SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE z realizacji strategicznego projektu badawczego Poprawa bezpieczestwa pracy w kopalniach
|
|
- Bronisława Rosińska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 EGZEMPLARZ nr... 1 ) SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE z realizacji strategicznego projektu badawczego Poprawa bezpieczestwa pracy w kopalniach Zleceniodawca: Narodowe Centrum Bada i Rozwoju Kierownik projektu: prof. dr hab. in. Stanisław Wasilewski Kierownik etapu: dr in. Janusz Cygankiewicz Zadanie nr 3: Opracowanie zasad pomiarów i bada parametrów powietrza kopalnianego dla oceny zagroenia metanowego i poarowego w podziemnych zakładach górniczych wydobywajcych wgiel kamienny Zadanie szczegółowe nr 2: Opracowanie nowych metod pobierania prób powietrza ze zrobów i przestrzeni otamowanych, ich analizy i interpretacji wyników dla biecej oceny stanu zagroenia poarowego i metanowego w rejonach wentylacyjnych. Etap nr 4: Opracowanie nowej metody pobierania prób powietrza ze zrobów ciany i przestrzeni otamowanych wraz z analiz i interpretacj wyników oraz ocen wpływu działa profilaktycznych (uszczelniania zawału, inertyzacji i konsolidacji zrobów, odmetanowania) dla biecej oceny stanu zagroenia poarowego w rejonach wentylacyjnych Nr umowy: SP/K/3/143694/11 z dnia: Nr komputerowy w GIG: Data rozpoczcia projektu/zadania/etapu: *) Data zakoczenia projektu/zadania/etapu: *) Słowa kluczowe: bezpieczestwo, górnictwo, kopalnia wgla, zagroenie poarowe, metoda oceny piecztka i podpis kierownika projektu piecztka i podpis Naczelnego Dyrektora GIG 1) wypełnia odrcznie po wydrukowaniu Druk GIG: PS-7.13 zał. nr 1, wyd. 7 wane od r.
2 Zespół realizujcy badania: stopie - imi i nazwisko dr. in. Janusz CYGANKIEWICZ dr in. Józef KNECHTEL, mgr in. Dariusz Gapiski mgr in. Lucjan wierczek mgr in. Marek Wickowski Abstrakt: (minimum 500 znaków maksimum 1000 znaków)!! " # $# " Stopie ochrony sprawozdania merytorycznego: * ) Ogólnodostpne Do wykorzystania za zgod kierownika jednostki/ komórki organizacyjnej GIG wiodcej w pracy Do wykorzystania za zgod Naczelnego Dyrektora GIG lub Zastpcy Naczelnego Dyrektora ds. Bada i Wdroe Do wykorzystania za zgod Wnioskodawcy **) Załczniki (publikacje, zeszyty, płyty CD itp. w sposób trwały zawarte we wspólnym opakowaniu): Sprawozdanie merytoryczne otrzymali: 1. Archiwum Dokumentacji Prac Naukowo-Badawczych w NCS-1 GIG, egz. nr 1 - kat. arch. A 2. Zleceniodawca, 3. Jednostka/komórka organizacyjna GIG, egz. nr 2, 3 4. Wnioskodawca, **) Wypełnia NCS-1 GIG: Nr inwentarzowy: Sygnatura: *) niepotrzebne skreli **) dotyczy projektów celowych
3 Strategiczny projekt badawczy Poprawa bezpieczestwa pracy w kopalniach W ramach realizacji etapu 4 zadania 2 przeprowadzono badania laboratoryjne, teoretyczne i pomiary in situ w zrobach i przestrzeniach otamowanych. Głównym celem bada w ramach niniejszego etapu jest opracowanie metodyki poboru próbek gazowych z rejonów wydobywczych prowadzonych w warunkach zagroenia poarami endogenicznymi, szczególnie przy współwystpowaniu zagroenia metanowego. Zasady opracowanej metodyki oparto na wynikach symulacji zjawisk zachodzcych w przestrzeni zrobowej przeprowadzonej na opracowanym modelu prognostycznym samozagrzewania wgla w zrobach. Model ten jest syntez informacji zaczerpnitych z fizykochemii, termodynamiki, mechaniki płynów, nauki o transporcie ciepła i masy. Model ten skalibrowano, przyjmujc wartoci parametrów brzegowych i pocztkowych uzyskanie od słub geologicznych i wentylacyjnych poszczególnych kopal oraz wartoci uzyskanie podczas bada laboratoryjnych próbek wgla (w szczególnoci jego własnoci sorpcyjnych). Ponadto wzito pod uwag wyniki pomiarów parametrów charakteryzujcych rzeczywisty przebieg stanu zagroenia poarowego, głownie wyniki przeprowadzanych w Laboratorium Samozapalnoci Wgla GIG pomiarów chromatograficznych próbek pobieranych z rejonów wydobywczych w szczególnoci stref zrobowych, wyrobisk przycianowych w ssiedztwie zrobów, rur pomiarowych pozostawianych w zrobach, otworów wiertniczych kontrolnych oraz odmetanowujacych zroby i górotwór. 1. Metoda pobierania prób powietrza do analiz chemicznych ze zrobów i przestrzeni otamowanych Dla wykrycia ogniska samozagrzewania wgla we wczesnych fazach jego rozwoju istotne znacznie ma rzetelna i odpowiednia wczesna informacja o miejscu zaistnienia zagroenia i fazie jego rozwoju, jednak dokładne zlokalizowanie ogniska poarowego w zrobach jest czsto utrudnione wobec rozległoci i niedostpnoci stref zrobowych. Dotychczas jedynym cho czciowymi rozwizaniem tego problem było stosowanie rur (rzadziej wy) pomiarowych tzw. traconek układanych za frontem cianowym wzdłu chodnika przycianowego wentylacyjnego. W przypadku zastosowania systemu przewietrzania przektnego i utrzymywania chodnika wentylacyjnego wzdłu zrobów stosowane s czsto sondy pomiarowe instalowane w okrelonych odstpach w ociosach odzawałowych chodnika. Te rozwizania techniczne, czsto stosowane w polskim górnictwie pozwalaj na dorane, zdalne pobieranie próbek za pomoc przyrzdów rcznych lub, tam gdzie to jest dopuszczone, 3
4 za pomoc elektrycznych pomp pomiarowych. Z tego powodu zastosowanie rur pomiarowych i sond pozwala na pobór próbek do pomiarów o wyranie ograniczonej czstotliwoci. Jednym z produktów zadania 2 jest opracowanie urzdzenia do automatycznego pobierania próbek wraz z ich analiz w systemie gazometrii automatycznej. W ramach prac badawczych projektu urzdzenie to zaprojektowano, zbudowano i zainstalowano do testowania w warunkach dołowych. Układ poboru próbek analogiczny do rur pomiarowych typu rura pomiarowa tracona zastosowano w kopalni Zofiówka w cianie F-1 pokł.406/1 przewietrzanej w zwrotnym układzie przewietrzania (na U ), przy czym odstpy pomidzy kocówkami ssiednich wy pomiarowych ustalono na około 60 m (rysunek poniej) 4
5 Schemat zabudowy rur pomiarowych oraz wygrodze w chodniku nadcianowym F-1 pokł.406/1 KM zm E zm D zm E zm E zm A+E zm D zm E zm E zm E zm A+E zm E zm E zm D organ ze stojaków drewnianych linia chromatograficzna nr 1 linia chromatograficzna nr 2 komora mieszania lutniocig Chodnik nadcianowy F-1 pokł. 406/1 około 10m rura pomiarowa ø100 L=3m zabudowana na KM 620 wygrodzenie ze spoiwa mineralnego około 60m wygrodzenie z piany chemicznej KM 693 zroby ciany zm A 6.00 zm E zm F zm D W kopalni Halemba natomiast układ poboru próbek analogiczny do sond pomiarowych zastosowano w cianie 2 w pokładzie 502H, przewietrzanej przektnie. Kocówki ssiadujcych wy pomiarowych prowadzonych wzdłu chodnika cianowego 3 oddalone od siebie o 50 m. 5
