RUSZTOWANIA STOJAKOWE ROTAX Plus INSTRUKCJA MONTAŻU

Transkrypt

1

2 SPIS TREŚCI 1. Opis techniczny, ogólne zasady montażu i eksploatacji rusztowań 1.1. Charakterystyka rusztowań 1.2. Wykaz norm i przepisów dotyczących rusztowań 1.3. Ogólne zasady montażu rusztowań 2. Montaż rusztowań 2.1. Montaż podstawowych elementów (przykłady cząstkowe) Węzeł ROTAX Plus Wskazówki montażowe zwiększające bezpieczeństwo obsługi Zestaw Bezpieczeństwa Główne elementy Montaż pomostów Zabezpieczenia boczne Montaż narożników Wsporniki rozszerzające Kotwienia Przewieszenia przejazdy bramowe Przejścia pod rusztowaniami Wejścia na rusztowania Rusztowania przy okapie dachu Otwory i dopasowanie pomostów Zmiana rozstawu stojaków Elementy uzupełniające 2.2. Montaż rusztowania w ustawieniu fasadowym 2.3. Rusztowanie wieżowe 2.4. Rusztowanie nośne 2.5. Rusztowanie obiektów okrągłych 2.6. Rusztowanie wiszące 2.7. Rusztowanie ruchome 2.8. Zewnętrzne klatki schodowe 2.9. Transport pionowy materiałów Schematy montażowe rusztowań typowych w ustawieniu fasadowym 3. Wymagania ogólne i zasady bezpieczeństwa przy montażu i eksploatacji rusztowań 4. System oznaczania wyrobów 5. Wykaz elementów składowych rusztowań stojakowych ROTAX 6. Załącznik nr 1 7. Przykładowy zestaw rusztowanie stojakowe ROTAX str str str. 30 str. 33 str. 34 str. 40 str. 41 3

3 1. OPIS TECHNICZNY, OGÓLNE ZASADY MONTAŻU I EKSPLOATACJI RUSZTOWAŃ 1. Opis techniczny, ogólne zasady montażu i eksploatacji rusztowań 1.1. Charakterystyka rusztowań Rusztowania typu ROTAX są rusztowaniami systemowymi, zbudowanymi na siatce konstrukcyjnej o długości 3,07 m, 2,57 m, 2,07 m, 1,57 m i szerokości 0,73 m i 1,09 m przy czym istnieje możliwość rozbudowy siatki we wszystkich kierunkach. W płaszczyźnie pionowej system posiada zdolność zmiany położeń elementów co 0,5 m. Rusztowanie typu ROTAX pozwala na bardzo szybkie i pewne wykonanie konstrukcji przestrzennych o skomplikowanych kształtach. Pozwala także na budowanie platform o dużych wymiarach, np. sceny, platformy podsufitowe itp. Rusztowania tego typu można używać jako konstrukcję wsporczą lub nośną do różnego rodzaju reklam, regałów, stanowisk kamer telewizyjnych oraz trybun okolicznościowych ustawianych w miejscach imprez kulturalno-rozrywkowych. Rusztowanie w ustawieniu fasadowym posiada dopuszczalne obciążenie robocze 2 kn/m 2 dla szerokości rusztowania 0,73 m oraz 3 kn/m 2 dla szerokości rusztowania 1,09 m. Do budowy rusztowania używa się pomostów stalowych roboczych o nośności od 3 kn/m 2 do 6 kn/m 2 w zależności od długości pomostu i konfiguracji ustawień oraz pomostów aluminiowo-sklejkowych i drewnianych o nośności 2 kn/m 2. W zależności od potrzeb w systemie ROTAX możemy używać pomostów z dwoma rodzajami zaczepów: z zaczepami na poprzecznicę (rygiel) okrągły typu O, z zaczepami na poprzecznicę (rygiel) U-profil typu U. Cały system budowy rusztowania opiera się na wykorzystaniu możliwości jakie daje specyficzny węzeł konstrukcyjny, który pozwala na łączenie poprzecznic, podłużnic, stężeń poziomych i pionowych. UWAGA: Kryterium Instytutu Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego w Warszawie nr K/ /1/08 rozróżnia pojęcia podest (pojedynczy element) i pomost (zbudowany z podestów). W niniejszej instrukcji, zgodnie z praktyką przyjęto określenie POMOST dla obu przypadków Wykaz norm i przepisów dotyczących rusztowań Przy projektowaniu, montażu, demontażu i eksploatacji rusztowań należy przestrzegać zasad i wymagań ujętych w: Niniejszej instrukcji. Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 sierpnia 2003 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy tekst jednolity (Dz. U. Nr 169/03, poz. 1650) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz.U. Nr 191/02, poz. 1596) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. Nr 47/03, poz. 401). PN-M :1996 Rusztowania stojące metalowe robocze. Określenia, podział i główne parametry. PN-M :1996 Rusztowania stojące metalowe robocze. Rusztowania stojakowe z rur. PN-M :1996 Rusztowania stojące metalowe robocze. Rusztowania ramowe. PN-EN :2004 Tymczasowe konstrukcje stosowane na placu budowy. Rusztowania. Warunki wykonania i ogólne zasady projektowania. PN-EN :2004 Rusztowania elewacyjne z elementów prefabrykowanych. Specyfikacje techniczne wyrobów. PN-EN :2004 Rusztowania elewacyjne z elementów prefabrykowanych. Szczególne metody projektowania i konstrukcji. PN-EN 74:2002 Złącza, trzpienie centrujące i stopy stosowane w rusztowaniach roboczych i nośnych wykonanych z rur stalowych. Wymagania i procedury badań. PN-EN 39:2003 Rury stalowe do budowy rusztowań Warunki techniczne dostawy. 4

