I< POLSKIEGO ZWIĄZKU FI1ATELISTOW

Transkrypt

1 Cena 5. zj i.4 4 / I< POLSKIEGO ZWIĄZKU FI1ATELISTOW 1 W NUMERZE: Urzędy wymiany w Król. Polskim Falszerstwo zn. Woldenbergu 50-lecie zbierania erek ''rowizoryczne nietypowe ostemplowania Egzotyczne karty 23 grudnia wejdą do obiegu 2 znaczki z rolek do automatów 24 (411) Rok XIX Ż WARSZAWA, GRUDNIA 1972

2

3 SWIATOWA WYSTAWA FILATELISTYCZNA :=.1=n-~". Prezes Rady Ministrów PIOTR JAROSZEWICZ objął protektorat nad Światową Wystawą Filatelistyczną Polska 73" Gabinet Prezesa Rady Ministrów pismem z dnia 11 listopada 1972 roku zawiadomi/ Zarząd Główny Polskiego Związku Filatelistów, że Premier Piotr Jaroszewicz wyraził zgodę na objęcie protektoratu nad Swiatową Wystawą Filatelistyczną Polska 73". Franciszek Jakubowski POCZTOWE URZĘDY WYMIANY W KRÓLESTWIE POLSKIM rzędy wymiany występują w poczto- obrocie zagranicznym. Mają one Uwym za zadanie przekazywać przesyłki, nadchodzące z różnych urzędów w kraju, do urzędów wymiany państw przeznaczenia lub państw pośredniczących w przewozie oraz otrzymane przesyłki z obcych urzędów wymiany kierować do urzędów oddawczych w kraju. Równocześnie urzędy wymiany prowadzą szczegółową ewśdencję wszystkich przesyłek rejestrowanych, co jest konieczne przy ustalaniu kraju ewentualnego zaginięcia przesyłki, z uwagi na wypłatę odszkodowania, Królestwo Polskie prowadziło wymianę poczty z Prusami, Austrią i Rosją, a także za ich pośrednictwem z dalszymi państwami. Na urzędy typowano nazwy- fot. 1 czaj placówki znajdujące się w pobliżu granicy, stąd też nosiły one nazwę urzędów pogranicznych. Według konwencji pocztowej z Prusami z 1827 r. wymiana przesyłek odbywała się: 1. między Wierzbolowem a Stalupianami (Stallupahnen), na trakcie z Mariampola do Gumbinne,n, 2. `między Grajewem a Ełkiem, (Lyck), 3. między Mlawą a Niborkiem (Neidenburg), na trakcie z Warszawy do Królewca, fot 2 543

4 4. między Dobrzyniem a Golubiem, na trakcie z Lipna do Golubia, 5. między Służewem a Toruniem, na trakcie z Warszawy do Gdańska, 6. między Słupcą a Strzałkowem na trakcie z Warszawy do Berlina, 7. między Kaliszem a Ostrowem, na trakcie z Warszawy do Wrocławia, 8. między Częstochową a Lublificernt. Niezależnie od wymienionyeh urzędów pogranicznych w Wiembolowie, Grajewie, Mławie, Dobrzyniu, Służewie, Slupcy, Kaliszu, Częstochowie, niektóre większe urzędy wymieniały pocztę między sobą, a mianowicie: Warszawa z Gdańskiem, Poznaniem, Berlinem, Wrocławiem i Królewcem, Częsitorhowa z Wrocławiem, Opolem, Kalisz z Wrocławiem i Kartoszynem, Wierzbolcrwo z Gumbinnen, Mariampol z Gumbinnen, Lipno z Goluniem. Nie wszystkie urzędy pograniczne znajdowały się stale w tych samych miejscowościach. Niektóre z nich zmieniały swoją siedzibę. I tak na trakcie z 1Vlariampola do Gumbinnen (Gombin) najpierw był urząd pograniczny w Wierzbołowie, następnie w Mariampolu (na mapie poczto- wej z 1846 r, Marian-1pol figuruje jako urząd pograniczny)=. W Grajewie był urząd pograniczny od 1817 raku (w latach był w Augustowie). Na mapach z 1846 i późniejszych lat Grajewo nie figuruje już jako urząd pograniczny. Najprawdopodobniej w tym czasie funkcję urzędu pogranicznego wykonywał urząd pocztowy w Lomżyt. Urząd pograniczny na trakcie z Warszawy do Królewca, w Mlewie (fot. 1) nie zmienia/ swojej siedziby. Z Dobrzynia urząd pograniczny przeniesiono do Lipna (figuruje tam na mapie z 1846 r. fot. 2). Na trakcie z Warszawy do Gdańska urząd pograniczny był od 1821 roku w Brześciu (fot. 3), a od 1823 w Służewie (fot. 4). Jakiś czas urząd pograniczny był niewątpliwie we Włoclawku (fot. 5) otwarto urząd kolejowy w granicznym Aleksandrowie (fot. 6). Możliwe, że tam przeniesiono urząd pograniczny. Na trasie z Warszawy do Berlina urząd wymiany był do 1825 r. w Koninie, następnie już stale w Stuocy. fot

5 IB I 2r,, fs.żill1'07z/r1 Z 5 p " lut. 4-/ ", S. I r. fot ,7#...-t<0..44) fot. 8 KA).7 c ttc CCI 11.,' lat. 9 Na trakcie z Warszawy do Wroctawia urząd pograniczny byt do roku 1824 w Wieruszowie (fot. 7), a od tego w Kaliszu (fot. 8). W 1827 i w latach późniejszych urząd pograniczny był w Częstochowie,. fot. 12 W roku 1840 Królestwo 'Polskie zawarto konwencję pocztową z Austrią. Według tej konwencji wymiana przesylek otleywala się na trakcie z Warszawy przez Kraków do Wiednia I na trakcie z Warszawy na Zamość do Lwowa. Na pierw- ip szyrn trakcie wymiana odbywali, się między Krakowem a Podgórzem. W pierwszych latach Królestwa Polskiego urząd pograniczny znajdowal się w Iwanowicach (fot. 9 zamknięty w 1826 r.), następnie do 1831 w Wilczkowicach, później do 1837 r. w Michatowicaeh. Z kolei wymianę przejął kreowany 1 lipca roku na terenie Wolnego Miasta Krakowa Clowny Zagraniczny Urząd Pocztowy Polski (fot. 10), a po jego likwidacji w 1847 r. ponownie otwarty w 1848 r. urząd pograniczny w Michdowicach. 545

6 --(1.2. trzew«. e.a. -. ĆE ule ). 2 L7a.., fot. 15 fet. 13 Na trakcie z Warszawy przez Zamość do Lwowa, jak podaje konwencja, istnieć miały na następnych punktach Poczty w bezpośrednim Związku będące": a) między Tomaszowem a Rawą Ruską, do przewozu różnych przesyłek (poczta balowa i poczta wózkowa, a później wozowa), b) między Tarnogrodem a Sieniawą do Jarosławia, tylko poczta listowa.. Niezależnie od wymienianych placówek bezpośrednią wymianę, zgodnie z konwencją, miały prowadzić Warszawa z Wiedniem, Lwowem, Podgórzem, Zamość (fot. 11) ze Lwowem. Na granicy z Rosją byty dwa urzędy pograniczne: jeden na trakcie Warszawa Lomża Suwałki Kowno, drugi na trakcie Warszawa Brześć Litewski. Na pierwszym trakcie do 1819 r. znajdowal się urząd pograniczny w Kalinowie (fot. 12), do 1824 w Aleksocie (fot. 13), następnie do 1851 w Wejwerach (fot. 14 i 15). Na drugim trakcie urząd pograniczny do końca 1827 roku znajdował się w Terespolu (fot. 16), a następnie w Zalesiu do 1851 r., kiedy to ukazem carskim 7. dnia r. Dyrekcja Poczt została podporządkowana kierownikowi Rosyjskiego Departamentu Pocztowego jako Zarząd XII Okręgu Pocztowego, a tym samym urzędy wymiany (pograniczne) z Rosją przestały być aktualne. Wprawdzie w kilka lat później poczta Królestwa Polskiego odzyskała chwilowo samodzielność, wątpliwe jednak by reaktywowano już urzędy wymiany z Rosją. Konwencja mająca na celu uregulowanie stosunków slutby pocztowcy, Między Królestwem Polskiem a Prusami, w Berlinie dnia 20 marca 1827 zawarta a ratyfikowana dnia 3 maja 1827 (Dziennik Praw Królestwa Polskiego, t. 11). i W Polskich Znakach Pocztowych- t. 1 w wykazie poezt w Królestwie Polskim podano Wiembolów jako ekspedycię POeztowd. Znaki Pocztowe wymieniają...ad pocztowy w Łomży jako urząd pograniczny bez podania czasokresu. Znaki Pocztowe zaliczają Będzie, znajdujący ale na poludnie od Częstochowy do urzet:10w pogranicznych bez podatna czasokreau. MPW., te umieszczono tern urząd pograniczny w związku z przechodzącą tamtędy koleją żelazną ł granica. I Konwencja pocztowa miedzy Królestwem Polskiem a austrią 18w r. zawarta (Dziennik Praw Królestbra Polskiego, t. 27). Zarówno jednak w Tomaszowie jak I w Tarnogrodzie nie utworzono urzędów pogranicznych, lecz jedynie stacje pocztowe. Wynika to z map pocztowych Królestwa Polskiego z rótnych lat. 546

7 Jacek Kapkowski Maciej Ferzyński FAŁSZERSTWO ZNACZKA OLIMPIJSKIEGO Z WOLBENBERGU ocala w Obozie Oficerskim II C P Woldenberg wydała 13 sierpnia 1944 roku znaczek obozowy z okazji Roku Olimpijskiego Rysunek znaczka przedstawia biegacza przerywającego taśmę na mecie. Wartość nominalna znaczka 10 fen, kolor karminowy (wg nomenklatury Lipsia-Philate- Iistische Farbentafeln) wykazuje szereg odcieni w poszczególnych egzemplarzach. Znaczek drukowano techniką drzeworytu wg projektu Edmunda Czarneckiego, na papierze białym, gładkim, średniej grubości. Znaczek jest nieząbkowany i niegumowany. Nakład szt. W krótkim czasie po wyzwoleniu pojawiły się falsyfikaty znaczka olimpijskiego, które niejednokrotnie trudno jest odróżnić od znaczków autentycznych. Podajemy poniżej opis różnic pomiędzy znaczkami autentycznymi i falsyfikatami. Falsyfikaty wykonano na różnych ga tunkach papieru, najczęściej użyto papieru żółtawego, szorstkiego. Farba jest innej konsystencji (bardziej gęsta), co w połączeniu z szorstką strukturą powierzbni papieru spowodowało nierównomierne pokrycie powierzchni. Powstały jasne I Z OPIS PLAMY NA KOSZULCE ZAWODNIKA SM.] POMIĘDZY NOGAMI 3. SMUGI POMIĘDZY PRANA NOGA I TASKR, ZNAUEN,,,,,,..,,,,,,,, PALSYPINA o. 4Tii,41, LITERA.Er 7Q. Gło.0 S. -,-,.,:,- F.11 CIII.IIC \ ZNACZEK AUTENTYCZNY FALSYFIKAT POCZTA Ml CIPle RICZTA WOHIC 547

8 plamy, smugi, których brak na znaczku autentycznym. Nierównomierne pokrycie farbą widać wyraźnie na zalączonej fotografii porównawczej. Należy tu dodać, że falsyfikaty wykonano nie tylko w kolorze karminowym o różnych odcieniach, ale także w kolorze czarnym, co miali, imitować rzekome próby. Wymiary falsyfikatu są identyczne jak znaczka autentycznego. Rysunek znaczków fałszywych różni się w wielu szczegółach od rysunku znaczków oryginalnych. W zamieszczonym wykazie przedstawiono najbardziej rzucające się w oczy różnice rysunku (numery odpowiadają odnośnikom na fotografii): 1. Różny wygląd plam na piersiach biegacza. W szczególności inny ksztalt ma plamka imitująca numer startowy. 2. W falsyfikacie, smugi na bieżni pomiędzy nogami zawodnika są przedstawione w sposób bardziej uproszczony i jest ich mniej. 3. Uwagi podobne jak w pici 2, ale odnoszące się do cieniowania bieżni pomiędzy prawą nogą zawodnika i taśmą. 4. Inny wygląd litery B" w dolnym napisie. Na znaczku autentycznym ma ona wcięcie z prawej strony w połowie wysokości. W falsyfikacie wcięcia tego brak, co upodabnia tę literę do ósemki. 5. Cyfra rzymska II" w falsyfikacie jest grubsza i rozlana. Pionowe kreski łączą się u dolo. Dolny, prawy róg litery C" w falsyfikacie jest postrzępiony i rozlany. Bronisław Rejnowski 50-LECIE KOLEKCJONERSTWA POCZTOWYCH ZNAKÓW POLECENIA W POLSCE W OSTATNICH latach obserwujemy w Polsce niemal żywiołowy wzrost zainteresowania zbieraczy-filatelistów pocztowymi znakami polecenia przesyłki. W znacznej mierze przyczyniło się do tego wprowadzenie przez pocztę polską w roku INO specjalnych nalepek do oznaczania przesyłek poleconych, nadawanych w placówkach pocztowych wyższych klas. Ograniczenie jednak problematyki tej nowej rubryki do spraw samych tylko przeróbek i poprawek na nalepkach poleceniowych, znacznie zawęża zagadnienie. Użylem tutaj nie przypadkowo zwrotu pocztowe znaki polecenia przesyłki", mając na myśli nie tylko popularne nalepki poleceniowe ale również całą grupę maków pocztowych, które w przeszłości jak i obecnie służą poczcie do rejestracji i wyodrębnienia listowych przesylek poleconych. Do grupy tej zaliczamy: ai adnol tele na listach z okresu przedertaczliowego, y skazujące na traktowanie przesylki jako poleconej według wspólezesnych pojęd jak tez odręczne znaki polecenie na wspolcacanych przesyłka. z braku innych urzędowych cech polecenia. b) stemple polecenia przesyłki, umieszczane na przesyłkach przez pocztę lub przez nadawce Przesyłki za zgodą odnośnych wiedz pocztowych. c) nalepki polecenia przesyłki oraz nalepki będące kombinacja znaku polecenia t znaku naloty, wskazujace podobnie jak stemple polecenia urząd nadania oraz numer bieżący przesyłki. d) draki na przesyłkach, wykonane za zgodą naośnych władz pocztowych I Odpowiadające cechom stempli lub nalepek poicceniowych, e) wszelkie Inne znaki o charakterze znaku polecenia przesylki, będące kombinacja nalepki, stempla, druku lub adnotacji, catostki pocztowe przeznaczone specjalnie dla przesyłek poleconych.stosowane klownie w krajach Wspólnoty Brytyjskiej. Wbrew pozorom, kolekcjonowanie pocztowych znaków polecenia przesyłki nie jest w Polsce niczym nowym, lecz ma swoją długoletnią tradycję. Już bowiem 50 lat temu w 2 numerze Nowego Filatelisty" z 15.Xl.1922 r. na str. 28 ukazało się ogłoszenie: _Kasowniki urzędas: polskich od najdawniejszych oraz nalepki i odbitki stempelków poleconych kapslę lub wymieniam na inne. A. B. Plaskowski Warszawa Trębacka 3 nt 2". Ogloszenie o nieco rozszerzonej treści, ukazywało się również w następnych numerach Nowego Filatelisty". Osoba autora tego ogłoszenia byla szeroko znana w polskim świecie filatelistycznym w okresie międzywojennym. Alfons Bohdan Piaskowski był członkiem Polskiego Towarzystwa Filatelistów w Warszawie niemal od chwili jego powstania i jednym z pierwszych sekretarzy Towarzystwa w okresie tuż po pierwszej wojnie światowej. Zajmowal się on również studiami naci historią poczty polskiej i opublikował m.in. znakomitą monografię Pamiątki pocztowe po bylym zaborze austriackim", w której omawia także austriackie stemple i nalepki poleceniowe, stosowane przez pocztę polską po pierwszej wojnie światowej. Przed rokiem 1960 zainteresowanie znakami polecenia przesylki byto w Polsce niewielkie. W krajowej literaturze fila- 549

