EDWARD WALERY JANCZEWSKI ( ) ŻYCIE I DZIAŁALNOŚĆ NAUKOWA EDWARD WALERY JANCZEWSKI ( ) HIS BIOGRAPHY AND SCIENTIFIC ACTIVITY

Transkrypt

1 PRZEGLĄD GEOFIZYCZNY Rocznik LVI 2011 Zeszyt 3 4 Jerzy KOWALCZUK Akademia Górniczo-Hutnicza Kraków EDWARD WALERY JANCZEWSKI ( ) ŻYCIE I DZIAŁALNOŚĆ NAUKOWA EDWARD WALERY JANCZEWSKI ( ) HIS BIOGRAPHY AND SCIENTIFIC ACTIVITY Edward Walery J anczewski, znakomity geofizyk polski, badacz, utalentowany i zamiłowany wychowawca- -pedagog, urodził się 28 lutego 1887 r. w Krakowie. Ojciec Edward Janczewski, był profesorem botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego i rektorem tej uczelni, matka Jadwiga Szetkiewicz była rodzoną siostrą żony Henryka Sienkiewicza. E.W. Janczewski naukę w szkole powszechnej ukończył w roku Następnie wstąpił do 8-letniego Gimnazjum Humanistycznego nr 1 św. Anny (im. R. Nowodworskiego) w Krakowie, w którym naukę pobierał w latach Egzamin dojrzałości z odznaczeniem, uprawniający do zapisania się w poczet słuchaczów zwyczajnych uniwersytetu, złożył w dniu 31 maja 1906 r. E.W. Janczewski ( ) Studia wyższe podjął w roku 1906 (31 V) na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, poświęcając się studiom fizyki, geologii, geofizyki, uczęszczając na wykłady znakomitych uczonych: fizyka Augusta Wi t k o wskiego, geofizyka Maurycego Piusa Rudzkiego i geologa Władysława Szajnochy. Po trzech latach tych studiów, z powodu zagrożenia zdrowia, wyjechał w 1909 r. do Szwajcarii i tam, po krótkiej przerwie, nadal studiował sejsmologię, geologię,

2 298 J. Kowalczuk glacjologię kolejno na uniwersytetach we Fryburgu, Zurychu, Lozannie i Neuchâtel, uzyskując licencjat matematyczno-przyrodniczy (1912) i doktorat (1914). Przed II wojną światową, po powrocie do kraju, pełnił służbę cywilną w Państwowym Instytucie Geologicznym (PIG) na stanowisku geologa-geofizyka w latach , w randze radcy VI i VII stopnia służbowego. W chwili wybuchu II wojny światowej znajdował się w terenie, natychmiast jednak wrócił do stolicy i wraz z nieliczną grupą pracowników Instytutu, którzy nie zostali ewakuowani, roztoczył opiekę nad całą tą placówką, organizując zabezpieczenie jej zbiorów i pracowni w ciężkich warunkach oblężenia i przy nieustannej groźbie pożarów wzniecanych przez pociski zapalające, jakie spadały na teren Instytutu. W ponurych latach okupacyjnych poświęcił się również całą duszą sprawie uchronienia dóbr PIG przed zniszczeniem lub grabieżą najeźdźcy. Zarazem świecił przykładem niezachwianej wiary w rychły i ostateczny koniec faszystowskiego barbarzyństwa, umacniając i krzewiąc tę wiarę w swym otoczeniu. Po zakończeniu II wojny światowej, w 1945 r., mimo silnie nadwerężonego przejściami popowstaniowymi zdrowia, natychmiast stanął do pracy zawodowej. Przeniósł się do Krakowa, gdzie podejmął pracę w organizującym się w Krakowie Oddziale Państwowego Instytutu Geologicznego. W Oddziale tym był zatrudniony w okresie od 1 maja 1945 r. do 31 sierpnia 1952 r. Rok 1945 to początek odbudowy szkolnictwa wyższego w Polsce. Zapoczątkowane w latach wykłady z zakresu geofizyki stosowanej w Akademii Górniczej w Krakowie (na Wydziale Górniczym w Zakładzie Geologii Stosowanej) przez dra Z. Miterę (zamordowanego przez NKWD w Charkowie), przerwane wypadkami wojennymi, znalazły swą kontynuację w wykładach na tej uczelni i na tym samym wydziale, jakie w roku akademickim 1946/47 wznowił inż. W. Sielawa, a od roku akademickiego 1947/1948 E.W. Janczewski (wykłady zlecone). W tym okresie E.W. Janczewski wykładał także na nowo utworzonym Wydziale AG Geologiczno-Mierniczym. W roku 1948, na zaproszenie Akademii Górniczej (AG przemienionej następnie w Akademię Górniczo-Hutniczą im S. Staszica AGH) w Krakowie, E.W. Janczewski podjął organizację pierwszej w Polsce katedry geofizyki stosowanej. W roku 1948 (1 II) został zatrudniony na stanowisku kontraktowego zastępcy profesora na Katedrze Geofizyki Stosowanej (z 4 zakładami) na Wydziale Geologiczno-Mierniczym. 