4 1. OPIS TECHNICZNY, OGÓLNE ZASADY MONTAŻU I EKSPLOATACJI RUSZTOWAŃ 1.3. Ogólne zasady montażu rusztowań Przed przystąpieniem do montażu rusztowań należy sprawdzić podłoże, które powinno przenosić obciążenia pochodzące od ciężaru rusztowania oraz sił pionowych występujących na rusztowaniu. Nośność podłoży gruntowych, na których jest montowane rusztowanie, nie może być mniejsza niż 10 MPa. Nośność podłoża należy ustalać wg PN-81/B W przypadku podłoży konstrukcyjnych oraz przy wzmacnianiu podłoży posadowienie rusztowań powinno spełniać wymagania normy PN-M pkt W celu poprawnego ustawienia podstawowego poziomu rusztowania, należy posługiwać się poziomicą oraz młotkiem 500-gramowym, którym klinujemy poszczególne elementy systemu w całość Podstawki śrubowe powinno się stawiać na podkładzie drewnianym prostopadłym do ściany. Na podkładzie drewnianym powinny stać co najmniej dwie podstawki. Trzpień gwintowany podstawki powinien współpracować z rurą stojaka na długości co najmniej 150 mm Na podstawki śrubowe nałożyć elementy początkowe. Zespoły podstawek i elementów początkowych łączyć ze sobą za pomocą rygli, spełniających tu rolę podłużnic lub poprzecznic Do montażu należy używać pełnowartościowych elementów rusztowania. Kryteria oceny elementów Elementy z widocznymi śladami uszkodzeń nie mogą być używane. W szczególności nie dopuszcza się do eksploatacji: elementów ze śladami korozji w strefach połączeń elementów (spawów), stojaków nośnych z widocznymi uszkodzeniami w postaci wygięć rury, deformacji przekrojów, pomostów stalowych z uszkodzonym poszyciem lub uszkodzonymi i odgiętymi zaczepami, pomostów aluminiowo-sklejkowych z uszkodzeniami poszycia sklejkowego w postaci rozwarstwienia, pęknięć, spęcznienia, ubytków oraz wygiętymi belkami nośnymi pomostów, podstawek śrubowych z uszkodzonym gwintem, z wygiętymi trzpieniami lub trudno obracającymi się nakrętkami. Elementy zniszczone należy wymienić na pozbawione usterek, a uszkodzone w stopniu umożliwiającym ich naprawę należy przekazać do naprawy. Dopuszczalne jest prostowanie elementów tylko w przypadku, gdy nie występują deformacje przekroju kołowego. Zabrania się dokonywania napraw elementów nośnych konstrukcji, tj. stojaków, stężeń i podstawek Rusztowanie należy ustawić w taki sposób, aby odległość pomiędzy rusztowaniem a elewacją budynku nie przekraczała 0,2 m. W przypadku gdy odstęp rusztowania od budynku jest większy niż 0,2 m, należy zamontować dodatkowo na jego stronie wewnętrznej poręcze środkowe i dolne oraz krawężniki wzdłużne chroniące pomost roboczy Stężanie rusztowania przyściennego odbywa się w płaszczyźnie zewnętrznej rusztowania, równoległej do lica ściany, poprzez stężanie wielkopłaszczyznowe lub wieżowe. Stężenia pionowe należy umieszczać w co piątym polu siatki rusztowań dla pola 2,57 m i w co czwartym polu dla pola 3,07 m. Na jednej kondygnacji powinny znajdować się co najmniej dwa stężenia biegnące przeciwnie do siebie. W stężonych polach należy montować rygle podłużne jako stężenia poziome. Odległość pomiędzy stężeniami nie powinna przekraczać 10 m Dolne tarcze otworowe stojaków należy spiąć ryglami w kierunku poprzecznym, dodatkowo wpiąć rygiel poprzeczny tak, aby odległość pomiędzy ryglem spinającym element początkowy a dolnym ryglem stojaka nie była większa niż 0,5 m Skrajne zakończenia pomostów należy zabezpieczyć za pomocą rygli poprzecznych, w celu uniemożliwienia próby wejścia na pola bez założonych pomostów W polu, w którym zamontowany zostanie pion komunikacyjny, należy montować U-rygle, a następnie pomosty zapewniające komunikację pionową. 5

5 2. Montaż rusztowań 2.1. Montaż podstawowych elementów (przykłady cząstkowe) Węzeł ROTAX Plus Rodzaj obciążenia Wartość dopuszczalna Moment zginający M y,r,d (kn/cm) ± 94 Pionowa siła poprzeczna V z,r,d (kn) ± 29,3 Moment zginający M z,r,d (kn/cm) ± 21,8 Pozioma siła poprzeczna V y,r,d (kn) ± 9,27 Moment skręcający M T,R,d (kn/cm) ± 50,2 Rys. 2.1a Rys. 2.1b Siła normalna N R,d (kn) ± 29,2 Tab. 2.1 Obciążenia dopuszczalne węzła ROTAX Plus Rys. 2.1a i 2.1b węzeł ROTAX Plus. Krążek kotwiący węzła ROTAX Plus wyposażony jest w 8 gniazd mocujących, pozwalających na przyłączenie takiej samej liczby elementów. Występują dwa kształty gniazd: 4 duże i 4 małe. W otworach dużych można montować elementy, które mogą być regulowane w sposób płynny w zakresie 30. Montaż elementów w otworach małych pozwala na proste uzyskanie prostokątnej siatki rusztowania. Węzeł umożliwia połączenie podstawowych elementów: stojaków, rygli oraz stężeń pionowych. Na rurze stojaka zabudowane są krążki kotwiące w rozstawie 500 mm. Pozwala to na uzyskiwanie w sposób skokowy położenia pomostu roboczego i prostą możliwość zabudowy pomocniczych powierzchni roboczych. Montaż elementów odbywa się poprzez wbicie klina głowiczki elementu dołączanego w gniazdo krążka kotwiącego młotkiem 500-gramowym (patrz rysunki poniżej). Rys. 2.2a Rys. 2.2b Rys. 2.2c Rys. 2.2d Rys. 2.2e Rys. 2.2a, 2.2b i 2.2c etapy montażu rygli i stężeń do krążków kotwiących. Rys. 2.2d i 2.2e przykładowa zabudowa węzła Wskazówki montażowe zwiększające bezpieczeństwo obsługi W trakcie montażu, demontażu i użytkowania rusztowania należy używać środków ochrony osobistej. Dla zwiększenia bezpieczeństwa obsługi, poniżej podano przykładowe miejsca mocowania wspomnianych środków ochrony. 6 Rys. 2.3 Miejsca mocowania środków ochrony osobistej

6 Rys. 2.4 Mocowanie do rygla Rys. 2.5 Mocowanie do talerzyka Przy wznoszeniu rusztowania indywidualną linkę zabezpieczającą mocować do elementów rusztowania umieszczonych od strony fasady. Mocowanie linki do rygli wykonywać do tych, które położone są powyżej poziomu, na którym się stoi. Dotyczy to również talerzyków kotwiących. W przypadku gdy stojaki poziomu montowanego nie są spięte ze sobą, linki bezpieczeństwa mocować do talerzyków na wysokości 1 m. Dopuszcza się mocowanie do elementów na poziomie, na którym się stoi tylko w sytuacjach, gdy nie ma innej możliwości. Istnieją również sposoby mocowania środków ochrony osobistej bezpośrednio do konstrukcji obstawionej rusztowaniem. Sposób realizacji jest indywidualny dla każdego obiektu Zestaw Bezpieczeństwa Montażowy Zestaw Bezpieczeństwa jest tymczasowym zabezpieczeniem dla montażysty podczas wejścia na kolejną kondygnację, przed założeniem słupków i rygli. Zestaw składa się z 2 słupków montażowych oraz poręczy teleskopowej. Po zamontowaniu Zestawu Bezpieczeństwa, poręcz znajduje się metr powyżej pomostu nad kondygnacją, na której zamontowany jest słupek. Słupek można montować i demontować z poziomu obydwu kondygnacji. Dzięki poręczy teleskopowej można przenosić słupki na kolejne poziomy bez demontażu poręczy oraz regulować długość zestawu w zakresie: od 1,5 m do 2,07 m opcja krótka lub od 2,07 m do 3,7 m opcja długa. Lekkość konstrukcji sprawia, że przestawianie zestawu na kolejny poziom rusztowania (po zakończeniu prac na danym poziomie) jest wygodne dla montażystów. Etapy montażu: 1. Słupek montażowy składa się z dwóch rur, które mogą obracać się i przesuwać względem wspólnej osi, co umożliwia otwarcie i zamknięcie zaczepu. Przy prawidłowym zamontowaniu słupka bolec w dolnym zaczepie wchodzi w otwór blachy zamykającej (rys. 2.6a). 2. Podnosząc i obracając rurę zewnętrzną słupka zamontować go do stojaka, tak aby dolny zaczep oparł się na górnej poręczy rusztowania (rygiel) (rys. 2.6b). 3. Na uchu zamontowanego słupka zamontować poręcz teleskopową. 4. Drugi koniec poręczy teleskopowej zamontować na ucho słupka jeszcze niezamontowanego. 5. Zamontować drugi słupek analogicznie jak pierwszy (pkt 2) na drugim końcu pola rusztowania. 6. Po zamontowaniu stojaków i rygli na wyższej kondygnacji rusztowania, Zestaw Bezpieczeństwa można przestawić na kolejną kondygnację, otwierając zaczepy słupków poręczy i zamykając je na wyższym poziomie. Poręcz teleskopowa nie wymaga demontażu przy tej operacji. 7

