Wykład 1.: WPROWADZENIE DO KURSU ROZWÓJ PRZEMYSŁOWY ZIEM POLSKICH. Jacek Boroń, Zakład Fizyki Budowli i Komputerowych Metod Projektowania

Transkrypt

1 Wykład 1.: WPROWADZENIE DO KURSU ROZWÓJ PRZEMYSŁOWY ZIEM POLSKICH Jacek Boroń, Zakład Fizyki Budowli i Komputerowych Metod Projektowania

2 1.1. Charakterystyka kursu Budownictwo Przemysłowe Prowadzący: dr inŝ. Piotr BERKOWSKI (czwartki/p, 101) pok. 605, bud. C-7 dr inŝ. Jacek BOROŃ (poniedziałki/n, 102) Wymagania wstępne - zaliczone kursy o tematyce: Mechanika budowli, Konstrukcje betonowe/metalowe (podstawy, el. i hale), Fundamentowanie. Kursy pokrewne 2012/2013: Budownictwo Przemysłowe ćwiczenia (IBB)

3 Tematyka poszczególnych wykładów: 1. A/Wprowadzenie do kursu. Historyczne aspekty tworzenia fabryk oraz rozwoju przemysłowego ziem polskich (temat do samodzielnego przestudiowania i przetestowania). B/Zakład przemysłowy jako system. Wprowadzenie do projektowania zakładów przemysłowych. Inwestycje budowlane (w sumie 1h).

4 Tematyka poszczególnych wykładów cd.: 2. A/Przegląd wybranych zakładów przemysłowych: cementownie. B/Przegląd wybranych zakładów przemysłowych: elektrownie cieplne. 3. A/Przegląd wybranych zakładów przemysłowych: kopalnie rud miedzi, zakłady wzbogacania, huty. B/Szkody górnicze. Projektowanie obiektów budowlanych na terenach górniczych.

5 Tematyka poszczególnych wykładów cd.: 4. A/Zasady projektowania wybranych obiektów budownictwa przemysłowego: kominy oraz chłodnie kominowe. B/Zasady projektowania : zbiorniki wieŝowe. C/Zasady : obiekty magazynowe (bunkry i silosy). X/ObciąŜenie śniegiem i oddziaływanie wiatru (PN-EN, stare PN).

6 Tematyka poszczególnych wykładów cd.: 5. A/Fundamenty pod maszyny udarowe (przykład: fundament pod młot). B/Fundamenty pod maszyny obrotowe (przykład: fundament blokowy spręŝarki). C/Ustawianie maszyn na stropach. 6. Wibroizolacje fundamentów pod maszyny.

7 Tematyka poszczególnych wykładów cd.: 7. A/ Wibroizolacje fundamentów pod maszyny cd. 8. B/Obiekty budowlane w oczyszczalniach ścieków. Podsumowanie kursu; BP dla IBB kończy się egzaminem. Jest to test wielokrotnego wyboru, czas: ok. 30 minut.

8 Literatura/piśmiennictwo (pozycje wybrane): 1. Aleksander Bocheński: Wędrówki po dziejach przemysłu polskiego

9 Literatura/piśmiennictwo cd.: 2. Aleksander Bocheński: Przemysł polski w dawnych wiekach

10 Literatura/piśmiennictwo cd.: 3. Jeremi M. Sieczkowski: Zagadnienia projektowania konstrukcyjno-budowlanego zakładów przemysłowych, wydanie II. zmienione, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej 2006,

11 Literatura/piśmiennictwo cd.: 4. Budowle przemysłowe 1 cz.(archiwalna) 5. Budowle przemysłowe 2 cz.(archiwalna) obie w Budownictwo betonowe XII tom (prace pod redakcją Igora Kisiela)

12 Literatura/piśmiennictwo cd.: 6. Budownictwo betonowe XIII tom: Zbiorniki, zasobniki, silosy, kominy i maszty.(archiwalna)

