SPRAWOZDANIE DOTYCZĄCE 2014 ROKU

Transkrypt

1 MONITORING I ANALIZA REALIZACJI KRAJOWEGO PROGRAMU DZIAŁAŃ NA RZECZ RÓWNEGO TRAKTOWANIA W ZAKRESIE PŁCI, TOŻSAMOŚCI PŁCIOWEJ I ORIENTACJI SEKSUALNEJ ( ) TORUŃ, KWIECIEŃ 2016

2 WPROWADZENIE 01 stycznia 2011 roku weszła w życie ustawa z 03 grudnia 2010 roku o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania (Dz. U. z 2010 roku, Nr 254, poz.1700 z późn. zm.), nazywana często ustawą antydyskryminacyjną. Zgodnie z przepisem art. 22 wspomnianej ustawy Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania opracowuje i przedkłada Radzie Ministrów Krajowy Program Działań na rzecz Równego Traktowania, określający cele i priorytety działań na rzecz równego traktowania, w szczególności w zakresie: 1) podnoszenia świadomości społecznej w zakresie równego traktowania, w tym na temat przyczyn i skutków naruszenia zasady równego traktowania; 2) przeciwdziałania naruszeniom zasady równego traktowania; 3) współpracy z partnerami społecznymi, organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami w zakresie równego traktowania. Wykonując dyspozycję powyższego przepisu Pełnomocnik Rządu przedłożył Radzie Ministrów Krajowy Program Działań na rzecz Równego Traktowania na lata (KPDRT). Został on przyjęty przez Radę Ministrów 10 grudnia 2013 roku. Niniejsze opracowanie jest wynikiem monitoringu realizacji KPDRT w 2014 roku w zakresie płci, tożsamości płciowej i orientacji seksualnej, prowadzonego w ramach projektu Monitoring i analiza realizacji Krajowego Programu Działań na Rzecz Równego Traktowania w zakresie płci, tożsamości płciowej i orientacji seksualnej ( ). BUDOWA KPDRT STRUKTURA OPRACOWANIA KPDRT zbudowany jest z dwóch części: w pierwszej zawarto diagnozę sytuacji, opis zjawisk z zakresu równego traktowania; w drugiej podzielonej jest na obszary (Polityka antydyskryminacyjna, Równe traktowanie na rynku pracy i w systemie zabezpieczenia społecznego, Przeciwdziałanie przemocy, w tym przemocy w rodzinie, i zwiększenie ochrony osób doświadczających przemocy, Równe traktowanie w systemie edukacji, Równe traktowanie w systemie ochrony zdrowia, Równe traktowanie w dostępie do dóbr i usług) wymieniono działania przewidziane do realizacji w ramach KPDRT, poprzedzone swego rodzaju uzasadnieniem większości z nich. W obrębie każdego obszaru wyznaczono cele główne oraz cele szczegółowe. Dla wykonania każdego celu szczegółowego przewidziano realizację jednego albo większej liczby działań. W odniesieniu do każdego działania KPDRT określono: podmiot odpowiedzialny za realizację albo podmioty odpowiedzialne za realizację, podmiot wskazany do współpracy przy realizacji albo podmioty wskazane do współpracy przy realizacji, termin realizacji działania, który w przypadku niemal wszystkich działań został podany datą roczną; w przypadku działań wieloletnich ( działań ciągłych ) w KPDRT określono jedynie termin rozpoczęcia realizacji działania. Struktura niniejszego opracowania odzwierciedla budowę drugiej z ww. części KPDRT. Z tego względu opis ustaleń monitoringu każdego działania poprzedzono metryczką wskazującą: obszar KPDRT, cel główny, cel szczegółowy, działanie, podmiot odpowiedzialny za realizację, podmiot wskazany do współpracy przy realizacji oraz termin realizacji działania. Ustalenia monitoringu zostały zaprezentowane w takiej kolejności, w jakim odnośne działania zostały umieszczone w KPDRT. ZAKRES MONITORINGU Monitoringiem objęto wszystkie działania KPDRT, których realizacja miała nastąpić (w tym być kontynuowana) albo rozpocząć się w 2014 roku, które dotyczyły równego traktowania w zakresie płci, tożsamości płciowej i orientacji seksualnej, przeciwdziałania dyskryminacji na tle płci, tożsamości płciowej i orientacji seksualnej, w tym przeciwdziałania przemocy na tym tle. Dodatkowo monitoringiem objęto działania KPDRT dotyczące ogólnej polityki antydyskryminacyjnej, przewidziane do realizacji w ww. okresie. Łącznie monitoringiem objęto pięćdziesiąt sześć (56) działań KPDRT. Dane przedstawione w niniejszym opracowaniu zebrano przede wszystkim korzystając z dostępu do informacji publicznej (w tym zwracając się o jej udostępnienie do podmiotów publicznych odpowiedzialnych za realizację działań KPDRT oraz współpracujących przy realizacji tych działań) oraz zwracając się o udostępnienie posiadanych informacji do podmiotów niepublicznych, w szczególności do organizacji pozarządowych. Szersza informacja dotycząca zbierania danych stanowi część opracowania podsumowującego projekt Monitoring i analiza realizacji Krajowego Programu Działań na Rzecz Równego Traktowania w zakresie płci, tożsamości płciowej i orientacji seksualnej ( ). Strona 2 z 75

3 USTALENIA MONITORINGU Polityka antydyskryminacyjna Cel główny 1. Podniesienie standardów prowadzenia polityki antydyskryminacyjnej Cel szczegółowy 1.1 Monitorowanie wdrażania rozwiązań prawnych zgodnych z prawem wtórnym Unii Europejskiej oraz orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej zapewniających pełną i równą ochronę wszystkim grupom narażonym na dyskryminację Działanie 1 Analiza i monitoring dotychczasowego wykonania ustawy z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania (DZ.U. z 2010, Nr 254, poz z późn. zm.) Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania wszystkie resorty, organizacje pozarządowe Termin realizacji działania: od 2013 za realizację działania podał, że zrealizował je w 2014 roku. Mimo pytań w tym zakresie nie udostępniono informacji nt. przeprowadzonej w 2014 roku analizy dotychczasowego wykonania ustawy z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania. Odnośnie do monitoringu dotychczasowego wykonania ww. ustawy podmiot odpowiedzialny za realizację działania podał, że w grudniu 2014 roku zwrócił się do Ministra Sprawiedliwości o przekazanie: informacji w zakresie liczby spraw, które w 2013 oraz 2014 r. zostały rozpatrzone przez sądy powszechne w związku z naruszeniem przepisów ustawy o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania, zanonimizowanej treści wyroków, które zapadły w sprawie naruszenia zasady równego traktowania w latach r. za realizację działania nie podał, czy przy jego realizacji współpracował z organizacjami pozarządowymi oraz resortami innymi niż Ministerstwo Sprawiedliwości. Ponadto poproszony o ocenę swojego wpływu na realizację ww. działania oraz swojego udziału w realizacji ww. działania Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania nie udzielił odpowiedzi. Informacje zebrane od podmiotów wskazanych do współpracy w realizacji ww. działania. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi nie wskazało, czy w 2014 roku współpracowało z podmiotem odpowiedzialnym za realizację ww. działania w informacji z ministerstwa dotyczącej 2014 roku nie odniesiono się w żaden sposób do pytań dotyczących ww. działania. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej powiadomiło, że nie współpracowało z podmiotem odpowiedzialnym za realizację ww. działania (informacja dotyczyła zarówno 2014 roku jak i roku poprzedniego), a ponadto wyjaśniło, że działania monitorujące może prowadzić wyłącznie na wniosek Pełnomocnika Rządu do Spraw Równego Traktowania albo Rzecznika Praw Obywatelskich. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji powiadomiło, że nie współpracowało z podmiotem odpowiedzialnym za realizację ww. działania (informacja dotyczyła zarówno 2014 roku jak i roku poprzedniego), gdyż nie zaistniała konieczność współpracy. Ministerstwo Edukacji Narodowej stwierdziło, że współpracowało z podmiotem odpowiedzialnym za realizację ww. działania (informacja dotyczyła zarówno 2014 roku jak i roku poprzedniego). Współpraca polegała na przekazaniu temu podmiotowi corocznego sprawozdania z realizacji zadań, wynikających z opracowanego na podstawie ustawy z dnia 3 grudnia 2010 r o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania»krajowego Programu Działań na Rzecz Równego Traktowania na lata «. Nie wyjaśniono, dlaczego przekazywanie przedmiotowych sprawozdań należy uznać za współpracę w realizacji ww. działania ani jaki jest związek między obowiązkiem sprawozdawczym a ww. działaniem. Poproszone o ocenę swojego wpływu na realizację ww. działania oraz swojego udziału w realizacji ww. działania, MEN nie udzieliło odpowiedzi. Niezależnie od powyższego MEN powiadomiło, że zgodnie z kompetencjami minister właściwy do spraw oświaty i wychowania analizuje i monitoruje wykonanie wspomnianej wyżej ustawy w zakresie oświaty. Analiza Strona 3 z 75

4 i monitoring oraz zbieranie danych odbywa się na bieżąco oraz podczas praw nad przygotowaniem ww. corocznego sprawozdania. Ministerstwo Finansów nie wskazało, czy współpracowało z podmiotem odpowiedzialnym za realizację ww. działania, podało natomiast, że w 2014 i 2015 roku przekazało ww. podmiotowi sprawozdanie z realizacji zadań za 2013 i 2014 rok. Podobnie jak w przypadku Ministerstwa Edukacji Narodowej nie wyjaśniono, dlaczego przekazywanie sprawozdań należy uznać za współpracę w realizacji ww. działania ani jaki jest związek między obowiązkiem sprawozdawczym a ww. działaniem. Poproszone o ocenę swojego wpływu na realizację ww. działania oraz swojego udziału w realizacji ww. działania, MF nie udzieliło odpowiedzi. Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju nie wskazało, czy w 2014 roku współpracowało z podmiotem odpowiedzialnym za realizację ww. działania w informacji z ministerstwa dotyczącej 2014 roku nie odniesiono się w żaden sposób do pytań dotyczących ww. działania. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego podało, że nie współpracowało z podmiotem odpowiedzialnym za realizację ww. działania (informacja dotyczyła zarówno 2014 roku jak i roku poprzedniego) i wyjaśniło, że Pełnomocnik Rządu ds. Równego Traktowania, jako podmiot odpowiedzialny za realizację tego zadania, dotychczas nie zgłaszał potrzeby współpracy z MNiSW. Ministerstwo Obrony Narodowej stwierdziło, że współpracowało z podmiotem odpowiedzialnym za realizację ww. działania (informacja dotyczyła zarówno 2014 roku jak i roku poprzedniego), co polegało na przekazaniu temu podmiotowi sprawozdania z realizacji KPDRT. W udzielonej informacji MON wskazało osoby uczestniczące z jego strony w ww. współpracy. Poproszone o ocenę swojego wpływu na realizację ww. działania oraz swojego udziału w realizacji ww. działania, MON stwierdziło, że jego wpływ był niewielki, natomiast udział był konieczny. Należy jednocześnie odnotować, że udzielając informacji odnośnie do ww. działania MON powiadomiło o własnych działaniach analitycznych i monitorujących w ww. zakresie, obejmujących analizę projektowanych i wdrażanych aktów prawnych oraz dokumentów normatywnych, w aspekcie przestrzegania zasad równego traktowania, pozyskiwanie danych dotyczących skarg i wniosków żołnierzy oraz pracowników wojska w sprawach związanych z dyskryminacją i nierównym traktowaniem, w tym spraw zgłaszanych do Koordynatora ds. Równego Traktowania w resorcie obrony narodowej oraz prowadzenie badań społecznych w resorcie obrony narodowej w zakresie równego traktowania i dyskryminacji. Ministerstwo Sprawiedliwości powiadomiło, że współpracowało z podmiotem odpowiedzialnym za realizację ww. działania (informacja dotyczyła zarówno 2014 roku jak i roku poprzedniego), przy czym współpraca ta została zainicjowana przez Pełnomocnika Rządu do Spraw Równego Traktowania. MS wyjaśniło, że analiza i monitoring dotychczasowego wykonania w/w ustawy w zakresie kompetencji MS odbywa się w sposób ciągły, dane potrzebne do przeprowadzenia analizy są gromadzone bądź przez jednostkę statystyczną MS, bądź w trybie operacyjnym np. przez bezpośrednie zasięgnięcie informacji u źródła, a także z raportów organizacji międzynarodowych i pozarządowych, zaś zebrane dane i wyniki analizy są przekazywane jako wkład do raportu z wykonania KPDRT. Poproszone o ocenę swojego wpływu na realizację ww. działania oraz swojego udziału w realizacji ww. działania, MS stwierdziło, że jego wpływ był duży, natomiast udział był konieczny. Ministerstwo Sportu i Turystyki nie wskazało, czy w 2014 roku współpracowało z podmiotem odpowiedzialnym za realizację ww. działania w informacji z ministerstwa dotyczącej 2014 roku nie odniesiono się w żaden sposób do pytań dotyczących ww. działania. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych stwierdziło, że współpracowało z podmiotem odpowiedzialnym za realizację ww. działania (informacja dotyczyła zarówno 2014 roku jak i roku poprzedniego). Współpraca polegała na przekazaniu temu podmiotowi informacji o działaniach realizowanych przez resort, a mających na celu wykonanie Programu. Nie wyjaśniono, dlaczego przekazywanie przedmiotowych informacji należy uznać za współpracę w realizacji ww. działania ani jaki jest związek między przekazywaniem informacji a ww. działaniem. Poproszone o ocenę swojego wpływu na realizację ww. działania oraz swojego udziału w realizacji ww. działania, MSW stwierdziło, że jego wpływ był duży, a udział konieczny. Ministerstwo Zdrowia nie wskazało jednoznacznie, czy w 2014 roku współpracowało z podmiotem odpowiedzialnym za realizację ww. działania. Zamiast tego ministerstwo powiadomiło odnosząc się do ww. działania że u podstaw wszystkich działań podejmowanych przez Ministra Zdrowia leży zasada równego traktowania wszystkich osób. Podano również, że sprawozdania szczegółowe z działań Ministerstwa Zdrowia podejmowanych w ramach realizacji celów określonych w wyżej wymienionym Programie są przekazywane Pełnomocnikowi Rządu ds. Równego Traktowania w cyklu rocznym, a także, że ministerstwo prowadzi bieżącą współpracę z Biurem Pełnomocnika nie określając zakresu tej współpracy. Strona 4 z 75

5 Ministerstwo Skarbu Państwa nie wskazało, czy w 2014 roku współpracowało z podmiotem odpowiedzialnym za realizację ww. działania w informacji z ministerstwa dotyczącej 2014 roku nie odniesiono się w żaden sposób do pytań dotyczących ww. działania. Ministerstwo Spraw Zagranicznych powiadomiło, że nie współpracowało z podmiotem odpowiedzialnym za realizację ww. działania (informacja dotyczyła zarówno 2014 roku jak i roku poprzedniego), a ponadto wyjaśniło, że podmiot ten nie zwrócił się do tej pory do Ministerstwa Spraw Zagranicznych z prośbą o współpracę, co jednocześnie nie wyklucza współpracy przy tym działaniu w przyszłości. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego nie wskazało jednoznacznie, czy w 2014 roku współpracowało z podmiotem odpowiedzialnym za realizację ww. działania. Zamiast tego ministerstwo powiadomiło odnosząc się do ww. działania że podobnie jak wszystkie inne resorty składa ww. podmiotowi corocznie sprawozdanie z realizacji działań określonych w KPDRT. Nie wyjaśniono, dlaczego składane corocznie sprawozdanie z realizacji KPDRT należy uznać za współpracę w realizacji ww. działania ani jaki jest związek między składaniem sprawozdania a ww. działaniem. Ministerstwo Środowiska powiadomiło, że w 2014 roku nie brało udziału we współpracy w realizacji ww. działania KPDRT. Ministerstwo Gospodarki wskazało, że w 2014 roku współpracowało z podmiotem odpowiedzialnym za realizację ww. działania, jednak nie podało jakichkolwiek dalszych informacji dotyczących tej współpracy. MG zapewniło jednocześnie, że przestrzega standardów obowiązującego prawodawstwa pod względem zgodności opracowywanych aktów prawnych z Konstytucją RP, w tym również pod względem zgodności z zasadą równego traktowania, a także że każdy akt prawny jest opracowywany z uwzględnieniem zasady równego traktowania. Żadna z zapytanych organizacji pozarządowych nie udzieliła odpowiedzi, z której wynikało, że współpracowała w realizacji ww. działania. Z zebranych informacji wynika, że: w 2014 roku podmiot odpowiedzialny za realizację działania nie prowadził monitoringu dotychczasowego wykonania ustawy z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania, w grudniu 2014 roku podmiot odpowiedzialny za realizację działania wystąpił do Ministra Sprawiedliwości o dane, które mogły zostać wykorzystane przy analizie dotychczasowego wykonania ww. ustawy, natomiast nie udało się zweryfikować, czy taką analizę przeprowadził, część resortów będących podmiotami wskazanymi w KPDRT do współpracy w realizacji ww. działania przyjęła, że współpraca w realizacji działania Analiza i monitoring dotychczasowego wykonania ustawy z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania polega na przekazywaniu Pełnomocnikowi Rządu do Spraw Równego Traktowania sprawozdań z realizacji KPDRT albo na przestrzeganiu zasady równego traktowania w swoich działaniach, w 2014 roku Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ministerstwo Obrony Narodowej oraz Ministerstwo Sprawiedliwości prowadziły każde we własnym zakresie monitoring i analizę dotychczasowego wykonania ustawy z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania, w 2014 roku podmiot odpowiedzialny za realizację działania nie współpracował przy jego realizacji z organizacjami pozarządowymi. Strona 5 z 75

6 Polityka antydyskryminacyjna Cel główny 1. Podniesienie standardów prowadzenia polityki antydyskryminacyjnej Cel szczegółowy 1.1 Monitorowanie wdrażania rozwiązań prawnych zgodnych z prawem wtórnym Unii Europejskiej oraz orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej zapewniających pełną i równą ochronę wszystkim grupom narażonym na dyskryminację Działanie 2 Konsultacje eksperckie na temat obecnego kształtu ustawy Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania organizacje pozarządowe Termin realizacji działania: od 2013 Działanie nie było realizowane w 2014 roku. za jego realizację podał, że wstrzymał się od prowadzenia konsultacji eksperckich ze względu na w związku z obecnie trwającymi pracami w Sejmie w zakresie nowelizacji ww. ustawy oraz do czasu zakończenia procesu legislacyjnego. Uzasadnienie braku realizacji ww. działania budzi zasadnicze wątpliwości. za realizację ww. działania nie wskazał, który projekt ustawy był przyczyną wstrzymania się od realizacji tego działania. Przypuszczalnie chodziło o poselski projekt nowelizacji ustawy o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania oraz niektórych innych ustaw, stanowiący druk sejmowy nr 1051 (VII kadencja sejmu). Należy w tym kontekście przypomnieć, że: ww. projekt ustawy wpłynął do sejmu 09 listopada 2012 roku, I czytanie ww. projektu ustawy odbyło się 21 czerwca 2013 roku, po którym projekt skierowano do komisji sprawiedliwości i praw człowieka, 08 października 2013 roku ww. komisja skierowała ww. projekt do podkomisji nadzwyczajnej, 05 marca 2014 roku wobec braku aktywności ww. podkomisji Koalicja na rzecz Równych Szans zaapelowała do jej przewodniczącej o jak najszybsze rozpoczęcie prac nad projektem, 22 kwietnia 2014 roku ww. podkomisja odbyła swoje jedyne posiedzenie dotyczące ww. projektu (trwało 45 minut) 30 listopada 2014 roku Koalicja na rzecz Równych Szans do przewodniczącej komisji sprawiedliwości i praw człowieka o przeprowadzenie w komisji debaty nad projektem, podmiot odpowiedzialny za realizację ww. działania poparł ww. projekt, podmiot odpowiedzialny za realizację ww. działania mimo powyższych okoliczności twierdził, że w 2013 roku realizował ww. działanie. Jak z powyższego widać, w 2014 roku w sprawie ww. projektu ustawy wydarzyło się znacznie mniej, niż w 2013 roku, kiedy podmiot odpowiedzialny za realizację ww. działania jak twierdził je realizował. Decyzja o wstrzymaniu się z realizacją ww. działania KPDRT była wobec powyższych okoliczności nieuzasadniona. Strona 6 z 75

7 Polityka antydyskryminacyjna Cel główny 1. Podniesienie standardów prowadzenia polityki antydyskryminacyjnej Cel szczegółowy 1.2 Uruchomienie systemu ewaluacji i monitoringu polityki równego traktowania Działanie 1 Powołanie zespołu analityczno-doradczego przy Pełnomocniku Rządu do Spraw Równego Traktowania Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania resorty, organizacje pozarządowe, wojewodowie Termin realizacji działania: 2014 Działanie nie zostało zrealizowane. za jego realizację podał, że działanie zostanie zrealizowane w ramach powołania Międzyresortowego Zespołu do spraw monitorowania realizacji Krajowego Programu Działań na rzecz Równego Traktowania. Należy w tym kontekście wyjaśnić, że: kwestia powołania ww. międzyresortowego zespołu została poruszona w samym KPDRT (s. 130, ostatni akapit), przy czym nie stała się jednym z działań KPDRT nie wskazano terminu powołania takiego zespołu ani podmiotu odpowiedzialnego za realizację działania, projekt zarządzenia Prezesa Rady Ministrów powołującego ww. międzyresortowy zespół został przygotowany 31 października 2014 roku i skierowany do konsultacji z podmiotami, które miały być reprezentowane w ww. międzyresortowym zespole, ww. międzyresortowy zespół został powołany 13 kwietnia 2015 roku (zarządzenie Prezesy Rady Ministrów nr 29 w sprawie Zespołu Monitorującego Krajowy Program Działań na Rzecz Równego Traktowania; M.P. z 2015 roku, poz. 362). Strona 7 z 75

8 Polityka antydyskryminacyjna Cel główny 1. Podniesienie standardów prowadzenia polityki antydyskryminacyjnej Cel szczegółowy 1.2 Uruchomienie systemu ewaluacji i monitoringu polityki równego traktowania Działanie 2 Wpisanie do Wytycznych oceny skutków regulacji zasad oceny dokumentu pod kątem przestrzegania zasady równego traktowania Ministerstwo Gospodarki Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania brak Termin realizacji działania: 2014 Działanie nie zostało zrealizowane w 2014 roku. W 2014 roku Ministerstwo Gospodarki prowadziło prace nad dokumentem Wytyczne do przeprowadzenia oceny wpływu i konsultacji publicznych w ramach procesu legislacyjnego. Konsultacje społeczne projektu tego dokumentu trwały od 15 listopada do 14 grudnia 2014 roku. Rada Ministrów przyjęła ww. dokument 05 maja 2015 roku. Przyjęty dokument przewiduje, że: podczas przeprowadzania oceny wpływu należy kierować się zasadą obiektywizmu, tj. w trakcie przeprowadzanych analiz, a w szczególności przy wyborze rozwiązania, nie wolno dyskryminować żadnych podmiotów znajdujących się w tej samej sytuacji, przy rozważaniu poszczególnych opcji w ramach oceny wpływu oraz rekomendowania jednej z opcji niedopuszczalne są rozwiązania dyskryminujące, np. ze względu na wiek, płeć, miejsce zamieszkania, wyznanie i orientację seksualną. Warto zauważyć, że ww. dokument nie posługuje się pojęciem równego traktowania ani nie przewiduje, aby przy ocenie wpływu należało przestrzegać zasady równego traktowania (dokument wymienia cztery zasady, które należy stosować: proporcjonalności, obiektywizmu, przejrzystości i jawności oraz pomocniczości). Drugi obok Ministerstwa Gospodarki podmiot odpowiedzialny za realizację ww. działania KPDRT podał, że to na jego wniosek w projekcie Wytycznych zostały m.in. zawarte ( ) zasady oceny dokumentu pod kątem przestrzegania zasady równego traktowania. Strona 8 z 75