7 Rys. 2.6a Rys. 2.6b Rys. 2.6c Rys. 2.6d Zestaw Bezpieczeństwa jest wymagany w systemie rusztowań ROTAX wszędzie tam, gdzie liczy się bezpieczeństwo robotników budowlanych oraz przestrzeganie zasad BHP. 8

8 Główne elementy Widok na rusztowanie od strony ściany (rys. 2.7) Podstawka stalowa regulowana 2. Element początkowy 3. Stojak 4. Rygiel poprzeczny typu O lub U 5. O-rygiel poziomy 6. Poręcz podłużna (O-rygiel poziomy) Rys. 2.7 Rys. 2.7a 7. Poręcz czołowa (O-rygiel poziomy) 8. Stężenie pionowe 9. Pomost roboczy 10. Pomost ciągu komunikacyjnego 11. Krawężnik 12. Zakotwienie Montaż pomostów Montaż pomostów na U-rygiel etapy Rys. 2.8a Etap 1 Rys. 2.8b Etap 2 Rys. 2.8c Etap 3 Rys. 2.8d Etap 4 9

9 3 1 2 Rys. 2.9 Przykład montażu pomostów na U-ryglach Pomosty dostarczane przez producenta do montażu na U-profil nie są wyposażone w zabezpieczenia przed zerwaniem przez wiatr. Zabezpiecza się je specjalnym elementem w sposób pokazany na powyższych szkicach. Montaż pomostów na O-rygiel Rys Przykład montażu pomostów na O-ryglach Pomosty dostarczane przez producenta rusztowań do montażu na O-profil produkcyjnie są wyposażone w zabezpieczenia przed zerwaniem przez wiatr. Pomosty po ułożeniu w pomost roboczy chronione są przed wypięciem poprzez obrócenie zabezpieczenia pomostu w sposób pokazany jak na powyższym szkicu Zabezpieczenia boczne W rozumieniu wymagań normowych, każdy pomost roboczy oraz pomost zabezpieczający powinien posiadać pełne zabezpieczenia. Przez zabezpieczenia pełne należy rozumieć wyposażenie wyżej wymienionych pomostów w poręcze główne i pośrednie oraz krawężniki. 10 Rys Przykład rusztowania z zabezpieczeniem bocznym

10 Zabezpieczenia boczne informacje szczegółowe: a) każdy pomost roboczy należy zabezpieczyć krawężnikiem podłużnym oraz dwoma ryglami poziomymi (poręczami) mocowanymi w talerzykach stojaków w odległości 0,5 m lub 1 m, licząc od pomostu w pionie; b) zezwala się na pominięcie poręczy i krawężników od strony ściany budynku, jeżeli odległość brzegu pomostu od ściany nie przekracza 0,2 m oraz gdy pomost jest na wysokości mniejszej niż 1 m od poziomu gruntu; c) pomosty skrajne rusztowania należy zabezpieczyć krawężnikiem poprzecznym oraz poręczami poprzecznymi (ryglami poziomymi); d) zabrania się stawania na poręczach ochronnych; e) dopuszcza się inny sposób zabezpieczania pomostów, tj. osłoną siatkową Montaż narożników System w sposób prosty i przejrzysty pozwala na wykonywanie różnych rozwiązań naroży. Poniżej przedstawiono kilka przykładów wykonania. Rys Narożnik wykonany za pomocą dwóch stojaków Wsporniki rozszerzające Rys Narożnik wykonany za pomocą trzech stojaków i wspornika Rys Narożnik wykonany za pomocą czterech stojaków W przypadku gdy potrzebna jest większa powierzchnia pomostu roboczego (rozszerzenie), można posłużyć się przykładami rozwiązań podanymi na poniższych rysunkach. Przykłady rozszerzenia za pomocą wspornika 0,36 m i 0,73 m oraz rygli i stężeń systemowych. Rys Rozszerzenie za pomocą wspornika Rys Rozszerzenie za pomocą rygli Rys Rozszerzenie za pomocą stężeń Przy wykonywaniu poszerzeń za pomocą wspornika o szerokości 0,73 m, należy koniecznie montować do wspornika stężenie podpierające. 11

11 Kotwienia Rusztowania w trakcie wznoszenia powinny być równocześnie kotwione do stałych elementów budowli. Kotwienie realizuje się za pomocą łączników kotwiących, zacisków normalnych, obrotowych lub wzdłużnych oraz śrub kotwiących. Poniżej przedstawiono przykłady wykonania kotwień. Rys. 2.18a Kotwienie stojaków wewnętrznych kotwą pojedynczą Rys. 2.18b Kotwienie stojaków wewnętrznych kotwą typu V Rys. 2.18c Kotwienie dwóch stojaków jedną kotwą Rys. 2.18d Kotwienie do belek poziomych Rys. 2.18e Kotwienie do słupów pionowych Przewieszenia przejazdy bramowe Podczas przeprowadzania prac remontowych często zachodzi konieczność wykonania przejazdów do wnętrza budynku. Proponowane rozwiązania przedstawiono na szkicach poniżej. Na szkicach nie pokazano daszka ochronnego wymaganego przy wykonywaniu przejazdów. Rys Przejazd bramowy oparty na dźwigarach Rys Przejazd bramowy oparty na ryglach podwójnych 12

12 Przejścia pod rusztowaniami Prowadzenie prac remontowo-budowlanych wzdłuż chodników miejskich często skutkuje obowiązkiem wykonania bezpiecznego ciągu komunikacyjnego dla pieszych. Przykład takiego rozwiązania przedstawiono na poniższym szkicu. Rys Przykładowy ciąg komunikacyjny dla pieszych Rozwiązanie systemowe należy wykonać zgodnie z zamieszczonym poniżej schematem. Pomosty systemowe na daszku mocować do U-rygli za pomocą linki stalowej. Obowiązkowo należy zakotwić rusztowanie na poziomie pomostów umieszczonych poniżej i powyżej daszka ochronnego. U-rygiel podwójny Wypełnić pomostami systemowymi lub deskami pokrytymi materiałem amortyzującym upadek przedmiotów Konsola dachowa ochronna Łącznik rurowy Stojak 2,5 m Element początkowy Podstawka stalowa Szkic 2.1 Wykonanie przejścia za pomocą rozszerzenia podstawy rusztowania i konsoli dachowych 13

13 Wejścia na rusztowania Standardowym rozwiązaniem komunikacji pionowej na rusztowaniach jest wykonanie wejść i przejść za pomocą systemowych drabin międzykondygnacyjnych lub pomostów aluminiowych przejściowych patrz rys i Rys Wejście na rusztowanie z użyciem drabiny stalowej międzykondygnacyjnej i rygla nakładanego Rys Wejście na rusztowanie z użyciem przejściowych pomostów aluminiowych wyposażonych w drabiny aluminiowe Rusztowania przy okapie dachu Wykonując prace remontowo-budowlane przy krawędzi dachu, należy zamontować rygle poziome na stojakach pionowych na całej wysokości poziomu pomostu roboczego (4 sztuki). Pokrycie stojaków poziomu roboczego siatką ochronną lub plandeką pozwoli na zabezpieczenie staczających się elementów z dachu przed upadkiem poza rusztowanie. Rys Przykład 1 Rys Przykład 2 14

