PRZEWODNIK INSTALACJE ELEKTRYCZNE I TELETECHNICZNE

Transkrypt

1 PRZEWODNIK Dzia 1, rozdzia 1, str SPIS TREÂCI 1. PRZEWODNIK 1.2. Wykaz piktogramów 1.3. Wykaz skrótów 1.4. Wykaz autorów 1.5. Informacje o autorach 1.6. Indeks rzeczowy 1.7. Patronat merytoryczny 2. STAN PRAWNY 2.1. Przepisy techniczno-budowlane Instalacje i urzàdzenia elektroenergetyczne 2.2. Przepisy w zakresie eksploatacji instalacji i urzàdzeƒ elektrycznych Rozporzàdzenie MGPiPS w sprawie szczegó owych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujàce si eksploatacjà urzàdzeƒ, instalacji i sieci Zasady udzielania uprawnieƒ kwalifikacyjnych E i D

2 Dzia 1, rozdzia 1, str. 2 PRZEWODNIK Szczegó owa tematyka egzaminu kwalifikacyjnego dla osób zajmujàcych si eksploatacjà urzàdzeƒ, instalacji i sieci energetycznych na stanowisku dozoru w zakresie elektroenergetycznym Szczegó owa tematyka egzaminu kwalifikacyjnego dla osób zajmujàcych si eksploatacjà urzàdzeƒ, instalacji i sieci energetycznych na stanowisku eksploatacji w zakresie elektroenergetycznym Jednostki upowa nione do wydawania uprawnieƒ Wzory formularzy i dokumentów 2.3. Obowiàzki dostawcy energii, w aêciciela (zarzàdcy) i u ytkownika Przy àczenie podmiotów do sieci i wymagania eksploatacyjne Podstawa prawna OdpowiedzialnoÊç prawna w aêciciela lub u ytkownika budynku jednorodzinnego OdpowiedzialnoÊç prawna dostawcy energii elektrycznej Uregulowania formalne Tok post powania i op aty Samodzielne dzia ania w aêciciela budynku jednorodzinnego Wniosek o przy àcze i odpowiedê zak adu energetycznego Terminy Miejsce dostawy energii elektrycznej Rozwiàzania techniczne przy àcza

3 PRZEWODNIK Dzia 1, rozdzia 1, str Pomiar energii elektrycznej w budynku jednorodzinnym Oszcz dnoêç energii elektryczne w budynku jednorodzinnym Zagro enia wynikajàce z u ytkowania energii elektrycznej w budynku jednorodzinnym i w jego otoczeniu 2.4. Kontrola dzia ania organów administracji architektoniczno-budowlanej (Rozporzàdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 9 paêdziernika 2002 r.) 2.5. Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadaç budynki i ich usytuowanie Wykaz Polskich Norm powo anych w rozporzàdzeniu Ministra Infrastruktury z 12 marca 2009 r Ocena i certyfikacja Wprowadzenie Krajowy system oceny zgodnoêci System oceny zgodnoêci wyrobów wg Ustawy o badaniach i certyfikacji System oceny zgodnoêci wg Ustawy o wyrobach budowlanych Oznakowanie CE europejski symbol bezpieczeƒstwa wyrobów Oznakowanie literà B Ocena zgodnoêci urzàdzeƒ elektrycznych z dyrektywami UE Dyrektywa niskonapi ciowa 73/23/EWG Powiazania mi dzy

4 Dzia 1, rozdzia 1, str. 4 PRZEWODNIK dyrektywà LVD i niektórymi innymi dyrektywami Dyrektywa dotyczàca kompatybilnoêci elektromagnetycznej (EMC) 89/336/EWG Zastosowanie dyrektywy dotyczàcej kompatybilnoêci elektromagnetycznej Procedury oceny zgodnoêci wed ug dyrektywy EMC Deklaracja zgodnoêci WE i instrukcje u ytkowania Szczególne przypadki zastosowania dyrektywy Nowa dyrektywa dotyczàca kompatybilnoêci elektromagnetycznej 2004/108/WE charakterystyka Wybrane europejskie akty prawne Dyrektywa 73/23/EWG Dyrektywa 89/336/EWG Normy zharmonizowane a dyrektywy Nowego PodejÊcia Wykaz Europejskich Norm zharmonizowanych 2.7. Przetargi Wprowadzenie Prawid owe przygotowanie oferty Wnoszenie wadium Z o enie oferty Umowa o zamówienie publiczne Wykonanie instalacji elektrycznej 2.8. Wymagania BHP Wymagania ogólne

