REFORMA SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI W GMINIE KONSTANCIN-JEZIORNA W ŚWIETLE NOWELIZACJI USTAWY O UTRZYMANIU CZYSTOŚCI I PORZĄDKU W GMINACH

Transkrypt

1 REFORMA SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI W GMINIE KONSTANCIN-JEZIORNA W ŚWIETLE NOWELIZACJI USTAWY O UTRZYMANIU CZYSTOŚCI I PORZĄDKU W GMINACH

2 HARMONOGRAM WDRAŻANIA ZMIAN 1 stycznia 2012 r. - zaczyna działać rejestr działalności regulowanej, gmina od tego dnia nie wydaje przedsiębiorcom zezwoleń na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. 30 kwietnia 2012 r. - przedsiębiorcy odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości będą zobowiązani złożyć pierwsze sprawozdania. 1 lipca 2012 r. - sejmik województwa uchwala aktualizację wojewódzkiego planu gospodarki odpadami oraz uchwałę w sprawie wykonania wojewódzkiego planu gospodarki odpadami, w której określone zostaną regiony oraz regionalne instalacje do zagospodarowania odpadów. 1 stycznia 2013 r. - zaczynają obowiązywać nowe regulaminy utrzymania czystości i porządku na terenie gminy. Do tego czasu gminy są zobowiązane podjąć uchwały w sprawie stawek opłat, terminu, częstotliwości i trybu ich uiszczania, wzoru deklaracji o wysokości opłaty i terminu złożenia pierwszych deklaracji, szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zamian za opłatę. Od tego dnia powinna zacząć się kampania edukacyjno-informacyjna, mająca na celu zapoznanie właścicieli nieruchomości z obowiązkami wynikającymi z uchwał.

3 HARMONOGRAM WDRAŻANIA ZMIAN 1 stycznia 2013 r. - przedsiębiorcy, którzy przed wejściem w życie ustawy działali na podstawie zezwoleń są obowiązani uzyskać wpis do rejestru. 31 marca 2013 r. - upływa termin złożenia przez gminy pierwszych sprawozdań do Marszałka Województwa. 1 lipca 2013 r. - nowy system zaczyna funkcjonować - uchwały rad gmin wchodzą w życie, gminy zaczynają pobierać opłaty od właścicieli nieruchomości i w zamian zapewniają świadczenie usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. Do tego czasu muszą zostać rozstrzygnięte przetargi na odbieranie odpadów od właścicieli nieruchomości i muszą być podpisane umowy między gminą a przedsiębiorcami. Od tej chwili właściciele nieruchomości objęci nowym systemem nie mają możliwości przekazywania odpadów na podstawie indywidualnych umów. 15 lipca 2013 r. - upływa termin złożenia przez Marszałków Województw pierwszego rocznego sprawozdania do Ministra Środowiska.

4 NOWE OBOWIĄZKI GMIN Zapewniają budowę, utrzymanie i eksploatację własnych lub wspólnych z innymi gminami regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych. Obejmują wszystkich właścicieli nieruchomości systemem gospodarowania odpadami komunalnymi. Nadzorują gospodarowanie odpadami komunalnymi, w tym realizację zadań powierzonych podmiotom odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości. Ustanawiają selektywne zbieranie odpadów komunalnych obejmujące co najmniej następujące frakcje odpadów: papieru, metalu, tworzywa sztucznego, szkła, i opakowań wielomateriałowych oraz odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, w tym odpadów opakowaniowych ulegających biodegradacji. Tworzą punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych w sposób zapewniający łatwy dostęp dla wszystkich mieszkańców gminy, w tym wskazują miejsca w których mogą być prowadzone zbiórki zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego pochodzącego z gospodarstw domowych.

5 NOWE OBOWIĄZKI GMIN Zapewniają osiągnięcie odpowiednich poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami oraz ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania. Do dnia 31 grudnia 2020 r. gminy są obowiązane osiągnąć poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła w wysokości co najmniej 50% wagowo; dla innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych w wysokości co najmniej 70% wagowo. Gminy są obowiązane ograniczyć masę odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania do 16 lipca 2013 r. do nie więcej niż 50% i do 16 lipca 2020 r. do nie więcej niż 35% wagowo w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r. Prowadzą działania informacyjne i edukacyjne w zakresie prawidłowego gospodarowania odpadami komunalnym, w szczególności w zakresie selektywnego zbierania odpadów komunalnych.

