INFORMATOR. Warunki zatrudnienia osób niepełnosprawnych, z umiarkowanym i znacznym stopniem niepełnosprawności. Poznaj specyfikę nowego pracownika

Transkrypt

1 INFORMATOR Poznaj specyfikę nowego pracownika Warunki zatrudnienia osób niepełnosprawnych, z umiarkowanym i znacznym stopniem niepełnosprawności

2

3 INFORMATOR Poznaj specyfikę nowego pracownika Warunki zatrudnienia osób niepełnosprawnych, z umiarkowanym i znacznym stopniem niepełnosprawności Autor tekstu: Norbert Penza Informator powstał w ramach projektu pn. Poznaj specyfikę nowego pracownika-kampania i badanie realizowanego przez Gminę Miejską Głogów, współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego, Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich , Priorytet 1. Aktywna polityka rynku pracy oraz integracji zawodowej i społecznej, Działanie 1.4. Integracja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych, Schemat a/ Wsparcie osób o znacznym i umiarkowanym stopniu niepełnosprawności na otwartym rynku pracy oraz budżetu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. 3

4 INFORMATOR Szanowni Przedsiębiorcy! Z rozpoznania Gminy Miejskiej Głogów wynika, że wielu przedsiębiorców chętnie widziałoby w swoich firmach osoby niepełnosprawne, które co ważne mogą wykonywać często te same prace, co osoby w pełni zdrowe. Główną przeszkodą w tej kwestii jest zazwyczaj brak dostatecznych informacji na temat korzyści wynikających z zatrudnienia osób niepełnosprawnych, nawet tych ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Wiele osób jest przekonanych, że aby zatrudnić osoby niepełnosprawne, trzeba posiadać status zakładu pracy chronionej. Tak nie jest. Co więcej, zatrudnienie osoby niepełnosprawnej wiąże się z uzyskaniem wymiernych korzyści finansowych dla firmy z tytułu zwrotu kosztów związanych z przystosowaniem stanowiska pracy, dofinansowaniem składek ZUS, szkoleń czy wynagrodzeń. O tym wszystkim mówi nasz informator. Mamy nadzieję, że przybliży on Państwu te zagadnienia. Zbigniew Rybka Prezydent Miasta Głogowa 4

5 Poznaj specyfikę nowego pracownika Jednym z najważniejszych aspektów kompleksowej rehabilitacji osób niepełnosprawnych jest podjęcie pracy. Niepełnosprawni postrzegają się jako pełnoprawni członkowie społeczności realizujący się w codziennej pracy jako sumienni i godni zaufania pracownicy. Właśnie praca pozwala pokonać im bariery mentalne i materialne oddzielające ich od reszty społeczeństwa. Orzeczenie grupy inwalidzkiej (nawet znacznego stopnia niepełnosprawności) nie wyklucza w żadnym razie udanej pracy zawodowej. Zatrudnienie niepełnosprawnego wiąże się jednak z określonymi kosztami i zwiększonym ryzykiem dla pracodawcy. Zminimalizowaniu tych niedogodności służy istniejący w Polsce system aktywizacji zawodowej i wspierania zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Na skutek licznych nadużyć został on w ostatnim czasie poważnie uszczuplony. Ciągle jednak umożliwia zatrudnianie pracowników z grupą inwalidzką ku zadowoleniu i pożytkowi zarówno pracodawcy jak i pracobiorcy. Zatrudnianie niepełnosprawnych oprócz oczywistego kontekstu ekonomicznego ma również, o czym nie wolno zapominać, wielkie znaczenie społeczne. Aby zatrudniać osoby niepełnosprawne i korzystać ze związanych z tym faktem ułatwień, nie trzeba posiadać statusu zakładu pracy chronionej. Każdy pracodawca zatrudniający niepełnosprawnego pracownika ma prawo do ulg związanych z: zwolnieniem z obowiązkowych wpłat na rzecz PFRON; zwrotem kosztów związanych z przystosowaniem stanowiska pracy do potrzeb zatrudnionej osoby niepełnosprawnej; dofinansowaniem składek na ZUS; dofinansowaniem wynagrodzeń; dofinansowaniem do szkoleń. Spróbujmy omówić pokrótce powyższe możliwości. 5