6 Monitoring prowadzony na obu stanowiskach wykazał przydatno urzdzenia. Naley podkreli, e urzdzenie pozwala na niezaleny pobór próbek do worków próbobiorczych w celu analizy np. chromatograficznej. W obu przypadkach Zakład Aerologii Górniczej prowadził niezaleny chromatograficzny monitoring składu atmosfery zrobowej. 6
7 Strategiczny projekt badawczy Poprawa bezpiecze stwa pracy w kopalniach 2. Nowa metoda analizy i interpretacji wyników analiz prób powietrza dla bie cej oceny stanu zagro enia po arowego w rejonach wentylacyjnych 2.1 Wprowadzenie Ocena stanu zagro enia po arowego w rejonie eksploatacyjnym polega na znalezieniu odpowiedzi na pytania czy w rejonie tym ma miejsce zagrzewanie w gla a je li tak to gdzie ono zachodzi i jaki jest stopie zaawansowania procesu. Rozró nia si dwie zasadnicze fazy procesu samozagrzewania: Faza pierwsza - pocz tkowa, rys.1 w której temperatura zagrzewaj cego si w gla jest ni sza od temperatury krytycznej. Sytuacj w rejonie wydobywczym uznaje si wówczas za normaln. Kopalnia prowadzi przewidziane w planie ruchu prace prewencyjne. Faza druga zaawansowanego procesu samozagrzewania, w której temperatura zagrzewaj cego si w gla jest wy sza od temperatury krytycznej ale ni sza jeszcze od temperatury zapłonu. Przekroczenie temperatury krytycznej w gla oznacza, e stosowane dot d rodki prewencji po arowej były niewystarczaj ce i nale y niezwłocznie przyst pi do prac profilaktycznych, których celem jest zahamowanie rozwoju, a nast pnie likwidacja ogniska samozagrzewania. Po przekroczeniu przez w giel temperatury zapłonu ma miejsce samozapalenie w gla. Nale y wtedy przyst pi do akcji po arowej. Rys.1 Fazy procesu samozagrzewania, procesy fizyczne i chemiczne, towarzysz ce amozagrzewania w gla. 7
8 Decydujcym o zagroeniu poarem endogenicznym w wyrobiskach kopal jest przebieg procesu samozagrzewania w zakresie od temperatury pierwotnej (pocztkowej) do temperatury krytycznej, powyej której szybko samozagrzewania gwałtownie wzrasta. Procesowi samozagrzewania towarzyszy emisja gazów. Gazy te s produktami utleniania (przede wszystkim dwutlenek wgla CO 2, tlenek wgla CO i para wodna H 2 O) oraz termicznego rozkładu wgla. Termiczny rozkład wgla jest procesem towarzyszcym od pocztku utlenianiu i spalaniu wgla a w przypadku braku tlenu moe zachodzi samodzielnie dajc w efekcie produkty gazowe lub ciekłe. Gdy wgiel ogrzewa si w wyniku samozagrzewania od temperatury pierwotnej do temperatury krytycznej zachodzi przede wszystkim desorpcja gazów (rys.1). Głównie metanu, azotu, pary wodnej ale i te w niewielkich ilociach wodoru H 2, etanu C 2 H 6, etylenu C 2 H 4, propanu C 3 H 8 i propylenu C 3 H 6. Powyej tej temperatury desorpcji gazów towarzyszy destylacja fazy ruchomej powodujc wydzielanie smołowych składników alifatycznych i gazów. Wród gazowych produktów zwraca szczególnie uwag gwałtowny przyrost wydzielania si wglowodorów C 2 -C 3 takich jak zwłaszcza etan, etylen, propan, propylen. Powyej temperatury zapłonu wgla coraz bardziej zaznacza si kondensacja struktur aromatycznych dziki czemu tworzy si wgiel (char), a towarzyszy temu w kocu tworzenie si duych iloci tlenku wgla, wodoru, azotu i metanu [van Heek, 1994]. Zwraca tu przede wszystkim uwag przyrost wydzielania si wodoru który kształtuje si na poziomie wydzielania tlenku wgla. W badaniach nad doskonaleniem metod wczesnego wykrywania poarów endogenicznych zwrócilimy uwag na fakt, e skład gazów wydzielajcych si z zagrzewajcego si wgla (tlenek wgla, dwutlenek wgla, wodór H 2, etylen C 2 H 4, propylen C 3 H 6, acetylen C 2 H 2 ) tworzy widmo charakterystyczne dla danej fazy rozwoju procesu samozagrzewania i danej temperatury. 2.2 Skład gazów wydzielajcych si z próby wgla podczas samozagrzewania w warunkach laboratoryjnych wieo pobrany z calizny wgiel kruszy si i umieszcza w komorze reakcyjnej aparatu a nastpnie doprowadza powietrze. Masa wgla wynosi 0,5 kg. W wyniku zachodzcych egzotermicznych procesów utleniania temperatura wgla podnosi si. W lad za temperatur 8
9 wgla podnosi si temperatura nagrzewnic. Wydzielajce si z próbki wgla gazy poddawane s quasi cigłej analizie chromatograficznej. Rys. 2. Schemat aparatury do analizy składu gazów wydzielajcych si z próbki wgla podczas samozagrzewania Ilo doprowadzonego powietrza wynosi od 0,5 do 2,0*10-3 m 3 /h na 1 kg wgla w zalenoci od typu wgla. Im wysza zawarto pierwiastka wgla tym mniejsz ilo powietrza naley doprowadza do aparatu. W toku analiz chromatograficznych wyznacza si: Produkty utleniania: Tlenek wgla CO od zawartoci 1ppm Dwutlenek wgla CO 2 od zawartoci 0,01% Produkty termicznego rozkładu wgla Etan C 2 H 6 od zawartoci 0,01 ppm Etylen C 2 H 4 od zawartoci 0,01 ppm Propan C 3 H 8 od zawartoci 0,01 ppm Propylen C 3 H 6 od zawartoci 0,01 ppm Acetylen C 2 H 2 od zawartoci 0,001 ppm Wodór H 2 od zawartoci 1 ppm Wyniki analiz chromatograficznych gazów wydzielajcych si z próbki wgla z pokładu 209 (C a =64,95%) podczas samozagrzewania w zakresie temperatur od 320 do 620K zamieszczono w tablicy 1. Tablica 1 Wyniki analiz chromatograficznych gazów wydzielajcych si z próbki wgla z pokładu 405 kopalni Borynia podczas samozagrzewania 9
10 Tablica 1 T C 2 H 6 C 2 H 4 C 2 H 2 CO O 2 N 2 CO 2 H 2 Etan Etylen Acetylen Tlenek Tlen Azot Dwutlenek Wodór wgla wgla ppm ppm ppm ppm % % % ppm 50 0,22 0,03 0, ,86 80,12 1,02 2,8 75 1,42 0,08 0, ,27 80,56 1,16 3, ,77 0,34 0, ,26 81,60 2,13 11, ,04 0,77 0, ,46 85,35 2,15 20, ,1 2,45 0, ,95 85,72 4,23 43, ,4 3,90 0, ,26 89,08 4,52 36, ,2 7,77 0, ,46 90,25 6,06 105, ,1 17,2 0, ,70 91,02 5,85 457, ,3 28,2 0, ,53 90,84 6, ,7 42,7 0, ,38 89,38 6, , ,0 57,8 0, ,19 87,29 7, ,5 78,3 0, ,83 83,04 7, Metoda oceny maksymalnej temperatury w warstwie wgla Poniej przedstawiono metod oceny na podstawie wydzielania gazów. Temperatura w warstwie wgla nie jest jednakowa w przestrzeni, posiada pewny rozkład przestrzenny i zmienia si w czasie. Dla wyznaczenia pola temperatury w warstwie wgla wykorzystujemy matematyczny model. 10
11 Strategiczny projekt badawczy Poprawa bezpiecze stwa pracy w kopalniach 11
12 Strategiczny projekt badawczy Poprawa bezpiecze stwa pracy w kopalniach 12
13 Strategiczny projekt badawczy Poprawa bezpiecze stwa pracy w kopalniach 13
14 14
15 15
16 16
17 17
18 Strategiczny projekt badawczy Poprawa bezpiecze stwa pracy w kopalniach 18
19 19
20 20
21 21
22 22