9 Polityka antydyskryminacyjna Cel główny 1. Podniesienie standardów prowadzenia polityki antydyskryminacyjnej Cel szczegółowy 1.2 Uruchomienie systemu ewaluacji i monitoringu polityki równego traktowania Działanie 3 Współpraca administracji rządowej z organizacjami pozarządowymi i partnerami społecznymi w zakresie monitoringu polityki równościowej wszystkie resorty, Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania organizacje pozarządowe, organizacje pracodawców, organizacje pracowników Termin realizacji działania: od 2013 Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania podał, że w 2014 roku realizował ww. działanie poprzez serię spotkań z różnymi organizacjami pozarządowymi, w tym organizacjami pomocowymi, przeciwdziałającymi pomocy, kobiecymi i LGBTQ. Opis poszczególnych spotkań przedstawiony przez Pełnomocnika Rządu wskazuje, że służyły one m.in. realizacji ww. działania KPDRT. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi podało, że w 2014 roku realizowało ww. działanie, ale nie podało jakichkolwiek dalszych informacji. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej podało, że w 2014 roku realizowało ww. działanie poprzez prowadzenie programów i konkursów, adresowanych do organizacji pozarządowych i/lub partnerów społecznych: Fundusz Inicjatyw Obywatelskich, Rządowy Program Aktywizacji Społecznej Osób Starszych oraz Konkurs Inicjatyw Organizacji Pozarządowych, podano daty rozpoczęcia ww. programów i konkursów, wskazano jednostki organizacyjne ministerstwa odpowiedzialne za ich przeprowadzenie oraz strony internetowe, na których znajdują się dane o organizacjach pozarządowych, które otrzymały od ministerstwa wsparcie w ramach ww. programów i konkursów. Nie wyjaśniono natomiast, jaki związek ma prowadzenie programów i konkursów jw. z monitoringiem polityki równościowej, ani pomimo pytań w tym zakresie nie podano: czy ani w jakim zakresie współpracowano w realizacji ww. działania z pozostałymi podmiotami odpowiedzialnymi za jego realizację, tj. z pozostałymi resortami oraz Pełnomocnikiem Rządu do Spraw Równego Traktowania, kto ze strony ministerstwa uczestniczył w realizacji ww. działania ani ile osób ze strony ministerstwa uczestniczyło w realizacji ww. działania, z którymi organizacjami pozarządowymi i partnerami społecznymi współpracowano w zakresie monitoringu polityki równościowej. Poproszone o ocenę swojego wpływu na realizację ww. działania oraz swojego udziału w realizacji ww. działania, ministerstwo oceniło swój wpływ jako niewielki, a swój udział jako konieczny. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji powiadomiło, że realizowało w 2014 roku ww. działanie poprzez powołaną w 2013 roku Radę Konsultacyjną, będącą organem doradczym Przewodniczącego Rady ds. Przeciwdziałania Dyskryminacji Rasowej, Ksenofobii i związanej z nimi Nietolerancji (w składzie siedemnastoosobowej Rady Konsultacyjnej jest 11 osób reprezentujących wymienione przez MAC organizacje pozarządowe). Jak wynika z informacji MAC w 2014 roku ww. rada zebrała się trzykrotnie, a podczas posiedzeń omawiane były bieżące problemy pojawiające się w poszczególnych województwach oraz poruszano tematykę szkoleń dla pełnomocników wojewodów w celu poszerzenia wiedzy oraz świadomości. Ponadto na jednym z posiedzeń omówiono także aktualną sytuację Programu aktywizacji społeczności lokalnej dla przeciwdziałania rasizmowi, ksenofobii i przemocy wobec imigrantów, mniejszości i narodowych i etnicznych na lata Ministerstwo Edukacji Narodowej powiadomiło, że współpraca z organizacjami pozarządowymi odbywa się przede wszystkim w ramach konsultacji społecznych prowadzonych podczas przygotowywania przez ministerstwo projektów aktów normatywnych (identycznej treści informacji MEN udzieliło odnośnie do 2013 roku). Nie podano innych form realizacji ww. działania ani dalszych informacji nt. powyższego. Nie wyjaśniono, dlaczego opisaną przez MEN współpracę należy uznać za przejaw współpracy administracji rządowej z organizacjami pozarządowymi i partnerami społecznymi w zakresie monitoringu polityki równościowej. Strona 9 z 75

10 Ministerstwo Finansów stwierdziło, że nie podejmowało działań w tym zakresie z organizacjami pozarządowymi i partnerami społecznymi. Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju podało, że prowadziło współpracę z organizacjami pozarządowymi i partnerami społecznymi organizując spotkania, jak również uczestnicząc w różnych gremiach decyzyjnych związanych z polityką równych szans, wymieniając pięć swoich działań w tym zakresie z lat i zwięźle opisując każde z nich. Jak wynika z przedmiotowych opisów żadne z działań wskazanych przez MIiR nie polegało na współpracy z organizacjami pozarządowymi i partnerami społecznymi w zakresie monitoringu polityki równościowej. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego stwierdziło, że Współpraca z organizacjami pozarządowymi w zakresie monitoringu polityki równościowej nie należy do właściwości MNiSW. Ministerstwo Obrony Narodowej podało, że w 2014 roku nie współpracowało z organizacjami pozarządowymi ani partnerami społecznymi w zakresie monitoringu polityki równościowej. Ministerstwo Sprawiedliwości powiadomiło, że w 2014 roku realizowało ww. działanie KPDRT w ramach prac nad ustawą z dnia 28 listopada 2014 r. o ochronie i pomocy dla pokrzywdzonego i świadka ( ) Poprzez skierowanie projektu wymienionej ustawy do konsultacji społecznych do 31 organizacji. Z informacji MS wynika, że cztery organizacje pozarządowe złożyły pisemne uwagi do ww. projektu. MS nie wyjaśniło natomiast, dlaczego konsultacje społeczne projektu ustawy należy uznać za realizację ww. działania KPDRT, tj. uznać za współpracę z organizacjami pozarządowymi w zakresie monitoringu polityki równościowej. Ministerstwo Sportu i Turystyki nie wskazało, czy w 2014 roku realizowało ww. działanie w informacji z ministerstwa dotyczącej 2014 roku nie odniesiono się w żaden sposób do pytań dotyczących ww. działania. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych stwierdziło, że realizując politykę równego traktowania ( ) podejmuje współpracę z organizacjami pozarządowymi i partnerami społecznymi, a następnie podało pięć przykładów swojej współpracy z organizacjami pozarządowymi w 2014 roku (a także w 2013 roku) oraz zwięźle je opisało. Jak wynika z przedmiotowych opisów żadne z działań wskazanych przez MSW nie polegało na współpracy z organizacjami pozarządowymi i partnerami społecznymi w zakresie monitoringu polityki równościowej. Ministerstwo Zdrowia wskazało, że prowadzi systematyczny dialog społeczny z organizacjami pozarządowymi reprezentującymi poszczególne środowiska pacjentów. Współpraca ta od 2012 r. realizowana jest na bazie cyklicznych debat w ramach stworzonej przez stronę społeczną platformy»dialog dla Zdrowia«. Co istotne z punktu widzenia realizacji ww. działania, MZ podało, że partnerzy społeczni zgłaszają również sprawy z ich przekonaniu świadczące o nierównym traktowaniu pacjentów w dostępie do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. W udostępnionej informacji MZ wskazało jednostkę organizacyjną, która reprezentuje ministerstwo w ww. platformie. Innych informacji nt. realizacji ww. działania MZ nie podało. Należy zaznaczyć, że identycznej informacji nt. realizacji ww. działania KPDRT MZ udzieliło odnośnie do 2013 roku. Ministerstwo Skarbu Państwa nie wskazało, czy w 2014 roku realizowało ww. działanie w informacji z ministerstwa dotyczącej 2014 roku nie odniesiono się w żaden sposób do pytań dotyczących ww. działania. Ministerstwo Spraw Zagranicznych podało, że współpracuje z organizacjami pozarządowymi umożliwiając odbycie staży rehabilitacyjnych w ministerstwie (identycznej treści informacja dotyczyła 2013 roku). Nie wyjaśniono, dlaczego opisaną przez MSZ współpracę należy uznać za przejaw współpracy administracji rządowej z organizacjami pozarządowymi i partnerami społecznymi w zakresie monitoringu polityki równościowej. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego powiadomiło, że dotychczas do MKiDN nie wystąpiła jakakolwiek organizacja pozarządowa, pracodawców lub pracowników realizująca ww. działanie KPDRT w zakresie płci, tożsamości płciowej i orientacji seksualnej była to jedyna odpowiedź ministerstwa na pytanie czy w 2014 roku realizowało ono działanie KPDRT Współpraca administracji rządowej z organizacjami pozarządowymi i partnerami społecznymi w zakresie monitoringu polityki równościowej. Ministerstwo Środowiska przekazało, że w 2014 roku nie realizowało ww. działania KPDRT. Strona 10 z 75

11 Ministerstwo Gospodarki wyjaśniło, że jego działania wpisujące się w zakres realizacji celów wskazanych Krajowym Programie Działań na rzecz Równego Traktowania w obszarze Polityka antydyskryminacyjna polegają na uwzględnianiu polityki równościowej, w szczególności w obszarze społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw (corporate social responsilibity, CSR). Jako przykład realizacji ww. działania w 2014 roku MG podało udział przedstawiciela Ministerstwa w spotkaniu Dolnośląskiej Loży Kobiet Biznesu pt. Praktyczny wymiar etyki i społecznej odpowiedzialności firm, które odbyło się w listopadzie 2014 r. we Wrocławiu. Z przedstawionego przez MG opisu ww. spotkania wynika, że nie polegało ono na współpracy z organizacjami pozarządowymi ani partnerami społecznymi w zakresie monitoringu polityki równościowej. Z zebranych informacji wynika, że: część podmiotów odpowiedzialnych za realizację ww. działania przyznała, że go nie realizowała, część podmiotów odpowiedzialnych za realizację ww. działania stwierdziła, że je realizowała, czego jednak nie potwierdziły pozostałe udostępnione informacje, w szczególności te, z których wynikało, że dany podmiot wprawdzie współpracował z organizacjami pozarządowymi i partnerami społecznymi, ale nie w zakresie monitoringu polityki równościowej, jako jedyne z podmiotów odpowiedzialnych za jego realizację ww. działanie w 2014 roku realizowały jedynie Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania, Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji oraz Ministerstwo Zdrowia, przy czym współpraca ta nie miała charakteru stałego ani trwałego. Strona 11 z 75

12 Polityka antydyskryminacyjna Cel główny 1 Podniesienie standardów prowadzenia polityki antydyskryminacyjnej Cel szczegółowy 1.3 Opracowanie w oparciu o dane gromadzone w ramach statystyki publicznej zestawu kluczowych wskaźników służących monitorowaniu sytuacji grup narażonych na dyskryminację Działanie 1 Analiza ekspercka zakresu gromadzenia danych statystycznych statystyki publicznej dotyczących sytuacji grup narażonych na dyskryminację Główny Urząd Statystyczny Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania organizacje pozarządowe Termin realizacji działania: od 2013 Główny Urząd Statystyczny stwierdził, że w 2014 roku (odpowiedź GUS dotyczyła 2014 oraz 2013 roku) realizował ww. działanie i że było ono prowadzone w sposób ciągły, w ramach poszczególnych jednostek organizacyjnych statystyki publicznej. GUS wyjaśnił, że realizuje ww. działanie w formie analizy luk w zakresie zbierania danych statystycznych istotnych z punktu widzenia monitorowania sytuacji grup narażonych na dyskryminację. Ponadto GUS wymienił i krótko opisał przeprowadzone badania ( Europejskie Ankietowe Badanie Zdrowia oraz badanie dotyczące działalności związków zawodowych, w ramach którego zostały zebrane dane o członkach oraz pracujących społecznie na rzecz związków według płci). Odnosząc się do pytania w tym zakresie GUS podał (odpowiedź GUS dotyczyła 2014 oraz 2013 roku), że w swojej analizie skupia się głównie na identyfikacji luk informacyjnych związanych z płcią, niepełnosprawnością i wiekiem ; przyczyną pominięcia w analizie takich przesłanek dyskryminacji jak orientacja seksualna i tożsamość płciowa (o które pytano GUS) było jak wyjaśnił Urząd to, że badania statystyki publicznej mają charakter ogólnopolski i często reprezentatywny, dlatego nie pozwalają na uzyskanie reprezentatywnych wyników o zjawiskach rzadkich. Pomimo pytań w tym zakresie GUS: nie podał, kto przeprowadził ww. analizę, w tym nie wymienił ekspertek ani ekspertów, którzy brali w niej udział, nie wymieniał podmiotów, które uczestniczyły w ww. analizie, nie wymienił organizacji pozarządowych, z którymi współpracował przy realizacji ww. działania KPDRT, nie podał, czy ww. analiza zakończyła się w 2014 roku, ani czy sporządzony został dokument zawierający najważniejsze wnioski wynikające z ww. analizy. Poproszony o ocenę swojego wpływu na realizację ww. działania oraz swojego udziału w realizacji ww. działania, GUS nie udzielił odpowiedzi. Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania podał, że w ramach monitorowania sytuacji grup narażonych na dyskryminację ( ) na bieżąco i regularnie analizuje dokumenty będące przedmiotem uzgodnień międzyresortowych w zakresie statystki publicznej, przygotowywane przez GUS. Strona 12 z 75

13 Polityka antydyskryminacyjna Cel główny 1 Podniesienie standardów prowadzenia polityki antydyskryminacyjnej Cel szczegółowy 1.3 Opracowanie w oparciu o dane gromadzone w ramach statystyki publicznej zestawu kluczowych wskaźników służących monitorowaniu sytuacji grup narażonych na dyskryminację Działanie 2 Opracowanie zestawu kluczowych wskaźników umożliwiających monitorowanie sytuacji grup narażonych na dyskryminację Główny Urząd Statystyczny Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania Termin realizacji działania: od 2014 za realizację ww. działania nie podał, czy realizował je albo rozpoczął jego realizację w 2014 roku. Z informacji podmiotu wskazanego do współpracy w realizacji ww. działania wynika, że w 2014 roku: nie współpracował w realizacji ww. działania, GUS kontynuował działania rozpoczęte w 2013 r. ; w tym kontekście należy przypomnieć, że ww. działanie nie rozpoczęło się w 2013 roku. Strona 13 z 75

14 Polityka antydyskryminacyjna Cel główny 1 Podniesienie standardów prowadzenia polityki antydyskryminacyjnej Cel szczegółowy 1.5 Podnoszenie poziomu wiedzy w zakresie równego traktowania wśród pracowników i wśród pracownic instytucji publicznych (w tym sędziów, urzędników/urzędniczek czy funkcjonariuszy/funkcjonariuszek służb porządku publicznego) Działanie 2 Wprowadzenie do programu szkolenia Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury problematyki równego traktowania Ministerstwo Sprawiedliwości Pełnomocnik Rządu do spraw Równego Traktowania, organizacje pozarządowe Termin realizacji działania: od 2014 za realizację ww. działania nie podał, czy realizował je w 2014 roku; zamiast tego wymienił szkolenia obejmujące tematykę równego traktowania, które w 2015 roku przeprowadziła Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury. Informacji o szkoleniach w tym samym zakresie przeprowadzonych przez KSSP w 2014 roku nie podano. Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania jako podmiot wskazany do współpracy podał, że polscy sędziowie i prokuratorzy są regularnie szkoleni w zakresie problematyki równego traktowania w ramach działalności Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury oraz wymienił szkolenia zorganizowane przez Akademię Prawa Europejskiego w 2014 roku. Pełnomocnik Rządu nie podał, czy współpracował w realizacji ww. działania w 2014 roku. Obowiązujący w 2014 roku program aplikacji ogólnej KSSP przyjęty przez Radę Programową KSSP uchwałą nr 30/2010 z 28 czerwca 2010 roku nie poruszał problematyki równego traktowania. Obowiązujący w 2014 roku program aplikacji prokuratorskiej KSSP przyjęty przez Radę Programową KSSP uchwałą nr 36/2010 z 20 września 2010 roku nie poruszał problematyki równego traktowania. Obowiązujący w 2014 roku program aplikacji sędziowskiej KSSP przyjęty przez Radę Programową KSSP uchwałą nr 37/2010 z 20 września 2010 roku przewidywał w odniesieniu do zajęć z prawa pracy: rozwiązywanie kazusów dotyczących powództw pracowników m.in. z zakresu dyskryminacji i mobbingu, omówienie orzeczeń ETS dotyczących europejskiego prawa pracy, w tym dotyczących równego traktowania i zakazu dyskryminacji w różnych wariantach (ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność). W kontekście powyższego przypomnieć należy, że 23 marca 2013 roku Koalicja na rzecz Równych Szans zwróciła się do dyrektora KSSP z apelem o podjęcie wszelkich starań, prowadzących do wprowadzenia do programu szkolenia Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury problematyki równego traktowania i niedyskryminacji. Koalicja wskazała, że na potrzebę wprowadzenia powyższej problematyki do programu KSSP zwrócono uwagę w projekcie KPDRT, który jeden miesiąc wcześniej trafił do konsultacji. Warto zauważyć, że odpowiedź KSSP na apel Koalicji była bardzo zbliżona do informacji podanej przez Pełnomocnika Rządu jw. problematyka z zakresu równego traktowania jest obecna w programie szkolenia wstępnego, a KSSP od momentu swego powstania w 2009r. zaangażowała się w prowadzenie szkoleń dla sędziów i prokuratorów z zakresu niedyskryminacji i ochrony praw człowieka. Szczególną uwagę zwraca to, że pierwotnie Pełnomocnik Rządu przygotowując projekt KPDRT stał na stanowisku, że ww. działanie KPDRT jest potrzebne, a następnie zajął stanowisko wskazujące, że takiej potrzeby nie ma, gdyż szkolenie KSSP obejmuje już potrzebne treści (czego jednak nie potwierdzają ww. programy aplikacji KSSP). Z zebranych informacji wynika, że ww. działanie KPDRT nie było realizowane w 2014 roku. Strona 14 z 75

15 Polityka antydyskryminacyjna Cel główny 1. Podniesienie standardów prowadzenia polityki antydyskryminacyjnej Cel szczegółowy 1.5 Podnoszenie poziomu wiedzy w zakresie równego traktowania wśród pracowników i wśród pracownic instytucji publicznych (w tym sędziów, urzędników/urzędniczek czy funkcjonariuszy/funkcjonariuszek służb porządku publicznego) Działanie 3 Szkolenia dla przedstawicieli instytucji publicznych z zakresu problematyki równego traktowania wszystkie resorty, Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania organizacje pozarządowe Termin realizacji działania: od 2013 Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania podał, że w 2014 roku realizował ww. działanie poprzez: dwudniowe szkolenia antydyskryminacyjne dla urzędników pracujących w urzędach na szczeblu wojewódzkim przeprowadzone w czerwcu w Białymstoku, Gdańsku, Krakowie, Poznaniu i Warszawie w ramach projektu Równe Traktowanie Standardem Dobrego Rządzenia w Regionach, szkolenie dla żołnierzy zawodowych odpowiedzialnych za planowanie i realizację zajęć profilaktycznych w Siłach Zbrojnych RP, w tym psychologów, którzy prowadzą w jednostkach wojskowych zajęcia (szczegółów szkolenia, w tym jego terminu ani liczby przeszkolonych osób nie podano mimo pytań w tym zakresie). Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania nie podał mimo pytań w tym zakresie czy przy realizacji ww. działania współpracował z organizacjami pozarządowymi. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Z informacji udzielonej przez ministerstwo wynika, że w 2014 roku nie realizowało ono ww. działania KPDRT. MRiRW powiadomiło natomiast, że na 2015 rok planuje przeprowadzenie szkoleń obejmujących zagadnienia dyskryminacji bezpośredniej i pośredniej, mobbingu oraz polityki antymobbingowej dla swoich pracowników. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. MPiPS podało, że zagadnienia dot. równego traktowania zostały włączone do programu służby przygotowawczej do 2014 r. MPiPS wybierając wykonawcę do realizacji szkoleń w ramach programu służby przygotowawczej wymaga, aby w programie zajęć znalazły się zagadnienia dot. równego traktowania. W 2014 roku przeszkolono 25 osób pracujących w MPiPS (na początku 2015 roku ministerstwo zatrudniało 813 osób). MPiPS nie podało, czy współpracowało w realizacji ww. działania z organizacjami pozarządowymi. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. MAC wskazało, że w ramach służby przygotowawczej dla jego pracowników realizowane są szkolenia z zakresu polityki antydyskryminacyjnej. Szkolenia ze służby przygotowawczej odbywają się od 2014 roku, sukcesywnie w ciągu całego roku, przy czym w roku 2014 przeszkolonych zostało 21 osób i byli to członkowie korpusu służby cywilnej. Szkolenie obejmowało podstawowy zakres tematyczny dotyczący przedmiotowej problematyki. Na zakończenie służby przygotowawczej odbywa się egzamin, który sprawdza wiedzę z poszczególnych modułów. MAC nie podało, czy współpracowało w realizacji ww. działania z organizacjami pozarządowymi. Ministerstwo Edukacji Narodowej. Z informacji udzielonej przez ministerstwo wynika, że w 2014 roku wprowadzono problematykę równego traktowania jako obszar wiedzy nabywanej przez osoby odbywające w ministerstwie służbę przygotowawczą (która dotyczy osób podejmujących po raz pierwszy pracę w służbie cywilnej). MEN nie podało, czy w 2014 roku ktokolwiek odbywał służbę przygotowawczą w ministerstwie, ani czy współpracowało w realizacji ww. działania z organizacjami pozarządowymi. Ministerstwo Finansów realizowało ww. działanie w 2014 roku poprzez: wprowadzenia problematyki równego traktowania do obowiązkowego bloku tematycznego służby przygotowawczej (przeszkolono 19 osób), szkolenia e-learningowe Działania na rzecz równego traktowania dla pracowników izb i urzędów skarbowych, Strona 15 z 75

16 Program zapobiegania zjawiskom niepożądanym w Służbie Celnej oraz Program zarządzania potencjałem funkcjonariuszy celnych w grupie wiekowej 50+, w których w ramach kursów do mianowania na pierwszy stopień oficerski w korpusie oficerów młodszych Służby Celnej omawiane były zagadnienia równego traktowania, szkolenie dla pracowników urzędów kontroli skarbowej Mobbing i stres w pracy. Przeciwdziałanie negatywnym skutkom zagrożeń psychospołecznych, którego celem było dostarczenie wiedzy m.in. na temat dyskryminacji i równego traktowania, szkolenia dla nowo przyjętych pracowników urzędów kontroli skarbowej Równe traktowanie i przeciwdziałanie dyskryminacji, szkolenia dla kadry kierowniczej urzędów kontroli skarbowej Równe traktowanie w zatrudnieniu. MF nie podało, czy współpracowało w realizacji ww. działania z organizacjami pozarządowymi. Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju. W 2014 roku MIiR kontynuowało szkolenia e-learningowe, będące częścią szkoleń rozpoczętych w 2011 roku, obowiązkowe dla wszystkich osób, które dokonują oceny wniosków o dofinansowanie w programie PO KL; szkolenia obejmowały moduł poświęcony politykom horyzontalnym, w tym zasadzie równości szans i niedyskryminacji i zostały opracowane przez Uniwersytet Warszawski. MIiR nie podało, czy współpracowało w realizacji ww. działania z organizacjami pozarządowymi. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. W 2014 roku MNiSW nie realizowało ww. działania KPDRT. MNiSW podało jednocześnie, że w ramach programu działań rozwojowych pracowników Ministerstwa na rok 2015 nie przewiduje się szkoleń z zakresu problematyki równego traktowania, z uwagi na inne priorytety w zakresie potrzeb podnoszenia kwalifikacji zawodowych istotnych z punktu widzenia celów Ministerstwa i jego komórek organizacyjnych. Ministerstwo Obrony Narodowej w 2014 roku realizowało ww. działanie KPDRT poprzez: warsztaty przeprowadzone od kwietnia do listopada w jednostkach organizacyjnych MON dla dowódców pododdziałów dotyczące kompetencji społecznych w dowodzeniu, które obejmowały elementy dotyczące problematyki mobbingu, molestowania seksualnego i dyskryminacji, w których wzięło udział siedem (7) dwudziestopięcioosobowych grup, naradę służbową z 21 października nt. zadania resortu obrony narodowej w zakresie przestrzegania praw człowieka, przeciwdziałania dyskryminacji i mobbingowi, w której wzięło udział 60 osób (w tym dowódcy, oficerowie wychowawczy i psychologowie, a także osoby z biura Rzecznika Praw Obywatelskich i biura Pełnomocnika Rządu), warsztatów Równe traktowanie i przeciwdziałanie dyskryminacji z listopada dla 30 żołnierzy i pracowników wojska odpowiedzialnych za planowanie i realizację zajęć profilaktycznych w jednostkach wojskowych (w warsztatach wzięły udział osoby z biura Pełnomocnika Rządu). MON dodało, że ponadto w ramach realizacji ww. działania KPDRT wydano i rozkolportowano do jednostek wojskowych ulotkę informacyjną (5000 egz.)»równe prawa. Równe szanse«dotyczącą zagadnień równego traktowania w kontekście płci. Z informacji MON wynika, że przy realizacji ww. działania KPDRT nie współpracowało z organizacjami pozarządowymi ww. szkolenia przeprowadziły podmioty inne podmioty, w tym komercyjne. Ponadto MON opisało swoje plany co do realizacji ww. działania KPDRT w 2015 roku. Ministerstwo Sprawiedliwości. MS podało, że z 2014 roku realizowało ww. działanie KPDRT poprzez: szkolenia osób zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych, koordynujących, samodzielnych, specjalistycznych, wspomagających i obsługowych na temat zarządzenia niepełnosprawnością w miejscu pracy oraz zrównoważonego udziału kobiet i mężczyzn na stanowiskach kierowniczych w biznesie, w ramach których przeszkolono łącznie 472 osoby (część szkoleń dotyczących tej liczby odbyło się w 2013 roku). W 2014 roku odbyły się: e-szkolenie z przeciwdziałania mobbingowi (od 01 października 2013 roku do 31 stycznia 2014 roku), szkolenie Zarządzanie niepełnosprawnością w miejscu pracy (05 maja i 28 maja), szkolenie Zrównoważony udział kobiet i mężczyzn na stanowiskach kierowniczych w biznesie (19 listopada). Dodatkowo MS podało, że w 2014 roku Centralny Ośrodek Szkolenia Służby Więziennej w Kaliszu prowadził działalność dydaktyczno-wychowawczą w zakresie przeciwdziałania dyskryminacji, w tym w ramach szkolenia podoficerów, chorążych i oficerów Służby zawarto treści traktujące o zasadach humanitaryzmu, praworządności, tolerancji, akceptacji i zakresu przeciwdziałania dyskryminacji ze względu na rasę, pochodzenie narodowe, etniczne lub wyznawaną religię. W 2014 roku COSSW przeszkolił w ww. zakresie łącznie 1716 osoby (w 2014 roku inaczej Strona 16 z 75