5 PRZEWODNIK Dzia 1, rozdzia 1, str Wykaz przepisów okreêlajàcych wymagania BHP Organizacja bezpiecznej pracy Bezpieczne wykonywanie prac przy urzàdzeniach elektrycznych Sprz t ochronny Zasady BHP z instalacjami i urzàdzeniamii elektrycznymi Wymagania ogólne dla sprz tu elektrycznego Budowa i modernizacja domowej instalacji elektrycznej Gniazda elektryczne Instalacja i bezpieczne u ytkowanie sprz tu ch odniczego Wymagania BHP dla instalacji elektrycznej na placu budowy Roboty ziemne Linie elektroenergetyczne Instalacje elektryczne, narz dzia r czne i urzàdzenia elektryczne Spawanie elektryczne Organizacja firmy instalacyjnej Rozpocz cie dzia alnoêci gospodarczej Organizacja s u by BHP Ochrona zdrowia zatrudnionych pracowników Zatrudnianie pracowników maj 2009

6 Dzia 1, rozdzia 1, str. 6 PRZEWODNIK Warunki bezpiecznego u ytkowania instalacji elektrycznych w budownictwie jednorodzinnym Wprowadzenie Uregulowania normatywne w zakresie Êrodków ochrony od pora eƒ elektrycznych stosowane w budownictwie jednorodzinnym Ârodki ochrony od pora eƒ elektrycznych stosowane w budownictwie jednorodzinnym Klasy ochronnoêci sprz tów elektrycznych Ârodki ochrony przed po arem oraz gaszenie urzàdzeƒ elektrycznych Ratowanie osób pora onych pràdem elektrycznym 2.9. Ubezpieczenia dzia alnoêci gospodarczej U ywane definicje Wprowadzenie Kontrakty budowlano-monta owe Wprowadzenie Przedmiot i miejsce ubezpieczenia Zakres ubezpieczenia Zakres ubezpieczenia ubezpieczone ryzyka Wy àczenia odpowiedzialnoêc Rozporzàdzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 sierpnia 2007 r. w sprawie zasadniczych wymagaƒ dla sprz tu elektrycznego (Dz. U. z dnia 28 sierpnia 2007 r.)

7 PRZEWODNIK Dzia 1, rozdzia 1, str Eksploatacja instalacji elektrycznych w budynkach mieszkalnych Sk ad i kwalifikacje ekip konserwatorskich Wymagana dokumentacja obiektu OdpowiedzialnoÊç w aêciciela lub zarzàdcy Prawa w aêciciela i zarzàdcy Obowiàzki i prawa w aêcicieli, najemców i u ytkowników lokali Zasady kwalifikacji i usuwania usterek stwierdzonych podczas okresowej kontroli instalacji elektrycznych Wymagania wynikajàce z przepisów bezpieczeƒstwa i higieny pracy Przy aczenie i zasilanie budynków i obiektów budowlanych z sieci elektroenergetycznej Zamówienia publiczne na roboty instalacyjne Udzielanie i pozyskiwanie zamówieƒ publicznych na roboty budowlane instalacyjne Specyfikacja istotnych warunków zamówienia na roboty budowlane instalacyjne Âwiadectwa charakterystyki energetycznej budynków Wst p Cele i g ówne postanowienia Dyrektywy Wprowadzenie wymagaƒ Dyrektywy do polskiego prawa Wst p Osoby upowa nione do sporzàdzania Êwiadectw charakterystyki energetycznej