9 telistycznej, poza pracą Piaskowskiego, znajdujemy tylko nieliczne wzmianki o znakach polecenia. Obecny wzrost zainteresowań znakami polecenia sprzyja rozwojowi tej gałęzi filatelistyki. Na wystawach filatelistycznych coraz częściej można oglądać zbiory poświęcone znakom polecenia przesyłki. Jeżeli przyjmiemy rok 1922, w którym ukazało się ogłoszenie A. B. Piaskowskiego za udokumentowany początek tej dziedziny kolekcjonerstwa w Polsce bieżący rok jest rokiem jubileuszowym. PROWIZORYCZNE NIETYPOWE OSTEMPLOWANIA Artykuł M. Kościebtiaka pod tym tytułem wywoiał zarówno duże zainteresowanie jak t kilka sprostowali telefonicznych i listownych. Zamieszczamy 2 szersze ujęcia nie tylko sprostowania, ale uzupełnienia i polemiki. Po zamknięciu numeru otrzymaliśmy jeszcze uwagi p. G. Hartleya z Edynburga wraz z fotografiami znaczków, skasowanych tym nieszczęśliwie rekonstruowanym datownikiem, jednak użytym w Bielsku na liście zwykłym oraz polecanym. Ciekawe te wycinki pokażemy w następnym numerze (Red.). Z zaniepokojeniem przeczytałem artykuł p. M. Kościelniaka Nietypowe ostemplowania prowizoryczne" (nr 19, str. 392) w którym, m.in. opisano a także przedstawiono na rysunku (Ur 4) datownik Krakowa. Z wywodów autora wynika, że przy opisywaniu tego datownika, opar/ się na opracowaniu A. B. Piaskowskiego. Niewyraźna odbitka fotograficzna na wąskim fragmencie skartu pocztowego, skłoniła prawdopodobnie autora do rekonstrukcji rysunku datownika. Niestety, autor nie zachował koniecznej w takiej sytuacji ostrożności i dorysował brakujące jego zdaniem części datownika. Aby nie było żadnych wątpliwości do faktycznego kształtu datownika, warto porównać jego rysunek z fotografią przekazów pieniężnych nadanych w Krakowie i Bielsku. Z całą pewnością można stwierdzić, te nie tylko Kraków mial taki datownik lecz także i Bielsko. Nie można też wykluczyć, że poza wymienionymi miastami, stosowano go gdzie indziej. Z faktu, iż Kraków i Bielsko leżały w dwóch odrębnych regionach" a stosowały podobne datowniki, można wnioskować, że inicjatywa ich wprowadzenia wyszla od zwierzchnich władz pocztowych. Podobnie jak A. B. Piaskowski uważam, że omawiane datowniki służyły do ostemplowań przekazów pieniężnych. Sam kształt datownika nie jest moim zdaniem przypadkowy, lecz został celowo skonstruowany, by swymi rozmiarami pokryć całą powierzchnię wydzielonej części przekazu, przeznaczonej do naklejenia znaczków. Z posiadanego materiału można stwierdzić, że obydwa datowniki sporządzono na zamówienie poczty austriackiej, a po uzyskaniu niepodległości, z datownika Kraków C' usunięto nazwę miasta w języku niemieckim. if Pragnę przedstawić również swoje spostrzeżenia odnośnie opisanego przez autora stempelka Pocztowej Kasy Oszczędności" (rys. nr 1), jako że i w tym przedmiocie reprezentuję odmienne stanowisko. Wspomniany stempel, zwany w języku urzędowym Bezirkastempel", zdaniem autora wprowadzono po rozpoczęciu działań wojennych w celu eliminowania stempli z nazwami miejscowości dla zatajenia nazwy miejscowości. 549

10 Stwierdzając ten stan rzeczy autor nie poda/ żadnych danych, na których oparł swą tezę, co praktycznie rzecz biorąc uniemożliwie na lej płaszczyźnie podjęcie dyskusji. W tej sytuacji pozostaje mi przedstawienie swego stanowiska, które amiena do. stwierdzenia, że przedmiotowe stemple stosowano nie dla zatajenia miejsca nadania, lecz dla ulatwienia i usprawnienia pracy poczty przy przesyikach pieniężnych. Najpelniejszym i nie pozostawiającym wątpliwości sposobem udowodnienia swego stanowiska byłoby przedstawienie sprawy z uwzględnieniem catego regionu Galicji, a może i zalej Austrii. Nie mając ku temu pełnych możliwości, a jednocześnie specjalizując datowniki i stemple Krakowa sądzę, że jeśli tę kwestię sprowadzimy 'do jednego z największych miast Galicji Krakowa, gdzie w roku wybuchu pierwszej wojny światowej działało 13 urzędów pocztowych (14-ty w Podgórzu), z których każdy mial swój własny stempelek dane stąd uzyskane będzie można odnieść do całej Galicji. 1) magi naupteasiamt /1Xi38 2) Banami IX/39 3) Stare miasto Bracka IX/40 4) Piasek IX/41 5) Klepacz 1X/334 6) Kazimierz IX/385 7> stresom 1X/994 8) 1Crowodrza DC/377 Y) Labzów 1X/424 10) Zwierzyniec IX/ ) 174bniki IX/104 12) Gizegnyzki IX/503 13) IX/ ) Podgórze IX/51 Duże skupisko ludności zamieszkującej Kraków przed i w czasie pierwszej wojny światowej nie pozostało bez wpływu na ilość korespondencji wysyłanej z tego miasta. W korespondencji tej, stanowiącej do dziś bogaty i stosunkowo łatwy do zdobycia materiał, należy szukać potwierdzenia - faktu stosowania tego stempelka. Potwierdzenia tego jednak brak. Nigdy bowiem nie spotkałem przesylki ze znaczkiem skasowanym stempelkiem, którego numer wskazywałby na Kraków. Gdyby jednak przyjąć, że Kraków stanowi] w tym względzie wyjątek" to także duża ilość materiału pochodząca z terenu Galicji, z którą miotem możność się zapoznać, potwierdza reprezentowany przeze mnie pogląd. Oczywiście, spotykane w proporcjach jedna do kilku tysięcy, przesyłki ze znaczkiem skasowanym tymże stempelkiem sam mam jeden egzemplarz) o niczym nie świadczy, jako, że mogły one być czasowo stosowane (prowizorycznie) w miejsce zagubionych lub zniszczonych datowników. Zasadniczym argumentem, który pozbawia stempelek przypisywanej mu roli zatajenia" jest fakt, że występuje on pospolicie w tym samym czasie na przekazach pieniężnych w bezpośrednim sąsiedztwie datownika z pełną nazwą miejscowości nadania. Stempelki, o których mowa nie stanowią symboli z uwagi na niemożliwość zlokalizowania ich użycia, jako że sam miałem okazję z wykazu tych stempli skorzystać i wynotować numery stempelków stosowanych w Krakowie. Wiadomo, że stempelki te stosowano także po pierwszej wojnie światowej w niepodległej Polsce, o czym zresztą świadczą ilustracje obu przekazów. Możliwe, jak pisze autor, że używane były także do kasowania polskich znaczków, w tym jednak wypadku sądzę, że nie zachodziła zmiana numeru stempelka w stosunku do poprzednio stosowanego sprzed listopada 1918 roku. Przedstawiając swe stanowisko kierowałem się przede wszystkim troską, by nie powstawaly nowe unikalne" obiekty filatelistyki polskiej. Janusz Adamc.* Pragnę sprostować nieścisłości w artykule M. Kościelniaka Nietypowe ostemplowania prowizoryczne" (nr 18, str. 392). 1) We wstępie i w przypisach do artykułu, zmienione zostały imiona Piaskowskiego oraz tytuł jego monografii. Inicjały A. B." pochodzą od imion Alfons Bohdan" a nie Antoni Bolesław", jak to dwukrotnie podaje autor. Prawidłowy tytuł monografii Piaskowskiego to Parniatki pocztowe po byłym zaborze austriackim" (a nie Pamiątki historyczne"). 2) Tytuł publikacji W. Rachmanowa w tekście artykułu podany został prawidłowo, natomiast uległ zniekształceniu w przypisach. Tak więc praca W. Rachmanowa znana jest ogólnie pod tytułem,masowniki polskie, ich opis i inwentarz" a nie Stemple prowizoryczne ich opis i inwentarz". 3) Sugestia M. Kościelniaka, nie wyrażona wprawdzie bezpośrednio, sle nasuwająca się mimo woli czytelnikowi artykułu, jakoby wypożyczmy urzędowi pocztowemu w Staroirebach przez Karola hr. Stadnickiego prywatny stempel był Pieczątką herbową do laku, nie znajduje żadnego potwierdzenia w pracy W. Rachmanowa. Nie jest też zgodna ze stanem faktycznym informacja podana przez autora artykułu, że nie wiemy jaki był ten stempel i co on przedstawiał". Kasownik urzędu pocztowego w Starołrebach ujęty jest w inwentarzu W. Rachmanowa dwukrotnie: pierwszy raz na początku inwentarza w części I pod numerem 17 bez żadnego opisu wyglądu odcisku stempla, 550

11 a to z uwagi na zamiar zamieszczenia jego reprodukcji oraz drugi raz, już w,,nowym Filateliście", w części VI-tej pod numerem 200 z dokladnym opisem wyglądu kasownika:..okrągly kasownik, w otoku napis Starotreby pow. Pinek, w drugim kole wewnętrznym data. Średnica calego kasownika 26 mm. Kolor fioletowy lub niebieski, rzadko czerwony-. A zatem, kasownik ten jest znany i jako taki wykazany zostat w III tomie Polskich Znaków Pocztowych w rozdziale Inwentarz kasowników prowizorycznych lał " (a nie , jak to mylnie podaje M.K.) w pozycji S 17. Na podstawie powierzchownej znajomości inwentarza W. Rachmanowa zrodzić się może wątpliwość, czy w przypadku Starozrebów istotnie mamy do czynienia tylko z jednym i tym samym kasownikiem dwukrotnie wykazanym w inwentarzu, czy też podane dwie pozycje inwentarzowe odpowiadają dwóm odrębnym i różniącym się w rysunku kasownikom? Odpowiedź na to pytanie przynieść może tylko dokładna analiza tekstu samego inwentarza, gdyż jak to stwierdza również M. Kościebnak, dotychczas nie zdołano zidentyfikować kasownika z pozycji 17 inwentarza Rachmanowa. Nie zdołano, bowiem istota' tylko jeden kasownik a ten jest znany, przynajmniej z opisu, Dla ustalenia stanu faktycznego, decydujące znaczenie ma znajomość okoliczności towarzyszących drukowi owego inwentarza W. Rachmanowa. Przy publikacji pierwszej części swej pracy w Filateliście Polskim" w numerze 5 z dnia 31 maja 1920 roku, intencją Rachmanowa byt zamiar zamieszczenia ilustracji 12 spośród 47 zarejestrowanych kasowników prowizorycznych, w tej liczbie również kasownika urzędu pocztowego w Starozrębach. Dlatego też dwanaście pozycji inwentarzowych z tej części nie posiada żadnego opisu samego kasownika a tylko numery rysunku. Jak to wynika z noty redakcyjnej, zamieszczonej w tymże numerze FilatdiSty Polskiego", przewidziane ilustracje nie ukazały się w druku z powodu niedostarczenia na czas kliszy. Nie ukazały się też one w żadnym z dalszych numerów pisma. Lukę, jaka powstała w inwentarzu z powodu opisów niektórych kasowników, uzupeinial W. Rachmanow stopniowo, zamieszczając w dalszych częściach swej pracy ponownie te same kasowniki już z opisem ich rysunku, nadając im jednak nowe numery inwentarzowe. Pominięty zastal tylko całkowicie kasownik urzędu pocztowego Skępe, stąd też kasownik ten nie został wykazany w III-cim tomie PZP. 4) Podana przez M. Kościelniaka na podstawie zapisu w inwentarzu W. Rachmanowa, data otwarcia urzędu pocztowego w StalioŻrebach w dniu roku nie może być przyjęta bez zastrzeżeń. Jak to wynika bowiem z Wykazu urzędów pocztowo-telegraficznych na obszarze b. okupacji niemieckiej czynnych do dnia 5 grudnia 1918 r.", ogłoszonego w Dzienniku Urzędowym Ministerstwa Poczt i Telegrafów nr 1 z dnia 16 stycznia 1919 T. poz. 16, urząd pocztowy w Starozrebach był już czynny przed dniem 5 grudnia 1918 r. Jeżeli nawet przyjmiemy, że urzędowe dane w sprawie czynnych placówek pocztowych, zwłaszcza z pierwszych miesięcy niepodleglości Polski, mogą odbiegać od stanu faktycznego, to jednak zakwestionowanie tych materiałów wymaga odpowiedniego udokumentowania. Bronisław Itehlowski Stanisław J. Só/kiewskI EGZOTYCZNE KARTY 20. Travankur-Roczezi (Travancore-Hochin) Jak zostało wspomniane przy omawianiu catostek pocztowych księstwa Kocm-zi (str. 239 w nr 11 z br.) w latach zostało ono połączone administracyjnie z Travankurem. Nowy organizm państwowy posiadat zarząd pocztowy i e- mitował nizane całostki. W okresie tym maharadżą Travankuru był Bala Rama (dokończenie) Varma i jego popiersie widnieje na makach opiaty. Dla połączonych obszarów emitowano w 4949 r. (lipiec) kopertę (format 121 X X mm) wydaną dla Travankuru w 1945 r. z marnym trzywierszowym nadrukiem HALF ANNA" na 1 cz. - pierwszy wiersz w jęz angielskim, dwa następne w jęz. malajalarn. Znane są dwa typy nadruku: I wykonany w Trivandrium (stolica Travankuru) lutety 551

12 wysokości 13/4 nim oraz II sporządzony w Ernakulum (stolicy Kocze.» litery wysokości 21/2 mm. Koperta postacie najczęściej doklejony znaczek opiaty za 1 cz. przedrukowany na //2 anna i tym samym oplata portoryjna wynosiła faktycznie 1 anna. W 1949 r. (październik) ukazało się wydanie definitywne ze zn. opl. (fot. 1) za 1 anna w barwie czerwonopurpurowej. Napis U.S.T.C. ANCHAL" oznacza Poczta (ANCHAL) Zjednoczonych Prowincji Travankur-Koczczi". We wrześniu 1950 r. ukazała się identyczna koperta ze m. opl. za 1 anna w barwie fioletowej, zaś w listopadzie z nowym rysunkiem zn. pt. (1 anna, niebieska) przedstawiającym dwa roku ukazalo się nowe wydanie ze znakiem opiaty o wartości 4 p. w kolorze niebieskim (fot. 5). Karty wydane w 1950 r. znajdowały się w obiegu do kwietąia 1951 r. zaopatrzone w dodatkowy znaczek Travankuru za 6 k. zaopatrzony czerwonym nadrukiem TWO PIES". NCORE 4...,c9,3(i.J.3 fot. 1 fot. 2 lwy na owalnej tarczy z napisem w jęz. angielskim STATE OF TRAVANCORE- -COCHIN" (fot. 2). Ukazały się także i karty pocztowe (format X 90 mm), z których pierwszą wydano w czerwcu 1949 r. jako przedruk karty emitowanej dla Travankuru w 1944 r. (6+ 2 k. czerwona) nadrukowując na m. op/. nową wartość 4 pies w jęz. angielskim oraz poniżej to samo w jęz. rrialajalam (fot. 3). Tym samym nadrukiem zaopatrzono karty wydane w 1945 r. za 8 k. czerwona. W 1949 r, i 1950 r. ukazały się także karty shiżbowe (fot. 6). Byty to karty obiegowe o zmienionych barwach: prowizoryczna ze zn. op/. za 4 p. nadruk w kolorze czarnym na 8 k., jasnozielona oraz definitywn0 ze zn. op'. za 4 p., jasnozielona. Yr Jak wspomnieliśmy przy omawianiu wydawnictw Bhopalu, niektóre księstwa posługiwały się w miejscowym i zamiejscowym obrocie pocztowym calostkaini cesarstwa Indii zaopatrzonymi w stosowny nadruk na znaku opiaty i herb księstwa pod znakiem opiaty. Do nich należały, gra,-,2212/5 tmonl3 02,75r1.110_130,, fot. W N. L...,.,,,,, fot. fot. 5 W styczniu 1950 r. ukazało się nowe wydanie ze on. opl, o -wartości 4 p, w barwie czerwonej (fot. 4). W grudniu tegoż lot. Chamka. Jedno z księstw Unii Pendiabskiej położone na pograniczu z Kaszmirem, w 1948 r. włączone zostało do obszaru administracyjnego Hirriczal Pradesz. Pierwsze koperty i karty z nadrukiem ukazały się w 1888 r. (fot. 7). Faridkok Księstwo wchodzące także w skład Unii Pendzabskiej; w 1948 r. włączono je do obszaru adm. Pendzabu. Pierwsze koperty z nadrukiem ukazały się w 1889 r., karty pocztowe zaś w 1887 roku (fot. 8). 552

13 lot. 19 fot. 9 Gwalior. Księstwo feudalne położone w kraju Rajputana, w 1949 r. włączono je do obszaru adm. Radżastanu. Pierwsze koperty z nadrukiem ukazały stę w 1885r,, karty pocztowe zaś w 1808 r. (fot. 9). Kabka. Księstwo wchodzące w skład Unii Pendżabskiej, od 1948 roku włączone do obszaru adm. Penchabu. Pierwsze lot. 11 koperty i karty pocztowe z nadrukiem ukazały się w 1885 roku (fot. 10). Patiala (Puttialla). Księstwo wchodzące także w skład Unii Pendżabskiej, od 1948 roku znajduje się w obszarze adm. Pelttikali.. Pierwsze koperty i karty pocztowe z nadrukiem wydano w 1885 roku (fot. 11). W Upt. Warszawa 80 będzie wprowadzona automatyczna sprzedaż znaczków pocztowych o wartościach najczęściej stosowanych: 1 zł i 1.50 zl. W związku z zastosowaniem automatów do sprzedaży znaczków pocztowych (na razie tytułem próby w jednym urzędzie w przyszłości zamierza się ten system rozpowszechnić) Poczta Polska wprowadzi do obiegu 28 grudnia dwa nowe znaczki pocztowe z podobizną M. Kopernika. Znaczki drukowane będą nie w arkuszach a w rolkach po 100 sztuk znaczków w każdej. POLSKIE In the post office Warszawa 80 the automatic sale,of postage stamps is going to be introduzed. The most needed values of z/ 1.00 and z/ are the first to be sold in this manner. In connection with the introduction of automata for selling postage stamps (for the tlnie being ordy in one post office, but in tubce this system as to be spread ower the country) on 28th December 1972 the Polish Post 553