17 niż w 2013 roku COSSW nie przeprowadził szkoleń w ww. zakresie w ramach kursu przygotowawczego, co wyjaśnia znaczną różnicę liczby przeszkolonych osób). MS nie podało, czy współpracowało w realizacji ww. działania z organizacjami pozarządowymi; wymieniając podmioty odpowiedzialne za ww. szkolenia podało jedynie podmioty instytucjonalne i komercyjne. Ministerstwo Sportu i Turystyki. Z informacji udzielonej przez ministerstwo wynika, że w 2014 roku nie realizowało ono ww. działania KPDRT. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. MSW podało, że z 2014 roku realizowało ww. działanie KPDRT poprzez: szkolenia dla 18 pracowników w ramach projektu Wsparcie osób niewidomych na rynku pracy, które odbyły się w marcu, spotkanie Osoba z niepełnosprawnością w miejscu pracy dla 23 chętnych pracowników MSW, które odbyło się w maju. MSW współpracowało w realizacji ww. działania KPDRT z Towarzystwem Opieki nad Ociemniałymi w Laskach oraz Fundacją Polskich Kawalerów Maltańskich. Ministerstwo Zdrowia podało, że w 2014 roku realizowało ww. działanie KPDRT poprzez wprowadzenie tematyki równego traktowania do służby przygotowawczej w służbie cywilnej. MZ nie podało, czy w 2014 roku ktokolwiek odbywał służbę przygotowawczą w ministerstwie, ani czy współpracowało w realizacji ww. działania z organizacjami pozarządowymi. Ministerstwo Skarbu Państwa podało, że w 2014 roku podobnie jak w 2013 roku realizowało ww. działanie KPDRT w ramach służby przygotowawczej w służbie cywilnej (blok tematyczny Równe traktowanie standardem dobrego rządzenia ); odnośne szkolenia odbyły się w lutym, kwietniu, czerwcu, wrześniu, październiku i listopadzie. Przeszkolono łącznie 30 osób (ta liczba obejmuje też osoby przeszkolone w czterech szkoleniach w 2013 roku). MSP podało także, że w 2014 roku jego pracownicy uczestniczyli w dwóch konferencjach dotyczących problematyki równego traktowania (w tym w konferencji Przeciwdziałanie dyskryminacji na terenie województwa zorganizowanej przez koalicję KARAT). Nie wyjaśniono, dlaczego udział w konferencjach należy uznać za realizację ww. działania KPDRT, tj. za przeprowadzenie szkoleń dla przedstawicieli instytucji publicznych z zakresu problematyki równego traktowania tym bardziej, że celem każdej z tych konferencji było przedstawienie założeń projektowych, a nie przeprowadzenie szkolenia. MSP nie podało, czy przy realizacji ww. działania współpracowało z organizacjami pozarządowymi; szkolenia w ramach służby przygotowawczej przeprowadził podmiot komercyjny. Ministerstwo Spraw Zagranicznych podało, że w 2014 roku realizowało ww. działanie KPDRT poprzez dołączenie problematyki równego traktowania do bloku szkoleń w ramach służby przygotowawczej w służbie cywilnej. MSZ nie podało, czy w 2014 roku ktokolwiek odbywał służbę przygotowawczą w ministerstwie, ani czy współpracowało w realizacji ww. działania z organizacjami pozarządowymi. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Z informacji udzielonej przez ministerstwo wynika, że w 2014 roku nie realizowało ono ww. działania KPDRT. Ministerstwo Środowiska w 2014 roku realizowało ww. działanie KPDRT poprzez szkolenie dla kardy zarządzającej oraz szkolenie dla szeregowych pracowników ; łącznie przeszkolono 36 osób. Oba szkolenia odbyły się w listopadzie i zostały przeprowadzone przez Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego. Każda sesja szkoleniowa obejmowała następujące zagadnienia: podstawowe pojęcia, stan prawny - międzynarodowy, prawo Unii Europejskiej, prawo polskie - kodeks pracy, przeciwdziałanie mobbingowi. Ministerstwo Gospodarki w 2014 roku realizowało ww. działanie KPDRT poprzez szkolenie,,równe traktowanie standardem dobrego rządzenia, którym objęto 127 osób (na początku 2015 roku personel ministerstwa liczył 1149 osób). MG nie podało, czy przy realizacji ww. działania współpracowało z organizacjami pozarządowymi, nie podało też organizatora ww. szkolenia. Z zebranych informacji wynika, że: cztery (4) resorty Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Ministerstwo Sportu i Turystyki oraz Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego nie realizowały ww. działania w 2014 roku, Strona 17 z 75

18 w odniesieniu do dwóch (2) resortów (Ministerstwo Edukacji Narodowej i Ministerstwo Spraw Zagranicznych) uzyskane informacje nie pozwalają ustalić, czy ww. działanie było realizowane, pozostałe podmioty odpowiedzialne za realizację ww. działania KPDRT realizowały je w 2014 roku, w 2014 roku realizacja ww. działania KPDRT nie była ograniczona do personelu podmiotów odpowiedzialnych za jego realizację, ale objęła m.in. Służbę Więzienną i jednostki wojskowe, ww. działanie tylko w przypadku dwóch (2) podmiotów było realizowane we współpracy z organizacjami pozarządowymi; przeważały szkolenia organizowane przez podmioty publiczne i komercyjne. Strona 18 z 75

19 Polityka antydyskryminacyjna Cel główny 1. Podniesienie standardów prowadzenia polityki antydyskryminacyjnej Cel szczegółowy 1.5 Podnoszenie poziomu wiedzy w zakresie równego traktowania wśród pracowników i wśród pracownic instytucji publicznych (w tym sędziów, urzędników/urzędniczek czy funkcjonariuszy/funkcjonariuszek służb porządku publicznego) Działanie 4 Upowszechnianie wśród osób kierujących urzędami administracji rządowej oraz podległych im służb dokumentów międzynarodowych, opracowań i analiz dotyczących zasady równego traktowania i przeciwdziałania dyskryminacji Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania organizacje pozarządowe Termin realizacji działania: od 2013 za realizację ww. działania podał, że w 2014 roku realizował je poprzez: przekazanie ministrom i szefom wybranych urzędów centralnych i wojewodom, a także koordynatorom do spraw równego traktowania w urzędach centralnych i pełnomocnikom wojewodów do spraw równego traktowania materiałów opracowanych i wydanych w ramach projektu»równe Traktowanie Standardem Dobrego Rządzenia w Regionach«, działania rozpowszechniające rekomendacje dotyczące Polski sformułowane w listopadzie 2014 roku przez Komitet ds. Likwidacji Dyskryminacji Kobiet ONZ; działania rozpowszechniające polegały na publikacji ww. rekomendacji na stronie internetowej Pełnomocnika Rządu oraz ich przesłaniu m.in. do Sejmu, resortów oraz innych urzędów centralnych, wojewodów, pełnomocników wojewodów do spraw równego traktowania, prowadzenie i bieżącą aktualizację strony internetowej na której regularnie zamieszczane są dokumenty międzynarodowe oraz opracowania i analizy dotyczące zasady równego traktowania i przeciwdziałania dyskryminacji. Strona 19 z 75

20 Równe traktowanie na rynku pracy i w systemie zabezpieczenia społecznego Cel główny 1. Poprawa sytuacji w zakresie równości kobiet i mężczyzn na rynku pracy Cel szczegółowy 1.1 Promowanie rozwiązań przewidzianych w prawie pracy w zakresie możliwości dzielenia się uprawnieniami rodzicielskimi przysługującymi obojgu rodzicom w związku z opieką nad małym dzieckiem oraz w zakresie uprawnień przysługujących kobietom z tytułu macierzyństwa Działanie 1 Upowszechnianie wiedzy o przepisach prawnych umożliwiających ojcom aktywne włączenie się w proces wychowania i opieki nad dzieckiem Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania, organizacje pozarządowe Termin realizacji działania: od 2013 za realizację ww. działania realizował je w 2014 roku poprzez: udzielanie informacji (po otrzymaniu pytania) telefoniczne, pisemne i przez internet, zamieszczenie informacji odnoszących się do systemu urlopów przysługujących pracującym rodzicom, a także powiązanych uprawnień na stronie internetowej działania promocyjne mające na celu zwalczanie stereotypów dotyczących rodzicielstwa i promujących aktywne ojcostwo w mediach społecznościowych (wskazano Twitter), internetową kampanię promującą aktywne ojcostwo przeprowadzoną na stronie głównej resortu, udział personelu MPiPS w wielu konferencjach i seminariach, których celem było promowanie rozwiązań umożliwiających dzielenie się uprawnieniami rodzicielskimi przysługującym rodzicom. za realizację ww. działania nie podał, czy w 2014 roku współpracował z Pełnomocnikiem Rządu do Spraw Równego Traktowania ani organizacjami pozarządowymi. Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania rozpoczął w 2014 roku dwuletnią kampanię świadomościową Tato Polski (współfinansowaną ze środków Mechanizmu Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Norweskiego Mechanizmu Finansowego ). Jak podał Pełnomocnik w roku 2014 zostały zorganizowane sesje zdjęciowe ojców i wywiady z ojcami opiekującymi się swoim dziećmi. Zebrane materiały wraz z informacją na temat możliwości skorzystania przez ojców z urlopów rodzicielskich, macierzyńskich oraz ojcowskich zamieszczono w publikacji rozpowszechnionej w 16 miastach wojewódzkich, m. in. w szpitalach ginekologiczno-położniczych. Żadna z zapytanych organizacji pozarządowych nie udzieliła odpowiedzi, z której wynikało, że współpracowała w realizacji ww. działania Jak wynika z zebranych informacji: podmiot odpowiedzialny za realizację ww. działania KPDRT realizował je w 2014 roku, nie doszło do współpracy podmiotu odpowiedzialnego za realizację ww. działania KPDRT z podmiotami wskazanymi do współpracy, podmiot wskazany do współpracy prowadził własne działania, których zamierzony skutek jest tożsamy z zamierzonym skutkiem ww. działania KPDRT. Strona 20 z 75

21 Równe traktowanie na rynku pracy i w systemie zabezpieczenia społecznego Cel główny 1. Poprawa sytuacji w zakresie równości kobiet i mężczyzn na rynku pracy Cel szczegółowy 1.1 Promowanie rozwiązań przewidzianych w prawie pracy w zakresie możliwości dzielenia się uprawnieniami rodzicielskimi przysługującymi obojgu rodzicom w związku z opieką nad małym dzieckiem oraz w zakresie uprawnień przysługujących kobietom z tytułu macierzyństwa Działanie 2 Promowanie rozwiązań ułatwiających funkcjonowanie w pracy kobiet będących w okresie karmienia piersią Ministerstwo Zdrowia, Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania organizacje pozarządowe Termin realizacji działania: od 2014 za realizację ww. działania KPDRT realizował je w 2014 roku włączając się w obchody Tygodnia Promocji Karmienia Piersią (26 maja 1 czerwca). MZ podało, że we współpracy z Biurem Światowej Organizacji Zdrowia 29 maja zorganizowało konferencję Karmienie piersią i praca zróbmy to!, skierowaną do przedstawicieli administracji publicznej, jednostek samorządów terytorialnych realizujących zadania w obszarze ochrony zdrowia, lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarek, położnych, członków towarzystw naukowych i zawodowych oraz przedstawicieli organizacji pozarządowych skupiających swoje zadania na promocji karmienia piersią. MZ nie podało, jakie rozwiązania ułatwiające funkcjonowanie w pracy kobiet będących w okresie karmienia piersią były promowane w 2014 roku. MZ nie podało, czy w realizacji ww. działania KPDRT współpracowało z organizacjami pozarządowymi, w tym nie wskazało, czy organizacje pozarządowe skupiające swoje zadania na promocji karmienia piersią, do których skierowana była ww. konferencja, wzięły udział w tej konferencji. MZ nie podało, czy w realizacji ww. działania KPDRT współpracowało Pełnomocnikiem Rządu do Spraw Równego Traktowania. Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania podał, że w 2014 roku nie współpracował w realizacji ww. działania KPDRT. Strona 21 z 75

22 Równe traktowanie na rynku pracy i w systemie zabezpieczenia społecznego Cel główny 1 Poprawa sytuacji w zakresie równości kobiet i mężczyzn na rynku pracy Cel szczegółowy 1.2 Promowanie praw osób zatrudnionych i samozatrudnionych związanych z urlopami wychowawczymi Działanie 1 Promowanie rozwiązań wynikających z ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz z późn. zm.) w zakresie wskazanym w celu szczegółowym 1.2 (Promowanie praw osób zatrudnionych i samozatrudnionych związanych z urlopami wychowawczymi) Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej organizacje pozarządowe Termin realizacji działania: od 2013 za realizację ww. działania KPDRT nie realizował go w 2014 roku. Działania informacyjne w zakresie objętych ww. działaniem KPDRT prowadził natomiast Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Strona 22 z 75

23 Równe traktowanie na rynku pracy i w systemie zabezpieczenia społecznego Cel główny 1 Poprawa sytuacji w zakresie równości kobiet i mężczyzn na rynku pracy Cel szczegółowy 1.4 Promowanie równego udziału kobiet i mężczyzn na stanowiskach decyzyjnych Działanie 1 Dążenie w spółkach z udziałem Skarbu Państwa do zapewnienia przynajmniej 30% średniego udziału dla niedoreprezentowanej płci wśród wszystkich członków rad nadzorczych wybieranych i powoływanych przez Ministra Skarbu Państwa, przy czym w spółkach giełdowych oraz kluczowych zakłada się osiągnięcie tego wskaźnika do roku 2015 Ministerstwo Skarbu Państwa Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania Termin realizacji działania: od 2013 za realizację ww. działania KPDRT podał, że na 31 grudnia 2014 roku udział kobiet w radach nadzorczych: w spółkach z udziałem Skarbu Państwa wśród przedstawicieli Skarbu Państwa wynosił 47,4% (koniec stycznia 2014 roku wynosił 44,4%), 22 podmiotów o strategicznym znaczeniu dla gospodarki państwa w nadzorze MSP wymienionych w dokumencie Priorytety zarządzania portfelem podmiotów nadzorowanych przez MSP do roku 2015 wynosił 30,2% (koniec stycznia 2014 roku wynosił 27,1%), w spółkach publicznych wynosił 30,0% (koniec stycznia 2014 roku wynosił 27,0%), co oznacza, że ww. działanie KPDRT jeśli chodzi o osiągnięcie założonego pułapu udziału płci niedoreprezentowanej w radach nadzorczych zostało wykonane. Należy jednocześnie zauważyć, że mimo pytań w tym zakresie MSP m.in.: nie wymieniło wszystkich spółek kluczowych w rozumieniu ww. działania KPDRT, nie wymieniło wszystkich spółki giełdowe w rozumieniu ww. działania KPDRT, nie podało łącznej liczby spółek kluczowych oraz spółek giełdowych w rozumieniu ww. działania KPDRT, w których radach nadzorczych wśród osób wybieranych i powoływanych przez Ministra Skarbu Państwa średni udział kobiet wynosił przynajmniej 30%. za realizację ww. działania KPDRT nie podał, czy w realizacji ww. działania w 2014 roku współpracował z Pełnomocnikiem Rządu do Spraw Równego Traktowania. Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania nie podał, czy w 2014 roku współpracował w realizacji ww. działania KPDRT. Strona 23 z 75

24 Równe traktowanie na rynku pracy i w systemie zabezpieczenia społecznego Cel główny 1 Poprawa sytuacji w zakresie równości kobiet i mężczyzn na rynku pracy Cel szczegółowy 1.4 Promowanie równego udziału kobiet i mężczyzn na stanowiskach decyzyjnych Działanie 2 Promowanie udziału kobiet w gospodarczym procesie podejmowania decyzji: - upowszechnianie wśród przedsiębiorstw, instytucji, uczelni, jednostek samorządu terytorialnego oraz organizacji pozarządowych Karty Różnorodności, - mentoring, - budowanie sieci kontaktów w celu wsparcia i wzajemnej pomocy (networking), - system szkoleń Ministerstwo Skarbu Państwa, Ministerstwo Gospodarki, Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, organizacje pozarządowe, organizacje i związki pracodawców Termin realizacji działania: od 2013 Podmioty odpowiedzialne za realizację ww. działania KPDRT Ministerstwo Skarbu Państwa. Z informacji MSP nie wynika, aby w 2014 roku prowadziło działania w zakresie upowszechniania Karty Różnorodności, mentoringu, networkingu ani szkoleń. Ministerstwo Gospodarki. MG podało, że w 2014 roku, w ramach VI Kongresu Kobiet, zorganizowało seminarium na temat zwiększania udziału kobiet w życiu społecznym i gospodarczym Polski, w trakcie którego m.in. wskazanie potrzeby upowszechniania wśród przedsiębiorstw, instytucji, uczelni, jednostek samorządu terytorialnego, administracji publicznej oraz organizacji pozarządowych nowoczesnych narzędzi służących społecznej odpowiedzialności, jak np.: Karta Różnorodności. Ponadto MG wymieniło cztery wydarzenia, które odbyły się w 2014 roku i uzyskały honorowy patronat Ministra Gospodarki, nie wyjaśniając przy tym, jaki związek ma patronat z ww. działaniem KPDRT. Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania. Z informacji Pełnomocnika Rządu nie wynika, aby w 2014 roku realizował ww. działanie KPDRT. Zamiast tego Pełnomocnik Rządu opisał zorganizowaną przez siebie konferencję Zrównoważony udział kobiet i mężczyzn na stanowiskach kierowniczych w biznesie, wskazał, że jest jest partnerem merytorycznym w projekcie Równość kobiet i mężczyzn w procesach podejmowania decyzji ekonomicznych narzędziem zmiany społecznej, realizowanym przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, opisał zorganizowane przez siebie w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów spotkanie przedstawicielami i przedstawicielkami mediów i organizacji pozarządowych zajmujących się zagadnieniami udziału kobiet w procesach podejmowania decyzji ekonomicznych w biznesie oraz opisał swój udział w VI Kongresie Kobiet. Z opisu żadnego z tych działań Pełnomocnika Rządu nie wynika, aby polegało ono na upowszechnianiu Karty Różnorodności, mentoringu, networkingu ani szkoleniach. Podmioty wskazane do współpracy przy realizacji ww. działania KPDRT Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej podmiot wskazany do współpracy w realizacji ww. działania KPDRT podało, że w 2014 roku kontynuowało realizację projektu Równość kobiet i mężczyzn w procesie podejmowania decyzji ekonomicznych narzędziem zmiany społecznej i opisało działania podjęte w tym zakresie działania. Z przedstawionego opisu nie wynika, aby służyły one realizacji ww. działania KPDRT ani współpracy przy jego realizacji. Organizacje pozarządowe, organizacje i związki pracodawców. Jak ustalono jedyną organizacją pozarządową, z którą współpracował jeden z podmiotów odpowiedzialnych za realizację ww. działania KPDRT (tj. Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania) było Forum Odpowiedzialnego Biznesu. Współpraca dotyczyła części ww. działania KPDRT upowszechniania wśród przedsiębiorstw, instytucji, uczelni, jednostek samorządu terytorialnego oraz organizacji pozarządowych Karty Różnorodności i w 2014 roku polegała na: o udziale pracownicy biura Pełnomocnika Rządu w debacie podczas drugich urodzin Karty Różnorodności, o tym, że link do K[arty]R[różnorodności] znajdował się na stronie głównej serwisu Pełnomocnika. Z informacji od zapytanych jednostek samorządu terytorialnego (adresatek ww. działania w zakresie upowszechniania Karty Różnorodności) wynika, że żaden z podmiotów odpowiedzialnych za realizację ww. działania nie zwrócił się do nich w sprawie podpisania Karty Różnorodności. Z zebranych informacji wynika, że: Strona 24 z 75

25 jeden podmiotów odpowiedzialnych za realizację ww. działania KPDRT Ministerstwo Skarbu Państwa nie realizował go w 2014 roku, Ministerstwo Gospodarki i Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania realizowały w 2014 roku część ww. działania (upowszechnianie Karty Różnorodności), podmioty odpowiedzialne za realizację ww. działania KPDRT nie dokonały między sobą podziału obowiązków dotyczących realizacji ww. działania, jeden z podmiotów odpowiedzialnych za realizację ww. działania KPDRT, tj. Pełnomocnik Rządu, współpracował przy jego realizacji z jedną organizacją pozarządową. Strona 25 z 75

26 Równe traktowanie na rynku pracy i w systemie zabezpieczenia społecznego Cel główny 1 Poprawa sytuacji w zakresie równości kobiet i mężczyzn na rynku pracy Cel szczegółowy 1.5 Niwelowanie różnic w zarobkach kobiet i mężczyzn za pracę na tych samych stanowiskach i pracę o jednakowej wartości i jakości (ograniczanie luki płacowej) Działanie 3 Analiza międzynarodowego prawa w zakresie monitorowania luki płacowej Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania brak Termin realizacji działania: 2014 Pierwszy podmiot odpowiedzialny za realizację ww. działania Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej podał, że przygotowywana jest analiza międzynarodowego prawa i dobrych praktyk w zakresie monitorowania oraz przeciwdziałania zjawisku luki płacowej. Mimo pytań w tym zakresie MPiPS: nie podało, kiedy ani jak zaczęła się realizacja ww. działania, nie opisało podziału zadań związanych z tym działaniem między MPiPS i drugim podmiotem odpowiedzialnym za realizację ww. działania, nie podało jakie podmioty zarówno instytucjonalne (jak placówki badawcze, wyższe uczelnie) jak i będące osobami fizycznymi (prawniczki i prawnicy, ekonomiści i ekonomistki etc.) uczestniczyły w realizacji ww. działania, nie podało jakie osoby ani ile osób ze strony MPiPS uczestniczyło w realizacji ww. działania. Należy zauważyć, że odpowiedzi jw. MPiPS udzieliło w powyższym zakresie na wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich znak I z 04 sierpnia 2014 roku. Drugi podmiot odpowiedzialny za realizację ww. działania Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania podał, że w 2013 roku zwrócił się do Biura Analiz Sejmowych o przygotowanie informacji dotyczącej metod obliczania luki płacowej w państwach członkowskich Unii Europejskiej oraz na temat działań zmierzających do zmniejszenia nierówności wynagrodzeń kobiet i mężczyzn ; z informacji Pełnomocnika Rządu nie wynika, aby realizował ww. działanie w 2014 roku. Z zebranych informacji wynika, że ww. działanie KPDRT nie zostało zrealizowane w 2014 roku. Strona 26 z 75

27 Równe traktowanie na rynku pracy i w systemie zabezpieczenia społecznego Cel główny 1 Poprawa sytuacji w zakresie równości kobiet i mężczyzn na rynku pracy Cel szczegółowy 1.5 Niwelowanie różnic w zarobkach kobiet i mężczyzn za pracę na tych samych stanowiskach i pracę o jednakowej wartości i jakości (ograniczanie luki płacowej) Działanie 4 Promowanie zagadnienia równości płac kobiet i mężczyzn za pracę na tych samych stanowiskach i pracę o jednakowej wartości Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania, organizacje pozarządowe, organizacje pracodawców Termin realizacji działania: od 2013 za realizację ww. działania KPDRT podał, że w 2014 roku realizował to działanie poprzez: włączenie się w organizację Europejskiego Dnia Równości Wynagrodzeń 2014, promowanie równości wynagrodzeń kobiet i mężczyzn w ramach projektów systemowych realizowanych w ramach POKL Priorytet I. Zatrudnienie i integracja społeczna (proj.»aktywizacja społeczno-ekonomiczna kobiet na poziomie lokalnym i regionalnym«oraz»godzenie ról zawodowych i rodzinnych kobiet i mężczyzn«), publikowanie na stronach internetowych MPiPS materiałów, artykułów oraz raportów, analiz, dobrych praktyk oraz materiałów poświęconych tematyce luki płacowej, czynne uczestnictwo przedstawicieli MPiPS w licznych konferencjach, debatach i seminariach poświęconych tematyce nierówności w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn (podano dwa przykłady dotyczące 2014 roku). Nie podano, na czym polegało włączenie się MPiPS w organizację Dnia Równości Wynagrodzeń. Należy zauważyć, że odpowiedzi zbliżonej do powyższej MPiPS udzieliło na wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich znak I z 04 sierpnia 2014 roku, w którym RPO pytał o wykonanie ww. działania KPDRT. za realizację ww. działania KPDRT nie podał, czy w realizacji ww. działania współpracował z organizacja pozarządowymi i organizacjami pracodawców. do współpracy w realizacji ww. działania podał, że w 2014 roku: 26 marca zorganizował konferencję Luka płacowa, czyli co zrobić, żeby kobiety nie zarabiały mniej?, podczas której m.in. przedstawiono plany Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w zakresie wypracowania skutecznego narzędzia umożliwiającego ocenę luki płacowej w przedsiębiorstwach, na swojej stronie internetowej zamieścił informacje dotyczące Europejskiego Dnia Równości Wynagrodzeń Strona 27 z 75

