EKSPOZYCJA ZAWODOWA NA KREW I MATERIAŁ POTENCJALNIE ZAKAŹNY PRACOWNIKÓW OKRĘGOWEGO SZPITALA KOLEJOWEGO W KATOWICACH W LATACH
|
|
- Ksawery Madej
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 : PRACA ORYGINALNA DOROTA PARUZEL 1, 2 BOGUMIŁA BRACZKOWSKA 3 MAŁGORZATA KOWALSKA 3 EKSPOZYCJA ZAWODOWA NA KREW I MATERIAŁ POTENCJALNIE ZAKAŹNY PRACOWNIKÓW OKRĘGOWEGO SZPITALA KOLEJOWEGO W KATOWICACH W LATACH OCCUPATIONAL EXPOSURE TO POTENTIALLY INFECTIOUS MATERIAL AMONG WORKERS OF DISTRICT RAILWAY HOSPITAL IN KATOWICE, IN YEARS STRESZCZENIE: Ekspozycja zawodowa personelu medycznego na krew i inny potencjalnie zakaźny materiał biologiczny (IPIM) pacjentów jest dużym problemem w placówkach ochrony zdrowia. Celem pracy było rozpoznanie sytuacji epidemiologicznej w zakresie ekspozycji zawodowej w populacji pracowników Okręgowego Szpitala Kolejowego w Katowicach w latach Przeprowadzone retrospektywne badanie epidemiologiczne pozwoliło na określenie czynników ryzyka oraz okoliczności związanych z zarejestrowanymi przypadkami ekspozycji zawodowych. W celu opisu uzyskanych wyników zastosowano metody analizy opisowej i statystyki analitycznej z wykorzystaniem pakietu Statistica 9.0. W ocenie wyników ustalono kryterium istotności statystycznej p<0,05. Do ekspozycji zawodowych dochodziło najczęściej w oddziałach szpitalnych i salach operacyjnych w czasie zmiany porannej, podczas wykonywania procedur medycznych. Eksponowanymi pracownikami były głównie osoby młode z krótkim stażem pracy. Pielęgniarki i położne najczęściej były narażone na kontakt z krwią pacjentów, a personel pomocniczy na kontakt z innym potencjalnie infekcyjnym materiałem biologicznym. Najczęstszym mechanizmem ekspozycji zawodowych pracowników medycznych było zakłucie palca kończyny górnej igłą ze światłem. Wprowadzenie w szpitalu bezpiecznych kaniul wyeliminowało przypadki zakłuć tym sprzętem. Część eksponowanych pracowników (14,7%), pomimo przebytego w przeszłości szczepienia, w momencie ekspozycji nie posiadała aktualnego badania w kierunku przeciwciał anty-hbs. O wdrożeniu postępowania poekspozycyjnego decydował zazwyczaj status serologiczny pacjenta będącego źródłem ekspozycji. Żaden z eksponowanych pracowników w latach nie uległ zakażeniu zawodowemu wirusem HBV, HCV czy HIV. 1 Wydział Społeczno-Medyczny Wyższej Szkoły Planowania Strategicznego w Dąbrowie Górniczej 2 Okręgowy Szpital Kolejowy w Katowicach 3 Katedra i Zakład Epidemiologii Wydziału Lekarskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach DOROTA PARUZEL Wydział Społeczno-Medyczny, Wyższa Szkoła Planowania Strategicznego w Dąbrowie Górniczej, ul. Kościelna 6, Dąbrowa Górnicza, Tel.: (32) wew. 25, Fax: (32) wew. 11, oskzakazenia@op.pl Wpłynęło: Zaakceptowano: DOI: dx.doi.org/ /fz SŁOWA KLUCZOWE: analiza epidemiologiczna, ekspozycja zawodowa, pracownicy medyczni ABSTRACT: Medical staff are exposed to blood and other potentially infectious biological patients material, it is a serious problem in healthcare facilities. The aim of presented study was to identify epidemiological situation among occupational exposure of workers in the population of the District Railway Hospital in Katowice in the years Conducted retrospective epidemiological study allowed to identify risk factors and circumstances of the registered occupational exposure cases. Descriptive and analytical statistics method were used for statistical analysis of data, all statistical analyses were performed using Statistica 9.0 software. Interpretation of statistical significance was based on the criterion p<0.05. The occupational exposure occurred most frequently in hospital wards and operating rooms in morning hours, when medical procedures were performed. Young employees with less experience were the most exposed group of workers. Nurses and midwives were frequently exposed to patients blood and the other staff were rather exposed to other potentially infectious biological material. The most common mechanism of occupational exposure was stabbing a needle with light
2 in a finger. Cannulas implementation in hospital effectively eliminated stab cases. Despite of vaccination part of exposed workers (14,7%) had actually no protection to HBS in exposure day. Patient s serologic status decided that the post-exposure procedures was implemented. None of the exposed workers in had occupational infection with HBV, HCV or HIV. KEY WORDS: epidemiological analysis, medical staff, occupational exposure WSTĘP Z uwagi na charakter wykonywanej pracy oraz stały kontakt z chorymi ludźmi, lekarze, pielęgniarki, położne oraz personel pomocniczy są nieustannie narażeni na ryzyko ekspozycji zawodowej z udziałem materiału potencjalnie zakaźnego, takiego jak krew lub inne płyny ustrojowe. W grupie wirusowych zakażeń krwiopochodnych najważniejszą rolę odgrywa ekspozycja na wirusy hepatotropowe typu B i C (ang. hepatitis B virus HBV, hepatitis C virus HCV) oraz wirus HIV. Transmisja zakażenia jest możliwa w wyniku przeniesienia materiału zakaźnego poprzez zakłucie lub skaleczenie skażonym narzędziem medycznym lub w wyniku bezpośredniego kontaktu materiału zakaźnego z błonami śluzowymi czy uszkodzoną skórą. Szacuje się, że obecnie roczna liczba zakłuć w Polsce kształtuje się na poziomie 37 tysięcy, co oznacza około 100 zakłuć dziennie. Najczęściej ulegają im pielęgniarki i lekarze, co jest udokumentowane wynikami badań wielu autorów [1, 2]. Uważa się, że skala zjawiska ekspozycji zawodowej w naszym kraju jest niedoszacowana z uwagi na niezbyt wiarygodny rejestr zgłaszanych przypadków ekspozycji, podyktowany m.in. brakiem ujednoliconego sposobu raportowania zdarzeń, a także zaniedbaniami samych pracowników ochrony zdrowia [3 5]. Ponadto istniejące szacunki opierają są właściwie na danych pozyskiwanych w trakcie badań ankietowych, podczas których deklaracje pracowników nie są weryfikowane przez właściwe biomarkery. Celem pracy było rozpoznanie sytuacji epidemiologicznej w zakresie ekspozycji zawodowej na krew i materiał potencjalnie zakaźny wśród pracowników zatrudnionych w Okręgowym Szpitalu Kolejowym w Katowicach w latach , z uwzględnieniem rodzaju ekspozycji oraz okoliczności ich występowania. Wyniki przeprowadzonych analiz dają możliwość porównania danych własnych z pracami innych autorów. Ponadto sformułowane wnioski mogą okazać się pomocne w określeniu przyszłych działań zmierzających do poprawy percepcji w zakresie potencjalnego ryzyka zawodowego wśród pracowników ochrony zdrowia, a tym samym do zmniejszenia zagrożenia ich zdrowia. MATERIAŁ I METODY Badaną grupę stanowili pracownicy Okręgowego Szpitala Kolejowego (OSK) w Katowicach, którzy ulegli ekspozycji zawodowej w latach Analizą objęto wyłącznie osoby zgłoszone do rejestru ekspozycji zawodowych w szpitalu. Ogółem przebadano 61 eksponowanych osób. Przeprowadzono retrospektywne badanie epidemiologiczne, w trakcie którego analizowano czynniki związane z występującymi ekspozycjami. Uwzględniono: zróżnicowanie czasowe w kolejnych latach, grupy zawodowe, wiek badanych, płeć, staż pracy oraz rodzaj i mechanizm zaistniałej ekspozycji. Źródłem danych były informacje zawarte w indywidualnych kartach ekspozycji pracowników na krew lub inny potencjalnie infekcyjny materiał zakaźny. Dodatkowo zebrano dane z działu kadr, dotyczące liczby osób zatrudnionych w analizowanym okresie w placówce leczniczej oraz stażu pracy eksponowanych. Dane uzyskano za zgodą dyrekcji OSK w Katowicach. Strukturę zatrudnienia oraz liczbę zaistniałych ekspozycji w badanym szpitalu przedstawiono w Tabeli 1. W celu opisu uzyskanych wyników wykorzystano metody analizy opisowej i analitycznej. Zmienne ilościowe prezentowano w postaci miar położenia średniej i mediany oraz w postaci miar rozproszenia, takich jak odchylenie standardowe i współczynnik zmienności. W celu oceny zróżnicowania w grupach, po sprawdzeniu rozkładu wartości zmiennych ilościowych na podstawie testów Kołmogorowa-Smirnowa i Shapiro-Wilka, wykorzystano testy nieparametryczne (U Manna-Whitneya i ANOVA Kruskala-Wallisa). Zmienne jakościowe prezentowano w postaci liczby obserwacji i odsetka. Do oceny zróżnicowania zmiennych jakościowych w grupach definiowanych przez płeć wykorzystano test zgodności χ 2. Ostatecznie zastosowano model regresji wielorakiej do analizy wielu zmiennych. Zmienną zależną była zmienna jakościowa postępowanie poekspozycyjne (tak; nie). Zmiennymi objaśniającymi były: płeć, wiek, materiał biologiczny oraz status serologiczny pacjenta. W interpretacji wyników wykorzystano kryterium istotności statystycznej p<0,05. Wszystkie analizy wykonano z udziałem pakietu STATISTICA 9.0 lub procedur dostępnych w arkuszu kalkulacyjnym Excel. 264