14 Druk tych znaczków wykonuje. drukarnia NRD w Lipsku. Projekty graficzne znaczków opracował art. grafik A. Heidrich. Znaczki drukowane będą techniką rotograwiurową, w jednym kolorze, różnym dla każdego nominalu. Format: 21,5 X 25,5 mm. Brzegi boczne znaczka będą również perforowane. Nakłady powtarzalne. Jednocześnie projekty tych znaczków zostaly wykorzystane do druku obiegowej koperty i kartki pocztowej. Na kartce i kopercie omaczano także miejsca na wpisywanie pocztowych numerów adresowych. Ukazały się ZNACZKI 13.XI. ukazał się 1 znaczek pocztowy wart. 60 gr wydany z okazji VII/XIII Kongresu Związków Zawodowych -w Polsce p. zapowiedź w nr 20, str. 453 (Pismo okólne Min. Lączn. z 9.XI.72). 13.XI. wprowadzono do obiegu 5 znaczków pocztowych stanowiących serię Schroniska górskie" p. zapowiedź w nr 21, str. 472 (Pismo okólne Min. Lączności z 9.Xl.72). 17.XI. weszły do obiegu 2 znaczki pocztowe o wart. 50 gr i 90 gr nadrukowane na maczku wart. 40 gr emisji VII wieków Warszawy" (Pismo okólne Min. Lączn. z 16X1.72). KARTKI 13.XI. wprowadzono do obiegu 1 kartkę ze znaczkiem 1 zł z okazji 50-lecia ZSRR (Pismo okólne Min. Lączn. z 9.XI.72). MISRUOSTws [ Lnr PZL, Vill'.24.-,.?Zl,,,, ''''' '..' ZZPP i S.,r,. % P, s wars22.628k z'-'. M omaar... 16'X'1972 worets.romarmsumu ,,,,,j(,8 e0 r.,..,:.,,,,,agow0-1 j R '/(1 ;4;i1; OW. KATOWICE 1 3ff tatzs2p FILAWTEAl. 2\ 2z '911,000, OLS ZTY 0,P '<k _251,(11, (A. :7; >2, glo.9mo :."' 2RAn Ac71 21 '''7 9ZiP 1912Z-igimMf972 amde mil.«111 LiCE111.1 Mlcsiaaaciw GOATIM7.7= is going ta issue rwo postage stamps wich the effigy of Nicholas Copernicus. The stamps have been printed in coils containing 1,000 stamps each. They have been printed in the German Dernocratic Republic Printing Worka in Leipzig. The stamps have been designed by the artist, A. Heidrich, printed in monochrome rotogravure technique in different colours for either value.; size: 21.5 X 25.5 mm; the sides of the stamps are perforato as well; quantity printed: repeałęd printings. Simultaneously the designs of these stamps have been utilized for printing of definitive postal stationery (an envelope and a postcard). These entires algo contam spacer reserved for the postcode (ZIP) numbers of the address. I3.XI. weszła do obiegu 1 kartka pocztowa ze znaczkiem wart, 40 gr propagująca hasło Uważaj na drodze" (Pismo okólne Min. Lączn. z 9XL). O Stemple okeliezneseiowe DOPIT wydaly zezwolenia na stosowanie: 1.X21. (do odwołania) w Upt. Lód* 1 datownika Poczta Harcerska Lódż Polesie (pismo 2.9.XI.), XIL W Upt. wroetaw 1 so-lecie Powstania Kraju Rad. Wg informacji Komitetu organizscyjnego X Ogólnopolskiego Dnia Odlewnika z dnia 29.XI., datownik okaz]] Dnia Odlewnika", o którym pisaliśmy w nr 20 na str. 435, mial Izyd stosowany nie w dniu 2.XII. a w dniu!lxii. w Upt. 1. Liczba pod kasownikiem wskazuje numer "Filatelisty", w którym zamieściliśmy zapowiedź O jego stosowaniu Waiesuine24%

15 Zestawienie wydań znaczków PRL Rok Liczba serii Liczba sztuk (razem E blokann) wartośd nominalna El ,45 173,95 078,65 180,15 171,50 185,35 143,20 191,60 219,10 Seria Martyrologia i Walka" wasala w częściach, każda oddzielnym zarządzeniem wprowadzającym, liczona jest jako 4 emisje. ZESTAWIENIE WYDAŃ ZNACZKÓW Z 1972 r. (W nawiasach podajemy zamówione na- Idady. Naklady wykonane ze względów technicznych nieznacznie się różnią) znaczek z okazji 30. rocznicy powstania PPR: 60 gr (6 mln) znaczki i blok serii XI Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1972 w Sapporo": 40 gr (8 mln), 60 gr (8 mln), 1.65 zi (4 mln), 2.50 z1 (1,3 mln), z/ (blok - 0,85 mln) znaczek z okazji Światowego Miesiąca Serca: (3 mln). 25.IV. - 8 znaczków i blok serii Igrzyska XX Olimpiady w Monachium": 20 gr (a ao gr (8 mln), 40 gr (8 mln), 60 gr (8 mln), (4 mln), (3 mln), 5 zl (I mln), 8.50 al (4 mln), (blok - 0,85 mln). 2.V. - 1 znaczek z okazji XXV Wyścigu Pokoju: 60 gr (8 mln). 9.V. - 1 znaczek z okazji odslonięcia w Berlinie Pomnika Zolnierza Polskiego i Antyfaszysty Niemieckiego: 60 gr (6 mln). 28.V. - 1 znaczek z okazji 50-lecia założenia Związku Polaków w Niemczech: 60 gr (6 mln). 12.VI. - 1 znaczek z okazji 1000-letniej rocznicy bitwy pod Cedynią: 60 gr (6 mln). 21.V znaczków serii Zwierzęta ZOO": 20 gr (8 mln), 40 gr (8 mln), 60 gr (8 mln), 1.35 zl (5 mln), 1.65 z1 (6 mln), 3.40 zi (3 mln), 4 z1 (3 mln), 4.50 z! (0,9 mln), 7 zl (0,9 mln). 1.1X. - 1 znaczek z okazji 90 rocznicy powstania Partii Proletariat": 60 gr (6 mln). 11.IX. - 1 znaczek z okazji 95 rocznicy urodzin Feliksa Dzierżyńskiego: 60 gr (6 mln). 15.IX. - 8 znaczków w stulecie śmierci Staidslawa Moniuszki, poświęconych jego twórczości: 40 gr (8 mln), 20 gr (O mln), 40 gr (10 mln), 60 gr (10 mln), (5 mln), 1.35 z/ (5 mln), 1.55 al (4 mln), 2.50 d (0,9 mln). 15.IX. - I znaczek z okazji XXV Kongresu Międzynarodowego Związku dzielczego: 60 gr (B mln). 28.IX. - 8 znaczków serii Malarstwo Polskie - Dzień Znaczka 1972": 30 gr (8 mln), 40 gr (8 mln), 60 gr (8 mln), 2 z1 (5 mln), 2.50 zł (3 mln), 3.40 zi (3 mln), 4 zl (0,9 mln), zl (0,9 mln). 28.IX. - 4 znaczki i blok serii Mikolaj Kopernik - życie i dzialalność": 40 gr (8 mln), 60 gr (8 mln), 2,50'.1 (3 mln) z/ (3 mln), z1 (blok - 1,2 mln). 2.X. - 6 znaczków - nadruków na znaczkach nr 1451 i 1452 ( VII wieków Warszawy): 1 21/40 gr (50 mln), gr (80 mln), 2,70 4/40 gr (4 mln), 4.1/60 gr (4 mln), 4,50 21/60 gr (10 mln) /80 gr (4 mln). 16.X. - 1 znaczek Centnim Zdrowia Dziecka": 60 gr (6 mln). 16.X. - 1 znaczek Zamek Królewski w Warszawie" (wg miedziorytu E. J. Dahlbereka z 1658 r.): 60 gr (10 mln). 13.X. - 1 znaczek z okazji VII Kongresu Związków Zawodowych w Polsce: 60 gr (8 mln). 13.XI. - 5 znaczków Schroniska górskie": 40 gr (10 mln), 60 gr (10 mln), 1.55 zl (5 mln), 1.85 zl (4 mln), 2.50 zl (3 mln). 17.X znaczki - nadruki na znaczku nr 1451 ( VII wieków Warszawy"): 50 gr/40 gr, 00 gr/40 gr (naklady powtarzalne) znaczek z okazji V Zjazdu ZMS: 60 gr (6 mln). 15.XII. - 2 znaczki 59-lecie ZSRR": 40 gr (8 mln), 60 gr (6 mln). 15.XII. - 8 znaczków serii Kwiaty krzewów": 40 gr (8 mln), 50 gr (8 mln), 60 gr (8 mln), 1.65 zi (5 mln), (3 mln) (3 mln), 4 z/ (1,2 mln), 8.50 z/ (0,9 mln). 555

16 8 znaczków serii Jazda polska": 20 gr (6,5 mln), 40 gr (6,5 mln), 60 gr (6,5 mln), (6,5 mln), 4 z1 (1,3 mln), 4.50 z/ (1,3 mln), 5 d (1 mln), 7 z/ (1 mln). 28.XIL 2 znaczki w rolkach (Kopernik): 1 zł, (nakłady powtarzalne). ZESTAWIENIE WYDAN KART POCZTOWYCH Z 1972 r. S.I. 1 kartka pólilustrowana z okazji XXX-lecia PPR i Krajowej Wystawy Filatelistycznej 30 rocznica powstania PPR": 40 gr (200 tys.( kartka pólilustrowana z okazji VI Krajowego Zjazdu Delegatów Spóldzielni Budownictwa Mieszkaniowego: 40 gr (100 tys.). 15.IV. 1 kartka pólilustrowana z okazji Mistrzostw Europy w zapasach w stylu wolnym ł klasycznym: 40 gr (100 tys.). 2.V. 1 kartka pólilustrowana z okazji wprowadzenia na liniach PLL LOT" samolotów IL 62": 1.65 zt (200 tys.). 10.V. 1 kartka pólilustrowana z okazji 100-lecia Płockiego Towarzystwa Lekarskiego:: 40 gr (200 tys.). 15.V. 1 kartka pólilustrowana z okazji 50-legia Polskiego Związku Szermierczego: 40 gr (200 tys.). 15.V. 1 kartka pólilustrowana z okazji 100. rocznicy zależenia Huty Batory w,chorzowie: 40 gr (100 tys.). 15,V. 1 kartka pólilustrowana z okazji Okręgowej Wystawy Filatelistycznej Chorzów 1972" zorganizowanej w stulecie zależenia Huty Batory: 40 gr (100 tys.). 28.V. 1 kartka pólilustrowana z okazji 50 rocznicy powstania Związku Polaków w Niemczech (w 2 wersjach, różniących się napisami z lewej strony karty): 40 gr (po 100 tys. każdej wersji). 8.VI. 1 kartka pólilustrowana z okazji 50-lecia Międzynarodowego Związku Kolejowego UIC: 40 gr (200 tyg). 10.V11. I kartka (na znaczku Zamek Królewski w Warszawie wg drzeworytu z XVI wieku + wersja pótaustrowana z okazji Pierwszego Międzynarodowego Mlodzieżowego Konkursu Filatelistycznego: 40 gr (300 tys. + wersja z okazji Konkursu 200 tys.).»nil 1 kartka (na znaczku portret Kopernika) + 3 wersje z okolicznościowymi napisami: I 500 rocznica urodzin Kopernika", II II Ogólnopolska Młodzieżowa Wystawa Mikołaj Kopernik 500 Rzeszów 1072, III Dzień Znaczka 1972": 40 gr (200 tys. + 3 wersje okol. po 200 tys.). 1.VRI. 1 kartka pólilustrowana z o- kazji X Międzynarodowego Turnieju Szachowego w Polanicy Zdroju: 40 gr (200 tys.). 5.VIII. 1 kartka pólilustrowana z o- kazji 50-lecia Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego + wersja z dodatkowym napisem Międzynarodowy Kongres Reklamy Socjalistycznej IX 1972": 40 gr (100 tys.4- wersja dod. 100 tys.). 10.VIH. 1 kartka pólilustrowana z o- kazji XVII Generalnego Zjazdu Międzynarodowej Unii Radiowej URSI w 2 wersjach ilustracyjnych (Kolumna Zygmunta bądź Warszawska Nike): 1.65 zl (2 X a00 tys.). 17.VIII. I kartka pólilustrowana z o- kazji budowy elektrowni Kozienice" ( Dzień Energetyka"): 40 gr (200 tys.). 18.VIII. 1. kartka pólilustrowana z okazji 50-lecia Polskiego Towarzystwa Botanicznego: 90 gr (200 tys.). 18.VIII. 1 kartka pólilustrowana okazji Międzynarodowego Roku Książki 1972 (UNESCO): 1.65 d (200 tys.). 1 kartka (na znaczku Zamek Królewski w Warszawie wg obrazu B. Belotto Canaletto): 1.65 z1 (200 tys.). 11.IX. 1 kartka z okazji 95. rocznicy urodzin Feliksa Dzierżyńskiego: 40 gr (200 tys.). 18.IX 3 kartki serii W kręgu Kopernika (Gableo Galilei, Johannes Kepler, Isaac Newton): 3 X po 40 gr (Galileo Galilei 400 tys., Kepler i Newton po 200 tys.) kartka z okazji XXV Kongresu Międzynarodowego Związku Spółdzielczego: 40 gr (200 tys.). 23.IX. 1 kartka z okazji XX-lecia Wyższej Szkoty Inżynierskiej w Bydgoszczy im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich: 40 gr (200 tys.). 13.X. 1 kartka pólilustrowana z okazji VI Międzynarodowego Konkursu 556

17 Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu: 40 gr (200 tys.). 13.X. - 1 kartka półilustrowana vv 400 rocznicę śmierci Andrzeja Frycza Modrzewskiego: 40 gr (300 tys.). 16.X. - I kartka pidilustrowana pronogująca budowę pomnika-szpitala Centrum Zdrowia Dziecka: 40 gr (200 tys.). 13.XI. - 1 kartka półilustrowana z okazji 50 rocznicy powstania ZSRR: 1 zł (200 tys.) kartka półilustrowana propagująca zagadnienie bezpieczeństwa na drogach: 40 gr (200 tys.). 15.XII. - 4 kartki półilustrowane serii V Zjazd ZMS" z hasłami propagandowymi: 4 X po 40 gr (po 100 tys.). 28.XII.- ł kartka półilustrowana Woolmark": 1 zi (195 tys.). I. kartka (na znaczku portret M. Kopernika): 1.1 (nakład powtarzalny). ZESTAWIENIE WYDAL KOPERT POCZTOWYCH Z 1972 r koperta (na znaczku portret M. Kopernika): 60(80) gr (nakład powtarzalny). 28-X11. 1 koperta (na znaczku portret M. Kopernika): 1.50 (1.70) z/ (nakład powtarzalny). PALN EMISJI ZNACZKOW POCZTOWYCH NA 1973 r POSTAGE STAMP ISSITE PROJECT Temat emisji. 9. Rozwój motoryzacji roczn. urodzin Nowotki 11. Uczeni polscy 12. Sport 13. Dzień Znaczka - Zamek Królewski 14. XXX-lecie Ludowego Wojska Polskiego 15. Badanie Kosmosu lecie PZPR Liczb a Mimiki wyda- N=1-1 znaaków nia 1. Arcydziela sztuki polskiej 2. GO. rocznica ur. M. Kopernika 0. Popularyzacja kodu pocztowego 1 III 1,50 4. Zwierzyna Łowna III 23,10 5. Ochrona środowiska ludzkiego I rocznica Komisji Edukacji Narodowej 2 V 7. II Kongres Nauki Polskiej 3 V 8. Swiatowa Wystawa Pilatelistrezna Polska 73" 4+1 IV 6 VII 1 VIII 8 VIII 1 IX 1..) IX X V 2 XII IV G.- 8, ,50 +M. +d4i'.1 Nu bez Topie of the set ij of stinnus Molton f Jasne N';:n iune zloitys n 1. Masterpieces of Polish Art B Jan ,60 2. Firth Centenary of Nt- kolas Copernicus' Birth 5 Ich ,10 3. Popularization of postoode 1 March Game Sowi and ardmals 8 March Haman tiet:t Environment Pro- 8 Apr Hicentenary of the Commission of Nattonal Educanon 2 May Socond Polish Scientific 2,50 Congre9s Mar World Startu> Ezhibition 0+1 1,50 miniature shcet.) Apr ,20 9. Motorization Development 6 July th Anniversary of M. 12,90 Nowotko's Birthday 1 Aug Polish Sclentists 8 Aug ,80 20,70 1, Sport 13. Starnp Dar-Royal Castle th Anniversary of Pol- 1 Sep. 1.) Sep ish People's Army 4 Oct Space Research 2..)May th Anniversary of the Polish Gnilcu Workers' Party 2 Dec Total min. + surch sheet trę cl Blok z dopłata 5 21 na rzec. PZP papuas 2 zł na odbudowę Zamku. 499 W arkusikach 6-znaczkowych. Miniature sheet wilk a surcharge of zi. for the Polish Union of mulatettsts 49) Surcharge of for the koral Castle Reconstruction panel of 6 stainps. 557