28 Równe traktowanie na rynku pracy i w systemie zabezpieczenia społecznego Cel główny 1 Poprawa sytuacji w zakresie równości kobiet i mężczyzn na rynku pracy Cel szczegółowy 1.6 Wspieranie kobiet przy wyborze ścieżki kariery zawodowej oraz wspieranie młodych kobiet i dziewcząt w rozwijaniu talentów przywódczych Działanie 1 Promowanie zwiększenia udziału kobiet na kierunkach ścisłych uczelni Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego Ministerstwo Edukacji Narodowej, Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania, organizacje pozarządowe Termin realizacji działania: od 2013 za realizację ww. działania KPDRT podał, że w 2014 roku realizował je poprzez patronat nad programem stypendialnym L Oréal Polska dla Kobiet i Nauki, który skierowany był do kobiet, które mają nie więcej niż 35 lat (doktorantki) oraz nie więcej niż 45 lat w przypadku habilitantek i prowadzą badania w następujących dziedzinach: biologia, biochemia, biotechnologia, rolnictwo, medycyna, farmacja i fizjologia. Nie wyjaśniono, w jaki sposób patronat nad konkursem, w którym udział mogły wziąć wyłącznie kobiety, które już ukończyły studia wyższe, miał służyć promowaniu zwiększenia udziału kobiet na kierunkach ścisłych uczelni. Ponadto MNiSW wskazało na swój udział w zainicjowaniu Akcji Dziewczyny na Politechniki! (zorganizowanej przez portal edukacyjny Perspektywy oraz Konferencję Rektorów Polskich Uczelni Technicznych), która trwała w 2014 roku. za realizację ww. działania KPDRT nie podał, czy ani w jakim zakresie współpracował przy realizacji ww. działania KPDRT z Ministerstwem Edukacji Narodowej, Pełnomocnikiem Rządu do Spraw Równego Traktowania ani organizacjami pozarządowymi. Ministerstwo Edukacji Narodowej wskazane jako podmiot do współpracy przy realizacji ww. działania KPDRT nie udzieliło informacji nt. tego, czy i w jakim zakresie współpracowało z MNiSW. Z informacji przekazanej przez Pełnomocnika Rządu do Spraw Równego Traktowania wskazanego jako podmiot do współpracy przy realizacji ww. działania KPDRT wynika, że wynika, że nie współpracował on w realizacji tego działania z ww. podmiotem odpowiedzialnym za realizację. Pełnomocnik wspierał natomiast akcje Dziewczyny na Politechniki! oraz Dziewczyny do ścisłych obejmując je patronatem. Żadna z zapytanych organizacji pozarządowych nie udzieliła odpowiedzi, z której wynikało, że współpracowała w realizacji ww. działania. Odnotowując, że podmiot odpowiedzialny za realizację ww. działania powtórzył w 2014 roku swoje działania z 2013 roku, należy przyjąć podmiot ten zrealizował ww. działanie KPDRT będąc partnerem Akcji Dziewczyny na Politechniki! Strona 28 z 75

29 Równe traktowanie na rynku pracy i w systemie zabezpieczenia społecznego Cel główny 1 Poprawa sytuacji w zakresie równości kobiet i mężczyzn na rynku pracy Cel szczegółowy 1.6 Wspieranie kobiet przy wyborze ścieżki kariery zawodowej oraz wspieranie młodych kobiet i dziewcząt w rozwijaniu talentów przywódczych Działanie 2 Eliminowanie stereotypów dotyczących wyborów zawodowych kobiet i mężczyzn z treści podręczników szkolnych Ministerstwo Edukacji Narodowej organizacje pozarządowe Termin realizacji działania: od 2013 za realizację ww. działania KPDRT udzielił w odniesieniu do realizacji ww. działania odpowiedzi dotyczącej 2013 i 2014 roku. MEN podało, że ww. działanie jest realizowane na bieżąco. Z informacji udostępnionej przez MEN wynika, że zdaniem ministerstwa eliminowaniem stereotypów dotyczących wyborów zawodowych kobiet i mężczyzn z treści podręczników szkolnych zajmują się rzeczoznawcy, których pozytywne opinie decydują o dopuszczeniu podręcznika do użytku szkolnego. Resort zaznaczył, że rzeczoznawcy oprócz oceniania zgodności podręcznika z podstawą programową oraz jego poprawności merytorycznej, dydaktycznej, wychowawczej i językowej, w tym uwzględniania przez podręcznik aktualnego stanu wiedzy naukowej, weryfikują także, czy podręcznik zawiera treści zgodne z przepisami prawa, w szczególności z Konstytucją, jak też z ratyfikowanymi przez Polskę umowami międzynarodowymi. MEN nie wyjaśniło natomiast, w jaki sposób ocena podręczników przez ww. rzeczoznawców, która jest elementem procesu dopuszczania podręczników do użytku szkolnego od kilkunastu lat, przyczynia się do eliminowania stereotypów dotyczących wyborów zawodowych kobiet i mężczyzn. MEN nie podało też, czy w 2014 roku podjęło jakiekolwiek działania, w efekcie których ww. rzeczoznawcy negatywnie ocenialiby podręczniki zawierające stereotypy dotyczące wyborów zawodowych kobiet i mężczyzn. Dodać należy, że MEN m.in.: nie podało mimo wniosku w tym zakresie najbardziej charakterystycznych przykładów stereotypów dotyczących wyborów zawodowych kobiet i mężczyzn, które udało się wyeliminować z treści podręczników szkolnych, nie odpowiedziało na pytanie, czy jakiekolwiek z działań podjętych w ramach realizacji ww. działania KPDRT dotyczyło podręczników, które nie zostały dopuszczone do użytku szkolnego albo którym dopuszczenie do użytku szkolnego zostało cofnięte, a mimo tego są wykorzystywane przez uczennice i uczniów. za realizację ww. działania KPDRT nie podał, czy przy realizacji ww. działania współpracował z organizacjami pozarządowymi. Żadna z zapytanych organizacji pozarządowych nie udzieliła odpowiedzi, z której wynikało, że współpracowała w realizacji ww. działania. Z zebranych informacji wynika, że podmiot odpowiedzialny za realizację ww. działania nie realizował go w 2014 roku. Strona 29 z 75

30 Równe traktowanie na rynku pracy i w systemie zabezpieczenia społecznego Cel główny 1 Poprawa sytuacji w zakresie równości kobiet i mężczyzn na rynku pracy Cel szczegółowy 1.6 Wspieranie kobiet przy wyborze ścieżki kariery zawodowej oraz wspieranie młodych kobiet i dziewcząt w rozwijaniu talentów przywódczych Działanie 3 Objęcie programem szkoleniowym i mentoringowym młodych kobiet i dziewcząt w celu rozwijania ich talentów przywódczych Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwo Edukacji Narodowej, organizacje pozarządowe Termin realizacji działania: od 2013 za realizację ww. działania KPDRT podał, że realizował je w 2014 roku poprzez zorganizowanie edycji konkursu Jestem szefową, której: dwadzieścia (20) finalistek uczestniczyło w specjalnie dla nich przygotowanym programie szkoleniowym, trzy (3) laureatki wzięły udział w programie mentoringowym przygotowanym we współpracy z partnerami konkursu. za realizację ww. działania KPDRT podał, że do kapituły ww. konkursu należeli Minister Pracy i Polityki Społecznej, Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz osoby z organizacji pozarządowych. Podmiot odpowiedzialny za realizację ww. działania KPDRT nie podał natomiast, czy współpracował w realizacji ww. działania w zakresie programu szkoleniowego i/albo mentoringu z MPiPS, MNiSW, Ministerstwem Edukacji Narodowej i organizacjami pozarządowymi. Ze strony internetowej podmiotu odpowiedzialnego za realizację ww. działania wynika dodatkowo do powyższego, że ww. konkurs przeprowadzono we współpracy z Ministerstwem Edukacji Narodowej oraz następującymi organizacjami pozarządowymi (jako partnerami oraz instytucjami zaangażowanymi ): Stowarzyszeniem Kongres Kobiet, Vital Voices Chapter Poland, Fundacją Orange, Europejską Unią Kobiet, Polskim Stowarzyszeniem Mentoringu oraz Stowarzyszeniem Szkoła Liderów. Strona internetowa MEN podaje natomiast, że minister należał do kapituły ww. konkursu, a resort był głównym partnerem konkursu. Podmioty wskazane do współpracy w realizacji ww. działania. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego podało, że Pełnomocnik Rządu ds. Równego Traktowania jako podmiot odpowiedzialny za realizację tego zadania dotychczas nie zgłaszał potrzeby współpracy z MNiSW. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej podało, że minister należał do kapituły ww. konkursu. Ministerstwo Edukacji Narodowej nie odpowiedziało na pytania dotyczące współpracy przy realizacji ww. działania. Z zebranych informacji wynika, że: podmiot odpowiedzialny za realizację ww. działania realizował je w 2014 roku, inaczej niż w 2013 roku doszło do współpracy przy realizacji ww. działania między odpowiedzialnym za nie podmiotem a częścią podmiotów wskazanych do współpracy. Strona 30 z 75

31 Równe traktowanie na rynku pracy i w systemie zabezpieczenia społecznego Cel główny 1 Poprawa sytuacji w zakresie równości kobiet i mężczyzn na rynku pracy Cel szczegółowy 1.7 Promowanie zasady równego traktowania obojga rodziców w zakresie pełnienia funkcji opiekuńczych i wychowawczych oraz partnerskiego modelu rodziny Działanie 1 Promowanie idei równych szans kobiet i mężczyzn oraz mechanizmów pozwalających na godzenie życia zawodowego i rodzinnego Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania Termin realizacji działania: 2014 za realizację ww. działania KPDRT zrealizował je poprzez: przyznanie priorytetowego znaczenia wsparciu aktywizacji zawodowej kobiet powracających na rynek pracy po urlopach macierzyńskich/wychowawczych lub po okresie opieki nad osobami zależnymi w Konkursie inicjatyw organizacji pozarządowych (edycja 2014), kampanię medialną (za pomocą strony internetowej ministerstwa oraz której celem była promocja ojcostwa, sprawiedliwego podziału obowiązków wynikających z opieki nad dzieckiem oraz rozwiązań ułatwiających rodzicom godzenie ról zawodowych i prywatnych, wydanie publikacji w ramach projektów Równość kobiet i mężczyzn w procesie podejmowania decyzji ekonomicznych narzędziem zmiany społecznej (Więcej równości - więcej korzyści w gospodarce) oraz Więcej kobiet w zarządzaniu to się opłaca. Przewodnik dla firm, organizację panelu Wymiary równości: rodzina, dom, kariera, praca podczas VI Kongresu Kobiet, udzielanie patronatów honorowych inicjatywom związanym z upowszechnianiem wiedzy i promowaniem zagadnienia równych szans kobiet i mężczyzn oraz mechanizmów pozwalających na godzenie życia zawodowego i rodzinnego (w 2014 roku były to m.in. Europejski Festiwal Kobiet Aktywnych, piknik rodzinny Radość dla pokoleń, VI Konferencja Sieci Przedsiębiorczych Kobiet Jak z sukcesem rozwijać swoją firmę czy Ogólnopolski Konkurs Firma Przyjazna Rodzicom ). za realizację ww. działania KPDRT nie podał, czy współpracował w jego realizacji z Pełnomocnikiem Rządu do Spraw Równego Traktowania. do współpracy w realizacji ww. działania nie współpracował z Ministerstwem Pracy i Polityki Społecznej w realizacji ww. działania; zamiast tego Pełnomocnik Rządu samodzielnie realizował kampanię Tato Polski. Strona 31 z 75

32 Równe traktowanie na rynku pracy i w systemie zabezpieczenia społecznego Cel główny 2 Równe traktowanie na rynku pracy grup narażonych na dyskryminację ze względu na wiek, niepełnosprawność, pochodzenie narodowe i etniczne, orientację seksualną oraz migrantek i migrantów Cel szczegółowy 2.1 Wspieranie grup narażonych na dyskryminację ze względu na wiek, niepełnosprawność, pochodzenie narodowe i etniczne, orientację seksualną oraz migrantek i migrantów na rynku pracy Działanie 9 Wykorzystanie dobrych praktyk dla prowadzenia polityki sprzyjającej zarządzaniu różnorodnością na rynku pracy Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej organizacje pozarządowe, organizacje pracodawców Termin realizacji działania: od 2013 Monitorując realizację ww. działania KPDRT ograniczono się do dobrych praktyk wykorzystanych dla prowadzenia polityki sprzyjającej zarządzaniu różnorodnością na rynku pracy w odniesieniu do grup narażonych na dyskryminację ze względu na orientację seksualną oraz (jeśli dotyczy) tożsamość i ekspresję płciową. za realizację ww. działania podał, że w 2014 roku kontynuował działania na rzecz promowania tematyki różnorodności w miejscu pracy oraz wymienił i zwięźle opisał przykłady tych działań. Podmiot odpowiedzialny za realizację ww. działania nie podał natomiast jakie dobre praktyki wykorzystał dla prowadzenia polityki sprzyjającej zarządzaniu różnorodnością na rynku pracy ani w odniesieniu do grup narażonych na dyskryminację ze względu na orientację seksualną, tożsamość płciową i ekspresję płciową (pomimo pytań w tym zakresie), ani w odniesieniu do innych grup narażonych na dyskryminację. Jak wynika z zebranych informacji, podmiot odpowiedzialny za realizację ww. działania nie realizował go w 2014 roku. Strona 32 z 75

33 Równe traktowanie na rynku pracy i w systemie zabezpieczenia społecznego Cel główny 1. Poprawa sytuacji w zakresie równości kobiet i mężczyzn na rynku pracy Cel szczegółowy 2.1 Wspieranie grup narażonych na dyskryminację ze względu na wiek, niepełnosprawność, pochodzenie narodowe i etniczne, orientację seksualną oraz migrantek i migrantów na rynku pracy Działanie 11 Upowszechnianie informacji na temat funkcjonowania na rynku pracy osób nieheteroseksualnych Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania brak Termin realizacji działania: od 2014 za realizację ww. działania KPDRT nie prowadził w 2014 roku jakichkolwiek działań upowszechniających informacje na temat funkcjonowania na rynku pracy osób nieheteroseksualnych. Pełnomocnik Rządu wystąpił natomiast do Głównego Inspektora Pracy z prośbą o informację dotyczącą realizowanych lub planowanych działań Państwowej Inspekcji Pracy wpisujących się swoim charakterem w założenia Krajowego Programu Działań na Rzecz Równego Traktowania w obszarze dotyczącym osób nieheteroseksualnych na rynku pracy oraz poddając pod rozwagę GIP możliwość wydania przez Państwową Inspekcję Pracy materiału informacyjnego lub publikacji dotyczącej funkcjonowania osób nieheteroseksualnych na rynku pracy, zawierającej informacje dla pracowników i pracodawców, które pozwolą uniknąć wielu trudnych sytuacji o charakterze dyskryminacyjnym. Strona 33 z 75

34 Przeciwdziałanie przemocy, w tym przemocy w rodzinie, i zwiększenie ochrony osób doświadczających przemocy Cel główny 1 Doskonalenie prawa i jego stosowania w zakresie przeciwdziałania przemocy, w tym przemocy wobec kobiet oraz przemocy w rodzinie Cel szczegółowy 1.1 Przygotowanie wniosku o ratyfikację Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej oraz wdrożenie postanowień Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/29/UE z dnia 25 października 2012 roku ustanawiającej normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw oraz zastępującej decyzje ramową Rady 2001/220/WSiSW Działanie 3 Przedłożenie do ratyfikacji Konwencji Prezydentowi RP, po uprzednim wyrażeniu zgody przez Sejm RP Ministerstwo Spraw Zagranicznych brak Termin realizacji działania: 2013/2014 Działanie KPDRT nie zostało zrealizowane w 2014 roku wobec braku zgody na ratyfikację Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej wyrażonej przez sejm. Zdarzenia i czynności wykonane w 2014 roku poprzedzające wyrażenie przez sejm zgody na ratyfikację ww. konwencji: 12 czerwca 2014 roku do sejmu wpłynął rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, sporządzonej w Stambule dnia 11 maja 2011 r. (druk sejmowy nr 2515, VII kadencja sejmu), 28 sierpnia 2014 roku odbyło się pierwsze czytanie ww. projektu ustawy, 24 września 2014 roku odbyło się drugie czytanie ww. projektu ustawy. Prace nad ww. projektem ustawy były kontynuowane w 2015 roku. Strona 34 z 75

35 Przeciwdziałanie przemocy, w tym przemocy w rodzinie, i zwiększenie ochrony osób doświadczających przemocy Cel główny 1 Doskonalenie prawa i jego stosowania w zakresie przeciwdziałania przemocy, w tym przemocy wobec kobiet oraz przemocy w rodzinie Cel szczegółowy 1.1 Przygotowanie wniosku o ratyfikację Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej oraz wdrożenie postanowień Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/29/UE z dnia 25 października 2012 roku ustanawiającej normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw oraz zastępującej decyzje ramową Rady 2001/220/WSiSW Działanie 4 Koordynacja wykonywania Konwencji Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania Ministerstwo Sprawiedliwości, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ministerstwo Zdrowia, Ministerstwo Finansów Termin realizacji działania: od 2014 Działanie nie było realizowane (jego realizacja nie rozpoczęła się) w 2014 roku, albowiem Konwencja Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej nie weszła w życie w Polsce. Strona 35 z 75

36 Przeciwdziałanie przemocy, w tym przemocy w rodzinie, i zwiększenie ochrony osób doświadczających przemocy Cel główny 1 Doskonalenie prawa i jego stosowania w zakresie przeciwdziałania przemocy, w tym przemocy wobec kobiet oraz przemocy w rodzinie Cel szczegółowy 1.2 Przeciwdziałanie przemocy seksualnej Działanie 1 Zmiana ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. z 1997 r. Nr 88, poz. 553) w zakresie trybu ścigania przestępstw określonych w Rozdziale XXV tj. art. 197, art. 198 i art oraz art. 185a ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 1997 r. Nr 89, poz. 555) w zakresie trybu przesłuchań osób doświadczających przemocy seksualnej na etapie postępowania przygotowawczego i podczas rozprawy Ministerstwo Sprawiedliwości Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania Termin realizacji działania: 2014 Działanie zostało zrealizowane poprzez uchwalenie ustawy z 13 czerwca 2013 roku o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz ustawy - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2013 roku, poz. 849), która weszła w życie 27 stycznia 2014 roku (po sześciomiesięcznym vacatio legis). Przypomnieć należy, że: przed realizacją ww. działania tryb ścigania przestępstw z art. 197, art. 198 i art kk był nazywany wnioskowym wszczęcie postępowania karnego następowało wyłącznie na wniosek osoby pokrzywdzonej. Rozstrzygał o tym art. 205 kk, art. 15 ust. 1 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/93/UE z 13 grudnia 2011 roku w sprawie zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz pornografii dziecięcej, zastępująca decyzję ramową Rady 2004/68/WSiSW zobowiązywał Polskę do podjęcia działań zapewniających, że ściganie i oskarżanie w sprawach m.in. o takie przestępstwa, jak opisane w art. 197, art. 198 i art kk, nie było uzależnione od złożenia przez pokrzywdzonego lub przez jego przedstawiciela skargi lub oskarżenia, oraz by postępowanie karne mogło być kontynuowane, nawet gdy ta osoba wycofa swoje zeznania, 10 maja 2012 roku do sejmu wpłynął projekt ustawy uchylającej art. 205 kk, złożony przez grupę posłanek i posłów PO (druk sejmowy nr 532, VII kadencja); projekt przeszedł I czytanie, a 23 stycznia 2013 roku do sejmu wpłynęło stanowisko rządu odnośnie do projektu, z którego wynikało, że Rada Ministrów go popiera 1, ww. projekt został scalony z dwoma innymi (druki sejmowe nr 757 oraz nr 998, VII kadencja) podczas prac w Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach (druk sejmowy nr 1277, VII kadencja), a następnie uchwalony. Z zebranych informacji wynika, że: podmiot odpowiedzialny za realizację ww. działania nie realizował ww. działania w 2014 roku ani wcześniej, osiągnięcia części efektów jak w ww. działaniu KPDRT wymagały przepisy Unii Europejskiej, które Polska miała obowiązek implementować, efekt ww. działania został osiągnięty w 2013 roku w wyniku prac sejmowych nad poselskimi projektami ustaw nowelizujących kodeks karny i kodeks postępowania karnego, tj. poprzez uchwalenie ustawy z 13 czerwca 2013 roku o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz ustawy - Kodeks postępowania karnego. 1 Biorąc pod uwagę toczące się prace nad projektem oraz poparcie rządu zastanawiające było umieszczenie w KPDRT działania polegającego na zmianie trybu ścigania przestępstw z art. 197, art. 198 i art kk. Nie mniej zastanawiające było uczynienie Ministerstwa Sprawiedliwości podmiotem odpowiedzialnym za realizację ww. działania; MS nie miało ani nie mogło mieć wpływu na projekt poselski rozpatrywany przez sejm, a złożenie własnego projektu przez rząd w ww. zakresie (przygotowanego przez MS) było zbędne. Strona 36 z 75

37 Przeciwdziałanie przemocy, w tym przemocy w rodzinie, i zwiększenie ochrony osób doświadczających przemocy Cel główny 1 Doskonalenie prawa i jego stosowania w zakresie przeciwdziałania przemocy, w tym przemocy wobec kobiet oraz przemocy w rodzinie Cel szczegółowy 1.2 Przeciwdziałanie przemocy seksualnej Działanie 2 Wypracowanie procedury postępowania służb medycznych, policji i prokuratury wobec osób doświadczających przemocy seksualnej mającej na celu przeciwdziałanie ich wtórnej wiktymizacji Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Ministerstwo Zdrowia Ministerstwo Sprawiedliwości, organizacje pozarządowe Termin realizacji działania: 2014 Podmioty odpowiedzialne za realizację ww. działania KPDRT. Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania podał, że w 2014 roku po przygotowaniu projektu procedury, o której mowa w ww. działaniu, przez Fundację Feminoteka został on skierowany do konsultacji rządowych oraz społecznych. Ostateczna wersja procedury (projektu procedury) nie powstała w 2014 roku. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych podało, że w kwietniu 2014 roku uczestniczyło w konsultacjach rządowych ww. projektu procedury. Ministerstwo Zdrowia podało, że w ramach prowadzonych od 2014 r. prac nad procedurami postępowania Policji oraz placówek medycznych z osobą, która doświadczyła przemocy seksualnej przekazało wstępne uwagi do projektu procedur, które były wynikiem analiz z udziałem Konsultanta Krajowego w dziedzinie ginekologii i położnictwa oraz Konsultanta Krajowego w dziedzinie medycyny sądowej. Ponadto do ewentualnego wykorzystania MZ przekazało rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące postępowania w przypadku podejrzenia wykorzystania seksualnego osoby nieletniej. W kolejnej informacji MZ (ze stycznia 2016 roku) podało, że prace nad powyższą procedurą były kontynuowane w 2015 r. ( ) Po uzyskaniu opinii Departamentu Prawnego powstała ostateczna wersja procedury postępowania placówki medycznej z osobą, która doświadczyła przemocy seksualnej. Procedura została przesłana do akceptacji Pełnomocnikowi Rządu. Informacji odnośnie do akceptacji przez Pełnomocnika Rządu przesłanej procedury nie podano. Podmioty wskazane do współpracy przy realizacji ww. działania KPDRT. Ministerstwo Sprawiedliwości nie odpowiedziało na pytania dotyczące współpracy przy realizacji ww. działania KPDRT. Organizacje pozarządowe. Z uzyskanych informacji wynika, że projekt procedury, o której mowa w ww. działaniu, przygotowała Fundacja Feminoteka. Z zebranych informacji wynika, że ww. działanie KPDRT nie zostało zrealizowane w 2014 roku. Zrealizowano (tj. zakończono) je częściowo w 2015 roku: co do procedur postępowania służb medycznych i Policji: w marcu 2015 roku Pełnomocnik przekazał ostateczne wersje procedur odpowiednio do Ministra Zdrowia i Komendanta Głównego Policji, co do procedury postępowania prokuratury: o 10 maja 2015 roku Pełnomocnik wystąpił do Prokuratora Generalnego w sprawie konieczności opracowania Procedury postępowania prokuratorów z osobami, które doświadczyły przemocy seksualnej, o 06 sierpnia 2015 roku Prokurator Generalny podzielił stanowisko Pełnomocnika, co do potrzeby wydania wytycznych regulujących sposób postępowania prokuratorów w sprawach o przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, o grudnia 2015 roku, podczas konferencji Zgwałcenie oraz środki wsparcia i ochrony jego ofiar, Zastępca Prokuratora Generalnego powiadomił, że projekt procedury jest już po konsultacjach wewnętrznych, i teraz oczekuje na zaopiniowanie przez Krajową Radę Prokuratury, a następnie akceptację i podpis Prokuratora Generalnego ; wyrażono przy tym nadzieję, że procedura zacznie obowiązywać w styczniu 2016 roku. Strona 37 z 75