3 Grupa zawodowa Rok Lekarze Lekarze stażyści Pielęgniarki Położne Niższy personel medyczny (salowe, sanitariusze) Pracownicy obsługi Technicy medyczni Farmaceuci Pozostali pracownicy administracyjni Ogółem Ekspozycje Liczba ekspozycji ekspozycji 11,48 18,03 18,03 16,39 16,39 19,672 Współczynnik ekspozycji na 100 zatrudnionych 2,09 3,31 3,33 3,01 3,06 3,64 Tabela 1. Pracownicy szpitala w Katowicach w latach (liczba zatrudnionych), liczba i odsetek ekspozycji oraz współczynnik ekspozycji na 100 zatrudnionych. Ryc. 1. ekspozycji zawodowych w grupach pracowników OSK w Katowicach. WYNIKI Zbadano 61 eksponowanych pracowników, wśród których większość stanowiły kobiety (n=45; 73,77%). Średnia wieku badanych wynosiła 37,7±10,7 roku (mediana 38 lat), średni staż pracy kształtował się na poziomie 13,3±11,3 roku (mediana 13 lat). Największa liczba ekspozycji miała miejsce w 2012 roku, co przekładało się na najwyższą wartość współczynnika na 100 zatrudnionych pracowników. Osiągnął on wartość 3,64/100 zatrudnionych (Tabela 1). Biorąc pod uwagę strukturę zatrudnienia, najwięcej ekspozycji (n=25; 40,1%) odnotowano w grupie pielęgniarek/ położnych i lekarzy (n=16; 26,2%) (Ryc. 1). W grupach lekarzy i pielęgniarek obliczono właściwe współczynniki na 100 zatrudnionych pracowników. Wartość współczynnika była większa u lekarzy i stażystów niż w grupie pielęgniarek i położnych. Najwyższe współczynniki dotyczyły 2009 i 2011 roku. Dokładne dane przedstawiono w Tabeli 2. Najwięcej ekspozycji miało miejsce w salach operacyjnych (n=21; 34,4%); większość zdarzeń (n=47; 77%) wystąpiła podczas pierwszej zmiany, tj. w godzinach i była związana z wykonywaniem procedur medycznych (n=51; 83,6%). Wśród najczęstszych przyczyn odnotowywano zakłucie (n=47; 77%), w tym najwięcej przypadków dotyczyło zakłucia igłą ze światłem (n=30; 63,8%). Charakterystyka wybranych zmiennych dotyczących miejsca pracy eksponowanych osób, rodzaju, mechanizmu i okoliczności urazu zaprezentowano w Tabeli 3. Analiza danych dotyczących głębokości zranienia w czasie ekspozycji wykazała, że najczęściej występowały urazy średnie z przebiciem skóry i niewielkim krwawieniem (n=24; 57,1%). Co siódmy badany pracownik (n=8) doznał urazu ciężkiego. Większość ekspozycji (n=35; 83,3%) była wynikiem samookaleczenia; co dziewiąty badany doznał ekspozycji wskutek okaleczenia przez inne osoby (16,7%). Większość przypadków ekspozycji dotyczyła rąk (75,4% przypadków w obrębie palców i 11,5% w obrębie dłoni). Szczegółowa analiza okoliczności dotyczących rodzaju materiału infekcyjnego będącego źródłem ekspozycji wykazała, że większość zdarzeń była związana z kontaktem pracownika z krwią pacjentów (85,2%,) (Tabela 4). Prawie we wszystkich przypadkach (98,4%) wyniki testów osób eksponowanych w dniu ekspozycji pod kątem HIV, HBV i HCV były ujemne. Zdecydowana większość osób badanych została zaszczepiona przeciw wzw B ponad trzy lata przed wystąpieniem ekspozycji (88,5%), a 6% eksponowanych pracowników zostało zaszczepionych w ciągu ostatnich trzech lat. Badanie poziomu przeciwciał anty-hbs wykazało wysoki ich poziom (>100 miu/ml) u większości eksponowanych pracowników (62,3%). Około 15% badanych nie posiadało miana ochronnego przeciwciał anty-hbs. Szczegółową charakterystykę ekspozycji z uwzględnieniem rodzaju materiału biologicznego, statusu serologicznego eksponowanych osób i źródła ekspozycji oraz stanu wszczepienia i uodpornienia badanych w kierunku HBV zaprezentowano w Tabeli
4 Tabela 2. Liczba i współczynnik zaistniałych ekspozycji w grupie lekarzy i pielęgniarek w latach Rok zdarzenia Liczba ekspozycji wśród lekarzy i stażystów Liczba lekarzy i stażystów Współczynnik na 100 zatrudnionych lekarzy i stażystów Liczba ekspozycji wśród pielęgniarek i położnych Liczba pielęgniarek i położnych , , , , , , , , , , , ,50 Współczynnik na 100 zatrudnionych pielęgniarek i położnych Tabela 3. Charakterystyka wybranych zmiennych dotyczących miejsca pracy, eksponowanych osób, rodzaju, mechanizmu i okoliczności urazu (ekspozycji) (n=61). Wyszczególnienie (zmienne) Badani Miejsce pracy * Sala operacyjna 21 34,4 Oddział zachowawczy 16 26,2 Oddział zabiegowy 14 22,9 Sala porodowa 4 6,6 Izba przyjęć 3 4,9 Inne miejsca (np. poradnia, centralna sterylizatornia) 3 4,9 Rodzaj ekspozycji Prawdopodobna 31 50,8 Ewidentna 26 42,6 Ekspozycja skóry nieuszkodzonej 4 6,5 Mechanizm ekspozycji Zakłucie ** 47 77,0 Skaleczenie 10 16,4 Zachlapanie 4 6,6 Czynności, w czasie których doszło do ekspozycji Procedury medyczne 51 83,6 Prace porządkowe 10 16,4 Godzina zdarzenia , , ,5 * odsetki nie sumują się, respondenci wskazywali więcej niż jedną odpowiedź; ** zakłucie (zakłucie igłą ze światłem, wenflonem, kolcem z aparatu do przetoczeń, igłą chirurgiczną). Przeprowadzone analizy wykazały istnienie zależności pomiędzy mechanizmem ekspozycji a płcią. Wyniki testu χ 2 wskazują na istnienie istotnej różnicy pomiędzy grupą kobiet i mężczyzn. Zdecydowana większość ekspozycji była związana z zakłuciem i istotnie częściej dotyczyła kobiet niż mężczyzn (88,89% vs. 43,75%) (χ 2 =13,93; p=0,0009) (Tabela 5). Zaobserwowano istotną różnicę w częstości podejmowania lub zaniechania działań poekspozycyjnych w grupach personelu placówek szpitalnych eksponowanych na krew lub inny materiał biologiczny. Wśród osób, u których wdrożono postępowanie poekspozycyjne, większość stanowili pracownicy medyczni, w przypadku których ekspozycja była związana z kontaktem z krwią (63,16%) (w stosunku do osób eksponowanych na inny materiał biologiczny (36,84%)). Istotnie częściej wdrażano postępowanie poekspozycyjne w odniesieniu do osób eksponowanych na krew niż na inny materiał biologiczny (χ 2 =10,7; p=0,001) (Tabela 6). Analiza regresji wielorakiej wykazała, że jedynym kryterium decydującym (w sposób istotny statystycznie) przy podjęciu decyzji o wdrożeniu postępowania poekspozycyjnego był status serologiczny pacjenta (źródła ekspozycji). Wartość współczynnika regresji wynosiła β=0,481 przy poziomie istotności p=0,001. Ponadto wartości współczynników regresji dla wieku i materiału biologicznego są ujemne, co wskazuje, że wśród pracowników, w odniesieniu do których podjęto działania poekspozycyjne, znalazły się osoby młodsze i eksponowane na krew. Jednak w odniesieniu do tych zmiennych właściwe współczynniki regresji nie były istotne statystycznie (Tabela 7). OMÓWIENIE W latach w Okręgowym Szpitalu Kolejowym w Katowicach zarejestrowano łącznie 61 przypadków ekspozycji zawodowej na krew lub inny potencjalnie infekcyjny materiał biologiczny pochodzący od pacjentów. Wszystkie zgłoszone wypadki wydarzyły się podczas wykonywania pracy i dotyczyły wyłącznie personelu medycznego. Największa liczba ekspozycji miała miejsce w 2012 roku, co przekładało się na najwyższą wartość współczynnika na 100 zatrudnionych pracowników. Osiągnął on wówczas wartość 3,64/100 ogółu zatrudnionych. Większość przypadków ekspozycji była związana z kontaktem z krwią (85,25% vs. 14,75% z IPIM). Wyniki testu χ 2 wskazują, że na kontakt 266