18 WSTRPNY PROJEKT PLANU EMISJI CAŁOS- TEK POCZTOWYCH NA ROK 1979 L.p. Temat Naklad w tys.ego. a.. XV-lecie ZURT 200 b. Zabytki Wrocławia 200 c. Zabytki Wieliczki (2 kartkę 200 I 500 Na szlaku Kopernika: po Toruń Bydgoszcz Grudziądz Frombork Olsztyn Kraków LubaWa II II 18. Światowa Wystawa Filatelistyczna Polska VII 16. Kartki obiegowe (Kopernik) 1.00 D z1 500 VII 17. Drzwi Gnie/ e 200 VII 18. Koperta 1.50 D 1000 V 10. Koperta lotn z/ 1000 VI 20. Teatr Wielki 300 VI lecie Towarzystwa MużYcznego w Lublinie 105 VII 22. IM-lecie Poznańskiego ZOO 300 IV E. 50-lecie Polskiego Zw. Lowiee M. 100-lecie PIHN1 300 V 25, Koperta 20-Lecia Zespolu Sląsk" 500 VII 26. Dzień Znaczka 500 X II DI rocznica PZPR 20. Wyścig Bochnia Polski XI VI Chełmno III 58. XI Zjazd Delegatów PZF 195 VIII Lidzbark Warmiński III 30. X Kongres SD 300 II listycznych na Pomorzu 300 II 21. Kongres ZSL 300 III Trophilez - Copernicana lat Stowarzyszeń Fllate- 200 III 32. Festyn Trybuny Ludu 300 VII rocznica Łodzi 195 IV 33. POpularyzacja Pocztowych lecie PZU 195 IV tuttnerów adresowych 195 IV 19. Międzynarodowy Dzień Telekomunikacji 300 Z planu 1972 r. Obiegowa karta i koperta z portretena Kopernika z nowymi nointrialami (1 10,0,1.; zawierają one wyznaczone miejsca na pocztowy numer adresowy C( (.04), k04), w związku z wprowadzeniem kodu adresowego w Polsce AFAR I ISSA. 10.X1.-1 znaczek lotniczy 3. Mistrzostwa Stada. «w polowaniu podwodnym na Morzu Czerwonym": 200 fr (nurek z harpunem I ryby). ALBANIA. 28.IX. - 7 znaczków z lepr. obraza., z Galerii Narodowej: 5 ri (Sotir Capo party2.n. tów"), 10 g (I. Lulani - Glos kobiety"), 15 q (Lec Skkrell Kosmonauci") (Sali Shijaku - Krajobraz"), 50 (11 (Zez Skosi - Kobiety przy pracy"), 1 I (D. Trebicka - Krajobraz"), 2 1 OrlIsion - Kobiety na rowerach.). Wydano również blok znaczkowy 2,30 i (A. Buza -..Taniec ludowy"). ALGIERIA. 23.X. - 7 znaczków dopłaty: 0,10 db, 0.25 clh, 'ZAGRANICZNE 440 clii, 030 dh, (LM dh, 1 i ł dh (kłosi( Ps.e.i0i4 ANDORA (Poczta francuska), 23.X. - 2 znaczki.5. roczniwizyty gen. de Gaulle'a": i 90 c (gen. de Gaulle). ARGENTYNA. 23.OL. - 1 znaczek Dzień Armil": 25 c (żołnierz zczasów wojny o niepodieglożó z 1820 r.). AUSTRIA. 7.XI. - 1 zna- Czek 350-lecie uniwersytetu Pars-Lodron w Salzburgu": 4 sz (fragment rysunku przedstawiająceg0 stary budynek uniwersytetu). BERLIN ZACHODNI. MXL- I znaczek z dopłatą Bole Narodzente 1972.: M + 10 Pl (święta Rodzina), oz BOLIWIA. 26.VIII. - 1 znaczek Wystawa znaczków EX- FILERA 72": 98 c (emblemat Wystawy i widok katedry w m. Tarija). BRUNET. 4.X. - 4 znaczkl 2. rocznica zmiany nazwy rn. B runet na Bondar Sert Begawan": 10, 15, 25, 50 e (rózne budynki i widoki miasta). BUŁGARIA. X. - 7 znaczków Kwiaty gór": 1, 2, 3, 18, 23 i 40 st (kwiaty). CZAD. 19.IX. - 2 zosez.1 lotnicze..pojazdy księżycowe-i 100 fr (Luna 16) i 150 fr (Luna 17). EGIPTU REP. ARABSKA. I.X. - znaczki serii sulic): 100 rn (meczet w Kairze), 200 (Słowa faraona Vserkafa), FILIPINY. 26.IX. - 3 znaczki t. rocznica wizyty papieża Pawia VI": i 60 s (podobizna papieża). 558

19 GHANA. 5.11{. 5 znaczków igrzyska XX Olimpiady Monachium 72i': 5 np (plika nożna), 15 np (bieg), (boks), 50 np (skok W dal), 1 c (skok wzwy2). Wydano blok znaczimery z dwoma znaczkami: 50 np (o rys. zn. 30 1,) I (o rys. zn. 5. R p). GORNA WOLTA. 29.VI. 2 znaczki Czerwony Krzyż": 40 /r 1 lotn. 100 ir (glob ziemski. emblematy). GRENADA. 8.1X. 7 znaczków igrzyska XX Olimpiady Monachium II": 1/1 C (żeglarstwo), 1 C (PięCIObóll. C (bieg), lato. 25 c (boks), 35 c (bieg), 50 c (pięciobój). 1 dol. (boks). Wydano również blok ze znaczkami 50 e 1 1 dol. GWINEA. 2.VIII. 0 znaczków Międzynarodowy Rok Książki": 5 fr (dziecko z kalotką). 15 /r (książka), 40 ir (dziewczyna z książką I kwiatem). 50 fr (książka 1 klucz), 75 ir (mężczyzna ż kslazka na tle globu zieillakiego) fr (książka i galimica wawrzynu). INOIE. 5.1X. 1 znaczek inp11%!1iłnty2ó. (lego podob)zna). IRAK. 4.X. 2 znaczki, cialen bezpieczeństwa na drogach": 25 i 70/15 f (zebry na jezdni, sygna ły świetlne, IICnt, uczniowie). IRLANDIA. H.X. (5S znaczki Boże Narodzenie 1572": 2 1,1 4 P. 12 P (Madonna z Dzieciątkiem). JAPONIA. 9.X. i znaczek z okazji Międzynarodowego Tygridnia Pisania Listów": 50 Y. (frament drzeworytu art. Hiroshige g przedsiewiamey most 1 biegnącego listonosza). JU(3OSLAWIA. vx. 1 znaczek Tydzień dziecka": 00 C (dziecko na drewnianym konni). KAMERUN. 16.IX. 2 znaczki Kwiaty": I 50 /r. KANADA. 9.X. 2 znalezki Indianie Z Prerii": 8 e (fantazyjny tancerz), 8 c (fantazyjny ptak). KUBA. 20.IX. 4 znaczld.10-lecie hydrologii" z rem. obrazów: 1 i c (Domingo Ram.), 3 c (Diburcio Lorenzo) i(rodriguez Morey). MALAWI. 20.X. I znaczek..16, konferencja parlamentów Wspólnoty BrYtYisktel": 15 t (herb parlstwowy Malawi). MALI. 16.IX. 1 Znac.k Pierwsza antologia muzyki Mali": 100 fe (statua Edisona i 1...tentymuzyczne). MAROKO. 15./X. x znaczki Marokatiskie kwiaty": 0,25 dh i 40 dh. MEKSYK. 15.Ix. 3 znaczki 1 O. rocznica zgonu Banito Juareza repr. obrazów": 20 c (nieznany malarz Margerita Msze de Juarez).40 c (Diege Rivera Banito Juar.") lotu dol. (P. Ciarce Juarez"). NIONAKO. XII. i znaczek.325-lecie urodzin Augusta EscoMer założyciela Mu- m Kulinarne w Villeneuve-Imubet": M C o c (Mg. Podobizna). MONGOLIA. IX. 2 znaczki,,20-lecie mongolskiego uniwersytetu": 50 ni (technika I!milka), 00 m (gmach Untwenlytatu). NIGER. 9.X. 3 znaczki lotnicze Dzień UPR": 50 fr (biegnący goniec pocztowy z listem), 100 fr (samochód pocztowy), 150 er (zaladunek workom z pocztą). NIKARAGUA. 13.XL. 11 znaczków 50-lecle Interpolu" repr. detektywów znany. z powieści kryminalnych: 5 C (lord Wlmsey z powieści Dorothy Sayers), 10 e (Filip Marw ~Maści R. Chandlera) 15 e (Sam Spade z powieści D. H.nnetta). 20 c (Perry Masun z powieści E.S. Gardnera). 25 c (Nero Wolto z powieści Rex Mouta), 25 c (Auguste Dupie z powieści Edgara Altana Poe), 90 c (Eliery Queen powlesci Dannay'a i M.H. Ue), 50 c (P. Brown z powieści G.K. ChestertOna), 39 C (Inspektor Malgret z powieści G. SimenOna), 60 e (Charbe Chan z powieści E.D. Bidne, ita). 1 C (Hermą. Poirot z po- wieści Agaty Christi), C (Sherlock Hoh-nes z powieści Conan DoyleM). NRD. 17.X. O zna.ków repr. globusów ziemi i nieba znajdujących tlę w zbiorach drezdensitich: 5 Pt (arabski globus nieba z 1279 r.), 10 Pf (globus ziemski J. Praeto- Cum z r.), 15 Pt (globus zegarow y J. Reinimida Rolla z 1536 r.). 211 PO (globus zegarowy J. Stirgi z 1590 r.). 25 Pt (globus mechaniczny. z Porusmisicyrni się różnymi elementami, m.in. Stonce t Księżyc), 25 fr (heraldyczny globus nieba z 1690 r.) NRF. 20.X. 1 dalsze 'znaczki serii Turystyka": 30 Pf (ogólny widok ',Słany Helkoland), 40 Pf (fragment m. Heidelberg). PAKISTAN. MDC. 1Z naczek HR rocznica spisu ludności w Pakistanie": 20 p (wykres). PERU. 29.IX. 3 znaczki lotnicze Stroje ludowe": 3,50 s (kobieta camcaos), 4 s (indianie x Conlbo), 6,70 s (kobieta z 0Congate). PORTUGALIA. S.X. 4 znaczki e niepadlegtości Brazylii": I rac (Tonie do S pierwszy gubernator Brazylii) esc Mose 13onifaclo , bojownik o niepodlegtość), 2.50 eac (Pedro IV , król Portugalii f pierwszy cesarz Brazylii), 6 esc (alegoria). SENEGAL. 19.1X. ł znaczek Międzynarodowy Rok Książki": 50 fr (dzieci czytające ksiatkę 1 emblemat). SYRYJSKA REP. ARABSKA. 25.V= 5 znaczki UL Międzynarodowe Targi w Damaszku": 15 p (taniec). 20 p (tancmce kobiety przy altom- Panter/moc. ~anka) 58 P (taniec mężczyzn). SZWECJA. 7.X. 1 zeszyt znaczkowy z 6. znaczkami po 75 Me,,Sztuka Szwecji z XVIII w.": 1) Widok ogólny Sztokholmu pędzla J.F. Martin, 2) budowa okrętów pędzla P. Mllestrórria, 3) /Sura na dziobie okrętu, 4) wóz z czwórko koni, pędzla J.T. Sergela, 5) kobieta malem. pedzia A. Rosilna G) królowa Zofia Magdale- n'. =7.7[4.PGJ.A;Bil%CANSK A REP. 23.X. i znaczek Dnom JP,7": 100 Er (samochód poczowy) TOGO. 9.LX. 5 znaczków Egzotyczne ptaki": 25, , 60 fr I lota. 90 fr. Wydano również blok ze znaczkami 20, K r. TRYNIDAD I TOBAGO. 27. VIII. 9 znaczki 10-Jecie Niepodleglości": 5, 10, 20 I 30c (medale i ordery) TURCJA. 10.X. i znaczek.,walka rakiem": 100 k (symboliczny rysunek). USA. 12.X. 1 znaczek Tom Sawyer": 8 c (bielenie staro WĘGRY, 15.IX. 8 znaczków,.wyroby fabryki porcelany w m. Harend zalotonej w (Waza z...kann) (bombonierka z rybami). 80 f (waza), i /t (talerz z meksykańskim krajobrazem) ft (ozdobny serwis z rnotywar(nf1.2nl%s.kleigod=nlaess,tw,a),.,gyji.,ł empire), nry'flir'ł ftesićatz'alebnardkysna"). 19.I X. 1 z.czek 50-lecie istnienia Międzynarodowego Związku Kolejowego": 1 ft (lokomotywa typu M. ciao.. nocleg I emblemat Związku MC). WIETNAMSKA REP. DEM. 15.VIII. 2 znaczki 90-lecie 13 oo urodzin G. Dymitrowa": (podobizna Dymitrowa), li ku (Dymitrow na trybunie). WLOCKY. lax. 1 znaczek 450. rocznica zgonu megbiarza Antonio Canova ( ": 50 I Hep, rzeźby znajduloce] się w leningradzkim Ermitażu,Trzy gracje"). WYSPY BOŻEGO NARODZE- NIA. 2.X. 4 znaczki Boże Narodzenie 1972": c drukowane obok siebie (dwaj aniołowie). i;;1'. Ar, ZAMBIA. 22.IX. 4 znaczki..0ehrona przyrody": 4 n (kwiaty), 10 n (motyl), 15 n (pszczom), 29 n (świerszcz). ZSRR. MDC. 1 znaczek IM-lecie założenie Centralnego Mami. Loczności Im. A.S. Popowa": 4 kop (symboliczny rysunek). 599

20 tkliosmofilatelia, Zamieszczamy kolejną Poezje informacji kistkach 1 kasownikach okoliczno9ciowych 1972 roku o tematyce kosmicznej. AUSTRIA. Upt. Men loro stosowal w październiku lir, kasownik okolicznościowy z okazji 23 Międzynarodowego Kongresu Astronautycznego. Rysunek kasownika przedstawia w sposób symboliczny Ziemię wraz z otarna- SW& 34 przestrzenią kosmiczną oraz herby. Tekst informuje:...m rd International Astronautical Congress (fot. 1) lotnictwu i lotom kosmicznym dwa kasowniki: 12.VI. (i prawdopodobnie w dniach następnych) wirnik z aymbolicznym rysunkiem rozpiętych skrzydet i startującej rakiety oraz tekstem: Erbffnung der Halle Luft- und Raumfahrt Verkehrhaus Lucern ". 2/ LVII. datow-, nik okolicznościowy z identycznym rysunkiem oraz tekstem: Erniffnung der Halle Luft- und Raurnfahrt" (fot. 6). ZSRR. Ministerstwo Łączności ZSRR wytlała w ostatnich mirniriernh kilka dalszych chostek o tematyce kosmicznej. Zarządzeniem z dnia 3.N.72 kopertę z wydrukowanym znakiem opiaty 4 kop. emisji 1966 r. w kolorze ciemnoróżowym z okazji 50-lecia Organizacji Pionierskiej. Podobnie jak na innych kopertach tej serii. z lewej strony znajduje się wielobarwny rysunek dziecięcy. Na omawianej kopercie jest to dziwny krainbrak zatytułowany Na dalekiej planecie". Autorem rysunku jest 19-letni Woltol Bartoskin z rn. Czerepanowo okręgu Nowosybirskiego (fot. 7). fot. i fot. 2 BELGIA. Upt. Brusse BruseIles stosowat w dniu 26.VI. kasownik na Międzynarodowej Wystawie Filatelistycznej Belgi. 72" czubi (= Dnia USA"). Rysunek kasownika przedstawia w sposób uproszczony amerykański pojazd ksieżycovry nad powierzchnią Srebrnego Globu. Tekst informuje: Mag 'iran de Juro. des E.U.A." (fot. 2). Opis tego kasownika pominięty zostai w zestawieniu ostemplowań SIWE Beigica 72" zamieszczonym w nr 16, na str Upt Han-Sur-Lassa stosował w dniu 16.1"A. kasownik okolicznościowy 2 okazji uruchomienia w miejscowości Lessive stacji Łączności satelitarnej. Rysunek kasownika przedstawia satelitę łącznościowego na tle globu. tekst informuje: Inauguration 4.,... Station Ternem. cle Lessive" (f- Zarządzeniem z dnia 4.IV.72 kopertę lotniczą z wydrukowanym znakiem opiaty 6 kop. emisji 1966 r. w kolorze czerwonym. Z lewej strony znaiduie się wielobarwny rysunek przedstawiający moment startu marsjańskiej automatycznej sondy badawczej z pokładu ROM Mars-3". Tekst informuje: start spuskajemogo app.ata9 borta awioniatirneskoj stancii mars-3" (fot. 8). fot. 3 lot. 4 Upt Kortrijk stosowat również w dniu IS.GC. z tej samej okazji kasownik z rysunkiem radioteleskopu naziemnej stacji łączności satelitarnej. Tekst w języku flamandzkim informuje:..inhuldiging van net grondstation te Lessive" (fot. 4).. Upt Lessive Rosowa/ 21.IX. z tej samej okazji kasownik ze schematycznym rysunkiem stacji oraz tekstem: Station Terrienne Lessive" (fot. S). Pot. 8 lot. 5 fot. 6 SZWAJCARIA. Upt Lucern stosowal okazji otwarcia w Muzeum Komunikacyjnym w tym mieście (Verkehrshaus) Hali poświęconej zarządzeniem z dnia 21.V1. kopertę z wydrukowanym znakiem opiaty 4 kop. emisji 1966 r. w kolorze niebieskim. Z lewej strony umieszczono pomnik Konstantego Ciolkowsklego w Kałudze na tle symbolicznie przedstawionej przestrzeni kosmicznej oraz Obszerny cytat z pracy uczonego. Całostka ta ukazała się z okazji 15-lecia ery kosmicznej (fot. 9). 560