38 Przeciwdziałanie przemocy, w tym przemocy w rodzinie, i zwiększenie ochrony osób doświadczających przemocy Cel główny 1 Doskonalenie prawa i jego stosowania w zakresie przeciwdziałania przemocy, w tym przemocy wobec kobiet oraz przemocy w rodzinie Cel szczegółowy 1.2 Przeciwdziałanie przemocy seksualnej Działanie 3 Prawne umocowanie procedury postępowania służb medycznych, policji i prokuratury wobec osób doświadczających przemocy seksualnej Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Ministerstwo Zdrowia, Ministerstwo Sprawiedliwości, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Policja. Termin realizacji działania: 2014 Działanie nie zostało zrealizowane wobec braku realizacji w 2014 roku działania Wypracowanie procedury postępowania służb medycznych, policji i prokuratury wobec osób doświadczających przemocy seksualnej mającej na celu przeciwdziałanie ich wtórnej wiktymizacji (nie powstała procedura, którą w ramach ww. działania KPDRT należało prawnie umocować ). Z zebranych informacji wydaje się wynikać, że działanie zrealizowano częściowo w 2015 roku: co do prawnego umocowania procedury postępowania Policji: w lipcu 2015 roku Komendant Główny Policji wydał Wytyczne nr 1 w sprawie wykonywania niektórych czynności dochodzeniowo-śledczych przez policjantów (Dziennik Urzędowy Komendy Głównej Policji poz. 59); na podstawie 58 ust. 12 wprowadzona została Procedura postępowania Policji z osobą, która doświadczyła przemocy seksualnej, co do prawnego umocowania procedury postępowania służb medycznych: 23 listopada 2015 roku Biuro Pełnomocnika Rządu do spraw Równego Traktowania zakończyło pomyślnie konsultacje z Ministerstwem Zdrowia nad Procedurą postępowania placówki medycznej z osobą, która doświadczyła przemocy seksualnej, co do prawnego umocowania procedury postępowania prokuratury: nie doszło do niego w 2015 roku. Jak ponadto wynika z informacji Pełnomocnika Rządu do Spraw Równego Traktowania, procedury mają charakter instruktażowy w zakresie czynności podejmowanych z udziałem osób pokrzywdzonych przestępstwem na tle seksualnym. Mają one na celu poprawę jakości działań, realizowanych przez Policję oraz placówki medyczne. Niejasne jest, czy wobec takiego charakteru ww. procedur można mówić o tym, że zostały one prawnie umocowane, a zatem czy ww. działanie KPDRT zostało nawet z opóźnieniem i jedynie częściowo zrealizowane. Strona 38 z 75

39 Przeciwdziałanie przemocy, w tym przemocy w rodzinie, i zwiększenie ochrony osób doświadczających przemocy Cel główny 1 Doskonalenie prawa i jego stosowania w zakresie przeciwdziałania przemocy, w tym przemocy wobec kobiet oraz przemocy w rodzinie Cel szczegółowy 1.2 Przeciwdziałanie przemocy seksualnej Działanie 5 Zainicjowanie debaty publicznej na temat wyłączenia konieczności zgody na badanie oraz inne świadczenia medyczne przedstawiciela ustawowego lub opiekuna prawnego osoby niepełnoletniej w sytuacji, gdy jest ona ofiarą przemocy seksualnej Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania Ministerstwo Zdrowia, Rzecznik Praw Pacjenta, organizacje pozarządowe, przedstawiciele świata nauki Termin realizacji działania: 2014 za realizację ww. działania KPDRT nie podał, czy w 2014 roku zainicjował debatę publiczną, o której mowa w ww. działaniu; zamiast tego Pełnomocnik Rządu podał, że zwrócił się do Ministra Zdrowia z prośbą o analizę problemu wyrażania zgody na świadczenie zdrowotne w przypadku osób małoletnich, w tym ofiar przemocy seksualnej. Podmioty wskazane do współpracy przy realizacji ww. działania KPDRT. Ministerstwo Zdrowia podało, że nie otrzymało propozycji realizacji ww. działania od Pełnomocnika Rządu do spraw Równego Traktowania, podmiotu odpowiedzialnego za jego realizację. Rzecznik Praw Pacjenta podał, że nie współpracował z Pełnomocnikiem Rządu ds. Równego Traktowania w realizacji ww. działania KPDRT. Żadna z zapytanych organizacji pozarządowych nie udzieliła odpowiedzi, z której wynikało, że współpracowała w realizacji ww. działania. Żadna z zapytanych uczelni medycznych nie udzieliła odpowiedzi, z której wynikało, że współpracowała w realizacji ww. działania. Z zebranych informacji wynika, że ww. działanie KPDRT nie zostało zrealizowane w 2014 roku. Strona 39 z 75

40 Przeciwdziałanie przemocy, w tym przemocy w rodzinie, i zwiększenie ochrony osób doświadczających przemocy Cel główny 1 Doskonalenie prawa i jego stosowania w zakresie przeciwdziałania przemocy, w tym przemocy wobec kobiet oraz przemocy w rodzinie Cel szczegółowy 1.3 Uregulowanie w polskim systemie prawnym zagadnienia przemocy ekonomicznej Działanie 1 Analiza miejsca przemocy ekonomicznej w polskim systemie prawnym pozwalająca na zdiagnozowanie czy obecne prawo jest wystarczające żeby ścigać sprawców przemocy ekonomicznej i jasno odczytywać jej przesłanki Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwo Sprawiedliwości organizacje pozarządowe Termin realizacji działania: 2014 Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania podał, że zrealizował ww. działanie w 2014 roku dokonując w ramach przygotowywania wniosku o ratyfikację Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej wstępnej analizy miejsca przemocy ekonomicznej w polskim prawie. Jedynym ujawnionym wnioskiem wstępnej analizy była konieczność uzupełnienia definicji przemocy w rodzinie zawartej w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie ( ) o przemoc w rodzinie. W odpowiedzi na odnośne pytania Pełnomocnik wyjaśnił, że analizę, o której mowa w ww. działaniu KPDRT, przeprowadził 1 pracownik BPRT zatrudniony na stanowisku głównego specjalisty w Zespołu ds. Analiz Prawnych, Procesu Legislacyjnego oraz Międzynarodowych Zobowiązań Prawnych RP, a jednym z wniosków de lege ferenda analizy jest konieczność uzupełnienia definicji przemocy w rodzinie zawartej w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493, z późn. zm.) o przemoc ekonomiczną. Ministerstwo Sprawiedliwości podało, że zrealizowało ww. działanie dokonując analizy opisanej w ww. działaniu. MS podało wniosek płynący z wykonanej analizy (przepisy polskiego prawa, choć nie zawierają definicji przemocy ekonomicznej, są wystarczające, by ścigać sprawców takich czynów ) oraz przedstawiło argumentację, która za nim przemawiała. MS nie podało, kiedy zrealizowało ww. działanie, kto ani ile osób z jego personelu uczestniczyło w realizacji ww. działania, ani czy współpracowało przy jego realizacji z organizacjami pozarządowymi. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej nie zrealizowało w 2014 roku ww. działania KPDRT. MPiPS podało, że w 2013 roku zleciło Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie badanie pn. Ewaluacja lokalnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie doświadczenia dotyczące sposobów pomagania i nasilenia stresu pourazowego (PTSD) z perspektywy osób dotkniętych przemocą w rodzinie. W ramach badań m.in. dokonano zdiagnozowania przemocy ekonomicznej. Z informacji udostępnionej przez MPiPS nie wynika, aby częścią ww. badania była analiza miejsca przemocy ekonomicznej w polskim systemie prawnym. Raport z ww. badań nie zawiera analizy miejsca przemocy ekonomicznej w polskim systemie prawnym ani nie wskazuje, aby taka analiza była częścią przeprowadzonego badania. Żadna z zapytanych organizacji pozarządowych nie udzieliła odpowiedzi, z której wynikało, że współpracowała w realizacji ww. działania. Z zebranych informacji wynika, że: dwa (2) z trzech (3) podmiotów odpowiedzialnych za realizację ww. działania (tj. Pełnomocnik Rządu i Ministerstwo Sprawiedliwości) zrealizowały je, przy czym jeden (1) Pełnomocnik Rządu uczynił to w terminie przewidzianym w KPDRT, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej nie zrealizowało ww. działania KPDRT w 2014 roku ani w innym czasie, Pełnomocnik Rządu i MS zrealizowały ww. działanie niezależnie od siebie oraz doszły do rozbieżnych wniosków, w realizacji ww. działania nie współpracowały organizacje pozarządowe. Strona 40 z 75

41 Przeciwdziałanie przemocy, w tym przemocy w rodzinie, i zwiększenie ochrony osób doświadczających przemocy Cel główny 1 Doskonalenie prawa i jego stosowania w zakresie przeciwdziałania przemocy, w tym przemocy wobec kobiet oraz przemocy w rodzinie Cel szczegółowy 1.3 Uregulowanie w polskim systemie prawnym zagadnienia przemocy ekonomicznej Działanie 2 Ewentualne zdefiniowanie i wprowadzenie do polskiego porządku prawnego zagadnienia przemocy ekonomicznej w zależności od wyniku analizy określonej w działaniu 1 (Analiza miejsca przemocy ekonomicznej w polskim systemie prawnym pozwalająca na zdiagnozowanie czy obecne prawo jest wystarczające żeby ścigać sprawców przemocy ekonomicznej i jasno odczytywać jej przesłanki) Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwo Sprawiedliwości organizacje pozarządowe Termin realizacji działania: 2014 Działanie nie zostało zrealizowane w całości ani w części, w 2014 roku ani później. Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania podał, że zgłosił propozycję włączenia przemocy ekonomicznej do definicji przemocy w rodzinie w ramach prac Zespołu Monitorującego do spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i że propozycja ta została włączona do projektu nowelizacji ustawy z 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, nad którym w 2014 roku pracował ww. zespół. Z informacji Pełnomocnika Rządu nie wynika, aby przemoc ekonomiczna została przez niego zdefiniowana. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej podało, że w ramach prac Zespołu Monitorującego do Spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie rozpoczęło na pracę nad zmianami do ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. W zmianach tych została uwzględniona nowa definicja przemocy w rodzinie uwzględniająca również definicję przemocy ekonomicznej. Planuje się, że prace legislacyjne nad zmianami do ustawy rozpoczną się w 2015 r. i doprowadzą do zmiany definicji przemocy w rodzinie, która będzie odpowiadała także wymogom zawartym w Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. MPiPS zastrzegło, że ostateczny kształt przepisów w tym zakresie zależeć będzie od rozstrzygnięć na poziomie polskiego Parlamentu. Z informacji MPiPS nie wynika, aby przemoc ekonomiczna została zdefiniowana przez ministerstwo albo w trakcie prac ww. zespołu. Ministerstwo Sprawiedliwości podało, że z posiadanych przez nie informacji wynika, że prace nad ujęciem pojęcia»przemocy ekonomicznej«w definicji przemocy w rodzinie zostały już podjęte w MPiPS w ramach opracowywania projektu ustawy o zmianie ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Z informacji MS nie wynika, aby uczestniczyło ono we wspomnianych pracach w MPiPS. Żadna z zapytanych organizacji pozarządowych nie udzieliła odpowiedzi, z której wynikało, że współpracowała w realizacji ww. działania albo choćby tej jego części, która polegała na zdefiniowaniu przemocy ekonomicznej. W kontekście powyższego należy przypomnieć, że: analiza miejsca przemocy ekonomicznej w polskim systemie prawnym pozwalająca na zdiagnozowanie czy obecne prawo jest wystarczające żeby ścigać sprawców przemocy ekonomicznej i jasno odczytywać jej przesłanki, którą niezależnie od siebie przeprowadziły Ministerstwo Sprawiedliwości i Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania dała rozbieżne wnioski; wg analizy MS wprowadzenie do polskiego porządku prawnego zagadnienia przemocy ekonomicznej było zbędne, zdaniem Pełnomocnik Rządu jest konieczne (do tej opinii przyłączyło się MPiPS), pierwszy projekt KPDRT z 20 lutego 2013 roku przewidywał działanie Zdefiniowanie i wprowadzenie do polskiego porządku prawnego zagadnienia przemocy ekonomicznej, które w drugim i kolejnych projektach KPDRT oraz w dokumencie przyjętym przez rząd zostało zastąpione działaniami Analiza miejsca przemocy ekonomicznej w polskim systemie prawnym pozwalająca na zdiagnozowanie czy obecne prawo jest wystarczające żeby ścigać sprawców przemocy ekonomicznej i jasno odczytywać jej przesłanki oraz Ewentualne zdefiniowanie i wprowadzenie do polskiego porządku prawnego zagadnienia przemocy ekonomicznej w zależności od wyniku analizy określonej w działaniu 1 ; zmiana nastąpiła po uwagach MS do projektu KPDRT, w których stwierdzono m.in., że co do wprowadzenia pojęcia przemocy ekonomicznej istnieją Strona 41 z 75

42 poważne wątpliwości czy istnieje taka potrzeba w odniesieniu do aktów prawnych, pozostających w obszarze właściwości resortu sprawiedliwości, mimo wątpliwości MS przytoczonych powyżej, w uzasadnieniu rządowego projektu (złożonego 11 czerwca 2014 roku) ustawy o ratyfikacji Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, sporządzonej w Stambule dnia 11 maja 2011 r. (uchwalonej 06 lutego 2015 roku) stwierdzono: Konwencja ma zastosowanie do wszystkich form przemocy wobec kobiet, w tym przemocy domowej. Zawarta w artykule 3 definicja przemocy domowej ma szerszy zakres podmiotowy i przedmiotowy niż przyjęta w polskim ustawodawstwie definicja przemocy w rodzinie. W celu pełnego wypełnienia zobowiązań wynikających z Konwencji konieczne będzie dokonanie nowelizacji ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (dalej: u.p.p.r.) poprzez rozszerzenie definicji przemocy w rodzinie w taki sposób, aby swoim zakresem obejmowało przemoc ekonomiczną oraz relacje osób, które już nie pozostają w stałym związku lub małżeństwie i nie mieszkają razem, a mimo to nadal dochodzi pomiędzy nimi do aktów przemocy, w 2014 roku ani później do sejmu nie trafił rządowy ani jakikolwiek inny projekt zmieniający ustawę z 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie w zakresie definicji przemocy w rodzinie ; ustawa ta pozostała w tym zakresie w niezmienionym brzmieniu. Z zebranych informacji wynika, że: żaden z podmiotów odpowiedzialnych za realizację ww. działania KPDRT nie zdefiniował pojęcia przemocy ekonomicznej 2, ustawowa definicja przemocy w rodzinie nie została rozszerzona o przemoc ekonomiczną. 2 Brak zdefiniowania przemocy ekonomicznej sprawia, że wątpliwe stają się informacje nt. realizacji działania Analiza miejsca przemocy ekonomicznej w polskim systemie prawnym pozwalająca na zdiagnozowanie czy obecne prawo jest wystarczające żeby ścigać sprawców przemocy ekonomicznej i jasno odczytywać jej przesłanki. Zastanawiająca jest też kolejność działań KPDRT przewidująca wykonanie analizy zjawiska przed zdefiniowaniem tego zjawiska. Niewyjaśnione pozostaje, jak Ministerstwo Sprawiedliwości i Pełnomocnik Rządu przeprowadzili swoje analizy miejsca przemocy ekonomicznej w polskim systemie prawnym bez wcześniejszego zdefiniowania, co rozumieją przez przemoc ekonomiczną. Strona 42 z 75

43 Przeciwdziałanie przemocy, w tym przemocy w rodzinie, i zwiększenie ochrony osób doświadczających przemocy Cel główny 1 Doskonalenie prawa i jego stosowania w zakresie przeciwdziałania przemocy, w tym przemocy wobec kobiet oraz przemocy w rodzinie Cel szczegółowy 1.4 Upowszechnianie zagadnień z obszaru przeciwdziałania przemocy z uwzględnieniem perspektywy płci Działanie 3 Upowszechnianie tematyki przeciwdziałania i zwalczania przemocy seksualnej w programie wychowawczym szkoły i/lub programie profilaktyki szkół i placówek systemu oświaty Ministerstwo Edukacji Narodowej brak Termin realizacji działania: 2014 za realizację ww. działania KPDRT nie odpowiedział na żadne z pytań dotyczących realizacji tego działania, w tym: nie wymienił podjętych przez siebie działań mających na celu upowszechnianie tematyki przeciwdziałania i zwalczania przemocy seksualnej w programie wychowawczym szkoły, a także nie wskazał, do kogo były one adresowane, nie wymienił podjętych przez siebie działań mających na celu upowszechnianie tematyki przeciwdziałania i zwalczania przemocy seksualnej w programie profilaktyki szkół i placówek systemu oświaty, a także nie wskazał, do kogo były one adresowane, nie podał, czy planując działania upowszechniające ww. tematykę przewidział weryfikację skuteczności tych działań. Zamiast odpowiedzi na pytania dotyczące realizacji ww. działania MEN przesłało Informację Ministerstwa Edukacji Narodowej o realizacji zadań Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w 2014 r. 3, z której nie wynika, aby w 2014 roku MEN upowszechniało tematykę przeciwdziałania i zwalczania przemocy seksualnej w programie wychowawczym szkoły i/lub programie profilaktyki szkół i placówek systemu oświaty. Z zebranych informacji wynika, że podmiot odpowiedzialny za realizację ww. działania nie zrealizował go w 2014 roku. 3 Informacja dotyczyła realizacji przez MEN następujących działań Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie: działanie 1.4.1: Opracowanie programów osłonowych oraz edukacyjnych i prowadzenie działań dotyczących zapobiegania przemocy w rodzinie, w szczególności wobec dzieci, kobiet, osób starszych lub z niepełnosprawnościami; działanie 3.2.1: Stosowanie procedury Niebieskie Karty przez uprawnione podmioty; działanie 4.1.1: Wprowadzenie treści dotyczących zapobiegania, rozpoznawania i reagowania na przypadki przemocy w rodzinie do programów kształcenia zawodowego i ich realizacja; działanie 4.1.2: Wprowadzenie treści dotyczących zapobiegania, rozpoznawania i reagowania na przypadki przemocy w rodzinie do programów doskonalenia zawodowego i ich realizacja. Strona 43 z 75

44 Przeciwdziałanie przemocy, w tym przemocy w rodzinie, i zwiększenie ochrony osób doświadczających przemocy Cel główny 1 Doskonalenie prawa i jego stosowania w zakresie przeciwdziałania przemocy, w tym przemocy wobec kobiet oraz przemocy w rodzinie Cel szczegółowy 1.4 Upowszechnianie zagadnień z obszaru przeciwdziałania przemocy z uwzględnieniem perspektywy płci Działanie 4 Przygotowanie i upowszechnianie za pomocą wielu nośników (w tym z wykorzystaniem mediów elektronicznych) materiałów edukacyjnych skierowanych do szerokiego grona odbiorców na temat zjawiska przemocy i sposobów jej zapobiegania Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej organizacje pozarządowe Termin realizacji działania: 2014 Podmioty odpowiedzialne za realizację ww. działania KPDRT. Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania nie zrealizował w 2014 roku ww. działania jedynie przygotowano materiały (ulotki i broszury informacyjne), których dystrybucja ma nastąpić w 2015 roku. Pełnomocnik Rządu nie podał, czy współpracował z organizacjami pozarządowymi przy realizacji ww. działania. Ministerstwo Edukacji Narodowej. MEN zamiast odpowiedzi na pytania dotyczące realizacji ww. działania przekazało Informację o realizacji zadań Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w 2014 r.. Z treści przekazanej informacji nie wynika, aby w 2014 roku MEN przygotowało i upowszechniło za pomocą wielu nośników (w tym z wykorzystaniem mediów elektronicznych) materiałów edukacyjnych skierowanych do szerokiego grona odbiorców na temat zjawiska przemocy i sposobów jej zapobiegania. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. MPiPS zrealizowało w 2014 roku ogólnopolską kampanię»reaguj na przemoc«, której celem było m.in. zwiększenie wiedzy na temat dostępnych sposobów przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w tym m.in. procedury»niebieskie Karty«i działalności zespołów interdyscyplinarnych, uświadamianie społeczeństwu, że symptomy przemocy w rodzinie mogą być obecne nie tylko na ciele, lecz również w psychice osoby doznającej krzywdy ze strony najbliższych oraz przełamanie stereotypów związanych z przeświadczeniem, że problem przemocy w rodzinie jest prywatną sprawą i powinien zostać zachowany w tajemnicy. Przygotowane w ramach kampanii materiały edukacyjne zostały przekazane do Urzędów Marszałkowskich celem dalszej bezpłatnej dystrybucji do samorządów gminnych i powiatowych realizujących zadania na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Realizując ww. działanie KPDRT MPiPS współpracowało z Fundacją Instytut Łukasiewicza z/s w Krakowie. Strona 44 z 75

45 Przeciwdziałanie przemocy, w tym przemocy w rodzinie, i zwiększenie ochrony osób doświadczających przemocy Cel główny 1 Doskonalenie prawa i jego stosowania w zakresie przeciwdziałania przemocy, w tym przemocy wobec kobiet oraz przemocy w rodzinie Cel szczegółowy 1.4 Upowszechnianie zagadnień z obszaru przeciwdziałania przemocy z uwzględnieniem perspektywy płci Działanie 5 Przeprowadzenie kampanii społecznej na temat zjawiska przemocy i sposobów jej zapobiegania Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej brak Termin realizacji działania: 2014 za realizację ww. działania zrealizował je w 2014 roku. Przeprowadzona kampania polegała na dystrybucji łącznej liczby 1500 plakatów formatu B2 oraz łącznej liczby ulotek nw. formatów, przy czym: 750 plakatów adresowanych było do osób doświadczających przemocy w rodzinie, 750 plakatów adresowanych było do świadków przemocy, ulotek (format A4 złożone do A5) adresowanych było do osób doświadczających przemocy w rodzinie, 7500 ulotek (format A4 złożone do A5) adresowanych było do sprawców przemocy w rodzinie, 7500 ulotek (format A4 złożone do A5) adresowanych było do świadków przemocy w rodzinie 7500 ulotek (format A4 złożone do A5) adresowanych było do osób zawodowo zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie, w tym pracowników oświaty 7500 ulotek (format 1/3 A4) adresowanych było do osób doświadczających przemocy w rodzinie 7500 ulotek (format 1/3 A4) adresowanych było do świadków przemocy w rodzinie 7500 ulotek (format 2/3 A4) adresowanych było do osób doświadczających przemocy w rodzinie 7500 ulotek (format 2/3 A4) adresowanych było do świadków przemocy w rodzinie. Plakaty i ulotki zostały rozdystrybuowane przez MPiPS między innymi do szesnastu Urzędów Marszałkowskich, a następnie do podmiotów realizujących zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie na szczeblu lokalnym. MPiPS współpracowało w realizacji ww. działania z Fundacją Instytut Łukasiewicza z/s w Krakowie. Strona 45 z 75

46 Przeciwdziałanie przemocy, w tym przemocy w rodzinie, i zwiększenie ochrony osób doświadczających przemocy Cel główny 2 Podniesienie jakości działań w obszarze prewencji, reagowania i ewaluacji zadań związanych z przeciwdziałaniem przemocy, w tym przemocy w rodzinie Cel szczegółowy 2.1 Usprawnienie funkcjonowania zespołów interdyscyplinarnych powołanych na mocy ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005 r. Nr 180, poz. 1493, z późń. zm.) Działanie 3 Szkolenia członków zespołów interdyscyplinarnych i grup roboczych w zakresie zjawiska przemocy z uwzględnieniem perspektywy płci Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej z udziałem Marszałków Województw, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania, organizacje pozarządowe Termin realizacji działania: od 2014 Podmioty odpowiedzialne za realizację ww. działania KPDRT Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej podało, że nie uczestniczy w realizacji szkoleń, jest tylko odpowiedzialne za sprawozdawczość w tym zakresie i opracowanie Wytycznych do szkoleń. MPiPS wskazało, że prowadzenie szkoleń jest zadaniem nałożonym zgodnie z przepisami ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie na samorząd województwa. Jednocześnie MPiPS podało, że w 2014 roku, na podstawie wytycznych opracowanych na lata przez Zespół Monitorujący do spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Departament Pomocy i Integracji Społecznej MPiPS urzędy marszałkowskie i regionalne ośrodki polityki społecznej przeprowadziły we wszystkich województwach łącznie 114 szkoleń dla łącznie pracowników pierwszego kontaktu, w tym jednostek organizacyjnych pomocy społecznej 1 885, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych 184, Policji 345, oświaty 213, ochrony zdrowia 178, sędziów 6, prokuratorów 8, kuratorów sądowych 155, służby więziennej 14, innych podmiotów 105. Z informacji MPiPS nie wynika, ile z przeszkolonych osób należało do zespołów interdyscyplinarnych i grup roboczych. Udział w szkoleniach był dobrowolny. Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego podał, że w 2014 roku realizował ww. działanie KPDRT poprzez przyznanie Stowarzyszeniu Ruch Pomocy Psychologicznej INTEGRACJA z/s w Nisku dotacji na przeprowadzenie zadania Zwiększenie i wzmocnienie kompetencji zawodowych osób zatrudnionych w służbach realizujących zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie w rejonie tarnobrzeskim woj. podkarpackiego. Celem ww. zadania było zwiększenie i wzmocnienie kompetencji osób pracujących w Zespołach Interdyscyplinarnych i Grupach Roboczych, podniesienie umiejętności diagnozy i skutecznej pomocy rodzinom uwikłanym w przemoc domową oraz doskonalenie umiejętności rozumienia psychologicznych mechanizmów ich zachowań. W ramach ww. zadania przeprowadzono dwa szkolenia, jeden warsztat i jedną superwizję. W szkoleniach wzięło udział łącznie 45 osób. UMWP nie podał, czy opisane przez niego szkolenia obejmowały zjawisko przemocy z uwzględnieniem perspektywy płci. Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Poznaniu (do którego pytania przekierował Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego) podał, że w 2014 roku, realizując ww. działanie KPDRT, przeprowadził dwudniowe szkolenie warsztatowe dla ośrodków interwencji kryzysowej Psychologia konfliktu. Praca z dzieckiem w rodzinie dotkniętej kryzysem okołorozwodowym oraz przemocą, w którym wzięło udział szesnaście (16) osób pracownicy wielkopolskich ośrodków interwencji kryzysowej. Z informacji ROPS Poznań nie wynika, ile osób spośród przeszkolonych stanowiły osoby z zespołów interdyscyplinarnych i grup roboczych, czy szkolenie obejmowało zjawisko przemocy z uwzględnieniem perspektywy płci, ani czy przy realizacji szkolenia współpracowano z organizacjami pozarządowymi. Sekretarz Województwa Mazowieckiego podał, że Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie nie realizuje zadań w zakresie przeciwdziałania przemocy, w tym przemocy w rodzinie i zwiększenia ochrony osób doświadczających przemocy, wobec czego pominął pytania dotyczące tego obszaru KPDRT. Marszałek Województwa Lubelskiego podał, że Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego w Lublinie oraz Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Lublinie nie współpracowały w ramach ww. działania z Ministerstwem Pracy i Polityki Społecznej i Państwową Agencją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Marszałek wymienił natomiast działania własne urzędu w zakresie szkoleń dla osób należących do zespołów Strona 46 z 75