5 Tabela 4. Charakterystyka ekspozycji z uwzględnieniem rodzaju materiału biologicznego, statusu serologicznego eksponowanych osób i źródła ekspozycji oraz stanu wszczepienia i uodpornienia badanych w kierunku HBV (n=61). Wyszczególnienie (zmienne) Badani Rodzaj materiału infekcyjnego Krew 52 85,2 Inny (jakikolwiek płyn ustrojowy) 9 14,8 Status serologiczny eksponowanego pracownika w dniu ekspozycji: wyniki testu w kierunku HIV, HBV, HCV Wszystkie ujemne 60 98,4 antygen HBs(+), pozostałe ujemne 1 1,6 Status serologiczny pacjenta źródła ekspozycji (wyniki testu w kierunku HIV, HBV, HCV) Wszystkie ujemne 51 83,6 Przeciwciała anty HCV(+), pozostałe ujemne 6 9,8 Antygen HBs(+), pozostałe ujemne 1 1,6 Nieznane źródło 3 4,9 Stan wyszczepienia pracowników przeciw wzw B Według schematu >3 lat przed wystąpieniem ekspozycji Według schematu <3 lat przed wystąpieniem ekspozycji 54 88,5 4 6,6 Nieszczepiony 3 4,9 Poziom przeciwciał anty-hbs u eksponowanych pracowników (miu/ml) > ,3 od 100 do ,9 < ,7 z krwią najczęściej były narażone pielęgniarki i położne, następnie lekarze i praktykanci. Z kolei pracownicy pomocy medycznej częściej byli eksponowani na inny materiał biologiczny. Zaobserwowane różnice były istotne statystycznie na poziomie p=0,006. Średnia wieku badanych wynosiła 37,7±10,7 roku, przy czym połowę grupy stanowiły osoby 38. roku życia. Najwięcej eksponowanych pracowników było w wieku od lat, z krótkim stażem pracy (0 5 lat). Średnia długość pracy osób badanych wynosiła 13,3±11,3 roku. W grupie eksponowanych pracowników przeważały kobiety (73,77% badanych), co wiąże się z feminizacją zawodów medycznych. Prawie połowa przypadków ekspozycji zawodowych miała miejsce w oddziałach szpitalnych (zachowawczych Tabela 5. Wpływ płci badanych na częstość występowania poszczególnych mechanizmów ekspozycji wśród pracowników OSK w Katowicach w latach Charakter ekspozycji Ogółem n Kobiety n Mężczyźni n Istotność testu χ 2 Zakłucie 47 (77,0) 40 (88,9) 7 (43,7) p=0,0009 Skaleczenie 10 (16,4) 4 (8,9) 6 (37,5) Zachlapanie 4 (6,6) 1 (2,2) 3 (18,7) 26,23%; zabiegowych 22,95%), jednak najwięcej ekspozycji zdarzyło się w salach operacyjnych, w tym salach cięć cesarskich (34,43% wszystkich przypadków). W Polsce najczęstszym mechanizmem ekspozycji zawodowych pracowników medycznych jest zakłucie, co zostało potwierdzone w wielu badaniach [4, 6 8]. W przeprowadzonym badaniu własnym, w 77% ekspozycji przyczyną również było zakłucie, z czego ponad 75% eksponowanych doznało zakłucia palców ręki. Istotnie częściej do incydentów tego typu dochodziło u kobiet niż u mężczyzn (88,89% vs. 43,75%). Prawdopodobnie jest to związane ze strukturą zatrudnienia wśród badanych, zawody medyczne są częściej wykonywane przez kobiety. Ekspozycja związana ze skaleczeniem dotyczyła 16% zarejestrowanych przypadków, a zachlapanie materiałem infekcyjnym niespełna 7%. Przedstawione wyniki są w pełni zgodne z danymi Braczkowskiej i wsp., którzy badali przypadki ekspozycji zawodowych w województwie śląskim w latach [6]. W obu badaniach ekspozycje zawodowe w około ¾ przypadków były spowodowane zakłuciami, a najczęściej eksponowaną częścią ciała były palce kończyny górnej. Biorąc pod uwagę strukturę zatrudnienia w OSK w Katowicach, najczęściej ekspozycje dotyczyły lekarzy i lekarzy stażystów oraz pielęgniarek i położnych. Na potrzeby badania obliczono właściwe współczynniki na 100 zatrudnionych pracowników z obu tych grup. Warto zauważyć, że wartość współczynnika była większa u lekarzy i stażystów, niż w grupie pielęgniarek i położnych. Najwyższe współczynniki dotyczyły lekarzy w 2009 (11,1/100 zatrudnionych lekarzy i stażystów) i 2011 roku (10,0/100). W grupie zawodowej pielęgniarek i położnych wskaźniki były zdecydowanie niższe (od 1,39 do 3,5/100 zatrudnionych pielęgniarek i położnych). Z kolei w badaniu przeprowadzonym przez Baran i wsp., w grupie pracowników Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II w Krakowie w latach , Rodzaj materiału biologicznego Dalsze postępowanie poekspozycyjne Ogółem n Istotność testu χ 2 TAK n NIE n Krew 12 (63,2) 40 (95,2) 52 (85,2) p=0,001 Inny materiał 7 (36,8) 2 (4,8) 9 (14,7) Ogółem 19 (31,2) 42 (68,8) 61 (100,00) Tabela 6. Wpływ rodzaju materiału biologicznego będącego źródłem ekspozycji na częstość podejmowania lub zaniechania postępowania poekspozycyjnego wśród pracowników OSK w Katowicach w latach
6 Tabela 7. Wyniki analizy wielu zmiennych dla zależności pomiędzy wdrożeniem postępowania poekspozycyjnego a płcią, wiekiem pracowników, rodzajem materiału biologicznego oraz statusem serologicznym pacjentów. Postępowanie poekspozycyjne = a + β1 płeć + β2 wiek + β3 rodzaj materiału biologicznego + β4 status serologiczny pacjenta Zmienna β* Błąd standardowy β Błąd standardowy t (56) Wyraz wolny 0,835 0,505 1,653 0,1 Płeć (K=1; M=2) 0,007 0,110 0,008 0,116 0,068 0,9 Wiek osoby eksponowanej -0,036 0,117-0,002 0,005-0,304 0,7 w latach Rodzaj materiału biologicznego -0,135 0,139-0,176 0,182-0,968 0,3 (krew=1; inny=2) Status serologiczny pacjenta (dodatni=1; ujemny=2) 0,481 0,133 0,601 0,166 3,624 0,001 p współczynniki ekspozycji zawodowych w grupach zawodowych lekarzy i pielęgniarek kształtowały się odmiennie. Zdecydowanie wyższe wartości odnotowano w grupie pielęgniarek (4,68 6,99) niż w grupie lekarzy (1,69 4, 49) [8]. W szpitalu w godzinach porannych wykonuje się najwięcej procedur medycznych, co przekłada się na większą liczbę pracujących. Analogicznie też większość ekspozycji w OSK (ponad 77%) miało miejsce podczas pierwszej zmiany, tj. w godzinach od 7.00 do i dotyczyło częściej mężczyzn (87,5%) niż kobiet (73,3%). Zdecydowanie mniej przypadków odnotowano w godzinach popołudniowych oraz nocnych odsetki kształtowały się na poziomie 11,5%. Analizując rodzaj wykonywanych czynności, w trakcie których dochodziło do zranień, wyliczono, że 84% przypadków było związanych z procedurami medycznymi, głównie iniekcjami, asystowaniem przy zabiegach operacyjnych oraz pobieraniem krwi do badań. Ponad 16% badanych pracowników uległo ekspozycji w trakcie różnego rodzaju prac porządkowych, głównie usuwania odpadów. Najczęściej przyczyną narażenia było zakłucie igłą ze światłem, dotyczyło to blisko połowy badanych (49,2%). W 21,3% przypadków powodem zakłucia była igła chirurgiczna, a u 16 osób (39% badanych) doszło do skaleczenia się innym narzędziem chirurgicznym. Należy tu zaznaczyć, że mimo powszechnie obowiązującego zakazu ponownego zakładania osłonek na igły, blisko 5% osób uległo takim ekspozycjom. Gańczak i wsp. w badaniach personelu oddziałów położniczo-ginekologicznych w województwie zachodniopomorskim uzyskali bardzo podobne wyniki. Igły ze światłem były przyczyną 55,2% skaleczeń, igły szewne 26,9%, a narzędzia chirurgiczne 17,9% [7]. Badanie Serafińskiej i wsp., przeprowadzone na podstawie danych z ośmiu ośrodków referencyjnych rejestrujących ekspozycje zawodowe, potwierdza wyniki uzyskane w niniejszej pracy. Według Serafińskiej do incydentów ekspozycji najczęściej dochodziło podczas zmiany rannej (63,5%) w trakcie wykonywania różnych procedur medycznych lub po ich zakończeniu (łącznie 57,3%). Autorzy badania wskazują jednak na znacznie wyższy odsetek zakłuć igłą ze światłem lub wenflonem (78,9% wszystkich przypadków) [4]. Różnice w tym zakresie pomiędzy obu badaniami wynikają prawdopodobnie z faktu, że w Okręgowym Szpitalu Kolejowym w Katowicach od 2007 roku wprowadzono częściowo do użytku tzw. bezpieczne wenflony. Jednak jak wykazało badanie, w 2007 i 2008 roku nadal zdarzały się zakłucia tym sprzętem (6,6% zdarzeń). Prawdopodobnie część personelu z przyzwyczajenia stosowała kaniule, które nie dawały ochrony przed zakłuciem. Dopiero w kolejnych latach, gdy całkowicie zastąpiono tradycyjne wenflony sprzętem bezpiecznym, udało się wyeliminować tego rodzaju incydenty. Z uwagi na fakt, że procedurę zakładania kaniul obwodowych u pacjentów wykonują głównie