14 Otwory i dopasowanie pomostów Do wykonania obejść i ominięć elementów przechodzących przez powierzchnie pomostów, wykorzystuje się rygle nakładane w sposób pokazany na poniższych rysunkach. Rys Rys. 2.26a Rygiel nakładany U Rys Rys. 2.27a Rygiel nakładany O Zmiana rozstawu stojaków Zmiana szerokości pola z użyciem łącznika rurowego dźwigara Rys Zastosowanie łącznika dźwigara Rys Łącznik rurowy dźwigara W przypadku obejścia występów, balkonów lub innych elementów architektonicznych, można skrócić szerokość pola rusztowaniowego. Pozwala na to łącznik rurowy dźwigara, będący częścią systemu rusztowania ROTAX Plus Elementy uzupełniające System ROTAX Plus umożliwia wyściełanie dodatkowych powierzchni elementami drewnianymi przy zachowaniu bezpieczeństwa w trakcie użytkowania. Poniżej przedstawiono przykłady montażu z użyciem rygla nakładanego i sposób na zakładkę. Używając desek do wykonywania pomostów roboczych, należy posługiwać się wytycznymi zawartymi w tabeli zamieszczonej poniżej. Należy pamiętać, aby rozstaw podpór pod deski nie przekraczał 500 mm, szczelina pomiędzy deskami w położeniu doczołowym była mniejsza lub równa 20 mm, a wymiar zakładki desek wynosił co najmniej 200 mm. 15

15 O-rygiel nakładany (rozstaw podpór) Rys Deski ułożone doczołowo Rys Deski ułożone na zakładkę Tabela 2.2 Dopuszczalne rozpiętości [m] dla pomostów przerzutowych z drewna lub desek (wg tab. 8, DIN 4420, T1) Grupa rusztowań 1, 2, Montaż rusztowania w ustawieniu fasadowym 4 Szerokość pomostu lub deski [cm] Grubość pomostu lub deski [cm] 3,00 3,50 4,00 4,50 5, ,25 1,50 1,75 2,25 2,50 24 i 28 1,25 1,75 2,25 2,50 2, ,25 1,50 1,75 2,25 2,50 24 i 28 1,25 1,75 2,00 2,25 2, , 24, 28 1,25 1,25 1,50 1,75 2, , 24, 28 1,00 1,25 1,25 1,50 1, Montaż rusztowania rozpoczynamy od najniższego punktu terenu, od ułożenia drewnianych podkładek pod podstawki regulowane stojaków w rozstawie założonej długości pola. Na jednej podkładce powinny stać co najmniej dwie podstawki Na podstawki nakładamy elementy początkowe. Rys. 2.32a Etap 1 Montaż podstawek Rys. 2.32b Etap 2 Nałożenie elementów początkowych Elementy początkowe spinamy ze sobą poprzecznicami (rygiel poziomy 0,73 m lub 1,09 m) i podłużnicami (rygiel poziomy 1,57 m, 2,07 m, 2,57 m, 3,07 m), a następnie poziomujemy. Montaż polega na zabiciu klina głowiczki w otworze krążka kotwiącego elementu początkowego poprzez uderzenie swobodne z góry do dołu młotkiem 500-gramowym. 16 Rys. 2.32c Etap 3 Spinanie elementów początkowych

16 Na tak przygotowany poziom podstawowy nakładamy stojaki o żądanej długości. Należy posługiwać się podstawowymi długościami stojaków, tzn. 2 m lub 4 m. W przypadku używania stojaków 2 m i 4 m powinno się je ustawiać naprzemiennie, tzn. stojak 2 m powinien stać w sąsiedztwie stojaka 4 m. Rys Zamontowany stojak Rys Przykład użycia jednej długości stojaków Rys Przykład użycia różnej długości stojaków Na wysokości 2 m od elementu początkowego montujemy poprzecznice, podłużnice oraz pomosty pionu komunikacyjnego. Dla potrzeb montażu wyższych kondygnacji układać deski montażowe jako pomosty pomocnicze. Przy niskich wysokościach rusztowania montować pomosty. Należy pamiętać, że w zależności od potrzeb można używać pomostów w wykonaniu mocowania na rygiel typu rura 48 mm lub rygiel typu U. Każdy pomost powinien być zabezpieczony (patrz str. 9 pkt 2.1.4). Pola, w których nie montujemy systemowych pomostów roboczych, należy stężyć za pomocą stężenia poziomego w polach stężonych stężeniami pionowymi. Rys Zobrazowany etap montażu Z wysokości drugiego pomostu montażowego kotwimy rusztowanie do elewacji przy użyciu łączników kotwiących, złącz normalnych oraz śrub kotwiących z uchem. W określonych obszarach siatki konstrukcyjnej rusztowania należy montować stężenia pionowe. Na jednym poziomie powinny występować co najmniej dwa stężenia. Po zakotwieniu rusztowania należy założyć krawężniki na pomostach roboczym i zabezpieczającym. Podczas montażu należy zwracać uwagę, aby w polach, gdzie jest montowane stężenie pionowe, a nie występuje pomost, montować stężenie poziome. UWAGA: Kotwienie należy wykonywać na bieżąco ze wznoszeniem rusztowania. 17

17 Rys Przykład kotwienia rusztowania do elewacji Na wysokości pierwszego poziomu pomostów można montować daszki ochronne poprzez rozszerzenie pomostu oraz montaż konsoli dachowej ochronnej zgodnie z rysunkiem umieszczonym w pkt Podłużnice i poprzecznice poziomu wyższego montujemy stojąc na pomostach poziomu poprzedniego. Tak samo postępujemy w przypadku montażu pomostów. Przed położeniem pomostów poziomu wyższego należy stężyć stojaki wznoszonego poziomu. Montując wszystkie elementy do stojaków, należy poprawnie je zamontować poprzez wbicie młotkiem klina głowiczki w krążki kotwiące. Kliny powinny być wbijane z góry do dołu. Rys Rusztowanie z zamontowanymi pomostami 18

18 Montując stojaki, należy je zabezpieczyć przed rozłączeniem poprzez przełożenie zawleczki zabezpieczającej (przetyczki). Narożne połączenia stojaków należy zabezpieczyć za pomocą przetyczek sprężystych ze względu na kolizję zawleczki zabezpieczającej z krawężnikiem poprzecznym. Należy unikać sytuacji, gdzie stojaki łączą się ze sobą poza węzłami rusztowania. Pomost roboczy i zabezpieczający należy zabezpieczać krawężnikami oraz dwiema podłużnicami (O-ryglami poziomymi), będącymi jednocześnie poręczami ochronnymi. Rys Pomost roboczy zabezpieczony krawężnikami i podłużnicami W przypadku konieczności rozszerzenia pola istnieje możliwość zamontowania wspornika stalowego 0,36 m od strony wewnętrznej rusztowania w ustawieniu fasadowym lub wspornika stalowego 0,73 m albo 0,36 m od strony zewnętrznej rusztowania w ustawieniu fasadowym, zgodnie ze szkicami zamieszczonymi w pkt Rozszerzenie rusztowania od strony zewnętrznej dopuszczalne jest tylko na jednej kondygnacji na całej wysokości rusztowania. W przypadku gdy szczelina pomiędzy pomostami przekracza 25 mm, należy montować wypełnienie z desek, a gdy szczelina pomiędzy sąsiednimi platformami przekracza 80 mm, należy montować rygiel poziomy lub wypełnienie z desek Pomost roboczy może być wyścielony drewnianymi dylami wg schematu pokazanego w pkt W takim przypadku należy posługiwać się tabelą, opisującą geometrię i rozpiętości dyla, zawartą ww. punkcie W celu zabezpieczenia robót prowadzonych na dachu obiektu, na najwyższym poziomie rusztowania montuje się stojaki 2 m i 4 sztuki O-rygli jako zabezpieczenie przed wypadnięciem poza rusztowanie elementów staczających się z dachu patrz pkt Rusztowanie wieżowe Ten typ rusztowań często używany jest jako rusztowanie dozorowe lub jako rusztowanie do lekkich robót instalacyjnych. Wykorzystywane jest też jako konstrukcja wsporcza dla stanowisk kamer lub konstrukcja nośna dla zestawów głośnikowych w trakcie imprez rozrywkowych. Rusztowanie wyposażone w kółka jezdne może pracować jako rusztowanie ruchome (przejezdne). Przed rozpoczęciem montażu należy upewnić się, że podłoże posiada wystarczającą nośność. 1. Rozstawić podstawki stalowe na żądany wymiar. 2. Podłożyć pod każdą stopę podkładkę drewnianą dla rozłożenia nacisków od rusztowania na podłoże. 3. Nałożyć elementy początkowe na stopy. 19

