Skrypt z fonetyki teoretycznej i fonologii jêzyka rosyjskiego (z æwiczeniami)

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Skrypt z fonetyki teoretycznej i fonologii jêzyka rosyjskiego (z æwiczeniami)"

Dagmara Kania
8 lat temu
Przeglądów:

1 Skrypt z fonetyki teoretycznej i fonologii jêzyka rosyjskiego (z æwiczeniami)

2 NR 93

3 Maja Szymoniuk, Anna Zych Skrypt z fonetyki teoretycznej i fonologii jêzyka rosyjskiego (z æwiczeniami) Wydawnictwo Uniwersytetu Œl¹skiego Katowice 2008

4 Redaktor serii: Jêzykoznawstwo S³owiañskie Henryk Fontañski Recenzenci Jan Franciszek Nosowicz Larysa Pisarek Redaktor: Olga Nowak Projektant ok³adki: Ma³gorzata Pleœniar Redaktor techniczny: Ma³gorzata Pleœniar Korektor: Miros³awa ³obiñska Copyright 2008 by Wydawnictwo Uniwersytetu Œl¹skiego Wszelkie prawa zastrze one ISSN ISBN Wydawca Wydawnictwo Uniwersytetu Œl¹skiego ul. Bankowa 12B, Katowice Wydanie I. Nak³ad: egz. Ark. druk. 7,25. Ark. wyd. 6,5. Przekazano do ³amania w kwietniu 2008 r. Podpisano do druku w sierpniu 2008 r. Papier offset. kl. III, 80 g Cena 10 z³ amanie: Pracownia Sk³adu Komputerowego Wydawnictwa Uniwersytetu Œl¹skiego Druk i oprawa: Przedsiêbiorstwo Miernictwa Górniczego Spó³ka z o.o ul. Miko³owska 100a, Katowice

5 Spis treœci Przedmowa Fonetyka Anatomiczno-fizjologiczny aspekt dÿwiêków mowy. Artykulacja. Litery i dÿwiêki Sylaba Akcent zjawisko suprasegmentalne Artykulacja samog³osek rosyjskich Warianty pozycyjne samog³osek Samog³oski po spó³g³oskach miêkkich W³aœciwoœci samog³oski oznaczonej liter¹ E Samog³oska oznaczona liter¹ È po spó³g³oskach twardych... Klasyfikacja spó³g³osek rosyjskich Podstawowe cechy artykulacji spó³g³osek rosyjskich..... Wymowa niektórych spó³g³osek rosyjskich w porównaniu z polskimi Podwójne spó³g³oski w wyrazach rosyjskich W³aœciwoœci wymowy niektórych po³¹czeñ dÿwiêkowych.... Po³¹czenia dÿwiêków oznaczanych literami -ñòí-, -çäí-, -ðäö-, - âñòâ-, -ëíö Asymilacja i akomodacja Asymilacja g³osek w jêzyku rosyjskim Fonologia Rodzaje dystrybucji Neutralizacja opozycji fonologicznych Podstawy ortografii rosyjskiej

6 6 Spis treœci Grafika jêzyka rosyjskiego Rodzaje znaków pisemnych Od liter do dÿwiêków samog³oski Intonacja Polsko-rosyjski s³owniczek terminologiczny Literatura cytowana

7 Przedmowa Celem niniejszego skryptu jest umo liwienie pocz¹tkuj¹cym studentom ju na pierwszym etapie studiów szczegó³owego zapoznania siê z systemem dÿwiêkowym jêzyka rosyjskiego. Prezentowany materia³ obejmuje najwa niejsze zagadnienia z zakresu fonetyki teoretycznej jêzyka rosyjskiego i fonologii. Zarówno z teoretycznego, jak i z praktycznego punktu widzenia istotne jest zapoznanie studentów z akcentuacj¹ s³ownictwa rosyjskiego oraz wzajemnymi zale noœciami wariantów dÿwiêków, doprowadzaj¹cymi do zmian wymowy, zgodnych z norm¹ fonetyczn¹ wspó³czesnego jêzyka rosyjskiego. Wa ne jest równie uœwiadomienie pocz¹tkuj¹cym studentom wielkiej regularnoœci ortoepicznego systemu jêzyka rosyjskiego. Wiadomoœci z fonetyki teoretycznej bezsprzecznie pomog¹ studentom w opanowaniu wymowy i ortoepii rosyjskiej, a zamieszczone w ka dym paragrafie æwiczenia dadz¹ im mo liwoœæ utrwalenia i praktycznego zastosowania zdobytej wiedzy teoretycznej. Wprowadzone do skryptu elementy fonologii maj¹ na celu uogólnienie pewnych faktów fonetyki teoretycznej i jej funkcjonowania lingwistycznego. S³u ¹ tak e zapoznaniu siê studentów z elementami strukturalizmu teorii, która mia³a ogromne znaczenie dla wspó³czesnej myœli gramatycznej i jêzykoznawstwa w ogóle. Uznano za zasadne wprowadzenie do skryptu elementów grafiki i zasad ortografii rosyjskiej, które bez w¹tpienia s¹ zwi¹zane z problemami fonologii.

8 8 Przedmowa Skrypt jest przeznaczony dla studentów filologii rosyjskiej, których poziom znajomoœci tego jêzyka z za³o enia jest minimalny czy wrêcz zerowy. Ten stan rzeczy determinuje pewne dodatkowe wymagania odnoœnie do sposobu prezentacji materia³u, przecie przedmiotem opisu jest system dÿwiêkowy jêzyka rosyjskiego, a narzêdziem opisu jêzyk polski. Aby daæ studentom mo - liwoœæ zapoznania siê z terminologi¹ rosyjsk¹ z zakresu fonetyki i fonologii, do skryptu do³¹czono s³ownik polsko-rosyjski, zawieraj¹cy te terminy, które pojawiaj¹ siê w tekœcie. Poniewa system dÿwiêkowy jest doœæ konserwatywny, a wszelkie zmiany ewolucyjne zachodz¹ w nim powoli, wydaje siê racjonalne, mo liwe, a nawet po ¹dane korzystanie przy opisie wspó³czesnego stanu fonetyki z tzw. klasycznych wniosków teoretycznych, metodologii oraz badañ takich lingwistów, jak R. Awanesow, M. Panow, M. Matusiewicz, W. Winogradow i inni. Du o uwagi poœwiêca siê w skrypcie sprawom transkrypcji, poniewa znajomoœæ jej zasad sprzyja rozumieniu i opanowaniu podstawowych regu³ wymowy rosyjskiej. Korzystaj¹c z mo liwoœci alternatywnego wyboru znaków transkrypcyjnych, opartych na alfabecie ³aciñskim albo na cyrylicy, wybrano tê ostatni¹. Ci¹g³e zwracanie siê do zastosowanego w transkrypcji alfabetu rosyjskiego umo liwia studentom koncentracjê uwagi na jêzyku, którego siê ucz¹. Niektóre zasady wymowy g³osek rosyjskich zosta³y omówione w skrypcie bardzo szczegó³owo. Materia³ ten przeznaczony jest przede wszystkim do wyjaœnienia pewnych zjawisk, a nie do pamiêciowego opanowania przez studentów.

Podobne dokumenty

Psychologia zeznañ œwiadków. (w æwiczeniach)

Psychologia zeznañ œwiadków. (w æwiczeniach) Psychologia zeznañ œwiadków (w æwiczeniach) NR 105 Psychologia zeznañ œwiadków (w æwiczeniach) Redakcja naukowa Jan M. Stanik, Wydawnictwo Uniwersytetu Œl¹skiego Katowice 2009 Redaktor serii: Psychologia