująca pracę na podstawie umowy 8. współpracy przy wykonywaniu pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia; 9. wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych; ZUS Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, art. 3 ust. 3

21 które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas: ZUS 10. wykonywania zwykłych czynności związanych ze współpracą przy prowadzeniu działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych; 11. wykonywania przez osobę duchowną czynności religijnych lub czynności związanych z powierzonymi funkcjami duszpasterskimi lub zakonnymi; 12. odbywania służby zastępczej; Pracodawca Zwierzchnia instytucja Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, art. 3 ust. 3

22 które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas: KSAP 13. nauki w Krajowej Szkole Administracji Publicznej przez słuchaczy pobierających stypendium; 14. wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowa taka została zawarta z pracodawcą, z którym osoba pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje ona pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, art. 3 ust. 3 Pracodawca

23 które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas: 15. pełnienia przez funkcjonariusza Służby Celno-Skarbowej obowiązków służbowych Podmiot, w którym funkcjonariusz pełni służbę Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, art. 3 ust. 3

24 Wypadek pracownika tymczasowego Pracodawca użytkownik ( ) ustala okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy, któremu uległ pracownik tymczasowy Ustawa z dnia 9 lipca 2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych

25 Postępowanie powypadkowe Rozporządzenie RM z dnia r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz.U. Nr 105, poz. 870)

26 Obowiązek informacyjny Pracownik, który uległ wypadkowi powinien poinformować niezwłocznie o wypadku swojego przełożonego. Rozporządzenie RM z dnia r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, 2

27 Do czasu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku pracodawca ma obowiązek zabezpieczyć miejsce wypadku w sposób wykluczający: dopuszczenie do miejsca wypadku osób niepowołanych, uruchamianie bez koniecznej potrzeby maszyn i innych urządzeń technicznych, które w związku z wypadkiem zostały wstrzymane, dokonywanie zmiany położenia maszyn i innych urządzeń technicznych, jak również zmiany położenia innych przedmiotów, które spowodowały wypadek lub pozwalają odtworzyć jego okoliczności. Rozporządzenie RM z dnia r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, 3 ust. 1

28 Zgodę na uruchomienie maszyn i innych urządzeń technicznych lub dokonanie zmian w miejscu wypadku wyraża pracodawca, w uzgodnieniu ze społecznym inspektorem pracy, po dokonaniu oględzin miejsca wypadku oraz po sporządzeniu, jeśli zachodzi potrzeba, szkicu lub fotografii miejsca wypadku. Zgodę, w sytuacji zaistnienia wypadku śmiertelnego, ciężkiego lub zbiorowego wyraża pracodawca po uzgodnieniu z właściwym inspektorem pracy i prokuratorem, a w razie zaistnienia takich wypadków w zakładzie górniczym - także po uzgodnieniu z właściwym organem nadzoru górniczego. Dokonywanie zmian w miejscu wypadku bez uzyskania zgody, jest dopuszczalne, jeżeli zachodzi konieczność ratowania osób lub mienia albo zapobieżenia grożącemu niebezpieczeństwu. Rozporządzenie RM z dnia r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, 3 ust. 2-4

29 ZESPÓŁ POWYPADKOWY Powołuje pracodawca Skład: pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy oraz społeczny inspektor pracy Rozporządzenie RM z dnia r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, 4

30 ZESPÓŁ POWYPADKOWY U pracodawcy, który nie ma obowiązku tworzenia służby bhp, w skład zespołu powypadkowego, zamiast pracownika służby bhp, wchodzi pracodawca lub pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu pracodawca powierzył wykonywanie zadań służby bhp, albo specjalista spoza zakładu pracy Rozporządzenie RM z dnia r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, 5 ust. 1

31 ZESPÓŁ POWYPADKOWY U pracodawcy, u którego nie działa SIP, w skład zespołu powypadkowego, zamiast SIP, wchodzi: przedstawiciel pracowników posiadający aktualne zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, zgodnie z przepisami dotyczącymi szkolenia w dziedzinie bhp Rozporządzenie RM z dnia r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, 5 ust. 2

32 Wypadek na terenie innego zakładu pracy Ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, dokonuje zespół powypadkowy powołany przez pracodawcę poszkodowanego, w obecności przedstawiciela pracodawcy, na którego terenie miał miejsce wypadek Rozporządzenie RM z dnia r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, 8 ust. 1

33 Wypadek na terenie innego zakładu pracy obowiązki pracodawcy zapewnić udzielenie pomocy poszkodowanemu, zabezpieczyć miejsce wypadku, zawiadomić niezwłocznie o wypadku pracodawcę poszkodowanego, udostępnić miejsce wypadku i niezbędne materiały oraz udzielić informacji i wszechstronnej pomocy zespołowi powypadkowemu ustalającemu okoliczności i przyczyny wypadku. Rozporządzenie RM z dnia r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, 8 ust. 2

34 Obowiązki zespołu powypadkowego oględziny miejsca wypadku szkic lub fotografia miejsca wypadku (przesłuchanie poszkodowanego) wysłuchać wyjaśnień poszkodowanego, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala (przesłuchanie świadków) zebrać informacje dotyczące wypadku od świadków wypadku zasięgnięcie opinii lekarzy zebranie innych dowodów dokonanie kwalifikacji prawnej wypadku określenie środków profilaktycznych oraz wniosków, w szczególności wynikających z oceny ryzyka zawodowego Rozporządzenie RM z dnia r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, 7