21 tot. 9 Zarządzeniem z dnia 6.VII.72 kopertę lotniczą z wydrukowanym znakiem opiaty emisji lato roku w kolorze czerwonym. Z lewej strony umieszczono trójbarwny rysunek: plakietkę zawiezioną na Keletyc przez sondę na-20" w lutym br., schematyczny sysullek drogi tej sondy oraz tekst:,.na ZiemlIn dostawlen lunnyl grunt wplerwyje wziatyj w trudnodestupnom rajone Luny- (fot fot. 10 Zarzadzeniem z dnia 6.V11.72 kopertę z wydrukowanym znakiem opiaty 4 kop. emisji 1966 r. w kolorze czerwonym. Z lewej strony znajduje się wielobarwny symboliczny rysunek: sierp i miot na tle gwiazdy oraz kn120w71. AU[0." i start rakiety kosmicznej. Tekst informuje: Stawa 0k/www!". KaLeid 0c5K0P Zbliżający się nowy rok nasuwu tradycyjne pytanie. Jakie tematy staną się najbardziej chwytliwe w najbliższej przyszłości. W roku 1973 odpowiedż jest chyba wyjątkowo łatwa. Nie ulega w ątpliwości, że glównezainteresowanie filatelistów skupi się na tematyce kopernikowskiej. Chyba nie wymaga to bliższych komentarzy: Rok Kopernikowski, wystawa Polska 73" itd. Jest jednak interesujące czy ten temat będzie dominował również za granicą. Wydaje mi się, że w łaśnie tak się stanie, chociażby dlatego, iż wielu zbieraczy znaczki kopernikowskie w łącza do zbiorów Podbój kosmosu". Polscy zbieracze bez wątpienia skoncentruję swe poszukiwania na znaczkach z Kopernikiem wydanych poza granicami kraju, oczywiście, nie zapominaj ąc o dokumentacji. Już nadeszly pierwsze jaskólki (i sądzę, że będzie ich coraz więcej) o wydawnictwach za granicą a więc w pierwszym rzędzie w ZSRR. USA (konkurs na projekt znaczka). W planie wydawniczym NRF figuruje zapowiedź emisji znaczka z Kopernikiem w dniu 19 lutego 1973 r. Wartość nominalna 40 fen. Lecz to tylko początek i gdy ten kalejdoskop ujrzy światło dzienne bezsprzecznie zaroi się od dalszych zapowiedzi. Tak więc, do tego tematu jeszcze niejednokrotnie powrócimy. Raczej zastanówmy się nad innymi zainteresowaniami. Przypuszczam, że nadal będzie aktnalna tematyka olimpijska, ponieważ stanowi ona bardzo szeroki zakres i bodaj większość zbieraczy po prostu nie zdążyła opanować go w ciągu 1972 r. Jest charakterystyczne, że wbrew przypuszczeniom olimpijskie hobby" chwyciło i to w łaśnie w sensie, który sugerowaliśmy przed rozpoczęciem roku olimpijskiego. To znaczy w formie specjalizacji. Większość zbieraczy ograniczyło się do kolekcjonowania znaczków i dokumentacji krajów organizatorów igrzysk. I dlatego w pierwszym rzędzie poszukiwane są kasowniki i różne stemple z Sapporo oraz NRF, mimo że w Republice Federalnej obserwowaliśmy istny zalew kasowników z pięcioma kolkami. Poszukiwane są również pamiątkowe datowniki ze sztafet olimpijskich i loty do Sapporo i Monachium. Wyszukiwanie okolicznościowych datowników stało się wdzięcznym i interesującym zadaniem dla hobbystów. Oczywiście, wydania zamorskie, z których wiele ma charakter wybitnie spekulacyjny, nie porwały większych szeregów filatelistów. Rok 1973 stanie się niewątpliwie okresem bilansowania sukcesów olimpijskich i znajdą się wydawcy, którzy na znaczkach będą chcieli upamiętnić zdobyte medale. Już Bułgaria jako pierwsza wydala taką serię. Z całą pewnością ten kraj miał specjalne powody, gdyż zadziwi/ świat sukcesami swych sportowców. Najgroźniejsze dla zbieraczy są te kraje, które nie zdobyły żadnych medali, a niektóre nawet 'nie brały udziału w Igrzyskach. W łaśnie te kraje są zazwyczaj pierwsze do medalowych serii". To jakby pasożyty, które chcą wykbrzystać cudze sukcesy 561

22 i liczą, że swoje emisje sprzedadzą do tych krajów, które odniosły sukcesy sportowe. W tej chwili trudno jeszcze przewidzieć, co wykombinują wielkie agencje wydawnicze i jakie będą usilowaly lansować mody. Wiele zaleźli od gagów", które wymyślą specjaliści. Nie jest wykluczone, że zostanie lansowany zupełnie nawy temat kryminalistyka". Temat ten nasilam się w związku z pięćdziesięcioleciem Interpolu" międzynarodowej instytucji do walki z przestępczością. Bierze on początek w NRF gdzie w dniu 9 lutego ukażą się dwa jubileuszowe znaczki o jednakowej wartości 40 fen. Nie ulem, wątpliwości, iż temat ten podchwycą inne Cenzury przesylek z okresów przejściowych, a zwlaszcza z okresul Powstania Wielkopolskiego nastręczają wiele kłopotów. Między innymi znawca tego okresu dr Puzyrewicz publikując w numerze 19 (str. 413) artykuł na ten temat uwzględnił, jako typową dla Kruszwicy (woj. bydgoskie), cenzurę z literką K". Zasugerowała autora zbieżność pierwszej litery miejscowości, Z. której siadano przesyłkę z sygnaturą cenzury. Tymczasem litera K" nie oznacza miejscowości, a tylko pierwszą literę wyrazu Kontrola", przy czym tego typu oznaczenie cenzury stosowane byle w wielu kraje. Pierwsza stanę& na starcie Nikaragua, która przygotowała oryginalną serię złożoną aż z 12 wartości przedstawiającą najbardziej popularnych detektywów bohaterów tak znanych autorów jak Agatha Chr/sil, która stworzyła postać małego detektywa Potrot. Oczywiście oglądamy także portrety Sherlocka Holmesa (Conan Dayle'ril, inspektora Maigret (Simenona), Peter Browna (Chestertona) i wielu innych. Jesteśmy przekonani, że tej kasowej" serii pozazdroszczą i inne kraje palujące na zawartość kieszeni zbieraczy. K" = KONTROLA Kazimierz Grriewski miejscowościach w zasięgu frontu północnego. Jest rzeczą interesującą, że literka,,k" pojawie się na przesyłkach z różnych okresów. Na reprodukcjach widzimy K" na listach Mogilna ze stycznia i z maja 1919 roku. Należy po prostu założyć, że w pierwszym okresie stosowano lego typu cenzurę z potrzeby szybkiego jej wprowadzenia, a później po zużyciu się kauczukowego stempla cenzury %viasciwej. Mam również w zbiorze cenzurę w tej formie stosowaną w Strzelnic. Oznaczenie cenzury za pomocą stempla tylko z literą K" występuje też na listach i w innych miejscowościach lezących w zasięgu frontu po/nocnego. JaNIUS. Usieski Członkom i Sympatykom PZF Czytelnikom i Współpracownikom FILATELISTY" Świąteczne i Noworoczne Życzenia.kt.d.jg Zarząd Główny PZF i Redakcja Filatelisty" >WIN11/111,1111,NMM411, V.O. s 55'

23 CO MSZĄ INNI CUD Z FARAS Kol. Klemens Musiał Poznania nadeslal nam domaczanie ciekawego artykulu z beutsche Brielmarken Zeliung na temat polskich odkryć archeologicznych w Faras i polskich znaczków poświgeonyek freskom katedry Fagas. Jednym z Oliwnych argdel informacji da artykułu była ksiatka... prof. K. Micnalowskiego. Wybraliśmy kilka fragmentów z tego ~- kulu, przy czym wprowadziliśmy Odsyłacze do znacalrów polskich wg numeracji iluś.. Katalogu Znaczków Polskich 1972 r. Kiedy wiosną 1961 roku polska ekspedycja naukowa pod kierownictwem profesora X. Michałowskiego wykopała z piasków pustyni katedrę w Faras... wykopaliska te znalazły duży światowy rozgłos i przez prasę nazwane zostały Cudem z Faras". Gdyby projekt zapory wodnej nie naghl do pośpiechu, to na pewno katedra w Faras leżałaby jeszcze kilka lub kilkadziesiąt lat zakopana pod piaskiem. A z drugiej strony należy uważać za przypadek, że nie podzieliła losu innych pamiątek kultury i na zawsze nie została zatopiona przez wody zapory. Zniesiona przez ekspedycję polską góra piasku, na której znajdowały się ruiny koptyjskiego kościoła i arabskiej cytadeli, mieściła w swoim wnętrzu różne budowle. Tak więc przy pracach wykopaliskowych odkryto najpierw pod murami cytadeli katedrę. Dopiero przy późniejszych pracach wykopaliskowych okazało się, że prawdopodobnie najpierw na górce stal kościół zbudowany z glinianych cegieł, którego mury zniesiono do wysokości 1 metra. W powstałym zagłębieniu, zapełnionym przez gruz zbudowano potem z kamienia pałac pogański. Pałac zestal prawdopodobnie zburzony podczas najazdu sasanidów w roku 616. Na jego ruinach zbudowano pierwszą katedrę, która prawdopodobnie w roku 630 została wykończona a już w roku 651 podczas wojennego pochodu emira Abdalach ponownie zniszczona. Przy kolejnej odbudowie nastąpiło jej powiększenie przez dobudowanie dwóch skrzydeł. Katedrę wykończono za czasów biskupa Paulosa. Świadczą o tym 2 napisy fundacyjne z roku 707. Ściany nowego kościoła były do polowy z kamienia i palonej cegły. Osiem granitowych kolumn, jak również i ściany, pokryte były cienką zaprawą. Również freski powstały za biskupa Paulosa. Można wyróżnić jak gdyby 3 warsztaty artystyczne. Jeden malarz wykazywał zamiłowanie do czerni, bieli i koloru stalowoszarego. Inny faworyzował fiolet w tonacji ciemnej z odrobiną żółtego. Z jego szkoty pochodzi fresk św. Anna (znaczek nr 1924). Trzeci malarz używał fioletu w odcieniach jasnych i również z domieszką niewielkiej ilości farby żółtej. 'W tej tonacji jest fresk archanioł Michał (znaczek nr 1925). Ten kierunek malarski utrzymał się w zasadzie cały VIII wiek, jak to widać jeszcze na fresku anachorety Anamona (znaczek nr 1926), wykonanym w stylu drugiego" mistrza. Część centralna katedry uległa zniszczeniu (pożar) za czasów biskupa EIiasa ( ). Odbudowa nastąpiła za biskupa Aarona ( ) przy czym również część wewnętrzna kościoła uległa zmianie. Potężne filary, wykonane z cegły, zastąpiły dawne granitowe kolumny, zaś nawy boczne otrzymały arkady, które zakryły stare malowidła ścienne. Również stary sufit z drewna wymieniono na sklepienie i kopuły. Z tego czasu datuje się fresk archanioł Michał (znaczek nr 1.930). Odnowioną katedrę oddano do użytku za biskupa Jana, który zmarł w roku Jego następcą był biskup Marianos, którego portret (znaczek nr 1923) zalicza się do najwspanialszych dziel sztuki z Faras. Obraz ten porównywano nawet z portretem Henryka VIII malowanym przez słynnego Holbeina. Na pewno już za czasów Jana rozpoczęto malowanie dużego fresku Narodzenie Chrystusa Adoracja oraz Trzej Królowie i Pasterze" (pokazane na znaczkach Sudanu, Michel ) jednak dopiero za biskupa Marianosa fresk ten wykończono. Występują na nim po raz pierwszy mocne tony zieleni. Również z tego okresu pochodzi fresk z krzyżem i symbolami czterech ewangelistów, tj. z czasu urzędowania biskupa Marianosa (znaczek nr 1928). Największy jednak rozwit przeżyto Faras w XI i XIX wieku. W tym czasie zapełniono" jeszcze wolne miejsca na filarach i pilastrach. Powstałe freski (znaczek nr 1929) dowodzą, że artyści umieli się posługiwać pełną skalą barw. W tym czasie, w czasie największego rozkwitu sztuki, zapadło się sklepienie katedry i duża część fresków uległa zniszczeniu. Przypuszczalnie zdarzenie to ma związek z pochodem wojennym Abrahim-el Qurdi do Nobatien. Do odbudowy katedry zabrakło prawdopodobnie biskupom środków. 563

24 W. krótkim też czasie nad katedrą utworzyła się góra z piasku i już w XIV wieku zbudowano na niej klasztor. Już w roku 1961 Poczta w Sudanie wydała 3 wartości pokazujące wycinkowo fresk Narodzenie Chrystusa" (ze zbiorów Muzeum w Chartumie). Poczta polska wyda/a 8 znaczków w 1971 roku przedstawiających freski z katedry biskupiej z Faras (ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie). wystawy LOWIECTWO NA ZNACZKACH POCZTOWYCH Muzeum Poczty i Telekomunikacji we Wrocławiu nawiązało kontakty z wszystkimi muzeami istniejącymi na terenie m. Wrocławia. Szczególnie bliską współpracę ma z Muzeum Archeologicznym, w którego pomieszczeniach zorganizowalo już kilka wystaw filatelistycznych. Na wystawie Lowiectwo w dziejach polskich", jaką w kwietniu zorganizowalo Muzeum Archeologiczne, Muzeum PiT pokazało 18 gablot, zawierających polskie znaczki, bloczki, projekty zrealizowane I niezrealizowane oraz liczne znaczki zagraniczne. Motywem wszystkich znaczków szt ptaki i zwierzęta łowne, na które myśliwi polują dzisiaj, polowali dawniej i bardzo, bardzo dawno. Grotołazom zawdzięczamy odkrycie naskalnych rysunków, które pochodzą jeszcze sprzed lat i zachowały się w bardzo dobrym stanie. Na rysunkach tych przedstawiono myśliwych i zwierzynę z kamiennej epoki. Wykonane z wielką dokładnością i precyzją rysunki, które znalazły się na znaczkach pocztowych, pozwalają ustalić poszczególne gatunki zwierząt. Również w Afryce, w wielu jej regionach, znaleziono naskalne rysunki, już nieco późniejsze. Wykonane na podstawie tych rysunków znaczki pocztowe obrazują nam zagadnienie polowania na zwierzęta w tej części świata. Bardzo często napcitykamy w sztuce starożytnej Grecji sceny z łowów. Są one motywem wielu znaczków pocztowych. Sposób przygotowania i opracowania ekspozycji wykazuje zwiedzającym, że w toku historii zmieniał się i ulepszał sprzęt łowiecki, ale zwierzyna pozostali w zasadzie ta sama. Przygotowanie ekspozycji polegało nie tylko na pokazaniu różnych zwierząt na znaczkach pocztowych, na jej opracowaniu estetycznym i artystycznym. Chodziło o to, aby całej ekspozycji nadać również rangę naukową, aby 43oszczególne grupy zwierząt usystematyzować w sposób naukowy. Z tego względu nawiązano kontakt z prof. dr. Władysławem Rydzewskirn, kierownikiem Muzeum Zoologicznego Uniwersytetu Wrocławskiego. Dzięki wielogodzinnym konsultacjom i wydatnej pomocy fachowej prof. dra Rydzewskiego przygotowano ekspozycję filatelistyczną, której poziom został przez zwiedzających oceniony bardzo wysoko. Prof. Rydzewski jest filatelistą i ma zbiór znaczków pocztowych o tematyce zoologicznej. Wystawa cieszyla się we Wrocławiu dużym powodzeniem. Od września przeniesiono ją do Muzeum Archeologicznego W Oleśnicy, gdzie została udostępniona dla zwiedzających na okres kilku następnych miesięcy. Stąd ekspozycja. powędruje do Muzeum Poczty NRD w Berlinie, a później do Muzeum w Lubinie i dalej. IBRA MONCHEN 73 wisaysem naimel Monachium, stolica Bawarii i drugie co do wielkości miasto w NRF, gościć będzie w dniach od 11 do 20 maja 1973 roku Międzynarodową Wystawę Filatelistyczną IBRA Miinchen 73", organizowaną pod patronatem FIP (Fedóration Internationale de Philatólie) przez Związek Filatelistów Niemieckich. Prace organizacyjne są w pełnym toku. Zaproszono do udziału w wystawie wszystkie związki filatelistyczne zrzeszone w FIP oraz wszystkie zarządy pocztowe i muzea pocztowe. Organizatorzy spodziewają się zgłoszenia ok. 600 najlepszych kolekcji z calego świata, które zamierzają zaprezentować w ponad 6000 ekranów, rozmieszczonych w pawilonach Monachijskiego Parku Wystawowego. Uczestniczyć w wystawie mogą zarówno filateliści dorośli, jak i młodzież. Kryteria kwalifikacyjne zbiorów, ustalone w oparciu o regulamin ramowy FIP dla wystaw pod patronatem tej organizacji, są bardzo wysokie. Przewidują one, że w klasie konkursowej mogą być wystawione tylko te zbiory, które legitymują się uzyskaniem co najmniej medalu srebrnego na wystawie ogólnokrajowej lub jednym z medali uzyskanych na wystawie międzynarodowej pod patronatem FIP w okresie ostatnich pięciu lat. Wchodzą tu w rachubę wystawy: Amphilex 87, Praga 68, Sofia 69, Budapest 71 i Belgica 72. $64