13 Literatura/piśmiennictwo cd.: 7. Antoni Mielnik: Budowlane konstrukcje przemysłowe, PWN, Warszawa 1975 (archiwalna).

14 Literatura/piśmiennictwo cd.: 8. Karl Schmidt: Zblokowane budynki przemysłowe, Arkady, Warszawa 1964 (uzupełniająca).

15 Literatura/piśmiennictwo cd.: 9. J.śurański, M.Gaczek: Oddziaływania klimatyczne na konstrukcje budowlane według Eurokodu 1. Komentarze z przykładami obliczeń. Wydawnictwo: ITB, 2011

16 Literatura/piśmiennictwo cd.: 10. P.Lewiński: Zasady projektowania zbiorników Ŝelbetowych na ciecze z uwzględnieniem wymagań Eurokodu 2. Przykłady obliczeń. Wydawnictwo: ITB, 2011

17 Literatura/piśmiennictwo cd.: 11. Pozycje róŝne wydawnictwa PWN

18 Literatura/piśmiennictwo cd.: 12. Janusz Lipiński, Fundamenty pod maszyny, Arkady, Warszawa Polskie Normy (PN-EN oraz stare PN!). 14. Internet (uwaga na informacje słabo udokumentowane! ).

19 Kurs Budownictwo Przemysłowe na platformie edukacyjnej UNIWIRT (kat. Wydziałowe) Klucz dla potoku czwartkowego: bp2013ibb_czw Nieprzekraczalne terminy zapisów: 15 marca 2013

20 Kurs Budownictwo Przemysłowe na platformie edukacyjnej UNIWIRT cd. Część materiałów będzie naleŝało przestudiować samodzielnie. Historyczne aspekty tworzenia fabryk oraz rozwoju przemysłowego ziem polskich (test sprawdzający bez kontroli, nieobowiązkowy, będzie dostępny na początku marca, proszę sprawdzać na UNIWIRT-cie)

21 Kurs Budownictwo Przemysłowe na platformie edukacyjnej UNIWIRT cd. EGZAMINY KOŃCOWE: Termin czerwca 2013 (8:oo-16:oo) Termin 2. 2 lipca 2013 (8:oo-16:oo) sale 104 i 105 C-7 Pozostałe szczegóły (np. czasowy podział na grupy egzaminacyjne) będą dostępne na platformie UNIWIRT

22 Kurs Budownictwo Przemysłowe na platformie edukacyjnej UNIWIRT cd. EGZAMINY KOŃCOWE: Skala ocen do 50,99 NDST <51 59,99> - DST <60 69,99> - DST+ <70 79,99> - DB <80 89,99> - DB+ <90 97,99> - BDB oraz <98 100> BDB+

23 Wprowadzenie (z przedmowy do skryptu) Jako przyszli projektanci obiektów budowlanych w zakładach przemysłowym, czy teŝ ich wykonawcy lub chociaŝby zarządcy, powinniście Państwo: 1.posiadać podstawowe wiadomości dotyczące zasad projektowania zakładów przemysłowych, 2.zdawać sobie sprawę, zarówno ze specyfiki projektowania i wykonawstwa tych obiektów, jak i z wpływu metody wytwarzania danego produktu w projektowanym zakładzie przemysłowym, na rodzaj obiektów budowlanych i ich rozmieszczenie na terenie tegoŝ zakładu.

24 W obecnej sytuacji gospodarczej budowa nowych zakładów przemysłowych jest znikoma, w porównaniu do liczby budowanych w latach 70 tych i na pewno obecnie nie występuje takie zapotrzebowanie na inŝynierów budownictwa pracujących w realizacji zakładów przemysłowych, jak we wspomnianych wyŝej latach. Niemniej jednak studenci wydziałów budowlanych mogą się spotkać, po zakończeniu studiów na uczelni, z problemami remontów, modernizacji lub rozbudowy istniejących zakładów przemysłowych (i ich zachowaniem w dobrym stanie technicznym), gdyŝ są to obiekty, stanowiące stale znaczącą część majątku narodowego.