23 Przykład wyznaczonego pola temperatury pokazano na rysunku 2. T(x,z) z, m x, m 300 W rezultacie otrzymujemy wartoci ste gazów w strumieniu wydzielanych gazów z warstwy wgla w zalenoci od maksymalnej temperatury. Naley zauway, e wartoci te wyznaczone s dla konkretnej warstwy wgla biorc pod uwag nie tylko fizyczne parametry wgla i otaczajcych skał a take geometri warstwy i warunki pocztkowe oraz graniczne. Stanowiły one wzorzec do którego porównuje si wartoci uzyskane z bada ruchowych. Tablica 2 T C 2 H 4 C 3 H 6 C 2 H 2 CO O 2 N 2 CO 2 H 2 Etylen Propylen Acetylen Tlenek Tlen Azot Dwutlenek Wodór wgla wgla ppm ppm ppm ppm % % % ppm 30 0,02 0,04 0, ,35 80,02 0,90 2,1 50 0,03 0,05 0, ,03 80,08 0,98 2,6 70 0,05 0,07 0, ,68 80,28 1,06 3,1 90 0,12 0,15 0, ,00 80,67 1,33 5, ,25 0,29 0, ,92 81,41 1,66 8, ,45 0,48 0, ,53 82,60 1,85 12, ,90 0,82 0, ,38 83,22 2,37 19, ,38 1,04 0, ,20 84,03 2,72 22, ,04 1,33 0, ,13 84,77 3,02 29, ,98 1,75 0, ,23 85,30 3,37 47, ,09 2,18 0, ,69 85,66 3,53 80, ,18 2,57 0, ,25 85,97 3,63 115, ,42 3,04 0, ,98 86,13 3,73 185, ,69 3,52 0, ,73 86,27 3,82 276, ,01 4,03 0, ,51 86,37 3,91 422, ,41 4,56 0, ,31 86,42 4,01 627, ,93 5,14 0, ,20 86,39 4,08 918, ,45 5,97 0, ,09 86,31 4, , ,02 6,83 0, ,99 86,23 4, , ,72 7,96 0, ,89 86,08 4, , ,25 9,07 0, ,80 85,91 4, ,7 23
24 Do wyznaczenia temperatury zagrzanego wgla wykorzystuje si nastpujce wskaniki poarowe C2H CO 2 4, CH 3 CO 2 6, CO C, 2H 4, CO 2 C2H 2 CH 3 CH W tablicy 3 zestawiono wartoci wskaników poarowych obliczone dla ste podanych w tablicy 2. Tablica 3 T C 2 H 4 /CO 2 C 3 H 6 /CO 2 CO/CO 2 C 2 H 4 /C 2 H 2 C 3 H 6 /C 2 H 2 WP 30 0,0222 0,0400 3,8676 5, ,3644-0, ,0260 0,0529 5,1050 7, ,3602-0, ,0445 0, , , ,3105-0, ,0917 0, , , ,0346-0, ,1515 0, , , ,9195-0, ,2460 0, , , ,9905-0, ,3797 0, , , ,9341-0, ,5081 0, , , ,0224-0, ,6753 0, , , ,5567-0, ,8865 0, , , ,1093-0, ,1576 0, , , ,9133-0, ,4254 0, , , ,7422-0, ,7206 0, , , ,8889-0, ,0137 0, , , ,7056 0, ,3040 1, , , ,8863 0, ,5952 1, , , ,2458 0, ,9213 1, , , ,2167 0, ,2404 1, , , ,4156 0, ,5587 1, , , ,0409 0, ,9089 1, , , ,2865 0, ,2269 2, , , ,1964 0,
25 Przykład Tablica 4 Wyniki analiz chromatograficznych prób powietrza pobranych z kopalni Borynia Data C 2 H 4 C 3 H 6 C 2 H 2 CO O 2 N 2 CO 2 H 2 Etylen Propylen Acetylen Tlenek Tlen Azot Dwutlenek Wodór wgla wgla ppm ppm ppm ppm % % % ppm ,15 0,13 0, ,47 78,02 0,79 2, ,09 0,12 0, ,47 78,36 0,39 3, ,20 0,24 0, ,57 78,14 0,80 5, ,14 0,16 0, ,49 78,33 0,55 4, ,26 0,23 0, ,21 77,94 0,90 6, ,24 0,17 0, ,35 78,19 0,72 5, ,18 0,15 0, ,38 78,65 0,51 5, ,12 0,10 0, ,52 78,78 0,36 4, ,06 0,08 0, ,30 79,06 0,22 6, ,16 0,09 0, ,28 78,28 0,40 8, ,25 0,17 0, ,75 80,18 0,75 9, ,26 0,16 0, ,00 76,81 0,83 8, ,15 0,10 0, ,57 78,85 0,40 8, ,14 0,09 0, ,43 78,85 0,37 7, ,22 0,12 0, ,45 78,61 0,51 9, ,36 0,25 0, ,23 78,34 0,92 10, ,33 0,13 0, ,13 79,18 0,95 9, ,44 0,31 0, ,50 78,15 1,02 10, ,78 0,44 0, ,05 79,89 0,89 15, ,70 0,88 0, ,18 79,55 1,75 31, ,89 1,44 0, ,98 80,99 1,91 32,7 W tablicy zestawiono wyniki analiz chromatograficznych gazów pobieranych z linii zawału ciany w pokładzie 405 kopalni Borynia 25
26 W tablicy 5 zamieszczono wartoci wskaników poarowych wyznaczonych na podstawie wartoci analiz chromatograficznych zamieszczonych w tablicy 4 Tablica 5 Wartoci wskaników poarowych obliczone na podstawie powyszej tablicy. Data C 2 H 4 /CO 2 C 3 H 6 /CO 2 CO/CO 2 C 2 H 4 /C 2 H 2 C 3 H 6 /C 2 H 2 WP ,1901 0,1650 8, , ,3037-0, ,2284 0, , , ,6095-0, ,2491 0,2990 9, , ,0729-0, ,2542 0, , , ,4332-0, ,2946 0,2567 7, , ,6943-0, ,3384 0,2358 8, , ,5996-0, ,3576 0, , , ,7411-0, ,3237 0, , , ,3333-0, ,2858 0, ,6542 7,7295 9,6618-0, ,3957 0, , , ,1010-0, ,3329 0, , , ,1624-0, ,3129 0, , , ,2973-0, ,3768 0, , ,4480 9,9897-0, ,3734 0, , ,7000 9,4000-0, ,4323 0, , , ,9145-0, ,3853 0, , , ,8820-0, ,3470 0, , , ,4655-0, ,4331 0, , , ,7857-0, ,8717 0, , , ,8692-0, ,9737 0, , , ,0310-0, ,9907 0, , , ,6919-0,8338 Rysunek 3 Wartoci temperatury maksymalnej wgla obliczone metod numeryczn C2H4/CO2 C3H6/CO2 C2H4/C2H2 C3H6/C2H sie 12 8 wrz wrz pa 12 7 lis lis gru 12 6 sty 13 26
27 Rysunek 4 Wartoci temperatury maksymalnej wgla obliczone metod numeryczn C2H4/CO2 C2H4/C2H sie 12 8 wrz wrz pa 12 7 lis lis gru 12 6 sty Metoda prognozowania wpływu prac profilaktycznych na kształtowanie si zagroenia poarowego W oparciu o wykonany w ramach pracy model numeryczny samozagrzewania opracowano metodyk okrelania wpływu wybranych parametrów powietrza zrobowego: zawarto tlenu, prdko przepływu, temperatury, zawartoci wilgoci oraz parametrów wgla i złoa: skłonnoci do utleniania, gruboci warstwy w wgla na przebieg samozagrzewania. Tym samym moliwe jest prognozowanie wpływu wybranych prac profilaktycznych na kształtowanie si zagroenia poarowego. Uszczelnianie zrobów, konsolidacja zawału, inertyzacja atmosfery zrobowej umoliwiaj zmniejszenie zawartoci tlenu w zrobach. Intensywne odmetanowanie moe zwikszy zawarto tlenu w atmosferze zrobowej. Opracowana metoda numeryczna umoliwia okrelenie do jakiej wartoci naley obniy zawarto tlenu w atmosferze zrobowej dla danych, konkretnych warunków panujcych w zrobach aby uniemoliwi rozwój procesu samozagrzewania. Na rysunkach 8 do 15 przedstawiono wyniki oblicze prognostycznych parametrów krytycznych warstwy wgla i przepływajcego powietrza, przy których moe doj do samozapalenia wgla. Na rysunku 8 przedstawiono wyniki oblicze wpływu gruboci warstwy wgla z pokładu 405 na przebieg samozagrzewania. Jak wida z rysunku 8 dla przyjtych parametrów otaczajcych skał i temperatury pocztkowej T = 300K, przy gruboci warstwy wikszej od 0,65m moe doj samozapalenia. Na rysunku 9 przedstawiono wyniki 27
