Oferta publiczna a oferta prywatna

Transkrypt

1 Bartosz Kiejrys Oferta publiczna a oferta prywatna Każda działalność gospodarcza, niezależnie od usług bądź dóbr, które dostarcza w toku swojej działalności spotyka się z kosztami. Koszty te zwykle są pokrywane z dochodów wypracowanych przez firmę. Zdarza się jednak (i jest to pośrednio pożądane zjawisko), że przedsiębiorcy dochodzą do sytuacji w której sam zysk, choćby przeznaczony w całości, nie wystarcza do likwidacji barier stojących na drodze do dalszej działalności lub rozwoju. W takim przypadku konieczne jest znalezienie dodatkowych źródeł z których pozyskamy kapitał. Źródeł tych jest wiele, a jednym z nich, wybieranym coraz chętniej w naszym kraju, jest emisja instrumentów finansowych. Emisja instrumentu finansowego, takiego jak akcje lub obligacje, na rynku kapitałowym może być przeprowadzona na dwa sposoby w ramach oferty publicznej, bądź oferty niepublicznej(pot. oferty prywatnej). Czym jest oferta publiczna i niepubliczna? Ustawą która reguluje instytucję oferty publicznej w polskim prawodawstwie jest Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (ze względów praktycznych, w dalszej części referatu używał będę nazwy ustawa o ofercie publicznej ). Dokument ten zawiera wiele obostrzeń i wyjątków, które zmieniają się zależnie od sytuacji i otoczenia konkretnego emitenta, możliwe jest jednak wyodrębnienie cech ogólnych, mających zastosowanie w większości przypadków, i tak, oferta publiczna: Jest kierowana do co najmniej 150 osób lub adresatów nieoznaczonych, przy czym przez skierowanie oferty rozumie się udostępnienie w dowolnej formie i w dowolny sposób, informacji o papierach wartościowych i warunkach ich nabycia,

2 stanowiących wystarczającą podstawę do podjęcia decyzji o nabyciu tych papierów wartościowych. Podlega restrykcjom Ustawy o ofercie publicznej oraz, z racji tego iż dotyczy emitowania akcji lub obligacji, Ustawy o obligacjach i Kodeksu Spółek Handlowych. Wymaga sporządzenia Prospektu emisyjnego, który musi być zatwierdzony przez Komisję Nadzoru Finansowego oraz ogłoszony publicznie. Istnieją wyjątki w których sporządzanie Prospektu nie jest wymagane, zamiast niego sporządzić można Memorandum Informacyjne, dotyczą one jednak szczególnych przypadków np. emisji przez instytucje publiczne. Wymusza zawarcie umowy z podmiotem maklerskim, który w naszym imieniu 1 występował będzie w roli Oferującego. Zanim przejdziemy do przedstawienia i porównania analogicznych cech dla oferty prywatnej należy zauważyć, że wspomniana na początku ustawa definiuje bezpośrednio tylko czym jest Oferta publiczna. Drugi omawiany rodzaj oferty definiowany jest zatem w sposób pośredni tzn. co nie jest ofertą publiczną, jest ofertą NIE publiczną. I tak, zgodnie z powyższym twierdzeniem, poprzez odwróconą analogię, możemy stwierdzić iż oferta niepubliczna: Jest kierowana maksymalnie 149 imiennie wskazanych adresatów. Podlega regulacjom "Ustawy o obligacjach" lub "Kodeksu spółek handlowych", ale jest wyłączona z obostrzeń dot. oferty publicznej, a co za tym idzie: nie wymaga sporządzenia publicznego prospektu emisyjnego, zamiast niego występuje tylko dokument informacyjny ze spisanymi warunkami emisji lub Memorandum informacyjne przekazywane adresatom emisji. Nie jest konieczne zawieranie umowy z podmiotem maklerskim, choć z reguły jest to praktykowane ze względu na chęć sprawniejszego przeprowadzenia całego 2 procesu. 1 Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych Dz.U Nr 184 poz jak wyżej

3 Prospekt emisyjny i memorandum informacyjne. Prospekt emisyjny jest dokumentem pełniącym funkcję informacyjną, definiuje on wszystko co związane z naszą ofertą, a zatem w myśl ustawy dostarcza inwestorowi informacji koniecznych do podjęcia decyzji o zakupie naszego instrumentu finansowego. Dzięki cechom opisanym wcześniej w referacie wiemy już także, że jego sporządzenie jest obligatoryjne, przez co staje się on kluczowym zagadnieniem przy rozważaniach o ofercie publicznej. M inimalny zestaw informacji oraz szczegółową formę prospektu, w związku członkostwem Polski w Unii Europejskiej, reguluje Rozporządzenie Komisji Europejskiej (WE) nr 809/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. Zgodnie z nim prospekt emisyjny powinien zawierać informację dot.: Tego kto jest emitentem Rodzaju instrumentu który jest przedmiotem emisji Sytuacji gospodarczej, finansowej i majątkowej podmiotu Ryzyka związanego z podmiotem i instrumentem który emituje Perspektywy rozwoju emitenta Podmiotu udzielającego zabezpieczenia wierzytelności wynikających z papieru wartościowego 3 Praw i obowiązków związanych z oferowanym papierem wartościowym Warto zaznaczyć, iż w ramach tzw. europejskiego paszportu w chwili zatwierdzenia prospektu przez KNF emitent zyskuje prawo kierowania swojej oferty na wszystkie rynki Unii Europejskiej, a nie tylko rynek polski. Memorandum informacyjne jest dokumentem pełniącym analogiczną funkcję co prospekt, podlega jednak mniejszym regulacjom, a co za tym idzie jest dokumentem prostszym, pozbawionym wielu obostrzeń jak np. konieczność zamieszczania sprawozdania finansowego z ostatnich 3 lat działalność(wystarczy sprawozdanie z ostatniego roku). 3 Rozporządzenie Komisji Europejskiej (WE) nr 809/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r.