6 INFORMATOR Zwolnienie z obowiązkowych wpłat na rzecz PFRON O zwolnieniu z wpłat na rzecz PFRON mówić można rzecz jasna tylko w odniesieniu do firm objętych obowiązkiem ich uiszczania. Chodzi tu o przedsiębiorstwa zatrudniające więcej niż 25 pracowników. W tym przypadku wśród zatrudnionych pracowników powinno być przynajmniej 6% osób niepełnosprawnych. Za każdą brakującą do tego limitu osobę firma wpłacać musi na rzecz PFRON kwotę w wysokości 40,65% przeciętnego wynagrodzenia. Jeśli firma spełnia warunek limitu zatrudnienia, zostaje z opłaty tej zwolniona. Zwrot kosztów związanych z przystosowaniem stanowiska pracy do potrzeb zatrudnionej osoby niepełnosprawnej Przystosowanie stanowiska pracy polega w myśl obowiązujących przepisów na: zakupie lub wytworzeniu systemem gospodarczym środków trwałych stanowiących wyposażenie związane z tworzeniem lub przystosowaniem istniejących stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych, stosownie do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności; zakupie materiałów oraz wykonaniu robót budowlanych w zakresie adaptacji pomieszczeń zakładu do potrzeb osób niepełnosprawnych; adaptacji lub nabyciu urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej funkcjonowanie w zakładzie pracy; rozpoznanie przez służby medycyny pracy tych potrzeb. Maksymalna wysokość zwrotu poniesionych kosztów to dwudziestokrotność przeciętnego wynagrodzenia na każde przystosowane stanowisko pracy. Rzecz jasna starając się o takie wsparcie spełnić należy określone warunki. Jednym z nich jest zatrudnienie osoby niepełnosprawnej bezrobotnej lub poszukującej pracy. Można też zgłosić do zwrotu koszty wynikające z dalszego zatrudniania pracownika, który stał się podczas okresu zatrudnienia u danego pracodawcy osobą niepełnosprawną (bez własnej winy lub z winy pracodawcy). Ważne jest, by osoba niepełnosprawna, dla której przystosowuje się miejsce pracy, była zatrudniona przez okres co najmniej kolejnych 36 miesięcy. W przypadku niemożności dalszego zatrudniania 6

7 Poznaj specyfikę nowego pracownika danego nie pełnosprawnego pracownika na jego przystosowanym stanowisku zatrudnić należy w ciągu 3 miesięcy inną osobę niepełnosprawną. Ważnym warunkiem otrzymania zwrotu poniesionych kosztów jest pozytywna opinia Państwowej Inspekcji Pracy dotycząca przystosowanego stanowiska. Aby otrzymać zwrot, należy po ustaleniu przewidywanych kosztów przystosowania złożyć odpowiedni wniosek (druk WnP) i podpisać umowę z właściwym starostą. Po poniesieniu kosztów złożyć należy wniosek o uruchomienie środków finansowych. Zwrot poniesionych na przystosowanie stanowiska pracy kosztów był do niedawna jedną z najpopularniejszych form wspierania firm zatrudniających osoby niepełnosprawne. Dochodziło tu jednak także do największych nadużyć. Obecnie uwzględniane są tu tylko takie koszty, których powstanie związane jest bezpośrednio z inwalidztwem zatrudnianego pracownika. Dofinansowanie składek na ZUS Ze względu na znaczne obciążenia pracodawców wpłatami na ZUS dofinansowanie składek ubezpieczenia społecznego ma dla każdego pracodawcy szczególne znaczenie. W przypadku firm zatrudniających poniżej 25 pracowników dofinansowaniu podlegają składki pracowników ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. W tym przypadku składka płacona przez pracownika na ubezpieczenie emerytalne finansowana jest ze źródeł PFRON. Składkę na ubezpieczenie emerytalne płaconą przez pracodawcę finansuje budżet państwa. W firmach zatrudniających ponad 25 pracowników i spełniających kryterium zatrudnienia (6% pracowników ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności) PFRON finansuje obie części składki na ubezpieczenie emerytalne. Ponadto dla osób z lekkim stopniem niepełnosprawności finansowana jest z budżetu państwa składka na ubezpieczenie wypadkowe. Wniosek o dofinansowanie składek ubezpieczeniowych składać należy każdego roku. 7

8 INFORMATOR Dofinansowanie wynagrodzeń W myśl obowiązującej ustawy przewidziane są dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych. Korzystać z tego mogą te firmy, które spełniają wspomniane wyżej kryterium zatrudnienia. Przy wypłacaniu dofinansowań przyjęto następujące stawki: 130% najniższego wynagrodzenia - w przypadku osób niepełnosprawnych ze znacznym stopniem niepełnosprawności, 110% najniższego wynagrodzenia - dla osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, 50% najniższego wynagrodzenia - dla osób z lekkim stopniem niepełnospraw no ści. W przypadku osób dotkniętych przez tzw. schorzenia specjalne (choroby psychiczne, epilepsja, upośledzenie umysłowe, osoby niewidome) do powyższych kwot dolicza się 75% najniższego wynagrodzenia. Podane kwoty bazowe są podstawą do naliczenia dofinansowania w konkretnych przypadkach. I tak w odniesieniu do firm zatrudniających poniżej 25 pracowników i zatrudniających 25 i więcej pracowników, z których przynajmniej 6% to osoby ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, wypłacanych jest 70% powyższych kwot. U osób dotkniętych schorzeniem specjalnym - 90%. Aby otrzymać dofinansowanie należy przekazywać do PFRON informacje o zatrudnionych w firmie osobach niepełnosprawnych drogą elektroniczną. Z obowiązku tego zwolnione są jedynie firmy zatrudniające do 5 osób. Mogą one składać sprawozdania drogą pisemną. Miesięczne dofinansowania do wynagrodzeń wypłacane są co dwa miesiące. Środki te podlegają rozliczeniu na koniec roku. Oznacza to, że przekazane kwoty pokrywać mogą jedynie koszty dodatkowe wynikające z niepełnosprawności danego pracownika (np. zwolnienia pracownika na turnus rehabilitacyjny, zwiększona absencja chorobowa, zwiększone zużycie materiałów i surowców). Rozliczenia można dokonać na podstawie faktycznie poniesionych kosztów lub ryczałtowo. 8