31 sierpnia 1948 roku prof. E.W. Janczewski został kierownikiem tej katedry i jednocześnie sprawował funkcję kierownika jednego z zakładów w tej katedrze. W 1950 r. nastąpiły dalsze zmiany organizacyjne w Akademii Górniczo-Hutniczej. Wydział Geologiczno-Mierniczy został przemianowany na Wydział Geologiczno-Poszukiwawczy. W marcu 1953 r. rektor AGH wystąpił do Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego z wnioskiem o mianowanie E.W. Janczewskiego kierownikiem Katedry Geofizyki

3 Edward Walery Janczewski ( ) 299 Geologicznej, z równoczesnym powierzeniem mu obowiązków kierownika Zakładu Geologicznej Geofizyki Ogólnej i Geoanalityki. Od 1 listopada 1954 r. prof. E.W. Janczewski pozostawał na stanowisku profesora zwyczajnego AGH. Jednocześnie ubocznym zajęciem profesora było zatrudnienie (od 1 XII 1955) na etacie pracownika naukowego w Zakładzie Mechaniki Górotworu PAN. W roku 1954 rektor AGH wystąpił do Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego o przyznanie prof. E.W. Janczewskiemu tytułu naukowego profesora zwyczajnego. 8 listopada 1954 r. Centralna Komisja Kwalifikacyjna dla Pracowników Naukowych przyznała E.W. Janczewskiemu ten tytuł i minister (1 XI 1954) powołał profesora na stanowisko samodzielnego pracownika nauki przy Katedrze Geofizyki Geologicznej na Wydziale Geologiczno-Poszukiwawczym AGH. W procesie uzwyczajnienia prof. E.W. Janczewskiego uznano, że licencjat z geofizyki, uzyskany przez profesora na uniwersytecie szwajcarskim, może być uznany jako równoważny polskiemu doktoratowi (starego typu). Profesor biegle władał językami francuskim, włoskim i niemieckim, ponadto posługiwał się językami angielskim i rosyjskim. Profesor E.W. Janczewski był odznaczony Medalem 10-lecia Polski Ludowej i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1956). Zmarł 24 VIII 1959 w Krakowie i został pochowany na Cmentarzu Rakowickim. Działalność naukowa profesora Edwarda Walerego Janczewskiego Pierwszą pracą naukową E.W. Janczewskiego były studia nad rzeźbą glacjalną dolin alpejskich dorzecza Rodanu. Owocem tych badań, rozpoczętych z porady prof. Emila Arganda i prowadzonych w bliskim kontakcie z tym badaczem, zajmującym się w owym czasie (ok r.) wykonywaniem zdjęć geologicznych na arkuszu Grand Combin mapy 1:50 000, była rozprawa pod tytułem Le de Bagnes, étude de morphologie glaciaire (praca niepublikowana, ok. 40 stron maszynopisu z licznymi profilami, tablicami oraz oryginalnym zdjęciem topograficznym w skali 1:50 000, obejmującym ok. 25 km²). Praca ta była przedstawiona jako teza doktorska na Uniwersytecie w Neuchâtel i uzyskała bardzo pochlebną ocenę ze strony prof. Arganda (1914). Przebywając w okresie I wojny światowej ( ) w Szwajcarii, E.W. Janczewski nie miał niezbędnych warunków materialnych, aby móc wiele czasu poświęcić pracy naukowej. Miał on jednak możność rozpoczęcia badań nad wysuwaniem się naprzód języka lodowca Findelen koło Zermatt (1916), następnie wykonania zdjęcia topograficznego lodowca Prohabella (pod Piz Kesch), przez który przebiega dział wodny między Innem i Renem (anastomoza języka).