25 1.2. Rys historyczny: postacie, miejsca, wydarzenia Aleksander Bocheński (z przedmowy do ksiąŝki pt.: Niezwykłe dzieje przemysłu polskiego ) Ile razy myślę o historii przemysłu polskiego i w ogóle polskiej gospodarki zazdrość mnie bierze. Bo i proszę! Weźmy dwie inne, wielkie dziedziny Ŝycia narodowego: kulturę i wojnę. ( ) Te dwa nurty polskiej tradycji widoczne są z daleka w historii polskiej bez nich nic albo niewiele łączyłoby Polaków ze sobą we wspólnotę, zdolną bronić swej odrębności i współzawodniczyć z innymi wielkimi narodami świata. O wiele słabszy i trudniejszy do wytyczenia jest nurt tradycji gospodarczych.( ) Tym bardziej warto zatrzymać się i zadumać nad historią polskiej gospodarki i polskiego przemysłu Ŝe wcale jej się wstydzić nie musimy. Są w niej, jak w kaŝdym dziele ludzkim, karty upadku i zacofania, ale są i lata wspaniałego rozwoju, kiedy to polski przemysł był wzorem dla całej Europy.( )

26 1.2. Rys historyczny: postacie, miejsca, wydarzenia Wiodące gałęzie polskiego przemysłu (w ujęciu chronologicznym): - górnictwo (rudy Ŝelaza, rudy miedzi, ołów i srebro, Ŝupy solne ), - hutnictwo (289 hut staropolskich), - włókiennictwo (główne centra: Brzeziny-Szadek (1), Kościan-Międzyrzec- Wschowa (2), małopolski Biecz(3)), - piwowarstwo (najstarszy polski przemysł spoŝywczy, nigdy nie stał się monopolem klasztorów, Piątek centrum polskiego piwowarstwa, 800 tys. hl w roku 1564, PMW= piwo, miód, wino), - papiernictwo (90 papierni polskich w XV wieku), - rozwój kapitalizmu w Królestwie Polskim (II i III kwartał XIX wieku, przemysły: cięŝki i lekki, początki XX wieku: burzliwy rozwój wspierany przez ówczesny rząd; i ).

27 1.2. Rys historyczny: postacie, miejsca, wydarzenia cd.

28 1.2. Rys historyczny: postacie, miejsca, wydarzenia cd.

29 1.2. Rys historyczny: postacie, miejsca, wydarzenia cd.

30 1.2. Rys historyczny: postacie, miejsca, wydarzenia cd.

31 1.2. Rys historyczny: postacie, miejsca, wydarzenia cd. Nietulisko to wieś z zabytkowymi urządzeniami przemysłowymi w pobliŝu ujścia rzeki Świśliny do Kamiennej. Walcownia zbudowana jako jeden z zakładów tzw. kombinatu metalurgicznego nad rzeką Kamienną. Zniszczona przez powódź Bazą energetyczną zakładu była woda gromadzona w zbiorniku zasilanym przez kanały z rzek Kamiennej i Świśliny. Zachowane ruiny (fragmenty hal o arkadowych sklepieniach, kanały, tamy, przepusty, m.in. monumentalna śluza nad rzeką Świśliną), obecnie zabytek techniki.

32 1.2. Rys historyczny: postacie, miejsca, wydarzenia cd. Samsonów to niewielka wieś o tradycjach przemysłowych. Pierwszy wielki piec został tu wybudowany w 1598 roku. W 1818 roku z inicjatywy Stanisława Staszica wybudowno tu zakład wielkopiecowy, w którym siłą napędową urządzeń w hucie była woda z rzeki Bobrzy, doprowadzona do zakładu sklepionym kanałem. Samsonowska huta pracowała do 1866 roku, kiedy została zniszczona przez poŝar. W centralnej części ruin znajduje się wielki piec, za nim wieŝa gichtociągowa, z której dokonywano zasypywania pieca wsadem. Resztki hal to dawne pomieszczenia modelarni, suszarni, odlewni i emalierni.

33 1.2. Rys historyczny: postacie, miejsca, wydarzenia cd. Sielpia. Wybudowany w latach Zakład Metalurgiczny (pudlingarnia i walcownia; zakład przerabiający surówkę na Ŝelazo kowalne), pracował do 1921 r. W 1934 r. powstało tu Muzeum Staropolskiego Zagłębia Przemysłowego (filia Muzeum Techniki w Warszawie). Ekspozycja obejmuje: oryginalne żeliwne koło wodne - unikat w skali europejskiej, oraz około 30 maszyn z połowy XVIII w. i pocz. XIX w. ( tokarki, strugarki, wiertarki promieniowe, prasy oraz liczące 150 lat angielskie obrabiarki, które udało się uratować ze staropolskiej techniki po masowo upadających i likwidowanych zakładach). Zachowały się urządzenia hydrotechniczne, budynek administracyjny, osiedle robotnicze, budynek szkoły.

