Za szczególne zaangażowanie i wkład w opracowanie raportu autorzy dziękują:
|
|
- Radosław Świderski
- 10 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1
2 Autorzy: Jakub Ryzenko Anna Badurska Anna Kobierzycka Opracowanie graficzne: Juliusz Łabęcki Za szczególne zaangażowanie i wkład w opracowanie raportu autorzy dziękują: Prof. Andrzejowi Ciołkoszowi, prof. Zbigniewowi Kłosowi, dr inż. Krzysztofowi Kurkowi, prof. Józefowi Modelskiemu, prof. Stanisławowi Oszczakowi, dr Mirosławowi Ratajowi, prof. Januszowi B. Zielińskiemu Podziękowania za czynny udział w I fazie Projektu Foresight autorzy składają: Krzysztofowi Banaszkowi, Leszkowi Bujakowi, Bartoszowi Buszke, prof. Andrzejowi Dąbrowskiemu, Borysowi Dąbrowskiemu, prof. Katarzynie Dąbrowskiej Zielińskiej, dr Izabeli Dyras, prof. Markowi Granicznemu, dr hab. Markowi Grzegorzewskiemu, dr Karolowi Jakubowiczowi, dr hab. Andrzejowi Kijowskiemu, Andrzejowi Kotarskiemu, prof. Adamowi Krężelowi, Arkadiuszowi Kurkowi, Bartoszowi Malinowskiemu, prof. Stanisławowi Mularzowi, dr Markowi Ostrowskiemu, dr Jerzemu Sobstelowi, prof. Cezaremu Spechtowi, Romanowi Wawrzaszkowi, prof. Piotrowi Wolańskiemu, prof. Ryszardowi Zielińskiemu Polskie Biuro do spraw Przestrzeni Kosmicznej 2
3 Spis treści: Główne trendy Łączność satelitarna 1. Zalety łączności satelitarnej 2. Orbity wykorzystywane w łączności satelitarnej 2.1. Znaczenie orbity geostacjonarnej 2.2. Orbita niska w transmisjach telekomunikacyjnych 3. Rynek satelitarnych usług telekomunikacyjnych 4. Ogólne trendy rozwojowe sektora 5. Trzy główne kierunki rozwoju systemów satelitarnych 5.1. Radiodyfuzja satelitarna trendy rozwojowe parametrów technicznych Nowy standard transmisji satelitarnych DVB-S Skutki wprowadzania nowych standardów transmisji satelitarnych dla odbiorcy indywidualnego Nowy system kompresji strumienia video Zmiany w sposobie wyszukiwania treści i rozwój usług typu video na żądanie (VOD Video on Demand) Nowe radiodyfuzyjne rozwiązania technologiczne w wymiarze komercyjnym 5.2. Rozwój satelitarnych rozwiązań mobilnych Satelitarne radio mobilne Współpraca między systemami łączności i lokalizacji satelitarnej Połączenia sieci satelitarnych z sieciami bezprzewodowymi WLAN 5.3. Usługi szerokopasmowe Problemy techniczne związane z zapewnieniem szerokiego pasma transmisji tłumienie transmisji 6. Najważniejsze alternatywy i wyzwania dla rozwoju satelitarnych usług telekomunikacyjnych Polskie Biuro do spraw Przestrzeni Kosmicznej 3
4 Obserwacja satelitarna 1. Funkcjonowanie obserwacji satelitarnej 2. Wykorzystanie zobrazowań satelitarnych w kontekście polskim 3. Kierunki rozwoju satelitarnej obserwacji Ziemi 3.1. Zwiększenie liczby satelitów skrócenie czasu rewizyty nad danym obszarem 3.2. Wzrost liczby i znaczenia satelitów pracujących w technologii radarowej (mikrofalowej) 3.3. Polepszanie rozdzielczości przestrzennej przy utrzymaniu znacznego pola widzenia satelity 3.4. Konstelacje satelitów 3.5. Technologie hiperspektralne 3.6. Rozwój małych satelitów potencjalny przełom na rynku obserwacji satelitarnej 3.7. Bezpośredni odbiór obrazów z satelity 3.8. Obserwacja Ziemi z orbity geostacjonarnej 3.9. Wzbogacanie oferty dostępnych produktów Upowszechnianie dostępu do danych geoinformacyjnych Upowszechnienie i popularyzacja produktów obserwacji satelitarnej 4. Perspektywa roku Obserwacja satelitarna na świecie i Polsce prognoza stanu sektora w trzech horyzontach czasowych Polskie Biuro do spraw Przestrzeni Kosmicznej 4
5 Nawigacja satelitarna 1. Zasady działania systemów nawigacji satelitarnej 2. Struktura systemów nawigacji satelitarnej 3. Kierunki ewolucji 4. Globalne systemy nawigacji satelitarnej i ich ewolucja 4.1. GPS 4.2. Glonass 4.3. Galileo 5. Systemy wspomagające 5.1. DGPS 5.2. Systemy satelitarne SBAS (Satellite Based Augmentation System) EGNOS WAAS MSAS Polskie Biuro do spraw Przestrzeni Kosmicznej 5
6 Technologie kosmiczne 1. Platformy satelitarne 1.1. Informacje ogólne Specyficzne warunki w przestrzeni kosmicznej Struktura satelity Zasilanie satelity 1.2. Trendy technologiczne Duże satelity Małe satelity 1.3. Nowe technologie Struktury programowalne Systemy MEMS Giętkie cienkowarstwowe systemy zasilania 1.4. Serwisowanie na orbicie 2. Konstelacje satelitarne w nawigacji, telekomunikacji i obserwacji Ziemi 2.1. Konstelacje nawigacyjne 2.2. Konstelacje telekomunikacyjne 2.3. Konstelacje obserwacyjne 2.4. Konstelacje w badaniach kosmicznych 3. Transport kosmiczny 3.1. Małe rakiety nośne 3.2. Turystyka kosmiczna 4. Badania naukowe i eksploracja kosmosu 4.1. Eksploracja bezzałogowa 4.2. Eksploracja załogowa 4.3. Stacje kosmiczne Polskie Biuro do spraw Przestrzeni Kosmicznej 6
7 Foresight Przyszłość technik satelitarnych w Polsce Celem projektu jest ocena perspektyw i korzyści z wykorzystania technik satelitarnych i rozwoju technologii kosmicznych w Polsce w dwóch horyzontach czasowych roku 2012 i Projekt pozwoli określić najbardziej efektywne sposoby wykorzystania możliwości stwarzanych przez techniki satelitarne i szans, które otworzą się w najbliższych latach dzięki intensywnemu rozwojowi tego sektora na świecie i uznaniu go przez Unię Europejską za dziedzinę strategiczną. Autorzy i uczestnicy projektu są przekonani, iż szerokie wykorzystanie usług opartych na technikach satelitarnych, stanowiących jakościowo nowe narzędzie, może w wielu dziedzinach przyczynić się do szybszego i mniej kosztownego pokonania istniejącej różnicy rozwojowej Polski w stosunku do państw starej Unii. Projekt Foresight stanowi forum dla dyskusji nad możliwą przyszłością sektora i pożądanymi kierunkami jego rozwoju. Do udziału w nich zaproszeni zostali reprezentanci całego polskiego sektora kosmicznego, jak również wiele osób spoza świata technik satelitarnych, które mogą wnieść wiele ożywczych perspektyw i nowych pomysłów. Jednocześnie projekt ma upowszechniać wśród decydentów politycznych i opinii publicznej wiedzę na temat praktycznego wykorzystania przestrzeni kosmicznej. Wynikiem prac ekspertów będzie stworzenie wizji rozwoju sektora technik satelitarnych i technologii kosmicznych w Polsce. W szczególności panele zarekomendują wybór priorytetowych, strategicznych obszarów rozwoju, których wsparcie przynieść może największe korzyści gospodarcze i społeczne dla Polski. Projekt jest realizowany przez Polskie Biuro ds. Przestrzeni Kosmicznej we współpracy z Polską Platformą Technologii Kosmicznych przy wsparciu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego i funduszy Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw. Polskie Biuro do spraw Przestrzeni Kosmicznej 7
8 Raport I fazy projektu Foresight Przyszłość technik satelitarnych w Polsce Oddajemy w Państwa ręce pierwszy z raportów projektu Foresight Przyszłość technik satelitarnych w Polsce. Projekt ten stawia sobie za cel zbadanie i ukazanie możliwości wykorzystania sektora kosmicznego dla wspierania rozwoju gospodarczego i społecznego kraju. Poniższy raport przedstawia światowe trendy rozwoju systemów satelitarnych, a więc ukazuje perspektywę, w której powinny odbywać się dalsze dyskusje zmierzające do wskazania konkretnych obszarów przyszłego wykorzystania technik satelitarnych w Polsce. Równocześnie dokument staraliśmy się przygotować w taki sposób, aby osobom stykającym się po raz pierwszy z tą problematyką dostarczyć ogólnych informacji o możliwościach i użyteczności rozwiązań satelitarnych. Raport składa się z niniejszej części wstępnej podsumowującej ogólne trendy rozwoju technik satelitarnych i 4 części szczegółowych, poświęconych poszczególnym obszarom zastosowań (łączności, obserwacji i nawigacji satelitarnej) oraz technologiom kosmicznym. Całość raportu wraz z ekspertyzami technicznymi dostępna jest na stronie internetowej Dokument ma charakter otwarty i będzie podlegać ewolucji, przede wszystkim w oparciu o uwagi jego czytelników, do formułowania których niniejszym zachęcamy. W ciągu najbliższych czterech miesięcy w wyniku II fazy projektu Foresight raport uzupełniony zostanie o katalog kilkudziesięciu konkretnych obszarów zastosowań technik satelitarnych oraz obszarów technologicznych, których rozwój może przynieść korzyści polskiej gospodarce. Jak we wszystkich analizach służących przewidywaniu trendów rozwojowych na 15 lat, wyniki opatrzone są nieuniknionym ryzykiem błędu. Jednakże sformułowanie możliwie zdecydowanych hipotez było konieczne dla stworzenia konkretnego punktu odniesienia umożliwiającego dyskusje nad przyszłymi sposobami wykorzystania omawianych technik. Należy także zaznaczyć, iż w dokumencie, zwłaszcza przy omawianiu użyteczności poszczególnych obszarów, nacisk został położony na ich komercyjne i publiczne wykorzystanie. Zastosowania militarne zostały tylko zasygnalizowane i będą przedmiotem odrębnych analiz. Mamy nadzieję, iż opracowanie to pozwoli lepiej uświadomić sobie przyszłe możliwości technik satelitarnych i zainspiruje do wyobrażania sobie różnorodnych sposobów ich wykorzystania. Anna Badurska, Anna Kobierzycka i Jakub Ryzenko Polskie Biuro do spraw Przestrzeni Kosmicznej 8
9
