Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych
|
|
- Damian Staniszewski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych Scientific Works of Institute of Ceramics and Building Materials Nr 24 (styczeń marzec) Prace są indeksowane w BazTech i Index Copernicus ISSN Rok IX Warszawa Opole 2016
2 TERESA WALA * JERZY CZECHOWSKI ** BRONISŁAW PSIUK *** Prace ICiMB 2016 nr 24: Słowa kluczowe: mikrostruktura, korozja betonu, kocioł rusztowy, biomasa. W artykule przedstawiono badania zmian mikrostruktury betonu glinokrzemianowego z dodatkiem SiC po pracy w kotle rusztowym w warunkach współspalania biomasy. W badaniach wykorzystano technikę mikroskopii świetlnej (LM), mikroskopii skaningowej (SEM/EDS) oraz dyfrakcji rentgenowskiej (XRD). Wykazano, że przyczyną szybkiego zużywania się betonu była złożona korozja chemiczna i mechaniczna. Korozja chemiczna polegała głównie na reakcji ziaren SiC obmurza ogniotrwałego ze składnikami gazowymi i stałymi, bogatymi m.in. w alkalia, MgO, CaO, siarkę i fosfor, znajdującymi się w spalinach i pyłach oraz na tworzeniu się wtórnych produktów w postaci narostu. Wykazano, że korozja mechaniczna następowała wskutek dużych naprężeń w materiale, których obrazem w mikrostrukturze były liczne mikropęknięcia i pęknięcia osłabiające wytrzymałość materiału z powodu utlenienie SiC i powstawania krystobalitu, z którym mogą wiązać się zmiany wymiarów liniowych kształtek betonowych wyłożenia kotła. W świetle danych literaturowych węgiel będzie jeszcze długo głównym strategicznym paliwem w Polsce [1]. Z uwagi na podjęte zobowiązania międzynarodowe dotyczące wykorzystania odnawialnych źródeł energii (OZE) i ograni- * Mgr, Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych w Warszawie, Oddział Materiałów Ogniotrwałych w Gliwicach ** Dr inż., Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych w Warszawie, Oddział Materiałów Ogniotrwałych w Gliwicach, j.czechowski@icimb.pl *** Dr, Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych w Warszawie, Oddział Materiałów Ogniotrwałych w Gliwicach, b.psiuk@icimb.pl
3 82 TERESA WALA, JERZY CZECHOWSKI, BRONISŁAW PSIUK czenia emisji CO 2 nakreślono strategię polityki energetycznej Polski do 2030 r. i ustalono podstawowe kierunki rozwoju i wzrost wykorzystania OZE [2 3]. Odnawialne źródła energii według dyrektyw UE zostały zdefiniowane w ustawie o odpadach, w której część odpadów komunalnych zakwalifikowano jako surowiec OZE [4 5]. Odpowiednie regulacje prawne mówią o tym, że polityka energetyczna Polski do 2025 r. przewiduje wykorzystanie różnorodnej biomasy zawartej w odpadach przemysłowych i komunalnych oraz spoza produkcji roślinnej i zwierzęcej [6 8]. Biomasę definiuje się jako wszelką substancję organiczną roślinną lub zwierzęcą i inne podobne substancje uzyskane z przetworzenia surowców pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, wraz ze ściekami gospodarczymi, komunalnymi i gazem wysypiskowym (np. osady z oczyszczalni ścieków, odpady rafineryjne, zużyte oleje, odpady z papierni, drewno poużytkowe, słoma) [9]. W zależności od rodzaju paliwa zmienia się jej energetyczność, która ma ścisły związek z zawartością węgla, wodoru i tlenu [10]. Zgodnie z nowymi trendami produkcji energii zielonej z OZE najprostszym sposobem jej pozyskania jest technologia dedykowanego spalania biomasy w kotłach energetycznych do tego celu przeznaczonych [11]. Inną technologią ograniczenia emisji CO 2 jest współspalanie (co-firing) w istniejących kotłach spalających węgiel z paleniskami rusztowymi i bezrusztowymi. Spalanie w kotłach rusztowych jest najbardziej rozpowszechnioną technologią spalania biomasy, ponieważ tego typu instalacje pozwalają na wykorzystanie paliwa o zmiennych parametrach, a dodatkową ich zaletą są stosunkowo niskie koszty inwestycyjne i eksploatacyjne [12]. Jednakże podczas spalania biomasy powstają produkty stałe (popioły) i gazowe, które wpływają na korozję kotła. Badania przyczyn korozji w kotłach, w których spala się biomasę, najczęściej dotyczą wyłożeń ogniotrwałych z uwagi na koszty związane z wymianą obmurzy wskutek przedwczesnego ich zużycia. Dotychczasowe nieliczne opracowania dotyczące przyczyn zużywania się obmurzy betonowych w kotłach cieplnych najczęściej dotyczą kotłów fluidalnych [13 14]. Badania materiałów ogniotrwałych po korozji w kotłach energetycznych rusztowych wymagają bardziej kompleksowego ujęcia. Celem pracy była ocena przyczyn korozji betonów ogniotrwałych w warunkach współspalania biomasy w wybranym kotle rusztowym, przeprowadzona na podstawie badań mikrostrukturalnych przy użyciu techniki SEM/EDS wspartej analizą składu fazowego (XRD). Kotły rusztowe wykorzystywane do współspalania biomasy, czy też innych paliw alternatywnych, wymagają jedynie zapewnienia ciągłego dostarczania biomasy na ruszt i umieszczania jej warstwy nad lub pod warstwą węgla, co pozwala na
4 ZMIANY MIKROSTRUKTURY BETONU OGNIOTRWAŁEGO Z KOTŁA RUSZTOWEGO PO PRACY dowolne ustalanie proporcji paliw. Spalaniu towarzyszy odpowiednia procedura doprowadzająca do uwolnienia się i zapalenia lotnych frakcji zawartych w węglu. Dokładny opis budowy oraz zasadę działania kotłów rusztowych można znaleźć w literaturze źródłowej [15 16]. Ważną częścią budowy kotła rusztowego jest jego obmurze ogniotrwałe, na które składają się następujące elementy: sklepienie zapłonowe, wyłożenie ścian bocznych, uszczelnienie komory dolnej ściany bocznej, wymurówka tylnej części kotła, gorący lej. W kotłach rusztowych sklepienie zapłonowe jest jednym z istotniejszych elementów decydujących o prawidłowej pracy kotła. Narażone jest ono na bardzo szybki wzrost temperatury, zależny od czasu osiągania temperatury pracy, do ok o C [17]. Czynniki korozyjne obmurza w przypadku współspalania biomasy mogą być stałe, ciekłe i gazowe [18 19]. Według autorów [20] głównym stałym czynnikiem korozyjnym biomasy są popioły powstające w wyniku spalania węgla i biomasy. Średni skład chemiczny popiołów z węgla kamiennego wydobywanego w Polsce w % atomowym jest następujący: tlen (62,91), Si (14,96), Al (11,02), C (4,98), Fe (1,33), K (1,26), Mg (1,22), Ca (1,07), Na (0,79), Ti (0,32), S (0,23), P (0,12). Większą zawartość żelaza (2,6% at.), wapnia (12,7% at.) i siarki (3,0% at.) stwierdzono w popiołach lotnych powstałych z węgla brunatnego. Popioły lotne z biomasy posiadają w swoim składzie pierwiastkowym znacznie mniej atomów metali: tytanu (Ti), glinu (Al), żelaza (Fe) niż pyły z węgla. W pyłach z biomasy (zrębki drewna, słoma) nie zaobserwowano nawet śladowych ilości metali ciężkich. Popioły z biomasy zawierają więcej metali alkalicznych (K), wapnia (Ca) i chloru (Cl) w porównaniu do paliw konwencjonalnych i wywoływać mogą duże problemy, które wynikają z tworzenia się osadów popiołu na rurach grzewczych. Analiza pierwiastkowa popiołów wykazała, że popiół z wypalania słomy zawierał wysoką zawartość: Si, K i Ca, a popioły lotne ze słomy osadzone na ruszcie były bogate w K, Cl i S [21 22]. Analiza elementarna wykazała czterokrotnie większy udział tlenu dla biomasy niż dla paliwa konwencjonalnego i o połowę mniejszy udział węgla. Przyjmuje się, że proces współspalania przebiega w temperaturze C przy nadmiarowym udziale powietrza w przedziale %, podczas którego wydzielają się także składniki gazowe.