4 300 J. Kowalczuk W roku 1918 prowadził badania nad morfologią doliny Landwasser. Ukazała się drukiem pierwsza jego praca poświęcona tym badaniom Les vallées préglaciaires du Rhin Alpin (Bull. Soc. Vaud. Sc. Natur., 1918). Połączenie gruntownego przygotowania z zakresu geologii z zainteresowaniami geofizycznymi, wspartymi studiami tego przedmiotu i rozległym praktycznym doświadczeniem instrumentalnym i pomiarowym, stanowiło od tej pory główny rys jego długoletniej i owocnej działalności naukowej. Charakteryzując działalność naukową E.W. Janczewskiego na terenie Szwajcarii, trzeba wspomnieć o jego pasji, jaką było taternictwo i alpinizm. To zamiłowanie do poczynań górskich, których początki datują się na lata w Tatrach, zostało następnie w Szwajcarii w sposób niezwykle intensywny rozszerzone i połączone z działalnością zawodową geologa, geomorfologa i glacjologa. Każdego roku przemierzał wówczas z przyborami geologicznymi lodowce i kotły wysokogórskie, kierowany zainteresowaniami badacza. Swoją pracę naukową urozmaicał parodniowymi wyprawami wysokogórskimi. Ich wynikiem są liczne wejścia szczytowe, odbywane przeważnie samotnie. Zostały opublikowane interesujące reportaże Janczewskiego z okresu jego działalności alpinistycznej (Taternik, roczniki: VIII, XII i z lat ). W reportażu Matterhorn (Taternik, rocznik XII) tak pisze o początkach swoich górskich poczynań: Na tatrzańskich granitach stawiałem pierwsze kroki, wiodące w czarowny świat wierchów. Na tatrzańskich turniach poznałem urok trudności zawrotnych szlaków. Karłowicz wprowadził mnie do Sekcji, w sam środek najżywszego ruchu taternickiego, ale on też nie dał mi zboczyć na manowce czysto sportowych wspinaczek; za jego przykładem zakosztowałem niezrównanych rozkoszy samotnych wędrówek i głębokiego odczuwania wysokogórskiej przyrody ( ). W latach prowadził w Szwajcarii badania nad ruchami sejsmicznymi, których ogniska leżały w krajach alpejskich, szczególnie w bruździe górnego Rodanu. Po powrocie do kraju w latach podjął pracę najpierw jako kartograf, następnie jako geofizyk w organizowanym przez J. Moroziewicza Państwowym Instytucie Geologicznym, wchodząc w ten sposób do grona pierwszych współtwórców tej zasłużonej dla nauki polskiej instytucji. W roku 1921, z ramienia PIG, wykonał zdjęcie topograficzne i fotogrametryczne na terenie Tatr Wysokich. W roku 1923 współpracował z Komisją Graniczną Polsko-Czechosłowacką przy projektowaniu i pomiarach sieci triangulacyjnej na odcinku Tatr. W roku 1923, jako jedyny w PIG geofizyk, rozpoczął starania o utworzenie w tej instytucji oddziału geofizycznego. Gdy po dwu latach znalazły się kredyty na zakup stosownych instrumentów geofizycznych, wyjechał do Budapesztu, gdzie zapoznał się z budową wag skręceń w tamtejszym Instytucie Eötvösa, biorąc udział w pomiarach grawimetrycznych na terenie Węgier.