pielęgniarki i położne, można z dużą pewnością przypuszczać, że wymiana tego rodzaju sprzętu na bezpieczny przyczyniła się do zmniejszenia liczby ekspozycji zawodowych w tych grupach pracowników (w porównaniu do badań innych autorów) [4, 6 8]. Powszechnie wiadomo, że pielęgniarki i położne są grupą zawodową mającą najczęstszy kontakt z pacjentami oraz ich płynami ustrojowymi, wydzielinami i wydalinami. W badaniu ankietowym Garus-Pakowskiej i Szatko, przeprowadzonym w grupie 151 osób personelu medycznego łódzkich szpitali, u 98,2% pielęgniarek i 77,5% lekarzy dochodziło do takich kontaktów kilka razy w tygodniu. W tym aż 82,9% pielęgniarek oraz 60% lekarzy deklarowało kontakt z krwią i IPIM do kilkunastu razy dziennie [9]. Wśród osób eksponowanych w OSK w badanym okresie, większość przypadków ekspozycji zawodowych (n=52; 85,2%) była związana z kontaktem z krwią. Wyniki testu χ 2 wskazują, że na krew najczęściej narażone były właśnie pielęgniarki i położne, następnie kolejno lekarze i praktykanci. Z kolei pracownicy pomocy medycznej częściej byli eksponowani na inny potencjalnie zakaźny materiał. Zaobserwowane różnice były istotne statystycznie (na poziomie p=0,006). Braczkowska i wsp. w cytowanych badaniach wykazali, że w 94,9% przypadków źródłem ekspozycji pracowników medycznych również była krew pacjentów [6]. Ryzyko zakażenia u osób eksponowanych określa się na poziomie około 30% dla HBV i 3% dla HCV. W przypadku wirusa HIV prawdopodobieństwo zarażenia jest znacznie niższe i wynosi od 0,1% (ekspozycja na śluzówki) do 0,3% w przypadku zakłucia [10]. Wysoki poziom przeciwciał anty-hbs (>100 miu/ml) dotyczył 62,3% osób. U 22,9% eksponowanych pracowników poziom tych przeciwciał 268
7 utrzymywał się na średnim poziomie ( miu/ml). Niepokojący jest fakt, iż u 14,7% badanych stwierdzono niski poziom anty-hbs (<10 miu/ml) pomimo zaszczepienia w przeszłości. Oznacza to, że osoby te nie były chronione przed zakażeniem wirusem HBV w dniu ekspozycji [11]. Z kolei Gańczak w swojej pracy zwraca uwagę na brak ogólnopolskich rekomendacji dotyczących oceny skuteczności szczepień u pracowników medycznych [12]. W badaniu własnym nie wykazano istotnych rozbieżności w częstości ekspozycji u pracowników z różnych kategorii opisujących poziom przeciwciał anty-hbs w grupie kobiet i mężczyzn (p=0,1). Wysoki poziom przeciwciał u eksponowanych stwierdzono u 60% badanych kobiet oraz 68,75% mężczyzn. Ocenę postępowania poekspozycyjnego w Okręgowym Szpitalu Kolejowym w Katowicach prowadzi lekarz medycyny pracy zgodnie z obowiązującą w szpitalu procedurą. Dalsze postępowanie po ekspozycji odbywało się zgodnie ze schematem opracowanym przez Krajowe Biuro Koordynacyjne ds. Zapobiegania AIDS w Warszawie [13]. Osoby eksponowane z niskim poziomem przeciwciał anty-hbs szczepiono dodatkowo jeszcze jedną dawką szczepionki przeciw wzw B (14,7% przypadków). Z kolei pracowników medycznych eksponowanych na wirus HCV objęto obserwacją przez okres sześciu miesięcy oraz przeprowadzano u nich badania kontrolne w celu oceny ewentualnego zakażenia (9,8% przypadków). Osoby eksponowane, u których nie można było zidentyfikować i ocenić źródła ekspozycji, skierowano do ośrodka konsultacyjnego w Szpitalu Specjalistycznym w Chorzowie, w celu kontynuowania dalszego postępowania poekspozycyjnego. Wyniki analiz wskazują na istotną różnicę w częstości podejmowania lub zaniechania dalszego postępowania poekspozycyjnego w grupach osób eksponowanych na krew lub inny materiał biologiczny. Wśród pracowników szpitalnych, u których wdrożono postępowanie poekspozycyjne, większość stanowił personel, którego ekspozycja wiązała się z kontaktem z krwią (63,2%) w stosunku do osób eksponowanych na inny materiał biologiczny (36,8%). Wartość testu χ 2 potwierdza, że istotnie częściej wdrażano postępowanie poekspozycyjne w odniesieniu do osób eksponowanych na krew niż na inny materiał biologiczny. W trakcie trwania badania grupy eksponowanych pracowników OSK w Katowicach zakończono wszystkie obserwacje narażonych w okresie Żaden z eksponowanych pracowników w momencie zakończenia badania nie uległ zawodowemu zakażeniu wirusem HBV, HCV czy HIV. WNIOSKI Częściej ekspozycji zawodowej ulegały osoby młode z krótkim stażem pracy, najczęściej w oddziałach szpitalnych i salach operacyjnych. Pielęgniarki i położne były najczęściej eksponowane na krew, natomiast personel pomocniczy na inny potencjalnie infekcyjny materiał biologiczny. Natomiast najczęstszym mechanizmem ekspozycji zawodowych pracowników medycznych było zakłucie palca kończyny górnej igłą ze światłem. Stosowanie bezpiecznych kaniul zdecydowanie zmniejsza lub eliminuje przypadki zakłuć podczas wykonywania procedury zakładania wkłuć obwodowych. Żaden z eksponowanych pracowników OSK w latach nie uległ zakażeniu zawodowemu wirusem HBV, HCV czy HIV. Około 15% eksponowanych pracowników nie posiadała miana ochronnego przeciwciał anty-hbs. KONFLIKT INTERESÓW: nie zgłoszono. PIŚMIENNICTWO 1. Wojciechowski A. Kiedy igły bezpieczne? Zakażenia 2009;6: Bilski B. Needlestick injuries in nurses the Poznań study. Int J Occup Med Environ Health 2005;18(3): Gańczak M. Komputerowy program EPINet do zgłaszania zawodowych ekspozycji na krew wśród personelu medycznego przesłanki do wdrożenia w Polsce. Med Pr 2009;60(5): Serafińska S, Smoliński P, Gładysz A. Krytyczna ocena rejestracji ekspozycji zawodowych związanych z naruszeniem ciągłości tkanek oraz wynikających z tego konsekwencji wśród pracowników polskiej służby zdrowia. Med Pr 2006;57(5): Szczeniowski A. Wszystko co chcielibyście wiedzieć o zakłuciach, ale baliście się zapytać. Sepsis 2009;2(1): Braczkowska B, Kowalska M, Beniowski M, Zejda JE, Mazur W, Witor A. Zawodowa ekspozycja pracowników służb medycznych na wirus HIV w województwie śląskim. Med Pr 2010;61(3): Gańczak M, Szych Z, Karakiewicz B. Ocena zawodowego narażenia na zakażenie HBV, HCV i HIV u personelu oddziałów ginekologii i położnictwa. Med Pr 2012;63(1): Baran M, Wójkowska-Mach J. Ekspozycja zawodowa z udziałem materiału potencjalnie zakaźnego w Szpitalu Specjalistycznym im. Jana Pawła II w Krakowie. Zakażenia 2008;5: Garus-Pakowska A, Szatko F. Ekspozycje przezskórne personelu medycznego. Med Pr 2011;62(5): Dzierżanowska D. Zakażenia Szpitalne. 2 nd edn. α-medica Press, Bielsko-Biała, 2008, p Epidemiology and Prevention of Vaccine Preventable Diseases. 12 th edn., second printing. Centers for Disease Control and Prevention, USA, Gańczak M. Zakażenia zawodowe patogenami krwiopochodnymi wśród personelu medycznego w kontekście zadań dla zdrowia publicznego. Przew Lek 2010;2: Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej. Postępowanie Zapobiegawcze i Diagnostyczne w Przypadku Zakażenia HIV i Zachorowania na AIDS. 2 nd edn. Krajowe Biuro Koordynacyjne ds. Zapobiegania AIDS, Warszawa,
Zapobieganie zranieniom w świetle nowej ustawy Rzeszów 2014
Zapobieganie zranieniom w świetle nowej ustawy Rzeszów 2014 Dorota Kudzia-Karwowska Kierownik CS SPSK-M ŚUM w Katowicach Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu
Postępowanie przed- i poekspozycyjne na patogeny przenoszone przez krew
Postępowanie przed- i poekspozycyjne na patogeny przenoszone przez krew Zakład Immunopatologii Chorób Zakaźnych i Pasożytniczych Kamila Caraballo Cortes EKSPOZYCJA ZAWODOWA narażenie na materiał potencjalnie
zarządza się co następuje:
Zarządzenie nr 44 Dyrektora Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Legnicy z dnia 5 lutego 2009 roku w sprawie: wprowadzenia procedury klinicznej zarządza się co następuje: 1 Z dniem 5 lutego 2009
ilość szpitali pod nadzorem Teren Powiat grodzki Bielsko Biała Powiat ziemski bielski 17 3
Sytuacja dotycząca ekspozycji zawodowych na potencjalnie zakaźne czynniki biologiczne w szpitalach województwa śląskiego w latach 2010 2013. Renata Cieślik Tarkota; Oddział Epidemiologii WSSE w Katowicach.