5 84 TERESA WALA, JERZY CZECHOWSKI, BRONISŁAW PSIUK Do gazowych czynników korozyjnych powstałych w wyniku spalania biomasy należą m.in.: CO, CO 2, SO 2, HCl, HF i NO x [23]. Badaniami objęto materiał z kształtek betonowych pobranych ze sklepienia zapłonowego rusztowego kotła energetycznego OR 45 po pracy awaryjnej. Awaria polegała na wypięciu się kształtek z zaczepów. Badany beton był materiałem glinokrzemianowym z dodatkiem SiC, pobrany od strony pracującej. Do badań zastosowano następujące metody: mikroskopię świetlną (LM), mikroskopię skaningową z mikroanalizą rentgenowską (SEM/EDS) oraz dyfrakcję rentgenowską (XRD). Preparaty do obserwacji mikroskopowych wykonano w postaci zgładów zatopionych w żywicy epoksydowej. Obserwacje techniką LM przeprowadzono w mikroskopie optycznym typu MeF2 firmy Reichert, w świetle odbitym. Rejestracje obrazów mikroskopowych z kalibracją powiększeń wykonano przy użyciu programu komputerowego Q Win firmy Leica. Badania metodą SEM/ /EDS przeprowadzono przy użyciu elektronowego mikroskopu skaningowego Mira III wyposażonego w system mikroanalizy rentgenowskiej Aztek firmy Oxford Instruments. Próbki powlekano warstewką węgla w urządzeniu Q150T ES firmy Quorum. Dodać należy, że w tabelach z wynikami składu chemicznego w mikroobszarach zachowano automatyczną numerację pochodzącą z oprogramowania spektroskopu EDS. Dlatego należy przyjąć, że używane w tych tabelach i odpowiadających im mikrografiach określenie spectrum oznacza punkt pomiarowy. Dokładność oznaczenia składu chemicznego w określonym punkcie można oszacować na 10%. Badana próbka betonu po pracy od strony pracującej cechowała się budową strefową. Na podstawie obserwacji mikrostruktury wyróżniono następujące strefy: zewnętrzną (narost) o grubości od ok. 2,0 do 4,0 mm (A), reakcyjną o grubości od ok. 100 do 500 µm (B), wewnętrzną, zwartą (wyrobu zmienionego) i porowatą, spękaną (wyrobu częściowo zmienionego) grubości do ok. 16 mm (C) (ryc. 1). Na rycinie 1 mikrostruktura narostu (A) wyraźnie odróżnia się od mikrostruktury pozostałego fragmentu materiału. Cechą charakterystyczną narostu jest jednorodna budowa i duże nieregularne lub zaokrąglone pory. Natomiast strefa reakcyjna (B) występuje na kontakcie narostu z betonem. Obserwowana mikrostruktura betonu jest wyraźnie niejednorodna, zbudowane z dużych ziaren szkieletu ceramicznego i drobnoziarnistej osnowy. Ponadto obserwowano w mi-
6 ZMIANY MIKROSTRUKTURY BETONU OGNIOTRWAŁEGO Z KOTŁA RUSZTOWEGO PO PRACY krostrukturze materiału pęknięcia szczelinowe o przebiegu równoległym do powierzchni pracującej, biegnące po granicach dużych ziaren. Ź r ó d ł o: Ryc. 1 9 opracowanie własne. Ryc. 1. Mikrografia SEM/BSE mikrostruktura betonu po pracy obszary badane A, B, C A. Strefa zewnętrzna (narost) Mikrostruktura narostu obserwowana przy większych powiększeniach charakteryzowała się drobnokrystaliczną, polikrystaliczną budową z pojedynczymi mikropęknięciami (ryc. 2). Ryc. 2. Mikrografia LM mikrostruktura narostu betonu po pracy trawiona roztworem alkalicznym HCl i HF
7 86 TERESA WALA, JERZY CZECHOWSKI, BRONISŁAW PSIUK Mikrostrukturę budowały słupkowe kryształy fazy glinokrzemianowej z szeregu albit (Na 2 Al 2 Si 6 O 8 ) anortyt (CaAl 2 Si 2 O 8 ), spinele i faza międzykrystaliczna łatwo ulegająca wytrawianiu. Spinele występowały w formie wrostków w fazie międzykrystalicznej. Lokalnie towarzyszyły im jasne listewki typu ilmenitu (ryc. 2). Identyfikację zaobserwowanych struktur ułatwiła metoda trawienia i badania składu chemicznego w mikroobszarze (ryc. 2, tab. 1). 10 μm Ryc. 3. Mikrografia SEM/BSE betonu po pracy obszar pomiarowy A narost (a); punkty pomiarowe składu chemicznego metodą EDS (b) T a b e l a 1 Skład chemiczny (% mas.) i fazowy z punktów pomiarowych w mikroobszarach zaznaczonych na rycinie 3 b Skład tlenkowy 8 anortyt sodowy 9 anortyt sodowy 10 faza szklista 11 faza szklista 12 spinele 13 spinele 14 ilmenit 15 ilmenit Na 2 O 2,2 2,2 1,8 1,6 MgO 0,2 1,7 1,8 21,0 15,2 8,3 13,3 Al 2 32,7 32,0 15,9 16,9 43,5 37,0 19,8 28,5 SiO 2 49,8 48,9 66,3 66,5 0,7 17,9 1,3 7,6 P 2 O 5 3,5 3,4 K 2 O 0,4 0,4 5,4 5,2 0,6 0,4 CaO 14,8 14,3 1,7 2,2 1,8 TiO 2 1,3 1,2 7,4 3,9 Cr 2 1,0 0,8 Fe 2 2,1 2,4 1,2 30,3 23,4 63,2 43,9 ZnO 3,4 3,2 2,2 Razem 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Ź r ó d ł o: Tab. 1 6 opracowanie własne.
8 ZMIANY MIKROSTRUKTURY BETONU OGNIOTRWAŁEGO Z KOTŁA RUSZTOWEGO PO PRACY B. Strefa reakcyjna W strefie reakcyjnej widoczna była zmieniona pierwotna mikrostruktura osnowy betonu wraz z ziarnami palonki mullitowej i SiC. Wokół ziaren palonki obserwowano obwódki reakcyjne o grubości do ok. 200 µm oraz liczne pory otwarte w osnowie. W obszarach, w których ziarna palonki mullitowej kontaktowały się z napiekiem zaobserwowano pojedyncze listewki glinokrzemianu (z szeregu albit anortyt) łatwo ulegające wytrawianiu oraz kanciaste kryształy spineli z jasnymi listewkami (ryc. 4). Ryc. 4. Mikrografia LM mikrostruktura strefy reakcyjnej betonu po pracy trawienie roztworem alkalicznym HCl i HF
9 88 TERESA WALA, JERZY CZECHOWSKI, BRONISŁAW PSIUK Identyfikację składu fazowego zaobserwowanych struktur w pobliżu kontaktu napieku z osnową betonu ułatwiły metody trawienia i badania składu chemicznego w mikroobszarze (ryc. 4 5, tab. 2). 10 μm Ryc. 5. Mikrografia SEM /BSE betonu po pracy obszar pomiarowy B, strefa reakcyjna (a); punkty pomiarowe składu chemicznego metodą EDS (b) T a b e l a 2 Skład chemiczny (% mas.) i fazowy z punktów pomiarowych zaznaczonych na rycinie 5 b Skład tlenkowy 23 korund 16 SiC 17 krystobalit 18 krystobalit 19 faza szklista 20 faza szklista 22 anortyt sodowy Na 2 O 1,8 1,8 2,7 MgO 0,4 0,6 0,8 Al 2 97,9 0,4 1,0 14,6 14,9 33,2 SiO 2 2,1 100,0 99,6 99,0 76,1 75,5 49,9 P 2 O 5 0,3 S 0,5 K 2 O 6,0 6,3 1,5 CaO 1,0 11,0 ZrO 2 0,9 Razem 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 W identyfikacji składników fazowych z oznaczonego składu chemicznego w mikroobszarze uwzględniono wyniki składu fazowego przeprowadzone metodą dyfrakcji rentgenowskiej (XRD), które przedstawiono w tabeli 3. (Badania rentge-
10 ZMIANY MIKROSTRUKTURY BETONU OGNIOTRWAŁEGO Z KOTŁA RUSZTOWEGO PO PRACY nograficzne wskazane są, jeżeli dotyczą polimorficznych odmian strukturalnych krzemionki i roztworów stałych). T a b e l a 3 Skład fazowy próbki ze strefy reakcyjnej betonu po pracy w kotle rusztowym Próbka Skład fazowy Wzór Beton po pracy mullit krystobalit moissanit 4H moissanit 6H moissanit 15H korund anortyt sodowy C. Strefa wewnętrzna Al 1,96 Si 0,79 O 4,9 SiO 2 SiC SiC SiC α-al 2 (Ca, Na) (Si, Al) 4 O 8 W mikrostrukturze strefy wewnętrznej betonu, mniej zmienionej (C), wyodrębniono dwie warstwy różniące się budową, która wraz z oddalaniem się od powierzchni pracującej wykształcona była w postaci warstwy: porowatej i zwartej. a) POROWATA Na głębokości ok. 4 5 mm od powierzchni kontaktu betonu z narostem obserwowano rozluźnioną, porowatą mikrostrukturę osnowy. Pomiędzy ziarnami SiC z obwódkami reakcyjnymi SiO 2 widoczne były agregaty kryształów korundu (α-al 2 ), tkwiące w spoiwie wiążącym. Spoiwem wiążącym była faza glinokrzemianowa oraz faza szklista. Występujące w osnowie kanalikowe pory otwarte charakteryzowały się średnicami najczęściej od ok. 1 do 60 µm (ryc. 6 7). Na rycinie 7 przedstawiono powiększony obraz mikrostruktury osnowy z punktami pomiarowymi składu chemicznego. Skład chemiczny w wybranych punktach pomiarowych zebrano w tabeli 4. Ryc. 6. Mikrografia LM mikrostruktura strefy wewnętrznej (C) porowatej betonu po pracy
11 90 TERESA WALA, JERZY CZECHOWSKI, BRONISŁAW PSIUK Interpretację składu fazowego przedstawiono w oparciu o skład chemiczny pomierzony w wybranych punktach, przeprowadzony techniką EDS. 10 μm Ryc. 7. Mikrografia SEM/EDS betonu po pracy obszar pomiarowy C, strefa wewnętrzna, porowata (a); punkty pomiarowe składu chemicznego metodą EDS (b) T a b e l a 4 Skład chemiczny (% mas.) i fazowy z punktów pomiarowych zaznaczonych na rycinie 7 b Skład tlenkowy 35 bytownit 38 krystobalit 39 faza szklista 40 korund 41 mullit Na 2 O 2,3 0,5 1,3 MgO 0,4 Al 2 35,7 1,7 21,6 99,1 71,7 SiO 2 47,8 97,8 67,9 0,9 23,6 P 2 O 5 0,7 1,1 K 2 O 0,7 4,3 CaO 12,7 3,3 TiO 2 2,8 Fe 2 1,9 Razem 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 b) ZWARTA W głębszych partiach próbki, ok. 6 mm od powierzchni kontaktu betonu z narostem, obserwowano mikrostrukturę mniej porowatą, zwartą z drobnokrystaliczną osnową. Większe pory szczelinowe widoczne były wzdłuż dużych ziaren SiC (ryc. 8).