10 Sektor kosmiczny na świecie Działalność kosmiczna rozwijająca się od 50 lat stanowi dziś znaczący sektor światowej gospodarki, którego przychody wynoszą 180 mld USD, z czego wbrew popularnemu przekonaniu tylko 39% pochodzi ze środków publicznych. Działalność kosmiczna w powszechnym wyobrażeniu utożsamiana jest często z egzotycznymi badaniami dalekiego kosmosu i powrotem ludzi na Księżyc. Tymczasem największe gospodarcze i społeczne znaczenie ma dziś wykorzystywanie możliwości, które oferują satelity krążące wokół Ziemi zapewniające łączność na obszarze całego globu, dostarczające obrazów jego powierzchni i oferujące precyzyjną informację o położeniu. Działalność kosmiczna to także, a nawet przede wszystkim gwałtownie rozszerzający się wachlarz produktów i usług komercyjnych bazujących na możliwościach tych satelitów i dostarczanych przez nie danych. Dopiero w dalszej kolejności działalność kosmiczna to rakiety kosmiczne, stacje orbitalne i misje naukowe. A przecież również i one przynoszą bardzo wymierne, choć długofalowe korzyści, odgrywając rolę jednej z najważniejszych lokomotyw rozwoju nowych technologii i innowacyjnych rozwiązań, które szybko przenikają do codziennych, ziemskich zastosowań. W początku 2006 roku wokół Ziemi krążyło 536 satelitów telekomunikacyjnych, 34 cywilne satelity służące obserwacji i ponad 40 zapewniających usługi nawigacyjne, co w sumie daje przeszło 610 satelitów użytkowych. Dla porównania: badania naukowe realizowały 102 misje na orbicie Ziemi i 13 pojazdów rozrzuconych po różnych częściach Układu Słonecznego. Tradycyjnym użytkownikiem systemów satelitarnych mającym kluczowy wpływ na kierunki ich rozwoju jest sektor bezpieczeństwa i obrony, gdzie kosmos znajduje szerokie pole zastosowań, od weryfikacji przestrzegania traktatów rozbrojeniowych po zwielokrotnienie efektywności działań na polu walki dzięki broni precyzyjnej opartej na nawigacji satelitarnej i satelitarnej łączności zapewniającej ciągłą koordynację działań. W 2005 roku w skali globalnej nakłady na systemy kosmiczne w tym sektorze wyniosły 42,5 mld USD (z czego 95% stanowią wydatki rządu USA). Jednocześnie coraz częściej satelity ratują ludzkie życie. Satelitarne lokalizowanie rozbitków w katastrofach morskich i powietrznych pozwoliło ocalić dotąd przeszło 21 tysięcy osób. Po uderzeniu tsunami w Azji to zdjęcia satelitarne posłużyły do oceny szkód i pozwoliły na efektywną koordynację międzynarodowej pomocy. Na obszarach dotkniętych huraganem Katrina przez kilka tygodni kilkadziesiąt tysięcy telefonów satelitarnych zapewniało jedyną funkcjonującą sieć łączności. W samym 2006 roku agencje kosmiczne 25 razy w trybie alarmowym kierowały sensory satelitów ku wielkim katastrofom. Władze publiczne od rządów wielkich państw po lokalne samorządy wykorzystują dane zbierane przez satelity do podejmowania Polskie Biuro do spraw Przestrzeni Kosmicznej 10
11 Rok 2020 Można oczekiwać, iż w perspektywie roku 2020 łączność satelitarna będzie coraz powszechniej dostępna przy użyciu mniejszych i lżejszych terminali, działających także w ruchu, a jej koszty obniżą się, choć wciąż będą wyraźnie wyższe od łączności naziemnej. Upowszechni się radio satelitarne oraz dwukierunkowy, szerokopasmowy przekaz danych, w tym oczywiście dostęp do internetu. Obserwacje satelitarne dostarczać będą znacznie więcej informacji niż dziś, zarówno dzięki dużej częstotliwości pozyskiwania obrazów tego samego obszaru, jak i ich dokładności oraz bogactwu zawartych w nich danych. Informacje te będą dostępne w przystępnej formie, w łatwych do przeglądania bazach. Chmury ani noc nie będą stanowić przeszkody dla coraz powszechniejszej obserwacji radarowej. Być może realny będzie ciągły monitoring wybranych obszarów. Dokładna informacja o własnym położeniu stanie się tak naturalna jak informacja o aktualnym czasie. Nawigacja satelitarna będzie oferowała wysoką precyzję pomiaru pozycji, a sygnał będzie powszechnie dostępny, także w miastach z wysoką zabudową i obszarach górskich. Informacja o położeniu będzie wiarygodna (w razie wątpliwości użytkownik będzie informowany o potencjalnym ryzyku niedokładności, a dane o położeniu będą certyfikowane, tj. będą miały wartość prawną). bardziej świadomych decyzji. Obserwacje satelitarne pozwalają lepiej zrozumieć zagrożenia związane z globalnym ociepleniem, ale także służą analizie dynamiki rozrostu aglomeracji miejskich czy całościowej prognozie plonów. Rynek komercyjny przez wiele lat zainteresowany był przede wszystkim systemami łączności, a w szczególności telewizją satelitarną. Obecnie coraz większe nadzieje budzi lawinowy rozwój zastosowań nawigacji satelitarnej, a wraz z nią upowszechnianie wykorzystywania geoinformacji od dziś już prawie powszechnej nawigacji samochodowej, przez inteligentne systemy informacyjne wskazujące najbliższe sklepy czy restauracje po promocję turystyki przez aplikacje w rodzaju Google Earth. Sam tylko rynek usług wykorzystujących znajomość położenia w roku 2020 może mieć wartość 180 mld euro. W 2002 roku w sektorze kosmicznym na świecie pracowało przeszło 250 tysięcy osób. Z drugiej strony, w tym samym roku tylko w USA przeszło 576 tysięcy osób było zatrudnionych w obszarach gospodarki istniejących dzięki możliwości wykorzystywania satelitów. Wreszcie rozwój technologii kosmicznych przynosi wielkie, choć często umykające powszechnej uwadze korzyści każdemu z nas. Ubrania z polaru są tak naprawdę wynikiem poszukiwania rozwiązań dla konstrukcji skafandrów kosmicznych. Spadek zużycia paliwa i ogromny wzrost mocy uzyskiwanej z danej pojemności w silnikach samochodowych jest efektem stosowania coraz lepszych materiałów i lepszego zrozumienia procesów spalania jedno i drugie to dzieci programów kosmicznych. Znaczenie rozwojowe tego sektora znajduje wyraz w wielkości nakładów publicznych doń kierowanych: w roku 2003 w państwach starej Unii Europejskiej średnio 6,2 % wszystkich publicznych nakładów na cywilne badania i rozwój trafiło do sektora kosmicznego (dla wszystkich państw OECD średnia ta wynosi 8,5 %). Polskie Biuro do spraw Przestrzeni Kosmicznej 11
12 Wizje przyszłości Przykłady zastosowań wybrane hipotezy W warunkach pomyślnego rozwoju gospodarki globalnej i przy postępującym wzroście mobilności społeczeństw, rozwój społeczeństwa informacyjnego oznaczać będzie funkcjonowanie w otoczeniu bogatym w informacje, coraz częściej zyskującym swój wymiar przestrzenny. Ten trend, wraz z powszechną wiedzą o położeniu uzyskiwaną dzięki nawigacji satelitarnej, pozwoli konsumentom na nową jakość funkcjonowania: naturalnym będzie szukanie kina najbliższego naszego aktualnego położenia; najbliższej restauracji oferującej ulubioną przez nas kuchnię; łatwo będzie można zapoznać się z okolicą naszych wymarzonych wczasów; ocenić żyzność gleb i ich skażenie w miejscu, gdzie wyrosły ziemniaki, które kupiliśmy na obiad; otrzymać prognozę pogody wyliczoną dla dokładnego miejsca naszego pobytu, etc. Odbiorcami tego rodzaju informacji będą nie tylko pojedynczy konsumenci chcący funkcjonować bardziej efektywnie, oszczędzając czas i wysiłek, ale także firmy poszukujące oszczędności. Pozycjonowanie satelitarne stanie się częścią szeroko pojmowanej infrastruktury transportowej, służąc zwiększeniu efektywności wykorzystania przestrzeni powietrznej, optymalizacji ruchu na drogach i kolei, bezpieczeństwu publicznemu, Wzrost jakości i dostępności informacji geoprzestrzennych powodować będzie coraz powszechniejsze ich wykorzystywanie do świadomego podejmowania różnego rodzaju decyzji, a to z kolei napędzać będzie zapotrzebowanie na coraz nowsze i możliwie często aktualizowane informacje. Upowszechniające się systemy informacji geoprzestrzennej GIS będą sposobem na gromadzenie takich danych a zobrazowania satelitarne stanowić będą jedno z najwygodniejszych i zdecydowanie najtańsze źródło regularnej aktualizacji informacji o rozległym obszarze: o rodzaju pokrycia terenu, sposobie jego wykorzystania, stopniu zanieczyszczenia środowiska, rodzaju zabudowy i dynamice jej zmian, jakości wód, osiadaniu gruntu, stopniu wyeksploatowania gleb, ocenie susz i zagrożeniu pożarami, Geoinformacja stanie się także potężnym narzędziem pozwalającym na zwiększenie efektywności administracji publicznej. Na poziomie centralnym, ale także i przede wszystkim na poziomie regionalnym i w samorządach lokalnych rozwój mechanizmów geoinformacyjnych pozwoli efektywniej gromadzić i przekazywać informacje, a szeroki dostęp do nich pozwoli podejmować decyzje w sposób bardziej świadomy, oparty na znajomości rzeczywistej sytuacji. Ponadto w wielu przypadkach pozwoli zwiększyć przejrzystość działań administracji. Geoinformacja wspierać też będzie strategiczne decyzje wielkiego biznesu, które tak samo jak w sektorze publicznym wymagają możliwie najlepszej wiedzy o rzeczywistości. Rozwój społeczeństwa informacyjnego, wzrost jego mobilności i lawinowy rozwój technologii IT generować będą narastające zapotrzebowanie na możliwości przesyłowe. Większość realizowana będzie metodami konwencjonalnymi, ale w niektórych zastosowaniach zalety systemów satelitarnych będą decydować o wyborze szerokopasmowych rozwiązań oferujących łączność dwukierunkową. Najprawdopodobniej postępować będzie integracja różnych form komunikacji i łączność taka dostępna będzie przez terminale służące także do odbioru telewizji satelitarnej i radia, przypominające dziś dostępne odbiorniki. Na rynku mediów i rozrywki czynnikiem wywołującym wzrost zapotrzebowania na łączność satelitarną będzie wprowadzanie nowych możliwości: telewizji wysokiej rozdzielczości, interaktywnej telewizji i innych form rozrywki interaktywnej, a dalszej perspektywie być może także holografii. Upowszechni się radio satelitarne, możliwe do odbioru niezależnie od infrastruktury naziemnej. Łączność satelitarna będzie szerzej Polskie Biuro do spraw Przestrzeni Kosmicznej 12