35 Inne materiały dowodowe Zespół powypadkowy jest obowiązany wykorzystać materiały zebrane przez organy prowadzące śledztwo lub dochodzenie, jeżeli materiały te zostaną mu udostępnione Jeżeli wypadek miał rozmiary katastrofy albo spowodował zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego, zespół powypadkowy wykorzystuje ustalenia zespołu specjalistów Rozporządzenie RM z dnia r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, 7 ust. 2

36 Sporządzenie protokołu w ciągu 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku podanie przyczyn ewentualnego opóźnienia niezbędna liczba egzemplarzy wraz z pozostałą dokumentacją powypadkową zapoznanie poszkodowanego z treścią protokołu odrębne zdanie członków zespołu zgłoszenie uwag i zastrzeżeń przez poszkodowanego Rozporządzenie RM z dnia r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, 9

37 Zatwierdzenie protokołu Pracodawca zatwierdza protokół w ciągu 5 dni od jego sporządzenia W przypadku zastrzeżeń wniesionych przez poszkodowanego pracodawca zwraca protokół w celu uzupełnienia i wyjaśnienia Zespół powypadkowy sporządza w ciągu 5 dni nowy protokół Zatwierdzony protokół doręcza się niezwłocznie poszkodowanemu a w przypadku wypadków zbiorowych, śmiertelnych i ciężkich także inspektorowi pracy Rozporządzenie RM z dnia r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, 13

38 Protokół powypadkowy Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 24 maja 2019 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz.U poz. 1071)

39 ARCHIWIZACJA 10 lat

40 REJESTR WYPADKÓW imię i nazwisko poszkodowanego; miejsce i datę wypadku; informacje dotyczące skutków wypadku dla poszkodowanego; datę sporządzenia protokołu powypadkowego; stwierdzenie, czy wypadek jest wypadkiem przy pracy; datę przekazania do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosku o świadczenia z tytułu wypadku przy pracy; liczbę dni niezdolności do pracy; inne informacje, niebędące danymi osobowymi, których zamieszczenie w rejestrze jest celowe, w tym wnioski i zalecenia profilaktyczne zespołu powypadkowego. Rozporządzenie RM z dnia r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, 16 ust. 2

41 Odszkodowanie Rozporządzenie MPiPS z dnia r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania. (j.t. Dz. U poz. 954)

42 Wniosek poszkodowanego do skompletowanie dokumentacji protokół powypadkowy, prawomocny wyrok sądu pracy, kartę wypadku, decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej, zaświadczenie o stanie zdrowia, odpis aktu zgonu.

43 ŚWIADCZENIA Z TYTUŁU WYPADKÓW PRZY PRACY I CHORÓB ZAWODOWYCH

44 RODZAJE ŚWIADCZEŃ Zasiłek chorobowy Świadczenie rehabilitacyjne Zasiłek wyrównawczy Jednorazowe odszkodowanie Renta z tytułu niezdolności do pracy Renta szkoleniowa Renta rodzinna Dodatek do renty rodzinnej Dodatek pielęgnacyjny Pokrycie kosztów leczenia (stomatologiczne, szczepienia ochronne, przedmioty ortopedyczne) Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, art. 6 ust. 1

45 ZASIŁEK CHOROBOWY Niezależnie od okresu podlegania ubezpieczeniu Od pierwszego dnia niezdolności do pracy 100% podstawy wymiaru Ustala i wypłaca płatnik składek lub ZUS

46 USZCZERBEK NA ZDROWIU A ODSZKODOWANIE Ubezpieczonemu, który wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, przysługuje jednorazowe odszkodowanie Za stały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu nie rokujące poprawy. Za długotrwały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający 6 miesięcy, mogące ulec poprawie.

47 OCENA USZCZERBKU NA ZDROWIU Oceny stopnia uszczerbku na zdrowiu oraz jego związku z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową dokonuje się po zakończeniu leczenia i rehabilitacji Zakończenie leczenia i rehabilitacji (Zaświadczenie o stanie zdrowia druk OL-9) Poszkodowany wnioskuje do pracodawcy o skierowanie do ZUS celem ustalenia % uszczerbku na zdrowiu Lekarz orzecznik ZUS określa % stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu ZUS wypłaca odszkodowanie

48 JEDNORAZOWE ODSZKODOWANIE

49 KIEDY ZUS ODMAWIA WYPŁATY ŚWIADCZEŃ? Nieprzedstawienie protokołu powypadkowego lub karty wypadku Nieuznanie w protokole lub karcie zdarzenia za wypadek przy pracy Gdy protokół lub karta zawierają stwierdzenia bezpodstawne

50 KIEDY ZUS ODMAWIA WYPŁATY ŚWIADCZEŃ? Gdy wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa Gdy ubezpieczony będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku Odmowa poddania się badaniu niezbędnemu do ustalenia zawartości alkoholu itd. Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, art. 21