28 oblicze prognostycznych wpływu zawartoci tlenu na przebieg samozagrzewania warstwy wgla z pokładu 405 o gruboci 1 metra. Z przeprowadzonych oblicze wynika, e przy zawartoci tlenu powyej 11% moe doj od samozapalenia. Na rysunku 10 przedstawiono wyniki oblicze prognostycznych wpływu temperatury pocztkowej na przebieg samozagrzewania. Stwierdzono, e istnieje silny wpływ temperatury na przebieg samozagrzewania. Podniesienie temperatury pocztkowej z 300 do 320K skraca czas rozwoju poaru o blisko połow. Na rysunku 11 przedstawiono zmiany w czasie współrzdnej miejsca o najwyszej temperaturze podczas samozagrzewania warstwy wgla z pokładu 405 o gruboci jednego metra, przy prdkoci przepływu powietrza równej 0,0005m/s. Z oblicze wynika, e miejsce to wraz z rozwojem samozagrzewania przesuwa si pocztkowo w głb złoa, by nastpnie przesun si w kierunku dopływu wieego powietrza. Na rysunkach 12 i 13 przedstawiono wyniki oblicze prognostycznych wpływu prdkoci powietrza przepływajcego przez złoe na samozagrzewanie warstwy wgla z pokładu 405. W obliczeniach przyjto, e warstwa wgla ma grubo 1m, a temperatura pocztkowa wynosi 300K. Z oblicze wynika, e istnieje pewien przedział wartoci prdkoci powietrza, przy którym nastpuje rozwój samozagrzewania. Dla wspomnianych wyej warunków wyznaczono, e dla prdkoci powietrza zawartej w przedziale od 0,0004 do 0,01m/s moe doj do samozapalenia wgla. Powyej i poniej tej wartoci do samozapalenia nie dojdzie. Na rysunkach 14 i 15 przedstawiono wpływ sposobu odprowadzania ciepła od zagrzewajcej si warstwy wgla do otoczenia na przebieg samozagrzewania. Na rysunku 14 przedstawiono wyniki symulacji komputerowej wpływu przemulania zrobów na moliwo zaistnienia poaru w warstwie wgla z pokładu 405. Z oblicze wynika, e przemulanie jest skutecznym rodkiem prewencji poarowej, jednak tylko w odniesieniu do warstw stosunkowo cienkich. Przy grubociach powyej 94cm opónia jedynie proces samozagrzewania. Im wiksza grubo warstwy wgla, tym wpływ przemulania jest mniejszy. Na rysunku 15 przedstawiono wyniki symulacji procesu samozagrzewania w przypadku, gdy otaczajcymi warstw rozkruszonego wgla skałami s warstwy litego wgla (poar szczelinowy). Wówczas moe doj do samozapalenia warstwy o gruboci powyej 0,2m. 28
29 Strategiczny projekt badawczy Poprawa bezpiecze stwa pracy w kopalniach Rys. 5 Prognozowanie wpływu grubo ci warstwy w gla z pokładu 405 kopalni Borynia na przebieg samozagrzewania Rys. 6 Prognozowanie wpływu zawarto ci tlenu na przebieg samozagrzewania warstwy w gla z pokładu 405 kopalni Borynia o grubo ci Hw = 1m 29
30 Strategiczny projekt badawczy Poprawa bezpiecze stwa pracy w kopalniach Rys. 7 Prognozowanie wpływu temperatury pocz tkowej na samozagrzewanie warstwy w gla z pokładu 405 kopalni Borynia o grubo ci Hw = 1m Rys. 8 Prognozowanie przebiegu zmian w czasie współrz dnej miejsca o najwy szej temperaturze w gla podczas samozagrzewania warstwy w gla z pokł. 405 kopalni Borynia 30
31 Rys. 9 Prognozowanie wpływu prdkoci powietrza na samozagrzewanie warstwy wgla z pokładu 405 kopalni Borynia Rys. 10 Prognozowanie wpływu prdkoci powietrza na samozagrzewanie warstwy wgla z pokładu 405 kopalni Borynia 31
32 Rys. 11 Prognozowanie wpływu sposobu odprowadzania ciepła na samozagrzewanie warstwy wgla z pokładu 405 kopalni Borynia. Wpływ przemulania zrobów na moliwo zaistnienia poaru w warstwie wgla. Rys. 12 Prognozowanie wpływu sposobu odprowadzania ciepła na samozagrzewanie warstwy wgla z pokładu 405 kopalni Borynia. Wpływ gruboci warstwy rozkruszonego wgla znajdujcej si pomidzy warstwami litego wgla na proces samozagrzewania. 32
33 4. Wymagania okrelajce warunki i kryteria pobierania prób gazowych w zrobach cian zawałowych oraz interpretacji uzyskanych wyników dla oceny zagroenia poarowego w zrobach czynnych cian jak i w przestrzeniach otamowanych w warunkach stosowania rodków profilaktyki poarowej Na podstawie przeprowadzonych bada w wybranych rejonach kopal w których wystpiło zagroenie poarem endogenicznym, a take wieloletnich dowiadcze Zakładu Aerologii Górniczej w prognozowaniu i monitorowaniu zagroenia poarwego stwierdza si: - Dla prawidłowej oceny stanu zagroenia poarowego w zrobach cian niezbdne jest objcie monitoringiem wewntrznego obszaru zrobów poprzez pobieranie prób z sond pomiarowych instalowanych w likwidowanych lub izolowanych chodnikach wentylacyjnych (przewietrzanie na U ) lub umieszczanych w zrobach od strony chodnika wentylacyjnego (przewietrzanie na Y ). - Odstp pomidzy sondami nie powinien by wikszy ni 50 m, a czstotliwo pobierania prób podobnie jak w pozostałych stacjach pomiarowych nie powinna by mniejsza ni 2 razy w tygodniu. - Monitoringiem powinny by objte równie rurocigi odmetanowania, przy czym próby gazów powinny by pobierane do analizy chemicznej co najmniej 2 razy w tygodniu. - W przypadku stwierdzenia wzrostu zagroenia poarowego naley pobiera próby z poszczególnych wizek odmetanowania dla lokalizacji miejsca zagroenia. - W przypadku stosowania prewencji poarowej polegajcej na podawaniu do zrobów gazów inertnych, azotu lub dwutlenku wgla nie naley stosowa do oceny zagroenia poarowego w zrobach wskanika Grahama. Ocen zagroenia poarowego w zrobach naley przeprowadza w oparciu o wskanika poarowy WP-6 i wartoci ste gazów: etylenu, propylenu i acetylenu, posługujc si niej podanymi kryteriami: Kryteria zagroenia poarowego wg wskanika poarowego WP-6 na podstawie precyzyjnej analizy chromatograficznej prób powietrza zlokalizowanych przy zrobach w chodniku wentylacyjnym i tamach izolacyjnych. Wskanik poarowy WP-6 Sposób postpowania - 1 < WP-6-0,8 Wzmoona obserwacja w kontrolowanym rejonie, zwikszona czstotliwo pobierania prób powietrza - 0,8 < WP-6 0,8 Naley przystpi do prac profilaktycznych przy zachowaniu normalnego ruchu w zagroonym rejonie, przy czym plan prac profilaktycznych opracowuje kierownik działu wentylacji, a zatwierdza kierownik ruchu zakładu górniczego WP-6 > 0,8 Akcja poarowa 33
34 Kryteria zagroenia poarowego wg wskaników C 2 H 4, propylenu C 3 H 6 i acetylenu C 2 H 2 obliczonych na podstawie precyzyjnej analizy chromatograficznej prób powietrza zlokalizowanych przy zrobach w chodniku wentylacyjnym. Wskaniki przyrostu - etylenu C 2 H 4 - propylenu C 3 H 6 - acetylenu C 2 H 2 Sposób postpowania 0 C 2 H 4 0,03 lub 0 C 3 H 6 0,03 lub 0 C 2 H 2 0,003 Sytuacja normalna, nie wystpuje zagroenie poarowe w zrobach. 0,03 < C 2 H 4 0,09 lub 0,03 < C 3 H 6 0,09 lub 0,003 < C 2 H 2 0,005 Wzmoona obserwacja w kontrolowanym rejonie, zwikszona czstotliwo pobierania prób powietrza C 2 H 4 > 0,09 lub C 3 H 6 > 0,09 lub C 2 H 2 > 0,005 Naley przystpi do prac profilaktycznych przy zachowaniu normalnego ruchu w zagroonym rejonie, przy czym plan prac profilaktycznych opracowuje kierownik działu wentylacji, a zatwierdza kierownik ruchu zakładu górniczego 34
SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE z realizacji strategicznego projektu badawczego Poprawa bezpieczestwa pracy w kopalniach
EGZEMPLARZ nr... 1 ) SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE z realizacji strategicznego projektu badawczego Poprawa bezpieczestwa pracy w kopalniach Zleceniodawca: Narodowe Centrum Bada i Rozwoju Kierownik projektu:
Produkt 2 WYTYCZNE OCENY ZAGROENIA POAREM W WYROBISKACH KOPALNI I ZROBACH WRAZ Z ZASADAMI POMIARÓW PARAMETRÓW POWIETRZA KOPALNIANEGO.