8 Dzia 1, rozdzia 1, str. 8 PRZEWODNIK Metodologia obliczania charakterystyki energetycznej budynków Âwiadectwo charakterystyki energetycznej budynku Podsumowanie 3. RODZAJE, ELEMENTY SK ADOWE I SYSTEMY ZASILANIA INSTALACJI 3.1. Rodzaje instalacji Kosztorysowanie prac elektroinstalacyjnych Wprowadzenie Metodyka kosztorysowania Przeglàd wybranych programów do kosztorysowania Program EDBUD Program Rodos Program WINBUD Program Zuzia Program NORMA Program Norma Pro 3.2. Elementy sk adowe instalacji Elementy instalacji Obwody instalacyjne Uk ady sieciowe 3.3. Warunki pracy instalacji i urzàdzeƒ Klasyfikacja wp ywów Êrodowiskowych Ogólne zasady doboru urzàdzeƒ do warunków Êrodowiskowych 3.4. Wymagania stawiane instalacjom elektrycznym

9 PRZEWODNIK Dzia 1, rozdzia 1, str Wymagania techniczno-u ytkowe odnoênie do instalacji elektrycznych Wymagania dodatkowe 3.5. Systemy zasilania instalacji Ogólne wymagania odnoênie do zasilania instalacji Uk ady samoczynnego za àczania (SZR) Agregaty pràdotwórcze Uk ady bezprzerwowego zasilania UPS Wymagania dotyczàce urzàdzeƒ zasilajàcych budynki mieszkalne i u ytecznoêci publicznej Rezerwowanie zasilania Budynki zasilane napi ciem do 1 kv Budynki zasilane napi ciem powy ej 1 kv Wymagania dotyczàce lokalizacji urzàdzeƒ zasilajàcych Wymagania dotyczàce konstrukcji urzàdzeƒ zasilajàcych 3.6. Wyznaczanie obcià eƒ w instalacjach elektrycznych Wprowadzenie Wyznaczanie obcià eƒ instalacji w budynkach nieprzemys owych Wyznaczanie obcià eƒ instalacji odbiorców przemys owych 3.7. JakoÊç energii i kompatybilnoêç elektromagnetyczna Problematyka jakoêci energii elektrycznej w instalacjach Wprowadzenie Parametry oceny jakoêci energii elektrycznej

10 Dzia 1, rozdzia 1, str. 10 PRZEWODNIK Wymagania przepisów w zakresie jakoêci dostarczanej energii Wy sze harmoniczne Podstawowe metody ograniczania wy szych harmonicznych w napi ciu zasilajàcym Obcià alnoêç przewodu neutralnego w sieci o znacznej zawartoêci wy szych harmonicznych Wp yw pogorszonej jakoêci energii na prac niektórych odbiorników oraz transformatorów KompatybilnoÊç elektromagnetyczna w instalacjach elektrycznych Wprowadzenie Podstawowe rodzaje sprz eƒ Wybrane wymagania dotyczàce Êrodowiska Dopuszczalne poziomy zak óceƒ powodowanych dzia aniem odbiorników w instalacji elektrycznej 3.8. Dobór transformatorów w stacjach Uwagi ogólne Ogólne zasady doboru mocy i liczby transformatorów Dobór przek adni i zakresu regulacji transformatorów Zasady ekonomicznego doboru transformatorów

11 PRZEWODNIK Dzia 1, rozdzia 1, str Dobór optymalnej liczby transformatorów pracujàcych równolegle Przecià alnoêç transformatorów 3.9. Dobór urzàdzeƒ do kompensacji mocy biernej Uwagi ogólne Sposoby poprawy wspó czynnika mocy w zak adach przemys owych Naturalne i sztuczne Êrodki poprawy wspó czynnika mocy Kompensacja za pomocà baterii kondensatorów Wst pny wybór rodzaju kompensacji Porównanie ekonomiczne wariantów poprawy wspó czynnika mocy Obliczanie kosztów strat przy kompensacji mocy biernej za pomocà generatorów w asnych Obliczanie kosztów strat przy kompensacji mocy biernej za pomocà baterii kondensatorów Wybór wariantu kompensacji Obliczenie mocy urzàdzenia kompensacyjnego Obliczanie mocy baterii grupowych Wyposa enie baterii kondensatorów Dobór urzàdzeƒ do kompensacji pràdu ziemnozwarciowego Uwagi ogólne Obliczanie pojemnoêciowego pràdu doziemnego