12 ZMIANY MIKROSTRUKTURY BETONU OGNIOTRWAŁEGO Z KOTŁA RUSZTOWEGO PO PRACY Ryc. 8. Mikrografia LM mikrostruktura strefy wewnętrznej, mniej zmienionej (C) zwartej W porównaniu do wyżej opisanych stref w osnowie betonu strefy zwartej obserwowano mniejsze obwódki reakcyjne (SiO 2 ) wokół ziaren SiC i mniejsze pory niż w obszarach bliżej czoła betonu (ryc. 8). W mikrostrukturze widoczne były pory otwarte o średnicy najczęściej od ok. 0,5 do 15 µm. Na rycinie 9 a i b przedstawiono mikrostrukturę mniej zmienioną betonu z punktami pomiarowymi (tab. 5). 10 μm Ryc. 9. Mikrografia SEM betonu po pracy obszar pomiarowy C, strefa mniej zmieniona, zwarta (a); punkty pomiarowe składu chemicznego metodą EDS (b)
13 92 TERESA WALA, JERZY CZECHOWSKI, BRONISŁAW PSIUK T a b e l a 5 Skład chemiczny (% mas.) i fazowy z punktów pomiarowych zaznaczonych na rycinie 9 b Skład tlenkowy korund krystobalit r.st. mullitu faza szklista anortyt krystobalit Na 2 O 0,6 Al 2 99,4 0,7 85,4 27,0 44,6 0,6 SiO 2 0,6 99,3 14,6 72,2 34,9 99,4 P 2 O 5 0,8 CaO 0,8 19,1 Razem 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Dla zilustrowania zmian wielkości porów przeprowadzono pomiary średnicy porów w mikrostrukturze betonu, idąc od strefy reakcyjnej w głąb próbki betonu po pracy, które przedstawiono w tabeli 6. T a b e l a 6 Średnica porów otwartych w osnowie betonu po pracy w kotle rusztowym Strefa wewnętrzna Parametry reakcyjna (C) (B) porowata zwarta Średnia średnica [µm] 13,2 11,7 3,1 Odchylenie standardowe 7,6 8,2 2,1 Błąd standardowy 0,6 0,6 0,2 Max. średnicy [µm ] 43,7 60,4 13,8 Min. średnicy [µm ] 2,2 1,7 0,4 Mediana [µm] 11,6 9,7 2,6 W próbce betonu po pracy w kotle rusztowym obserwowano charakterystyczne, strefowe zmiany mikrostruktury. Mikroskopowo wyróżniono 3 strefy: zewnętrzną (obszar pomiarowy A), przejściową reakcyjną (obszar pomiarowy B) i wewnętrzną (obszar pomiarowy C). Strefa zewnętrzna wykształcona była w postaci brunatnego narostu o odmiennej mikrostrukturze niż pozostała część próbki betonu. Barwa narostu związana była z obecnością faz z udziałem pierwiastków metalicznych, m.in. żelaza, tytanu, cynku i chromu. Pierwiastki te budowały strukturę spineli złożonych typu hercynitu (Fe,Mg)Al 2 z podstawieniami ZnO ok. 3% mas. i Cr 2 ok. 1% mas. (pigmentów fazy szklistej) oraz struktury typu ilmenitu (Fe,Mg)Ti. Powstawanie narostu wiązało się z tworzeniem się niskotopliwych eutektyk w układzie Na 2 O-CaO-Al 2 -SiO 2 z udziałem roztworów stałych z szeregu al-
14 ZMIANY MIKROSTRUKTURY BETONU OGNIOTRWAŁEGO Z KOTŁA RUSZTOWEGO PO PRACY bit anortyt (Ca,Na)AlSi 2 O 8 ). Reakcja tworzenia glinokrzemianów wapniowych bogatych w Na 2 O była wynikiem kontaktu gazów i pyłów z kotła ze składnikami zawartymi w betonie w czasie jego pracy. Obserwowane w mikrostrukturze liczne pory zamknięte o średnicy do ok. 300 µm, pory otwarte i mikropęknięcia wskazują na procesy spiekana w obecności fazy ciekłej lub/i odprowadzania produktów gazowych z części wyrobu. Nie można wykluczyć w korozji betonów penetracji, poprzez pory otwarte i pęknięcia, gazowego produktu SO 2, powstałego w wyniku spalania węgla i niekorzystnej roli siarczanów. Obecność siarki w obszarach osnowy wykazano w strefie reakcyjnej, badając skład chemiczny w mikroobszarze techniką SEM/EDS (tab. 2, ryc. 5). Głównym obszarem, w którym dochodziło do zmiany mikrostruktury podczas pracy była strefa reakcyjna betonu. Z obserwacji mikroskopowych w świetle odbitym i z badań SEM/EDS wynika jednoznacznie, że w strefie reakcji korozji ulegały ziarna palonki mullitowej, jak i ziarna SiC, wokół których obserwowano obwódki reakcyjne. Obwódki reakcyjne wokół ziaren palonki zbudowane były z rekrystalizowanego anortytu wzbogaconego w Na 2 O (ryc. 4 5, tab. 2). Obwódki reakcyjne wokół ziaren SiC reprezentowane były przez polimorficzną odmianę krzemionki (SiO 2 ) w postaci krystobalitu, który zidentyfikowano metodą XRD (tab. 3). Zmianom chemicznym towarzyszyły najprawdopodobniej zmiany objętości, generujące naprężenia wewnętrzne, co sugerują obserwacje dotyczące obecności pęknięć w badanych preparatach czy poszerzania się porów w strefie reakcyjnej (tab. 6). Powstanie krystobalitu musiało nastąpić w warunkach utlenienia i silnego przegrzania wyrobu, w czasie którego utworzyła się ciekła faza szklista. Penetracja składników korodujących, doprowadzanych z zewnątrz do wyrobu, odbywała się poprzez ciekłą fazę szklistą. O rodzaju składników oddziaływujących na badany beton świadczy skład chemiczny fazy szklistej występującej w naroście, który bogaty był w SiO 2. Na podstawie tabeli 1 udział masowy tlenków w fazie szklistej można określić następująco: SiO 2 ponad 66%, Al %, K 2 O nieco ponad 5%, P 2 O 5 ok. 3,5%, CaO ok. 2%, Fe 2 bliski 2%, TiO 2 nieco ponad 1%, MgO blisko 2% mas. i Na 2 O 1 2%. Dla porównania należy przytoczyć skład chemiczny fazy szklistej osnowy betonu z obszaru na głębokości kilku mm od powierzchni kontaktu betonu z narostem (obszar pomiarowy C), gdzie oznaczono głównie (tab. 5): SiO 2 (ok. 72% mas.), Al 2 (27% mas.) i CaO (0,8% mas.). Na podstawie przeprowadzonych badań ustalono, że głównymi czynnikami powodującymi pracę awaryjną (wypięcie się kształtek z zaczepów) badanych betonów była korozja chemiczna i mechaniczna.