Produkt WYTYCZNE OCENY ZAGROENIA POAREM W WYROBISKACH KOPALNI I ZROBACH WRAZ Z ZASADAMI POMIARÓW PARAMETRÓW POWIETRZA KOPALNIANEGO. Zespół realizujcy badania: dr in. Janusz CYGANKIEWICZ dr in. Józef KNECHTEL,
SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE z realizacji strategicznego projektu badawczego Poprawa bezpieczestwa pracy w kopalniach
EGZEMPLARZ nr... 1 ) SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE z realizacji strategicznego projektu badawczego Poprawa bezpieczestwa pracy w kopalniach Zleceniodawca: Narodowe Centrum Bada i Rozwoju Kierownik projektu:
CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A. W BYTOMIU
CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A. W BYTOMIU SPOSÓB PROWADZENIA AKCJI RATOWNICZYCH I PRAC PROFILAKTYCZNYCH Z WYKORZYSTANIEM GAZÓW INERTNYCH BYTOM, marzec 008 r. - - 1. Na podstawie pkt. 1.64
Badania poligonowe i doświadczalna weryfikacja metod pobierania prób i oceny zagrożenia metanowego i pożarowego w kopalniach
INSTYTUT MECHANIKI GÓROTWORU POLSKIEJ AKADEMII NAUK 3-9 Kraków ul. Reymonta 27 tel. +48()63762, fax +48()6372884 www.img-pan.krakow.pl Strategiczny projekt badawczy PS3 pt. "Poprawa bezpieczeństwa pracy
Urządzenia i sprzęt do inertyzacji atmosfery kopalnianej
Urządzenia i sprzęt do inertyzacji atmosfery kopalnianej ZASADY PROWADZENIA AKCJI RATOWNICZYCH I PRAC PROFILAKTYCZNYCH Z WYKORZYSTANIEM GAZÓW INERTNYCH Podstawowe zasady stosowania gazów inertnych Decyzję
PRZEDSTAWIAJACY OPIS OSIĄGNIĘĆ I DOROBKU NAUKOWEGO
AUTOREFERAT PRZEDSTAWIAJACY OPIS OSIĄGNIĘĆ I DOROBKU NAUKOWEGO ZAŁĄCZNIK NR 3 dr inż. Janusz Cygankiewicz Główny Instytut Górnictwa Katowice, sierpień 2018 SPIS TREŚCI 1. Imię i nazwisko... 3 2. Posiadane
Uwagi na temat stosowania gazów obojętnych (azotu, dwutlenku węgla) do gaszenia pożaru w otamowanym polu rejony wydobywczego
253 Prace Instytutu Mechaniki Górotworu PAN Tom 12, nr 1-4, (2010), s. 253-259 Instytut Mechaniki Górotworu PAN Uwagi na temat stosowania gazów obojętnych (azotu, dwutlenku węgla) do gaszenia pożaru w
ZAGROŻENIE WYRZUTAMI GAZÓW I SKAŁ
CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO 41-902 Bytom, ul. Chorzowska 25, tel.: 032 282 25 25 www.csrg.bytom.pl e-mail: info@csrg.bytom.pl ZAGROŻENIE WYRZUTAMI GAZÓW I SKAŁ CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA
ZASTOSOWANIE GÓRNICZEJ CHŁODZIARKI AZOTU (GCA) JAKO DODATKOWEGO ELEMENTU PROFILAKTYKI POŻAROWEJ W KWK JANKOWICE
47 ZASTOSOWANIE GÓRNICZEJ CHŁODZIARKI AZOTU (GCA) JAKO DODATKOWEGO ELEMENTU PROFILAKTYKI POŻAROWEJ W KWK JANKOWICE 47.1 WSTĘP Wytwornice azotu dla celów profilaktyki ppoż. w KWK Jankowice stosowane są
CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.
Pożary podziemne 1. Przez pożar podziemny rozumie się wystąpienie w wyrobisku podziemnym otwartego ognia żarzącej lub palącej się płomieniem otwartym substancji oraz utrzymywanie się w powietrzu kopalnianym
SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE Z REALIZACJI CZĘŚCI ZADANIA BADAWCZEGO nr 3 pt.
Jastrzębska Spółka Węglowa S.A. 44-330 Jastrzębie-Zdrój, Al. Jana Pawła II 4 tel.: +48 32 756 4113, fax: +48 32 476 2671, e-mail: jsw@jsw.pl, www.jsw.pl Jastrzębie Zdrój, kwiecień 2013 r. SPRAWOZDANIE
Opracowanie sposobów rewersji lokalnej rejonów eksploatacyjnych przewietrzanych prdami schodzcymi
#$%&%'%()*+$##,-./%/.' /1#)2++3)(##$+' '14.)&(/$%+567898:;.+- Strategiczny projekt badawczy PS2 pt. "Poprawa bezpieczestwa pracy w kopalniach" Opracowanie zasad projektowania robót górniczych w warunkach
Ruda Śląska, 07.06.2013 r.
Oddział KWK Halemba Wirek Ruda Śląska, 07.06.2013 r. SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI CZĘŚCI ZADANIA BADAWCZEGO Nr 3 pt. Opracowanie zasad pomiarów i badań parametrów powietrza kopalnianego dla oceny zagrożenia
OGŁOSZENIE KONKURSOWE I ZAMAWIAJĄCY A. Nazwa: Dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju B. Adres: 00-695 Warszawa, ul. Nowogrodzka 47a C. Adres internetowy: www.ncbir.pl D. Dokumenty dotyczące konkursu
INFORMACJA o wynikach prac Komisji powołanej dla zbadania przyczyn i okoliczno
INFORMACJA o wynikach prac Komisji powołanej dla zbadania przyczyn i okoliczności zapalenia i wybuchu metanu oraz wypadku zbiorowego, zaistniałych w dniu 21 listopada 2006 r. w Kompanii Węglowej S.A. Oddział
PL B BUP 09/09
PL 220465 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 220465 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 383563 (51) Int.Cl. E21F 5/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:
Rezonans szeregowy (E 4)
POLITECHNIKA LSKA WYDZIAŁINYNIERII RODOWISKA I ENERGETYKI INSTYTT MASZYN I RZDZE ENERGETYCZNYCH Rezonans szeregowy (E 4) Opracował: mgr in. Janusz MDRYCH Zatwierdził: W.O. . Cel wiczenia. Celem wiczenia
Spis zawartoci. Strona tytułowa. Opis techniczny str. 1 do 5. Spis rysunków: Rzut II pitra skala 1:50. Rzut dachu skala 1:50. Przekrój B-B skala 1:50
W WENTYLACJA 1 Spis zawartoci Strona tytułowa Opis techniczny str. 1 do 5 Spis rysunków: Rzut II pitra skala 1:50 Rzut dachu skala 1:50 Przekrój B-B skala 1:50 Przekrój A-A skala 1:50 Załczniki: Specyfikacja
Kontrola procesu spalania
Kontrola procesu spalania Spalanie paliw polega na gwałtownym utlenieniu składników palnych zawartych w paliwie przebiegającym z wydzieleniem ciepła i zjawiskami świetlnymi. Ostatecznymi produktami utleniania
Analizy olejów smarnych z bloku 11 Enea Wytwarzanie Sp. z o.o.
Analizy olejów smarnych z bloku 11 Enea Wytwarzanie Sp. z o.o. Zakres przedmiotu zamówienia: Zakres przedmiotu zamówienia obejmuje analizę i interpretację wyników próbek oleju zgodnie z podanymi poniżej
Forma zajęć: Prowadzący: Forma zajęć: Prowadzący: ZAJĘCIA DLA SZKÓŁ O PROFILU GÓRNICZYM
ZAJĘCIA DLA SZKÓŁ O PROFILU GÓRNICZYM JAK ZAPEWNIĆ BEZPIECZEŃSTWO BUDOWLI PODZIEMNYCH? Zgodny z programem nauczania: FIZYKA, MECHANIKA Ciśnienie górotworu na dużej głębokości. Rozkład stref deformacyjno
Ocena stanu i możliwości utylizacji metanu z powietrza wentylacyjnego z szybów polskich kopalń węgla kamiennego
Ocena stanu i możliwości utylizacji metanu z powietrza wentylacyjnego z szybów polskich kopalń węgla kamiennego Autorzy: dr hab. inż. Stanisław Nawrat, prof. AGH mgr inż. Sebastian Napieraj 1 1. Wprowadzenie
Wyższy Urząd Górniczy. Zagrożenie pożarowe w drążonych wyrobiskach kamiennych przecinających pokłady węgla
Wyższy Urząd Górniczy Zagrożenie pożarowe w drążonych wyrobiskach kamiennych przecinających pokłady węgla Zagrożenie pożarowe w drążonych wyrobiskach kamiennych przecinających pokłady węgla Katowice 2011
ZAGROŻENIA GAZOWE CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO G
CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO 41-902 Bytom, ul. Chorzowska 25, tel.: 032 282 25 25 www.csrg.bytom.pl e-mail: info@csrg.bytom.pl ZAGROŻENIA GAZOWE Powietrze atmosferyczne: 78,08% azot 20,95% tlen
Metody oceny stanu zagrożenia tąpaniami wyrobisk górniczych w kopalniach węgla kamiennego. Praca zbiorowa pod redakcją Józefa Kabiesza