PROCEDURA POSTĘPOWANIA POEKSPOZYCYJNEGO W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA NARAŻENIA ZAWODOWEGO NA MATERIAŁ ZAKAŹNY
PROCEDURA POSTĘPOWANIA POEKSPOZYCYJNEGO W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA NARAŻENIA ZAWODOWEGO NA MATERIAŁ ZAKAŹNY 1. CEL Celem procedury jest określenie zasad postępowania w przypadku wystąpienia u pracownika ekspozycji
WYDZIAŁOWA KSIĘGA JAKOŚCI KSZTAŁCENIA. Procedura 21. Postępowanie w przypadku ekspozycji na materiał zakaźny
Procedura 21 Postępowa w przypadku ekspozycji na materiał zakaźny 1 1. ZAKRES PROCEDURY Procedura dotyczy wszystkich studentów w trakcie praktycznej nauki zawodu. 2. TERMINOLOGIA Ekspozycja - naraże na
Nasze bezpieczeństwo, to także bezpieczeństwo pacjenta. Ewa Zamojska-Kościów
Nasze bezpieczeństwo, to także bezpieczeństwo pacjenta Brno 2015 Ewa Zamojska-Kościów Dyrektywa 32/2010/UE w sprawie zranień ostrymi narzędziami W bloku operacyjnym powstaje najwięcej powikłań, w tym najgroźniejsze
ilość szpitali pod nadzorem Teren Powiat grodzki Bielsko Biała Powiat ziemski bielski 12 3
Sytuacja dotycząca ekspozycji zawodowych na potencjalnie zakaźne czynniki biologiczne w szpitalach województwa śląskiego w latach 2010 2012. Renata Cieślik Tarkota; Oddział Epidemiologii WSSE w Katowicach.
SHL.org.pl SHL.org.pl
Czy bezpieczny sprzęt to tylko sprawa personelu a może to także kwestia bezpieczeństwa pacjenta? Dr med. Paweł Grzesiowski STOWARZYSZENIE HIGIENY LECZNICTWA SZPITAL SPECJALISTYCZNY ŻELAZNA FUNDACJA INSTYTUT
Małgorzata Kołpak-Kowalczuk. Stacjonarna opieka zdrowotna w realizacji potrzeb zdrowotnych populacji województwa podlaskiego w latach
Małgorzata Kołpak-Kowalczuk Stacjonarna opieka zdrowotna w realizacji potrzeb zdrowotnych populacji województwa podlaskiego w latach 2007-2012 Streszczenie Poprawa zdrowia i związanej z nim jakości życia
NA ZAKAŻENIE HBV i HCV
NA ZAKAŻENIE HBV i HCV Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gdańsku 18.04.2016r. Aneta Bardoń-Błaszkowska HBV - Hepatitis B Virus Simplified diagram of the structure of hepatitis B virus, Autor
ANALIZA CZYNNIKÓW WPŁYWAJĄCYCH NA CZAS WŁĄCZENIA PROFILAKTYKI LEKOWEJ ZAKAŻENIA HIV W GRUPIE PACJENTÓW ZGŁASZAJĄCYCH SIĘ W LATACH
ANALIZA CZYNNIKÓW WPŁYWAJĄCYCH NA CZAS WŁĄCZENIA PROFILAKTYKI LEKOWEJ ZAKAŻENIA HIV W GRUPIE PACJENTÓW ZGŁASZAJĄCYCH SIĘ W LATACH 2001-2004 PORADNIA PROFILAKTYCZNO-LECZNICZA WOJEWÓDZKI SZPITAL ZAKAŹNY
EKSPOZYCJE PRZEZSKÓRNE PERSONELU MEDYCZNEGO
Medycyna Pracy 2011;62(5):473 480 Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi http://medpr.imp.lodz.pl Anna Garus-Pakowska Franciszek Szatko PRACA ORYGINALNA EKSPOZYCJE PRZEZSKÓRNE PERSONELU MEDYCZNEGO
w sprawie zapobiegania zakłuciom personelu medycznego wydane w związku ze stanowiskiem XV Zjazdu Delegatów Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego
Katowice, 1.03.2010 r. Stanowisko Konsultanta Krajowego w Dziedzinie Pielęgniarstwa Epidemiologicznego w sprawie zapobiegania zakłuciom personelu medycznego wydane w związku ze stanowiskiem XV Zjazdu Delegatów
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1)
Bezpieczeństwo i higiena pracy przy wykonywaniu prac związanych z narażeniem na zranienie ostrymi narzędziami używanymi przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Dz.U.2013.696 z dnia 2013.06.19 Status: Akt
... PROCEDURA : POSTĘPOWANIE PO EKSPOZYCJI ZAWODOWEJ NA KREW I INNY POTENCJALNIE INFEKCYJNY MATERIAŁ BIOLOGICZNY
... opracował......... pieczątka zakładu data aktualizacji P-06 PROCEDURA : POSTĘPOWANIE PO EKSPOZYCJI ZAWODOWEJ NA KREW I INNY POTENCJALNIE INFEKCYJNY MATERIAŁ BIOLOGICZNY Przedmiotem procedury jest opis
Dorota Kudzia-Karwowska SPSK-M ŚUM Katowice
Dorota Kudzia-Karwowska SPSK-M ŚUM Katowice Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 6 czerwca 2013r ; W sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu prac związanych z narażeniem na zranienie ostrymi
Warszawa, dnia 19 czerwca 2013 r. Poz. 696 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 6 czerwca 2013 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 19 czerwca 2013 r. Poz. 696 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 6 czerwca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu
II. Narażenie występuje podczas wykonywania następujących czynności: realizacja zadań z zakresu kwalifikowanej pierwszej pomocy
Załącznik nr 5 Ramowa procedura postępowania poekspozycyjnego dotycząca potencjalnego narażenia na kontakt z materiałem biologicznie niebezpiecznym (wirus HIV, HBV, HCV) - dla ratowników ksrg I. Materiał
Edukacja i świadomość na temat zakażeń HCV
Edukacja i świadomość na temat zakażeń HCV Krzysztof Tomasiewicz Katedra i Klinika Chorób Zakaźnych Uniwersytet Medyczny w Lublinie Edukacja Jakie tematy szkoleń (nauczania)?: 1. Co to jest HCV, czym
Aspekty prawne w kontekście zagrożenia funkcjonariuszy i pracowników SW ekspozycją na wirusa HIV
Aspekty prawne w kontekście zagrożenia funkcjonariuszy i pracowników SW ekspozycją na wirusa HIV Zespół Służby Medycyny Pracy i Bezpieczeństwa i Higieny Pracy Centralny Zarząd Służby Więziennej Ustawa
Indywidualna Karta Ekspozycji
Indywidualna Karta Ekspozycji CZĘŚĆ A pieczątka jednostki organizacyjnej data 1. Imię i nazwisko poszkodowanej osoby:. 2. Data i godzina zdarzenia:... 3. Miejsce zdarzenia.. 4. Typ ekspozycji przezskórna
ZAWODOWA EKSPOZYCJA PRACOWNIKÓW SŁUŻB MEDYCZNYCH NA WIRUS HIV W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM
Medycyna Pracy 2010;61(3):315 322 Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi http://medpr.imp.lodz.pl Bogumiła Braczkowska 1 Małgorzata Kowalska 1 Marek Beniowski 2,3 Jan E. Zejda 1 Włodzimierz
1 grudnia - Światowy Dzień AIDS
1 grudnia - Światowy Dzień AIDS HIV to ludzki wirus upośledzenia (niedoboru) odporności. Może wywołać zespół nabytego upośledzenia odporności AIDS. Ze względu na skalę zakażeń i tempo rozprzestrzeniania
U M O W A Nr. 3. Czynności medyczne będą zlecane na podstawie pisemnego zlecenia Zleceniodawcy.