25 Uwzględniając założenia regulaminowe zgłosiliśmy z Polski 27 zbiorów reprezentujących prawie wszystkie środowiska filatelistyczne: Bydgoszczy, Katowic, Koszalina, Krakowa, Lublina, Poznania, Szczecina, Warszawy i Wrocławia. Ponadto zgłoszono również 20 pozycji do klasy literatury. Ryszard Rzepko CZYTELNICY W związku z artykulem kol. F. Buzy Loty Olimpijskie" zamieszczonym w nr 20 pragnę dorzucić garść uwag i uzupełnień. Ekipa czechoslowacka udali/ się do Sapporo kursem kombinowanym": z Pragi do Moskwy samolotem Aerof/otu, z Moskwy do Tokio samolotem AIR France, a z Tokio do Sapporo samolotem JAL. Dokumentację dla tego lotu przygotował Aerofila Klub CSA". Kontynuując katalogowanie lotów olimpijskich w oparciu o artykuł kol. Bury z nr 4 (patrz poz, nr 39) należy ująć w nim również całostki z lotów olimpijskich zorganizowanych proez SAS Philatelistic-Club". Otóż' wydano specjalne koperty, których użyto przy przelocie ekip olimpijskich: a) Szwecji dnia r.; Up. Sztokholm-Arlanda (port lotniczy), b) Norwegii dnia r., Up. Oslo- Luftham, c) Finlandii dnia r., Up. Wszystkie te koperty mają kasownik odbiorczy wioski olimpijskiej Sapporo. Celowo na zakończenie pragnę omówić stemple reklamowe JAL użyte przy lotach olimpijskich, które zresztą uwzględniano w artykule kol. Bury w nr 4 przy poprzednich lotach, Pierwszym takim lotem propagandowym był lot z Frankfurtu/M do Sapporo, odbyty w dniu r. Koperty mają kasownik dodatkowy ozdobny Jeszcze 555 dni do otwarcia Igrzysk XI Zimowej Olimpiady w Sapporo". Drugi lot odbyt się również z Frankfurtu/M dnia 25: r. Stosowano w NRF dwa stemple propagandowe JAL: a) pochodnia olimp., 5 kół olimpijskich z emblematem JAL i napis Deutschland griisst Sapporo", kolor stempla niebieski, b) napis Jeszcze 100 dni do Sapporo 72" JAL, pięć kół olimpijskich, Frankfurt/M, k, kolor stempla zielony. Koperty mają datownik odbiorczy Sapporo i dodatkowy stempel w kolorze czerwo- nym z emblematem Igrzysk na tle Fudżijainy. Trzeci lot odbył się z Aten do Sapporo dnia r. Używano kopert z kasownikiem greckim stosowanym z okazji zapalenia znicza olimpijskiego w dniu r. dodając stempel propagandowy JAL z gejszą, napisem ATHENES-JA- PON, , odbijany w kolorze czerwonym. Wreszcie czwarty lot odbył się dnia r. z Frankfurtu/M do wioski olimp. w Sapporo (datownik odbiorczy r.). Stosowano prostokątny stempel dodatkowy w kolorze czerwonym. Napis Mit Japan Air Lines nach Sapporo der XI Winiec Olympiade", symbol Igrzysk na tle góry Fudżi, czasza ze zniczem olimp., skrzyżowane narty i napis JA- PAN 72. O lotach Monachium 72" za wcześnie jeszcze pisać, zdaje się jednak, że Lufthansa nie poskąpiła nam materiału. Katalogowanie ich należy zacząć od lotu LH-201, Wiedeń-Stuttgart odbytego dnia r. Ale o tym będzie można szerzej napisać po skompletowaniu dosta-. teranego materiału. Rysziard Riczek W ZSRR 21.V172 wprowadzono do obiegu półilustrowaną kopertę ze znaczkiem 4 kop. przedstawiającą pomnik K. Ciolkowskiego w Kałudze. W KANADZIE Około 1911 roku otwarto w prowincji Saskatchewan mały urząd pocztowy KRASNE. Naczelnikiem jego był Polak Jan Karmazyn, który nazwał urząd na pamiątkę swej wsi rodzinnej w Polsce. Up. Krasne zlikwidowano w 1943 r. Informację tę zawdzięczam p. R. Luke z Wishart, który byi ostatnim naczelnikiem tego urzędu. tir W 1966 roku nazwę bazy kanadyjskiego lotnictwa R.C.A.F. Station Penhoid" w orowincji Alberta przemianowano na Mynarski Park" (taka nazwa umieszczana jest na datowniku miejscowego urzędu poczt.), czcząc w ten sposób pamięć kanadyjskiego lotnika polskiego pochodzenia Andrzeja Karola Młynarskiego. Młynarski zginął bohaterską śmiercią 12.VI.1944 roku w czasie nalotu na nie- 565

26 mieckie pozycje podczas inwazji kontynentu. Nie wyskakując, mimo rozkazu, z palącego się bombowca usilował ratować uwięzionego w tylnej wieżyczce kolegę. Po bezskutecznych próbach stanął na baczność i salutem pożegnał kolegę. Wyskoczył na spadochronie w płonącym już ubraniu i gdy znaleźli go Francuzi z ruchu oporu umierał. Relację o jego czynie zawdzięczamy strzelcowi, który przeżył rozbicie samolotu. Za swą bohaterską postawę Mlynarski zostal pośmiertnie odznaczony najwyższym odznaczeniem Victoria Cross". Podczas ostatniej wojny lotnictwo kanadyjskie przyznało Krzyż Wiktorii tylko dwa razy. Matka jego urodziła się w Polsce, a na podstawie pisowni nazwiska Młynarski" należy przypuszczać, że i ojciec był Polakiem. Jedno z jezior w prowincji Manitoba nosi nazwę Młynarski a w 1955 roku jedna ze szkół średnich w Winnipeg otrzymała jego imię. Informacje te zaczerpnąłem z organu Polskiego Towarzystwa Filatelistów W Kanadzie pt. Hejnał". WIadyslaw Alexiewiez Z teki instruktora młodzieżowego Nowe MKF w Koszalińskiem Karta Praw i Obowiązków Nauczyciela" z dnia r. włącza opiekę nad kolami zainteresowań w szkotach do obowiązków nauczyciela. Komisja Filatelistyki Młodzieżowej ZO w Koszalinie, przy dużym poparciu Kuratorium Okręgu Szkolnego, wystosowała do wszystkich szkól w województwie pismo w celu udzielapia pomocy istniejącym kolom oraz poczynienia starań o powołanie nowych SKF. Pismo zwraca uwagę dyrektorom i wychowawcom na atrakcyjną formę zadań dydaktyczno-wychowawczych szkoty poprzez filatelistykę ukierunkowaną, wzbogacającą wiedzę ucznia, doznania estetyczne i zaspokajanie naturalnych kolekcjonerskich zainteresowań młodzieży. W wyniku tego apelu do 58 dotychczas istniejących, przybyto 18 nowych kół młodzieżowych PZF w 8 powiatach.. Wszystkim nowo zgłoszonym kolom Komisja Filatelistyki Młodzieżowej dostarczyła bezpłatnie wydawnictwa A. Gromskiego Poradnik Instruktora" i S. Sniadego Jak zbudować filatelistyczny zbiór kopernikówski", szereg innych poradników, biuletynów, fotogazetek oraz Ilustrowany Katalog Znaczków Polskich. Ponadto Komisja planuje spotkanie szkoleniowe z opiekunami jeszcze w tym roku kalendarzowym, w czasie Pokazu Znaczka w Koszalinie z okazji 30-lecia powstania ZSRR, w terminie między W a 31.XII. Adam ~ula W Palacu Kultury w Poznaniu Pałac Kultury w Poznania im. W. Bogusławskiego, przy którym dziale silny i aktywny zespól filatelistyczny, obchodził ostatnio dziesięciolecie swego istnienia. Z taj okazji w dniu 1 października stosowano datownik okolicznościowy z podobizną patrona Pałacu. W dniu 23 października odbyły się dalsze uroczystości jubileuszowe: galowy koncert, otwarcie wystawy obrazującej osiągnięcia poszczególnych pracowni i zespolów oraz akademia dla dzialaczy wspólpracujących Palacem Kultury. Na wystawie zespól filatelistyczny pokazał część dokumentów świadczących o jego sukcesach na wielu wystawach krajowych i zagranicznych. Byty to dyplomy, medale, a także fotokopie szeregu datowników okolicznościowych, które w przebiegu istnienia Palacu Kultury były stosowane z inicjatywy zespołu. Dwóch działaczy kol. kol, K. Koczorowski i B. Okoniewski oraz instruktor zespołu, którym jest od początku kol. B. StępczyRski, otrzymało Złote Odznaki Działaczy Pałacu Kultury, a czlonek zespotu kol. J. Świderski Odznakę Brązową. Pokaz Fllatehstz czar z okazji to-lecia Zespolił Filatelistów w Palami Kultury w Pomaniu ogląda sekretarz KW PZPR J. Pawlak (w głębi gru- PY Pearoilku jak wskazuje strzałka nad gablota): OprowadZa dyrektor Palacze Kultury mgr J. Szalka Zespół filatelistyczny Palacu Kultury ma się czym pochwalić. Warto wymienić / 166

27 chociażby tegoroczne sukcesy odniesione przez jego członków. I tak: na II Ogólnopolskiej Młodzieżowej Wystawie Filat. Mikołaj Kopernik 500" w Rzeszowie kol. Józef Świderski otrzymał Grand Prix Wystawy. na Okręgowej Wystawie Młodzieżowej w Falkenberg (NRD) zespól Mat. Pałacu Kultury wystawiał w klasie honorowej 5 zbiorów swych uczestników. na Olimpijskiej Wystawie Pilot. Verso-Monaco 72" w San Marino kol. Mariola Śliwa otrzymała w klasie Zbiorów intodzieżowych srebrny medal, jedno z dwóch najwyższych wyróżnień przyznanych w tej grupie. w ramach imprez uświetniających Olimpiadę w Monachium, w Międzynar. Salonie Filut. Olimpia-Philatelie chen 72" wystawiał swój zbiór jako jedyny uczestnik z Polski kol. Wojciech Śliwa i otrzymał piękny medal pamiątkowy. w tegorocznym finale Maratonu w Olsztynie, członek zespołu kol. Jacek Steindel w nagrodę za zajęcie drugiego miejsca w grupie młodszej otrzymał od Buigarskiego Zw. Filatelistów nagrodę w póstaci tygodniowego pobytu tv Bulgarii. Chyba dużo sukcesów jak na jedno ogniwo młodzieżowe. Spotkanie opiekunów O Warszawskiego PZF W dniu 5 listopada Komisja Młodzieżowa Okręgu Warszawskiego PZF zorganizowali uroczyste spotkanie opiekunów miockieżowych kól filatelistycznych z Warszawy i województwa. Celem spotkania byli podsumowanie działalności w roku szkolnym 1971/72, wręczenie nagród, upominków filatelistycznych oraz odznak, a także omówienie wytycznych do pracy z młodzieżą w roku szkolnym Przewodniczący Komisji W. Gawiński omówił najważniejsze osiągnięcia i trudności, zwracając uwagę na nowe formy pracy z młodzieżą oraz nowe formy popularyzacji i propagandy filatelistyki młodzieżowej. W ubiegłym roku młodzieżowy ruch filatelistyczny na terenie Okręgu Warszawskiego napotykał na szereg trudności, m. in.: brak opiekunów MW, niedostateczna ilość i jakość literatury filatelistycznej oraz materiałów szkoleniowych dla opiekunów i młodzieży, zbyt drogie zestawy abonamentowe znaczków PRL i KDL. Na zebraniu ogloszono wyniki ~olzawodnictwa między młodzieżowymi kolami filatelistycznymi; najlepiej pracującymi kolami okazały sig: 1) koło nr 82 Grodzisk Maz., opiekun M. Ciesielczyk, 2) kolo nr 98 Legionowo, opiekun M. Dąbrowski, 3) kolo nr 11 Płock, opiekun J. Obrębski, 4) koko nr 58 Warszawa, opiekun M. Szedny. Opiekunom oraz uczestnikom wyróżnianych kól przyznano nagrody zgodnie z regulaminem wspó/zawodnictwa. Również wielu innych opiekunów otrzymało upominki filatelistyczne. Najbardziej aktywnych opiekunów wyróżniono specjalnymi plakietkami, wydanymi przez Okręg Warszawski z okazji Dnia Znaczka. Po zapoznaniu opiekunów z wytycznymi na bieżący rok szkolny, które obejmują najważniejsze zadania w zakresie prac organizacyjnych, szkolenia, pokazów i imprez oraz w zakresie odznak, nagród i wyróżnień, odbyła się dyskusja. Opiakunbwie poruszali głównie problemy właściwej oceny pracy Koła, wysuwając postulat uelastycznienia regulaminu wspólzawodnictwa. Jak zwykle atakowano dystrybucję znaczków pocztowych, a szczególnie drogi abonament PRL i KDL, uniemożliwiający mlodym filatelistom nabywanie znaczków do zbiorów. Ostatnim punktem" zebrania było towarzyskie spotkanie wymienne. ŁÓDŹ Jan ~eryk GODZILI BIULETYN ZIEILISTELISTICCZ1VIL" nok XIII upiec Wrrealen 1972 nr tal W numerze: S. Jakucewicz Aurora" na znakach pocztowych. F. Jakubowski Szlak pocztowy ZUrnera: Drezno Warszawa. Semimillenium pod red. M. Czernika O specialirarll znaczków w tematycznych zbiorach kopernikowskich. 567

28 T. Kinstler Wspomnienia z okresu trwania cenzury wojennej w latach W. Żurawski Działalność filatelistyczna Muzeum Królewskich Sil Powietrznych w Hendon (Anglia). Konkurs na najlepszy artykuł w LBF" w 1971 (rozstrzygnięcie). Materiały Komisji Problemowo-Badawczej Z. Gl. PZF: L. senni.. Poczta wojskowe Obwodu Pinczowskiego, okres..republiki Hficsowskier (D VII 15 VIII 1814 r.). Działy: Kluby zainteresowań, Listy do Redakcji, Prezentujemy (nowości wydawnicze), Sylwetki Filatelistów (L. Zabilski), Osobliwości i ciekawostki polskich znaków poczt., Najciekawsze emisje kwarta/u, Przegląd czasopism, Notatnik, Klub Filatelistów Czerwony Krzyż", Życie organizacyjne. WARSZAWA BIULETYN FILATELISTYCZNY Rok Wf/ lipiec wrzesień 1972 Nr W numerze: F. Jakubowski Trakt pocztowy z Warszawy do Drezna. M. Kościelniak Prowizoria regionu Mazowsza. Z prac Komisji Problemowo-Badawczej Okręgu Warszawskiego: 5. Żóikiewski zagadnienie cabzści pocztowej w zbiorze Illatelistymnyin. A. Sękowski Rola pieczęci i stempli w zbiorze filatelistycznym. R. Roslonek Latarnie morskie na datownikach i calostkach krajów europejskich. W. Kraska Wybieramy zakres zbioru Dzień Znaczka". J. Parfiniewicz Czy nowy regulamin ramowy Klubów Zainteresowań spełni swoje zadanie? W. Maskalan Ogólnopolskie spotkanie członków klubu zainteresowań Ruch Robotniczy". A. Karna Klub Zainteresowań Militaria". L. Teter Katalog militariów". M. Chabowski Regulamin wymiany w ZSRR. 568 H. Lipiński Klub Filatelistów Warszawskich. (R. Rzepko) Poczta lotnicza olimpijska. Wkladka: A. Myślicki i M. Perzyński- Mata Encyklopedia Filatelistyki NIL str , basta od FIP" do Kasownik prowizoryczny"). nr LUBLIN ROK 7 wrzesień 1971 W numerze: R. Kiczek Sapporo M. J. Duński Urzędy pocztowe na terenie byle) okupacji austriackiej w latach Dzień Znaczka: W. Kraska Kasowniki pierwszego dnia Obiegu Dzień Znaczka". W. Kreska Kilka ssaw o datownikach stosowanych w roku 1958 z okazji Dnia Znaczka. Konkurs na publikacje filatelistyczne w roku 1971 (rozstrzygnięcie). Filatelistyka Młodzieżowa, Kolumna Rzeszowska, Polonika, Stemple okol. DOPiT w Lublinie. WARSZAWA WIADOMOŚCI FILUMENISTYCZNE Wydaje Komisja Filumenistyki przy Zarządzie Głównym PZF oraz Kolo PZF nr 22 Filumenistów w Warszawie Rok /V, Warszawa wrzesień 1572, Tom II, nr 3(121 Z. Reinhard Watra w Stryju, wspomnienia. M. Fyda Zbiór etykiet czystych czy odlepianych? I. Szczepański Sport na radzieckich etykietach podarunkowych. Sylwetki filumenistów Romuald Waniurski. F. Kietowicz, A. F. Kubiak Próby druku w dziale E '.