6 ZADANIA GMIN: LISTA UCHWAŁ OBLIGATORYJNYCH Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy w ciągu 6 miesięcy od uchwalenia WPGO do 1 stycznia 2013 r. Wybór systemu taryfowego oraz stawek opłat za pojemniki. Termin, częstotliwość i tryb uiszczania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Wzór deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi składanej przez właścicieli nieruchomości. Szczegółowy sposób i zakres świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów (ilość odpadów, częstotliwość odbioru, sposób świadczenia usług przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych). Górne stawki opłat ponoszonych przez właścicieli nieruchomości za usługi (dot. opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych oraz przekazywania odpadów komunalnych przez właścicieli nieruchomości nie objętych systemem).

7 ZADANIA GMIN: LISTA UCHWAŁ FAKULTATYWNYCH Fakultatywne przejęcie obowiązków właścicieli nieruchomości niezamieszkałych w zakresie pozbywania się odpadów komunalnych. Obowiązkowe władztwo gminy nad odpadami komunalnymi dotyczy wyłącznie odpadów powstałych w nieruchomościach zamieszkałych. Nieruchomości niezamieszkałe mogą pozostać na dotychczasowych zasadach. Stary system był nieszczelny, jednolite zasady w gminie ułatwią funkcjonowanie nowego systemu. Podział obszaru gminy na sektory. Gminy liczące ponad mieszkańców mogą podjąć uchwałę o podziale gminy na sektory, biorąc pod uwagę liczbę mieszkańców, gęstość zaludnienia oraz obszar możliwy do obsługi przez jednego przedsiębiorcę. W takim przypadku przetargi organizuje się dla każdego z wyznaczonych sektorów. Rodzaje dodatkowych usług świadczonych przez gminę w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów oraz wysokość cen za te usługi. Sposoby udokumentowania wykonania obowiązków w zakresie pozbywania się zebranych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych oraz nieczystości ciekłych

8 DEFINICJA REGIONALNEJ INSTALACJI Regionalna instalacja do przetwarzania odpadów komunalnych to zakład zagospodarowania odpadów o mocy przerobowej wystarczającej do przyjmowania i przetwarzania odpadów z obszaru zamieszkałego przez co najmniej mieszkańców, spełniający wymagania najlepszej dostępnej techniki lub technologii oraz zapewniający termiczne przekształcanie odpadów lub: -mechaniczno-biologiczne przetwarzanie zmieszanych odpadów komunalnych i wydzielenie ze zmieszanych odpadów komunalnych frakcji nadających się w całości lub w części do odzysku, -przetwarzanie selektywnie zebranych odpadów zielonych i innych bioodpadów oraz wytwarzanie z nich produktu o właściwościach nawozowych lub środków wspomagających uprawę roślin, spełniającego wymagania określone w przepisach odrębnych, -składowanie odpadów powstających po procesie mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych, pozostałości z sortowania odpadów komunalnych o pojemności pozwalającej na przyjmowanie przez okres nie krótszy 15 lat odpadów w ilości nie mniejszej niż powstająca w instalacji do mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych.

9 OPŁATA ZA GOSPODAROWANIE ODPADAMI Z pobranych opłat gmina pokrywa koszty funkcjonowania systemu, tj.: -odbierania, transportu, zbierania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, -tworzenia i utrzymania punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych, -obsługi administracyjnej systemu. Opłata powinna pokrywać wyłącznie koszty systemu - nie powinna zakładać zysku. Wpływy z opłaty powinny ale nie muszą pokrywać w całości kosztów funkcjonowania systemu. Oznacza to, że gmina może dotować z innych źródeł koszty organizacji systemu. Opłata obejmuje koszty tworzenia punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych, nie obejmuje kosztów budowy instalacji regionalnej.

10 PODMIOTY ZOBOWIĄZANE DO PONOSZENIA OPŁAT WŁAŚCICIEL NIERUCHOMOŚCI definicja: obejmuje właścicieli, współwłaścicieli, użytkowników wieczystych oraz jednostki organizacyjne i osoby posiadające nieruchomości w zarządzie lub użytkowaniu, a także inne podmioty władające nieruchomością, jeżeli nieruchomość jest zabudowana budynkami wielolokalowymi, w których ustanowiono odrębną własność lokali, obowiązki właściciela nieruchomości obciążają osoby sprawujące zarząd nieruchomością wspólną w rozumieniu przepisów ustawy o własności lokali lub właścicieli lokali, jeżeli zarząd nie został wybrany. OBOWIĄZEK PONOSZENIA OPŁATY POWSTAJE Za każdy miesiąc, w którym na danej nieruchomości zamieszkuje mieszkaniec (dot. nieruchomości zamieszkałych) Za każdy miesiąc, w którym na danej nieruchomości powstały odpady komunalne (dot. nieruchomości niezamieszkałych) Rada gminy ustali częstotliwość wnoszenia opłat: nie częściej niż raz na miesiąc i nie rzadziej niż raz w roku. Z gminą rozlicza się właściciel nieruchomości, a nie mieszkaniec.