9 Poznaj specyfikę nowego pracownika Ryczałt dla firm działających na otwartym rynku pracy wynosi przykładowo: osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności 63% minimalnego wyna gro dzenia, osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności 49% minimalnego wynagrodzenia, osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności 28% minimalnego wynagrodze nia. Ryczałty te są odpowiednio wyższe w przypadku osób dotkniętych schorzeniami specjalnymi. Dofinansowanie do szkoleń Można uzyskać również wsparcie finansowe szkoleń specjalistycznych i ogólnych niezbędnych dla pracownika niepełnosprawnego. Obowiązują także i tu limity wysokości dofinansowania. W przypadku małych i średnich firm zwrotowi podlega nie więcej niż 55% kosztów szkolenia specjalistycznego i nie więcej niż 90% kosztów szkolenia ogólnego. Dla innych przedsiębiorstw progi te wynoszą odpowiednio 45% i 70%, przy czym kwota na jedno szkolenie nie może przekraczać 1 mln euro. Obowiązki pracodawcy Na mocy obowiązujących przepisów pracodawca zatrudniający niepełnosprawnego pracownika jest zobowiązany do respektowania określonych przywilejów tej grupy zatrudnionych. Jednym z nich jest limitowany czas pracy. W przypadku osób ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności czas ten nie może być większy niż 7 godzin dziennie i 35 godzin tygodniowo. Przysługuje też prawo do dodatkowej 15-minutowej przerwy w pracy wliczanej do czasu pracy. Pracodawca musi również udzielić takiemu pracownikowi dodatkowego urlopu w wymiarze 10 dni roboczych. Niepełnosprawny może również skorzystać z płatnego zwolnienia z pracy celem wykonania badań lekarskich i zabiegów leczniczych, jeśli nie mogą być one wykonane poza godzinami pracy. To samo dotyczy zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny. Płatne zwolnienie z pracy wykorzystane może być także do wzięcia udziału w turnusie rehabilitacyjnym. W tym przypadku okres zwolnienia wraz z dodatkowym urlopem nie może być dłuższy niż 21 dni raz do roku. 9

10 INFORMATOR Podsumowując stwierdzić można, że pracodawcy zatrudniający niepełnosprawnych mogą nadal, choć w mniejszym niż przed laty stopniu, korzystać ze wsparcia publicznego przy zatrudnianiu niepełnosprawnych pracowników. Można mieć nadzieję, że istniejące instrumenty wsparcia zachęcą i przekonają pracodawców do korzystania z usług poszukujących pracy osób niepełnosprawnych, w tym osób z umiarkowanym i znacznym stopniem niepełnosprawności. Podstawa prawna: Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 7, poz. 79 z 2003 r.) Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych z 13 października 1998 r. (Dz. U. Nr 137, poz. 887 z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 25 czerwca 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad obniżania wpłat pracodawców na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 86, poz. 547 z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Polityki Socjalnej z 15 września 2004 w sprawie zwrotu kosztów przystosowania stanowisk pracy, adaptacji pomieszczeń i urządzeń do potrzeb osób niepełnosprawnych oraz kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego pracownikowi niepełnosprawnemu (Dz.U Nr 215 poz. 2186) Rozporządzeniu Rady Ministrów z 18 maja 2004 r. (Dz. U. Nr 114 poz. 1193) 10

11 Poznaj specyfikę nowego pracownika SPIS TREŚCI Zwolnienie z obowiązkowych wpłat na rzecz PFRON... str. 6 Zwrot kosztów związanych z przystosowaniem stanowiska pracy do potrzeb zatrudnionej osoby niepełnosprawnej... str. 6 Dofinansowanie składek na ZUS... str. 7 Dofinansowanie wynagrodzeń... str. 8 Dofinansowanie do szkoleń... str. 9 Obowiązki pracodawcy... str. 9 11

12