47 interdyscyplinarnych, przeprowadzone w 2013 i 2014 roku w ramach Wojewódzkiego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata Dyrektor Regionalnego Centrum Polityki Społecznej w Łodzi (dokąd pytania przekierował Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego) obszernie opisał m.in. szkolenia dla osób z grup zawodowych, z których potencjalnie na mocy ustawy z dn. 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, rekrutowani mogą być członkowie zespołów interdyscyplinarnych, zrealizowane w 2013 roku, a także inne działania zrealizowane w latach Działań wpisujących się w ww. działanie KPDRT zrealizowanych w 2014 roku nie wymieniono. Dyrektor RCPS w Łodzi podał jednocześnie, że brak współpracy z podmiotami odpowiedzialnymi za realizację m.in. celu szczegółowego KPDRT Usprawnienie funkcjonowania zespołów interdyscyplinarnych powołanych na mocy ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005 r. Nr 180, poz. 1493, z późń. zm.) dyktowany jest wytycznymi dokumentów wojewódzkich, które wyznaczają główne kierunki działań w obszarze polityki społecznej a jednocześnie nie uwzględniają wprost działań antydyskryminacyjnych ze względu na kryterium płci (Wojewódzki Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata , Wojewódzki program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata , Wojewódzki Program Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych i Przeciwdziałania ich Wykluczeniu Społecznemu oraz Pomocy i Zatrudnieniu Osób Niepełnosprawnych na lata ). Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego nie udzielił odpowiedzi na jakiekolwiek pytanie i podał w odpowiedzi na wniosek o udostępnienie informacji o działaniach podmiotów wymienionych w Krajowym Programie Działań na Rzecz Równego Traktowania (KPDRT) w zakresie realizacji zasady równego traktowania informuję, że zadania te są realizowane przez administrację rządową a nie samorządową. Na terenie województwa dolnośląskiego realizuje je Wojewoda Dolnośląski poprzez Pełnomocnika Wojewody ds. Równego Traktowania. Zatem, w celu uzyskania informacji w tym zakresie należy zwrócić się z wnioskiem do Wojewody Dolnośląskiego. Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego zbiorczo podał, że nie współpracował w realizacji działań wymienionych w Krajowym Programie Działań na Rzecz Równego Traktowania wskazanych we wniosku o udostępnienie informacji publicznej z podmiotami odpowiedzialnymi za ich realizację, ani nie otrzymał propozycji współpracy od podmiotów odpowiedzialnych. Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego zbiorczo podał, że nie realizuje działań»krajowego Programu Działań na Rzecz Równego Traktowania na lata (KPDRT). Nie był również takich działań adresatem. Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego podał, że Pełnomocnik Zarządu Województwa Opolskiego ds. Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych nie realizował w/w szkoleń, ponieważ zarówno w/w zespoły, jak i grupy robocze są elementami systemu funkcjonującymi w gminach. Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego zbiorczo podał, że nie podejmował inicjatyw związanych z realizacją krajowego Programu Działań na Rzecz Równego Traktowania w zakresie płci, tożsamości płciowej i orientacji seksualnej ( ). Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego podał, że nie był adresatem działań podejmowanych przez podmioty odpowiedzialne za ich realizację w ramach Krajowego Programu Działań na Rzecz Równego Traktowania na lata UMWP zaznaczył jednocześnie, że w zakresie przeciwdziałania przemocy, w tym przemocy w rodzinie i zwiększenia ochrony osób doświadczających przemocy oraz usprawnienia funkcjonowania zespołów interdyscyplinarnych realizowane jest przez Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej komórkę organizacyjną urzędu, specjalistyczne doradztwo i szkolenia. Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego podał, że w obszarze KPDRT»Przeciwdziałanie przemocy, w tym przemocy w rodzinie, i zwiększenie ochrony osób doświadczających przemocy«regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie ( ) realizuje zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie wynikające z ustawy ( ) oraz działania określone w Krajowym Programie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata i wymienił zakresy działania (w tym zakres organizowanie szkoleń dla osób realizujących zadania związane z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie ). UMWM wymienił szkolenia przeprowadzone w 2014 roku dla kadr instytucji podejmujących działania na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie, wyjaśniając jednocześnie, że nie były one realizowane z uwzględnieniem perspektywy płci. Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego powiadomił, że nie realizował m.in. ww. działania KPDRT. Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych podała, że w 2014 roku realizowała ww. działanie poprzez szkolenie dla 53 osób z zespołów interdyscyplinarnych i grup roboczych działających w gminach wiejskich i miejsko-wiejskich, które odbyło się w Warszawie. Program szkolenia został opracowany przez personel PARPA certyfikowanych specjalistów w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Do prowadzenia zajęć PARPA zaprosiła specjalistów w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w tym przedstawiciele wiodących w tym zakresie organizacji pozarządowych. Agencja nie podała, czy w programie Strona 47 z 75

48 ww. szkoleń uwzględniona została perspektywa płci, ani nie wskazała, czy w 2014 roku współpracowała w realizacji ww. działania z organizacjami pozarządowymi (w tym czy przedstawiciele wiodących w powyższym zakresie organizacji pozarządowych przyjęli zaproszenie Agencji do prowadzenia zajęć). Podmioty wskazane do współpracy w realizacji ww. działania KPDRT Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania podał, że aktywnie uczestniczył w merytorycznym opracowaniu przez Zespół Monitorujący do spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie dokumentu Wytyczne do prowadzenia szkoleń w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie na lata r. Zgodnie z przekazaną informacją w opisie merytorycznym szkoleń wytyczne zawierają moduł dotyczący przemocy wobec kobiet, który odnosi się bezpośrednio do oceny zjawiska przemocy z uwzględnieniem perspektywy płci. Żadna z zapytanych organizacji pozarządowych nie udzieliła odpowiedzi, z której wynikało, że współpracowała w realizacji ww. działania. Strona 48 z 75

49 Przeciwdziałanie przemocy, w tym przemocy w rodzinie, i zwiększenie ochrony osób doświadczających przemocy Cel główny 2 Podniesienie jakości działań w obszarze prewencji, reagowania i ewaluacji zadań związanych z przeciwdziałaniem przemocy, w tym przemocy w rodzinie Cel szczegółowy 2.1 Usprawnienie funkcjonowania zespołów interdyscyplinarnych powołanych na mocy ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005 r. Nr 180, poz. 1493, z późń. zm.) Działanie 4 Wprowadzenie koniecznych korekt prawnych dotyczących funkcjonowania zespołów interdyscyplinarnych i grup roboczych na podstawie wniosków płynących z przeprowadzonych działań 1 (Przeprowadzenie na poziomie województw serii debat i konsultacji w sprawie funkcjonowania zespołów interdyscyplinarnych i grup roboczych) i 2 (Przeprowadzenie badań opinii, przekonań i postaw osób pracujących w instytucjach działających na rzecz zwalczania przemocy) Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej z udziałem Marszałków Województw Ministerstwo Zdrowia, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ministerstwo Sprawiedliwości, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Policja Termin realizacji działania: 2014 Działanie nie zostało zrealizowane. Funkcjonowanie zespołów interdyscyplinarnych oraz grup roboczych reguluje ustawa z 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005 roku, Nr 180, poz.1493 z późn. zm.), w szczególności przepisy jej art. 9a-9d, dodane do ustawy w 2010 roku. Przedmiotowe przepisy nie zostały zmienione w 2014 roku ani w innym okresie. Strona 49 z 75

50 Przeciwdziałanie przemocy, w tym przemocy w rodzinie, i zwiększenie ochrony osób doświadczających przemocy Cel główny 2 Podniesienie jakości działań w obszarze prewencji, reagowania i ewaluacji zadań związanych z przeciwdziałaniem przemocy, w tym przemocy w rodzinie Cel szczegółowy 2.2 Uwzględnianie perspektywy płci w programach szkoleniowych przeznaczonych dla służb zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy, w tym przemocy w rodzinie Działanie 1 Kontynuacja szkoleń przedstawicieli służb zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy, w tym przemocy w rodzinie, z uwzględnieniem perspektywy płci Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Ministerstwo Zdrowia, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ministerstwo Sprawiedliwości, organizacje pozarządowe, PARPA, Policja Termin realizacji działania: od 2013 za realizację ww. działania KPDRT podał, że Zgodnie z harmonogramem Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, zatwierdzonego Uchwałą Nr 162/2006 z dnia 25 września 2006 r., w 2014 r. zostały przeprowadzone przez Marszałków Województw szkolenia dla przedstawicieli i służb zajmujących się zawodowo tematyką związaną z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie. Tematyka obejmowała szeroki zakres zagadnień dotyczących przeciwdziałania przemocy w rodzinie z uwzględnieniem perspektywy płci. W szkoleniach rokrocznie bierze udział pomiędzy osób. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej nie odpowiedziało na pytania dotyczące tego: kiedy w 2014 roku i jak zaczęła się realizacja ww. działania KPDRT, kto i kiedy przygotował program ww. szkoleń, jakie podmioty przeprowadziły ww. szkolenia, czy udział w ww. szkoleniach był dobrowolny czy obowiązkowy, do których służb zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy, w tym przemocy w rodzinie skierowane były ww. szkolenia, ile z ww. szkoleń odbyło się w 2014 roku, gdzie miały one miejsce, ile osób wzięło udział w ww. szkoleniach w 2014 roku oraz ile osób z poszczególnych służb zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy, w tym przemocy w rodzinie wzięło udział w ww. szkoleniach w 2014 roku, które osoby albo ile osób ze strony MPiPS uczestniczyło w realizacji ww. działania w 2014 roku, czy w 2014 roku MPiPS współpracowało w realizacji ww. działania KPDRT z organizacjami pozarządowymi, a jeśli tak z którymi z nich. Podmioty wskazane do współpracy w realizacji ww. działania KPDRT. Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania. Z informacji Pełnomocnika Rządu nie wynika, aby w 2014 roku współpracował w realizacji ww. działania. Pełnomocnik Rządu podał zamiast tego, że na ogólnokrajowej konferencji antyprzemocowej zorganizowanej przez MPiPS w grudniu 2014 roku przedstawicielka jego biura zaprezentowała Wytyczne do prowadzenia szkoleń w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie na lata (przedmiotowy dokument nie został przygotowany przez Pełnomocnika Rządu, ale przez działający w MPiPS Zespół Monitorujący do spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie we współpracy z pracownikami Departamentu Pomocy i Integracji Społecznej MPiPS). Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. Informacja MSW nie wspomina niczego o szkoleniach, o których mowa w ww. działaniu KPDRT, zrealizowanych przez ministerstwo albo zrealizowanych we współpracy z ministerstwem, które odbyły się w 2014 roku. Ministerstwo Zdrowia. MZ nie udzieliło informacji o tym, czy w 2014 roku współpracowało w realizacji ww. działania KPDRT. Ministerstwo Edukacji Narodowej. MEN nie udzieliło informacji o tym, czy w 2014 roku współpracowało w realizacji ww. działania KPDRT. Ministerstwo Sprawiedliwości. MS podało, że w 2014 roku zostało przeprowadzone szkolenie dla osób pracujących z pokrzywdzonymi przemocą w rodzinie obejmujące 102 godziny szkoleniowe zrealizowane z tematami wskazanymi w»wytycznych do prowadzenia szkoleń w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie na lata «opracowanymi na podstawie 8a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, wydanymi przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej. W wyżej wymienionym szkoleniu udział wzięło 46 osób. Strona 50 z 75

51 Organizacje pozarządowe. Żadna z zapytanych organizacji pozarządowych nie udzieliła odpowiedzi, z której wynikało, że współpracowała w realizacji ww. działania. Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych nie podała, czy w 2014 roku współpracowała w realizacji ww. działania KPDRT. Agencja podała natomiast, że organizowanie szkoleń przedstawicieli służb zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie, z uwzględnieniem perspektywy płci, jest jednym z zadań realizowanych przez PARPA od wielu lat. Szczegółów szkoleń przeprowadzonych w 2014 roku nie podano. Komenda Główna Policji podała (analogicznie jak w odniesieniu do 2013 roku), że w 2014 roku nie współpracowała w realizacji ww. działania KPDRT z Ministerstwem Pracy i Polityki Społecznej. KGP wskazała, iż w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie policjanci szkoleni są głównie w ramach centralnie organizowanych kursów specjalistycznych lub szkoleń organizowanych w ramach lokalnego doskonalenia zawodowego. Z zebranych informacji wynika, że: podmiot odpowiedzialny za realizację ww. działania KPDRT nie realizował go w 2014 roku, nie doszło do współpracy między podmiotem odpowiedzialnym za realizację ww. działania a podmiotami wskazanymi w KPDRT do współpracy. Strona 51 z 75

52 Przeciwdziałanie przemocy, w tym przemocy w rodzinie, i zwiększenie ochrony osób doświadczających przemocy Cel główny 2 Podniesienie jakości działań w obszarze prewencji, reagowania i ewaluacji zadań związanych z przeciwdziałaniem przemocy, w tym przemocy w rodzinie Cel szczegółowy 2.3 Przeciwdziałanie wypaleniu zawodowemu przedstawicieli służb zajmujących się zwalczaniem przemocy, w tym przemocy w rodzinie Działanie 1 Szkolenia mające na celu wzmocnienie psychologiczne osób pracujących bezpośrednio z osobami dotkniętymi przemocą, w tym przemocą w rodzinie, uwzględniające pracę ze stresem Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwo Sprawiedliwości, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych organizacje pozarządowe Termin realizacji działania: od 2013 Podmioty odpowiedzialne za realizację ww. działania KPDRT Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. Informacja MPiPS dotyczy roku 2013 i Poza krótkim opisem działań z 2013 roku MPiPS podało w niej, że w Krajowym Programie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata znajduje się obszarów dotyczący podnoszenia kompetencji służb i przedstawicieli podmiotów realizujących działania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w którym zostały zawarte działania mające na celu wzmacnianie kompetencji zawodowych oraz przeciwdziałanie wypaleniu zawodowemu osób realizujących zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. MPiPS nie odpowiedziało na pytania dotyczące tego: o o o o o o kiedy w 2014 roku zaczęła się realizacja ww. działania KPDRT, kiedy i jak zaczęła się współpraca MPiPS z pozostałymi podmiotami odpowiedzialnymi za realizację ww. działania KPDRT oraz z czyjej inicjatywy do niej doszło, a także jak wyglądała ta współpraca i czy któryś z ww. podmiotów koordynuje realizację tego działania KPDRT, które osoby albo ile osób ze strony MPiPS uczestniczyło w realizacji ww. działania, czy w 2014 roku MPiPS współpracowało w realizacji ww. działania KPDRT z organizacjami pozarządowymi, a jeśli tak z którymi z nich, jakie podmioty i osoby przygotowały program ww. szkoleń, o o jaka łączna liczba osób została przeszkolona w 2014 roku, kiedy i gdzie odbyły się szkolenia z 2014 roku. Ministerstwo Sprawiedliwości. MS podało, że nie prowadzi działań w zakresie organizacji szkoleń mających na celu wzmocnienie psychologiczne osób pracujących bezpośrednio z osobami dotkniętymi przemocą, w tym przemocą w rodzinie, dodając, że podmiotem właściwym w tej kwestii jest MPiPS. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. MSW podało, że szkolenia mające na celu wzmocnienie psychologiczne osób pracujących bezpośrednio z osobami dotkniętymi przemocą były realizowane m.in. na obszarze właściwości KWP w Katowicach. W 2014 r. w szkoleniach zorganizowanych przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Bieruniu oraz Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Bojszowicach uczestniczyli funkcjonariusze Komendy Powiatowej Policji w Bieruniu. Szkolenia, dotyczące omawianego zagadnienia, odbyły się również w KMP w Bielsku-Białej. Adresowane były do dzielnicowych członków grup roboczych oraz członków zespołów interdyscyplinarnych. MSW nie odpowiedziało na pytania dotyczące tego: o o o o o o o kiedy w 2014 roku zaczęła się realizacja ww. działania KPDRT, kiedy i jak zaczęła się współpraca MSW z pozostałymi podmiotami odpowiedzialnymi za realizację ww. działania KPDRT oraz z czyjej inicjatywy do niej doszło, a także jak wyglądała ta współpraca i czy któryś z ww. podmiotów koordynuje realizację tego działania KPDRT, które osoby albo ile osób ze strony MSW uczestniczyło w realizacji ww. działania, czy w 2014 roku MSW współpracowało w realizacji ww. działania KPDRT z organizacjami pozarządowymi, a jeśli tak z którymi z nich, jakie podmioty i osoby przygotowały program ww. szkoleń, jaka łączna liczba osób została przeszkolona w 2014 roku, kiedy i gdzie odbyły się szkolenia z 2014 roku. Strona 52 z 75

53 Żadna z zapytanych organizacji pozarządowych nie udzieliła odpowiedzi, z której wynikało, że współpracowała w realizacji ww. działania. Z zebranych informacji wynika, że tylko jeden (1) podmiot odpowiedzialny za realizację ww. działania KPDRT, tj. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, realizował je w 2014 roku; podczas realizacji ww. działania nie doszło do współpracy z organizacjami pozarządowymi. Strona 53 z 75

54 Przeciwdziałanie przemocy, w tym przemocy w rodzinie, i zwiększenie ochrony osób doświadczających przemocy Cel główny 3 Przeciwdziałanie przemocy fizycznej i psychicznej oraz mowie nienawiści wobec osób z grup narażonych na dyskryminację Cel szczegółowy 3.3 Podniesienie poziomu wiedzy na temat zjawiska przemocy wobec osób LGBT Działanie 1 Prowadzenie monitoringu przestępstw z nienawiści popełnianych z powodu orientacji seksualnej lub tożsamości płciowej oraz analiza uzyskanych informacji w celu opracowania charakterystyki zjawiska Ministerstwo Spraw Wewnętrznych brak Termin realizacji działania: od 2013 za realizację ww. działania KPDRT realizował je w 2014 roku w ramach prowadzonego przez siebie monitoringu wszelkich przestępstw z nienawiści. W ramach ww. działania zbierano informacje o: charakterze zdarzenia, w tym motywacji będącej jego podłożem oraz rodzaju czynu (mowa nienawiści, przemoc), kwalifikacji prawnej czynu, działaniach Policji (sposobie badania motywacji sprawcy, źródle informacji o zdarzeniu, fakcie zgłoszenia zdarzenia przez osobę pokrzywdzoną, prowadzonych działaniach prewencyjnych), charakterystyce sprawców i osób pokrzywdzonych (w tym ich liczbie, wieku, płci, wykształceniu, wielkości miejscowości będącej miejscem zamieszkania oraz karalności), miejscu popełnienia przestępstwa (województwo, wielkość miejscowości, kategoria miejsca przestępstwa), decyzji procesowej organu prowadzącego postepowanie przygotowawcze (w tym o przyczynach jego umorzenia), decyzji sądu (uniewinnieniu, orzeczonych karach i środkach karnych, zastosowaniu warunkowego zawieszenia wykonania kary). W 2014 roku w ramach ww. działania KPDRT monitorowano 315 zdarzeń, z czego siedem (7) dotyczyło osób LGBT. w tym jedno (1) dotyczyło osoby transseksualnej. W przypadku jednego (1) ze zdarzeń dotyczących osób LGBT zgłoszenia zdarzenia zespołowi monitorującemu dokonała osoba pokrzywdzona, w jednym (1) uczyniła to organizacja pozarządowa, w dwóch (2) przypadkach zgłoszenie pochodziło od osoby trzeciej a w pozostałych nie zgromadzono danych o źródle zgłoszenia. Strona 54 z 75

55 Przeciwdziałanie przemocy, w tym przemocy w rodzinie, i zwiększenie ochrony osób doświadczających przemocy Cel główny 3 Przeciwdziałanie przemocy fizycznej i psychicznej oraz mowie nienawiści wobec osób z grup narażonych na dyskryminację Cel szczegółowy 3.4 Podniesienie poziomu ochrony prawnej grup narażonych na dyskryminację Działanie 1 Analiza porządku prawnego, w tym prawa karnego, pod kątem właściwych zmian organizacyjnych lub legislacyjnych Ministerstwo Sprawiedliwości Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania, organizacje pozarządowe Termin realizacji działania: 2014 za realizację ww. działania KPDRT nie zrealizował go w 2014 roku ani w odniesieniu do prawa karnego ani innych obszarów prawa. Strona 55 z 75

56 Przeciwdziałanie przemocy, w tym przemocy w rodzinie, i zwiększenie ochrony osób doświadczających przemocy Cel główny 3 Przeciwdziałanie przemocy fizycznej i psychicznej oraz mowie nienawiści wobec osób z grup narażonych na dyskryminację Cel szczegółowy 3.4 Podniesienie poziomu ochrony prawnej grup narażonych na dyskryminację Działanie 2 Zmiana przepisów prawa karnego w zależności od wyniku analizy określonej w pkt 1 (Analiza porządku prawnego, w tym prawa karnego, pod kątem właściwych zmian organizacyjnych lub legislacyjnych) Ministerstwo Sprawiedliwości Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania, organizacje pozarządowe Termin realizacji działania: 2014 za realizację ww. działania KPDRT nie zrealizował go w 2014 roku, przy czym wynikało to z: braku przeprowadzenia przez Ministerstwo Sprawiedliwości działania Analiza porządku prawnego, w tym prawa karnego, pod kątem właściwych zmian organizacyjnych lub legislacyjnych, braku poparcia przez rząd i większość sejmową któregokolwiek z trzech projektów nowelizacji kodeksu karnego (druki sejmowe nr 340, 383 i 1078, VII kadencja), braku przygotowania przez MS projektu nowelizacji kodeksu karnego. Przypomnieć należy, że Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało: stanowisko rządu do poselskiego projektu ustawy o zmianie kodeksu karnego (druk sejmowy nr 340, VII kadencja), przekazane sejmowi 03 sierpnia 2012 roku, stanowisko rządu do poselskiego projektu ustawy o zmianie kodeksu karnego (druk sejmowy nr 383, VII kadencja), przekazane sejmowi 03 sierpnia 2012 roku, stanowisko rządu do poselskiego projektu ustawy o zmianie kodeksu karnego (druk sejmowy nr 1078, VII kadencja), przekazane sejmowi 29 kwietnia 2013 roku. Wymienione projekty przewidywały zmianę przepisów kodeksu karnego regulujących przestępstwa z nienawiści (przestępstwa motywowane uprzedzeniami), tj. zmianę art. 119, 256 i 257 kk w sposób rozszerzający ochronę przed ww. przestępstwami na dodatkowe grupy społeczne, wyróżniane za pomocą kryterium płci, wieku, niepełnej sprawności, tożsamości płciowej i orientacji seksualnej (projekt stanowiący druk sejmowy nr 1078 nie wymieniał nowych przesłanek ochrony oraz usuwał dotychczasowe, zastępując je zbiorczym pojęciem naturalnych lub nabytych cech osobistych ). Stanowisko rządu wobec każdego z ww. projektów było negatywne i m.in. stwierdzało, że kodeks karny zapewnia już odpowiednią ochronę, a zmiany są zbędne oraz z przyczyn wskazanych w stanowiskach rządu niewskazane 4. Projekty stanowiące druki sejmowe nr 340 i 383 zostały złożone przez grupy posłanek i posłów partii opozycyjnych (Sojuszu Lewicy Demokratycznej oraz Ruchu Palikota), projekt stanowiący druk sejmowy nr 1078 został złożony przez grupę posłów i posłanek Platformy Obywatelskiej. Być może z tego względu stanowisko rządu dotyczące ostatniego z wymienionych projektów choć również negatywne kończyło się wnioskiem o kontynuowanie prac nad wszystkimi trzema projektami. Wszystkie trzy projekty przeszły I czytanie oraz zostały finalnie skierowane do podkomisja stałej ds. nowelizacji prawa karnego, która pracowała nad nimi łącznie. W okresie ww. podkomisja zajmowała się ww. projektami dwukrotnie przeprowadzając dyskusję nad nimi. Podczas posiedzenia podkomisji 2015 roku przedstawiciel MS oznajmił, że ministerstwo popiera kierunek zmian proponowany w projektach; pomimo tego praca nad projektami w podkomisji nie została zakończona, a projekty nie trafiły do II czytania. 4 Wobec takiego stanowiska rządu mogło dziwić, że pierwszy projekt KPDRT z 20 lutego 2013 roku przewidywał działanie Zmiana art. 119, art. 256 i art. 257 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks Karny (Dz. U. z 1997 r. Nr 88, poz. 553) polegająca na poszerzeniu katalogu przesłanek o orientację seksualną, tożsamość płciową, niepełnosprawność, wiek i płeć. Z działania tego zrezygnowano i nie pojawiło się ono w drugim projekcie KPDRT (z 20 czerwca 2013 roku) po tym, jak Ministerstwo Sprawiedliwości w trakcie konsultacji projektu KPDRT stwierdziło, że nowelizacja kodeksu karnego nie jest konieczna, albowiem prawo polskie surowo karze za tzw.»przestępstwa z nienawiści«, a także powołało się na stanowisko rządu do druków sejmowych nr 340 i 383 (por. pismo podsekretarza stanu w MS Michała Królikowskiego znak DWMPC-III-070-8/13 z 15 marca 2013 roku, s. 4). Działanie to zastąpiono dwoma innymi, za realizację których odpowiadało MS: Analiza porządku prawnego, w tym prawa karnego, pod kątem właściwych zmian organizacyjnych lub legislacyjnych oraz Zmiana przepisów prawa karnego w zależności od wyniku analizy określonej w pkt 1. Strona 56 z 75