11 METODY NALICZANIA OPŁAT Rada gminy określa stawkę opłaty (dla nieruchomości zamieszkałych) oraz fakultatywnie stawkę opłaty za pojemnik określonej pojemności (nieruchomości niezamieszkałe) Sposoby naliczania opłat dla nieruchomości zamieszkałych: Metoda 1: stawka x liczba mieszkańców Metoda 2: stawka x ilość zużytej wody z danej nieruchomości Metoda 3: stawka x powierzchnia lokalu mieszkalnego Metoda 4: ujednolicona stawka dla gospodarstwa domowego Sposoby naliczania opłat dla nieruchomości niezamieszkałych: Metoda 5: stawka za pojemnik x liczba pojemników Sposoby naliczania opłat dla nieruchomości mieszanych: Metoda 6: suma opłat wyliczona odpowiednio dla zamieszkałej części nieruchomości według jednej z metod 1-4 i według metody 5 Metoda 7: ujednolicony sposób obliczenia dla całej nieruchomości według jednej z metod 1-5 (o ile rada gminy podejmie stosowną uchwałę). UWAGA: MOŻNA WYBRAĆ TYLKO JEDNĄ METODĘ W STOSUNKU DO OKREŚLONEGO RODZAJU NIERUCHOMOŚCI

12 WADY I ZALETY METODY 1: OD ILOŚCI MIESZKAŃCÓW Podstawą wymiaru opłaty jest deklaracja właścicieli nieruchomości składana w terminie 14 dni od dnia zamieszkania na danej nieruchomości pierwszego mieszkańca lub powstania odpadów komunalnych lub momentu zmiany danych. W każdej gminie może powstać inny wzór deklaracji. Metoda ta zapewnia proporcjonalne, sprawiedliwe wyliczenie opłaty, ale: - system ten może okazać się nieszczelny ilość mieszkańców możliwa jest do określenia w istocie wyłącznie na podstawie deklaracji (w deklaracji ujmuje się ilość osób zamieszkujących, czyli przebywających stale, czasowo jak i sezonowo a nie zameldowanych), -brak efektywnych instrumentów prawnych weryfikacji danych zawartych w deklaracjach (likwidacja obowiązku meldunkowego od r.). Rada Gminy może określić wyraz dokumentów potwierdzających dane zawarte w deklaracji. -duży nakład pracy gminy: deklaracje trzeba przyjąć, zarejestrować, zweryfikować, wymierzyć opłatę i ścigać nieuczciwych wytwórców odpadów. Deklaracja niezłożona, wątpliwa lub zawierająca błędy konieczność ustalenia wysokości opłaty w drodze decyzji (np. na bazie średniej ilości odpadów komunalnych powstających na nieruchomościach o podobnym charakterze). Opłata nie wniesiona lub za niska konieczność wezwania do zapłaty, wystawienia decyzji jak dla zaległości. W sprawach dotyczących opłat stosuje się przepisy ustawy Ordynacja podatkowa z uprawnieniami organu podatkowego przysługującemu burmistrzowi.

13 WADY I ZALETY METODY 2: OD ILOŚCI ZUŻYTEJ WODY Metoda możliwa do zastosowania tylko w gminach w 100% zwodociągowanych, gdzie wszystkie budynki są wyposażone w liczniki na wodę. Brak podstaw prawnych do określenia zużycia wody w inny sposób, w tym w oparciu o ryczałt. Brak podstaw prawnych do zmuszenia mieszkańców do założenia liczników zużycia wody. Z wyżej wymienionych przyczyn brak możliwości wykorzystania tej metody w gminie Konstancin-Jeziorna.

14 WADY I ZALETY METODY 3: OD POWIERZCHNI LOKALU Metoda nie zapewnia proporcjonalnego wyliczenia opłaty. W odczuciu społecznym może być uznana za niesprawiedliwą. Przy tej metodzie istnieje możliwość weryfikacji danych zawartych w deklaracji o wysokości opłaty w rejestrze gruntów i budynków ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne. Częstotliwość zmiany danych i tym samym deklaracji niska w stosunku do metody od liczby mieszkańców.