5 Edward Walery Janczewski ( ) 301 E.W. Janczewski zorganizował pierwsze na terenie Polski badania geofizyczno- -poszukiwawcze. W latach przeprowadził badania grawimetryczne na terenie wschodniego Podkarpacia i Kałusza, a uzyskane wyniki ogłaszał w licznych sprawozdaniach z posiedzeń naukowych PIG i opracowaniach PIONIERA S.A. (Lwów). Publikacje te stanowią w polskiej literaturze naukowej pierwsze i pionierskie pozycje z zakresu geofizyki stosowanej dla celów geologiczno-poszukiwawczych. E.W. Janczewski zainicjował w tych latach stosowanie nowych wówczas, rozpoczynających dopiero rozwój, metod refrakcyjnych w sejsmice poszukiwawczej. W roku 1929 udał się do Niemiec i Francji w celu zapoznania się z nowocześniejszą aparaturą geofizyczną. Pierwsze w Polsce zastosowanie metody sejsmicznej-refrakcyjnej, przy użyciu wyłącznie polskiego personelu i aparatury nabytej przez PIG, odbyło się pod kierunkiem E.W. Janczewskiego w 1931 r., w celu zbadania zagadnienia gazonośności pomiędzy Daszawą i doliną rzeki Tyśmienicy. W sprawozdaniach z tych prac (1932) wskazał E.W. Janczewski na Opary jako jedyny obszar rokujący większe nadzieje na znalezienie interesujących złóż gazowych. Wyniki tej kampanii, jak też następnej oraz zdjęć grawimetrycznych wykonanych w roku 1934 koło Truskawca, nie zostały opublikowane, gdyż stosownie do umowy z PIONIEREM S.A. stanowiły opracowanie zastrzeżone. W roku 1931 E. W. Janczewski, zachęcony interesującymi wynikami wahadłowych pomiarów siły ciężkości na Pomorzu z inicjatywy T. Banachiewicza, wszedł w porozumienie z Głównym Urzędem Miar. W celu kontynuowania pomiarów siły ciężkości w innych okolicach kraju, interesujących ze względu na rozwój geologicznych prac poszukiwawczych, pozyskał dla PIG współpracę czołowego specjalisty GUM w dziedzinie grawimetrii inż. A. Kwiatkowskiego. Gdy w lutym 1932 r. wystąpiły w kilku rejonach Polski (Kieleckie, Lubelskie, Łukowskie, Płockie) mikroruchy sejsmiczne, E.W. Janczewski odwiedził te tereny, zbierając wszelkie dane odnoszące się do tego ciekawego zjawiska (Sprawozd. z Pos. Nauk. PIG, 1932). W latach E.W. Janczewski prowadził poszukiwania geofizyczne metodą magnetyczną na Wołyniu i koło Druskiennik. I tu osiągnął powodzenie, trafnie ustalając pozycje wielu wylewów bazaltowych tych okolic. Uzyskane wyniki prac zostały ogłoszone drukiem, częściowo wspólnie z J. Samsonowiczem i A. Ż ewierż ejewem (Sprawozd. z Pos. Nauk. PIG, ). Z chwilą otrzymania przez PIG dwu grawimetrów Thyssena, w latach E.W. Janczewski wrócił do stosowania metod grawimetrycznych, znacznie przez ten czas udoskonalonych. Objął kierownictwo jednej z grup grawimetrycznych (IX 1937), a korzystając ze stosunkowo wysokiej dokładności (przy starannej obserwacji, w czym E.W. Janczewski zawsze celował), przeprowadził najpierw rekonesansowe, a następnie szczegółowe badania terenowe na rozległym obszarze

6 302 J. Kowalczuk Kujaw, między Żninem na zachodzie a Izbicą i Kłodawą na wschodzie. Program prac obliczony na szeroką skalę przewidywał badanie budowy Wału Kujawskiego, ze szczególnym uwzględnieniem poszukiwania nowych słupów lub wysadów solnych. Prace te, do dziś stanowiące wartościowe źródło znajomości anomalii siły ciężkości w tej części Polski, przyniosły rozliczne wyniki, w owym czasie zupełnie nieoczekiwane i wręcz sensacyjne. Już w jesieni 1937 r. E.W. Janczewski odkrył wybitną strukturę solną, którą uważał za typowy objaw tektoniki solnej. Pogląd ten został potwierdzony przez wiercenia PIG w Zalesiu, a następnie przez badania sejsmiczne, refrakcyjne i refleksyjne wykonane przez firmę Geotechnika (Lwów, dr Z. Mitera). W zachodniej części badanego obszaru został ujawniony także skomplikowany charakter struktur wgłębnych Inowrocławia, Góry, Mogilna, Wapna i in., daleki od prostoty ówczesnych pojęć, zdobytych metodami geologii powierzchniowej i niezbyt licznymi wierceniami. W części wschodniej