19 4. Zamontować rygle poziome i wypoziomować powstałą ramę podstawową. 5. Złożyć stojaki. 6. Założyć pomost w obszarze wejścia. 7. Zamontować O-rygle i rygle podwójne. 8. Stężyć każdą ścianę. 9. Zamontować pomost przechodni komunikacyjny. 10. Zamontować następny poziom rusztowania postępując analogicznie jak w pkt 5, 6, Zamontować oporęczowanie w obszarze komunikacyjnym (poręcz wewnętrzną wykonać ze złączy i rur uniwersalnych). 12. Wykonać następny poziom rusztowania. 13. Na pomoście głównym i zabezpieczającym zamontować wszystkie pomosty, krawężniki oraz poręcze. Rura + złącza Przy ustawianiu rusztowań wieżowych należy przestrzegać następujących zasad: ustawiając rusztowanie na zewnątrz budynków, stosunek wysokości rusztowania H do najmniejszego wymiaru podstawy B musi być mniejszy bądź równy 3; ustawiając rusztowanie wewnątrz budynków, stosunek wysokości rusztowania H do najmniejszego wymiaru podstawy B musi być mniejszy bądź równy 4. UWAGA: Pokazane ustawienia są konstrukcjami nietypowymi i zawsze należy dokonać analizy bezpieczeństwa konstrukcji Rusztowanie nośne Rusztowania przestrzenne nośne to konstrukcje wsporcze przenoszące duże obciążenia, idealne do wypierania stropów. Buduje się je podobnie jak rusztowania wieżowe ze zwróceniem szczególnej uwagi na usztywnienie konstrukcji. W tym zastosowaniu należy zwracać szczególną uwagę na nośność podłoża i rozkładanie obciążeń pochodzących od stropów lub innych elementów podpartych. Pod każdą stopę takiego rusztowania należy podstawiać dyle drewniane, rozkładające nacisk na podłoże. Ważną rolę w takich ustawieniach pełnią stężenia zarówno pionowe, jak i poziome. Usztywnienie co piątego pola jest minimalnym wymaganiem ilościowym takich konstrukcji. Rozkład stężeń powinien zablokować możliwość przemieszczenia siatki rusztowania pod obciążeniem w każdym kierunku. Przy takim użyciu rusztowań na górny rząd stojaków powinny być użyte stojaki bez rury pilotującej. Naciski od dźwigarów szalunkowych należy skierować centralnie na podstawki śrubowe z głowicą. Dźwigary szalunkowe zabezpieczyć przed przewróceniem. Na górny rząd stojaków, bez łącznika, zakłada się głowice gwintowane, podpierające dźwigary drewniane. Należy tak zamontować głowice, aby wysunięcie śruby gwintowanej było wystarczające na opuszczenie głowic i zdemontowanie elementów szalunku i rusztowania. Podstawki śrubowe powinny być wykręcone na jak najmniejszą wysokość, umożliwiającą swobodną regulację i późniejszy demontaż rusztowania. 20

20 Przykłady ustawień rusztowań ROTAX Plus w ustawieniach podporowych. Rys Rusztowanie ROTAX Plus Rys Rusztowanie ROTAX Plus w ustawieniu stropowym w ustawieniu wieżowym UWAGA: Pokazane ustawienia są konstrukcjami nietypowymi i zawsze należy dokonać analizy bezpieczeństwa konstrukcji Rusztowanie obiektów okrągłych System ROTAX Plus przystosowany jest konstrukcyjnie do obrusztowywania obiektów okrągłych lub z elementami łukowymi. Cechy węzła umożliwiające płynną regulację kątową mają tutaj szczególne zastosowanie. Rusztowanie obiektów łukowych prowadzi się w sposób analogiczny i opierający się na tych samych zasadach ogólnych jak rusztowanie ścian prostych. Różnicą jest to, że co któreś pole rusztowania wypełnia się dylami lub przerzutowo pomostami stalowymi (pola trapezowe), a wewnętrzne stojaki rusztowania w polach wypełnionych dylami łączy się na wysokości pomostów rurą uniwersalną i zaciskami normalnymi. Pole trapezowe Rys i 2.43 przykłady rusztowania obiektów okrągłych. Rys Rys UWAGA: Pokazane ustawienia są konstrukcjami nietypowymi i zawsze należy dokonać analizy bezpieczeństwa konstrukcji Rusztowanie wiszące Ten typ rusztowań pozwala na zminimalizowanie liczby rusztowań, gdy istnieje potrzeba wykonania robót na określonej wysokości obiektu, licząc od góry. Sytuacje, gdzie występuje ograniczenie w możliwości posadowienia rusztowania typu mosty lub niewystarczająca nośność podłoża, sugerują zastosowanie tego typu rozwiązań. Rusztowania wiszące występują w najróżniejszych formach. Rozwiązania szczegółowe mogą być realizowane za pomocą złączy klamrowych, łańcuchów, kołków rozprężnych lub innych elementów indywidualnych. 21

21 Wykonując rusztowanie wiszące, należy stosować stojaki z przykręcanym łącznikiem rurowym dla skutecznego przeniesienia sił rozciągających. Rozpoczynając montaż części wiszącej, zaleca się montować stojaki odwrócone, co ułatwia dołączanie kolejnych stojaków poniższych. Część rusztowania, nadwieszona, może być montowana na ziemi i dostarczona dźwigiem do miejsca montażu. Montaż takich rusztowań należy wykonywać w taki sposób, aby praca na wysokości była jak najkrótsza. Dla bezpieczeństwa podczas prac budowlanych rusztowania należy balastować, uzyskując wystarczającą przeciwwagę w stosunku do przewidywanego obciążenia występującego na pomostach roboczych części wiszącej. Poniżej przedstawiono przykłady rozwiązań rusztowania wiszącego ruchomego, gdzie elementami nośnymi części nadwieszanej są dźwigary kratowe. Balast Rys i 2.45 sposób montażu rusztowań wiszących. UWAGA: Pokazane ustawienia są konstrukcjami nietypowymi i zawsze należy dokonać analizy bezpieczeństwa konstrukcji Rusztowanie ruchome Rys Rys Podczas wykonywania robót budowlanych, montażowych, dozorowych w miejscach, gdzie ustawienie rusztowania na czas dłuższy jest niedopuszczalne, rozwiązaniem satysfakcjonującym jest użycie rusztowania ruchomego (przejezdnego), opartego na systemie ROTAX Plus. Rusztowania ruchome montuje się w sposób nieodbiegający zdecydowanie od zasad ogólnych montażu rusztowań ROTAX Plus wieżowych. Podstawową różnicą jest wyposażenie podstawy w koła jezdne. Przy ustawianiu rusztowań ruchomych należy przestrzegać następujących zasad: ustawiając rusztowanie na zewnątrz budynków, stosunek wysokości rusztowania H do najmniejszego wymiaru podstawy B musi być mniejszy bądź równy 3, ustawiając rusztowanie wewnątrz budynków, stosunek wysokości rusztowania H do najmniejszego wymiaru podstawy B musi być mniejszy bądź równy 4, ustawiając rusztowania wyższe, należy kotwić je do budynku, koła jezdne, po ustawieniu docelowym rusztowania, muszą być zablokowane hamulcem, rusztowanie należy przetaczać po podłożu równym i wystarczająco nośnym, podczas przetaczania rusztowań ruchomych zabronione jest przebywanie pracowników i pozostawianie narzędzi na rusztowaniu. 1. Zamontować koła jezdne z podstawkami stalowymi. 2. Zamontować element początkowy na podstawki. 3. Zamontować rygle poziome. 4. Wypoziomować tak stworzoną podstawę. 22