Metody oceny stanu zagrożenia tąpaniami wyrobisk górniczych w kopalniach węgla kamiennego Praca zbiorowa pod redakcją Józefa Kabiesza GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA Katowice 2010 Spis treści 1. Wprowadzenie
ZASADY NALICZANIA OPŁAT ZA WPROWADZANIE ZANIECZYSZCZE DO POWIETRZA
ZASADY NALICZANIA OPŁAT ZA WPROWADZANIE ZANIECZYSZCZE DO POWIETRZA (przykłady z zastosowaniem jednostkowych stawek opłat obowizujcych w 2003 roku) Naliczanie opłat za rodki transportu Przykład 1 Zakład
Zaznacz odpowiedê, w której do ka dej substancji przyporzàdkowano êródło jej pochodzenia. F. potrójne H. odbarwiajà jà
Grupaa W giel i jego zwiàzki z wodorem I Naturalne êródła w glowodorów to: 1 p. I. gaz ziemny II. w gle kopalne np. w giel kamienny III. ropa naftowa. Zaznacz odpowiedê w której do ka dej substancji przyporzàdkowano
Nowoczesne narzędzia obliczeniowe do projektowania i optymalizacji kotłów
Nowoczesne narzędzia obliczeniowe do projektowania i optymalizacji kotłów Mateusz Szubel, Mariusz Filipowicz Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie AGH University of Science and
Materiały pomocnicze do laboratorium z przedmiotu Metody i Narzędzia Symulacji Komputerowej
Materiały pomocnicze do laboratorium z przedmiotu Metody i Narzędzia Symulacji Komputerowej w Systemach Technicznych Symulacja prosta dyszy pomiarowej Bendemanna Opracował: dr inż. Andrzej J. Zmysłowski
INFORMACJA Z REALIZACJI ZADANIA BADAWCZEGO NR 1
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie PROJEKT STRATEGICZNY NARODOWEGO CENTRUM BADAŃ I ROZWOJU POPRAWA BEZPIECZEŃSTWA PRACY W KOPALNIACH INFORMACJA Z REALIZACJI ZADANIA BADAWCZEGO
Wykonawca: Główny Instytut Górnictwa. Prace rozpoczęto roku, a zakończono roku. TR,
Etap nr 1. Analiza obowiązujących metod oceny zagrożenia pożarowego wynikających z przepisów Rozporządzenia Ministra Gospodarki oraz stosowanych w światowym górnictwie pod kątem ich skuteczności i przydatności
DZIAŁ I OZNACZENIE INSTYTUTU
DZIAŁ I OZNACZENIE INSTYTUTU 1 2 3 5 Pełna i skrócona nazwa instytutu, siedziba instytutu i adres, REGON, NIP Instytut Mechaniki Górotworu Polskiej Akademii Nauk IMG PAN, Kraków, ul. Reymonta 27, 000326368,
KARTA PRZEDMIOTU. 2. Kod przedmiotu: N Iz-EZiZO/41
Strona 1 z 3 Z1-PU7 Wydanie N1 (pieczęć wydziału) KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu: Wentylacja, klimatyzacja i pożary podziemne 3. Karta przedmiotu ważna od roku akademickiego: 2013/14 4. Poziom kształcenia:
SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE z realizacji strategicznego projektu badawczego Poprawa bezpiecze stwa pracy w kopalniach
EGZEMPLARZ nr... 1 ) SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE z realizacji strategicznego projektu badawczego Poprawa bezpiecze stwa pracy w kopalniach Zleceniodawca: Narodowe Centrum Bada i Rozwoju Kierownik projektu:
http://www.ncbir.pl/ps_kopalnie
OGŁOSZENIE KONKURSOWE I ZAMAWIAJĄCY A. Nazwa: Dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju B. Adres: 00-695 Warszawa, ul. Nowogrodzka 47a C. Adres internetowy: www.ncbir.pl D. Dokumenty dotyczące konkursu
RAPORT Z WYNIKÓW BADAŃ zgodnie z ISO/IEC 17025:2005
/Stron 1/13 Nr archiwalny sprawy: Nr archiwalny sprawozdania: Zlecenie wewn. GPCHEM LAB.: SPRAWOZDANIE nr badań laboratoryjnych biogazu KIEROWNIK 20.05.2018 (Miejsce oraz data pobrania próbki: ZGO W JAROCINIE,
Klimatyzacja centralna w Lubelskim Węglu Bogdanka S.A.
Klimatyzacja centralna w Lubelskim Węglu Bogdanka S.A. Zmiany wielkości kopalni Bogdanka O.G. Ludwin 78,7 km 2 O.G. Puchaczów V 73,4 km 2 O.G. razem 161,5 km 2 O.G. Stręczyn 9,4 km 2 1 Czynne wyrobiska
Stan zagrożenia metanowego w kopalniach Polskiej Grupy Górniczej sp. z o.o. Ujęcie metanu odmetanowaniem i jego gospodarcze wykorzystanie
II Konferencja Techniczna METAN KOPALNIANY Szanse i Zagrożenia Stan zagrożenia metanowego w kopalniach Polskiej Grupy Górniczej sp. z o.o. Ujęcie metanu odmetanowaniem i jego gospodarcze wykorzystanie
Temat: Stacjonarny analizator gazu saturacyjnego MSMR-4 do pomiaru ciągłego
Temat: Stacjonarny analizator gazu saturacyjnego MSMR-4 do pomiaru ciągłego Jak zrobić dobry gaz saturacyjny? Podstawowym procesem chemicznym zachodzącym w piecu wapiennym jest tzw. wypalanie, tj. rozkład
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie Źródło: http://wios.warszawa.pl/pl/aktualnosci-i-komunika/aktualnosci/1176,aktualnosci-z-31032016-r-informacja-dot-zakupu-przez-s amorzady-nowych-stacji-pom.html
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia:
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.srk.com.pl Bytom: Wykonanie analiz powietrza kopalnianego oraz pomiarów zawartości części niepalnych
KONTROLA EMISJI ZANIECZYSZCZEŃ Z INSTALACJI SPALANIA ODPADÓW
KONTROLA EMISJI ZANIECZYSZCZEŃ Z INSTALACJI SPALANIA ODPADÓW Konferencja Alternatywne technologie unieszkodliwiania odpadów komunalnych Chrzanów 7 październik 2010r. 1 Prawo Podstawowym aktem prawnym regulującym
Inżynieria procesów przetwórstwa węgla, zima 15/16
Inżynieria procesów przetwórstwa węgla, zima 15/16 Ćwiczenia 1 7.10.2015 1. Załóżmy, że balon ma kształt sfery o promieniu 3m. a. Jaka ilość wodoru potrzebna jest do jego wypełnienia, aby na poziomie morza
ZAPYTANIE OFERTOWE W związku z składaniem wniosku aplikacyjnego w ramach Działania 1.1,, Projekty B+R przedsiębiorstw, zwracamy się do Państwa celem
ZAPYTANIE OFERTOWE W związku z składaniem wniosku aplikacyjnego w ramach Działania 1.1,, Projekty B+R przedsiębiorstw, zwracamy się do Państwa celem przedłożenia oferty cenowej na badania laboratoryjne
WYKAZ METOD BADAWCZYCH w WBJ-2 (Pobieranie próbek) Metoda badawcza
WYKAZ METOD BADAWCZYCH w WBJ-2 () L.p. Badany obiekt 1 Gazy odlotowe E) 2 Gazy odlotowe E) 3 Gazy odlotowe E) 4 Gazy odlotowe E) 5 Gazy odlotowe E) 6 Gazy odlotowe E) Oznaczany składnik lub parametr pyłu
WPŁYW DRENAŻU NA EFEKTYWNOŚĆ ODMETANOWANIA W KOPALNI WĘGLA**
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 30 Zeszyt 1 2006 Stanisław Nawrat*, Zbigniew Kuczera*, Sebastian Napieraj* WPŁYW DRENAŻU NA EFEKTYWNOŚĆ ODMETANOWANIA W KOPALNI WĘGLA** 1. Wprowadzenie Eksploatacja pokładów
ZADANIA Z CHEMII Efekty energetyczne reakcji chemicznej - prawo Hessa
Prawo zachowania energii: ZADANIA Z CHEMII Efekty energetyczne reakcji chemicznej - prawo Hessa Ogólny zasób energii jest niezmienny. Jeżeli zwiększa się zasób energii wybranego układu, to wyłącznie kosztem
Wpływ charakterystyki zastępczej otoczenia rejonu wydobywczego na zagrożenie metanowe
Instytut Eksploatacji Złóż Wydział Górnictwa i Geologii Politechnika śląska Wpływ charakterystyki zastępczej otoczenia rejonu wydobywczego na zagrożenie metanowe Grzegorz Pach Zenon Różański Paweł Wrona
INSTALACJA DOPROWADZENIA CZYNNIKA CHŁODU DO CELÓW CHŁODNICZYCH
REGI ON ALNE CENTRUM OW I ATOWO SPORTOWE W DOBCZYC ACH P.B. S4 INSTALACJA DOPROWADZENIA CZYNNIKA CHŁODU DO CELÓW CHŁODNICZYCH REGI ON ALNE CENTRUM OW I ATOWO SPORTOWE W DOBCZYC ACH P.B. INSTALACJA DO CELÓW
Utylizacja osadów ściekowych