15 WADY I ZALETY METODY 4: RYCZAŁT OD GOSPODARSTWA DOMOWEGO Metoda nie zapewnia proporcjonalnego wyliczenia opłaty. Istnieje możliwość weryfikacji danych zawartych w deklaracji o wysokości opłaty w rejestrze gruntów i budynków ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz w księgach wieczystych. METODA 5: OD ILOŚCI POJEMNIKÓW Metoda możliwa do zastosowania dla nieruchomości niezamieszkałych (jeżeli gmina przejmie obowiązki). Informacje o ilości i pojemności pojemników są w posiadaniu firmy wyłonionej w drodze przetargu. Przy zastosowaniu metody 6 (kombinacja metod 1-4, nieruchomości częściowo zamieszkałe, częściowo komercyjne) problematycznym jest sposób ustalenia jaka część nieruchomości jest zamieszkała a jaka jest komercyjna.

16 CZĘSTOTLIWOŚĆ POBOTU OPŁAT Optymalna częstotliwość pobierania opłat to taka, która pozwala zachować równowagę między zapewnieniem płynności finansowania systemu przez gminę a uciążliwościami nakładanymi na społeczeństwo. Opłaty roczne i półroczne: -zalety: małe zaabsorbowanie uwagi mieszkańców, ułatwione prowadzenie ewidencji wpłat, niski stopień trudności organizacyjnych, -wady: stosunkowo wysoka opłata (kumulacja należności), trudniejsze zapewnienie płynności finansowej Opłaty kwartalne: -zalety: akceptowalne zaangażowanie uwagi mieszkańców, średni stopień trudności ewidencji opłat i kwestii organizacyjnych, optymalna wysokość opłaty, optymalne zapewnienie finansowania, -wady: nietypowy okres rozliczeniowy Opłaty miesięczne: - zalety: zapewnienie płynności finansowania, niskie opłaty - wady: wysokie zaabsorbowanie obywateli

17 PRZETARG Gmina organizuje przetarg na: -Odbieranie odpadów komunalnych lub -odbieranie i zagospodarowanie tych odpadów. Jeżeli gmina zostanie podzielona na sektory to wówczas organizuje się przetargi odrębnie na każdy sektor. SIWZ określa: -wymogi dotyczące przekazywania odebranych zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych oraz pozostałości z sortowania odpadów do regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych, -rodzaje odpadów komunalnych odbieranych selektywnie, które mogą ale nie muszą trafić do instalacji regionalnej, -standard sanitarny wykonywania usług oraz ochrony środowiska, -obowiązek prowadzenia dokumentacji związanej z działalnością objętą zamówieniem, -szczegółowe wymagania stawiane przedsiębiorcom odbierającym odpady.

18 KARY DLA GMIN 1. Za niezorganizowanie przetargu na odbieranie odpadów komunalnych od w właścicieli nieruchomości - od zł do zł; 2. Za nieterminowe przekazanie sprawozdania zł za każdy dzień opóźnienia; 3. Za nieosiągnięcie poziomów odzysku, recyklingu, przygotowania do ponownego użycia oraz ograniczenia składowania odpadów ulegających biodegradacji iloczyn stawki opłaty za składowanie zmieszanych odpadów komunalnych i brakującej masy odpadów komunalnych [Mg]. DLA PRZEDSIĘBIORCÓW 1. Za mieszanie selektywnie zebranych odpadów komunalnych - od zł do zł; 2. Za nieprzekazywanie zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych, pozostałości z sortowania do regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów - od 500zł do zł za pierwszy ujawniony przypadek, za kolejny wykreślenie z rejestru na okres 3 lat; 3. Za odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości bez wpisu do rejestru zł za pierwszy miesiąc, zł za kolejne;

19 DLA PRZEDSIĘBIORCÓW 4. Za nieosiągnięcie poziomów odzysku, recyklingu, przygotowania do ponownego użycia oraz ograniczenia składowania odpadów ulegających biodegradacji iloczyn stawki opłaty za składowanie zmieszanych odpadów komunalnych i brakującej masy odpadów komunalnych [Mg]; 5. Za przekazanie nierzetelnego sprawozdania od 500 zł do zł; 6. Za nieterminowe przekazanie sprawozdania 100 zł za każdy dzień opóźnienia.

20 PODSUMOWANIE: Reforma gospodarki odpadami komunalnymi jest konieczna. Samorządy mają 18 miesięcy na wdrożenie zmian. Pracy jest dużo, ale z pewnością przyniesie ona wymierne korzyści w postaci zmniejszenia zanieczyszczenia naszej gminy, ujednolicenia systemu zbiórki i opłat oraz umożliwi Polsce wypełnić zobowiązania akcesyjne dotyczące gospodarki odpadami.