13 wykorzystywana dla zapewnienia dostępu do sieci informacyjnej (w tym internetu) na obszarach trudno dostępnych i rzadko zamieszkałych, gdzie rozwój infrastruktury naziemnej może być nieekonomiczną alternatywą dla rozwiązań satelitarnych. Tutaj istotna rola przypadnie działaniom publicznym obejmującym teleedukację i telemedycynę, a także coraz powszechniej dostępną e-administrację. Rozwój takich usług musi zostać zainicjowany przy wsparciu sektora publicznego, jednak po osiągnięciu określonego poziomu dojrzałości będą one rozwijać się samodzielnie, gdyż wykorzystywanie takich rozwiązań będzie oferować istotne oszczędności. Obok państw rozwiniętych, ogromnym potencjalnym rynkiem może okazać się zapewnianie łączności i powyższych możliwości w państwach rozwijających się, gdzie brak istniejącej infrastruktury naziemnej, a warunki geograficzne często powodują, że jej budowa będzie po prostu nieopłacalna. Globalna i regionalna niestabilność polityczna wywoływać będzie ciągłe zapotrzebowanie na obrazy satelitarne i stały monitoring określonych obszarów dla potrzeb weryfikacji przestrzegania traktatów międzynarodowych, monitorowania sytuacji międzynarodowej oraz przygotowania i prowadzenia misji różnego rodzaju. Równocześnie coraz wyższy poziom nasycenia współczesnego pola walki techniką i systemami informacyjnymi stworzą realia wojny sieciocentrycznej. Efektem będzie ciągłe i narastające zapotrzebowanie na łączność o dużej przepustowości (w praktyce głównie satelitarną) tak na polu walki, jak i dla zapewnienia efektywnego zarządzania wsparciem logistycznym. Potencjalny wzrost niestabilności, zagrożenia atakami terrorystycznymi i zagrożenie klęskami żywiołowymi stworzą niszę w systemach łączności instytucji publicznych i wielkich firm dla rozwoju satelitarnych systemów łączności zapasowej na wypadek zniszczenia lub uszkodzenia infrastruktury naziemnej. Narastająca destabilizacja środowiska naturalnego wymagać będzie systematycznego zbierania dużej ilości informacji o klimacie, służących lepszemu poznaniu jego mechanizmów i kierunku zmian. W praktyce jedynie systemy satelitarne mogą dostarczyć takich danych w skali globalnej. Wzrastająca liczba klęsk żywiołowych tworzyć będzie zapotrzebowanie na szybkie pozyskiwanie zobrazowań wspierających prowadzenie działań ratowniczych i wykorzystywanych dla efektywnego zarządzania likwidacją skutków tych klęsk. Tym celom służyć będzie także infrastruktura łączności satelitarnej łatwa do szybkiego rozwinięcia na zniszczonych obszarach. Obserwacje satelitarne będą też wykorzystywane (często jako jedyne dostępne narzędzie operujące w skali globalnej) dla monitorowania przestrzegania traktatów międzynarodowych o ochronie środowiska, np. do pomiaru emisji CO 2. Narastający kryzys energetyczny stworzy potrzebę poszukiwania nowych zasobów naturalnych, zwłaszcza ropy i gazu. Zobrazowania satelitarne, w szczególności multispektralne, pozwolą w efektywny sposób identyfikować potencjalnie obiecujące obszary. Źródło: ESA Polskie Biuro do spraw Przestrzeni Kosmicznej 13
14 Łączność satelitarna Telekomunikacja satelitarna jest najbardziej dochodowym segmentem rynku usług satelitarnych, który wytworzył w 2005 roku 58 mld USD przychodu. Udział segmentu satelitarnego w całości wolumenu światowych transmisji telekomunikacyjnych nie przekracza 5 procent, ale znaczenie przekazu dokonywanego za pomocą satelitów komunikacyjnych jest kluczowe w szeregu zastosowań, a możliwości oferowane przez te techniki są trudne do zastąpienia. Według szacunków ESA wartość tego rynku w 2010 roku może wynosić 106 mld euro. Najbardziej dynamiczny wzrost jest oczekiwany w dziedzinie interaktywnych usług szerokopasmowych transmisji danych i obrazu, radia cyfrowego i regionalnych systemów mobilnych. Przeszło 2/3 przychodów sektora pochodzi z nadawania programów telewizyjnych. Obecnie liczba indywidualnych odbiorców wynosi ok. 80 mln i może wzrosnąć do 100 mln w roku Usługi wynajmu łączy satelitarnych, które przyniosły w roku 2003 przychody w wysokości 1 mld USD, rozwijać się będą w znacznym stopniu napędzane zapotrzebowaniem wojskowym (realizowanym poprzez zakup usług na rynku komercyjnym). Zakupy takie mogą osiągnąć 4,8 mld w roku Usługi łączności mobilnej generują obecnie jedynie 5 % przychodów sektora. Najmłodszym i najdynamiczniej rozwijającym się rynkiem jest radio satelitarne, które w roku 2005 przekroczyło 10 mln odbiorców i odnotowało wzrost przychodów o 165%. Szacuje się, iż w roku 2010 liczba odbiorców może wynieść 55 mln. Rynek sprzętu służącego łączności satelitarnej osiągnął w 2005 roku wartość 25 mld USD. Cechy łączności satelitarnej: sygnał nadawany przez satelity dociera bezpośrednio na duże odległości, co decyduje o przydatności łączności satelitarnej w przypadku usług nadawczych, takich jak radio, telewizja, transmisja danych czy inne, gdzie odbiorcami są liczne i rozproszone grupy użytkowników łączność satelitarna zapewnia możliwość jednoczesnego dostarczania informacji niezależnie do wielu odbiorców sygnał satelitarny możne dotrzeć niemalże wszędzie, bez względu na ukształtowanie terenu koszt transmisji przy wykorzystaniu satelitów geostacjonarnych jest niezależny od odległości i liczby odbiorców czas potrzebny na instalację sprzętu i uruchomienie łączności jest bardzo krótki sygnał satelitarny jest przesyłany bezpośrednio z satelity do użytkownika końcowego bez konieczności inwestowania w budowę infrastruktury kablowej systemy satelitarne zapewniają łączność ze statkami na morzach, samolotami na dużych wysokościach i użytkownikami na obszarach gdzie naziemna infrastruktura telekomunikacyjna nigdy nie istniała lub uległa zniszczeniu Polskie Biuro do spraw Przestrzeni Kosmicznej 14
15 Trendy rozwojowe Źródło: Eutelsat Rozwój oferty multimedialnej dostępnej w odbiorze satelitarnym: telewizja wysokiej rozdzielczości, telewizja interaktywna, programy na życzenie, potencjalnie holowizja Rozwój radia satelitarnego Rozwój domowych terminali dwukierunkowych domowy zestaw do odbioru telewizji satelitarnej oferować będzie także szerokopasmowy dostęp do internetu i innych treści multimedialnych, potencjalnie po cenach konkurencyjnych dla rozwiązań naziemnych Wzrost mobilności użytkowników poprzez zmniejszanie anten, mocy i masy terminali (dzięki zwiększeniu mocy sygnałów z satelitów) Potencjalny rozwój satelitarnej telefonii komórkowej (opartej albo na satelitach geostacjonarnych z antenami o dużej mocy albo na koncepcji konstelacji licznych satelitów na niskich orbitach) oraz urządzeń mobilnych służących odbiorowi treści multimedialnych (telewizja, dostęp do internetu). Rozwój urządzeń przenośnych automatycznie przełączających się pomiędzy sieciami komórkowymi naziemnymi i łącznością satelitarną przy braku sygnałów naziemnych Szersze wykorzystanie szerokopasmowej łączności satelitarnej jako sieci szkieletowej dla lokalnych punktów dostępowych i jako systemów łączności zapasowej Znaczne zwiększenie możliwości przesyłowych systemów satelitarnych dzięki wprowadzeniu zaawansowanego przetwarzania sygnałów na pokładzie satelitów oraz wprowadzenie systemów wielowiązkowych oferujących lepsze wykorzystanie ograniczonej liczby dostępnych częstotliwości Źródło: ESA Polskie Biuro do spraw Przestrzeni Kosmicznej 15
16 Obserwacja satelitarna Dominującym odbiorcą i użytkownikiem obserwacji satelitarnej od początku ery kosmicznej pozostają instytucje publiczne. W ciągu ostatnich lat rynek zobrazowań satelitarnych, oceniany w 2005 roku na ok. 1 mld USD przeszedł metamorfozę, oferując obecnie coraz dokładniejsze lub wyspecjalizowane dane coraz szerszemu gronu odbiorców. Szacuje się, iż w roku 2010 globalny rynek satelitarnych zobrazowań Ziemi będzie miał wartość ok. 2 mld USD. Zgodnie z prognozą z roku 2004, w okresie wyniesionych zostanie 170 nowych satelitów obserwacyjnych o łącznej wartości 15,5 mld USD, przy czym ok. 130 rozpocznie pracę przed rokiem Źródło: ESA Rozwój technologiczny prowadzi do ciągłego zwiększania dokładności zobrazowań satelitarnych i bogactwa uzyskiwanych informacji, a wzrost liczby programów dedykowanych obserwacjom Ziemi pozwoli na poprawę częstotliwości uzyskiwania obrazów tego samego obszaru i wpływać będzie na obniżanie ich cen. Satelity dostarczają przede wszystkim zobrazowań optycznych i radarowych (niezależnych od zachmurzenia i oświetlenia), których dokładność (rozdzielczość) schodzi obecnie poniżej 1 metra. Z analizy takich danych można wydobyć ogromne bogactwo informacji szczegółowych, od oceny susz w skali kraju i prognoz wzrostu roślin przez trójwymiarowe modele terenu po ocenę wieloletniej dynamiki rozwoju aglomeracji miejskich czy pomiar osiadania gruntu liczony w milimetrach. Główne zastosowania to przede wszystkim wykonywanie map i planowanie przestrzenne, prognozowanie pogody, ocena zanieczyszczeń środowiska, poszukiwanie złóż surowców, obserwacje globalnych zmian klimatu, ocena skutków klęsk żywiołowych oraz zdobywanie informacji dla potrzeb bezpieczeństwa i obrony. Lista różnorodnych zastosowań jest długa i stale się rozszerza, a instytucje publiczne, firmy i nawet indywidualni konsumenci coraz chętniej sięgają po materiały satelitarne. Polskie Biuro do spraw Przestrzeni Kosmicznej 16
17 Trendy rozwojowe Źródło: ESA Skracanie czasu od zamówienia do otrzymania zobrazowania satelitarnego i częstsza aktualizacja danych w przypadku ciągłego monitorowania określonego obszaru Rozwój możliwości pozyskiwania obrazów niezależnie od zachmurzenia i oświetlenia dzięki upowszechnianiu technologii radarowej Dążenie do pozyskiwania obrazu o możliwie dobrej dokładności (rozdzielczości przestrzennej) w jak najszerszym pasie terenu Uzyskiwanie coraz bardziej szczegółowych informacji o właściwościach fizykochemicznych obserwowanego obszaru (w oparciu o dane hiperspektralne) i wzrost możliwości identyfikacji obiektów Potencjalne pojawienie się możliwości bezpośredniego odbierania przez wielu użytkowników obrazów rozsyłanych przez satelitę natychmiast po ich wykonaniu Potencjalne pojawienie się możliwości ciągłego monitorowania prawie całego obszaru globu i uzyskiwanie obrazów niemal w czasie rzeczywistym (w oparciu o satelity geostacjonarne) Poszerzanie oferty zaawansowanych usług i wysokoprzetworzonych produktów informacyjnych oraz pojawianie się nowych kategorii ich użytkowników Rozwój globalnie zintegrowanych baz danych oferujących szybki i łatwy dostęp do informacji geoprzestrzennej Upowszechnianie i popularyzacja zobrazowań satelitarnych wykorzystywanych przez masowego odbiorcę (aplikacje typu Google Earth). Rozwój innowacyjnych aplikacji konsumenckich w oparciu o te dane Zobrazowania satelitarne pozostaną komplementarne do danych uzyskiwanych z samolotów bezzałogowych i zdjęć lotniczych Polskie Biuro do spraw Przestrzeni Kosmicznej 17
18 Nawigacja satelitarna Rozwój nawigacji satelitarnej ma wpływ na praktycznie wszystkie sektory współczesnej gospodarki. W roku 2005 przychody firm na rynku produktów i usług nawigacji satelitarnej wyniosły 21,8 mld USD. Do 2020 roku wartość tego rynku może sięgnąć 275 miliardów euro, zapewniając miejsc pracy. W użyciu będzie około 3 miliardów odbiorników nawigacji satelitarnej, zazwyczaj zintegrowanych z innymi urządzeniami. Szczególnie obiecujący obszar stanowi telefonia komórkowa, mająca ponad 2 miliardy abonentów, gdzie już dziś sprzedawane jest pół miliarda urządzeń rocznie, co umożliwia szybką penetrację rynku przez usługi opierające się na pozycjonowaniu satelitarnym. i ubezpieczeniach, sektorze energetycznym, rybołówstwie, rolnictwie, ochronie środowiska, szeroko pojętej nawigacji osobistej i innych. Produkowane odbiorniki będą miały coraz mniejsze rozmiary, a zarazem coraz lepsze zdolności do odbioru i przetwarzania nawet gorszej jakości lub zakłóconego sygnału. Znajdować się będą we wszelkiego rodzaju urządzeniach elektronicznych codziennego użytku, takich jak telefony komórkowe, palmtopy, aparaty fotograficzne, komputery przenośne czy zegarki; zwiększy się także liczba urządzeń montowanych fabrycznie w samochodach czy na jachtach. Usługi lokalizacyjne stanowią najbardziej obiecujący rynek masowy dla nawigacji satelitarnej. Perspektywa dostarczania użytkownikom informacji dostosowanych do ich osobistych potrzeb otwiera zupełnie nowe możliwości dla operatorów i usługodawców z branży telefonii komórkowej: klienci mogą uzyskiwać określone informacje związane ze swoim położeniem, takie jak adres najbliższego szpitala, najlepsza droga do stacji benzynowej czy lokalizacja najbliższej restauracji. Równolegle rozwijać się będzie rynek szczegółowych map cyfrowych, powiązanych z systemami informacji geoprzestrzennej. Nawigacja satelitarna pozwala na określanie położenia i parametrów ruchu w dowolnym miejscu na powierzchni Ziemi, niezależnie od pogody i pory dnia, z dokładnością do kilku metrów, z wykorzystaniem tylko darmowych serwisów GPS (a w przyszłości także Galileo i Glonass). Możliwości te wywołują już dziś lawinowy rozwój bardzo szerokiego wachlarza aplikacji, nie tylko we wszystkich dziedzinach transportu, ale także w bezpieczeństwie i zarządzaniu kryzysowym, ratownictwie, telekomunikacji, bankowości Polskie Biuro do spraw Przestrzeni Kosmicznej 18
19 Źródło: ESA Trendy rozwojowe Wzrost precyzji pomiarów położenia (nawet poniżej 1m dla obiektów nieruchomych) Wzrost dostępności sygnału na całej powierzchni Ziemi, także w miastach i terenach górzystych (dzięki współpracy systemów GPS, Galileo i Glonass). Potencjalnie także wspomaganie nawigacji satelitarnej w miastach usługami pozycjonowania w oparciu o sieci komórkowe Wzrost zaufania do dokładności sygnałów dzięki odbieraniu informacji o ich wiarygodności (i natychmiastowego ostrzeżenia o utracie wiarygodności) Wzrost pewności co do dostępności sygnału satelitarnego dzięki gwarancji ze strony operatorów i zmniejszaniu podatności sygnałów na zakłócenia Uznanie pomiarów za wiarygodne prawnie (certyfikacja) Wzrost dostępności sygnałów korekcyjnych (zwiększających dokładność pomiarów) naziemnych (DGPS), satelitarnych (EGNOS, WAAS, MSAS) i docelowo zintegrowanych z sygnałem nawigacyjnym Polskie Biuro do spraw Przestrzeni Kosmicznej 19
20
21 Ze wszystkich obszarów wykorzystania przestrzeni kosmicznej w celach użytkowych, łączność satelitarna jest dziedziną przynoszącą obecnie największe zyski komercyjne. Pomimo iż rzadko to sobie uświadamiamy, to właśnie łączność satelitarna umożliwia w dużej mierze działanie światowego sektora rozrywkowego w jego obecnym kształcie, a także jest podstawą funkcjonowania wielu systemów bankowych, usług pocztowych, systemów kontroli rurociągów, gazociągów, wodociągów, sieci sprzedaży i szeregu innych. Telekomunikacyjne zastosowania satelitów geostacjonarnych można podzielić na trzy grupy: rozpowszechnianie treści audiowizualnych, transmisję głosu oraz przesyłanie danych. Perspektywy rozwoju poszczególnych segmentów przedstawiają się następująco: Choć udział segmentu satelitarnego w całości wolumenu światowych transmisji telekomunikacyjnych nie przekracza 5 procent, znaczenie przekazu dokonywanego za pomocą satelitów komunikacyjnych jest kluczowe dla gospodarczego i cywilizacyjnego rozwoju społeczeństw i państw, a możliwości oferowane przez te techniki są trudne do zastąpienia. W roku 2005 na orbicie znajdowało się 536 funkcjonujących satelitów telekomunikacyjnych (z czego 298 na orbicie geostacjonarnej), realizując zarówno transmisję rozsiewczą (tzw. radiodyfuzję: jeden nadajnik-wiele odbiorników) programów telewizyjnych i radiowych, jak i transmisje dwustronne (pojedynczy nadajnikpojedynczy odbiornik, np.: telefonia, dane cyfrowe). Szacuje się, iż w latach kolejnych 176 satelitów zostanie wyniesionych na orbitę geostacjonarną. Polskie Biuro do spraw Przestrzeni Kosmicznej 21
22 1. Zalety łączności satelitarnej - sygnał wysyłany przez satelity umieszczone na orbicie geostacjonarnej dociera bezpośrednio na duże obszary: regiony, kraje, a nawet całe kontynenty. Ta właściwość łączności satelitarnej decyduje o jej przydatności zwłaszcza w przypadku usług nadawczych, takich jak radio, telewizja, transmisja danych czy inne, gdzie odbiorcami są liczne i rozproszone grupy użytkowników - łączność satelitarna zapewnia możliwość jednoczesnego dostarczania informacji niezależnie do wielu odbiorców - koszt transmisji przy wykorzystaniu satelitów geostacjonarnych jest niezależny od odległości; bez znaczenia, czy transmisja realizowana jest w obrębie kilkunastu czy kilku tysięcy kilometrów jej koszt pozostaje zawsze stały - sygnał satelitarny może dotrzeć praktycznie wszędzie, bez względu na rodzaj ukształtowania terenu; tereny górzyste, podmokłe, trudno dostępne dzięki łączności satelitarnej zyskują porównywalne szanse na realizację połączeń telekomunikacyjnych jak tereny położone w centrach urbanizacyjnych - czas potrzebny na instalację sprzętu i uruchomienie łączności jest krótki; sygnał satelitarny jest przesyłany bezpośrednio z satelity do użytkownika końcowego bez konieczności inwestowania środków i czasu w budowę nowej infrastruktury kablowej; inwestycje związane z zakupem sprzętu nie są wysokie, a wymagane nakłady mają charakter jednorazowy - systemy satelitarne stanowiąc uzupełnienie systemów naziemnych, zapewniają łączność ze statkami na morzach, samolotami na dużych wysokościach, czy użytkownikami na obszarach gdzie naziemna infrastruktura telekomunikacyjna nie istniała nigdy lub uległa zniszczeniu - dzięki telekomunikacji realizowanej drogą satelitarną możliwe jest realizowanie połączeń zarówno z użytkownikami stacjonarnymi jak i ruchomymi. 2. Orbity wykorzystywane w łączności satelitarnej Dla łączności satelitarnej stosuje się zasadniczo trzy rodzaje orbit: orbitę geostacjonarną (GEO), średnią (MEO) i niską (LEO). Ze względu na swoje szczególne właściwości orbita geostacjonarna ma dla telekomunikacji zdecydowanie najistotniejsze znaczenie. Źródło: Space Foundation Polskie Biuro do spraw Przestrzeni Kosmicznej 22
23 2.1 Znaczenie orbity geostacjonarnej Wiele gazet i czasopism jest redagowanych i opracowywanych graficznie w jednym centralnym ośrodku, ich druk odbywa się natomiast lokalnie często w zupełnie innym regionie lub nawet kraju. W ogromnej liczbie przypadków treść tych czasopism, ich szata oraz układ graficzny są rozsyłane do lokalnych drukarni przy wykorzystaniu łączy satelitarnych Rola orbity geostacjonarnej w telekomunikacji jest kluczowa, zwłaszcza jeśli brane są pod uwagę transmisje radiodyfuzyjne. Prędkość kątowa satelity umieszczonego na orbicie geostacjonarnej jest równa prędkości kątowej Ziemi. W uproszczeniu oznacza to, iż satelita znajduje się przez cały okres swojej pracy dokładnie w tym samym punkcie nad Ziemią. Dlatego wycelowana w niego antena odbiorcy na Ziemi pozostaje w takiej samej pozycji względem odbiornika umieszczonego na satelicie, bez konieczności jej modyfikowania lub dostosowywania. Sygnał z nadajnika naziemnego jest przechwytywany przez odbiornik satelitarny, wzmacniany i transmitowany z powrotem na Ziemię umożliwiając komunikację między punktami oddalonymi od siebie nawet o tysiące kilometrów. Orbita geostacjonarna jest szczególnie atrakcyjna dla usług radiodyfuzyjnych poprzez swoją zdolność do nadawania na bardzo duże obszary. W praktyce, już trzy satelity umieszczone na orbicie geostacjonarnej co 120 wystarczą do pokrycia niemal całego terytorium globu (z wyłączeniem obszarów podbiegunowych poza ok. 70 stopniem szerokości geograficznej). Sygnał transmitowany przez satelitę umieszczonego na tej orbicie może być przechwycony przez nieruchome anteny ustawione gdziekolwiek w zasięgu pokrywanego obszaru, a ten z kolei może mieć wielkość regionu, kraju, a nawet całego kontynentu. Każdy odbiorca umieszczony w zasięgu nadawania satelity jest w stanie odebrać nadawany sygnał posługując się niewielką anteną, zazwyczaj o średnicy cm. Większość światowych agencji informacyjnych używa łączy satelitarnych do rozsyłania tekstu, transmisji dźwięku i obrazu z centrali do swoich filii rozsianych w terenie Polskie Biuro do spraw Przestrzeni Kosmicznej 23
24 2.2 Orbita niska w transmisjach telekomunikacyjnych Na przestrzeni kilku ostatnich lat rozwijane były koncepcje wykorzystywania dla celów telekomunikacyjnych konstelacji satelitów umieszczonych na orbicie niskiej (LEO). Jednakże satelita na niskiej orbicie znajduje się w ruchu względem powierzchni Ziemi i w porównaniu z satelitą geostacjonarnym oświetla znacznie mniejszy obszar. Aby wobec tego zapewnić ciągłą łączność między użytkownikiem a satelitą konieczne jest zastosowanie całej konstelacji, a więc wielu satelitów, które przełączają połączenia pomiędzy sobą, gdy któryś z satelitów znika z pola widzenia terminala naziemnego. Zródło: Systemy LEO dla uzyskania pokrycia całej planety wymagają umieszczenia na orbicie co najmniej kilkudziesięciu satelitów (w praktyce konstelacje mogą liczyć 48, 66, 77, 80 lub nawet 288 obiektów). Okrążają one Ziemię na wysokości kilkuset kilometrów co mniej więcej 90 minut. Korzystając z niższych częstotliwości systemy te zapewniają łączność pomiędzy terminalami mobilnymi. Ze względu na fakt, iż satelity te krążą w dużo mniejszej odległości od Ziemi transmitowany przez nie sygnał jest silniejszy, a dzięki temu anteny odbiorników mogą być mniejsze, podobnie jak zmniejszona może być moc potrzebna do transmisji. W praktyce terminale przypominają telefony komórkowe. Nawet w przypadkach, kiedy emitowane przez telewizję wydarzenia sportowe lub kulturalne odbywają się w odległości zaledwie kilku kilometrów od studia, ich transmisja odbywa się z wykorzystaniem satelitów telekomunikacyjnych Polskie Biuro do spraw Przestrzeni Kosmicznej 24
25 3. Rynek satelitarnych usług telekomunikacyjnych Segment satelitarnych usług telekomunikacyjnych dzielimy na następujące kategorie:» usługi stacjonarne obejmujące dwukierunkowe transmisje do użytkowników nieruchomych FSS (Fixed Satellite Systems) oraz transmisje radiodyfuzyjne (jednokierunkowe) bezpośrednio do użytkowników indywidualnych DBS (Direct Broadcast Satellite): radiodyfuzja transmisja programów telewizyjnych (standard DVB-S) i radiowych połączenia telefoniczne sieci transmisji danych VSAT (Very Small Aperture Terminal) transmisje okazjonalne W USA w 2005 roku po ataku huraganu Katrina na obszarze klęski pracowało kilkadziesiąt tysięcy satelitarnych telefonów sieci Iridium i Globalstar, tworząc efektywny system łączności funkcjonujący przez kilka tygodni po katastrofie.» usługi ruchome MSS (Mobile Satellite Systems) obejmujące łączność z użytkownikami będącymi w ruchu: łączność z obiektami ruchomymi (statki, samoloty, pojazdy naziemne) (Inmarsat) satelitarne systemy telefonii komórkowej (Iridium, Globalstar, Thuraya, AceS) systemy transmisji krótkich wiadomości (Orbcomm) sieć rezerwowa dla systemów naziemnych Dla wielu spośród oddalonych od głównych skupisk ludności europejskich miasteczek i wiosek uzyskanie dostępu do Internetu za pomocą klasycznych sieci naziemnych jest nikłą lub odległą w czasie perspektywą. W ich sytuacji geograficznej Internet dostarczany drogą satelitarną stanowi często jedyne efektywne technicznie i kosztowo rozwiązanie Polskie Biuro do spraw Przestrzeni Kosmicznej 25
26 W ostatnich latach rynek usług telekomunikacyjnych rozwijał się Europie w stałym tempie wzrostu około 15 procent rocznie. Rynek łącznościowy reprezentuje lwią część aktywności przemysłowej europejskich producentów urządzeń satelitarnych. Dobra kondycja rynku łączności satelitarnej w skali światowej w dużym stopniu wpływa pozytywnie na stabilność i kontynuację europejskiego przemysłu kosmicznego. Najmłodszym i najdynamiczniej rozwijającym się rynkiem jest radio satelitarne, które w roku 2005 przekroczyło 10 mln odbiorców i odnotowało wzrost przychodów o 165 procent. Szacuje się, iż w roku 2010 liczba odbiorców może wynieść 55 mln. Rynek sprzętu służącego łączności satelitarnej (od domowych anten telewizyjnych, odbiorników radiowych i telefonów satelitarnych po złożone terminale w wozach transmisyjnych) osiągnął w 2005 roku wartość 25 mld USD. Telekomunikacja satelitarna to najbardziej dochodowy segment rynku usług satelitarnych, który wytworzył w 2005 roku ponad 58 mld USD przychodu. Według szacunkó1)w ESA wartość tego rynku w 2010 roku może wynosić 106 mld EUR. Najbardziej dynamiczny wzrost jest oczekiwany w dziedzinie interaktywnych usług szerokopasmowych transmisji danych i video, radia cyfrowego i regionalnych systemów mobilnych. Przeszło 2/3 przychodów pochodzi z nadawania programów telewizyjnych. W ciągu 10 lat, m.in. dzięki wprowadzeniu platform cyfrowych, globalne możliwości dystrybucji obrazów wideo przez satelity wzrosły 187- krotnie, a wartość rynku nadawczego z 1,5 mld USD w 1995r. do 22,5 mld w 2001r., kiedy to istniało ok. 45 mln. indywidualnych odbiorców. Obecnie ta liczba wynosi ok. 80 mln i może wzrosnąć do 100 mln w roku Usługi wynajmu łączy satelitarnych, które przyniosły w roku 2003 przychody w wysokości 1 mld USD, rozwijać się będą w znacznym stopniu napędzane zapotrzebowaniem wojskowym (realizowanym poprzez zakup usług na rynku komercyjnym). Zakupy takie mogą osiągnąć wartość 4,8 mld w roku Usługi łączności mobilnej generują obecnie jedynie 5 procent przychodów sektora. Z ogólnej sumy 155 satelitów wystrzelonych przy pomocy rakiety Ariane 4 w czasie trwania jej fazy operacyjnej satelitów miało przeznaczenie telekomunikacyjne. Według szacunków Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) telekomunikacja będzie stanowić około 90 procent wartości ładunków satelitarnych znajdującej się obecnie w użyciu rakiety Ariane-5. Polskie Biuro do spraw Przestrzeni Kosmicznej 26
27 4. Ogólne trendy rozwojowe sektora Jednym z istotnych czynników rozwoju łączności satelitarnej w ciągu kilkunastu najbliższych lat będzie wzrost zapotrzebowania na usługi szerokopasmowe, przy czym zakłada się, że zwiększony popyt widoczny będzie głównie po stronie użytkowników instytucjonalnych. Satelitarne systemy szerokopasmowe służyć będą jako uzupełnienie systemów naziemnych (światłowodowych i radiowych) pozwalając na zapewnienie usług łącznościowych użytkownikom nie posiadającym dostępu do sieci naziemnych. Obserwowana od kilku lat tendencja do zapewnienia użytkownikom systemów łączności pełnej mobilności będzie utrzymana i pogłębiona w ten sposób, aby użytkownik mógł korzystać z systemu niezależnie od swojej lokalizacji i niezależnie od istniejącej infrastruktury naziemnej. Na najbliższe lata prognozowany jest wzrost popytu na tańsze, mniejsze, i lżejsze urządzenia odbiorczonadawcze, charakteryzujące się zwiększoną niezawodnością i coraz lepszymi parametrami technicznymi. Tego typu zapotrzebowanie obserwowane jest we wszystkich segmentach rynku usług i technik satelitarnych, wzmagając potrzebę innowacyjności i wprowadzania nowych rozwiązań. Przewiduje się, że satelitarne usługi nadawcze będą docierać w nadchodzącej przyszłości w nowe regiony geograficzne i do nowych grup społecznych, zwłaszcza wszędzie tam, gdzie nie istnieje infrastruktura naziemna, lub gdzie uległa ona zniszczeniu. od kilkunastu lat tendencja do komplikowania układów umieszczonych na samym satelicie (zwiększenie transmitowanej mocy, większe anteny, obróbka i przetwarzanie sygnałów na pokładzie satelity) otwierająca możliwość redukcji masy i ceny terminali naziemnych (zarówno przenośnych jak i stałych). W dalszej perspektywie można przewidywać powstanie systemów łączności z wykorzystaniem satelitów umieszczonych na orbitach MEO (charakteryzują się one obniżonymi kosztami w porównaniu do systemów LEO oraz wydłużonym czasem życia około lat). W celu zwiększenia pojemności systemów satelitarnych od dłuższego czasu stosuje się już zwielokrotnianie przestrzenne i polaryzacyjne sygnałów nadawanych w tych samych pasmach częstotliwości, a w ostatnich latach zaczęto stosować anteny wielowiązkowe z dynamicznie sterowanymi charakterystykami promieniowania oraz realizować transmisje w paśmie Ka (20/30 GHz). Zostanie utrzymana tendencja wzrostu znaczenia pasma Ka, podobnie jak wywołany nią wzrost liczby transponderów satelitarnych pracujących w tym paśmie. 50 do 60 procent przychodów generowanych przez europejski przemysł kosmiczny (około 5 miliardów EUR) pochodzi z produkcji lub umieszczania w przestrzeni kosmicznej satelitów komunikacyjnych. Przewiduje się, iż w najbliższych latach rozwój telekomunikacji satelitarnej opierać będzie się w dalszym ciągu o wykorzystanie satelitów umieszczonych na orbitach GEO (prognozy oscylują wokół 10 wyniesień rocznie). Utrzymana zostanie obserwowane Polskie Biuro do spraw Przestrzeni Kosmicznej 27
28 5. Trzy główne kierunki rozwoju systemów satelitarnych Analizy eksperckie przewidują rozwój satelitarnych systemów łączności w trzech głównych kierunkach: A. radiodyfuzja systemy transmisji rozsiewczych DBS programy telewizyjne oferowane w standardzie DVB-S i DVB-S2 wzrost liczby oferowanych programów wprowadzenie telewizji wysokiej rozdzielczości HDTV rozwój radia satelitarnego wprowadzanie usług dodatkowych (np. telemarketing) Polskie Biuro do spraw Przestrzeni Kosmicznej 28
29 B. systemy transmisji danych szybki internet dane do użytkownika przesyłane przez satelitę jako jeden ze strumieni w cyfrowej transmisji TV w standardzie DVB-S, przy realizacji kanału zwrotnego przez naziemną sieć telefoniczną (np. OpenSky, DirectPC w USA) interaktywne szerokopasmowe systemy transmisji z kanałem zwrotnym przez satelitę stosujące satelitarne terminale użytkowe, które są w stanie nadawać sygnały w kierunku satelity; wykorzystanie transponderów istniejących satelitów, a w przyszłości zastosowanie satelitów z podziałem oświetlanego obszaru na wiele wiązek, celem zwiększenia całkowitej pojemności systemu, omijając ograniczenie liczby aktywnych użytkowników przy pojedynczej wiązce oświetlającej duży obszar C. systemy łączności ruchomej systemy satelitarnej telefonii komórkowej wykorzystujące konstelacje satelitów na orbitach LEO (Iridium, Globalstar), oraz satelitów dużej mocy na orbitach GEO (Thuraya, ACeS), na obszarach bez infrastruktury stałej, głównie poza Europą systemy łączności z obiektami ruchomymi: samolotami, statkami, samochodami systemy łączące sieci bezprzewodowe WLAN z siecią szkieletową realizowaną przez satelity rozwój łączności dwukierunkowej przez satelity geostacjonarne do momentu, gdy sieci naziemne pokryją swoim zasięgiem całość obszarów zamieszkanych w dalszej perspektywie 2020 r. prawdopodobnie zostaną podjęte prace nad budową interaktywnego szerokopasmowego systemu transmisji danych z kanałem zwrotnym przez satelity LEO o zasięgu ogólnoświatowym, pojawią się przetwarzanie pokładowe i łączność pomiędzy satelitami bez udziału stacji naziemnych Źródło: Corpo Nazionale dei Vigili del Fuoco sieci VSAT zapewniające dwustronną interaktywną łączność między użytkownikami poprzez satelitę; ich szybki rozwój przewidywany jest w krajach rozwijających się, gdzie występuje niedobór odpowiedniej infrastruktury telekomunikacyjnej (Afryka, Azja, Ameryka Płd). W Polsce dla sieci VSAT przewidywane są raczej specjalne zastosowania (łącza zapasowe), ponieważ w zastosowaniach indywidualnych będą one wypierane przez sieci naziemne przykładowo WiMax Polskie Biuro do spraw Przestrzeni Kosmicznej 29
Za szczególne zaangażowanie i wkład w opracowanie raportu autorzy dziękują:
Autorzy: Jakub Ryzenko Anna Badurska Anna Kobierzycka Opracowanie graficzne: Juliusz Łabęcki Za szczególne zaangażowanie i wkład w opracowanie raportu autorzy dziękują: Prof. Andrzejowi Ciołkoszowi, prof.
ŚWIATOWY SEKTOR KOSMICZNY DANE LICZBOWE I STATYSTYCZNE, PROGNEOZY ROZWOJU. Przychody i nakłady w globalnym sektorze kosmicznym
ŚWIATOWY SEKTOR KOSMICZNY DANE LICZBOWE I STATYSTYCZNE, PROGNEOZY ROZWOJU Przychody i nakłady w globalnym sektorze kosmicznym Globalne przychody sektora kosmicznego wynoszą 180 mld USD rocznie. 39% tej
Sieci Satelitarne. Tomasz Kaszuba 2013 kaszubat@pjwstk.edu.pl
Sieci Satelitarne Tomasz Kaszuba 2013 kaszubat@pjwstk.edu.pl Elementy systemu Moduł naziemny terminale abonenckie (ruchome lub stacjonarne), stacje bazowe (szkieletowa sieć naziemna), stacje kontrolne.
Za szczególne zaangażowanie i wkład w opracowanie raportu autorzy dziękują:
Foresight Przyszłość technik satelitarnych w Polsce to realizowany przez Polskie Biuro ds. Przestrzeni Kosmicznej projekt, którego celem jest ocena perspektyw i korzyści z wykorzystania technik satelitarnych
Praktyczne aspekty zastosowania telekomunikacji satelitarnej przez administrację publiczną
Praktyczne aspekty zastosowania telekomunikacji satelitarnej przez administrację publiczną H e r t z S y s t e m s Lt d Sp. z o. o. A l. Z j e d n o c z e n i a 1 1 8 A 65-1 2 0 Z i e l o n a G ó r a Te
Telekomunikacja satelitarna w Siłach Zbrojnych RP
Telekomunikacja satelitarna w Siłach Zbrojnych RP Wykorzystanie technologii kosmicznych i technik satelitarnych dla polskiej administracji prowadzący: Dariusz Koenig Prezes Zarządu KenBIT Sp.j. ul. Żytnia
ZNACZENIE TELEKOMUNIKACJI SATELITARNEJ DLA POLSKIEJ GOSPODARKI
ZNACZENIE TELEKOMUNIKACJI SATELITARNEJ DLA POLSKIEJ GOSPODARKI Justyna Romanowska, Zastępca Dyrektora Departamentu Telekomunikacji, Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji WARSZAWA, 12 GRUDNIA 2014 R.
Systemy nawigacji satelitarnej. Przemysław Bartczak
Systemy nawigacji satelitarnej Przemysław Bartczak Systemy nawigacji satelitarnej powinny spełniać następujące wymagania: system umożliwia określenie pozycji naziemnego użytkownika w każdym momencie, w
TECHNIKI SATELITARNE A RADIOFONIA I TELEWIZJA Foresight sektora kosmicznego w Polsce. Dr Karol Jakubowicz
TECHNIKI SATELITARNE A RADIOFONIA I TELEWIZJA Foresight sektora kosmicznego w Polsce Dr Karol Jakubowicz Wprowadzenie Technika satelitarna ma trwałe miejsce w radiofonii i telewizji. Aplikacje, zastosowania
Wykorzystanie transmisji danych oraz innych usług telefonii mobilnej w latach 2010-2014
+ Wykorzystanie transmisji danych oraz innych usług telefonii mobilnej w latach 21-214 Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej Warszawa, sierpień 215 r. [mld MB] Poniższe zestawienia powstały w oparciu
Szerokopasmowy dostęp do Internetu Broadband Internet Access. dr inż. Stanisław Wszelak
Szerokopasmowy dostęp do Internetu Broadband Internet Access dr inż. Stanisław Wszelak Rodzaje dostępu szerokopasmowego Technologia xdsl Technologie łączami kablowymi Kablówka Technologia poprzez siec
Globalny monitoring na rzecz środowiska i bezpieczeństwa (GMES) Anna Badurska 12 czerwca 2008
Globalny monitoring na rzecz środowiska i bezpieczeństwa (GMES) status wdrożenia w kontekście usług downstream i możliwych modeli biznesowych Anna Badurska 12 czerwca 2008 GMES = Global Monitoring for
Polska Szerokopasmowa Raport Cisco: Czterokrotny wzrost ruchu w Internecie w ciągu czterech lat
Raport Cisco: Czterokrotny wzrost ruchu w Internecie w ciągu czterech lat Strona 1/5 Autorzy dorocznego raportu Cisco VNI Forecast szacują, że liczba urządzeń i połączeń internetowych ulegnie w latach
IDEA. Integracja różnorodnych podmiotów. Budowa wspólnego stanowiska w dyskursie publicznym. Elastyczność i szybkość działania
Integracja różnorodnych podmiotów Budowa wspólnego stanowiska w dyskursie publicznym Elastyczność i szybkość działania IDEA Platforma współpracy/ networking Wsparcie rozwoju Niezależność badawcza, technologiczna
Systemy przyszłościowe. Global Navigation Satellite System Globalny System Nawigacji Satelitarnej
Systemy przyszłościowe Global Navigation Satellite System Globalny System Nawigacji Satelitarnej 1 GNSS Dlaczego GNSS? Istniejące systemy satelitarne przeznaczone są do zastosowań wojskowych. Nie mają
Multimedia w telefonach komórkowych MobileTV jako odpowiedź na oczekiwania mobilnego świata"
Multimedia w telefonach komórkowych MobileTV jako odpowiedź na oczekiwania mobilnego świata" Maciej Staszak Dyr. ds. Rozwoju Usług Multimedialnych ATM S.A. 1 Agenda Kierunki rozwoju rynku Oczekiwania i
PRZEDSIĘWZIĘCIA MORSKIE W KRAJOWYM PROGRAMIE KOSMICZNYM
PRZEDSIĘWZIĘCIA MORSKIE W KRAJOWYM PROGRAMIE KOSMICZNYM Bogdan Wiszniewski Polska Agencja Kosmiczna Gdańsk, 20.11.2018 PLAN PREZENTACJI Wyzwania Zakres działań Oczekiwania Propozycje (kosmicznych) przedsięwzięć
Prognoza Cisco: 13-krotny wzrost globalnego ruchu w sieciach mobilnych na przestrzeni lat
Prognoza Cisco: 13-krotny wzrost globalnego ruchu w sieciach mobilnych na przestrzeni lat 2012-2017 Prognoza Cisco wskazuje, że do 2017 roku technologia 4G będzie obsługiwać prawie 10 % wszystkich połączeń
Ogarniamy prąd, żeby nie ogarnęła nas ciemność TŁO
Gminazjum 67 maj 2014 Ogarniamy prąd, żeby nie ogarnęła nas ciemność TŁO 1. Jakie możliwości daje nam 3Rewolucja Przemysłowa? 2. Jaka jest rola sieci społecznościowych? 3. Jak to robią inni? 4. Jaki jest
Projektowanie Sieci Lokalnych i Rozległych wykład 5: telefonem w satelitę!
Projektowanie Sieci Lokalnych i Rozległych wykład 5: telefonem w satelitę! Dr inż. Jacek Mazurkiewicz Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki e-mail: Jacek.Mazurkiewicz@pwr.wroc.pl Pozycja systemów
Systemy Telekomunikacji Satelitarnej
Systemy Telekomunikacji Satelitarnej część 1: Podstawy transmisji satelitarnej mgr inż. Krzysztof Włostowski Instytut Telekomunikacji PW chrisk@tele.pw.edu.pl Systemy telekomunikacji satelitarnej literatura
Przegląd. Perspektywy sektora telekomunikacyjnego. w krajach OECD: edycja 2003
Przegląd Perspektywy sektora telekomunikacyjnego w krajach OECD: edycja 2003 Overview OECD Communications Outlook: 2003 Edition Polish translation Przeglądy to tłumaczenia fragmentów publikacji OECD. Są
Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. Europejska Agenda Cyfrowa: stan realizacji przez Polskę.
Ministerstwo Europejska Agenda Cyfrowa: stan realizacji przez Polskę. 1 Ministerstwo Zrozumieć cyfryzację Internet staje się centralnym narzędziem konsumpcji treści, w konsekwencji czego obserwuje się
KRZYSZTOF MĄCZEWSKI Geodeta Województwa Mazowieckiego
Biuro Geodety Województwa Mazowieckiego DOŚWIADCZENIA WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W TWORZENIU INFRASTRUKTURY GEOINFORMACYJNEJ DLA ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO KRZYSZTOF MĄCZEWSKI Geodeta Województwa Mazowieckiego
PROTOKÓŁ Z PIERWSZEGO POSIEDZENIA ZESPOŁU KBKiS PAN ds. OBSERWACJI ZIEMI PROGRAMU COPERNICUS
Warszawa, 11.10.2013 PROTOKÓŁ Z PIERWSZEGO POSIEDZENIA ZESPOŁU KBKiS PAN ds. OBSERWACJI ZIEMI PROGRAMU COPERNICUS W dniu 28 czerwca 2013 r., w siedzibie Instytutu Geodezji i Kartografii, przy ul. Modzelewskiego
Strategia Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego w Polsce
Strategia Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego w Polsce Dokumenty List od Premiera Czasy, w których żyjemy, to czasy komputerów, telefonów komórkowych, SMSów, czatów, Internetu i serwisów społecznościowych.
Telekomunikacja satelitarna w zarządzaniu kryzysowym, gospodarce i transporcie.
Telekomunikacja satelitarna w zarządzaniu kryzysowym, gospodarce i transporcie. Telekomunikacja satelitarna w obrocie gospodarczym; Aspekty prawne oraz organizacyjno techniczne wykorzystania technologii
Biuletyn IR Cyfrowego Polsatu lutego 2017
Biuletyn IR Cyfrowego Polsatu 20 26 lutego 2017 Przegląd prasy Prasa o nas Data Prasa o rynku TMT w Polsce 20.02 Rzeczpospolita: Komórkowi giganci nie sięgnęli po unijne miliardy na internet Autor: Urszula
Usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu
Usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu Strona 1 Agenda Usługa jednokierunkowego dostępu do Internetu ASTRA2Connect: nowa usługa triple play Strona 2 Szerokopasmowy dostęp do Internetu (1-way) Cechy
Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. Europejska Agenda Cyfrowa: stan realizacji przez Polskę.
Europejska Agenda Cyfrowa: stan realizacji przez Polskę. 1 Zrozumieć cyfryzację Internet staje się centralnym narzędziem konsumpcji treści, w konsekwencji czego obserwuje się również zmiany społeczne wywołane
Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji NARODOWY PLAN SZEROKOPASMOWY
Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji NARODOWY PLAN SZEROKOPASMOWY ZROZUMIEĆ MISJĘ NPS Internet staje się centralnym narzędziem konsumpcji treści, w konsekwencji czego obserwuje się również zmiany społeczne
Systemy GIS Dziedziny zastosowań systemów GIS
Systemy GIS Dziedziny zastosowań systemów GIS Wykład nr 2 Przykłady implementacji GIS GIS znajduje zastosowanie w różnorakich dziedzinach, poczynając od ekonomii, poprzez ochronę środowiska, a kończąc
Komunikacja w sieciach różnorodnych technologicznie na potrzeby zarządzania kryzysowego koncepcja SECRICOM
Komunikacja w sieciach różnorodnych technologicznie na potrzeby zarządzania kryzysowego koncepcja SECRICOM Warszawa, 15 września 2009 Wojciech Dymowski, PMP Konsultant Zarządzający AGENDA kluczowe potrzeby
www.inteligentne-miasta.eu
ORGANIZATORZY GP Sp. z o.o. oferuje kompleksową organizację eventów, konferencji, spotkań biznesowych, szkoleń tematycznych. Na zlecenie klienta organizujemy również działania marketingowe oraz PR-owe,
ZRSI ZIOM. Zachodniopomorski Internet Optyczny Mieszkańców. Propozycja środowiska naukowego
ZIOM Zachodniopomorski Internet Optyczny Mieszkańców Propozycja środowiska naukowego ZIOM - Agenda Uwarunkowania Cele Koncepcja środowiska naukowego Finansowanie Warianty Wnioski ZIOM - Uwarunkowania Cele
Narzędzia PMR do analizy sektora transportu drogowego
Narzędzia PMR do analizy sektora transportu drogowego Wspomaganie zarządzania relacjami z dostawcami w branży transportowej Analizy bieżącej i przyszłej sytuacji w branży transportu drogowego, rzetelne
Trendy w robotyzacji przemysłu w Polsce i na świecie.
Trendy w robotyzacji przemysłu w Polsce i na świecie. Potrzeby rozwojowe światowego przemysłu powodują, że globalny popyt na roboty przemysłowe odznacza się tendencją wzrostową. W związku z tym, dynamiczny
WÓZ DOWODZENIA I ŁĄCZNOŚCI KW PSP W ŁODZI DOSTĘPNE TECHNOLOGIE, NARZĘDZIA TELEINFORMATYCZNE, KOMUNIKACJA
WÓZ DOWODZENIA I ŁĄCZNOŚCI KW PSP W ŁODZI DOSTĘPNE TECHNOLOGIE, NARZĘDZIA TELEINFORMATYCZNE, KOMUNIKACJA CIĘŻKI SAMOCHÓD DOWODZENIA I ŁĄCZNOŚCI -ZAKUPIONY W RAMACH SYSTEMU ZINTEGROWANYCH STANOWISK KIEROWANIA
Cospa Cos s pa - Sa - Sa a rs t
Od 1982 r. system centrów koordynacji ratownictwa Re Center (RCC), punktów kontaktowyc Rescue Points Of Contacts (SPOC) i koordynacji. satelity na orbitach geo tworzące system GEOSA przeszkody mogące
Podkarpackie inteligentne specjalizacje
Podkarpackie inteligentne specjalizacje jako istotny czynnik wzmacniania konkurencyjności regionu. Leszek Woźniak EUROPA 2020 rozwój inteligentny, a więc rozwój gospodarki bazującej na wiedzy i innowacjach
Handel internetowy napędza wzrost polskiego rynku przesyłek kurierskich
Handel internetowy napędza wzrost polskiego rynku przesyłek kurierskich data aktualizacji: 2016.06.08 Polski rynek KEP (przesyłek kurierskich, ekspresowych i paczkowych) w 2015 r. wzrósł o 10% osiągając
Wykład 1. Cechy inwestycji/biznesu w telekomunikacji Różna systematyka Problem ostatniej mili, dobra rzadkie Efektywność ekonomiczna sieci
Wykład 1 Cechy inwestycji/biznesu w telekomunikacji Różna systematyka Problem ostatniej mili, dobra rzadkie Efektywność ekonomiczna sieci Cel przedmiotu OST (ORGANIZACJA SEKTORA TELEKOMUNIKACYJNEGO) Przekazanie
Kierunki wspierania. Wyniki projektu Insight 2030
Warszawa, 1 marca 2012 Kierunki wspierania innowacyjności ci przedsiębiorstw. Wyniki projektu Insight 2030 Beata Lubos, Naczelnik Wydziału Polityki Innowacyjności, Departament Rozwoju Gospodarki, Ministerstwo
Uniwersytet Warszawski, Wydział Fizyki. wzmocnienie. fale w fazie. fale w przeciw fazie zerowanie
A źródło B oddziaływanie z atmosferą C obiekt, oddziaływanie z obiektem D detektor E zbieranie danych F analiza A D G zastosowania POWIERZCHNIA ZIEMI Satelity lub ich układy wykorzystywane są również do
WiComm dla innowacyjnego Pomorza
Centrum Doskonałości WiComm WiComm dla innowacyjnego Pomorza Michał Mrozowski wicomm@wicomm.pl Centrum Doskonałości WiComm Inżynieria Systemów Komunikacji Bezprzewodowej Politechnika Gdańska Ul. Narutowicza
Rynek zintegrowanych usług telekomunikacyjnych w Polsce 2015. Analiza pakietów i usług wiązanych
Rynek zintegrowanych usług telekomunikacyjnych w Polsce 2015 Rynek zintegrowanych usług telekomunikacyjnych w Polsce 2015 2 Język: polski, angielski Data publikacji: Grudzień 2015 Format: pdf Cena od:
Promieniowanie stacji bazowych telefonii komórkowej na tle pola elektromagnetycznego wytwarzanego przez duże ośrodki radiowo-telewizyjne
Promieniowanie stacji bazowych telefonii komórkowej na tle pola elektromagnetycznego wytwarzanego przez duże ośrodki radiowo-telewizyjne Fryderyk Lewicki Telekomunikacja Polska, Departament Centrum Badawczo-Rozwojowe,
DNI technik SATELITARNYCH 21-24 CZERWCA 2007. ROLNICTWO zastosowania rozwiązań GIS
DNI technik SATELITARNYCH 21-24 CZERWCA 2007 ROLNICTWO zastosowania rozwiązań GIS Rolnictwo Współczesne rolnictwo w równym stopniu jak rozwiązań technicznych potrzebuje fachowej wiedzy i nowości technologicznych.
12.08.2014, Łódź. Szkolenie z zakresu krajowych Programów Operacyjnych na lata 2014-2020
12.08.2014, Łódź Szkolenie z zakresu krajowych Programów Operacyjnych na lata 2014-2020 Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 12.08.2014, Łódź PLAN PREZENTACJI 1. Opis Programu Operacyjnego
Tendencje związane z rozwojem sektora energetyki w Polsce wspieranego z funduszy UE rok 2015 i co dalej?
Miasto 2010 efektywność energetyczna w miastach Tendencje związane z rozwojem sektora energetyki w Polsce wspieranego z funduszy UE rok 2015 i co dalej? Elżbieta Bieńkowska Minister Rozwoju Regionalnego
Telekomunikacja - sektor gospodarczy :
Cel przedmiotu OST (ORGANIZACJA SEKTORA TELEKOMUNIKACYJNEGO) Telekomunikacja - sektor gospodarczy : Przekazanie podstawowych, encyklopedycznych, wybranych informacji na temat warunków funkcjonowania telekomunikacji
Xway. Inne podejście do lokalizacji GPS obiektów mobilnych i zarządzania flotą
Xway Inne podejście do lokalizacji GPS obiektów mobilnych i zarządzania flotą prosty zakup: zainstaluj i korzystaj - brak umów! 3 lata transmisji GPRS na terenie Polski! aktywna ochrona pojazdu najwyższej
SAMOCHODOWY RADAR POWSZECHNEGO STOSOWANIA
Koncern Delphi opracował nowy, wielofunkcyjny, elektronicznie skanujący radar (ESR). Dzięki wykorzystaniu pozbawionej ruchomych części i sprawdzonej technologii monolitycznej, radar ESR zapewnia najlepsze
Efektywność i bezpieczeństwo biznesu morskiego - impulsy dla wdrożeń IT
Efektywność i bezpieczeństwo biznesu morskiego - impulsy dla wdrożeń IT wykorzystanie technologii ICT dziś systemy automatyki przemysłowej oraz sensory pozwalają na zdalne monitorowanie pracy urządzeń
DO CELU PROWADZI TRAFFIC TOMTOM NAJSZYBCIEJ TOMTOM TRAFFIC PROWADZI DO CELU SZYBCIEJ
TOMTOM TRAFFIC PROWADZI DO CELU SZYBCIEJ TomTom to wiodący dostawca usług informujących o ruchu drogowym. Firma TomTom monitoruje, przetwarza i dostarcza informacje o ruchu drogowym z wykorzystaniem opracowanych
Branża kablowa na tle rynku telekomunikacyjnego
Branża kablowa na tle rynku telekomunikacyjnego Jerzy Straszewski Prezes Zarządu Polskiej Izby Komunikacji Elektronicznej Konferencja Technik Szerokopasmowych VECTOR, Gdynia maj 2012 Polski rynek telekomunikacyjny
POPRAWKI PL Zjednoczona w różnorodności PL 2010/2208(INI) Projekt opinii Norbert Glante (PE v01-00)
PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Komisja Przemysłu, Badań Naukowych i Energii 15.12.2010 2010/2208(INI) POPRAWKI 1-12 Norbert Glante (PE452.612v01-00) Zastosowania w transporcie globalnych systemów nawigacji
Potrzeby polskich przedsiębiorstw - Program Sektorowy INNOLOG. dr inż. Stanisław Krzyżaniak
Potrzeby polskich przedsiębiorstw - Program Sektorowy INNOLOG dr inż. Stanisław Krzyżaniak Logistyka w Polsce 2 Cel główny Cel horyzontalny dla gospodarki wynikający z realizacji programu badawczo-rozwojowego
Satelitarna informacja o środowisku Stanisław Lewiński Zespół Obserwacji Ziemi
Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk - CBK PAN Satelitarna informacja o środowisku Stanisław Lewiński Zespół Obserwacji Ziemi Photo:myocean.eu Warszawa, 07 października 2015 1 w. XX XXI era
PIĘĆ ŻYWIOŁÓW. Wolność informacja - bezpieczeństwo konferencja finałowa programu. Budowa narodowego systemu satelitarnego.
PIĘĆ ŻYWIOŁÓW. Wolność informacja - bezpieczeństwo konferencja finałowa programu Budowa narodowego systemu satelitarnego. Legislacja Tadeusz Krzywda Kraków 17 Czerwca 2014 Potrzeba i cel wydania ustawy.
Problemy i wyzwania analizy obszaru ICT
Problemy i wyzwania analizy obszaru ICT Rafał Żelazny Główny Konsultant Zespołu ds. Wdrażania i Monitoringu Strategii Społeczeństwa Informacyjnego Województwa Śląskiego do roku 2015 22.11.2013, TECHNOPARK
Aktywne formy kreowania współpracy
Projekt nr... Kształtowanie sieci współpracy na rzecz bezpieczeństwa energetycznego Dolnego Śląska ze szczególnym uwzględnieniem aspektów ekonomiczno społecznych Aktywne formy kreowania współpracy Dr inż.
ug geoinformacyjnychnych na przykładzie
Małgorzata Gajos Rozwój j usług ug geoinformacyjnychnych na przykładzie geoportalu Zakopane 25-28.09.2007 Geoinformacja Informacja uzyskiwana w drodze interpretacji danych geoprzestrzennych (dotyczących
Michał Brzycki Plan prezentacji: Definicja cyfryzacji telewizji naziemnej Konieczność wprowadzenia cyfryzacji Harmonogram wyłączania telewizji analogowej w innych krajach Korzyści i koszty cyfryzacji telewizji
Znaczenie telekomunikacji we współdziałaniu z systemami nawigacyjnymi. Ewa Dyner Jelonkiewicz. ewa.dyner@agtes.com.pl Tel.
TELEKOMUNIKACJA SATELITARNA-GOSPODARCZE I STRATEGICZNE KORZYŚCI DLA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ Warszawa, 12 grudnia 2014 Znaczenie telekomunikacji we współdziałaniu z systemami nawigacyjnymi Ewa Dyner Jelonkiewicz
Internet szerokopasmowy w Polsce
Internet szerokopasmowy w Polsce Czy za pięć lat wciąż będziemy na szarym końcu raportu OECD? Raport Warszawa, 29.10.2009 Stopień penetracji usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu jest obecnie jednym
Biuletyn IR Cyfrowego Polsatu. 26 marca 2 kwietnia 2018
Biuletyn IR Cyfrowego Polsatu 26 marca 2 kwietnia 2018 Przegląd prasy Puls Biznesu 26 marca 2018 r. Energetyka chce mieć cenne pasmo Autor: Magdalena Graniszewska Do projektu nowelizacji Prawa telekomunikacyjnego
GEOMATYKA program podstawowy. dr inż. Paweł Strzeliński Katedra Urządzania Lasu Wydział Leśny UP w Poznaniu
GEOMATYKA program podstawowy 2017 dr inż. Paweł Strzeliński Katedra Urządzania Lasu Wydział Leśny UP w Poznaniu W 1968 roku Departament Obrony USA podjął decyzję o połączeniu istniejących programów, w
Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów. dla Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii
PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Komisja Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów 29.5.2012 2011/0299(COD) PROJEKT OPINII Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów dla Komisji Przemysłu, Badań Naukowych
C C C C C C C. Automatyczne zarządzanie jakością w sieciach restauracji.
C C C C C C C Automatyczne zarządzanie jakością w sieciach restauracji. Spełnienie wymagań, wzrost jakości, obniżenie kosztów dzięki kompletnemu, cyfrowemu rozwiązaniu pomiarowemu testo Saveris Restaurant.
Relacja zakresu nauk humanistyczno-społecznych z Krajową Inteligentną Specjalizacją
Relacja zakresu nauk humanistyczno-społecznych z Krajową Inteligentną Specjalizacją Inteligentne uczenie się Moduł nr 1 Inteligentne szkolnictwo wyższe dla inteligentnej gospodarki i jej kadr Inteligentne
Rynek kablowy w Polsce i w Europie
Rynek kablowy w Polsce i w Europie Jerzy Straszewski Prezes Zarządu Polskiej Izby Komunikacji Elektronicznej 14 Konferencja Technik Szerokopasmowych VECTOR, Gdynia maj 2015 2015 wzrost ogólnej liczby klientów
ROADSHOW2016. Wprowadzenie. Rynek telekomunikacji w Polsce. Marcin Bieńkowski. kontakt: marcin.w.bienkowski@gmail.com
Wprowadzenie Rynek telekomunikacji w Polsce Marcin Bieńkowski kontakt: marcin.w.bienkowski@gmail.com Rynek telekomunikacyjny w Polsce W 2014 r. łączna wartość polskiego rynku telekomunikacyjnego wyniosła
Jerzy Majchrzak Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu
Jerzy Majchrzak Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu AUTOEVENT 2014 2 PRZEMYSŁ MOTORYZACYJNY Jeden z największych producentów samochodów i komponentów motoryzacyjnych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.
Usługi. biznesowego. dla segmentu. w Polsce 2012 Prognozy rozwoju na lata 2012-2016. 2edycja! telekomunikacyjne. Data publikacji: IV kwartał 2012
2edycja! Usługi telekomunikacyjne dla segmentu biznesowego w Polsce 2012 Prognozy rozwoju na lata 2012-2016 Data publikacji: IV kwartał 2012 Język: polski, angielski Słowo od autora Usługi telekomunikacyjne
15396/14 lo/mik/gt 1 DG G C 3
Rada Unii Europejskiej Bruksela, 14 listopada 2014 r. (OR. en) 15396/14 ESPACE 85 COMPET 617 RECH 435 IND 329 TRANS 517 CSDP/PSDC 654 PESC 1161 EM 158 NOTA Od: Do: Dotyczy: Prezydencja Komitet Stałych
Prognozy rozwoju zintegrowanego rynku komunikacji elektronicznej w Polsce
Prognozy rozwoju zintegrowanego rynku komunikacji elektronicznej w Polsce Szanse rozwojowe w latach 2014-2018 Grzegorz Bernatek, Audytel SA 19.03.2014 Plan prezentacji Monitor rynku telekomunikacyjnego
Usługi szerokopasmowe dla administracji lokalnej i instytucji rządowych na terenach pozbawionych infrastruktury naziemnej.
Usługi szerokopasmowe dla administracji lokalnej i instytucji rządowych na terenach pozbawionych infrastruktury naziemnej O Eutelsat Communications NajwaŜniejsze fakty Przychody według portfolio usług
Budowa infrastruktury użytkowej systemu pozycjonowania satelitarnego w województwie mazowieckim
Budowa infrastruktury użytkowej systemu pozycjonowania satelitarnego w województwie mazowieckim Paweł Tabęcki Biuro Geodety Województwa Mazowieckiego Dział Katastralnej Bazy Danych sierpień 2006 Plan prezentacji
Wzrost efektywności ekonomicznej w rolnictwie
Wzrost efektywności ekonomicznej w rolnictwie Podejmowanie decyzji i procesy w gospodarstwie Prowadzenie firmy to ciągłe podejmowanie decyzji w warunkach niepewności. Na osiągnięty wynik ekonomiczny gospodarstwa
Polska polityka kosmiczna koordynacja działań administracji publicznej. 19 lutego 2015 r.
Polska polityka kosmiczna koordynacja działań administracji publicznej Anna Kobierzycka, Naczelnik Wydziału Polityki Kosmicznej Departament Innowacji i Przemysłu, Ministerstwo Gospodarki 19 lutego 2015
dr hab. inż. P. Samczyński, prof. PW; pok. 453, tel. 5588, EIK
dr hab. inż. P. Samczyński, prof. PW; pok. 453, tel. 5588, e-mail: psamczyn@elka.pw.edu.pl EIK Programowy symulator lotu samolotów i platform bezzałogowych Celem pracy jest opracowanie interfejsów programowych
Wykorzystanie nowoczesnych technologii w zarządzaniu drogami wojewódzkimi na przykładzie systemu zarządzania opartego na technologii GPS-GPRS.
Planowanie inwestycji drogowych w Małopolsce w latach 2007-2013 Wykorzystanie nowoczesnych technologii w zarządzaniu drogami wojewódzkimi na przykładzie systemu zarządzania opartego na technologii GPS-GPRS.
Piotr Marciniak Krajowa Izba Komunikacji Ethernetowej. 10 września 2015 r.
Obniżanie barier inwestycyjnych przez JST na przykładzie określania wysokości opłat za zajęcie pasa drogowego dla urządzeń i infrastruktury telekomunikacyjnej Piotr Marciniak Krajowa Izba Komunikacji Ethernetowej
Jak usługi mobilne zmieniają i kreują nowe media. Piotr Długiewicz
Jak usługi mobilne zmieniają i kreują nowe media Piotr Długiewicz Ewolucja praktyki marketingowej Mass Marketing Segment Marketing Customer Marketing Real-Time Marketing Brak segmentacji Wynik mierzony
Wojciech Grządzielski, Adam Jaśkowski, Grzegorz Wielgus
SIEĆ DYSTRYBUCYJNA OGNIWEM STRATEGICZNEJ ROZBUDOWY SYSTEMU GAZOWEGO ZWIĘKSZAJĄCEGO BEZPIECZEŃSTWO DOSTAW GAZU ZIEMNEGO ORAZ STOPIEŃ DOSTĘPU SPOŁECZEŃSTWA DO SIECI Wojciech Grządzielski, Adam Jaśkowski,
Komisja Transportu i Turystyki. w sprawie budżetu ogólnego Unii Europejskiej na rok budżetowy 2016 wszystkie sekcje (2015/XXXX(BUD))
Parlament Europejski 2014-2019 Komisja Transportu i Turystyki 2015/XXXX(BUD) 23.6.2015 PROJEKT OPINII Komisji Transportu i Turystyki dla Komisji Budżetowej w sprawie budżetu ogólnego Unii Europejskiej
Nawigacja satelitarna
Nawigacja satelitarna Warszawa, 17 lutego 2015 Udział systemów nawigacji w wybranych działach gospodarki - aspekty bezpieczeństwa i ekonomiczne efekty Ewa Dyner Jelonkiewicz ewa.dyner@agtes.com.pl Tel.607459637
Polska Cyfrowa impulsem do e-rozwoju Marta Grabowska, Uniwersytet Warszawski. Warszawa, 26 maja 2015 r.
Polska Cyfrowa impulsem do e-rozwoju Marta Grabowska, Uniwersytet Warszawski Warszawa, 26 maja 2015 r. Rozwój społeczny koncepcja Alvina Tofflera Trzecia fala Warszawa, 1997 Społeczeństwo agrarne * Społeczeństwo
PAK i Krajowy Program Kosmiczny
PAK i Krajowy Program Kosmiczny Grzegorz Brona Prezes Polskiej Agencji Kosmicznej Page 1 Ostatnie miesiące to pasmo sukcesów polskiego sektora kosmicznego Page 2 Projekty NCBiR (2017) ScanSAT platforma
Za szczególne zaangażowanie i wkład w opracowanie raportu autorzy dziękują:
Foresight Przyszłość technik satelitarnych w Polsce to realizowany przez Polskie Biuro ds. Przestrzeni Kosmicznej projekt, którego celem jest ocena perspektyw i korzyści z wykorzystania technik satelitarnych
GSMONLINE.PL old. Ponad miliard GB danych w rok
GSMONLINE.PL old Ponad miliard GB danych w rok 2019-04-29 Dostęp do internetu wszędzie i w każdej chwili - to hasło, które naprawdę trafiło do serc użytkowników technologii mobilnych. Wraz z upowszechnianiem
TECZKA PRASOWA. Czym jest FINANCE-TENDER.COM?
Czym jest FINANCE-TENDER.COM? FINANCE-TENDER.COM jest pierwszą w Polsce platformą przetargową i ogłoszeniową oferującą nowoczesną metodę przeprowadzania przetargów elektronicznych oraz umożliwiającą przedsiębiorstwom
Informatyzacja administracji publicznej w Polsce w świetle polityki społeczeństwa informacyjnego UE
EDYTA BARACZ Informatyzacja administracji publicznej w Polsce w świetle polityki społeczeństwa informacyjnego UE Społeczeństwo informacyjne to typ społeczeństwa, którego kształtowanie się ściśle związane
Rynek usług telekomunikacyjnych w Chorwacji :45:44
Rynek usług telekomunikacyjnych w Chorwacji 2014-07-02 15:45:44 2 Analiza chorwackiego sektora telekomunikacyjnego - najważniejsze wskaźniki, telekomunikacja w dobie kryzysu, główni gracze na rynku, podsumowanie
INEA największy regionalny operator telekomunikacyjny w Wielkopolsce
INEA największy regionalny operator telekomunikacyjny w Wielkopolsce Poznań, 2010 1 Cyfrowy DOM INEA Twój Dom Cyfrowy Dom Spółka INEA S.A. jest największym regionalnym operatorem telekomunikacyjnym w Wielkopolsce,
Multimedia - przychody z Internetu równe przychodom z telefonii stacjonarnej
GSMONLINE.PL Multimedia - przychody z Internetu równe przychodom z telefonii stacjonarnej 2009-02-25 Multimedia opublikowały swoje wyniki za 2008 r.: Na dzień 31 grudnia 2008 r. Grupa posiadała łącznie
Sieci szerokopasmowe rola samorządów wynikająca z przepisów Megaustawy 2009
Sieci szerokopasmowe rola samorządów wynikająca z przepisów Megaustawy 2009 Michał Półtorak Dyrektor Delegatury UKE w Zielonej Górze e-mail: m.poltorak@uke.gov.pl 1. Wstęp Sieci szerokopasmowe stanowią
Satelitarna pomoc w gospodarstwie
Satelitarna pomoc w gospodarstwie Rolnictwo precyzyjne w intuicyjnej aplikacji 15 XI 2018, EKMA Co to SatAgro? Polski startup i usługa dostępna od 2015 r. Zautomatyzowany monitoring satelitarny pól za
PRZECIWDZIAŁANIE I ADAPTACJA DO ZMIAN KLIMATU
PRZECIWDZIAŁANIE I ADAPTACJA DO ZMIAN KLIMATU W ŚWIETLE PROJEKTÓW ROZPORZĄDZEŃ DOTYCZĄCYCH POLITYKI SPÓJNOŚCI NA LATA 2014-2020 Piotr Żuber Dyrektor Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej Ministerstwo