22 5. Założyć słupki w naroża. 6. Zablokować hamulce kół przed dalszym montażem. 7. Zamontować pomost dolny. 8. Zamontować rygle podwójne. 9. Zamontować rygle poziome. 10. Stężyć każdą ścianę. 11. Zamontować pomost przechodni. 12. Zamontować stojaki poziomu wznoszonego. 13. Zamontować rygle podwójne. 14. Zamontować rygle poziome. 15. Zamontować poręcze wewnętrzne ciągu komunikacyjnego (rury + zaciski normalne). 16. Stężyć każdą ścianę. 17. Zamontować pomosty stalowe. 18. Zamontować pomost przechodni. 19. Zamontować stojaki, stężenia, rygle, pomost przechodni i pomost stalowy poziomu następnego. 20. Zamontować pomost zabezpieczający z pełnym oporęczowaniem i krawężnikami. 21. Zamontować pomost roboczy z pełnym oporęczowaniem i krawężnikami. Podczas przetaczania na rusztowaniu nie mogą znajdować się ludzie, materiały i narzędzia. Hamulce kół jezdnych na czas pracy muszą być zablokowane. Przykłady innych konfiguracji pokazano poniżej. Rys Rys Rys Rys. 2.46, 2.47 i 2.48 rusztowanie przejezdne w różnych konfiguracjach. UWAGA: Pokazane ustawienia są konstrukcjami nietypowymi i zawsze należy dokonać analizy bezpieczeństwa konstrukcji. 23

23 2.8. Zewnętrzne klatki schodowe W systemie ROTAX Plus wykonywanie zewnętrznych klatek schodowych jest łatwe i logiczne. Klatki schodowe zewnętrzne pozwalają na wygodne i szybkie przemieszczanie się w pionie z możliwością wygodnego transportu podręcznych narzędzi, drobnych urządzeń i materiałów. Różnicowymi elementami dodatkowymi do wykonania klatki zewnętrznej są schody aluminiowe, poręcze zewnętrzne i wewnętrzne. Pozostałe elementy występują w podstawowym zestawie rusztowaniowym. Poniżej przedstawiono przykłady wykonania klatek schodowych. Rys Zewnętrzna klatka schodowa dwuzabiegowa Rys Zewnętrzna klatka schodowa jednozabiegowa Rys. 2.51a Wyjście z klatki przykład 1 Rys. 2.51b Wyjście z klatki przykład 2 Na przykładzie 1 wyjście z klatki następuje na rozszerzenie pomostu roboczego wykonanego za pomocą wspornika 0,73 m podpartego stężeniem i pomostów stalowych. Na przykładzie 2 wyjście z klatki następuje na pomost roboczy, na którym w obszarze klatki zamontowano łącznik rurowy, słupek i poręcze. 24

24 2.9. Transport pionowy materiałów Materiały potrzebne do pracy można dostarczać na rusztowanie, posługując się wysięgnikiem zblocza, bloczkiem i wciągarką, np. firmy GEDA. Elementy te należy zamontować na rusztowaniu i dodatkowo zakotwić wg zasad zawartych w rozdziale 3 pkt 3.5. Mniejsze elementy można dostarczać indywidualnie, wchodząc po zewnętrznych klatkach schodowych lub pionach komunikacyjnych. Poniżej załączono szkic przedstawiający zamontowaną wciągarkę. Rys Rusztowanie z wciągarką Dodatkowe łączniki kotwiące Ramię wysięgnika UWAGA: Dodatkowo należy zakotwić dwa sąsiednie stojaki z każdej strony wysięgnika w poziomie kondygnacji oraz jednej poniżej i powyżej Schematy montażowe rusztowań typowych w ustawieniu fasadowym Szkic 2.2 Obliczenia statyczne wariantów ustawień pokazanych na szkicach wykonane zostały z uwzględnieniem obciążeń zgodnych z HD1000. Wersje ustawień z siatką uwzględniają obciążenia zgodne z EN 12811:1999. Elementy wymiarowane były wg PN-B Wartości sił podane na schematach poniżej są wartościami obliczeniowymi i zawierają współczynniki bezpieczeństwa. 25

25 Rusztowanie bez pokrycia, fasada otwarta* Konsole 0,36 m od strony wewnętrznej Dopuszczalne obciążenie użytkowe 2 kn/m 2 Dopuszczalne wykręcenie podstawek 0,2 m 34,2 m kotwa spinająca długa kotwa podwójna V kotwa pojedyncza kotwa V podwójna, jedna na 5 pól poziomo stężenie pionowe poręcze ochronne rygiel poziomy Typ wypełnienia fasady fasada otwarta Pionowy rozstaw zakotwień 4 m Poziomy rozstaw zakotwień w każdym polu Maksymalna siła w kotwie (kn) 1,55 6,92 Maksymalna siła w stopie (kn) stojak wewnętrzny stojak zewnętrzny 17,1 17,1 01 * fasada otwarta, gdy ilość otworów wynosi ponad 60% powierzchni fasady Rusztowanie bez pokrycia, fasada zamknięta* Konsole 0,36 m od strony wewnętrznej Dopuszczalne obciążenie użytkowe 2 kn/m 2 Dopuszczalne wykręcenie podstawek 0,2 m 34,2 m kotwa spinająca długa kotwa podwójna V kotwa pojedyncza kotwa V podwójna, jedna na 5 pól poziomo stężenie pionowe poręcze ochronne rygiel poziomy Typ wypełnienia fasady fasada zamknięta Pionowy rozstaw zakotwień 8 m Poziomy rozstaw zakotwień co drugie pole Maksymalna siła w kotwie (kn) 2,54 5,66 Maksymalna siła w stopie (kn) stojak wewnętrzny stojak zewnętrzny 17,4 17,4 02 * fasada zamknięta, gdy ilość otworów wynosi poniżej 20% powierzchni fasady 26

26 Rusztowanie bez pokrycia, fasada otwarta* Konsole 0,36 m od strony wewnętrznej Dopuszczalne obciążenie użytkowe 3 kn/m 2 Dopuszczalne wykręcenie podstawek 0,2 m 34,2 m kotwa spinająca długa kotwa podwójna V kotwa pojedyncza kotwa V podwójna, jedna na 5 pól poziomo stężenie pionowe poręcze ochronne rygiel poziomy Typ wypełnienia fasady fasada otwarta Pionowy rozstaw zakotwień 4 m Poziomy rozstaw zakotwień w każdym polu Maksymalna siła w kotwie (kn) 1,5 6,73 Maksymalna siła w stopie (kn) stojak wewnętrzny stojak zewnętrzny 26,9 26,9 03 * fasada otwarta, gdy ilość otworów wynosi ponad 60% powierzchni fasady Rusztowanie bez pokrycia, fasada zamknięta* Konsole 0,36 m od strony wewnętrznej Dopuszczalne obciążenie użytkowe 2 kn/m 2 Dopuszczalne wykręcenie podstawek 0,2 m 34,2 m kotwa spinająca długa kotwa podwójna V kotwa pojedyncza kotwa V podwójna, jedna na 5 pól poziomo stężenie pionowe poręcze ochronne rygiel poziomy Typ wypełnienia fasady fasada zamknięta Pionowy rozstaw zakotwień 4 m Poziomy rozstaw zakotwień w każdym polu Maksymalna siła w kotwie (kn) 1,5 3,34 Maksymalna siła w stopie (kn) stojak wewnętrzny stojak zewnętrzny 26,9 26,9 04 * fasada zamknięta, gdy ilość otworów wynosi poniżej 20% powierzchni fasady 27