U M O W A Nr zawarta w dniu r. w Warszawie pomiędzy: NIP., REGON. zwanym w treści umowy Zleceniodawcą, którego reprezentuje: a Samodzielnym Publicznym Zakładem Opieki Zdrowotnej Wojewódzki Szpital Zakaźny
ZARZĄDZENIE NR 93/2012. Dyrektora Szpitala Miejskiego Nr 4 z Przychodnią SPZOZ w Gliwicach z dnia 11.12.2012r.
Gliwice, dnia 11.12.2012r. WYCIĄG ZARZĄDZENIE NR 93/2012 Dyrektora Szpitala Miejskiego Nr 4 z Przychodnią SPZOZ w Gliwicach z dnia 11.12.2012r. Pkt.1 Sprawy mające wpływ na organizację i zakres działania
Zachowuje wszelkie środki ostrożności, mające na celu zapobieżenie własnemu zakażeniu- stosowanie ochron osobistych
Jak ma postąpić lekarz pierwszego kontaktu (w POZ), który podejrzewa lub rozpoznaje chorobę szczególnie niebezpieczną i wysoce zakaźną, stanowiącą zagrożenie dla zdrowia publicznego w tym: Zachowuje wszelkie
Rola Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zapobieganiu i zwalczaniu HCV
Rola Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zapobieganiu i zwalczaniu HCV Elżbieta Narolska-Wierczewska Krajowy Koordynator Programów HCV można pokonać i STOP! HCV WSSE w Bydgoszczy Seminarium edukacyjne "Innowacje
AIDS w systemie ochrony zdrowia raport NIK. Jerzy Gryglewicz Warszawa, 24 listopada 2015 r.
AIDS w systemie ochrony zdrowia raport NIK Jerzy Gryglewicz Warszawa, 24 listopada 2015 r. /- Cel główny kontroli: Celem głównym kontroli była ocena efektów osiągniętych przez podmioty odpowiedzialne za
Testy nieparametryczne
Testy nieparametryczne Testy nieparametryczne możemy stosować, gdy nie są spełnione założenia wymagane dla testów parametrycznych. Stosujemy je również, gdy dane można uporządkować według określonych kryteriów
KOMUNIKAT W SPRAWIE PRZERWY W WYKONYWANIU ZAWODU PIELĘGNIARKI I POŁOŻNEJ
KOMUNIKAT W SPRAWIE PRZERWY W WYKONYWANIU ZAWODU PIELĘGNIARKI I POŁOŻNEJ Art. 26.1 Ustawy o zawodzie pielęgniarki i położnej z dnia 15 lipca 2011 r. określa, że: Pielęgniarka lub położna, które nie wykonują
Ryzyko zakażenia HIV. dr med. Anna Kalinowska-Nowak Klinika Chorób Zakaźnych CMUJ w Krakowie
Ryzyko zakażenia HIV profilaktyka przed i poekspozycyjna dr med. Anna Kalinowska-Nowak Klinika Chorób Zakaźnych CMUJ w Krakowie Ekspozycja zawodowa Sytuacja w miejscu pracy, w której dochodzi do narażenia
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 23 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 23 SECTIO D 2004 Zakład Organizacji Pracy Pielęgniarskiej Wydziału Opieki i Oświaty Zdrowotnej Śląskiej Akademii Medycznej
U M O W A Nr. z siedzibą:.., NIP.,REGON... zwanym w treści umowy Zleceniodawcą, którego reprezentuje:
U M O W A Nr zawarta w dniu..r. w Warszawie pomiędzy:.. z siedzibą:.., NIP.,REGON... zwanym w treści umowy Zleceniodawcą, którego reprezentuje: a Wojewódzkim Szpitalem Zakaźnym w Warszawie, 01-201 Warszawa,
Wpływ czynników narażających pracowników ochrony zdrowia na zakażenie materiałem biologicznym i ocena podejmowanych działań prewencyjnych
Anna Zubkiewicz-Zarębska Praca Doktorska Wpływ czynników narażających pracowników ochrony zdrowia na zakażenie materiałem biologicznym i ocena podejmowanych działań prewencyjnych Streszczenie w języku
EPIDEMIOLOGIA DANE KRAJOWE
EPIDEMIOLOGIA DANE KRAJOWE Dane krajowe zostały opracowane na podstawie informacji przekazanych przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny (zwany dalej NIZP-PZH) oraz zamieszczonych
BADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI
14 BADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI 14.1 WSTĘP Ogólne wymagania prawne dotyczące przy pracy określają m.in. przepisy
Analysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn
Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with
IMPLEMENTACJA DYREKTYWY
IMPLEMENTACJA DYREKTYWY IMPLEMENTACJA DYREKTYWY RADY 2010/32/UE RADY 2010/32/UE W POLSKICH SZPITALACH W POLSKICH SZPITALACH Raport z badania Raport z badania Warszawa, styczeń 2019 2 Spis treści Wstęp
RYZYKO ZAWODOWE ZWIĄZANE EKSPOZYCJĄ NA CZYNNIKI BIOLOGICZNE W SŁUŻBIE ZDROWIA
RYZYKO ZAWODOWE ZWIĄZANE EKSPOZYCJĄ NA CZYNNIKI BIOLOGICZNE W SŁUŻBIE ZDROWIA Katarzyna Zielińska-Jankiewicz Anna Kozajda Irena Szadkowska-Stańczyk NARAŻENIE NA CZYNNIKI BIOLOGICZNE W SŁUŻBIE ZDROWIA GRUPY
INFORMACJE DO OCENY RYZYKA
Strona 1 z 5 Załącznik nr 9 do SIWZ nr 245/2014/N/Lubliniec INFORMACJE DO OCENY RYZYKA Zamawiający: Nazwa: Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Lublińcu Adres siedziby (dyrekcji): 42-700 Lubliniec,
SHL.org.pl SHL.org.pl
Postępowanie poekspozycyjne z punktu widzenia lekarza medycyny pracy procedura, problemy praktyczne lekarza profilaktyka lek. Marek Lorenc Przedstawiona procedura postępowania poekspozycyjnego dotyczy
Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna we Wrocławiu GORĄCZKA KRWOTOCZNA E B O L A. Dr n. med. Jacek Klakočar
GORĄCZKA KRWOTOCZNA E B O L A Dr n. med. Jacek Klakočar Dolnośląski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny we Wrocławiu Gorączka krwotoczna Ebola (inaczej: choroba wywołana przez wirusa Ebola [Ebola
Wybrane procedury zapewniające bezpieczeństwo studentów podczas praktycznej nauki zawodu
Wybrane procedury zapewniające bezpieczeństwo studentów podczas praktycznej nauki zawodu Barbara Prażmowska Wydział Nauk o Zdrowiu CM-UJ Zagadnienia Regulacje prawne dotyczące ochrony zdrowia pracowników
Urząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /21:04:46 1 GRUDNIA ŚWIATOWYM DNIEM WALKI Z AIDS
1 GRUDNIA ŚWIATOWYM DNIEM WALKI Z AIDS AIDS (ang. A quired I mmune D eficiency Syndrome) zespół nabytego niedoboru odporności jest późnym (końcowym) etapem zakażenia HIV (ang. H uman I mmunodeficiency
PROCEDURA POSTĘPOWANIA PO EKSPOZYCJI NA POTENCJALNIE ZAKAŹNY MATERIAŁ BIOLOGICZNY SPIS TREŚCI. mgr inż. Monika Wierzbicka Józefa Wątorek Piotr Cholewa
Strona 1 z 6 SPIS TREŚCI 1. Cel procedury 2. Przedmiot procedury 3. Zakres stosowania 4. Dokumenty bazowe 5. Definicje 6. Odpowiedzialność i uprawnienia 7. Sposób postępowania po ekspozycji 8. Załączniki
OPIEKA PROFILAKTYCZNA NAD PRACOWNIKAMI ZAGROŻONYMI ZAKAŻENIEM KRWIOPOCHODNYM W ŚWIETLE OBOWIĄZUJĄCYCH PRZEPISÓW PRAWNYCH
Medycyna Pracy 2008;59(4):347 351 Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi http://medpr.imp.lodz.pl Marcin Rybacki Jolanta Walusiak Ewa Wągrowska-Koski OPIEKA PROFILAKTYCZNA NAD PRACOWNIKAMI
INFORMACJE DO OCENY RYZYKA
Strona 1 z 5 Załącznik nr 6 do SIWZ 232/24/10/2013/N/Pilica INFORMACJE DO OCENY RYZYKA Zamawiający: Nazwa: Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Nowym Mieście nad Pilicą Adres siedziby (dyrekcji):
mgr Dorota Lasota Wpływ alkoholu etylowego na ciężkość obrażeń ofiar wypadków komunikacyjnych Streszczenie Wstęp
mgr Dorota Lasota Wpływ alkoholu etylowego na ciężkość obrażeń ofiar wypadków komunikacyjnych Streszczenie Wstęp Wypadki komunikacyjne są istotnym problemem cywilizacyjnym, społecznym i medycznym. Są jedną
To warto wiedzieć o HIV
Opracowanie: dr n. med. Dorota Rogowska-Szadkowska Projekt graficzny: heroldart.com To warto wiedzieć o HIV Warszawa 2015 ISBN 978-83-87068-57-8 Egzemplarz bezpłatny sfinansowany przez Krajowe Centrum
Celem Tygodnia Szczepień w Polsce jest podkreślanie roli szczepień powszechnych i indywidualnych poprzez:
W dniach 22-26 kwietnia obchodzimy, już po raz IX, Europejski Tydzień Szczepień. Jest to inicjatywa Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), realizowana i koordynowana na poziomie lokalnym przez poszczególne
ZNACZENIE DIAGNOSTYKI I WYKRYWALNOŚCI ZAKAŻEŃ HCV NA POZIOMIE POZ
ZNACZENIE DIAGNOSTYKI I WYKRYWALNOŚCI ZAKAŻEŃ HCV NA POZIOMIE POZ Lek. med. Jacek Krajewski Praktyka Lekarza Rodzinnego Jacek Krajewski Seminarium Nowe perspektywy w leczeniu HCV znaczenie diagnostyki
Prawo a choroby zakaźne dr n. med. Marta Rorat
Prawo a choroby zakaźne dr n. med. Marta Rorat Katedra i Zakład Medycyny Sądowej, Zakład Prawa Medycznego UM we Wrocławiu Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób
dystrybucji serotypów powodujących zakażenia inwazyjne w poszczególnych grupach wiekowych zapadalność na IChP w poszczególnych grupach wiekowych
Warszawa, 15.06.2015 Rekomendacje Pediatrycznego Zespołu Ekspertów ds. Programu Szczepień Ochronnych (PZEdsPSO) dotyczące realizacji szczepień obowiązkowych, skoniugowaną szczepionką przeciwko pneumokokom;
Katarzyna Kitajewska Główny Inspektorat Sanitarny
Katarzyna Kitajewska Główny Inspektorat Sanitarny 1 Zranienia i zakłucia przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 czerwca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny
NAJCZĘSTSZE CZYNNIKI ETIOLOGICZNE ZAKAŻEŃ DIAGNOZOWANYCH W SZPITALACH WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO R.