15 94 TERESA WALA, JERZY CZECHOWSKI, BRONISŁAW PSIUK Korozja polegała na wytworzeniu się warstwy narostu w wyniku reakcji unoszących się składników stałych i gazowych (z rozkładu biomasy) oraz z produktów utlenienia SiC (znajdującego się w betonie). Generalnie narost powinien zabezpieczać przed wnikaniem produktów współspalania z komory kotła w głąb betonu. Jednak poniżej kontaktu narostu z betonem powstała strefa reakcyjna, w której wydzieliła się faza ciekła bogata w SiO 2 i domieszki (m.in. alkalia, żelazo, fosfor), które obniżały jej lepkość i ułatwiały wnikanie do betonu. Stwierdzono, że wokół ziaren SiC powstały produkty utlenienia, z których wykrystalizował się krystobalit, co mogło powodować zmiany objętości i wymiarów liniowych kształtek. Efektem takich reakcji były naprężenia wewnętrzne, które mogły przekraczać lokalną wytrzymałość tworzywa, co skutkowało poszerzaniem się porów, tworzeniem pęknięć i wzrostem porowatości. Wzrost porowatości mógł ułatwić wnikanie gazowych produktów współspalania do betonu, m.in. fosforu i siarki. Przeprowadzone badania wskazują, że w przypadku zastosowania w obmurzu kotła rusztowego betonów zawierających SiC w wyniku przegrzania w części sklepienia zapłonowego, proces utlenienia SiC i reakcja z alkaliami przyspieszają niszczenie. Ograniczenie tych procesów wymagałoby ograniczenia przegrzania, co trudne jest do osiągnięcia w przypadku współspalania wykorzystującego biopaliwa o zmiennym składzie lub, co łatwiejsze do osiągnięcia w praktyce, wyeliminowanie wyłożeń monolitycznych z udziałem SiC *. [1] G r u d z i ń s k i, Z. Fakty: węgiel energetyka w Polsce, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków 2013, s [2] Strategia rozwoju energetyki odnawialnej, Ministerstwo Środowiska, Warszawa, wrzesień 2000, ( ). [3] Rezolucja Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 lipca 1999 r. w sprawie wzrostu wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych, M.P. z 1999 r. nr 25, poz [4] Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/76/WE z dnia 4 grudnia 2000 r. w sprawie spalania odpadów, Dz.Urz. WE L 332 z , s. 91. [5] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach, Dz.U. z 2001 r. nr 62, poz. 628, roz. 6, art. 44, pkt 8. [6] Polityka energetyczna Polski do 2025, Ministerstwo Gospodarki i Pracy, 4 styczeń 2005, ( ). [7] J a n o t a B z o w s k i J., Ocena strategii rozwoju energetyki odnawialnej oraz kierunki rozwoju energetycznego wykorzystania biomasy rolniczej wraz z propozycją działań, Warszawa, sierpień 2005, ( ). * Praca została sfinansowana ze środków na działalność statutową Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych.
16 ZMIANY MIKROSTRUKTURY BETONU OGNIOTRWAŁEGO Z KOTŁA RUSZTOWEGO PO PRACY [8] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych, Dz.U. UE L [9] R o s z k o w s k i A., Agroenergetyka w Polsce przegląd perspektyw, [w:] III Konferencja Stan polskiej energetyki odnawialnej, Poświętne, r., Regionalne Centrum Doradztwa Rolniczego i Rozwoju Obszarów Wiejskich, Poświętne [10] BP Statistical Review of World Energy 2007, June. [11] K u b i c a K., Spalanie biomasy i jej współspalanie z węglem techniki, korzyści i bariery, ( ). [12] Y i n C., Y i n C., R o s e n d a h l L.A., K æ r S.K., Grate-firing of biomass for heat and power production, Progress in Energy and Combustion Science 2008, Vol. 34, No. 6, s [13] C z e c h o w s k i J., W a l a T., P o d w ó r n y J., S t e c K., Korozja wyłożeń ogniotrwałych w kotłach fluidalnych ze współspalaniem, Materiały Ceramiczne/Ceramic Materials 2013, nr 2, s [14] C z e c h o w s k i J., M a l i n o w s k a T., M a j c h r o w i c z I., Betony ogniotrwałe o zwiększonej odporności korozyjnej dla potrzeb energetyki, Sprawozdanie 3708/2N033 S11/100407/GB/BT/2011, nieopublikowane. [15] G n u t e k Z., K o r d y l e w s k i W., Maszynoznawstwo energetyczne: wprowadzenie do energetyki cieplnej, wyd. 2 uzup., Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2003 (rozdział 8). [16] S t r z a l k a R., U l b r i c h R., E i c k e r U., Propozycja modelu procesu spalania biomasy w kotle rusztowym, Inżynieria i Aparatura Chemiczna 2010, nr 4, s [17] H a r ł u k o w i c z A., Obmurza kotłów rusztowych, Harlukowicy%283%29.pdf ( ). [18] P i e c h J., Piece ceramiczne i szklarskie, AGH Uczelniane Wydawnictwa Naukowo- -Dydaktyczne, Kraków 2001 (rozdział 13). [19] N a d a c h o w s k i F., Zarys technologii materiałów ogniotrwałych, Śląsk, Katowice 1972, s [20] C z e c h T., S o b c z y k A.T., J a w o r e k A., K r u p a A., Porównanie własności fizycznych popiołów lotnych ze spalania węgla kamiennego, brunatnego i biomasy, Konferencja POL-EMIS, Sienna 2012, 73 82, pdf ( ). [21] B a s h i r M.S., J e n s e n P.A., F r a n d s e n F., W e d e l S., D a m - J o h a n s e n K., W a d e n b ä c k J., P e d e r s e n S.T., Ash transformation and deposit build-up during biomass suspension and grate firing: Full-scale experimental studies, Fuel Processing Technology 2012, Vol. 97, s [22] Ś c i ą ż k o M., Z u w a ł a J., P r o n o b i s M., Współspalanie biomasy i paliw alternatywnych w energetyce, Wydawnictwo Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla Politechniki Śląskiej, Zabrze Gliwice [23] T c h ó r z J., Współspalanie biomasy i paliw wtórnych w kotłach energetycznych. Konferencja naukowo-techniczna, Zakopane, maja 2004, Izba Gospodarcza Energetyki i Ochrony Środowiska.
17 96 TERESA WALA, JERZY CZECHOWSKI, BRONISŁAW PSIUK TERESA WALA JERZY CZECHOWSKI BRONISŁAW PSIUK MICROSTRUCTURE OF REFRACTORY CASTABLE FROM THE GRATE-FIRED BOILER AFTER WORK IN THE CO-FIRING OF COAL AND BIOMASS CONDITIONS Keywords: microstructure, castable corrossion, grate-fired boiler, biomas. The manuscript presents microstructural studies of aluminosilicate with the addition of SiC refractory castable from the grate-fired boiler after service in the co-firing of coal and biomass conditions. Light microscopy (LM), scanning electron microscopy coupled with energy dispersive X-ray spectroscopy (SEM / EDS) and X-ray diffraction (XRD) were used. It was shown that the cause of rapid wear of the concrete was both mechanical and chemical corrosion. Chemical corrosion was based mainly on SiC grains reaction with the gaseous and solid phases contained the alkali, MgO, CaO, sulfur and phosphorus components. Due to chemical reactions between components the accretion was formed and subsequent process of liquid phase secretion and infiltration of refractory material was observed. The mechanical corrosion was the result of high mechanical stresses in the material iniciated by SiC oxidation and formation of cristobalite. It led to the dimensional changes of the castable and formation of numerous microcracks and cracks that weaken the strength of the material.