57 Przeciwdziałanie przemocy, w tym przemocy w rodzinie, i zwiększenie ochrony osób doświadczających przemocy Cel główny 3 Przeciwdziałanie przemocy fizycznej i psychicznej oraz mowie nienawiści wobec osób z grup narażonych na dyskryminację Cel szczegółowy 3.4 Podniesienie poziomu ochrony prawnej grup narażonych na dyskryminację Działanie 4 Przeprowadzenie na poziomie województw serii debat na temat przestępstw z nienawiści Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania, Wojewódzcy Koordynatorzy do Spraw Równego Traktowania organizacje pozarządowe Termin realizacji działania: 2014 Podmioty odpowiedzialne za realizację ww. działania KPDRT. Z informacji od Pełnomocnika Rządu do Spraw Równego Traktowania wynika, że nie zrealizował ww. działania KPDRT w 2014 roku. Pełnomocnik Rządu stwierdził, że debaty w wybranych województwach mają być kontynuowane w 2015 roku. Pełnomocnik Wojewody Dolnośląskiego ds. Równego Traktowania podał, że w województwie dolnośląskim w 2014 roku nie zrealizowano ww. działania KPDRT. Pełnomocnik Wojewody Kujawsko-Pomorskiego do Spraw Równego Traktowania podał, że w 2014 roku debaty nie zostały przeprowadzone; zaznaczył przy tym, że w 2015 roku planuje przeprowadzić przynajmniej dwie debaty w tym zakresie. Lubelski Urząd Wojewódzki nie odpowiedział na pytania o realizację ww. działania KPDRT. Lubuski Urząd Wojewódzki podał, że ze względów braku środków finansowych nie przeprowadzono debat, dodając, że urzędy wojewódzkie nie otrzymują funduszy centralnych na realizację zadań ujętych w Programie. Wskazano jednocześnie, że w ramach ww. działania KPDRT - :Koordynator ds., Równego Traktowania w LUW przeprowadza obligatoryjne, wewnętrzne szkolenia dotyczące zagadnień mowy nienawiści i mobbingu z nowozatrudnionymi pracownikami. LUW podał także, że ze względu na bliskość granicy z Niemcami i szeroki zakres procederu handlu ludźmi i przemocy wobec nich, Wojewoda Lubuski powołał, jako drugi w kraju, Wojewódzki Zespół ds. Przeciwdziałania Handlowi Ludźmi. Małopolski Urząd Wojewódzki podał, że ww. działanie nie było realizowane w 2014 roku. Mazowiecki Urząd Wojewódzki podał, że w listopadzie 2014 roku we współpracy z Komendą Stołeczną Policji oraz Kuratorium Oświaty rozpoczął realizację ww. działania KPDRT w postaci serii wykładów z dyskusją w ramach cyklicznych seminariów dla pracowników edukacji. Jak podano, jednym z tematów poruszanych w trakcie seminarium jest mowa nienawiści i przestępstwa z nienawiści. Planowano kontynuację działania w pierwszej połowie 2015 roku. Opisane przez MUW działanie nie było realizowane we współpracy z organizacjami pozarządowymi, choć MUW zwrócił się do koalicji KARAT i Fundacji na rzecz Różnorodności Społecznej z propozycją współpracy (odmówiły z braku funduszy w drugiej połowie 2014 roku). Przygotowaniem i przeprowadzeniem opisanego przez MUW działania zajmowały się: pełnomocniczka wojewody mazowieckiego ds. równego traktowania oraz mniejszości narodowych i etnicznych oraz pełnomocnik wojewody ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi. Opolski Urząd Wojewódzki nie odpowiedział na pytania o realizację ww. działania KPDRT. Pełnomocnik Wojewody Podlaskiego do Spraw Równego Traktowania podał, że w 2014 roku nie przeprowadzono debat na temat przestępstw z nienawiści. Pomorski Urząd Wojewódzki podał, że w 2012 roku zorganizował konferencję Szkoła Wolna od Mowy Nienawiści, którą szczegółowo opisał. O realizacji ww. działania KPDRT w 2014 roku informacji nie podano. Pełnomocnik Wojewody Śląskiego do Spraw Równego Traktowania podał, że w 2014 roku nie odbyły się takie debaty ; zaznaczył zarazem, że działanie planowane jest do zrealizowania w 2015 roku. Świętokrzyski Urząd Wojewódzki podał, że na przełomie 2013/2014 Wojewoda Świętokrzyski realizowała kampanię społeczną»inni nie gorsi«, której celem było przeciwdziałanie wszelkim przejawom dyskryminacji, w ramach której odbyło się 13 debat powiatowych z udziałem młodzieży debaty w stylu oksfordzkim»czy mniejszości potrzebują dodatkowych praw czy równego traktowania?«. ŚUW podał, że przedmiotową kampanię zrealizował bez udziału organizacji pozarządowych, przedstawiając następujące wyjaśnienie: W ramach podejmowanych działań Urząd skupił się na współpracy z partnerami instytucjonalnymi. Wynikało to głównie ze słabej sieci organizacji pozarządowych działających w tym obszarze. Dziś sytuacja polepszyła się i z pewnością udałoby się zaangażować partnerów społecznych (takie działania planowane są w przyszłości). Strona 57 z 75

58 Pełnomocnik Wojewody Warmińsko-Mazurskiego do Spraw Równego Traktowania podał, że ww. działanie KPDRT nie zostało zrealizowane w 2014 roku i wskazując szereg okoliczności stwierdził, że wobec ich wystąpienia należy uznać, że przeprowadzenie sieci debat na poziomie województw zostało przesunięte. Zachodniopomorski Urząd Wojewódzki podał, że nie przeprowadzono na poziomie województwa debaty na temat przestępstw z nienawiści. ZUW dodał, że w 2014 roku na terenie województwa trwała kampania informacyjna Ministerstwa Spraw Wewnętrznych»Racism. Say it to fight it«, w ramach projektu»imigranci wobec przestępstw z nienawiści - czyli jak skutecznie dochodzić swoich praw«, której celem było przekazanie cudzoziemcom wiedzy na temat obowiązującego w Polsce prawa w zakresie problematyki przestępstw z nienawiści, w tym przestępstw popełnianych na tle rasowym, a także informacji o tym, jakie działania mogą oni podjąć w związku z doświadczeniem tego rodzaju zdarzeń. Środkami przekazu były wielojęzyczne ulotki. Strona 58 z 75

59 Równe traktowanie w systemie edukacji Cel główny 1 Eliminowanie przejawów nierówności i dyskryminacji występujących w procesie edukacji Cel szczegółowy 1.1 Diagnoza przyczyn utrzymywania się treści niezgodnych z zasadą równego traktowania w procesie edukacji Działanie 1 Analiza możliwości wykluczania błędów utrwalających treści niezgodne z zasadą równego traktowania z podręczników szkolnych Ministerstwo Edukacji Narodowej Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania, Rzecznik Praw Dziecka, Rzecznik Praw Obywatelskich, organizacje pozarządowe Termin realizacji działania: 2014 Z informacji od podmiotu odpowiedzialnego za realizację ww. działanie wynika, że nie zostało ono zrealizowane ani nie było realizowane w 2014 roku. Podmioty wskazane do współpracy przy realizacji ww. działania KPDRT. Z informacji Pełnomocnika Rządu do Spraw Równego Traktowania wynika, że współpracę z MEN co do realizacji ww. działania KPDRT nawiązał w ramach Grupy roboczej do spraw implementacji postanowień Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. Grupa ta spotkała się po raz pierwszy (i jedyny) 22 października 2015 roku. Pytany o przyczyny braku rozpoczęcia współpracy w 2014 roku Pełnomocnik podał trzy okoliczności, które na to wpłynęły: ukazanie się raportu»gender w podręcznikach[ ]«, ratyfikacja Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej oraz brak inicjatywy MEN, które z własnej inicjatywy nie występowało o współpracę przy realizacji działania. Rzecznik Praw Obywatelskich podał, że podmiot odpowiedzialny za realizację ww. działania nie zwracał się do niego o podjęcie działań na rzecz realizacji ww. działania. Rzecznik Praw Dziecka podał, że pracownicy Biura Rzecznika Praw Dziecka nie współpracowali z Ministrem Edukacji Narodowej w roku 2014 w działaniu pn.»analiza możliwości wykluczania błędów utrwalających treści niezgodne z zasadą równego traktowania z podręczników szkolnych«, Żadna z zapytanych organizacji pozarządowych nie udzieliła odpowiedzi, z której wynikało, że współpracowała w realizacji ww. działania. Strona 59 z 75

60 Równe traktowanie w systemie edukacji Cel główny 1 Eliminowanie przejawów nierówności i dyskryminacji występujących w procesie edukacji Cel szczegółowy 1.2 Propagowanie i upowszechnianie treści dotyczących równego traktowania w programach szkolnych, materiałach edukacyjnych i dydaktycznych Działanie 2 Promowanie podręczników posiadających dużą wartość edukacyjną w zakresie problematyki równego traktowania (rekomendacja Pełnomocnika Rządu do Spraw Równego Traktowania na wniosek Kapituły składającej się z różnych środowisk w tym środowisk naukowych, eksperckich, przedstawicieli kościołów i związków wyznaniowych) Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania Organizacje pozarządowe, przedstawiciele środowisk naukowych, eksperckich, przedstawiciele kościołów i związków wyznaniowych Termin realizacji działania: 2014 za realizację ww. działania KPDRT podał, że nie realizował go w 2014 roku. Wyjaśniono przy tym, że po dokonaniu analizy sposobu realizacji działania stwierdzono brak możliwości przeprowadzenia działania w formule zapisanej w KPDRT. Strona 60 z 75

61 Równe traktowanie w systemie edukacji Cel główny 1 Eliminowanie przejawów nierówności i dyskryminacji występujących w procesie edukacji Cel szczegółowy 1.2 Propagowanie i upowszechnianie treści dotyczących równego traktowania w programach szkolnych, materiałach edukacyjnych i dydaktycznych Działanie 3 Prowadzenie szkoleń z zakresu edukacji antydyskryminacyjnej dla rzeczoznawców oraz nauczycieli w celu eliminowania błędów oraz wprowadzania do podręczników, materiałów edukacyjnych i dydaktycznych treści uwzględniających problematykę równego traktowania Ministerstwo Edukacji Narodowej Ośrodek Rozwoju Edukacji organizacje pozarządowe Termin realizacji działania: od 2013 Ministerstwo Edukacji Narodowej nie realizowało ww. działania KPDRT w 2014 roku. Ośrodek Rozwoju Edukacji realizował w 2014 roku ww. działanie KPDRT poprzez organizację konferencji Szkoła bez dyskryminacji bezpieczna szkoła (10 grudnia), złożonej z części panelowej i warsztatowej. W ramach części warsztatowej przedstawiono narzędzia, przykłady dobrych praktyk oraz materiały edukacyjne służące przeciwdziałaniu dyskryminacji, mowie nienawiści i przemocy motywowanej uprzedzeniami. Konferencja została organizowana w partnerskiej współpracy Ośrodka Rozwoju Edukacji, Fundacji im. Stefana Batorego (w ramach programu Obywatele dla Demokracji finansowanego z Funduszy EOG) oraz Towarzystwa Edukacji Antydyskryminacyjnej. Wśród organizacji pozarządowych, z którymi współpracowało przy realizacji ww. działania KPDRT ORE wymieniło obok FSB i TEA Centrum Edukacji Obywatelskiej, Stowarzyszenie Młodych Dziennikarzy POLIS oraz Fundację na rzecz Różnorodności Społecznej. Strona 61 z 75

62 Równe traktowanie w systemie edukacji Cel główny 1 Eliminowanie przejawów nierówności i dyskryminacji występujących w procesie edukacji Cel szczegółowy 1.2 Propagowanie i upowszechnianie treści dotyczących równego traktowania w programach szkolnych, materiałach edukacyjnych i dydaktycznych Działanie 4 Opracowanie programów doskonalenia nauczycieli oraz materiałów metodycznych dla nauczycieli i specjalistów wykonujących zadania z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej (w tym pedagogów, psychologów, logopedów, doradców zawodowych) uwrażliwiających na problematykę równego traktowania, różnorodność oraz niedyskryminację i promowanie tej problematyki w programach kształcenia nauczycieli Ministerstwo Edukacji Narodowej Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania, organizacje pozarządowe Termin realizacji działania: od 2013 za realizację ww. działania KPDRT podał, że realizował ww. działanie przez Ośrodek Rozwoju Edukacji zaznaczając, że ORE jest publiczną placówką doskonalenia nauczycieli o zasięgu ogólnokrajowym prowadzoną przez Ministra Edukacji Narodowej. za realizację ww. działania KPDRT wskazał, że w wykonaniu ww. działania ORE opracował następujące programy doskonalenia nauczycieli: szkolenie Praca z uczniem przejawiającym problemowe zachowania w szkole, konferencja Tworzenie w szkołach ogólnodostępnych warunków do edukacji dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, szkolenie Orzeczenia dla uczniów z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera, konferencja Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów wiejskich wczesne wspomaganie rozwoju początkiem efektywnej edukacji, konferencja Orzecznictwo dla dzieci i młodzieży z dysfunkcją słuchu, szkolenie Nowatorskie rozwiązania w WWRD superwizyjny przegląd dokonań Liderów ds. WWRD, szkolenie Diagnoza funkcjonowania i wsparcie uczniów wielokulturowych i wielojęzycznych przez poradnie psychologicznopedagogiczne, szkolenie dla psychologów i pedagogów szkolnych Przeciwdziałanie przemocy domowej wobec dziecka oraz wdrożenie procedury»niebieskiej Karty«w oświacie, konferencja Przemoc w rodzinie - Niebieska karta w oświacie, szkolenie Poznać, zrozumieć, zaakceptować. Edukacja międzykulturowa i antydyskryminacyjna (cztery edycje), konferencja Europejski Rok Obywateli. Różnorodność w klasie wyzwaniem dla nauczyciela, szkolenie Uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych w bibliotece szkolnej uczeń zdolny, uczeń z trudnościami w uczeniu się (dwie edycje). za realizację ww. działania KPDRT nie podał, kiedy opracowano ww. programy doskonalenia nauczycieli, co uniemożliwia weryfikację, czy ww. działanie KPDRT w tym zakresie było realizowane w 2014 roku. za realizację ww. działania KPDRT podał, że w wykonaniu ww. działania KPDRT ukazały się następujące publikacje: Specjalne potrzeby rozwojowe i edukacyjne dzieci i młodzieży. Identyfikowanie SPR i SPE oraz sposoby ich zaspokajania (publikacja elektroniczna), Wsparcie szkoły w pracy z uczniem zdolnym w tym ruchowo (publikacja elektroniczna), Aktywność fizyczna osób z niepełnosprawnościami w szkołach ogólnodostępnych (publikacja elektroniczna), Samorządy i administracja rządowa na rzecz osób niepełnosprawnych. Zbiór przepisów prawnych dotyczących uprawnień dzieci i młodzieży niepełnosprawnych i ich rodzin (raport) (publikacja elektroniczna), Samorządy i administracja rządowa na rzecz osób niepełnosprawnych (broszura, publikacja elektroniczna), Uczniowie z różnych kultur w szkole (publikacja elektroniczna), Dziecko ze SPE w edukacji włączającej (pakiet materiałów), Międzykulturowość w szkole - poradnik dla nauczycieli i specjalistów, Organizacja kształcenia specjalnego zadania JST Poradnik dla samorządowców wspierający budowanie systemowych rozwiązań dla kształcenia specjalnego w JST, Strona 62 z 75

63 Vademecum skutecznej profilaktyki problemów młodzieży. Przewodnik dla samorządowców i praktyków oparty na wynikach badań naukowych. za realizację ww. działania KPDRT nie podał, kiedy wydano ww. publikacje, co uniemożliwia weryfikację, czy ww. działanie KPDRT w tym zakresie było realizowane w 2014 roku. W 2014 roku: przygotowano materiał edukacyjny (w formie publikacji elektronicznej) Uczniowie odmienni kulturowo i wielojęzyczni w przedszkolu i szkole, zamieszczony na stronie internetowej ORE, wydano publikację Rady Europy Kompetencje międzykulturowe dla wszystkich. Przygotowanie do życia w różnorodnym świecie. za realizację ww. działania KPDRT podał także, że realizacja ww. działania w 2014 roku nastąpiła również w ramach programu Poznać, zrozumieć, zaakceptować. Edukacja antydyskryminacyjna, edukacja międzykulturowa na lata MEN nie podało natomiast żadnych informacji nt. ww. programu, co uniemożliwia weryfikację, czy i kiedy w jego ramach opracowano programy doskonalenia nauczycieli oraz materiały metodyczne, o których mowa w ww. działaniu KPDRT. za realizację ww. działania KPDRT podał dodatkowo, że w ramach programu (projektu) Różnorodność jest (w)śród nas. Edukacja międzykulturowa i antydyskryminacyjna od 2013 roku a zatem także w 2014 roku ORE współpracowało z Polskim Forum Migracyjnym, Stowarzyszeniem Interwencji Prawnej, Fundacją Edukacji Międzykulturowej, Fundacją Świat na Wyciągnięcie Ręki, Stowarzyszeniem dla Ziemi oraz Towarzystwem Edukacji Antydyskryminacyjnej. Z informacji od Pełnomocnika Rządu do Spraw Równego Traktowania jako podmiotu wskazane do współpracy w realizacji ww. działania KPDRT nie wynika, aby współpracował on w 2014 roku z MEN przy realizacji ww. działania. Strona 63 z 75

64 Równe traktowanie w systemie ochrony zdrowia Cel główny 1 Zapewnienie realizacji przepisów obowiązującej ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży Cel szczegółowy 1.1 Opracowanie i uruchomienie skutecznej procedury kierowania pacjentek do placówek, które realizują przepisy obowiązującej ustawy Działanie 1 Zmiana zapisów art. 39 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2011 r. Nr 277, poz z późn. zm.), w zakresie obowiązku wskazania, przez lekarza korzystającego z klauzuli sumienia realnej możliwości uzyskania świadczenia zdrowotnego u innego lekarza lub w podmiocie leczniczym Ministerstwo Zdrowia Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania Termin realizacji działania: 2014 Działanie nie zostało zrealizowane art. 39 ustawy z 05 grudnia 1996 roku o zawodach lekarza i lekarza dentysty ( Lekarz może powstrzymać się od wykonania świadczeń zdrowotnych niezgodnych z jego sumieniem, z zastrzeżeniem art. 30, z tym że ma obowiązek wskazać realne możliwości uzyskania tego świadczenia u innego lekarza lub w podmiocie leczniczym oraz uzasadnić i odnotować ten fakt w dokumentacji medycznej. Lekarz wykonujący swój zawód na podstawie stosunku pracy lub w ramach służby ma ponadto obowiązek uprzedniego powiadomienia na piśmie przełożonego ) nie został zmieniony w 2014 roku. za realizację ww. działania KPDRT nie podał przyczyny braku zmiany ww. przepisu. do współpracy w realizacji ww. działania KPDRT nie podał przyczyny braku zmiany ww. przepisu, natomiast wskazał, że w połowie 2014 r. do Trybunału Konstytucyjnego wpłynął wniosek Naczelnej Rady Lekarskiej o zbadanie zgodności ww. przepisu z konstytucją i Międzynarodowym Paktem Praw Obywatelskich i Politycznych, przy czym przedmiotowa sprawa nie znalazła jeszcze rozstrzygnięcia przez Trybunał. Orzeczenie Trybunału w tej sprawie będzie z pewnością istotne dla ewentualnej zmiany rozważanego przepisu. Uzupełniająco należy podać, że 07 października 2015 roku Trybunał wydał wyrok ws. K 12/14 (o której wspomniał Pełnomocnik Rządu w swojej informacji jw.). TK orzekł m.in., że: 1. Art. 39 zdanie pierwsze w związku z art. 30 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2015 r. poz. 464) w zakresie, w jakim nakłada na lekarza obowiązek wykonania niezgodnego z jego sumieniem świadczenia zdrowotnego w»innych przypadkach niecierpiących zwłoki«, jest niezgodny z zasadą prawidłowej legislacji wywodzoną z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i art. 53 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji. 2. Art. 39 zdanie pierwsze ustawy powołanej w punkcie 1 w zakresie, w jakim nakłada na lekarza powstrzymującego się od wykonania świadczenia zdrowotnego niezgodnego z jego sumieniem obowiązek wskazania realnych możliwości uzyskania takiego świadczenia u innego lekarza lub w innym podmiocie leczniczym, jest niezgodny z art. 53 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji ; wyrok TK wszedł w życie 16 października 2015 roku. Do tego czasu ww. działanie KPDRT nie zostało zrealizowane, natomiast wykonanie wyroku TK najprawdopodobniej uniemożliwi realizację ww. działania KPDRT wobec ustanowienia przez Trybunał prymatu sumienia lekarza nad możliwością uzyskania świadczenia zdrowotnego u innego lekarza lub w podmiocie leczniczym. Strona 64 z 75

65 Równe traktowanie w systemie ochrony zdrowia Cel główny 5 Podniesienie standardów opieki medycznej skierowanej do kobiet, uwzględniających różnorodność kulturową Cel szczegółowy 5.1 Poprawa dostępu kobiet do adekwatnej kulturowo opieki ginekologicznej Działanie 1 Analiza istniejących rozwiązań w celu poprawy systemu opieki ginekologicznej adekwatnej do potrzeb kobiet (zgodnie z zapisem celu szczegółowego 5.1) Ministerstwo Zdrowia, Urząd do Spraw Cudzoziemców organizacje pozarządowe Termin realizacji działania: 2014 Podmioty odpowiedzialne za realizację ww. działania KPDRT. Ministerstwo Zdrowia udzieliło zbiorczej odpowiedzi na pytania dotyczące działania Analiza istniejących rozwiązań w celu poprawy systemu opieki ginekologicznej adekwatnej do potrzeb kobiet (zgodnie z zapisem celu szczegółowego 5.1) oraz działania Doskonalenie modelu świadczenia opieki ginekologicznej uwzględniającej kulturową różnorodność kobiet, brzmiącej: do Ministerstwa Zdrowia nie wpływają skargi od cudzoziemców związane z brakiem poszanowania praw kobiet do opieki ginekologicznej ze względu na różnorodność kulturową wobec powyższego nie były podejmowane działania z Urzędem do Spraw Cudzoziemców. Urząd do Spraw Cudzoziemców udzielił zbiorczej odpowiedzi na pytania dotyczące działania Analiza istniejących rozwiązań w celu poprawy systemu opieki ginekologicznej adekwatnej do potrzeb kobiet (zgodnie z zapisem celu szczegółowego 5.1) oraz działania Doskonalenie modelu świadczenia opieki ginekologicznej uwzględniającej kulturową różnorodność kobiet. Stwierdzono w niej, że ww. działania są realizowane na bieżąco przez Urząd, MZ i Urząd realizują swe zadania odrębnie, z uwagi na fakt, iż osoby ubiegające się o nadanie statusu uchodźcy objęte są osobnym od powszechnego systemem opieki zdrowotnej zapewnianym przez Szefa Urzędu, podał, że analiza i ocena istniejących rozwiązań oraz doskonalenie modelu świadczenia opieki ginekologicznej realizowane są w sposób stały i trwają już szereg lat, a także zaznaczył, że na przestrzeni szeregu ostatnich lat nie odnotowano skarg, formułowanych pod adresem Urzędu, przekazywanych za pośrednictwem organizacji pozarządowych czy instytucji międzynarodowych (UNHCR, IOM) dotyczących braku świadczenia przez Urząd opieki ginekologicznej uwzględniającej kulturową różnorodność kobiet. UC nie podał, czy analiza istniejących rozwiązań w celu poprawy systemu opieki ginekologicznej adekwatnej do potrzeb kobiet przeprowadzona w 2014 roku zakończyła się sporządzeniem jakiegokolwiek podsumowującego opracowania. UC nie podał, czy w realizacji ww. działania współpracował z organizacjami pozarządowymi, wskazał natomiast, że ww. analizę prowadzi samodzielnie. Żadna z zapytanych organizacji pozarządowych nie udzieliła odpowiedzi, z której wynikało, że współpracowała w realizacji ww. działania. Z zebranych informacji wynika, że: Ministerstwo Zdrowia nie zrealizowało ani nie realizowało ww. działania KPDRT w 2014 roku, Urząd do Spraw Cudzoziemców zrealizował ww. działanie KPDRT w 2014 roku, realizacja ww. działania przez Urząd do Spraw Cudzoziemców nastąpiła bez współpracy organizacji pozarządowych, realizacja ww. działania została ograniczona do kobiet objętych opieką zdrowotną zapewnianą przez Szefa UC; nie przeprowadzono natomiast analizy w zakresie potrzeb innych cudzoziemek. Strona 65 z 75