34 1.2. Rys historyczny: postacie, miejsca, wydarzenia cd. Stara Kuźnica. Znajduje się tu jedyna w Polsce, znakomicie zachowana w pierwotnej postaci kuźnica z miechami i młotem, które napędzane są przez czynne koło wodne. Młot naciskowy z początku XIX wieku naleŝy do typu jaki został sprowadzony do Polski na przełomie XVII i XVIII wieku. Unikalny zabytek techniki. Obecnie obiekt muzealny.

35 1.2. Rys historyczny: postacie, miejsca, wydarzenia cd. Zapora Brody - kamienny przepust z 1840r. zbudowany z kamiennych ciosów w stylu klasycystycznym, spiętrzający niegdyś wody Kamiennej napędzające urządzenia walcowni i pudlingarni (zakładu hutniczego) w Brodach. Zachowany jest w świetnym stanie architektonicznym i malowniczo wkomponowany we współczesną tamę, wzniesioną w 1963r.

36 1.2. Rys historyczny: postacie, miejsca, wydarzenia cd. W Szwarszowicach koło Ostrowca Świętokrzyskiego znajduje się wiatrak typu holenderskiego z XIXw. Charakterystyczna dla wiatraków holenderskich, obrotowa głowica na szczycie, pozwala na dokładne ustawianie śmigła w kierunku wiejącego wiatru, pozostała murowana część budynku, nie zmieniała nigdy swego połoŝenia.

37 1.2. Rys historyczny: postacie, miejsca, cd. władcy Polski (zabór rosyjski; Królestwo Polskie), z dynastii Romanowów Paweł I Romanow Aleksander I Romanow Mikołaj I Romanow Aleksander II Romanow Aleksander III Romanow Mikołaj II Romanow Michał II Romanow

38 1.2. Rys historyczny: postacie, miejsca, cd. co komu przypadło, czyli konsekwencje 3. rozbiorów Polski

39 1.2. Rys historyczny: postacie, miejsca, wydarzenia cd. Województwa II. Rzeczypospolitej ( )

40 1.2. Rys historyczny: postacie, miejsca, wydarzenia cd. Centralny Okręg Przemysłowy (COP), ośrodek przemysłu cięŝkiego budowany w w południowo-centralnych dzielnicach Polski. Był jednym z największych przedsięwzięć ekonomicznych II Rzeczypospolitej. Celem COP-u było zwiększenie ekonomicznego potencjału Polski, rozbudowa przemysłu cięŝkiego i zbrojeniowego, a takŝe zmniejszenie bezrobocia.

41 1.2. Rys historyczny: postacie, miejsca, wydarzenia cd. COP był podzielony na 3 rejony: A surowcowy kielecki, B aprowizacyjny lubelski C przemysłu przetwórczego sandomierski. COP obejmował swoim zasięgiem obszary dawnych województw: kieleckiego, tarnobrzeskiego, tarnowskiego, rzeszowskiego oraz częściowo radomskiego, krakowskiego i lubelskiego.

42 1.3. Rozwój produkcji przemysłowej Wraz z rozwojem przemysłu powstają nowe problemy społeczne i urbanizacyjne. Narasta problem konieczności ochrony środowiska człowieka przed zanieczyszczeniami, będącymi negatywnym rezultatem produkcji przemysłowej. Proces projektowania współczesnego zakładu przemysłowego staje się jedną z najbardziej złoŝonych dziedzin projektowania technicznego.

43 1.4. Zakończenie 1. Początki państwowości polskiej, a rozwój przemysłowy ziem będących pod panowaniem Mieszka I. 2. Przemysł wydobywczy w Tatrach i na Podhalu 3. Pozostałe, wiodące gałęzie przemysłu polskiego 4. Staropolski Okręg Przemysłowy (SOP) charakterystyka, kluczowe postacie 5. Centralny Okręg Przemysłowy (COP) charakterystyka, kluczowe postacie