Wpływ popiołów lotnych krzemionkowych kategorii S na wybrane właściwości kompozytów cementowych
Międzynarodowa Konferencja Popioły z Energetyki- Zakopane 19-21.X.2016 r. Wpływ popiołów lotnych krzemionkowych kategorii S na wybrane właściwości kompozytów cementowych Mikołaj Ostrowski, Tomasz Baran
Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych Scientific Works of Institute of Ceramics and Building Materials Nr 8 ISSN 1899-3230 Rok IV Warszawa Opole 2011 TERESA WALA * BRONISŁAW PSIUK ** JACEK PODWÓRNY
PRACE. Instytutu Ceramiki i Materia³ów Budowlanych. Nr 6. Scientific Works of Institute of Ceramics and Construction Materials ISSN
PRACE Instytutu Ceramiki i Materia³ów Budowlanych Scientific Works of Institute of Ceramics and Construction Materials Nr 6 ISSN 1899-3230 Rok III WarszawaOpole 2010 ALICJA PAWEŁEK * TERESA WALA ** BARBARA
Możliwości zastosowania fluidalnych popiołów lotnych do produkcji ABK
Sekcja Betonów Komórkowych SPB Konferencja szkoleniowa ZAKOPANE 14-16 kwietnia 2010 r. Możliwości zastosowania fluidalnych popiołów lotnych do produkcji ABK doc. dr inż. Genowefa Zapotoczna-Sytek mgr inż.
Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych Scientific Works of Institute of Ceramics and Building Materials Nr 8 ISSN 1899-3230 Rok IV Warszawa Opole 2011 MIKOŁAJ OSTROWSKI * W artykule przedstawiono
PROJEKT: Innowacyjna usługa zagospodarowania popiołu powstającego w procesie spalenia odpadów komunalnych w celu wdrożenia produkcji wypełniacza
PROJEKT: Innowacyjna usługa zagospodarowania popiołu powstającego w procesie spalenia odpadów komunalnych w celu wdrożenia produkcji wypełniacza Etap II Rozkład ziarnowy, skład chemiczny i części palne
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 097
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 097 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 14 Data wydania: 5 lutego 2016 r. AB 097 Kod identyfikacji
Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych Scientific Works of Institute of Ceramics and Building Materials Nr 13 ISSN 1899-3230 Rok VI Warszawa Opole 2013 Teksty publikowane w Pracach Instytutu Ceramiki
Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych Scientific Works of Institute of Ceramics and Building Materials Nr 24 (styczeń marzec) Prace są indeksowane w BazTech i Index Copernicus ISSN 1899-3230 Rok
Wpływ paliw oraz strategie łagodzenia skutków podczas procesów spalania biomasy w energetycznych kotłach pyłowych
Wpływ paliw oraz strategie łagodzenia skutków podczas procesów spalania biomasy w energetycznych kotłach pyłowych Bełchatów 7.10.011 Brian Higgins, Nandakumar Srinivasan, Jitendra Shah, Tommy Chen, Robert
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 097
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 097 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 11 Data wydania: 26 lutego 2013 r. AB 097 Nazwa i adres INSTYTUT
LABORATORIUM SPALANIA I PALIW
1. Wprowadzenie 1.1. Skład węgla LABORATORIUM SPALANIA I PALIW Węgiel składa się z substancji organicznej, substancji mineralnej i wody (wilgoci). Substancja mineralna i wilgoć stanowią bezużyteczny balast.
Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych Scientific Works of Institute of Ceramics and Building Materials Nr 9 ISSN 1899-3230 Rok V Warszawa Opole 2012 GRZEGORZ ROLKA * EWELINA ŚLĘZAK ** Słowa kluczowe:
Wykład IV: Polikryształy I. JERZY LIS Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Katedra Ceramiki i Materiałów Ogniotrwałych
Wykład IV: Polikryształy I JERZY LIS Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Katedra Ceramiki i Materiałów Ogniotrwałych Treść wykładu (część I i II): 1. Budowa polikryształów - wiadomości wstępne.
Wskaźniki aktywności K28 i K90 popiołów lotnych krzemionkowych o miałkości kategorii S dla różnych normowych cementów portlandzkich
Wskaźniki aktywności K28 i K90 popiołów lotnych krzemionkowych o miałkości kategorii S dla różnych normowych cementów portlandzkich Tomasz Baran, Mikołaj Ostrowski OSiMB w Krakowie XXV Międzynarodowa Konferencja
Nauka o Materiałach. Wykład IV. Polikryształy I. Jerzy Lis
Wykład IV Polikryształy I Jerzy Lis Treść wykładu I i II: 1. Budowa polikryształów - wiadomości wstępne. 2. Budowa polikryształów: jednofazowych porowatych z fazą ciekłą 3. Metody otrzymywania polikryształów
Uwarunkowania czystego spalania paliw stałych w domowych kotłach c.o. i piecach. Cz.1-Paliwa
Uwarunkowania czystego spalania paliw stałych w domowych kotłach c.o. i piecach. Cz.1-Paliwa Uzyskiwanie taniego i czystego ciepła z paliw stałych, węgla i biomasy, w indywidualnych instalacjach spalania
Biogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza
Biogaz i biomasa -energetyczna przyszłość Mazowsza Katarzyna Sobótka Specjalista ds. energii odnawialnej Mazowiecka Agencja Energetyczna Sp. z o.o. k.sobotka@mae.mazovia.pl Biomasa Stałe i ciekłe substancje
Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych Scientific Works of Institute of Ceramics and Building Materials Nr 16 (styczeń marzec) Prace są indeksowane w BazTech i Index Copernicus ISSN 1899-3230 Rok
Biomasa alternatywą dla węgla kamiennego
Nie truj powietrza miej wpływ na to czym oddychasz Biomasa alternatywą dla węgla kamiennego Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Szymona Szymonowica w Zamościu dr Bożena Niemczuk Lublin, 27 października
BADANIE PRZYDATNOŚCI POPIOŁU LOTNEGO ZE SPALANIA BIOMASY DO PRODUKCJI BETONÓW CEMENTOWYCH
BADANIE PRZYDATNOŚCI POPIOŁU LOTNEGO ZE SPALANIA BIOMASY DO PRODUKCJI BETONÓW CEMENTOWYCH Małgorzata A. LELUSZ Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska, Politechnika Białostocka, ul. Wiejska 45E, 15-950
Wymagania stawiane obmurzom kotłów rusztowych związane ze wzrostem oczekiwań co do sprawności energetycznej i czystości spalin
Wymagania stawiane obmurzom kotłów rusztowych związane ze wzrostem oczekiwań co do sprawności energetycznej i czystości spalin Firmę założył w 2003 r. Dariusz Kochan, po roku dołączył Andrzej Harłukowicz
Właściwości fizykochemiczne popiołów fluidalnych
Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Katedra Technologii Materiałów Budowlanych Właściwości fizykochemiczne popiołów fluidalnych Prof. dr hab. inż. Jan Małolepszy Zakopane 15 kwiecień 2010 POPIÓŁ
Załącznik nr 2B do Kontraktu. Paliwo
Załącznik nr 2B do Kontraktu Paliwo Spis treści 1 Wstęp... 1 2 Pelety słomowe... 2 3 Węgiel i olej opałowy.... 4 1 Wstęp Zastosowane rozwiązania techniczne Instalacji będą umożliwiały ciągłą pracę i dotrzymanie
WŁAŚCIWOŚCI KRUSZYW LEKKICH MODYFIKOWANYCH ZUśYTYMI ADSORBENTAMI
WŁAŚCIWOŚCI KRUSZYW LEKKICH MODYFIKOWANYCH ZUśYTYMI ADSORBENTAMI MAŁGORZATA FRANUS, LIDIA BANDURA KATEDRA GEOTECHNIKI, WYDZIAŁ BUDOWNICTWA I ARCHITEKTURY, POLITECHNIKA LUBELSKA KERAMZYT Kruszywo lekkie,
WSPÓŁSPALANIE ODPADÓW
WSPÓŁSPALANIE ODPADÓW MECHANIZMY SPALANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH MECHANIZM SPALANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH 1. Odpady komunalne w przewaŝającej mierze składają się z substancji organicznych 2. Ich mechanizm spalania
POLSKA IZBA EKOLOGII. Propozycja wymagań jakościowych dla węgla jako paliwa dla sektora komunalno-bytowego
POLSKA IZBA EKOLOGII 40-009 Katowice, ul. Warszawska 3 tel/fax (48 32) 253 51 55; 253 72 81; 0501 052 979 www.pie.pl e-mail : pie@pie.pl BOŚ S.A. O/Katowice 53 1540 1128 2001 7045 2043 0001 Katowice, 15.01.2013r.