66 Równe traktowanie w systemie ochrony zdrowia Cel główny 5 Podniesienie standardów opieki medycznej skierowanej do kobiet, uwzględniających różnorodność kulturową Cel szczegółowy 5.1 Poprawa dostępu kobiet do adekwatnej kulturowo opieki ginekologicznej Działanie 2 Doskonalenie modelu świadczenia opieki ginekologicznej uwzględniającej kulturową różnorodność kobiet Ministerstwo Zdrowia, Urząd do Spraw Cudzoziemców organizacje pozarządowe Termin realizacji działania: od 2014 Podmioty odpowiedzialne za realizację ww. działania KPDRT. Ministerstwo Zdrowia udzieliło zbiorczej odpowiedzi na pytania dotyczące działania Analiza istniejących rozwiązań w celu poprawy systemu opieki ginekologicznej adekwatnej do potrzeb kobiet (zgodnie z zapisem celu szczegółowego 5.1) oraz działania Doskonalenie modelu świadczenia opieki ginekologicznej uwzględniającej kulturową różnorodność kobiet, brzmiącej: do Ministerstwa Zdrowia nie wpływają skargi od cudzoziemców związane z brakiem poszanowania praw kobiet do opieki ginekologicznej ze względu na różnorodność kulturową wobec powyższego nie były podejmowane działania z Urzędem do Spraw Cudzoziemców. Urząd do Spraw Cudzoziemców udzielił zbiorczej odpowiedzi na pytania dotyczące działania Analiza istniejących rozwiązań w celu poprawy systemu opieki ginekologicznej adekwatnej do potrzeb kobiet (zgodnie z zapisem celu szczegółowego 5.1) oraz działania Doskonalenie modelu świadczenia opieki ginekologicznej uwzględniającej kulturową różnorodność kobiet. Stwierdzono w niej, że ww. działania są realizowane na bieżąco przez Urząd, MZ i Urząd realizują swe zadania odrębnie, z uwagi na fakt, iż osoby ubiegające się o nadanie statusu uchodźcy objęte są osobnym od powszechnego systemem opieki zdrowotnej zapewnianym przez Szefa Urzędu, podał, że analiza i ocena istniejących rozwiązań oraz doskonalenie modelu świadczenia opieki ginekologicznej realizowane są w sposób stały i trwają już szereg lat, a także zaznaczył, że na przestrzeni szeregu ostatnich lat nie odnotowano skarg, formułowanych pod adresem Urzędu, przekazywanych za pośrednictwem organizacji pozarządowych czy instytucji międzynarodowych (UNHCR, IOM) dotyczących braku świadczenia przez Urząd opieki ginekologicznej uwzględniającej kulturową różnorodność kobiet. Żadna z zapytanych organizacji pozarządowych nie udzieliła odpowiedzi, z której wynikało, że współpracowała w realizacji ww. działania. Z zebranych informacji wynika, że ww. działanie nie było realizowane w 2014 roku, albowiem oba odpowiedzialne za jego realizację podmioty uznały, że jest to zbędne wobec braku skarg cudzoziemek dotyczących modelu świadczenia opieki ginekologicznej. Strona 66 z 75

67 Równe traktowanie w systemie ochrony zdrowia Cel główny 7 Poprawa dostępu do świadczeń medycznych osób dotkniętych przestępstwem seksualnym Cel szczegółowy 7.1 Wypracowanie nowych rodzajów świadczeń zdrowotnych finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia skierowanych do osób dotkniętych przestępstwem seksualnym Działanie 1 Konsultacje eksperckie w zakresie: - określenia typu zagrożeń zdrowotnych dla osób dotkniętych przestępstwem seksualnym, - określenia typu badań koniecznych do przeprowadzenia w przypadku osób dotkniętych przestępstwem seksualnym, - wyceny pakietu świadczeń Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania Ministerstwo Zdrowia, Narodowy Fundusz Zdrowia, Agencja Oceny Technologii Medycznych Termin realizacji działania: 2014 za realizację ww. działania KPDRT podał, że: w marcu 2014 roku zwrócił się do Ministerstwa Zdrowia z prośbą o przekazanie informacji dotyczącej niezbędnych do przeprowadzenia badań medycznych w tym dotyczących chorób przenoszonych drogą płciową w przypadkach postępowania placówki medycznej z osobą, która doznała przemocy seksualnej oraz z prośbą o rozważenie możliwości opracowania standardu postępowania z ofiarami przestępstw seksualnych na wzór standardu okołoporodowego lub możliwości wydania zaleceń konsultanta krajowego właściwego dla ww. tematyki, w grudniu 2014 roku zwrócił się do Narodowego Funduszu Zdrowia z prośbą o przeprowadzenie analizy umożliwiającej opracowanie i wycenę pakietu świadczeń niezbędnych do zapewnienia pomocy medycznej osobie, która doznała przemocy seksualnej. za realizację ww. działania nie wyjaśnił, jaki jest związek między jego ww. prośbami a konsultacjami eksperckimi, które miał przeprowadzić realizując ww. działanie KPDRT. Podmioty wskazane do współpracy w realizacji ww. działania. Ministerstwo Zdrowia. W odpowiedzi na pytania o współpracę w realizacji ww. działania KPDRT MZ podało, że nie podjęto działań w tym zakresie. Narodowy Fundusz Zdrowia potwierdził, że 19 grudnia 2014 roku podmiot odpowiedzialny za realizację ww. działania zwrócił się do niego z prośbą jak wyżej. 22 stycznia 2015 roku NFZ odpisał m.in., że przygotowanie szczegółowego zakresu procedur koniecznych do wykonania podczas pierwszej porady lub poszczególnych w cyklu, pozostaje poza kompetencjami NFZ, zaś dokładna wycena kompleksowego pakietu obejmującego konieczne postępowanie medyczne wobec osób dotkniętych przestępstwem seksualnym będzie możliwe po przedstawieniu Funduszowi wykazu procedur, jakie obejmować ma ten pakiet ; wskazano też, że właściwa w zakresie wyceny jest Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji. W 2016 roku NFZ udzielił informacji, że aktualnie nie zostały wyodrębnione typy badań, które należałoby przeprowadzić w przypadku osób dotkniętych przestępstwem seksualnym. Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji. W odpowiedzi na pytania o współpracę w realizacji ww. działania KPDRT AOTMiT podała, że wprawdzie została wyznaczona jako podmiot wskazany do współpracy z Pełnomocnikiem Rządu, ale zaznaczyła, że to na Pełnomocniku Rządu jako podmiocie odpowiedzialnym, leżało zainicjowanie prac, za czym wskazała, że nie otrzymała w roku 2014 od Pełnomocnika Rządu do Spraw Równego Traktowania żądnych zadań do wykonania w zakresie wyżej wymienionego Programu. Z zebranych informacji wynika, że: ww. działanie nie zostało zrealizowane w 2014 roku ani później, nie doszło do współpracy przewidzianej w KPDRT dla ww. działania w 2014 roku ani później, Narodowy Fundusz Zdrowia nigdy nie otrzymał od Pełnomocnika Rządu ani innego podmiotu informacji, od których uzależniał wycenę pakietu świadczeń do osób dotkniętych przestępstwem seksualnym; takich informacji nie otrzymała ich też Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji. Strona 67 z 75

68 Równe traktowanie w dostępie do dóbr i usług Cel główny 6 Zwiększenie udziału kobiet w procesie podejmowania decyzji Cel szczegółowy 6.1 Zwiększenie liczby kobiet w Parlamencie i we władzach samorządowych Działanie 1 Działania na rzecz wzmocnienia potencjału politycznego kobiet (edukacja, programy mentorskie, networking) Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania jednostki samorządu terytorialnego, organizacje pozarządowe Termin realizacji działania: od 2013 W udzielonej informacji podmiot odpowiedzialny za realizację ww. działania KPDRT opisał szereg działań zrealizowanych w 2014 roku: wystąpienie do szefów partii politycznych oraz członkiń i członków zarządów partii o podjęcie działań zmierzających do zrównoważonego udziału kobiet i mężczyzn w procesie wyborczym oraz wystąpienie do Przewodniczących Sejmowej Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o przyspieszenie prac nad projektem ustawy o zmianie ustawy Kodeks wyborczy, tak aby możliwe było wprowadzenie naprzemiennego umieszczania kobiet i mężczyzn na listach wyborczych przed wyborami parlamentarnymi mającymi odbyć się w 2015 r., a także organizacja we współpracy z Instytutem Spraw Publicznych oraz organizacjami pozarządowymi dwóch konferencji, i udział w spotkaniu zorganizowanym przez Kancelarię Prezydenta RP i objęcie matronatem inicjatywy Kobiety wybierają. Pełnomocnik Rządu podał także, że podczas ww. konferencji (albo jednej z nich) przeprowadzono również blok szkoleniowy dla grupy kobiet-kandydatek w wyborach samorządowych. Weryfikując te informacje ustalono, że w informacji udzielonej przez Pełnomocnika Rządu chodzi najprawdopodobniej o przeprowadzoną 17 marca 2014 roku konferencję inaugurującą kampanię Instytutu Czy gminy będą bezradne? Udział kobiet w wyborach samorządowych w 2014 (wskazało na nią to, że była jedyną konferencją ISP zorganizowaną w 2014 roku we współpracy z Pełnomocnikiem Rządu). Program ww. konferencji nie potwierdza, aby jej częścią był blok szkoleniowy dla grupy kobiet-kandydatek w wyborach samorządowych. Żadna z zapytanych jednostek samorządu terytorialnego ani organizacji pozarządowych nie udzieliła odpowiedzi, z której wynikało, że współpracowała w realizacji ww. działania KPDRT. Z zebranych informacji wynika, że w 2014 roku podmiot odpowiedzialny za realizację ww. działania: nie realizował go w zakresie edukacji, nie realizował go w zakresie programów mentorskich, nie realizował go w zakresie networkingu, nie współpracował w jego realizacji z jednostkami samorządu terytorialnego, nie współpracował w jego realizacji z organizacjami pozarządowymi. Strona 68 z 75

69 Równe traktowanie w dostępie do dóbr i usług Cel główny 6 Zwiększenie udziału kobiet w procesie podejmowania decyzji Cel szczegółowy 6.1 Zwiększenie liczby kobiet w Parlamencie i we władzach samorządowych Działanie 2 Zainicjowanie i przeprowadzenie debaty publicznej na temat korzyści płynących ze zrównoważonego udziału kobiet i mężczyzn w polityce (z udziałem polityków oraz przedstawicieli organizacji pozarządowych) Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania organizacje pozarządowe Termin realizacji działania: 2014 za realizację ww. działania KPDRT podał, że: podejmuje współpracę z organizacjami pozarządowymi, które aktywnie działają na rzecz zwiększenia udziału kobiet we władzach zarówno samorządowych, jak i parlamentarnych, bierze udział w licznych wydarzeniach, które koncentrują się na tematyce zwiększenia udziału kobiet w procesie decyzyjnym, w tym współpracuje z Kongresem Kobiet. za realizację ww. działania nie podał natomiast, czy je zrealizował w 2014 roku, w tym: nie podał kiedy ani jak zaczęła się realizacja, ani nie wskazał wydarzenie, które zainicjowało ww. debatę publiczną, nie opisał przebiegu ww. debaty publicznej, w szczególności nie wskazał najważniejszych wypowiedzi i wydarzeń, które miały w niej miejsce, nie wymienił organizacje pozarządowych, do których zwrócił się z propozycją udziału w ww. debacie publicznej, ani organizacji pozarządowych, których przedstawicielki i przedstawiciele wzięli udział w tej debacie, nie wymienił polityków, do których zwrócił się z propozycją udziału w ww. debacie publicznej, ani polityków, którzy wzięli udział w tej debacie. Żadna z zapytanych organizacji pozarządowych nie udzieliła odpowiedzi, z której wynikało, że współpracowała w realizacji ww. działania. Z zebranych informacji wynika, że za realizację ww. działania KPDRT nie zrealizował go w 2014 roku. Strona 69 z 75

70 Równe traktowanie w dostępie do dóbr i usług Cel główny 7 Równe traktowanie kobiet i mężczyzn oraz osób starszych i osób z niepełnosprawnością w sporcie Cel szczegółowy 7.1 Przeciwdziałanie dyskryminacji ze względu na płeć w sporcie Działanie 1 Promowanie idei równości kobiet i mężczyzn w sporcie Ministerstwo Sportu i Turystyki brak Termin realizacji działania: 2014 za realizację ww. działania udzielił zbiorczej odpowiedzi dotyczącej działań Promowanie idei równości kobiet i mężczyzn w sporcie, Wyrównywanie szans kobiet i mężczyzn w dostępie do sportu oraz Aktywne upowszechnianie sportów z udziałem kobiet i dziewcząt. Z odpowiedzi tej wynika, że w 2014 roku Ministerstwo Sportu i Turystyki: zleciło Fundacji Instytutu Społeczno-Ekonomicznych Ekspertyz opracowanie trzech raportów, w tym raportu Bariery dla równouprawnienia kobiet w sporcie (ze strony internetowej MSiT wynika, że wszystkie trzy zlecone raporty zostały przygotowane w 2014 roku), podjęło działania mające na celu szerokie rozpowszechnienie zaleceń zawartych w rekomendacjach Komitetu ds. Likwidacji Wszelkich Form Dyskryminacji Kobiet ONZ z 07 listopada 2014 roku; ponadto MSiT powiadomiło o tym, do priorytetów konkursów na dofinansowanie przedsięwzięć z zakresu upowszechnienia sportu zalicza się m.in. pobudzanie aktywności fizycznej osób starszych, osób defaworyzowanych, nieaktywnych sportowo. MSiT nie wyjaśniło, jaki związek z promowaniem idei równości kobiet i mężczyzn w sporcie miało zlecenie ww. raportu i działania mające na celu szerokie rozpowszechnienie zaleceń CEDAW. Brak bliższych informacji nt. wskazanych przez MSiT priorytetów konkursowych nie pozwala stwierdzić, czy ich przyjęcie i stosowanie służyło realizacji ww. działania KPDRT. Strona 70 z 75

71 Równe traktowanie w dostępie do dóbr i usług Cel główny 7 Równe traktowanie kobiet i mężczyzn oraz osób starszych i osób z niepełnosprawnością w sporcie Cel szczegółowy 7.1 Przeciwdziałanie dyskryminacji ze względu na płeć w sporcie Działanie 2 Wyrównywanie szans kobiet i mężczyzn w dostępie do sportu Ministerstwo Sportu i Turystyki brak Termin realizacji działania: 2014 za realizację ww. działania udzielił zbiorczej odpowiedzi dotyczącej działań Promowanie idei równości kobiet i mężczyzn w sporcie, Wyrównywanie szans kobiet i mężczyzn w dostępie do sportu oraz Aktywne upowszechnianie sportów z udziałem kobiet i dziewcząt. Z odpowiedzi tej wynika, że w 2014 roku Ministerstwo Sportu i Turystyki: zleciło Fundacji Instytutu Społeczno-Ekonomicznych Ekspertyz opracowanie trzech raportów, w tym raportu Bariery dla równouprawnienia kobiet w sporcie (ze strony internetowej MSiT wynika, że wszystkie trzy zlecone raporty zostały przygotowane w 2014 roku), podjęło działania mające na celu szerokie rozpowszechnienie zaleceń zawartych w rekomendacjach Komitetu ds. Likwidacji Wszelkich Form Dyskryminacji Kobiet ONZ z 07 listopada 2014 roku; ponadto MSiT powiadomiło o tym, do priorytetów konkursów na dofinansowanie przedsięwzięć z zakresu upowszechnienia sportu zalicza się m.in. pobudzanie aktywności fizycznej osób starszych, osób defaworyzowanych, nieaktywnych sportowo. MSiT nie wyjaśniło, jaki związek z wyrównywaniem szans kobiet i mężczyzn w dostępie do sportu miało zlecenie ww. raportu i działania mające na celu szerokie rozpowszechnienie zaleceń CEDAW. Brak bliższych informacji nt. wskazanych przez MSiT priorytetów konkursowych nie pozwala stwierdzić, czy ich przyjęcie i stosowanie służyło realizacji ww. działania KPDRT. Strona 71 z 75

72 Równe traktowanie w dostępie do dóbr i usług Cel główny 7 Równe traktowanie kobiet i mężczyzn oraz osób starszych i osób z niepełnosprawnością w sporcie Cel szczegółowy 7.1 Przeciwdziałanie dyskryminacji ze względu na płeć w sporcie Działanie 3 Aktywne upowszechnianie sportów z udziałem kobiet i dziewcząt Ministerstwo Sportu i Turystyki organizacje pozarządowe Termin realizacji działania: od 2013 za realizację ww. działania udzielił zbiorczej odpowiedzi dotyczącej działań Promowanie idei równości kobiet i mężczyzn w sporcie, Wyrównywanie szans kobiet i mężczyzn w dostępie do sportu oraz Aktywne upowszechnianie sportów z udziałem kobiet i dziewcząt. Z odpowiedzi tej wynika, że w 2014 roku Ministerstwo Sportu i Turystyki: zleciło Fundacji Instytutu Społeczno-Ekonomicznych Ekspertyz opracowanie trzech raportów, w tym raportu Bariery dla równouprawnienia kobiet w sporcie (ze strony internetowej MSiT wynika, że wszystkie trzy zlecone raporty zostały przygotowane w 2014 roku), podjęło działania mające na celu szerokie rozpowszechnienie zaleceń zawartych w rekomendacjach Komitetu ds. Likwidacji Wszelkich Form Dyskryminacji Kobiet ONZ z 07 listopada 2014 roku; ponadto MSiT powiadomiło o tym, do priorytetów konkursów na dofinansowanie przedsięwzięć z zakresu upowszechnienia sportu zalicza się m.in. pobudzanie aktywności fizycznej osób starszych, osób defaworyzowanych, nieaktywnych sportowo. MSiT nie wyjaśniło, jaki związek z aktywnym upowszechnianiem sportów z udziałem kobiet i dziewcząt miało zlecenie ww. raportu, działania mające na celu szerokie rozpowszechnienie zaleceń CEDAW oraz przyjęcie wskazanych przez MSiT priorytetów konkursowych. za realizację ww. działania nie podał, czy w jego realizacji współpracował z organizacjami pozarządowymi. Żadna z zapytanych organizacji pozarządowych nie udzieliła odpowiedzi, z której wynikało, że współpracowała w realizacji ww. działania. Z zebranych informacji wynika, że podmiot odpowiedzialny za realizację ww. działania nie realizował go w 2014 roku. Strona 72 z 75

73 Równe traktowanie w dostępie do dóbr i usług Cel główny 9 Przeciwdziałanie dyskryminacji ze względu na płeć, wiek, pochodzenie narodowe i etniczne, niepełnosprawność oraz orientację seksualną w mediach Cel szczegółowy 9.1 Zmiana dyskryminującego wizerunku osób należących do grup narażonych na nierówne traktowanie w przekazie medialnym Działanie 1 Zainicjowanie i przeprowadzenie szerokiej debaty publicznej na temat sposobu przedstawiania osób należących do grup narażonych na nierówne traktowanie w przekazie medialnym (z udziałem znanych postaci publicznych, przedstawicieli środowisk naukowych oraz medioznawców) Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, przedstawiciele mediów, przedstawiciele środowisk naukowych, organizacje pozarządowe Termin realizacji działania: 2014 za realizację ww. działania nie zrealizował go w 2014 roku. Z informacji Pełnomocnika Rządu do Spraw Równego Traktowania wynika, że podjął ścisłą współpracę z Krajową Radę Radiofonii i Telewizji na rzecz realizacji działania, nie podając jednocześnie jakichkolwiek szczegółów tej współpracy. za realizację ww. działania KPDRT nie wyjaśnił też, dlaczego podjęcie ścisłej współpracy z KRRiT należy uznać za realizację albo początek realizacji działania polegającego na zainicjowaniu i przeprowadzeniu szerokiej debaty publicznej. Podmioty wskazane do współpracy przy realizacji działania. Z informacji Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji wynika, aby w 2014 roku współpracowała z Pełnomocnikiem Rządu w realizacji ww. działania KPDRT. KRRiT podała natomiast, że określając ramy prawne swoich działań odwołała się m.in. do KPDRT, zapowiedziała, że realizując główne obszary swoich działań ( ) będzie współdziałała z Rzecznikiem Praw Obywatelskich ( ), Pełnomocnikiem Rządu ds. Równego Traktowania oraz środowiskami kobiecymi, a także zadeklarowała, że będzie podejmowała działania na rzecz równości płci w przekazie medialnym, a także działania przeciw stereotypizacji ról społecznych kobiet w mediach co należy uznać za zapowiedź możliwej współpracy KRRiT w realizacji ww. działania, odnoszącą się jednak do okresu późniejszego, niż wskazany w KPDRT. Żadna z zapytanych redakcji prasowych, radiowych i telewizyjnych, agencji informacyjnych, uczelni prowadzących zajęcia na kierunku dziennikarstwo ani organizacji pozarządowych nie udzieliła odpowiedzi, z której wynikało, że współpracowała w realizacji ww. działania. Strona 73 z 75

74 Równe traktowanie w dostępie do dóbr i usług Cel główny 9 Przeciwdziałanie dyskryminacji ze względu na płeć, wiek, pochodzenie narodowe i etniczne, niepełnosprawność oraz orientację seksualną w mediach Cel szczegółowy 9.1 Zmiana dyskryminującego wizerunku osób należących do grup narażonych na nierówne traktowanie w przekazie medialnym Działanie 2 Zawiązanie szerokiej koalicji Media równych szans w celu propagowania tematyki równego traktowania w środkach masowego przekazu Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, organizacje pozarządowe, przedstawiciele mediów, przedstawiciele środowisk naukowych Termin realizacji działania: 2014 Działanie nie zostało zrealizowane: koalicja Media równych szans nie została zawiązana, a podmiot odpowiedzialny za realizację ww. działania nie kontaktował się z żadnym z podmiotów wskazanych do współpracy w celu zawiązania ww. koalicji. za realizację ww. działania podjął w 2014 roku wstępne prace przygotowawcze do konferencji Media równych szans rola mediów w kształtowaniu postaw tolerancji i poszanowania różnorodności, która odbyła się 27 maja 2015 roku w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. za realizację ww. działania nie podał mimo pytania w tym zakresie przyczyny braku realizacji działania. Podmioty wskazane do współpracy przy realizacji działania. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji pozostawiła bez odpowiedzi pytania dotyczące ww. działania KPDRT. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego podało, że Pełnomocnik Rządu ds. Równego Traktowania, odpowiedzialny za realizację tego zadania, dotychczas nie zgłaszał potrzeby współpracy z MNiSW. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego podało, że nie zostało zaproszone przez podmiot odpowiedzialny za realizację działania do współpracy koalicyjnej. Żadna z zapytanych redakcji prasowych, radiowych i telewizyjnych, agencji informacyjnych, uczelni prowadzących zajęcia na kierunku dziennikarstwo ani organizacji pozarządowych nie udzieliła odpowiedzi, z której wynikało, że współpracowała w realizacji ww. działania. Strona 74 z 75

75 O PROJEKCIE O PROGRAMIE Monitoring i analiza realizacji Krajowego Programu Działań na Rzecz Równego Traktowania w zakresie płci, tożsamości płciowej i orientacji seksualnej ( ) to projekt realizowany przez Stowarzyszenie na Rzecz Lesbijek, Gejów, Osób Biseksualnych, Osób Transpłciowych Oraz Osób Queer Pracownia Różnorodności oraz Stowarzyszenie Miłość Nie Wyklucza na podstawie umowy zawartej Fundacją im. Stefana Batorego działającą w partnerstwie z Polską Fundacją Dzieci i Młodzieży. Projekt jest realizowany w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). Fundacja im. Stefana Batorego działająca w partnerstwie z Polską Fundacją Dzieci i Młodzieży jest operatorem programu Obywatele dla Demokracji. Informacje nt. programu Obywatele dla Demokracji można znaleźć na stronie Informacje nt. funduszy EOG można znaleźć na stronie Informacje nt. Fundacji im. Stefana Batorego można znaleźć na stronie Informacje nt. Polskiej Fundacji Dzieci i Młodzieży można znaleźć na stronie Informacje nt. Stowarzyszenia Miłość Nie Wyklucza można znaleźć na stronie Informacje nt. Stowarzyszenia Pracownia Różnorodności można znaleźć na stronie Strona 75 z 75