NAJCZĘSTSZE CZYNNIKI ETIOLOGICZNE ZAKAŻEŃ DIAGNOZOWANYCH W SZPITALACH WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO 15.12.2017R. LEK. MED. DOROTA KONASZCZUK LUBUSKI PAŃSTWOWY WOJEWÓDZKI INSPEKTOR SANITARNY W GORZOWIE WLKP. Zakażenia
ZAPRASZAMY Rodziców uczniów. klas VII na spotkanie
ZAPRASZAMY Rodziców uczniów klas VII na spotkanie PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ WIRUSEM BRODAWCZAKA LUDZKIEGO (HPV) ósma edycja 2017-2018 Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna we Wrocławiu Dolnośląskie
Wyniki badań reprezentatywnych są zawsze stwierdzeniami hipotetycznymi, o określonych granicach niepewności
Wyniki badań reprezentatywnych są zawsze stwierdzeniami hipotetycznymi, o określonych granicach niepewności Statystyka indukcyjna pozwala kontrolować i oszacować ryzyko popełnienia błędu statystycznego
ZAKAŻENIA SZPITALNE. Michał Pytkowski Zdrowie Publiczne III rok
ZAKAŻENIA SZPITALNE Michał Pytkowski Zdrowie Publiczne III rok REGULACJE PRAWNE WHO Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi Rozporządzenie Ministra
Sprawozdanie z funkcjonowania zawodu położnej w województwie zachodniopomorskim
Dr n. med. Dorota Ćwiek Konsultant Wojewódzki w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologiczno-położniczego Sprawozdanie z funkcjonowania zawodu położnej w województwie zachodniopomorskim 1. Informacje ogólne
ODDZIAŁ CHORÓB ZAKAŹNYCH
ODDZIAŁ CHORÓB ZAKAŹNYCH Oddział Chorób Zakaźnych Lokalizacja: budynek zakaźny przy ul. Katowickiej 64, dogodne wejście od ul. Kośnego. Ordynator: lek. med. Wiesława Błudzin Konsultant Wojewódzki w dziedzinie
WZW TYPU B CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ? CZY WYKORZYSTAŁEŚ WSYSTKIE DOSTĘPNE ŚRODKI ABY USTRZEC SIĘ PRZED WIRUSOWYM ZAPALENIEM WĄTROBY TYPU B?
WZW TYPU B CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ? CZY WYKORZYSTAŁEŚ WSYSTKIE DOSTĘPNE ŚRODKI ABY USTRZEC SIĘ PRZED WIRUSOWYM ZAPALENIEM WĄTROBY TYPU B? ZDOBĄDŹ INFORMACJE! ZASZCZEP SIĘ! ZDOBĄDŹ OCHRONĘ! szczepionka przeciw
WIEK I STAŻ ZAWODOWY PRACOWNIKÓW OCHRONY ZDROWIA Z ZAWODOWYM WIRUSOWYM ZAPALENIEM WĄTROBY TYPU B I C
Medycyna Pracy 213;64(1):19 28 Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi http://medpr.imp.lodz.pl Jacek Parszuto 1 Bogdan Jaremin 2 Paweł Zagożdżon 3 Aneta Bardoń 4 Anna Obuchowska http://dx.doi.org/1.137/mp.893/213/3
INFORMACJE DO OCENY RYZYKA INFORMACJE OGÓLNE
Strona 1 z 6 Załącznik nr 8 do SIWZ 04/04/01/2013/N/GDAŃSK INFORMACJE DO OCENY RYZYKA Nazwa: Pomorskie Centrum Chorób Zakaźnych i Gruźlicy w Gdańsku Sp. z o.o. Adres siedziby (dyrekcji): ul. Smoluchowskiego
Małgorzata Salasa, Anna Goździalska OCENA STANU WIEDZY DOTYCZĄCEJ ZACHOROWALNOŚCI NA OSTRE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU B I C WŚRÓD PERSONELU MEDYCZNEGO
Państwo i Społeczeństwo 2015 (XV) nr 3 Małgorzata Salasa, Anna Goździalska Krakowska Akademia im. A. Frycza Modrzewskiego, Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych OCENA STANU WIEDZY DOTYCZĄCEJ ZACHOROWALNOŚCI
SHL.org.pl SHL.org.pl
PTEiLChZ: Współczesne problemy zakaźnictwa Bydgoszcz 19-21.09.2013 prof. Andrzej Gładysz 1 z upoważnienia ZG PTEiLChZ, dr Weronika Rymer 1, Dorota Ordon 2 Implementacja dyrektywy unijnej 32/2010/UE (przeciwdziałanie
III. INFORMACJE UZUPEŁNIAJĄCE. A. SZCZEPIENIA PRZECIW WIRUSOWEMU ZAPALENIU WĄTROBY TYPU B (WZW typu B)
III. INFORMACJE UZUPEŁNIAJĄCE A. SZCZEPIENIA PRZECIW WIRUSOWEMU ZAPALENIU WĄTROBY TYPU B (WZW typu B) 1. Szczepienia podstawowe noworodków i niemowląt wykonywane są trzema dawkami szczepionki w cyklu zbliżonym
Ekspozycja zawodowa pracowników na krew
ANDRZEJ DZIEDZIC ekspert ds. bhp certyfikowany w CIOP-PIB właściciel Biura Doradczo-Usługowe BHP Dąbrowa Tarnowska Ekspozycja zawodowa pracowników na krew Ryzyko zakażenia wskutek przezskórnej ekspozycji
Rozszerzona ankieta epidemiologiczna (10.1) Informacja o ankiecie:
Ankieta 10.4. Ankieta służąca do analizy potencjalnych źródeł zakażenia u dawców niedawno zakażonych HCV, HBV i HIV (dawcy wielokrotni oraz zakażeni w tzw. okienku serologicznym ) opracowana przez Zakład
Dr n. med. Lidia Sierpińska. Ochrona pacjenta przed zakażeniem jako wymiar jakości opieki. Konferencja EpiMilitaris Ryn, 18 20 września 2012 r
Dr n. med. Lidia Sierpińska Ochrona pacjenta przed zakażeniem jako wymiar jakości opieki Konferencja EpiMilitaris Ryn, 18 20 września 2012 r Na jakość świadczeń medycznych składa się: zapewnienie wysokiego
Sprawozdanie z funkcjonowania zawodu położnej w województwie zachodniopomorskim
Dr n. med. Dorota Ćwiek Konsultant Wojewódzki w dziedzinie Pielęgniarstwa Ginekologiczno Położniczego Sprawozdanie z funkcjonowania zawodu położnej w województwie zachodniopomorskim 1. Informacje ogólne
ZASZCZEP SIĘ PRZED PODRÓŻĄ WOJEWÓDZKA STACJA SANITARNO EPIDEMIOLOGICZNA W POZNANIU
INFORMACJA NA TEMAT SZCZEPIEŃ OCHRONNYCH PRZED WYJAZDEM ZA GRANICĘ W ciągu ostatnich lat zauważa się wzrost liczby osób wyjeżdżających poza granice Polski. Szczepienia dla osób wyjeżdżających wiążą się
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia r.