PL B1. INNOWACYJNE PRZEDSIĘBIORSTWO WIELOBRANŻOWE POLIN SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Katowice, PL
PL 217051 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 217051 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 388005 (51) Int.Cl. F23G 7/10 (2006.01) F23G 5/48 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 687
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 687 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 10, Data wydania: 23 marca 2015 r. Nazwa i adres FERROCARBO
PGE Polska Grupa Energetyczna S.A. ul. Instalacyjna 2, Rogowiec
PGE Polska Grupa Energetyczna S.A. ul. Instalacyjna 2, 97-427 Rogowiec (Wybrane szczegóły technologiczne i techniczne) Wodzisław Śląski Maj 2018 roku (Zlecenie EKOROZWÓJ Sp. z o.o. dla Z.A. WNM) Technologia
Od uwęglania wysegregowanych odpadów komunalnych w wytwórniach BIOwęgla do wytwarzania zielonej energii elektrycznej
INNOWACYJNE TECHNOLOGIE dla ENERGETYKI Od uwęglania wysegregowanych odpadów komunalnych w wytwórniach BIOwęgla do wytwarzania zielonej energii elektrycznej Autor: Jan Gładki (FLUID corporation sp. z o.o.
Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych Scientific Works of Institute of Ceramics and Building Materials Nr 11 ISSN 1899-3230 Rok V Warszawa Opole 2012 TAMARA MALINOWSKA * IZABELA MAJCHROWICZ ** JERZY
SPIEKALNOŚĆ POPIOŁÓW Z BIOMASY ROŚLINNEJ W ASPEKCIE WSKAŹNIKÓW JEJ OCENY
SPIEKALNOŚĆ POPIOŁÓW Z BIOMASY ROŚLINNEJ W ASPEKCIE WSKAŹNIKÓW JEJ OCENY Artur Kraszkiewicz 1, Magdalena Kachel-Jakubowska 1, Ignacy Niedziółka 2 1 Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania Procesami Produkcyjnymi
REDUXCO. Katalizator spalania. Leszek Borkowski DAGAS sp z.o.o. D/LB/6/13 GreenEvo
Katalizator spalania DAGAS sp z.o.o Katalizator REDUXCO - wpływa na poprawę efektywności procesu spalania paliw stałych, ciekłych i gazowych w różnego rodzaju kotłach instalacji wytwarzających energie
EKOZUB Sp. z o.o Żerdziny, ul. Powstańców Śl. 47 Tel ; Prelegent: mgr inż.
SERDECZNIE WITAMY Temat wystąpienia: Paleniska rusztowe w aspekcie dotrzymania norm emisji zanieczyszczeń po 2016r. Palenisko rusztowe najbardziej rozpowszechniony sposób spalania węgla w ciepłownictwie
PRACE. Instytutu Szk³a, Ceramiki Materia³ów Ogniotrwa³ych i Budowlanych. Nr 5
PRACE Instytutu Szk³a, Ceramiki Materia³ów Ogniotrwa³ych i Budowlanych Scientific Works of Institute of Glass, Ceramics Refractory and Construction Materials Nr 5 ISSN 1899-3230 Rok III Warszawa Opole
Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych Scientific Works of Institute of Ceramics and Building Materials Nr 19 (październik grudzień) Prace są indeksowane w BazTech i Index Copernicus ISSN 1899-3230
ZBUS-TKW Combustion Sp. z o. o.
ZBUS-TKW Combustion Sp. z o. o. ZBUS-TKW MBUSTION Sp. z o.o. 95-015 Głowno, ul. Sikorskiego 120, Tel.: (42) 719-30-83, Fax: (42) 719-32-21 SPALANIE MĄCZKI ZWIERZĘCEJ Z OBNIŻONĄ EMISJĄ NO X Henryk Karcz
PORÓWNANIE WŁASNOŚCI FIZYCZNYCH POPIOŁÓW LOTNYCH ZE SPALANIA WĘGLA KAMIENNEGO, BRUNATNEGO I BIOMASY
PORÓWNANIE WŁASNOŚCI FIZYCZNYCH POPIOŁÓW LOTNYCH ZE SPALANIA WĘGLA KAMIENNEGO, BRUNATNEGO I BIOMASY Tadeusz CZECH 1), Arkadiusz T. SOBCZYK 1), Anatol JAWOREK 2) Andrzej KRUPA 1) 1) Instytut Maszyn Przepływowych
Polskie technologie stosowane w instalacjach 1-50 MW
Polskie technologie stosowane w instalacjach 1-50 MW Polish technology of heating installations ranging 1-50 MW Michał Chabiński, Andrzej Ksiądz, Andrzej Szlęk michal.chabinski@polsl.pl 1 Instytut Techniki
Badania nad zastosowaniem popiołów lotnych ze współspalania biomasy drzewnej i węgla kamiennego do wytwarzania betonu komórkowego ****
KATARZYNA ŁASKAWIEC * AGNIESZKA MICHALIK ** GENOWEFA ZAPOTOCZNA-SYTEK *** Badania nad zastosowaniem popiołów lotnych ze współspalania biomasy drzewnej i węgla kamiennego do wytwarzania betonu komórkowego
NOWOCZESNE KOMORY SPALANIA BIOMASY - DREWNA DREWNO POLSKIE OZE 2016
NOWOCZESNE KOMORY SPALANIA BIOMASY - DREWNA 2016 OPAŁ STAŁY 2 08-09.12.2017 OPAŁ STAŁY 3 08-09.12.2017 Palenisko to przestrzeń, w której spalane jest paliwo. Jego kształt, konstrukcja i sposób przeprowadzania
Kontrola procesu spalania
Kontrola procesu spalania Spalanie paliw polega na gwałtownym utlenieniu składników palnych zawartych w paliwie przebiegającym z wydzieleniem ciepła i zjawiskami świetlnymi. Ostatecznymi produktami utleniania
ZASTOSOWANIE POPIOŁÓW LOTNYCH Z WĘGLA BRUNATNEGO DO WZMACNIANIA NASYPÓW DROGOWYCH
ZASTOSOWANIE POPIOŁÓW LOTNYCH Z WĘGLA BRUNATNEGO DO WZMACNIANIA NASYPÓW DROGOWYCH prof. UZ, dr hab. Urszula Kołodziejczyk dr inż. Michał Ćwiąkała mgr inż. Aleksander Widuch a) popioły lotne; - właściwości
Opracowała: mgr inż. Ewelina Nowak
Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z chemii dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria Środowiska w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Opracowała: mgr
Doświadczenia eksploatacyjne po wdrożeniu nowego sposobu eksploatacji baterii koksowniczych przy zróżnicowanych ciśnieniach gazu surowego w
Doświadczenia eksploatacyjne po wdrożeniu nowego sposobu eksploatacji baterii koksowniczych przy zróżnicowanych ciśnieniach gazu surowego w odbieralnikach spełniającego kryteria BAT 46 i BAT 49 Plan prezentacji
STABILNOŚĆ STRUKTURALNA STALI P92 W KSZTAŁTOWANYCH PLASTYCZNIE ELEMENTACH RUROCIĄGÓW KOTŁÓW ENERGETYCZNYCH ANDRZEJ TOKARZ, WŁADYSŁAW ZALECKI
PL0400058 STABILNOŚĆ STRUKTURALNA STALI P92 W KSZTAŁTOWANYCH PLASTYCZNIE ELEMENTACH RUROCIĄGÓW KOTŁÓW ENERGETYCZNYCH ANDRZEJ TOKARZ, WŁADYSŁAW ZALECKI Instytut Metalurgii Żelaza im. S. Staszica, Gliwice
Aktualne regulacje prawne wspierające wytwarzanie energii i ciepła z biomasy i innych paliw alternatywnych
Aktualne regulacje prawne wspierające wytwarzanie energii i ciepła z biomasy i innych paliw alternatywnych Katarzyna Szwed-Lipińska Radca Prawny Dyrektor Departamentu Źródeł Odnawialnych Urzędu Regulacji
SUROWCE I RECYKLING. Wykład 8
SUROWCE I RECYKLING Wykład 8 WYBRANE NIEMETALICZNE SUROWCE MINERALNE surowce krzemionkowe, tj. zasobne w SiO 2, surowce ilaste, surowce glinowe, glinokrzemianowe i zawierające alkalia, surowce wapniowe,
Część I. Obliczenie emisji sezonowego ogrzewania pomieszczeń (E S ) :
Potwierdzenie wartości emisji zgodnych z rozporządzeniem UE 2015/1189 z dnia 28 kwietnia 2015r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących
Sorbenty Urząd Gminy Rajcza
Sorbenty Urząd Gminy Rajcza Wodzisław Śląski Listopad 2017 roku (Zlecenie EKOROZWÓJ Sp. z o.o. dla Z.A. WNM) Właściwości Sorbentu na bazie glinokrzemianu Al 2 SiO 5 (OH) 4 Rekomendowane Sorbenty powstały
Doświadczenia eksploatacyjne i rozwój powłok ochronnych typu Hybrid stosowanych dla ekranów kotłów parowych
Doświadczenia eksploatacyjne i rozwój powłok ochronnych typu Hybrid stosowanych dla ekranów kotłów parowych Marek Danielewski AGH Technologia realizowana obecnie przez REMAK-ROZRUCH i AGH w wersjach MD
Dwie podstawowe konstrukcje kotłów z cyrkulującym złożem. Cyklony zewnętrzne Konstrukcja COMPACT
Dr inż. Ryszard Głąbik, Zakład Kotłów i Turbin Kotły fluidalne to jednostki wytwarzające w sposób ekologiczny energię cieplną w postaci gorącej wody lub pary z paliwa stałego (węgiel, drewno, osady z oczyszczalni
WyŜsza Szkoła InŜynierii Dentystycznej im. prof. Meissnera
WyŜsza Szkoła InŜynierii Dentystycznej im. prof. Meissnera ANALIZA POŁĄCZENIA WARSTW CERAMICZNYCH Z PODBUDOWĄ METALOWĄ Promotor: Prof. zw. dr hab. n. tech. MACIEJ HAJDUGA Tadeusz Zdziech CEL PRACY Celem
PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 24/14
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 230545 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 403936 (51) Int.Cl. C04B 18/08 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 17.05.2013
Paliwa z odpadów - właściwości
Bogna Burzała ENERGOPOMIAR Sp. z o.o., Centralne Laboratorium Paliwa z odpadów - właściwości 1. Wprowadzenie Prognozowana ilość wytwarzanych odpadów komunalnych, zgodnie z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami
Wpływ współspalania biomasy na stan techniczny powierzchni ogrzewalnych kotłów - doświadczenia Jednostki Inspekcyjnej UDT
Urząd Dozoru Technicznego Wpływ współspalania biomasy na stan techniczny powierzchni ogrzewalnych kotłów - doświadczenia Jednostki Inspekcyjnej UDT Bełchatów, październik 2011 1 Technologie procesu współspalania
Zakłady Pomiarowo-Badawcze Energetyki ENERGOPOMIAR Sp. z o.o.