Utylizacja osadów ściekowych Ćwiczenie nr 1 BADANIE PROCESU FERMENTACJI OSADÓW ŚCIEKOWYCH 1. CHARAKTERYSTYKA PROCESU Fermentacją nazywamy proces przemiany biomasy bez dostępu tlenu. Znalazł on zastosowanie
Pytania (w formie opisowej i testu wielokrotnego wyboru) do zaliczeń i egzaminów
Prof. dr hab. inż. Jan Palarski Instytut Eksploatacji Złóż Pytania (w formie opisowej i testu wielokrotnego wyboru) do zaliczeń i egzaminów Przedmiot LIKWIDACJA KOPALŃ I WYROBISK GÓRNICZYCH 1. Wymień czynniki,
ZAŁ CZNIK D OPIS CHROMATOGRAMÓW GC/TEA. sporz dzony na podstawie informacji zawartych w Opinii CLKP w Warszawie nr E-che 90/12
ZAŁCZNIK D OPIS CHROMATOGRAMÓW GC/TEA sporzdzony na podstawie informacji zawartych w Opinii CLKP w Warszawie nr E-che 90/12 Jest to załcznik do OPINII w przedmiocie poprawnoci metodologicznej wykonanych
NAGRZEWANIE ELEKTRODOWE
INSTYTUT INFORMATYKI STOSOWANEJ POLITECHNIKI ŁÓDZKIEJ Ćwiczenia Nr 7 NAGRZEWANIE ELEKTRODOWE 1.WPROWADZENIE. Nagrzewanie elektrodowe jest to nagrzewanie elektryczne oparte na wydzielaniu, ciepła przy przepływie
1. WSTĘP sprzętu ochronnego oczyszczającego sprzętu ochronnego izolującego
1. WSTĘP Mając na uwadze konieczność skutecznej ochrony zdrowia i życia pracowników dołowych w sytuacjach zagrożenia, w dokumencie programowym Strategia działania urzędów górniczych na lata 2006-2010 wśród
MOBILNY SYSTEM ODCZYTU SIECI RADIOMODEMÓW 433MHz OPIS TECHNICZNY
RADIOMODEMÓW 433MHz Opracowanie: ELBIT Firma Innowacyjno-Wdro eniowa 33-100 Tarnów ul. Krzyska 15 www.elbit.resnet.pl System zbudowano z wykorzystaniem radiomodemów MO1 firmy Elbit. Ka dy z nich zainstalowany
Wentylacja wybranych obiektów podziemnych
Wentylacja wybranych obiektów podziemnych Wykład 2 Wentylacja tuneli w fazie drążenia Prof. dr hab. inż. Stanisław Nawrat Mgr inż. Sebastian Napieraj Mgr inż. Natalia Schmidt - Polończyk rok akademicki:
Wykaz niezgodnych substancji chemicznych
Wykaz niezgodnych substancji chemicznych 1 Wykaz niezgodnych substancji chemicznych Substancje chemiczne zebrane w kolumnie I s niezgodne (niekompatybilne) z substancjami wymienionymi w kolumnie II i powinny
OCENA MOŻLIWOŚCI WYBUCHU LUB ZAPALENIA GAZÓW W ZROBACH ŚCIAN ZAWAŁOWYCH
GÓRNICTWO I GEOLOGIA 2013 Tom 8 Zeszyt 3 Andrzej STRUMIŃSKI, Barbara MADEJA-STRUMIŃSKA Uczelnia Zawodowa Zagłębia Miedziowego, Lubin OCENA MOŻLIWOŚCI WYBUCHU LUB ZAPALENIA GAZÓW W ZROBACH ŚCIAN ZAWAŁOWYCH
Inwentaryzacja emisji metanu z układów wentylacyjnych i z układów odmetanowania kopalń węgla kamiennego w Polsce w latach 2001-2010
1 Inwentaryzacja emisji metanu z układów wentylacyjnych i z układów odmetanowania kopalń węgla kamiennego w Polsce w latach 2001-2010 Dr inż. Renata Patyńska Główny Instytut Górnictwa Pracę zrealizowano
Dz.U Nr 180 poz Załcznik nr 2
A. DANE IDENTYFIKACYJNE 1. Nazwa pracodawcy:... 2. NIP:... 3. Adres (numer kodu pocztowego, miejscowo, ulica):... Województwo:... Gmina:... Telefon:... Fax:... 4. Dział Gospodarki wg PKD:... B. SUBSTANCJE,
TERMOCHEMIA SPALANIA
TERMOCHEMIA SPALANIA I ZASADA TERMODYNAMIKI dq = dh Vdp W przemianach izobarycznych: dp = 0 dq = dh dh = c p dt dq = c p dt Q = T 2 T1 c p ( T)dT Q ciepło H - entalpia wewnętrzna V objętość P - ciśnienie
TERMOCHEMIA SPALANIA
TERMOCHEMIA SPALANIA I ZASADA TERMODYNAMIKI dq = dh Vdp W przemianach izobarycznych: dp = 0 dq = dh dh = c p dt dq = c p dt Q = T 2 T1 c p ( T)dT Q ciepło H - entalpia wewnętrzna V objętość P - ciśnienie
WZORU UŻYTKOWEGO PL Y1. ZAKŁAD ELEKTRONIKI GÓRNICZEJ ZEG SPÓŁKA AKCYJNA, Tychy, PL BUP 03/10
RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS OCHRONNY WZORU UŻYTKOWEGO (21) Numer zgłoszenia: 117620 (22) Data zgłoszenia: 31.07.2008 (19) PL (11) 65397 (13) Y1 (51) Int.Cl.
Wytwarzanie i przetwórstwo polimerów!
Wytwarzanie i przetwórstwo polimerów! Łączenie elementów z tworzyw sztucznych, cz.2 - spawanie dr in. Michał Strankowski Katedra Technologii Polimerów Wydział Chemiczny Publikacja współfinansowana ze środków
Informacja o zapaleniu metanu, pożarze i wypadku zbiorowym zaistniałych w dniu r. JSW S.A. KWK Krupiński
Informacja o zapaleniu metanu, pożarze i wypadku zbiorowym zaistniałych w dniu 05.05.2011r. JSW S.A. KWK Krupiński Zapalenie metanu, pożar oraz wypadek zbiorowy (14 wypadków), zaistniał w dniu 05.05.2011r.,
Badania produktów gazowych powstających przy rozwoju źródeł pożarów. przenośników taśmowych.
mgr MAŁGORZATA SZCZYGIELSKA dr inż. JERZY MRÓZ mgr inż. MARCIN MAŁACHOWSKI Instytut Technik Innowacyjnych EMAG Badania produktów gazowych powstających przy rozwoju źródeł pożarów przenośników taśmowych
Opracowanie układu do automatycznego pobierania prób powietrza ze zrobów i przestrzeni otamowanych
INSTYTUT MECHANIKI GÓROTWORU POLSKIEJ AKADEMII NAUK 30-059 Kraków ul. Reymonta 27 tel. +48(2)6376200, fax +48(2)6372884 www.img-pan.krakow.pl Strategiczny projekt badawczy PS3 pt. "Poprawa bezpieczeństwa
Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego S.A. Marek Zawartka, Arkadiusz Grządziel
Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego S.A. Marek Zawartka, Arkadiusz Grządziel Wykonane w czerwcu 2012r kontrole stanu obmurza szybu Kazimierz I przy pomocy kamer, wykazały wystąpienie dopływu wody (oszacowane
WYKAZ METOD BADAWCZYCH w WBJ-2 (Pobieranie próbek) Metoda badawcza
L.p. Badany obiekt 1 Gazy odlotowe 2 Gazy odlotowe 3 Gazy odlotowe 4 Gazy odlotowe 5 Gazy odlotowe Oznaczany składnik lub parametr pyłu do stężenia pyłu pyłu do stężenia pyłu do oznaczenia stężenia pyłu
Odmetanowanie pokładów węgla w warunkach rosnącej koncentracji wydobycia
dr hab. inż. Eugeniusz Krause, prof. GIG dr inż. Jacek Skiba mgr inż. Bartłomiej Jura mgr inż. Daniel Borsucki Odmetanowanie pokładów węgla w warunkach rosnącej koncentracji wydobycia KATOWICE, styczeń
Materiały szkoleniowe
Materiały szkoleniowe Projekt I.N.05 Opracowanie modelu obciążenia cieplnego organizmu człowieka przebywającego w warunkach środowiskowych odpowiadających głęboko położonym oddziałom kopalni węgla i miedzi.
PODSTAWY OBLICZEŃ CHEMICZNYCH DLA MECHANIKÓW
PODSTAWY OBLICZEŃ CHEMICZNYCH DLA MECHANIKÓW Opracowanie: dr inż. Krystyna Moskwa, dr Wojciech Solarski 1. Termochemia. Każda reakcja chemiczna związana jest z wydzieleniem lub pochłonięciem energii, najczęściej
dr IRENEUSZ STEFANIUK
dr IRENEUSZ STEFANIUK E-mail istef@univ.rzeszow.pl Wykonywanie wicze w laboratorium wie si z koniecznoci pracy z urzdzeniami elektrycznymi, laserami oraz specjalistycznymi urzdzeniami pomiarowymi. Pomimo,
OCENA AGRESYWNOŚCI I KOROZJI WOBEC BETONU I STALI PRÓBKI WODY Z OTWORU NR M1 NA DRODZE DW 913
Mysłowice, 08.03.2016 r. OCENA AGRESYWNOŚCI I KOROZJI WOBEC BETONU I STALI PRÓBKI WODY Z OTWORU NR M1 NA DRODZE DW 913 Zleceniodawca: GEOMORR Sp. j. ul. Chwałowicka 93, 44-206 Rybnik Opracował: Specjalista
Str 1/7 SPRAWOZDANIE. z pracy badawczej pt.:
Str 1/7 SPRAWOZDANIE z pracy badawczej pt.: Badanie stężeń zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego z instalacji BIOFILTR w podoczyszczalni ścieków zlokalizowanej w Zakładach Uniq Lisner Spółka z o.o.