27 Rusztowanie pokryte siatką, fasada zamknięta* Konsole 0,36 m od strony wewnętrznej Dopuszczalne obciążenie użytkowe 2 kn/m 2 Dopuszczalne wykręcenie podstawek 0,2 m 34,2 m kotwa spinająca długa kotwa podwójna V kotwa pojedyncza kotwa V podwójna, jedna na 5 pól poziomo stężenie pionowe poręcze ochronne rygiel poziomy Typ wypełnienia fasady fasada zamknięta Pionowy rozstaw zakotwień 2 m Poziomy rozstaw zakotwień w każdym polu Maksymalna siła w kotwie (kn) 2,28 8,85 Maksymalna siła w stopie (kn) stojak wewnętrzny stojak zewnętrzny 13,6 13,6 05 * fasada zamknięta, gdy ilość otworów wynosi poniżej 20% powierzchni fasady Rusztowanie pokryte siatką, fasada zamknięta* Konsole 0,36 m od strony wewnętrznej Dopuszczalne obciążenie użytkowe 3 kn/m 2 Dopuszczalne wykręcenie podstawek 0,2 m 34,2 m kotwa spinająca długa kotwa podwójna V kotwa pojedyncza kotwa V podwójna, jedna na 5 pól poziomo stężenie pionowe poręcze ochronne rygiel poziomy Typ wypełnienia fasady fasada zamknięta Pionowy rozstaw zakotwień 2 m Poziomy rozstaw zakotwień w każdym polu Maksymalna siła w kotwie (kn) 2,32 9,98 Maksymalna siła w stopie (kn) stojak wewnętrzny stojak zewnętrzny 25,4 25,4 06 * fasada zamknięta, gdy ilość otworów wynosi poniżej 20% powierzchni fasady 28

28 Schemat kotwienia pionu komunikacyjnego 34,2 m kotwa spinająca długa kotwa podwójna V kotwa pojedyncza stężenie pionowe poręcze ochronne rygiel poziomy 29

29 3. WYMAGANIA OGÓLNE I ZASADY BEZPIECZEŃSTWA PRZY MONTAŻU I EKSPLOATACJI RUSZTOWAŃ 3. Wymagania ogólne i zasady bezpieczeństwa przy montażu i eksploatacji rusztowań 3.1. Pracownicy zatrudnieni przy ustawianiu i rozbiórce rusztowania powinni być przeszkoleni w zakresie montażu danego rodzaju rusztowania i posiadać uprawnienia wydane przez ośrodek szkoleniowy akredytowany przez Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego w Warszawie. Przy wznoszeniu i rozbiórce rusztowania należy wyznaczyć strefę niebezpieczną i zabezpieczyć ją poprzez oznakowanie i ogrodzenie poręczami o wysokości min. 1,5 m. Strefa niebezpieczna nie może wynosić mniej niż 1/10 wysokości rusztowania, ale nie mniej niż 6 m. Zabroniony jest montaż i demontaż rusztowania: a) o zmroku, jeżeli nie zapewniono oświetlenia dającego dobrą widoczność; b) w czasie gęstej mgły, opadów deszczu i śniegu oraz gołoledzi; c) podczas burzy i wiatru o szybkości przekraczającej 10 m/s. Zabrania się ustawiania rusztowania w sąsiedztwie napowietrznych linii elektrycznych, jeżeli odległość rusztowania w linii prostej od skrajnych przewodów linii elektrycznej jest mniejsza niż: a) 3 m dla linii o napięciu znamionowym nieprzekraczającym 1 kv; b) 5 m dla linii o napięciu znamionowym powyżej 1 kv, a nieprzekraczającym 15 kv; c) 10 m dla linii o napięciu znamionowym powyżej 15 kv, a nieprzekraczającym 30 kv; d) 15 m dla linii o napięciu znamionowym powyżej 30 kv, a nieprzekraczającym 110 kv; e) 30 m dla linii o napięciu znamionowym powyżej 110 kv. W przypadku ustawiania oraz rozbierania rusztowania pod napowietrznymi sieciami elektrycznymi lub w odległościach mniejszych od wyżej podanych, należy wyłączyć napięcie na czas prac montażowych Urządzenia piorunochronowe rusztowania Konstrukcja rusztowania powinna być wyposażona w urządzenia piorunochronowe zgodnie z PN-M :1996 Rusztowania stojące metalowe robocze. Rusztowania stojakowe z rur, pkt 4.8. Urządzenia piorunochronowe Użytkowanie rusztowania dopuszczalne jest po wykonaniu jego odbioru przez nadzór techniczny, potwierdzonego zapisem w dzienniku budowy lub protokołem odbioru technicznego zgodnie z obowiązującymi przepisami Na rusztowaniu powinna być wywieszona tablica informująca o dopuszczalnej wielkości obciążenia pomostów. Obciążenie pomostów rusztowania materiałami ponad jego nośność i gromadzenie się pracowników na pomostach jest zabronione Rusztowanie może być wyposażone w urządzenie do transportu materiału na wysięgnikach mocowanych do konstrukcji rusztowania. Wysięgniki mogą być wykonane z rur przymocowanych za pomocą złączy do rusztowania, można wykorzystać standardowy bloczek oferowany przez producenta e Maksymalna masa podnoszonych materiałów nie może przekroczyć 150 kg. W przypadku użytkowania podnośników o wyższych wartościach udźwigu i mocowanych do rusztowania, należy wykonać obliczenia statyczne takiego rusztowania. Wysięgnik transportowy należy dodatkowo zakotwić co najmniej w dwóch miejscach. Odległość między wysięgnikami nie powinna być większa niż 30 m. Odległość osi zbiorczej od najdalej wysuniętego punktu rusztowania w płaszczyźnie podnoszenia nie powinna być większa niż 0,5 m. Wysokość od punktu zaczepienia zblocza do poziomu pomostu nie może być mniejsza niż 1,6 m. Do transportu pionowego zaleca się stosowanie wciągarek z osprzętem przystosowanym do montażu na rusztowaniu, np. wciągarki firmy GEDA. Urządzenia te powinny mieć świadectwo dopuszczenia UDT. Montaż wciągarek ściśle wg instrukcji opracowanej przez producenta wciągarki Każde rusztowanie musi być wyposażone w piony komunikacyjne. Piony należy wykonać jednocześnie ze wznoszeniem konstrukcji rusztowania. Odległość między pionami komunikacyjnymi nie może przekraczać 40 m. Odległość stanowiska pracy najdalej oddalonego od pionu komunikacyjnego nie może przekraczać 20 m. Piony komunikacyjne wykonuje się wewnątrz rusztowania poprzez montowanie pomostów aluminiowych z klapą wejściową i drabiną aluminiową oraz pomostów stalowych z klapą wejściową Rusztowanie może być używane w I i II strefie obciążenia wiatrem, wg PN-77/B-02011, jak przedstawiono na załączonej mapce. Rusztowania przeznaczone do eksploatacji w IIa, IIb i III strefie obciążenia wiatrem należy poddać dodatkowym obliczeniom statycznym na działanie wiatru. 30