Zakłady Pomiarowo-Badawcze Energetyki ENERGOPOMIAR Sp. z o.o. Wymagania jakościowe dla paliw z odpadów w kontekście ich wykorzystania Bogna Kochanek (Centralne Laboratorium) Magdalena Malara (Zakład Ochrony
PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 12/13
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 229864 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 401393 (22) Data zgłoszenia: 29.10.2012 (51) Int.Cl. C04B 28/04 (2006.01)
Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych Scientific Works of Institute of Ceramics and Building Materials Nr 23 (październik grudzień) Prace są indeksowane w BazTech i Index Copernicus ISSN 1899-3230
Opracowanie: Zespół Zarządzania Krajową Bazą KOBiZE
Wskaźnikii emisji zanieczyszczeń ze spalania paliw kotły o nominalnej mocy cieplnej do 5 MW Warszawa, styczeń 2015 Opracowanie: Zespół Zarządzania Krajową Bazą KOBiZE kontakt: Krajowy Ośrodek Bilansowania
Popiół lotny jako dodatek typu II w składzie betonu str. 1 A8. Rys. 1. Stosowanie koncepcji współczynnika k wg PN-EN 206 0,4
Popiół lotny jako dodatek typu II w składzie betonu str. 1 A8 Według normy PN-EN 206:2014 Beton Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność popiół lotny może być stosowany do wytwarzania betonu, jeżeli
Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych Scientific Works of Institute of Ceramics and Building Materials Nr 24 (styczeń marzec) Prace są indeksowane w BazTech i Index Copernicus ISSN 1899-3230 Rok
Spis treści. Wykaz ważniejszych symboli i akronimów... 11
Spis treści Wykaz ważniejszych symboli i akronimów... 11 WPROWADZENIE... 15 1. PROBLEMY WYSTĘPUJĄCE W PROCESACH SZLIFOWANIA OTWORÓW ŚCIERNICAMI Z MIKROKRYSTALICZNYM KORUNDEM SPIEKANYM I SPOIWEM CERAMICZNYM...
ANALIZA KRYSTALIZACJI STOPU AlMg (AG 51) METODĄ ATND
18/22 Archives of Foundry, Year 2006, Volume 6, 22 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2006, Rocznik 6, Nr 22 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 ANALIZA KRYSTALIZACJI STOPU AlMg (AG 51) METODĄ ATND T. CIUĆKA 1 Katedra
PROJEKT OGRANICZENIE ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA POPRZEZ WYMIANĘ CZYNNIKÓW GRZEWCZYCH W GMINIE ZAŁUSKI URZĄD GMINY ZAŁUSKI
PROJEKT OGRANICZENIE ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA POPRZEZ WYMIANĘ CZYNNIKÓW GRZEWCZYCH W GMINIE ZAŁUSKI DATA 26.04.2018 KLIENT URZĄD GMINY ZAŁUSKI Ograniczenie niskiej emisji, wymiana urządzeń grzewczych Konkurs
LABORATORIUM ANALITYCZNEJ MIKROSKOPII ELEKTRONOWEJ (L - 2)
LABORATORIUM ANALITYCZNEJ MIKROSKOPII ELEKTRONOWEJ (L - 2) Posiadane uprawnienia: ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO NR AB 120 wydany przez Polskie Centrum Akredytacji Wydanie nr 5 z 18 lipca 2007
Drewno jako surowiec energetyczny w badaniach Instytutu Technologii Drewna w Poznaniu
Drewno jako surowiec energetyczny w badaniach Instytutu Technologii Drewna w Poznaniu dr inż. Wojciech Cichy mgr inż. Agnieszka Panek Zakład Ochrony Środowiska i Chemii Drewna Pracownia Bioenergii Dotychczasowe
Forum Biomasy i Paliw Alternatywnych
Wstęp do panelu pt.: Oczekiwania względem dostawców vs. oczekiwania względem odbiorców biomasy i paliw alternatywnych doświadczenia, bariery, szanse Forum Biomasy i Paliw Alternatywnych Robert Żmuda Mielec,
ĆWICZENIE. Wpływ nano- i mikroproszków na udział wody związanej przez składniki hydrauliczne ogniotrwałych cementów glinowych
LABORATORIUM z przedmiotu Nanomateriały i Nanotechnologie ĆWICZENIE Wpływ nano- i mikroproszków na udział wody związanej przez składniki hydrauliczne ogniotrwałych cementów glinowych I WĘP TEORETYCZNY
Innowacyjne warstwy azotowane nowej generacji o podwyższonej odporności korozyjnej wytwarzane na elementach maszyn
Tytuł projektu: Innowacyjne warstwy azotowane nowej generacji o podwyższonej odporności korozyjnej wytwarzane na elementach maszyn Umowa nr: TANGO1/268920/NCBR/15 Akronim: NITROCOR Planowany okres realizacji
Polikryształy Polikryształy. Polikryształy podział
Polikryształy Polikryształy materiały o złożonej budowie, którego podstawą są połączone trwale (granicami fazowymi) różnie zorientowane elementy krystaliczne (monokrystaliczne?). Większość występujących
Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych Scientific Works of Institute of Ceramics and Building Materials Nr 8 ISSN 1899-3230 Rok IV Warszawa Opole 2011 IZABELA MAJCHROWICZ * TERESA WALA ** ANDRZEJ
Układ zgazowania RDF
Układ zgazowania RDF Referencje Od 2017, wraz z firmą Modern Technologies and Filtration Sp. z o.o, wykonaliśmy 6 instalacji zgazowania, takich jak: System zgazowania odpadów drzewnych dla Klose Czerska
METODY BADAŃ BIOMATERIAŁÓW
METODY BADAŃ BIOMATERIAŁÓW 1 Cel badań: ograniczenie ryzyka związanego ze stosowaniem biomateriałów w medycynie Rodzaje badań: 1. Badania biofunkcyjności implantów, 2. Badania degradacji implantów w środowisku
PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: Kierunek: Mechanika i Budowa Maszyn Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy na specjalności: Inżynieria cieplna i samochodowa Rodzaj zajęć: wykład, ćwiczenia, laboratorium, seminarium I. KARTA
WPŁYW DODATKÓW STOPOWYCH NA WŁASNOŚCI STOPU ALUMINIUM KRZEM O NADEUTEKTYCZNYM SKŁADZIE
WYDZIAŁ ODLEWNICTWA AGH Oddział Krakowski STOP XXXIV KONFERENCJA NAUKOWA Kraków - 19 listopada 2010 r. Marcin PIĘKOŚ 1, Stanisław RZADKOSZ 2, Janusz KOZANA 3,Witold CIEŚLAK 4 WPŁYW DODATKÓW STOPOWYCH NA
IV Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Techniczna Problematyka funkcjonowania i rozwoju branży metalowej w Polsce
IV Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Techniczna Problematyka funkcjonowania i rozwoju branży metalowej w Polsce Jedlnia Letnisko 28 30 czerwca 2017 Właściwości spieków otrzymanych techniką prasowania na