29 Z. Turowicz Polonica. A. F. Kubiak Wysokość naldadów etykiet gabinetowych. Z. Turowicz Filumenista z Kraju Kwitnącej A. Kietowicz Materiały źródłowe do historii pierwszych fabryk zapalek w Warszawie. R. WaniurSki Nowy katalog etykiet ZSRR. F. Kietowicz Katalog rosyjskich klasyków. J. Górski Jubileusze: 90-lecie ZPZ w Częstochowie, 50-lecie ZPZ w Czechuwizach, 25-lecie ZPZ w Sianowie. z Żyda O/KOSZALIN Kowalki. We wrześniu 1952 r. kilku entuzjastów filatelistyki, zalozylo przy Klubie Robotniczym KPB Kowalki, kolo filatelistyczne. Na czele zarządu kola stanął doświadczony filatelista Kazimierz Konopczynski. Kolo obecnie liczy 70 członków, w tym 25 młodocianych. W roku bieżącym kolo obchodzilo jubileusz X-lecia. Na jubileuszowym zebraniu Przedstawiciel Z/O w Kawalinie mgr zbigniew stasttowlcz wręczy1 wyroznlaigeyin się filatelistom Honorowe Odznaki PZF. dyplomy 1 nagrody rzeczowe. 28 września 1072 r. zmarł KOI. LUDWIK BORATYNSHI wspolzalożyclel i diugoletni Przew Y K.. nr 09 przy Z.D.K. Kopalni Węgla un. Komuny Paryskie] W Jaworznie Wzorowy Kolega 1 Ceniony aktywista. Cześć Jego Pamięci! arząd Okręgu Krakowskiego PZF Zarząd Kola nr 25 Jaworznie ;$ października 1972 r. marl mgr ML SYKSTUS LEON LEWICKI I. przewodniczący Sądu Koleżeńskiego Okręgu Warwawskiego PZF. Odznaczony Srebrną I glosą Odznaką Honorową PZF. Cześć Jego Pamięci! Zarząd Kola PZF nr Im. Whielzhnierza Polańskiego w Warszawie Dyrekcja Koszalińskiego Przedsiębiorstwa Budowlanego Rada zaidadowa popierają ruch filatelistyczny na swym terenie, co stworzy/0 Odpowiedni klimat I rokuje nadzieje na dalszy rozwój Kola. OO KRAKOW ODDZIAL NOWY SĄCZ Stary Sącz. Kolo nr 30 zorz ganizowalo w dniach 8-15.X. Pokaz Filatelistyczny z okazji.,dnia Znaczka". Eksponowano 6 zbiorów na 10 ekranach. 0/OPOLE DZIEŃ ZNACZKA NA OPOLSZCZYŹNIE Z okazji Dnia Znaczka zorganizowano 22 października okręgową akademię w Brzegu. Przeniesienie uroczystości Wojewódzkich do miasta powiatowego byk] wyróżnieniem filatelistów brzeskich za ich ak- Wwcą Prace. Do osiągnięć 1572 ' k P ton go kola nr 2 w Brzegu zaliczyć należy przede wszystkira zdobycie w roku bieżącym I miejsca w finale Maratonu Filatelistycznego grupy mlodszei przez Andrzeja Fluczyńlisiego, zorganizowanie okręgowej WystaWy Fnatenstycznej Brzeg 72" z okazji 500 rocznicy urodzin Mikotaja Kopernika. dobrą wspólpracę Szeregiem Instytucji I organizacji spotocznych, jak np. Mamun PaństWowym, 'Urzędem Pocztowym, TowaraYsiwa Włośników Ziemi Brzeskiej. Brzeskim Domem Kultury. Akademia odbyta sig w sali klubowej Brzeskiego Domu Kultury. Na doroczne święto filatelistów przybył prezes PZF Z. Zieliński Oraz zaproszeni goście: sekretarz KP PZPR T. Luczkow, dyrektor CruPT J. Konono- Wie.. kierownik Brzeskiego Domu Kultury W. Grzybowski, Zebranych powita[ gospodarz terenu K. Aleksandrow przewodniczacy kola nr 2 w Brzegu. Następnie prezes Zarządu Okręgu w Opolu T. Zdobylak podaumowal roczny wysiłek i osiągnicela fllatelisttiw Okręgu Opolskiego oraz nakreśli/ kierunki dolatania ogniw PZF na OPOISzezyźnie na rok proyszly. 0 Dniu Znaczka mówił rolonek Zarządu Klubu Dzień Znaczka" K. Aleksandrom. Następnie prezes Zarządu Glównego Par Z. Zieliński dekorowal Złotą Odznaką Honorma', PZF: Aleksandra Cy- Prysa, Romana Gorawskiego, Jerzego Lampka. Zdzisława Mgcinskiego, Tadeusza Tarczyńskiego, Jerzego WeSOlowskiego i Antoniego Zawadę. Po akadernil sekretarz KP PZPR w BrZegll T. Luczkow w towarzystwie prezesa ZOL PZP Zb. Zielińskiego oraz pozostalych zaproszonych gości zwiedzili Okręgową Wystawa Filatelistyczną srace 72", mieszczącą się w dwóch salach Brzeskiego Domu Kultury. Goście Interesowali sig szczególnie zbiorami regionalnymi. jak np. Opolszczyzna W filatelistyce". W godzinach popoludniowych. V, Brzeskim Domu Kultury odbyto slg wyjazdowe Dosiedzenie Zarządu Okręgu PCW w Opolu z udziatern prezesa Zarządu GróWnCgO Zbigniewa ZieUńskiego. 0/POZNAN Ostrów Wilku Kolo PZF przy Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego im. Powstańców W]kp. zorganizowalo Pierwszy Pokaz Filatelistyczny" w dniach 3-10.IX. z okazji 50-lecia istnienia Zakladów. Eksponowano 9 zbiorów tematycznych. Istniejące od 9 lat kolo skupia jut 93 calonków. W swej pracy propagandowej kolo korzysta z radloweala zakladowago oraz ze siniej rubryki.2 filatelistyką na ty" u gazecie zakładowej Wagon". 31 października 1972 r. omar' nany.,,,,,,tass, Kol. BERTOLD TYRICH.. znaczony Srebrną Pl'"'eZl'OC>td, '0% ;r73,"Yrą P''..7 cześć Jego Pamięci! Zarząd Okręgu PZF W katowicach Zarząd Klubu,.Ikar" 569

30 SKOROWIDZ za rok 1972 (pierwsza liczba umacza numer pisma, druga - numa. stronicy) ZYCIE ORGANIZACYJNE PZF - Biuletyny Okręgów: Bydgoszcz - 19,440 Gdańsk - 8/190 Katowice - 9/209, 10/140 Kielce - 23/538 Kraków - 17/ Lublin - 1/ , 2115, 7109, 10230, , 15/348, , LMIT - 3/74, , 13/330, , Poznań - 911/9 Szczecin - 11/251, Warszawa - 357, 9210, 16/366, Wroniam - J74, , E 517 Wiadomakel Filumenistyczne Dzień Znaczka F1P AIEF AIJP - 19/ Kongres - 16/350 - Instrukcja Z. Gl. PZF w sprawie szczegółowych Zasad prowadzenia wymiany z zagranica Jubileusz filatelistyki lubelskiej Konferencja vi Berlinie Narada przedstawicieli krajów socjalistycznych Nowe przepisy /100 - Odznaczenia - MAIN - Ogólnopolski konkurs na publikacje filatelistyczne w prasie, radio i telewizji w 1973 r. - 3/20 - Regulamin wymiany z zagranleg walorów filatelistymnych oraz etykiet zapałczanych do celów Munlenistycznych UmoWa i plan współpracy PZF-WCIF WspelpraCa Zwiazków Polski i CSRS Z prac Prezydium 2, Gl. P , 7,162 - Z żakobnej karty Ernst T, Krenkel - 27 Tadeusz Orzęcai - 1/18 Kluby ainteresowan - Klub Copernicana" - 18/382 - Klub.,DzIett Znaczka" , Klub Filatelistów-Olimpijczyków - 374, Klub Milonnikow Literatury Filatelistycznej - 10/229 - Klub Zainteresowań Esperanto.' Klub Zainteresowań Zuch" - 20/482 - Klub Obieramy Frankatur Mechanicznych,,F.ncotyp" - 10/229 - Klub Zbieraczy Znaczków Czech05lowackich , Filatelistyka intodzie ż owa -11 Ogólnopolska Irtiodziekowa Wystawa Filatelistyczna Mlkolaj Kopernik" Interlinie/s 72" Konferencja Komisji MiudzIeżowej F1P w Kistiansand Maraton , 8' ,255, 13/303. ZZ Miodni fitatellset Koszalina M. Kopernikowi - 7,167 - Mlodzie2oWy ruch filatelistyczny w Koszalińskiem Pierwszy Międzynarodowy MlodzIeżoWy Konkurs Filatelistyczny - G Sil - Przodujace kolo rniodziełowe PZF w Koszalińskiem - 15/342 - Rzeszów XIV" - 4,33 - Spotkanie opiekunów kul mtodzieżowych PZF Miodziotowa Wystawa Fllatelistyczna - 12,280 -Z teki InStruktora mlodzietowego , 12280, 14/316, 12343, 19/438, zz 212, Filumenistyka - Filatelistyczne Polonica w filumenistyce - I/14 - Filumenistyczne koszaaniana - 12/267 - WiadortioSel Filumenistyczne Ogniwa terenowe - Białystok - 11,236 - Olsztyn Bydgoszcz /286 - Opole Katowice - 3/53 9' Poznań Koszalin - 7/170, 12/ , Rzeszów Krakow - 3/50, 10'230, 19/442, 23516, 31/569 - Warszawa - 9/210, 15/347, , 22'518-1, , 6135, 7/175 - ~Otaw - 12/

31 CO PISZĄ INNI - 355, 4919, 6153, 7/164, 9/206, 10/ , 14923, ]2342, , 31/479, 29/516, COPERNICANA - 7,186, 12/218, 19/305, 16.62, 363, , 22'514 CZYTELNICY PISZĄ - 231, 4/91, 7,163, 9/208, 10.27, 12'282, 19: / /134, 1] /405. 1/ ' /363 GRAFIKA POLSKICH KASOWNIKÓW - 4, KALEJDOSKOP - w każdym numerze z wyjątkiem 5. 10, 11, 13, 15, , 23 KOSMOFILATELIA - I/1, , 17,979, WID, 2V560 NOTATKI ZE ŚWIATA - w każdym numerze z wyjątkiem 9, 12, 14, , 17, NOWOSCI POLSKIE - w każdym numerze NOWOŚCI ZAGRANICZNE - w każdym numerze OSOBLIWOŚCI ZNACZKÓW I STEMPLI POLSKICH , 9/91. 8'133, 12.83, 14/324 POLONICA /55, 5/101, 9/209, 10/224, , 12283, 14323, , 16,363 W / /556 24'565 RECENZJE - 2/36. 3/55, 415, 5/109, 10/226, 12179, 13/305, 14;32?, 13338, 16261, 17/123, , 19/426, 20,}59. 21,478, 22/513 TO I OWO /37, 5 173, 6/138, 7,167, 8/159, 9/299, m 279, 11/50, 12/284, 15/345, , 18/03, , 21/4130, 23/336 W ROKU OLIMPIJSKIM - Czytelnicy piszą - 24"263 - Filatelistyczna dokumentacja olimpijska - 21/464 - Kulisy francuskiej emisji olimpijskiej z 1924 r. - 4/72 - Loty olimpijskie Loty olimpijskie /446 - Olimpijskie biale szaleństwo" rozpoczęto sic w 1924 r. również w filatelistyce - 4/72 - Poczta balonowa z okazji Igrzysk Olimpijskich - 11/250, 12127, 13/305 - Przed otwarciem Igrzysk Olimpijskich - 15/ SaPPOro 72" Verso Monaco 1972" - 8/187, 19/401 - Wykaz publikacji na tematy sportowo-olluipijskle w filatelistyce - 4/73 WYSTAWY W KRAJU - Besfil 72" ,,Cedynia " - 15/302 - IV Okręgowa Wystawa Filatelistyezna Zbiorów Zaangażowanych 12/286 - II Krajowa Wystawa Znaków Pocztowych Państw Socjalistycznych - 17/382, 21/970 - D Ogólnopolska Miodzieżowa Wystawa Filatelistyczna Mikołaj Kopernik" - 22/509 - Gditósk-Constanta" Kwiaty i ludzie" kowiectwo na znaczkach pocztowych - 24/564 - Opole - Poczdam" - 22,515 - I Harcerska Okręgowa Wystawa Filatelistyczna w Opolu Polska 73" - 5/99, 11/247, 12/378, 22/490, 24/343 - NO lat idei Kopernika" - Olsztyn - 13/306 -,Nzeszów XIV" - 4/83 - Rzeszów XV" - 12/ rocznica powstania PPR" Znaczki i plakaty olimpijskie" - 19/995 WYSTAWY ZA GRANICA - Auphileir 1971" - 5/111 - Bełgica 72" - 7/169, 16/751 - Budapest 71" - 5/103 - Bukareszt-Warszawa 72" Eisenstadt 71" - 3/56 - IBRA - MUNCHEN Interartes 72" - 22,997 - Interjunes 72" - 21/78 - Internaba 1979" - 19/434 - Pisak 1975" -1/15 - Połpcs 72" - 9/205 - Po/pex 73" - 19/434 SaPPOr0 72" - 1,12 - Socphileg 72" - 10/337 - Verso Monaco 1972" , 18/01 - Weraba 1973" Wszechzwiązkowa Wystawa Filatelistyczna" - 29.'522 WARSZTATU ZBIERACZA CAŁOSTEK - 4/72, 7153, 14/315, 17175, 19/27 ARTYKUŁY I NOTATKI ROZNE - Dr Janusz Korczak - 14,322 - Drukarz Wydania Gnieźnieńskiego" - 8/155 - Militaria szlakiem walk partyzanckich - 20/433 - Komunikaty Ministerstwa Łączno9ci - 7/ , 17/383 - Konkurs na najhulniejszy znagzek 5015k r. - 7/ Numer ;990 - Plan emisji znaczków i calofiek pocztowych na rok /557 - Plany emisyjne - 417, 5/111, 5/132, 7/149, Po czterechsetnym numerze - 17/370 - Skup masówki - 52/517, - W 30 roczniee - 1/3 - Zamek - 9/208 - Zestawienie wydań znaczków, kart 1 kopert pocztowyell za 1972 r. - 24/555 - Zmiany W nasadach przesylania FDC - 23/

32 ADAMCZYK JANUSZ ALEXIEWICZ WŁADYSŁAW BARCZYK BOGUSŁAW BARczYK JAN BARTKOWIAK H. BARTKÓW JADWIGA BIADASZ ZDZISŁAW BURA FABIAN BURA FABIAN GRODECKI TADEUSZ ===" FINDYSZ JULIAN PUCZYKSKI WŁODZIMIERZ GAWRON STANISŁAW GRABIKOWSKI TADEUSZ GRODECKI TADEUSZ GRODECKI TADEUSZ BURA FABIAN GROMSKI ANTONI GRYZEIVSKI KAZIMIERZ GRYZEWSKI TADEUSZ HAMPEL ZYGMUNT IIARTMANN ANTONI REJMOWSKI KLEMENS JAGODA ANDRZEJ JAKUBOWSKI FRANCISZEK JAKIJBOWSKS RYSZARD JAKUCEWICZ STEFAN KAFKOWSKI JACEK PERZYKSKI MACIEJ - Prowizoryczne nietypowe ostemplowania 24/549 Polonica 1/17, 5101, 9.209, 11/250, 15/340, 16255, 20.'450, 24/565 Pięćdziesięciolecie polskiego znaczka o tematyce górniczej Maraton /132 Spotkanie opiekunów kól młodzieżowych PZF 1/17 Wiosna w filatelistyce 12/281 Z teki instruktora młodzieżowego , 24/597 Dalsze prowizoryczne erki" 19/439 Uzupetnienie stempli ambulansowych 20/461 i plakatyolimpijskie" 14/435 Interartes 72" 22/487 Belgica 72" 7/183 Loty olimpijskie 4/65 Loty olimpijskie /448 Notatki ze świata w każdym numerze z Wyj. 9, iz, 14-17, 20, 23, 14 Poczta lotnicza Port Gdańsk P.ed otwarciem Igrzysk Olimpijskich 15/331 Recenzje 3/55, 4/85, 11,248, 18/404, 21/478 Wystawy 19/434 Wyacig Pokoju 6/119 Wystawa 500 lat idei Kopernika" 13/306 Filatelistyczne aspekty internowania tolnie.y polskich w Rumunii 5/102 Poczta żolnie.y polskich Internowanych na Litwie 11/238 Okręg Kornalin II Ogólnopolska MłodzIeżoWa WystaWa Filatelisty.....ikolaj Kopernik"./509 Wystawa Rzeszów XV" 15/946 Nowy datownik w kopalni soli Wieliczka 9/91 X Jubileuszowy Maraton Fiłatenstyczny 8/175 II Krajowa Wystawa Znaków Pocztowych Państw Socjalistycznych 17/382 Jubileusz filatelistyki lubelskiej I Międzynarodowy Młodzieżowy Konkurs Filatelistyczny _Polska nr 1" na aukcji w Nowym Jorku 1/49 Światowa Wystawa Filatelistyczna Pokka 529 Turystyka 12/25S, roczni. Powstania PPR" 425 XXX rocznica poczty obozowej 7/154 Wyścig Pokoju 6/115 II Ogólnozwizokowa Młodzieżowy Filatelistyczna Wystawa ZSRR Kalejdoskop w każdym numerze z wyj 5. 10, 11, 19, ta, 18-20, 13 Kulisy francuskiej emisji olimpijskiej z 1924 x. 9/72 Sapporo na 5 minut przed dwunasta 1/15 To i owo 6/134 Wiadomości dla kinomanów 9/208 Zmotoryzowana filatelistyka Skup znaczków w getcie lódzkirn 20/457 Wojny psychologicznej ciag dalszy 5/107 Znaczki poczty miejskiej w Zawlemiu 1124F, 12/250 Dziatacoe p /35 Intern.. 72'. 21/47B Konferencja Komisji mliornieżowej FTP W Itristansand 22/512 Polotna amerykańska M. Kopernikowi 6/191 Powstanie Muzeum Poczty w Kanadzie 22/515 Dlaczego znaczki z nadrukiem gros," sa niepopularne! 11/.7 Polska poczta okrętowa 8/182 Racjonalizatorstwo" 15/341 Filumenistyczne Koszaliniana 12/207 Czynności pocztowe w okresie przedfilatelistycznym - 10/z17 Opłaty i dowody nadania na listy zwykle w Królestwie Polskim 2/29 Stemple na listach przedfllatellstycznych Królestarn. Polskiego 29/449 Pocztowe urzędy wymiang w Królestwie Polskim 24/543 Nie taki znów nieznany 19/439 Refleksje związane z ostatnim wydaniem Ilustrowanego Katalogu Znaczków Polskich /227 Falszerstwo znaczka olimpijskiego z Woldenbergu Jeszcze jedna usterka na plemeszyin polskim znacz. - 7/158 Trzy -formy Goznak" Z5 gr 15/9. Usterka duła głowa" na on. 1 al z.0,11,,wodaów" 8/