4 Utworzenie memorandum wiąże się z mniejszymi kosztami i, co bardzo ważne, mniejszym czasem sporządzenia, warto jednak zauważyć, że w praktyce, przy wszystkich swoich zaletach, jest dokumentem stosunkowo rzadko stosowanym, dzieje się tak ponieważ: a. Przy ofercie publicznej możemy sporządzić memorandum zamiast prospektu tylko w specyficznych przypadkach b. Przy ofercie prywatnej nie musimy tworzyć ani prospektu, ani memorandum zamiast tego tworzymy dokument z warunkami emisji(zgodny z "Ustawą o obligacjach" lub "Kodeksem Spółek Handlowych") który przesyłamy bezpośrednio konkretnym adresatom oferty Porównanie cech obu ofert i potwierdzenie referowanych tez na podstawie danych statystycznych Poniższa tabela zgrabnie opisuje cechy poszczególnego rodzaju oferty na przykładzie obligacji: Emisja publiczna Kryterium Emisja niepubliczna Dłuższy okres przygotowania transakcji w porównaniu z emisją niepubliczną głównie z uwagi na konieczność opracowania prospektu i zatwierdzenia go przez KNF długość procesu przygotowania emisji Krótszy okres między rozpoczęciem przygotowania emisji, a jej zakończeniem Wyższe koszty związane z wymogami dotyczącymi sporządzenia prospektu emisyjnego oraz z uwagi na bardziej skomplikowany proces emisji, a także konieczność podpisania koszt emisji Niższy koszt, z uwagi na brak konieczności sporządzania prospektu oraz krótszy czas emisji

5 umowy z podmiotem maklerskim. Dodatkowo możliwe jest wystąpienie kosztów promocji. Szansa uzyskania dużej płynności w związku z możliwością wprowadzenia obligacji do obrotu zorganizowanego płynność Mniejsza, ze względu na mniejszą liczbę potencjalnych nabywców. Konieczność wyboru agenta, który zorganizuje sprzedaż. Nieograniczona liczba potencjalnych inwestorów inwestorzy Ograniczona do 149 liczba potencjalnych inwestorów Możliwość promowania swojej oferty we wszystkich środkach przekazu marketing Brak możliwości promowania oferty poza wskazanych wcześniej adresatów 4 Wszystkie cechy wymienione we wspomnianej tabeli możemy potwierdzić empirycznie. W tym celu pozwolę sobie zamieścić statystyki opisujące debiuty spółek notowanych na rynku NewConnect, Jak wiadomo jest to głównie rynek małych podmiotów, a takie, z reguły, nie dysponują dużym kapitałem, zatem zgodnie z np. kryterium kosztu emisji przeważać powinny debiuty prywatne : 4 data dostępu: godz. 15:11

6 5 I rzeczywiście, z tabeli wynika, że w 2014 roku WSZYSTKIE debiuty na rynku NewConnect przeprowadzono niepublicznie, warto dodać iż dane z innych lat również potwierdzają ten 6 stan rzeczy, w praktyce, małe podmioty w średnio ok. 90% przypadków korzystają z mniejszych restrykcji, kosztów i czasu przygotowania emisji i debiutują wybierając taki a nie innych sposób. 5 data dostępu: godz. 16: zbiorcze statystyki debiutów za lata data dostępu: godz. 17:21

7 Podsumowanie Podsumowując, choć przeprowadzenie oferty publicznej i prywatnej służy temu samemu celowi tj. pozyskaniu kapitału na rynku finansowym to występuje między nimi wiele różnic. Średni czas potrzebny do przeprowadzenie emisji publicznej to 3 do 6 miesięcy, przy emisji 7 prywatnej zaś będziemy potrzebować tylko od 1 do 4 miesięcy. Poniesienie większych kosztów w związku z ofertą publiczną będzie bardziej opłacalne przy średnich i dużych emisjach, przy emisjach mniejszych warto rozważyć tańszą ofertę prywatną. Publiczne ogłoszenie oferty w związku z możliwością jej nieograniczonej promocji pozwoli dotrzeć do większej ilości inwestorów i pozyskania większego kapitału, wybór prywatnej formy oferty natomiast umożliwia bardziej szczegółowy i mniej formalny kontakt z zainteresowanym naszym instrumentem. Jak widać każdy z omawianych tutaj sposobów emisji jest optymalny tylko w konkretnych, szczegółowych i różniących się od siebie warunkach zatem kluczowe w podjęciu odpowiedniej decyzji przez potencjalnego emitenta jest przeanalizowanie sytuacji w której się znajduje oraz skonkretyzowanie celów finansowych jakie chce osiągnąć, dopiero po wykonaniu tej pracy powinien on rozpocząć proces przygotowywania emisji w tej czy innej formie. 7 data dostępu: godz. 17:30