WYKORZYSTANIE UBOCZNYCH PRODUKTÓW WSPÓŁSPALANIA WĘGLA I BIOMASY W BUDOWNICTWIE JAKO PROEKOLOGICZNE DZIAŁANIE CZŁOWIEKA
Budownictwo o zoptymalizowanym potencjale energetycznym 1(15) 2015, s. 159-164 Alina PIETRZAK Politechnika Częstochowska WYKORZYSTANIE UBOCZNYCH PRODUKTÓW WSPÓŁSPALANIA WĘGLA I BIOMASY W BUDOWNICTWIE JAKO
Badanie rozkładu składników chemicznych w wybranych frakcjach popiołu lotnego Aleksandra Sambor
Badanie rozkładu składników chemicznych w wybranych frakcjach popiołu lotnego Aleksandra Sambor Politechnika Częstochowska Wydział Inżynierii i Ochrony Środowiska Katedra Ogrzewnictwa, Wentylacji i Ochrony
Odpady denne z kotłów fluidalnych
Odpady denne z kotłów fluidalnych 57. Konferencja Studenckich Kół Naukowych Pionu Górniczego Sekcja Gospodarki Odpadami Przygotował :Kaszowski Kajetan Opiekun naukowy:dr inż. Radosław Pomykała Wydział
MECHANIKA KOROZJI DWUFAZOWEGO STOPU TYTANU W ŚRODOWISKU HCl. CORROSION OF TWO PHASE TI ALLOY IN HCl ENVIRONMENT
ANNA KADŁUCZKA, MAREK MAZUR MECHANIKA KOROZJI DWUFAZOWEGO STOPU TYTANU W ŚRODOWISKU HCl CORROSION OF TWO PHASE TI ALLOY IN HCl ENVIRONMENT S t r e s z c z e n i e A b s t r a c t W niniejszym artykule
Zasoby biomasy w Polsce
Zasoby biomasy w Polsce Ryszard Gajewski Polska Izba Biomasy POWIERZCHNIA UŻYTKÓW ROLNYCH W UE W PRZELICZENIU NA JEDNEGO MIESZKAŃCA Źródło: ecbrec ieo DEFINICJA BIOMASY Biomasa stałe lub ciekłe substancje
ITC REDUKCJA TLENKÓW AZOTU METODĄ SNCR ZE SPALIN MAŁYCH I ŚREDNICH KOTŁÓW ENERGETYCZNYCH - WSTĘPNE DOŚWIADCZENIA REALIZACYJNE
WYDZIAŁ MECHANICZNY ENERGETYKI i LOTNICTWA ITC INSTYTUT TECHNIKI CIEPLNEJ Projekt POIG.01.03.01-14-035/12 współfinansowany ze środków EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU ROZWOJU REGIONALNEGO w ramach PROGRAMU OPERACYJNEGO
Problemy konstrukcyjne w badanych kotłach grzewczych małych mocy w świetle wymagań znowelizowanej normy PN-EN 303-5:2012 oraz wymagań Ekoprojektu.
Problemy konstrukcyjne w badanych kotłach grzewczych małych mocy w świetle wymagań znowelizowanej normy PN-EN 303-5:2012 oraz wymagań Ekoprojektu. Polska Izba Ekologii Szkolenie URZĄDZENIA GRZEWCZE NA
Synergia współspalania biomasy i węgla
Synergia współspalania biomasy i węgla Jaani Silvennoinen Specjalista ds. paliw i chemicznych procesów spalania POLEKO- Targi Ochrony Środowiska, Poznań, Polska, 28.10.2008 Tematyka prezentacji Wprowadzenie
G 10.3 Sprawozdanie o mocy i produkcji energii elektrycznej i ciepła elektrowni (elektrociepłowni) przemysłowej
MINISTERSTWO GOSPODARKI, pl. Trzech KrzyŜy 3/5, 00-507 Warszawa Nazwa i adres jednostki sprawozdawczej G 10.3 Sprawozdanie o mocy i produkcji energii elektrycznej i ciepła elektrowni (elektrociepłowni)
σ c wytrzymałość mechaniczna, tzn. krytyczna wartość naprężenia, zapoczątkowująca pękanie
Materiały pomocnicze do ćwiczenia laboratoryjnego Właściwości mechaniczne ceramicznych kompozytów ziarnistych z przedmiotu Współczesne materiały inżynierskie dla studentów IV roku Wydziału Inżynierii Mechanicznej
EDF POLSKA R&D EDF EKOSERWIS
EDF POLSKA R&D EDF EKOSERWIS SYNTEZA MATERIAŁÓW AKTYWOWANYCH ALKALICZNIE NA BAZIE POPIOŁÓW LOTNYCH BARTOSZ SARAPATA XXIII Konferencja POPIOŁY Z ENERGETYKI ZAKOPANE, 2016-10-20 SYNTEZA GEOPOLIMERÓW NA BAZIE
Tytuł pracy w języku angielskim: Microstructural characterization of Ag/X/Ag (X = Sn, In) joints obtained as the effect of diffusion soledering.
Dr inż. Przemysław Skrzyniarz Kierownik pracy: Prof. dr hab. inż. Paweł Zięba Tytuł pracy w języku polskim: Charakterystyka mikrostruktury spoin Ag/X/Ag (X = Sn, In) uzyskanych w wyniku niskotemperaturowego
Si W M. 5mm. 5mm. Fig.2. Fragment próbki 1 ze strefowymi kryształami melilitu (M).
Si W Fe Fig. 1. Fragment próbki 1. Kontakt pomiędzy strefą żelazonośną (z lewej-fe) a strefą krzemianową (z prawej-si). Granica kontaktu podkreślona jest obecnością włóknistego wollastonitu. W strefie
Właściwości tworzyw autoklawizowanych otrzymanych z udziałem popiołów dennych
Właściwości tworzyw autoklawizowanych otrzymanych z udziałem popiołów dennych dr inż. Zdzisław Pytel Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Katedra Technologii Materiałów Budowlanych V Międzynarodowa
Dr Sebastian Werle, Prof. Ryszard K. Wilk Politechnika Śląska w Gliwicach Instytut Techniki Cieplnej
OTRZYMYWANIE PALIWA GAZOWEGO NA DRODZE ZGAZOWANIA OSADÓW ŚCIEKOWYCH Dr Sebastian Werle, Prof. Ryszard K. Wilk Politechnika Śląska w Gliwicach Instytut Techniki Cieplnej Dlaczego termiczne przekształcanie
Tabela 1. Rodzaje odpadów niebezpiecznych. Kod wg katalogu odpadów. w zamykanych szczelnych paletopojemnikach o pojemności 1 m 3 z tworzywa sztucznego
Załącznik nr 2 do zapytania ofertowego Wykaz odpadów powstających w Głównym Instytucie Górnictwa objętych przedmiotowym zamówieniem wraz z określeniem sposobu ich gromadzenia, odbioru oraz transportu Tabela
Elektrofiltry dla małych kotłów na paliwa stałe. A. Krupa A. Jaworek, A. Sobczyk, A. Marchewicz, D. Kardaś
Elektrofiltry dla małych kotłów na paliwa stałe A. Krupa A. Jaworek, A. Sobczyk, A. Marchewicz, D. Kardaś Rodzaje zanieczyszczeń powietrza dwutlenek siarki, SO 2 dwutlenek azotu, NO 2 tlenek węgla, CO
Niska emisja sprawa wysokiej wagi
M I S EMISJA A Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Suwałkach Sp. z o.o. Niska emisja sprawa wysokiej wagi Niska emisja emisja zanieczyszczeń do powietrza kominami o wysokości do 40 m, co prowadzi do
Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych Scientific Works of Institute of Ceramics and Building Materials Nr 27 (październik grudzień) Prace są indeksowane w BazTech i Index Copernicus ISSN 1899-3230
ZLECAJĄCY: ECO FUTURE POLAND SP. Z O.O. Ul. Puławska 270/ Warszawa
Ocena wyników analiz prób odpadów i ścieków wytworzonych w procesie przetwarzania z odpadów żywnościowych. ZLECAJĄCY: ECO FUTURE POLAND SP. Z O.O. Ul. Puławska 270/30 02-819 Warszawa Gdynia, styczeń 2014