33 KARGOL CZESŁAW A. KICZEK RYSZARD KLIMEK ROMUALD KLUGIEWICZ ALOJZY KOCZOROWSKI JAROSŁAW KOSAVE MARCEL KOSCIELNIAK MARIAN KRAJEWSKI HENRYK KRAWCZYK EUGENIUSZ FIREFT A. KROGULSKI ZBIGNIEW KSIF,SKI JANUSZ KUCHARSKI JERZY KUJAWA KAROL LEWANDOWSKI LUCJAN UBIORKA MARIAN LINEE ZYGMUNT LISIECKI LEONARD LOSTER TADEUSZ LASZKIEWICZ ANTONI MAXA VOJTECH MECHANISZ JANUSZ M13CZYKOWSK1 JERZY MIKOŁAJCZYK ANDRZEJ MROCZEK TADEUSZ MUSIAŁ KLEMENS MYSLICKI ANDRZEJ OKONIEWSKS BOGDAN PANKA JAN PAWLIC KAZIMIERZ PZR2ViliSK/ MACIEJ PERZYNSKI MACIEJ KAFKOWSKI JACEK PIECZA RYTA PODBIELSKI HENRYK POLAK BOGUSŁAW PUCHNIARSKI ROMAN PUCZY175KI WŁODZIMIERZ FINDYSZ JULIAN PUZYREWICZ ANTONI RAJCHEL WŁADYSŁAW RATAJCZAK ANTONI REJNOWSKI BRONISŁAW ROHLOFF KAZIMIERZ ROSINSKI STEFAN RUDXU3SKI CEZARY List ksiroyeowy Nowy format aerograinów W. Brytanii 12/281 Plan emisyjny W. Brytanii na 1873 r Polonica 12/289, 39/536 To i owo 0/180, Co z tą pocztą? 15/392 Czytelnicy piszą 29'565 List do redakcji 431 Szwajcarzy o isjach i wydawnictwach Europy wschodniej 21/481 Z albumu Zbieracza nalepek R" 22/511 O kopcu poznańskim 18/3914 Księstwo Warszawskie list z 1807 roku 340 Nietypowe ostemplowania prowizoryczne x0-lecie Węgierskiego związku Filatelistów Kasownik Generalnej Guberni w rękach.1alszeroy Nieznany kasownik harcerski NOWO fatszerstwo kasownika Port Gdańsk" Copernicana 12(278 Agencja pocztowa na R/v Profesor Siedlecki" 32/500 Jeszcze o stemplach morskich ambulansów pocztowych - B/122 Nowe stemple Paquebot" IV Okręgowa Wystawa Filatelistyczna Zbiorów Zaangarowanyeh 12/288 DaMwnik Biegun Pólnocny 19" bez tajemnicy 7385 Polonica 2/35, 10329, 21430, 23/539 To i owo 17/396 K" kontrola 24/562 Anphilex 1971" 5311 Pierwszy filatelista na znaczku 7/162 Stemple kolejowe na terenach polskich b. zaboru pruskiego Recenzje 2/37 dalliteria w filatelistyce polskiej 4/87 Sylwetki Marian Okullcz 12/287 Opole PoezdaM 22)515 Przedfilatelletyrone listy Królestwa Polskiego 0355 Kwiaty i ludzie" 17/332 Recenzje 10361, 19/436 Czytelnicy piszą Nalepka zamiast znaczka 1/16 Poczet marynarki polskiej w okresie II wojny Brifd0Wel Monety na znaczkach bokkerskich 10/329 Do albumu zbieracza nalepek,,r" 5/255 Cud z Faras 14/562 Recenzje 20:459 Z teki instruktora mlodzieżowego 24'061 Polonica Wroelawskie święto kwiatów 15/964 Oferta ParYaka 5156 Falszerstwo znaczka olimpijskiego z Woldenbergu 24(547 Jeszcze jedna usterka na pierwszym polskim znaczku - T/158 Trzy formy Goznak" 25 gr 15/332 Usterka duła głowa" na znaczku 1 N z serli Wodzów" 8/ rocznica powstania PPR" 4/01 Katastrofa balonu z pocztą 9175 Olimpijski lot balonowy Sapporo-Monachium Poczta polowa wojsk wielkopolskich Polanica ZOMO Okręg Koszalin 12/263 Cenzura przesyłek podczas powstania wielkopolskiego /413 Łowiectwo na znaczkach 04/584 Agencja pocztowa na S/v,.Dar Pomorza' Czytelnicy piszą Kiedy otwarto urząd pocztolvy Lenin? 7/ lecie kolekcjonerstwa pocztowych znaków polecenia W Polsce 24/548 prowizoryczne nietypowe ostemplowania 14/530 Rocznik Statystycity Liczności 18/495 2 faktami na bakier 11/248 Polska nr 1 z wodnym znakiem, 246 Alert w sprawie kasowników okolicznościowych 12/260 Co piszą ront 3/55, 4/33, 8/130, 7396, 5306, WEN, 12381, 14/333, 15/314, 17393, 15/437, 31/479, 22/516, 22/531 Czechosłowackie nowo- i curnodruki 8/179 Kosmofilatelia 131, 10/222, 13/801, 17/979, 19/

34 RUDZINSKI CEZARY RUTKOWSKI WIKTOR RYBLEWSKI JAN RYMKIEWICZ RYSZARD RYSZAWY WIESLAW RZEPKO RYSZARD SAWINSKI JÓZEF SF,KOWSIG ALEKSANDER SIKORSKI SODOMIE SIWULA ADAM SKWARA JERZY STASIEOVHCZ Z19/GNIEW STEPCZYNSK1 BERNARD J. SUKIENNIK K. J. SZYMANSKI ZYGMUNT SMIF-SZEK PIOTR SNIEZKO ALEKSANDER TETER LUCJAN TUMILOWICZ JERZY VALENTA JAROSEAV WIATROWSKI ROMAN WIECZOREK PIOTR WIELGUSZEWSKI DONAT WINNICKI HARDE WINNICKI ANTONI WISNIEWSK1 JANUSZ WITKOWSKI JAN WOJDACKI JANUSZ WYSOCKI ADAM ZIELINSKI ZBIGNIEW ŻÓŁKIEWSKI STANISLAW J. Maraton 1972 wydawnictwa filatelistyczne 13/303 Nowe zasady stosowania kasowników lat ZSRR R9 538 Przed wielkim jubileuszem 10/410 Recenzje 5/100, , 12/279, 17/205, 17/38E Rok Moniuszkowski 7/143 ROZOanie medali laureatom MWF Budapest 71" 5107 Srebrny Jubileusz dwutygodnika Samrnler-Express" - 103M Tajemnica portretu Hansa Durem 2/31 To l owo (07, 3/113, 6/133, 8189, 12/204, , Wystawy 1115 Frankatura z NRF 208 Wspolpraca związków Polski i CSRS Pierwszy Międzynarodowy Wilodzieżowy Konkurs Filatelistyczny 6/126 Z prac Prezydium Z. Gl. PZF 5114 Klub Filatelistów-Olimpijczyków biale szaleństwo.' rozpomelo się w 1829 r. również w filatelistyce 472 VI Meeting Klubu Filatelistów-Olimpijczyków 0100 Bukareszt Warszawa 1972" 13/302 IBRA MUNCHEN 73" ,.Polpex 72" 9/305..Soephilex 72" W 90 rocznicę urodzin G. Dymitrowa 14/313 X Zjazd Członków Klubu Dzień Znaczka" 21/990 II Krajowa Wystawa Znaków Pocztowych Państw Socjalistycznych w Łodzi Poczta lotnicza w Brazylii 19/421 Wielki Niedświerit Z albumu zbieracza nalepek R" 5/101, 17/373, 22/511 Młodzieżowy ruch filatelistyczny w Koszalińskiem 12;265 Z teki Instruktora miodzletowego 7/107, 19480, 15/393, 24/566 Ludzie z powatenmego znaczka 13/391 Datownik z Męciem Udziel filatelistów komalinskich w wystawach Polonica 14/325 Czytelnicy piszą 17/384 Ziemia jest jedna 10/215 Cklańsk Constant, Pamięci Czeslawa Kaczmarczyka 9/204 Sraki frankatury 118 Cenzura niemiecka z okresu II Wojny światowej 4.90 Poczta w niemieckich obozach jenieckich Z2/431 Zachowajcie wojenną korespondencję I/130 Spotkania pod Giewontem 9209 Znaczek PZP nr 133 na Marni papierze? 17,292 Copernicana 13/303 Recenzje 13/322 Akcja N" akcja Frank.' 15/842 Stemple pecztowe gett w Lubartowie 1 Kielcach 7/27,.Cedynia " 10, lecie karty Pocztowe] Cejlonu 33/537 Osobliwo8ci wianków polskich ; 9/133 MWF Belgi. 72" Wiecie Związku Austriackich Stowarzyszeń Fllatellstycz- Spotkanie członków Mlbizynarodowego Związku Dziennikarzy Filatelistycznych 19/426 ID Międzynarodowa Wystawa Filatelistyczna Verso Mo. naco 1872" 18/901 XXIV Wyścig POkojn 9/203 To i Owo 15/345 Drugi rok kadencji 1/2 Dzień znaczka 22/ Kongres FTP 16/350 Dr E. T. Krenkel 3/57 Nowe przepisy wymiany 5/100 Wstępne wyniki kankurati na znaczek kopernikowski w USA M/ ,2202 karty 6/124, 11/238, 18/394, 23/502, 24/141 Recenzje 20/459 Z b calostek 488, 7/155, 14715, 17/375, 19.'427 Zbieraczu CaVe Canem ' 574

35 WillANA qz tagnurteg Wymiana może odbywać zachowanlem przepisów celnych i regulaminu Matoł, PZF. (Litery w nawiasach ezają w Jakim Języku korespondować). Herst Dewig, 6234 Hattershe. im. Teplitz-SchOnatter Str, 15. NRF. Igor Chamudis, Faleszty, Leni. 101, ZSRR (r, 1, 11, a) tematyczne. Aleksander Marehajczuk. Wota, Chmielnickaja uhl.. szkole 5, ZSRR, tematyczne. ZSRR Igor Dzinbenk0, Donic. - ul Metalltirgow 13 al II, ZSRR (tematy.~- G. N. Malakin, Woigograd. Menskogo m, ZSRR (tenlatyc.e). Andrej Sokolow, Taganrog Czechowa W" m 13, ZSRR. AssociazIone Pilatelica ~mańce. PontecagnanO.O. Aleksander Prokopluk, Wo. roszilowgrad 12, por. Komsomolski) 24. ZSRR. Leonid Kotkin, Moskwa A-252, ul. Kusinena 15 kor. 114 m 89. ZSRR If. r), lewatyczne. Anatolij MIroszniczenko, Potlawa M, Ul. Bh-Umowa 54 m 32. ZSRR (tematyczne) S. G. Bul ekly, PrOkoplewsk, ul. Proletarskaja 8, ZSRR. Andrej Gen. Cusets, Saratow, Sxelkowleznada rn 41, ZSRR (tematyczne). Jurij Rybalkin, Szepetows. M 1040, ul. K. Marska 51 nz 1. ZSRR (r. a). tematyczne. Aleksy Karcem, Smoleń , ul. Sowetskaja 13 m 41. ZSRR. Radklewl., Gomaa el, W. ertalakowskieg0 21. ZSRR. Walentin Szilow. Leningrad Szotulana 5 m UN. ZSRR. Wladlmlr ND7$2Wn'sjialtb'ti. ZSRR. Jurij Szapurow, Wit.. I. KosmonawloW I m IM, ZSRR (t ematyczne). notat Torin, TUri, Tallinna 1-21, Estońska SAR. ZSRR (tematyczne). M. A. Mactik, Syklywka r, ul. Engelsa IM, Kolni ASRR. ZSRR (r, a, n), tematyczne. Leonid P. Skrypkin, Chabarowsk 51, Jutnyj Mikrorajon s, L Woros.Ylowa 13 m 109 ZSRR (tematyczne). Albert C. Finley, MM E AvenUe. Spokane, Wosk USA. Walerll P. Butenko, Dniepr.. petrowsk 28, ul KalinOwsja 14 m 10. ZSRR (ranna). Gen.. Bri uchanow, Por. woural. 3, SWerdlowakajs obt., ul. Wlew MA, ZSRR. P. D. Szestakow, 9 MoproWsielj per. No. 10 zn T. ZSRR (kosmos). Wolfgang Huto, 1186 Reni. PelzerWeg 45, NRD (n, r, a) Piotr Sawczyn. Jenlsejsk, ul. Weinhawna 36. ZSRR (r. p). r6.3t110tswef311x14 Informujemy nadawców ogloszell. te w adresie do ~Jadaczy skrytek pocztowych należy podaw., oprócz numeru skrytki, również Unię I nazwisko jej posiadacza. Listy bez.-..anazwiska Poczta będzie zwracać nadawcom (Ordyna- cjapocztowa q 3a. ust. 4, P. ł) Komplet znaczków PRL w czworobłokach t pojedynczy oraz komplet arkusików Roosevelta sprzedam. Majewski, Wa..Wa, Zamojskiego fin. (289)...kit PRL rocznik.. Pola., Port Gdańsk, GO, FDC. Hiszpanię starar.0. Niemcy, USA serlanil; klasyki początkujacyrn taniej Sprzedam. Hajd., Olejni., skrytka M. (20) Likwiduje czyste zbiory PRL. KDL oraz Filatelista" od 1969 r. rabat. Wanda Zawada, Andrychów, skr. Poczt. 47. (1921 KarespondencJe obozów koncentracyjnych, internowanych , Legionów, Portu Gdańsk, Litwy Srodkowej, polskiego Lewantu oraz znaczki cięte do 1039 kupie. lub dato w sam Mn listy przedfilatelistyczne Galicji. Kurzawski, Katowice, W. Drzymaly 10. (299) Sprzedam.naczki Gen. Gub. czyste Oraz kasowane etempiami okolic...nowymi. ~el Zabystrzan. Dębowi. k. Bkoe.owa, pow. Cieszyn Sprzedam niestemplowa. PRL, W./ oraz sport. (lora. fauna, kosmos Europy. Ceny okazyjne. Bogdan!Bibie., Jelenia Góra, RogustaWskiego 6. (295) Za banknoty t monet. Niemice. Litwy. Lotwy, Estonii. dam znaczki pocztowe, ItIne monety, katalog)onet lub gotówkę. R. 1.jer, m Ruda S1. 4, Marchiewskiego (25,3) Kuplę wydania do tematu Salonom Monachium oraz kwiaty malarstwo na naczkach Albanii Mot, Kędzierzyn, Grunwaldzka 45. NIM Nawiążę wymianę ze zbieraczem NRD Wyścig Pokoju (psiaki niemiecki). Pele., Echa, Brzozowa- (208) Kupie znaczki czyste Albanii tematy.ne flora i fauna. Wiedorot.6d 1 warunki otusze prz.- kazać pod adresem: Janusz Bartd, Elk, ul. Wandy Wasi. ~sklej 22. OM Kupie albumy Schwanebergara ewent ualnie Inne z Im k Jerzy Kos, Trzebnita, W. Krakowska.. NON Wymienię przedwojenne znaczki lob Niemiec, Austr. Belgii na rnonmy nalchetniej Polski, Niemlec. Austrii, lub ne Maczki czyste PRL do 1564 r. Stanislaw Zientara. Kotul. Kościuszki 15 (Opoikle). Na» Redaguje kolegium w...te: Fabian Bura, Tadeusz Grodecki (red. Wieslawa Montewska, Cezary Rud..., Zygmunt Szyrnallaki. Wydawca: Agencja Wydawnicza Ruch" Adres Redakcji: Warszawa, ul. Widok 22, tel Artyku- 16w ~zamówionych redakcja me zwraca. Cena w prenumeracie: kwartalnie ta si, odtrocznie 30.1, rocznie M.. Prenumeraty przyjmowane są do 10 dnia miesiąca poprzed.ającego OM. Pvv" nunteraty. Prenurnerate na kraj dla c.ytelników Indywidualnych PrzYJmu.h. UrHdy PocztoWe oraz listonosze. Czytelnicy Indywidualni mogą dokonyw. wylot rownle3 na konto PKO Nr Centrala Kolportażu Prasy I Wydawn!~ Ruch", Warszawa, ul. Towarowa M. Wszystkie Inetytueje sań- Siwawe 1 społeczne mogą iamawlać prenumerata wybaronie pośrednictwem Oddziałów Delegatur Ruch" w terminie do na rok następ.. Prenumeratę ca zleceniem wysylki za granicę, która ó jest o 40% droższa od kra- jowej. przyjmuje Biuro Kolportażu Wydawnictw Zagranicznych Ruchy, Wara... UL Wronia 83, konto PKO Nr I , tel Egzemplarze Zdezaktualizowane u- przednie pisemne zamówienia prowadzi CKFęW Ruch" Warszawa, ul. Towarowa enia imuje Agencja Wydam- kuch-, War- alega szawa, ul. Kossykowa konto; NBP XIII O m nr Cena ogloszeń 3 zi za stow. Ocioszeń o Charakterze handlowym nie przytniułemy Naktad Objętość a ark. Format B5. Papier Ilustr. V kl. N g. 70 X 100. ZF JON," W-wa. mm- l A-80 INDEKS 3590

36 Stemple z okazji Migdzynarodowego Tygodnie Pisania Listów", Dnie Znaczka" 1 Dnia Leeznonolowon. (p. opis w nr nr 19, 20, 21)