30 3. WYMAGANIA OGÓLNE I ZASADY BEZPIECZEŃSTWA PRZY MONTAŻU I EKSPLOATACJI RUSZTOWAŃ Szkic 3.1 Mapka obciążenia wiatrem wg PN-77/B Wszystkie połączenia elementów rurowych rusztowania należy wykonać za pomocą złączy normalnych i obrotowych. Złącze obrotowe i normalne należy skręcać przy momencie dokręcania śruby 50 Nm Rusztowanie należy ustawić na terenie utwardzonym. W przypadku ustawiania na terenie nieutwardzonym, konieczne jest stosowanie podkładek drewnianych, przy czym jedna podkładka winna obejmować dwie podstawki Demontaż rusztowania może nastąpić po zakończeniu robót wykonywanych z tego rusztowania oraz po usunięciu z pomostów roboczych wszystkich narzędzi i materiałów. Dopuszcza się częściowy demontaż od góry w miarę postępu prac z najwyższego pomostu. Przy demontażu niedopuszczalne jest zrzucanie elementów z wysokości. Po demontażu wszystkie elementy rusztowania powinny być oczyszczone, przejrzane i posegregowane na nadające się do dalszego użytku, wymagające naprawy lub wymiany Każde rusztowanie po zmontowaniu u użytkownika i przed dopuszczeniem do pracy powinno być poddane badaniom eksploatacyjnym. Badania należy przeprowadzać każdorazowo po całkowitym zakończeniu robót montażowych rusztowania zgodnie z PN-M :1996 Rusztowania stojące metalowe robocze. Rusztowania stojakowe z rur, pkt 7.3. Badania zmontowanych rusztowań u użytkownika. Z przeprowadzonych badań należy sporządzić protokół W czasie eksploatacji rusztowanie podlega następującym przeglądom: a) przeglądy codzienne przez brygadzistę użytkującego rusztowanie; b) przeglądy dekadowe (co 10 dni) wykonywane przez konserwatora rusztowania lub pracownika inżynieryjno-technicznego; c) przeglądy doraźne wykonywane przez komisję z udziałem kierownika budowy, mistrza budowlanego i brygadzistę użytkującego. Pod pojęciem przeglądy doraźne należy rozumieć przeglądy wykonywane po przejściu silnych opadów, uderzeniu pioruna, przejściu intensywnych wiatrów, tąpnięć podłoża itp. zjawisk przyrodniczych. W trakcie przeglądów należy sprawdzać: stan zabezpieczenia (barierki, krawężniki), stan pomostów (szczeliny pomiędzy pomostami, uszkodzenia, sposób obciążania pomostów), ciągi komunikacyjne (mocowanie drabin, prawidłowość otwierania i zamykania klap wejściowych), stan wciągarek i konstrukcji wsporczej, sposób zabezpieczenia przed wypadnięciem pomostów górnych oraz pomostów wkładanych na wspornikach, stan złączy obrotowych, stan podłoża, na którym posadowiono rusztowanie, 31

31 3. WYMAGANIA OGÓLNE I ZASADY BEZPIECZEŃSTWA PRZY MONTAŻU I EKSPLOATACJI RUSZTOWAŃ siłę zakotwień, stan instalacji piorunochronowej. Wynik każdego przeglądu należy wpisać do dziennika budowy Układanie pomostów stalowych powinno być prowadzone tak, aby szczelina między dwoma elementami pomostu na jednym poziomie nie przekraczała 25 mm. W przypadku montażu wsporników rozszerzających pomosty robocze, należy montować rygiel podłużny na wysokości pomostów w celu wypełnienia szczeliny lub wypełnić ją, montując deski Dopuszcza się poszerzenie pomostów rusztowania przy użyciu poprzecznic (rygli) oraz stojaków podpartych stężeniami pionowymi. Poszerzenie pomostów może być wykonywane na zewnętrznej stronie rusztowania na ostatniej jego kondygnacji lub na dowolnej kondygnacji, pod warunkiem zakotwienia do ściany kondygnacji z zamontowanym poszerzeniem oraz jednej kondygnacji powyżej i jednej poniżej Przy obciążaniu pomostów rusztowania należy przestrzegać następujących uwag i zasad: a) rzeczywisty ciężar użytkowy obciążający pomost składa się z sumy pojedynczych ciężarów na różnej powierzchni, dlatego unikać należy skoncentrowanego obciążenia jednej części pomostu; b) obciążenie pomostu należy starać się rozłożyć równomiernie na całej jego powierzchni; c) na każdą osobę pracującą na rusztowaniu należy liczyć 0,8 kn (80 kg); d) jeżeli na rusztowanie dostarcza się element o określonym ciężarze za pomocą podnośnika, to ciężar elementu do obliczenia obciążenia pomostu należy zwiększyć poprzez współczynnik 1,2; e) należy unikać dynamicznych obciążeń pomostu, np. skakania, rzucania ciężarów itp.; f) pomosty zamocowane na wspornikach (konsolach) muszą należeć do tej samej grupy obciążeniowej co pomosty rusztowania zasadniczego Każda konstrukcja rusztowania musi posiadać co najmniej dwa pomosty: pomost roboczy oraz pomost zabezpieczający ułożony bezpośrednio na niższej kondygnacji zgodnie z PN-M : Zasady przedstawione w niniejszej instrukcji odnośnie rusztowań o wysokości H maks. = 34 m dotyczą rusztowań o długości zabudowy większej niż 10 m. Rusztowanie o długości mniejszej niż 10 m należy traktować jako rusztowanie nietypowe, wymagające wykonania projektu indywidualnego Dla zabezpieczenia osób przed przedmiotami spadającymi z rusztowania stosuje się siatki ochronne lub plandeki Rusztowania usytuowane bezpośrednio przy drogach komunikacyjnych powinny mieć daszki ochronne zgodne z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. Nr 47, poz. 401) Stojaki usytuowane przy bramach, prześwitach i przejazdach, przez które odbywa się ruch pojazdów, powinny być zabezpieczone odbojami niezwiązanymi z konstrukcją rusztowania Teren, na którym prowadzone są prace przy montażu i demontażu rusztowania, należy oznaczyć poprzez umieszczenie w widocznych miejscach tablic ostrzegawczych na wysokości do 2,5 m od poziomu terenu. Napisy na tablicach powinny być widoczne co najmniej z odległości 10 m Jeżeli podczas montowania rusztowania został skasowany przejazd (za zgodą odpowiedniej władzy terenowej), należy w miejscu przejazdu umieścić barierę i czerwoną tarczę z napisem ostrzegawczym o skasowaniu przejazdu, a na noc zainstalować na barierze czerwone światło Na rusztowaniu w widocznym miejscu należy umieścić tablicę zawierającą określone dopuszczalne obciążenie pomostu roboczego Przy użytkowaniu rusztowania w okresie zimowym i przy wystąpieniu obfitych opadów śniegu przed przystąpieniem do pracy należy usunąć śnieg z rusztowania Przechowywanie i transport rusztowania powinno być zgodne z postanowieniami PN-M :1996 Rusztowania stojące metalowe robocze. Rusztowania stojakowe z rur Do montażu wolno używać tylko części oryginalnych, nieuszkodzonych, wchodzących w skład systemu rusztowania Dopuszczalna odchyłka w położeniu teoretycznych punktów kotwienia wynosi 0,2 m. W przypadku gdy zachodzi konieczność zakotwienia rusztowania w większej odległości od węzła rusztowania, należy wykonać projekt dla takiego rusztowania. UWAGA: Maksymalna długość pól rusztowania w ustawieniu fasadowym wynosi L = 3,07 m. W polu takim należy montować pomosty stalowe lub aluminiowe. Podczas prac wykonywanych na rusztowaniu należy przestrzegać ogólnych zasad BHP zgodnie z obowiązującymi rozporządzeniami w tej dziedzinie. 32