Sprawozdanie ze stażu naukowo-technicznego
Mgr inż. Łukasz Herezy Katedra Górnictwa Podziemnego Wydział Górnictwa i Geoinżynierii Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie Sprawozdanie ze stażu naukowo-technicznego W okresie
Materiały metalowe. Wpływ składu chemicznego na struktur i własnoci stali. Wpływ składu chemicznego na struktur stali niestopowych i niskostopowych
i własnoci stali Prezentacja ta ma na celu zaprezentowanie oraz przyblienie wiadomoci o wpływie pierwiastków stopowych na struktur stali, przygotowaniu zgładów metalograficznych oraz obserwacji struktur
Wykonana są z tworzywa antyelektrostatycznego (PE EL) mogą przetłaczać czynnik o maksymalnej temperaturze +40 C.
2. Wentylatory dachowe przeciwwybuchowe Wentylatory typu WDc/s-Ex przeznaczone są do przetłaczania atmosfer wybuchowych, powstałych w wyniku zaistnienia mieszanin powietrza: - z gazami, parami i mgłami
CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A. SPRZĘT DO OKREŚLANIA PARAMETRÓW FIZYKOCHEMICZNYCH POWIETRZA KOPALNIANEGO
SPRZĘT DO OKREŚLANIA PARAMETRÓW FIZYKOCHEMICZNYCH POWIETRZA KOPALNIANEGO 1. SPRZĘT DO OKREŚLANIA SKŁADU CHEMICZNEGO POWIETRZA KOPALNIANEGO WYKRYWACZ GAZÓW WG - 2M WYKRYWACZ GAZÓW WG - 2M Wykrywacze rurkowe
PL B BUP 12/13. ANDRZEJ ŚWIERCZ, Warszawa, PL JAN HOLNICKI-SZULC, Warszawa, PL PRZEMYSŁAW KOŁAKOWSKI, Nieporęt, PL
PL 222132 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 222132 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 397310 (22) Data zgłoszenia: 09.12.2011 (51) Int.Cl.
Analiza parametrów krystalizacji eliwa chromowego w odlewach o rónych modułach krzepnicia
AMME 23 12th Analiza parametrów krystalizacji eliwa chromowego w odlewach o rónych modułach krzepnicia A. Studnicki Instytut Materiałów Inynierskich i Biomedycznych, Zakład Odlewnictwa, Politechnika lska,
PROGRAMY OCHRONY POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM
PROGRAMY OCHRONY POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM. Województwo mazowieckie było pierwszym województwem w Polsce, w którym okrelone zostały programy ochrony powietrza. Sze rozporzdze Wojewody Mazowieckiego
Wiadomości pomocne przy ocenie zgodności - ATEX
Wiadomości pomocne przy ocenie zgodności - ATEX 1. Atmosfera wybuchowa i źródła zapłonu W myśl dyrektywy 2014/34/UE (ATEX), Atmosfera wybuchowa oznacza mieszaninę z powietrzem, w warunkach atmosferycznych,
Monitoring i ocena jakości powietrza w województwie podkarpackim. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie
Monitoring i ocena jakości powietrza w województwie podkarpackim Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie KROSNO listopad 2016 Monitoring jakości powietrza Wojewódzki inspektor ochrony środowiska
Kryteria dla Dziaania 3.2
Kryteria dla Dziaania 3.2 Lp. Kryterium Definicja Rodzaj kryterium Sposób weryfikacji Etap Oceny Kryterium 1. Innowacyjno!" Kryterium zostanie spenione w sytuacji gdy w wyniku realizacji zostanie wprowadzony
CIEPŁO (Q) jedna z form przekazu energii między układami termodynamicznymi. Proces przekazu energii za pośrednictwem oddziaływania termicznego
CIEPŁO, PALIWA, SPALANIE CIEPŁO (Q) jedna z form przekazu energii między układami termodynamicznymi. Proces przekazu energii za pośrednictwem oddziaływania termicznego WYMIANA CIEPŁA. Zmiana energii wewnętrznej
ZMIANA PARAMETRÓW TERMODYNAMICZNYCH POWIETRZA W PAROWNIKU CHŁODZIARKI GÓRNICZEJ Z CZYNNIKIEM R407C***
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 30 Zeszyt 1 2006 Krzysztof Filek*, Piotr Łuska**, Bernard Nowak* ZMIANA PARAMETRÓW TERMODYNAMICZNYCH POWIETRZA W PAROWNIKU CHŁODZIARKI GÓRNICZEJ Z CZYNNIKIEM R407C*** 1. Wstęp
CIEPŁO (Q) jedna z form przekazu energii między układami termodynamicznymi. Proces przekazu energii za pośrednictwem oddziaływania termicznego
CIEPŁO, PALIWA, SPALANIE CIEPŁO (Q) jedna z form przekazu energii między układami termodynamicznymi. Proces przekazu energii za pośrednictwem oddziaływania termicznego WYMIANA CIEPŁA. Zmiana energii wewnętrznej
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1134
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1134 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 12 Data wydania: 21 listopada 2018 r. Nazwa i adres AB 1134
GAZ DOSKONAŁY. Brak oddziaływań między cząsteczkami z wyjątkiem zderzeń idealnie sprężystych.
TERMODYNAMIKA GAZ DOSKONAŁY Gaz doskonały to abstrakcyjny, matematyczny model gazu, chociaż wiele gazów (azot, tlen) w warunkach normalnych zachowuje się w przybliżeniu jak gaz doskonały. Model ten zakłada:
Prognozowanie udziału grafitu i cementytu oraz twardoci na przekroju walca eliwnego na podstawie szybkoci krzepnicia
AMME 2003 12th Prognozowanie udziału grafitu i cementytu oraz twardoci na przekroju walca eliwnego na podstawie szybkoci krzepnicia J. Sucho Zakład Odlewnictwa, Instytut Materiałów Inynierskich i Biomedycznych,
Zwalczanie zagrożenia klimatycznego w wyrobiskach eksploatacyjnych na przykładzie rozwiązań stosowanych w Lubelskim Węglu,,Bogdanka S.A.
Zwalczanie zagrożenia klimatycznego w wyrobiskach eksploatacyjnych na przykładzie rozwiązań stosowanych w Lubelskim Węglu,,Bogdanka S.A. System klimatyzacji centralnej i grupowej zapewniających komfort
Wykonana są z tworzywa antyelektrostatycznego (PE EL) mogą przetłaczać czynnik o maksymalnej temperaturze +40 C.
2. Wentylatory dachowe przeciwwybuchowe Wentylatory typu WDc/s-Ex przeznaczone są do przetłaczania atmosfer wybuchowych, powstałych w wyniku zaistnienia mieszanin powietrza: - z gazami, parami i mgłami
ANALIZA PRACY SILNIKA INDUKCYJNEGO W WARUNKACH ZAPADU NAPICIA
Zeszyty Problemowe Maszyny Elektryczne Nr 4/2014 (104) 167 Zygfryd Głowacz, Henryk Krawiec AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków ANALIZA PRACY SILNIKA INDUKCYJNEGO W WARUNKACH ZAPADU NAPICIA ANALYSIS
WYSTĘPOWANIE METANU W POKŁADACH WĘGLA BRUNATNEGO. 1. Wstęp. 2. Metodyka wykonania badań laboratoryjnych próbek węgla na zawartość metanu
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 31 Zeszyt 2 2007 Jan Macuda*, Ludwik Zawisza* WYSTĘPOWANIE METANU W POKŁADACH WĘGLA BRUNATNEGO 1. Wstęp Znaczna część naturalnych procesów chemicznych w skorupie ziemskiej
SPIS TREŚCI. Przedmowa... 11. 1. Wybrane zagadnienia z fizyki i chemii gazów... 13
SPIS TREŚCI Spis treści Przedmowa... 11 1. Wybrane zagadnienia z fizyki i chemii gazów... 13 1.1. Charakterystyka termodynamiczna gazów... 13 1.1.1. Stany skupienia materii... 13 1.1.2. Charakterystyka
2. Charakterystyka gazów atmosferycznych stosowanych w spawalnictwie
Przedmowa 1. Wybrane zagadnienia z fizyki i chemii gazów 1.1. Charakterystyka termodynamiczna gazów 1.1.1. Stany skupienia materii 1.1.2. Charakterystyka gazów 1.1.3. Charakterystyka plazmy 1.1.4. Stan
dr Dariusz Wyrzykowski ćwiczenia rachunkowe semestr I
Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne. Fizyczne prawa gazowe. Zad. 1. Ile cząsteczek wody znajduje się w 0,12 mola uwodnionego azotanu(v) ceru Ce(NO 3 ) 2 6H 2 O? Zad. 2. W wyniku reakcji 40,12 g rtęci
- 1 - OPIS TECHNICZNY Do projektu wykonawczego modernizacji budynku Komisariatu Policji w Gniewoszowie, pow. Kozienice
- 1 - OPIS TECHNICZNY Do projektu wykonawczego modernizacji budynku Komisariatu Policji w Gniewoszowie, pow. Kozienice 1. OPIS OGÓLNY! " # $%&&' ( )%"&*+!!!!! $,!!$-!!#!"! #. /,0123"45044"67,88 8 ("9(5"%6!!: