Projekt ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia w świetle rozporządzeń UE 852/2004 i 882/2004

Transkrypt

1 o bezpieczeństwie żywności i w świetle rozporządzeń UE 852/2004 i 882/2004 Katarzyna Poskoczym Departament Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku Główny Inspektorat Sanitarny 1

2 Zmiany w przepisach Od dnia 1 stycznia 2006 r. obowiązują Polskę wprost rozporządzenia wspólnotowe: 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych, 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt, 2073/2005 Komisji w sprawie kryteriów mikrobiologicznych dotyczących środków spożywczych. 2

3 Ustawodawstwo wspólnotowe ROZPORZĄDZENIA UE DECYZJE UE WYROKI EUROPEJSKIEGO TRYBUNAŁU SPRAWIEDLIWOŚCI USTAWY KRAJOWE ROZPORZĄDZENIA KRAJOWE 3

4 Projekt nowej ustawy: określa wymagania niezbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa żywności i w zakresie nieuregulowanym rozporządzeniami wspólnotowymi umożliwia właściwe stosowanie regulacji zawartych w rozporządzeniach wspólnotowych poprzez wprowadzone przepisy kompetencyjne wdraża regulacje zawarte w dyrektywach organów Unii Europejskiej 4

5 Układ ustawy I. Przepisy ogólne i objaśnienia określeń, II. Wymagania zdrowotne i znakowanie żywności, III. Materiały i wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością, IV. Wymagania higieniczne, V. Urzędowe kontrole żywności, VI. Właściwość organów oraz współpraca w zakresie bezpieczeństwa żywności, VII. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez środki spożywcze VIII. Przepisy karne i kary pieniężne. 5

6 o bezpieczeństwie żywności i Projektowana ustawa zastąpi dotychczasowe akty prawne: ustawę z dnia 11 maja 2001 r. o warunkach zdrowotnych żywności i (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 265 i Nr 178, poz. 1480) ustawę z dnia 6 września 2001 r. o materiałach i wyrobach przeznaczonych do kontaktu z żywnością (Dz. U. Nr 128, poz. 1408, z późn.. zm.) 6

7 wprowadza szereg definicji z obszaru bezpieczeństwa żywności w tym t najważniejsze definicje żywności, bezpieczeństwa żywności, przedsiębiorcy, produkcji środków spożywczych (art. 3), określa, ze żywność niespełniająca wymagań zdrowotnych nie może być wprowadzana do obrotu ani stosowana do produkcji innych środków spożywczych bezpieczeństwo żywności - ogół warunków, które muszą być spełniane, dotyczących w szczególności stosowanych substancji dodatkowych i aromatów, poziomów substancji zanieczyszczających, pozostałości pestycydów, warunków napromieniania żywności, cech organoleptycznych, nych, i działań, które muszą być podejmowane na wszystkich etapach produkcji lub obrotu żywnością w celu zapewnienia zdrowia i życia człowieka (art. 3 ust. 2 pkt 5) 7

8 o bezpieczeństwie żywności i wprowadza zasadę klauzuli bezpieczeństwa (art. 7) - możliwość zawieszenia lub ograniczenia (w drodze rozporządzenia Ministra Zdrowia) obrotu żywnością nie spełniającą wymagań, a już będącą w obrocie, po uzyskaniu informacji, że żywność ta może zagrażać zdrowiu lub życiu ludzi - rozporządzenie to minister właściwy do spraw zdrowia przekazuje niezwłocznie, wraz z uzasadnieniem, innym państwom członkowskim Unii Europejskiej i Komisji Europejskiej - rozporządzenie jest uchylane z chwilą wejścia w życie odpowiednich ich przepisów Unii Europejskiej mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa żywności lub z chwilą odmowy przyjęcia przez organy Unii Europejskiej takich przepisów 8

9 określa, że substancje dodatkowe mogą być stosowane w żywności (art. 9), jeżeli: - przy dozwolonej dawce, nie stanowią zagrożenia dla zdrowia lub życia człowieka, - ich stosowanie jest uzasadnione technologicznie, a cel ich stosowania nie może być osiągnięty w inny sposób, praktycznie możliwy z punktu widzenia technologicznego i ekonomicznego, - ich użycie nie wprowadza konsumenta w błąd wprowadza delegację dla Ministra właściwego do spraw zdrowia do określenia, w drodze rozporządzenia, m.in. dopuszczalnych celów stosowania w żywności substancji dodatkowych, ich funkcji technologicznych, wykazu dozwolonych substancji dodatkowych które mogą być wprowadzane do obrotu i stosowane w żywności oraz szczegółowe warunki ich stosowania (art. 10) 9

10 umożliwia wprowadzenie do obrotu i stosowanie w żywności na terytorium torium RP substancji dodatkowych niezamieszczonych w wykazie dozwolonych substancji dodatkowych poprzez wydanie przez Ministra właściwego do spraw zdrowia z rozporządzenia w tym zakresie (art. 11) po wydaniu takiego rozporządzenia Minister występuje do Komisji Europejskiej z wnioskiem o dopuszczenie takiej substancji dodatkowej do obrotu i stosowania w żywności na terytorium Wspólnoty Europejskiej, Minister niezwłocznie uchyla ww. rozporządzenie, jeżeli: - zachodzi uzasadnione podejrzenie, że stosowanie tej substancji dodatkowej może stanowić zagrożenie dla zdrowia lub życia człowieka, - Komisja Europejska w terminie 2 lat od wejścia w życie ww. rozporządzenia orządzenia nie przedstawi propozycji dopuszczenia tej substancji dodatkowej do obrotu i stosowania w żywności na terytorium Wspólnoty Europejskiej, - Rada Unii Europejskiej w terminie 18 miesięcy od dnia przedstaw przez Komisję Europejską nie przyjmie odpowiednich środków Rada Unii Europejskiej w terminie 18 miesięcy od dnia przedstawienia propozycji 10

11 określa, że aromaty i rozpuszczalniki używane lub stosowane w produkcji żywności nie mogą zawierać pierwiastków i substancji chemicznych w ilościach szkodliwych dla zdrowia człowieka (art. 12), - stosowanie aromatów i innych składników żywności o właściwościach aromatyzujących powinno być uzasadnione technologicznie i nie może prowadzić do występowania w żywności substancji aktywnych pochodzących z aromatów w ilościach mogących niekorzystnie oddziaływać na zdrowie człowieka (art. 13) stanowi, że stosowanie rozpuszczalników ekstrakcyjnych w produkcji żywności lub składników żywności powinno być uzasadnione technologicznie i nie może powodować występowania w żywności lub jej składnikach pozostałości w ilościach mogących niekorzystnie oddziaływać na zdrowie człowieka (art. 14) 11

12 zawiera delegacje dla Ministra właściwego do spraw zdrowia w porozumieniu ozumieniu z Ministrem właściwym do spraw rolnictwa do określenia, w drodze rozporządzenia: - najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów, które mogą znajdować się w środkach spożywczych lub na ich powierzchni (art.. 15), - sposobu i procedur stosowanych przy pobieraniu próbek oraz kryteriów dla metod analitycznych do celów urzędowej kontroli żywności i monitoringu oringu dla oznaczania poziomów: - pozostałości pestycydów, - zanieczyszczeń chemicznych i biologicznych, w tym dioksyn i polichlorowanych bifenyli o właściwościach podobnych do dioksyn (art. 16) - maksymalnych poziomów substancji zanieczyszczających innych niż określone w przepisach rozporządzenia Komisji (WE) nr 466/2001 z dnia 8 marca 2001 r. ustalającego najwyższe dopuszczalne poziomy dla niektórych substancji zanieczyszczających w środkach spożywczych (jest to delegacja fakultatywna - przy wydawaniu Ministrowie uwzględnią potwierdzone dane naukowe oraz zapewnienie bezpieczeństwa żywności ci) 12

13 określa, że środki spożywcze mogą być poddawane napromienianiu promieniowaniem jonizującym wyłącznie w celu eliminacji lub zmniejszenia liczby drobnoustrojów chorobotwórczych do poziomu zapewniającego bezpieczeństwo żywności, zapobiegania psuciu się żywności poprzez eliminację mikroorganizmów, w tym chorobotwórczych i przedłużenia okresu przydatności do spożycia (art. 18) - napromienianie żywności jest dopuszczalne wyłącznie jeżeli nie stanowi zagrożenia dla zdrowia lub życia człowieka oraz jest uzasadnione technologicznie (art. 19) - napromienianie żywności może być wykonywane przez zakłady, które uzyskały zgodę, w drodze decyzji, Głównego Inspektora Sanitarnego - zakładowi nadaje się numer identyfikacyjny (art. 20) - Główny Inspektor Sanitarny zawiesza lub cofa ww. zgodę w przypadku dku stwierdzenia, że zakład dokonuje napromieniania żywności w sposób niezgodny z przepisami ustawy lub z warunkami określonymi w decyzji 13

14 określa, że środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego ego powinny spełniać wymagania: - określone dla środków spożywczych powszechnie spożywanych oraz - szczególne wymagania w zakresie składu oraz sposobu produkcji, zapewniające, że środki te będą zaspokajały specjalne potrzeby żywieniowe ż konsumentów (art. 25) zawiera delegację dla Ministra właściwego do spraw zdrowia do określenia w drodze rozporządzenia m.in.: (art. 26) - przeznaczenia środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, - szczegółowych wymagań, jakie powinny spełniać te produkty, w szczególności w zakresie ich składu, - wykazu substancji chemicznych dodawanych do nich ze względu na konieczność zaspokajania przez nie specjalnych potrzeb żywieniowych ych 14

15 stanowi, że suplementy diety mogą zawierać w swoim składzie witaminy i składniki mineralne, które normalnie znajdują się w żywności i spożywane s są jako jej część oraz inne substancje wykazujące efekt odżywczy lub inny efekt fizjologiczny (art. 27) - przeznaczone dla ostatecznego konsumenta wprowadzane są do obrotu w opakowaniu - oznakowanie, prezentacja i reklama suplementów diety nie mogą zawierać z informacji stwierdzających lub sugerujących, że zbilansowana i zróżnicowana dieta nie może dostarczyć wystarczających dla organizmu ilości składników odżywczych zawiera delegację dla Ministra właściwego do spraw zdrowia do określenia w drodze rozporządzenia: - wykazu witamin i składników mineralnych, oraz ich form chemicznych, które mogą być stosowane w produkcji suplementów diety - szczególne wymagania w zakresie oznakowania suplementów diety 15

16 dopuszcza wzbogacanie żywności witaminami lub składnikami ze względu na zapobieganie niedoborom lub korygowanie niedoborów jednego lub b kilku składników odżywczych w żywności (art. 28) - związki chemiczne dodawane do żywności jako źródło witamin i składników mineralnych muszą być bioprzyswajalne i nie mogą powodować zagrożenia życia lub zdrowia człowieka zawiera delegację dla Ministra właściwego do spraw zdrowia do określenia w drodze rozporządzenia: - warunków stosowania substancji wzbogacających dodawanych do żywności, - szczególne wymagania dotyczące znakowania żywności wzbogacanej, - wykazy środków spożywczych, które mogą być wzbogacane oraz witamin i składników mineralnych oraz ich form chemicznych, które mogą być b stosowane do wzbogacania żywności 16

17 doprecyzowuje przepisy dotyczące wprowadzania po raz pierwszy do obrotu środków specjalnego przeznaczenia żywieniowego, suplementów diety oraz środków spożywczych wzbogacanych, które znajdują się w obrocie w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej (art. 29) - przedsiębiorca będzie obowiązany do powiadomienia Głównego Inspektora Sanitarnego o ich wprowadzaniu do obrotu, wskazania nazwy środka spożywczego i jego producenta oraz przedłożenia dokumentu potwierdzającego powiadomienie właściwego organu tego państwa członkowskiego, w którym nastąpiło wprowadzenie danego produktu po raz pierwszy do obrotu 17

18 o bezpieczeństwie żywności i ogranicza czas trwania postępowania wyjaśniającego dotyczącego wprowadzanych po raz pierwszy do obrotu środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, suplementów diety i środków spożywczych wzbogacanych do 60 dni roboczych i wprowadza obowiązek każdorazowo informowania przedsiębiorcy na piśmie o wynikach przeprowadzonego postępowania (art. 30 ), umożliwia przedsiębiorcy przedłożenie opinii o produkcie wprowadzanym po raz pierwszy do obrotu wydanej przez jednostkę naukową państwa członkowskiego Unii Europejskiej, jeżeli w trakcie postępowania wyjaśniającego przedsiębiorca zostanie zobowiązany do tego przez Głównego Inspektora Sanitarnego (art. 31) - obecnie przedsiębiorca dostarcza opinię jedynie polskiej jednostki naukowej, - koszty wydania takich opinii mają ponosić przedsiębiorcy 18

19 o bezpieczeństwie żywności i wprowadza możliwość wydania przez Głównego Inspektora Sanitarnego decyzji o niedopuszczeniu do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej ej Polskiej jako środka spożywczego, produktu objętego powiadomieniem, jeżeli i ze względu na właściwości farmakologiczne lub ryzyko dla zdrowia konieczne jest zakwalifikowanie tego produktu jako produkt leczniczy (art. 32), - o ww. decyzji Główny Inspektor Sanitarny powiadamia pozostałe państwa p członkowskie i Komisję Europejską - w przypadku stwierdzenia, że taki środek spożywczy znajduje się w obrocie, właściwy państwowy powiatowy inspektor sanitarny podejmuje decyzję o czasowym wstrzymaniu wprowadzania tego środka spożywczego do obrotu lub wycofaniu z obrotu, do czasu wyjaśnienia sprawy 19

20 określa, że naturalne wody mineralne różnią się od wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi charakterystycznymi właściwościami, w szczególności zawartością składników mineralnych i pierwiastków śladowych oraz pierwotną czystością pod względem chemicznym i mikrobiologicznym (art. 33) - ujęcia naturalnych wód mineralnych oraz instalacje i urządzenia służące do wydobywania, transportu i rozlewu, a także opakowania, muszą zabezpieczać te wody przed zanieczyszczeniem lub zmianą ich charakterystycznego składu mineralnego - oznakowanie wód przeznaczonych do spożycia przez ludzi nieodpowiadających wymaganiom naturalnej wody mineralnej nie może zawierać oznaczenia naturalna woda mineralna 20

21 stanowi, że naturalne wody mineralne wprowadzane do obrotu w Polsce muszą być uznane jako naturalne wody mineralne przez: (art.. 34) - Głównego Inspektora Sanitarnego, jeżeli woda wydobywana jest z otworu znajdującego się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; - właściwy organ innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, jeżeli woda wydobywana jest z otworu znajdującego się na terytorium tego państwa lub - Głównego Inspektora Sanitarnego albo właściwy organ innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, jeżeli woda wydobywana jest z otworu znajdującego się na terytorium państwa trzeciego wykaz wód uznanych za naturalne wody mineralne jest publikowany w drodze obwieszczenia w dzienniku urzędowym Ministra właściwego do d spraw zdrowia (art. 36) dotychczas GIS dokonał uznania 47 wód - Główny Inspektor Sanitarny przekazuje Komisji Europejskiej informacje o uznaniu i o uchyleniu uznania wody jako naturalnej wody mineralnej. ej. 21

22 określa, że grzyby uprawne oraz grzyby rosnące w warunkach naturalnych, świeże lub suszone, objęte wykazem w rozporządzeniu Ministra właściwego do spraw zdrowia, mogą być wprowadzane do obrotu lub stosowane do produkcji przetworów grzybowych oraz środków spożywczych zawierających grzyby. - grzyby oraz ich przetwory muszą spełniać wymagania w zakresie maksymalnych poziomów substancji zanieczyszczających chemicznych i biologicznych, najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów, substancji dodatkowych, aromatów, napromieniania oraz skażeń promieniotwórczych - grzyby świeże i suszone są dopuszczane do obrotu przez klasyfikatorów grzybów lub grzyboznawców 22

23 o bezpieczeństwie żywności i stanowi, że środki spożywcze wprowadzane do obrotu są oznakowane (art. 43) - doprecyzowuje, co to znaczy oznakowanie środków spożywczych, które obejmuje wszelkie informacje w postaci napisów i innych oznaczeń - w tym znaki towarowe i handlowe, elementy graficzne i symbole, dotyczące środka spożywczego i umieszczone na opakowaniu, etykiecie, obwolucie, ulotce, zawieszce lub w dokumencie, które odnoszą się do tego środka spożywczego i są dołączone do niego w obrocie 23

24 określa, że oznakowanie środka spożywczego nie może: (art. 44) - wprowadzać konsumenta w błąd, w szczególności: - co do charakterystyki środka spożywczego, w tym jego nazwy, rodzaju, właściwości, składu, ilości, trwałości, źródła lub miejsca pochodzenia, metod wytwarzania lub produkcji, -poprzez przypisywanie środkowi spożywczemu działania lub właściwości, których nie posiada, - poprzez sugerowanie, że środek spożywczy posiada szczególne właściwości, jeżeli wszystkie podobne środki spożywcze posiadają takie właściwości; - przypisywać środkowi spożywczemu właściwości zapobiegania chorobom lub ich leczenia albo odwoływać się do takich właściwości - ww. przepis stosuje się również do reklamy oraz do prezentacji środków spożywczych (kształt, wygląd lub opakowania, zastosowane materiały opakowaniowe, sposób prezentacji oraz otoczenia, w jakim są prezentowane) 24

25 o bezpieczeństwie żywności i doprecyzowuje pojęcie nazwy środka spożywczego (art. 45) - nazwa może być nazwą zwyczajową, a także może być wyrażona opisem środka spożywczego lub opisem jego użycia; ; musi wyraźnie informować konsumenta o rodzaju środka spożywczego, jego charakterze i umożliwić odróżnienie go od innych środków spożywczych, z którymi mógłby być być mylony, a także może zawierać dodatkowe informacje opisowe znajdujące się w pobliżu jego nazwy nakłada na Ministra Zdrowia obowiązek określenia w rozporządzeniu sposobu znakowania żywności wartością odżywczą (art. 49) - dotychczas wszystkie kwestie dotyczące znakowania żywności znajdowały się w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, określa, że środki spożywcze oznakowane datą minimalnej trwałości lub terminem przydatności do spożycia, mogą znajdować się w obrocie do tej daty lub terminu (art. 50) 25

26 o bezpieczeństwie żywności i dostosowuje przepisy krajowe do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1935/2004/WE dotyczącego materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością (art ), określa, że przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w zakresie produkcji lub obrotu materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością obowiązani są przestrzegać w zakładach zasad dobrej praktyki produkcyjnej (GMP) oraz dobrej praktyki higienicznej (GHP) (art. 51) 26

27 stanowi, że działalność gospodarczą w zakresie produkcji lub obrotu otu żywnością wolno prowadzić, jeżeli spełniane są w zakładach wymagania ania higieniczne określone w rozporządzeniu nr 852/2004 (art. 57) m.in.: - potwierdzeniem spełniania wymagań zdrowotnych przez pracowników są orzeczenia lekarskie wykonania badań dla celów sanitarno- epidemiologicznych stwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania nia prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby - potwierdzeniem właściwego przygotowania do pracy na danym stanowisku jest dokumentacja o przeprowadzonych szkoleniach osób wykonujących prace przy produkcji lub w obrocie żywnością oraz osób o odpowiedzialnych za wdrożenie i stosowanie zasad systemu HACCP w zakładzie - dokumenty powyższe dołącza się do akt osobowych pracowników 27

28 określa, że Państwowi powiatowi inspektorzy sanitarni są organami właściwymi w sprawach rejestracji oraz zatwierdzania,, warunkowego zatwierdzania i cofania zatwierdzenia zakładów, które produkują lub wprowadzają do obrotu żywność niezwierzęcego pochodzenia (art. 59 i 60) - prowadzą oni rejestry tych zakładów, oraz prowadzą i uaktualniają na bieżąco dane zawarte w rejestrach obowiązkowi zatwierdzenia podlegają zakłady, które produkują lub wprowadzają do obrotu żywność niezwierzęcego pochodzenia (art. 61) z wyjątkiem: (podlegają jedynie rejestracji) - działalności w zakresie dostaw bezpośrednich, - urządzeń dystrybucyjnych do sprzedaży żywności w opakowaniach jednostkowych, - obiektów lub urządzeń ruchomych lub tymczasowych, - zakładów prowadzących działalność gospodarczą w zakresie pośrednictwa w sprzedaży żywności na odległość (sprzedaży wysyłkowej), w tym sprzedaży przez internet 28

29 o bezpieczeństwie żywności i umożliwia ministrowi właściwemu do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw rolnictwa określenie, w drodze rozporządzenia, wymagań higienicznych w: (art. 68) - zakładach stosujących tradycyjne metody produkcji lub obrotu żywnością, w celu umożliwienia dalszego stosowania tych metod, - zakładach zlokalizowanych w regionach szczególnych ze względu na n położenie geograficzne, w celu uwzględnienia potrzeb tych zakładów, ów, - innych zakładach - wyłącznie w zakresie ich konstrukcji, organizacji i wyposażenia określa, że podmioty działające na rynku spożywczym prowadzące działalność w ramach dostaw bezpośrednich są obowiązane przestrzegać zasad dobrej praktyki higienicznej (GHP) (art. 69) 29

30 Minister Zdrowia koordynacja bezpieczeństwa żywności Minister Finansów Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Inspekcja Celna Inspekcja Handlowa współpraca podległość Państwowa Inspekcja Sanitarna Inspekcja Weterynaryjna Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno- Spożywczych 30

31 stanowi, że organami urzędowej kontroli żywności są: (art. 73) - organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej,, zgodnie z właściwością określoną przepisami ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, w odniesieniu do: - żywności niezwierzęcego pochodzenia produkowanej i wprowadzanej do obrotu, przywożonej z państw niebędących członkami Unii Europejskiej, - produktów pochodzenia zwierzęcego wprowadzonych do obrotu, - prawidłowości stosowania zasad systemu HACCP w zakładach objętych nadzorem Państwowej Inspekcji Sanitarnej - organy Inspekcji Weterynaryjnej,, zgodnie z właściwością określoną przepisami ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej, w odniesieniu do produktów pochodzenia zwierzęcego 31

32 wprowadza delegację dla Ministra właściwego do spraw zdrowia, a w odniesieniu do środków spożywczych pochodzenia zwierzęcego - Ministra właściwego do spraw rolnictwa, każdego w swoim zakresie działania, a, do określenia, w drodze rozporządzeń, procedur urzędowych kontroli żywności uwzględniających szczegółowy sposób i tryb przeprowadzania urzędowych kontroli w produkcji i w obrocie, (art. 74) - ministrowie mają uwzględnić zakres czynności kontrolnych obejmujących jących pobieranie i analizy próbek, wzór świadectwa potwierdzającego wyniki badanych próbek, kontrolę higieny personelu, dokumentacji oraz obowiązujących w zakładzie wewnętrznych systemów kontroli jakości żywności i przestrzegania zasad higieny, w tym systemu HACCP 32

33 określa, że organom urzędowej kontroli żywności w związku z przeprowadzaniem urzędowych kontroli, przysługuje prawo: (art. 75) - wstępu do pomieszczeń zakładu o każdej porze, - badania procesów technologicznych i receptur w zakresie niezbędnym nym do zrealizowania celu kontroli, - przeglądania ksiąg i innych dokumentów kontrolowanego zakładu, jeżeli jest to niezbędne ze względu na cel przeprowadzanej kontroli, - podejmowania innych czynności niezbędnych do wyjaśnienia sprawy, zgodnie z zakresem uprawnień w ramach urzędowych kontroli żywności stanowi, że badania laboratoryjne dla celów urzędowych kontroli żywności i wykonują akredytowane: (art. 77) - laboratoria Państwowej Inspekcji Sanitarnej, funkcjonujące w zintegrowanym systemie badań laboratoryjnych żywności, - laboratoria Inspekcji Weterynaryjnej, - laboratoria referencyjne realizujące zadania określone w przepisach rozporządzenia nr 882/

34 określa, że graniczne kontrole sanitarne obejmują żywność niezwierzęcego pochodzenia oraz materiały lub wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością, przywożone z państw trzecich nie będących członkami Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym (art. 78 i 79) - graniczne kontrole sanitarne obejmują również towary wprowadzone e przez przejście graniczne leżące na terytorium innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego i nie dopuszczone w tym państwie do obrotu, poddawane w Rzeczypospolitej Polskiej procedurze celnej dopuszczającej do obrotu - graniczne kontrole sanitarne są przeprowadzane na zasadach określonych w art rozporządzenia nr 882/2004 przez: - państwowych granicznych inspektorów sanitarnych - na przejściach granicznych, - państwowych powiatowych inspektorów sanitarnych w innych miejscach właściwych ze względu na miejsce przeznaczenia towarów lub siedzibę ibę odbiorcy 34

35 stanowi, że urzędowe kontrole, obejmują zadania dotyczące powiadamiania amiania o niebezpiecznej żywności, w tym żywności pochodzenia zwierzęcego o oraz środkach zwierząt gospodarskich określonych w przepisach h o środkach zwierząt, w ramach sieci systemu RASFF (art. 83) 8 - siecią systemu RASFF kieruje Główny Inspektor Sanitarny oraz: - prowadzi krajowy punkt kontaktowy systemu RASFF - KPK, - jest odpowiedzialny za funkcjonowanie KPK, - powiadamia Komisję Europejską o stwierdzonej w ramach nadzoru niebezpiecznej żywności oraz środkach zwierząt - w ramach systemu RASFF funkcjonuje podpunkt KPK, którym kieruje Główny Lekarz Weterynarii 35

36 nakłada na jednostki badawczo-rozwojowe podlegające nadzorowi ministra właściwego do spraw zdrowia oraz ministra właściwego do spraw rolnictwa obowiązek określenia sposobu przeprowadzania badań i koordynowania tych badań w ramach programu monitoringu żywności i oraz środków zwierząt realizowanych przez organy urzędowej kontroli k żywności oraz opracowywania opinii naukowych niezbędnych dla oceny ny ryzyka (art. 84) - zadania związane z funkcjonowaniem programu monitoringu na potrzeby analizy ryzyka realizuje Rada do Spraw Monitoringu Żywności i Żywienia (art. 85) - do zadań Rady należy m.in.: - przygotowywanie perspektywicznych kierunków badań monitoringowych, - przygotowywanie okresowych planów badań monitoringowych, - opiniowanie wykonanych badań monitoringowych, - współudział w upowszechnianiu wyników badań monitoringowych, publikowanych w raporcie z badań monitoringowych w ramach działalności zawodowej członków Rady 36

37 stanowi, że nadzór nad przestrzeganiem przepisów prawa żywnościowego wego oraz nad wykonywaniem urzędowych kontroli żywności, w zakresie określonym w ustawie, sprawuje Minister właściwy do spraw zdrowia, który działa w porozumieniu z Ministrem właściwym do spraw rolnictwa oraz o Ministrem właściwym do spraw rynków rolnych (art. 86) nadzór nad przestrzeganiem przepisów prawa żywnościowego oraz nad wykonywaniem urzędowych kontroli żywności w odniesieniu do środków spożywczych pochodzenia zwierzęcego,, zgodnie z kompetencjami, sprawuje Minister właściwy do spraw rolnictwa oraz Minister właściwy do spraw rynków rolnych, działając w porozumieniu z Ministrem właściwym do spraw zdrowia wyraźnie określa, że Minister właściwy do spraw zdrowia jest organem właściwym w zakresie koordynacji spraw z zakresu zapewnienia bezpieczeństwa żywności (art. 87) 37

38 nakłada na Ministra właściwego do spraw zdrowia obowiązek współpracy z Europejskim Urzędem do Spraw Bezpieczeństwa Żywności, w szczególności w zakresie: - wyznaczania przedstawiciela do Forum Doradczego Urzędu, - składania do Urzędu wniosków o wydanie opinii naukowych w sprawach ach objętych zakresem działania Urzędu, - przekazywania Urzędowi zgromadzonych danych naukowych dotyczących ch bezpieczeństwa żywności; - przekazywania, na żądanie Urzędu, dodatkowych danych niezbędnych h do oceny ryzyka, - wyznaczania jednostek badawczo-rozwojowych, które mogą uczestniczyć w wypełnianiu zadań Urzędu, w szczególności przez wydawanie opinii ii naukowych - współpraca z Urzędem w odniesieniu do żywności objętej nadzorem Ministra właściwego do spraw rolnictwa lub Ministra właściwego do spraw rynków rolnych, wykonywana jest w porozumieniu z właściwym ministrem 38

39 o bezpieczeństwie żywności i wprowadza zaostrzone kary za nieprzestrzeganie przepisów ustawy oraz przepisów rozporządzeń wspólnotowych (art ) - w szczególności zaostrzenie kar dotyczy wprowadzania w błąd oznakowaniem żywności oraz wprowadzania do obrotu artykułów, które nie spełniają wymagań zdrowotnych żywności lub, które wbrew znakowaniu, nie są żywnością,, a spełniają wymagania określone przepisami Prawa farmaceutycznego (np. suplementy diety), - kara pieniężna może wynosić do trzydziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej (zasady odpowiedzialności karnej na podstawie Kodeksu karnego, a nie jak dotychczas Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia). 39

40 Prace Komisji Europejskiej i Rady W związku ze zbliżającą się zmianą przepisów, w celu ułatwienia stosowania przepisów rozporządzeń 882/2004 oraz 852/2004 na poziomie Wspólnoty trwają prace nad: rozporządzeniem Komisji Europejskiej i Rady w sprawie mikrobiologii dla żywności - rozporządzenie zostało przekazane do publikacji - planowany termin wejścia w życie - 1 stycznia 2006 r. - zawiera wymagania mikrobiologiczne dla celów urzędowych kontroli i oraz dla celów produkcji i obrotu dla środków spożywczych niezwierzęcego jak i zwierzecego pochodzenia wytyczne dotyczące elastycznego podejścia we wdrażaniu zasad systemu HACCP w małych i średnich zakładach - trwają ostateczne prace nad wytycznymi, - planowany termin wejścia w życie 1 stycznia 2006 r. - zawierają interpretację dotyczącą możliwości elastycznego podejścia w zakładach produkcji i obrotu żywnością w zależności od ich wielkości oraz rodzaju prowadzonej działalności 40