Projekt z dnia 19 marca 2013 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia. 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu prac związanych z narażeniem na zranienie ostrymi narzędziami
Warunki pracy lekarzy. 85% lekarzy dentystów
Warunki pracy lekarzy i lekarzy dentystów Badanie opinii środowiska Romuald Krajewski Teresa Perendyk Kinga Wojtaszczyk W numerze 9/2013 GL przedstawiliśmy opinie naszego środowiska o konflikcie interesów
Emerytury nowosystemowe wypłacone w grudniu 2018 r. w wysokości niższej niż wysokość najniższej emerytury (tj. niższej niż 1029,80 zł)
Emerytury nowosystemowe wypłacone w grudniu 18 r. w wysokości niższej niż wysokość najniższej emerytury (tj. niższej niż 9,8 zł) DEPARTAMENT STATYSTYKI I PROGNOZ AKTUARIALNYCH Warszawa 19 1 Zgodnie z art.
Omówienie prawa wspólnotowego
Dział porad prawnych Copyright 2014 by Wydawnictwo Czelej sp. z o.o. Omówienie prawa wspólnotowego i krajowego dotyczącego zranień ostrymi narzędziami stosowanymi podczas udzielania świadczeń zdrowotnych
Wirusowe Zapalenie Wątroby typu C WZW typu C
Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w m. st. Warszawie ul. Kochanowskiego 21, Oddział Promocji Zdrowia, ul. Cyrulików 35; tel. 22/311-80-07 08; e-mail: oswiatazdrowotna@pssewawa.pl Wirusowe Zapalenie
WZW C rok po przełomie. Dr hab. med. Anna Piekarska, Prof. UM Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii UM w Łodzi Szpital Biegańskiego w Łodzi
WZW C rok po przełomie Dr hab. med. Anna Piekarska, Prof. UM Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii UM w Łodzi Szpital Biegańskiego w Łodzi Transmisja HCV w Polsce Zakażenia krwiopochodne drogą płciową
Zarządzanie ryzykiem. Dr med. Tomasz Ozorowski Sekcja ds. kontroli zakażeń szpitalnych Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego UM w Poznaniu
Zarządzanie ryzykiem Dr med. Tomasz Ozorowski Sekcja ds. kontroli zakażeń szpitalnych Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego UM w Poznaniu Szkolenie Małopolskiego Stowarzyszenia Komitetów i Zespołów
STATUT. podmiotu leczniczego Szpitala Powiatowego w Wyrzysku Sp. z o. o. (tekst jednolity) Postanowienia ogólne 1.
Załącznik do Uchwały Nr 24/2012 Zgromadzenia Wspólników Szpital Powiatowy w Wyrzysku Spółka z o. o. z dnia 25 czerwca 2012 r. STATUT podmiotu leczniczego Szpitala Powiatowego w Wyrzysku Sp. z o. o. (tekst
WIEDZA. Zna podstawy prawne realizacji programu kontroli zakażeń.
Załącznik nr 7 do zarządzenia nr 12 Rektora UJ z 15 lutego 2012 r. Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: Kontrola zakażeń w jednostkach opieki zdrowotnej Typ studiów:
U M O W A Nr. zawarta w dniu... r. w Warszawie pomiędzy:... NIP..., REGON... zwanym w treści umowy Zleceniodawcą, którego reprezentuje:...
U M O W A Nr zawarta w dniu... r. w Warszawie pomiędzy:....... NIP..., REGON... zwanym w treści umowy Zleceniodawcą, którego reprezentuje:... a Samodzielnym Publicznym Zakładem Opieki Zdrowotnej Wojewódzki
Postępowanie z ostrymi narzędziami
Procedura 36 PW 36/1 WKJK Wydanie: 1 Strona/stron: 1 z 20 Postępowanie z ostrymi narzędziami Opracował: mgr Anna Michalik Data : Zatwierdził:. Data : Obowiązuje od: ZAWARTOŚĆ PROCEDURY: Lp. Temat Str.
Epidemiologia HIV: kto, kiedy i dlaczego zakaża się wirusem HIV w Polsce
Epidemiologia HIV: kto, kiedy i dlaczego zakaża się wirusem HIV w Polsce Magdalena Rosińska, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego Państwowy Zakład Higieny Jak powstają statystyki dotyczące HIV? Osoby,
ANALIZA WIELOPOZIOMOWA JAKO NARZĘDZIE WSPARCIA POLITYK PUBLICZNYCH
ANALIZA WIELOPOZIOMOWA JAKO NARZĘDZIE WSPARCIA POLITYK PUBLICZNYCH - Adrian Gorgosz - Paulina Tupalska ANALIZA WIELOPOZIOMOWA (AW) Multilevel Analysis Obecna od lat 80. Popularna i coraz częściej stosowana
Agnieszka Dyk-Duszyńska
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Wydział Lekarski I Agnieszka Dyk-Duszyńska EKSPOZYCJA ZAWODOWA PRACOWNIKÓW MEDYCZNYCH NA WIRUSY ZAPALENIA WĄTROBY TYPU B (HBV) I C (HCV) ORAZ
Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24
Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24 Cel - przegląd ma na celu określenie częstości występowania
Kamil Barański 1, Ewelina Szuba 2, Magdalena Olszanecka-Glinianowicz 3, Jerzy Chudek 1 STRESZCZENIE WPROWADZENIE
Czynniki socjodemograficzne wpływające na poziom wiedzy dotyczącej dróg szerzenia się zakażenia w kontaktach niezwiązanych z procedurami medycznymi wśród pacjentów z WZW typu C Kamil Barański 1, Ewelina
Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
CHOROBY ZAKAŹNE I ZATRUCIA W POLSCE W 2010 ROKU - UAKTUALNIENIE
CHOROBY ZAKAŹNE I ZATRUCIA W POLSCE W 00 ROKU UAKTUALNIENIE Infectious diseases and poisonings in Poland in 00 Update Zmiany zgłoszone do Zakładu Epidemiologii NIZPPZH w okresie od października 0 r. do
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU ELŻBIETA BARTOŃ
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU ELŻBIETA BARTOŃ PROFESJONALIZM I EMPATIA PIELĘGNIAREK A SATYSFAKCJA PACJENTÓW Z OPIEKI W ODDZIAŁACH NEUROCHIRURGICZNYCH Streszczenie rozprawy na stopień
01.10 Międzynarodowy Dzień Walki z WZW typu C
01.10 Międzynarodowy Dzień Walki z WZW typu C Problem HCV - epidemiologia Wirusowe zapalenie wątroby typu C zostało uznane przez Światową Organizację Zdrowia za jedno z największych światowych zagrożeń
3. Wojewódzkie zróżnicowanie zatrudnienia w ochronie zdrowia w latach Opis danych statystycznych
3. Wojewódzkie zróżnicowanie zatrudnienia w ochronie zdrowia w latach 1995-2005 3.1. Opis danych statystycznych Badanie zmian w potencjale opieki zdrowotnej można przeprowadzić w oparciu o dane dotyczące
WYBRANE DANE Z PUNKTÓW KONSULTACYJNO-DIAGNOSTYCZNYCH
WYBRANE DANE Z PUNKTÓW KONSULTACYJNO-DIAGNOSTYCZNYCH SPOTKANIE ZESPOŁU DS. REALIZACJI KRAJOWEGO PROGRAMU ZAPOBIEGANIA ZAKAŻENIOM HIV I ZWALCZANIA AIDS 7 grudnia 2016 r. DANE SKUMULOWANE (dane NIZP-PZH)
ANALIZA EKSPOZYCJI ZAWODOWEJ PRACOWNIKÓW MEDYCZNYCH W LATACH NA PATOGENY PRZENOSZONE DROGĄ KRWI NA PRZYKŁADZIE SZPITALA O PROFILU ZABIEGOWYM
Medycyna Pracy 2014;65(6):723 732 Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi http://medpr.imp.lodz.pl Anna Szczypta 1 Anna Różańska 2 Małgorzata Bulanda 2 http://dx.doi.org/10.13075/mp.5893.00010
Testy dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci.
Testy dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci. dr n. med. Agnieszka Ołdakowska Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie
ZAKŁUCIA U PERSONELU MEDYCZNEGO JAK ZMINIMALIZOWAĆ RYZYKO ZAKAŻEŃ PRZENOSZONYCH DROGĄ KRWI
PRACA POGLĄDOWA ZAKŁUCIA U PERSONELU MEDYCZNEGO JAK ZMINIMALIZOWAĆ RYZYKO ZAKAŻEŃ PRZENOSZONYCH DROGĄ KRWI HEALTH CARE WORKERS INJURIES HOW TO MINIMIZE THE RISK OF BLOODBORNE INFECTIONS ANNA RÓŻAŃSKA Zakład
Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu
Wygenerowano: 219-6-25 21:11:11.742564, P-1-17-18 Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu Informacje ogólne Nazwa Zakażenia szpitalne Kod P-1-5a,5 Status Do wyboru Wydział / Instytut
Szkolenie dla pielęgniarek
Szkolenie dla pielęgniarek Szanowni Państwo, Uprzejmie informujemy, że Krajowe Centrum ds. AIDS agenda Ministerstwa Zdrowia oraz Polska Fundacja Pomocy Humanitarnej Res Humanae wznawiają jesienią 2007
WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU C PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ HCV
WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU C PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ HCV Wątroba to największy i bardzo ważny narząd! Produkuje najważniejsze białka Produkuje żółć - bardzo istotny czynnik w procesie trawienia