badanego obszaru E.W. Janczewski odkrył rozległą anomalię siły ciężkości, znaną dziś pod nazwą kłodawskiej. Prace te prowadził częściowo przy pomocy młodych geofizyków B. Bań skiego i W. Chaciń skiego, głównie jednak sam. Wybuch II wojny światowej zmusił E.W. Janczewskiego do przerwania pracy. Wyniki badań na Kujawach nie zostały ogłoszone drukiem z powodu zniszczenia całego opracowanego już materiału na skutek spalenia przez Niemców gmachu PIG. Prowizoryczne sprawozdanie z mapami zostało powielone w niewielkiej liczbie egzemplarzy. Jak wielkie znaczenie przywiązywali do tych wyników okupacyjni geologowie i geofizycy niemieccy, może świadczyć fakt, że w latach rzucono z ich strony na te tereny kilkanaście grup pomiarowych niemieckich i wykonano kilkadziesiąt tysięcy pomiarów szczegółowych wagami skręceń i grawimetrami, w celu bliższego okonturowania struktur odkrytych przez E.W. Janczewskiego. W odnośnej literaturze geologicznej okresu wojennego zostało pominięte nazwisko polskiego odkrywcy. Po zakończeniu II wojny światowej E.W. Janczewski podjął współpracę z PIG w jego krakowskiej placówce. Współdziałał również z nowo organizującym się przemysłem naftowym, na którego życzenie zlokalizował pierwszy otwór wiertniczy w rejonie anomalii kłodawskiej. Wiercenie to potwierdza istnienie bardzo dużego wysadu solnego, ujawniając w nim przewarstwienia soli potasowych o gospodarczo interesujących miąższościach. Można śmiało nazwać E.W. Janczewskiego odkrywcą tego złoża. E.W. Janczewski podjął w 1948 r. organizację w Akademii Górniczej w Krakowie pierwszej w Polsce katedry geofizyki stosowanej. Katedra ta dostarczyła licznego zastępu inżynierów o specjalizacji geofizycznej dla krajowych służb geologiczno- -poszukiwawczych. W tym okresie swej działalności dydaktycznej E.W. Janczewski opublikował kilka skryptów z zakresu geofizyki stosowanej, a ponadto przygotował i opublikował podręcznik akademicki pt. Zarys sejsmologii ogólnej i stosowanej (1955).

7 Edward Walery Janczewski ( ) 303 W dziedzinie kształcenia kadry naukowej E.W. Janczewski był promotorem dwu przewodów doktorskich, pierwszych w zakresie geofizyki stosowanej po II wojnie światowej w Polsce (dr S. M a ł oszewski i dr Z. Fajklewicz). Obok zajęć dydaktycznych E.W. Janczewski zajmował się żywo problematyką górnośląskich wstrząsów górniczych i na ten temat ogłosił kilka wartościowych prac, dotyczących zarówno metod wyznaczania pozycji ognisk, jak i kwestii wyjaśnienia ich rozkładu przestrzennego i mechanizmu powstania. Był niewątpliwie prekursorem nowego działu geofizyki stosowanej geofizyki górniczej. Materiały wpłynęły do redakcji 26 VII Literatura Akta osobowe Edwarda Walerego Janczewskiego. Archiwum AGH, Kraków. Kowalczuk J., 1999, Edward Walery Janczewski( ). Życie i działalność naukowa w Akademii Górniczo-Hutniczej. Materiały V Konferencji Naukowo-Technicznej, AGH, Kraków, Kowalczuk J., 2001, 100-lecie geofizyki polskiej Kalendarium. Wyd. drugie poszerzone. Wydawnictwo Arbor, Kraków. Kowalczuk J., 2003, Edward Walery Janczewski ( ); Życie i działalność naukowa. Wiek Nafty, 13, 2, Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego, Bóbrka. Olczak T., 1960, Profesor Dr Edward W. Janczewski ( ). (z wykazem prac naukowych E. W. Janczewskiego), Acta Geoph. Pol., 8, 1. Wala A., 1960, Edward W. Janczewski ( ). (z wykazem ważniejszych wejść alpejskich E.W. Janczewskiego), Taternik, 2. Streszczenie Edward Walery Janczewski, znakomity geofizyk polski, badacz, utalentowany i zamiłowany wychowawca-pedagog, urodził się 28 II 1887 r. w Krakowie. W roku 1906 podjął naukę na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, poświęcając się studiowaniu fizyki, geologii i geofizyki. W 1909 roku, wyjechał do Szwajcarii i tam studiował sejsmologię, geologię i glacjologię na uniwersytetach we Fryburgu. Zurychu. Lozannie i Neuchâtel, uzyskując licencjat matematyczno-przyrodniczy (1912) i doktorat (1914). Po I wojnie światowej (po powrocie do kraju) pełnił funkcję geologa-geofizyka w Państwowym Instytucie Geologicznym (PIG). Po zakończeniu II wojny światowej podjął pracę w Krakowie, najpierw w tutejszym Oddziale PIG, a od 1948 r. pracę pedagogiczną w szkolnictwie wyższym w Akademii Górniczo-Hutniczej. Zorganizował pierwszą katedrę geofizyki stosowanej i do końca życia był jej kierownikiem, na stanowisku profesora zwyczajnego. Umarł 24 VIII 1959 r. w Krakowie. Działalność naukową E.W. Janczewski rozpoczął w Szwajcarii, pod kierunkiem prof. E Arganda. Praca z zakresu geologii i glacjologii, wykonana w 1911 r., została przedstawiona jako teza doktorska na Uniwersytecie w Neuchâtel. W roku 1923, jako jedyny geofizyk w PIG, rozpoczął starania o utwo-

8 304 J. Kowalczuk rzenie w tej instytucji oddziału geofizycznego. Zorganizował pierwsze na terenie Polski badania geofizyczno-poszukiwawcze (grawimetryczne i sejsmiczne), które doprowadziły do nakreślenia kierunków badawczych w zakresie poszukiwania struktur geologicznych, do dzisiaj aktualnych w polskiej geologii złożowej. Pod koniec życia, obok zajęć dydaktycznych (jest autorem m.in. oryginalnego podręcznika akademickiego pt. Zarys sejsmologii ogólnej i stosowanej, 1955), E.W. Janczewski zajmował się żywo problematyką górnośląskich wstrząsów górniczych i na ten temat ogłosił kilka wartościowych prac, dotyczących zarówno metod wyznaczania pozycji ognisk, jak i kwestii wyjaśnienia ich rozkładu przestrzennego i mechanizmu powstawania. Edward Walery Janczewski był niewątpliwie prekursorem nowego działu geofizyki stosowanej geofizyki górniczej. S ł owa kluczowe: geofizyka, Edward Walery Janczewski, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie Summary Edward Walery Janczewski, a prominent Polish geophysicist and scientist, and a talented and devoted teacher, was born on 28 February 1887 in Cracow. In 1906 E. W. Janczewski took up studies in physics, geology and geophysics at the Jagiellonian University in Cracow. In 1909 he left for Switzerland and enrolled in seismology, geology and glaciology courses at universities of Freibourg, Zurich, Lausanne and Neuchâtel. He obtained a licentiate in mathematics and nature in 1912 and a doctorate in After the First World War, Janczewski returned to Poland and took a position of a geologistgeophysicist in the State Geological Institute (PIG), and after the Second World War in a Cracow branch of PIG. In 1948 Janczewski was employed at the Academy of Mining and Metallurgy in Cracow. He founded the first Chair of Applied Geophysics and was its director till the end of his life. Edward Walery Janczewski died on 24 August 1959 in Cracow. Edward Walery Janczewski began his scientific activity consulted by Prof. E. Argand in Switzerland, His study on geology and glaciology made in 1911 was submitted as his doctor (PhD) thesis at the University of Neuchâtel. In 1923, being an only geophysicist in the State Geological Institute, Janczewski made endeavors to establish a section of geophysics there. He organized precursory geophysical prospecting in Poland including gravity and seismic investigations. This made foundations for further investigations of geological structures that are still valid in deposit geology in Poland. In addition in his didactic activity, Janczewski was the author of an academic handbook An Outline of General and Applied Seismology. Late in his life Janczewski was strongly engaged in problems of mining shocks in the Upper Silesia. He published a few valuable papers on methods of locating sources of these shocks as well as on explaining their spatial distribution and processes of generation. Undoubtedly, Janczewski was a precursor of a new branch of applied geophysics mining geophysics. Key words: geophysics, Edward Walery Janczewski, AGH University of Science and Technology in Cracow