12 Dzia 1, rozdzia 1, str. 12 PRZEWODNIK Urzàdzenia kompensacyjne Dobór urzàdzenia kompensujàcego i zakresu jego regulacji Materia y êród owe 4. BUDOWA, DOBÓR I UK ADANIE PRZEWODÓW I KABLI 4.1. Podzia oraz oznaczanie przewodów i kabli Podzia kabli i przewodów Ogólne zasady budowy przewodów i kabli Zasady oznaczania przewodów i kabli 4.2. Zasady doboru przekroju przewodów i kabli w instalacjach elektrycznych Ogólne zasady doboru przekroju Kryteria doboru przewodu Dobór przekroju ze wzgl du na dopuszczalnà obcià alnoêç pràdowà Dobór przekroju ze wzgl du na dopuszczalny spadek napi cia Dobór przekroju ze wzgl du na wytrzyma oêç mechanicznà Dobór przekroju ze wzgl du na skutecznoêç ochrony przeciwpora eniowej Dobór przekroju przewodów ochronnych i ochronno-neutralnych Dobór przekroju przewodów wyrównawczych i uziemiajàcych Dobór przekroju przewodów przy uwzgl dnieniu wy szych harmonicznych 4.3. Sposoby uk adania przewodów w instalacjach elektrycznych 4.4. Sposoby uk adania kabli 4.5. Dobór i uk adanie przewodów szynowych

13 PRZEWODNIK Dzia 1, rozdzia 1, str Zasady prowadzenia przewodów w instalacjach elektrycznych budynków mieszkalnych 4.7. Programy CAD/CAE 4.8. Programy do projektowania instalacji elektrycznych Program Planelec 4.9. Linie kablowe Êredniego napi cia Wprowadzenie Terminy i definicje Oznaczenia literowe i cyfrowe typu kabli Kable Êredniego napi cia (SN) Osprz t kablowy Materia y êród owe 5. ZABEZPIECZENIA W INSTALACJACH ELEKTRYCZNYCH 5.1. Zasady stosowania zabezpieczeƒ 5.2. Przeglàd urzàdzeƒ zabezpieczajàcych i ogólne zasady ich doboru 5.3. Wspó dzia anie urzàdzeƒ zabezpieczajàcych WybiorczoÊç zabezpieczeƒ Dobezpieczanie 5.4. Zabezpieczanie przewodów Zasady przecià eniowego i zwarciowego zabezpieczania przewodów Zabezpieczanie g ównych obwodów budynku Zabezpieczanie przewodów po àczonych równolegle Zabezpieczanie przewodów sieci zamkni tej 5.5. Zabezpieczanie obwodów silnikowych Wprowadzenie Wst pny przeglàd zabezpieczeƒ silników

14 Dzia 1, rozdzia 1, str. 14 PRZEWODNIK Stosowanie zabezpieczeƒ zwarciowych Stosowanie zabezpieczeƒ przecià eniowych nadpràdowych Stosowanie zabezpieczeƒ przecià eniowych temperaturowych Silniki indukcyjne o rozruchu bezpoêrednim Silniki indukcyjne z rozrusznikiem gwiazda-trójkàt 5.6. Zabezpieczanie obwodów oêwietleniowych Wprowadzenie Problemy zasilania lamp elektrycznych bezpoêrednio z instalacji niskiego napi cia Dobór aparatów w obwodach oêwietleniowych zasilanych bezpoêrednio z instalacji niskiego napi cia Ârodki ochrony od po arów Obwody oêwietleniowe w budynkach mieszkalnych i podobnych Obwody oêwietleniowe w obiektach typu przemys owego 5.7. Zabezpieczanie transformatorów Wprowadzenie Zabezpieczanie transformatorów rozdzielczych MV/LV Transformator jako obiekt zabezpieczany Koncepcja zabezpieczenia nadpràdowego po stronie pierwotnej transformatora Wy acznik MV jako zabezpieczenie po stronie pierwotnej Klasyfikacja bezpieczników MV i ich parametry

15 PRZEWODNIK Dzia 1, rozdzia 1, str Roz àczniki samoczynne MV z bezpiecznikami wybijakowymi Wy àczniki i bezpieczniki po stronie wtórnej (LV) Zabezpieczanie transformatorów od przecià eƒ Zabezpieczenia od uszkodzeƒ wewnàtrz kadzi i od obni enia poziomu oleju Dobór zabezpieczeƒ przekaênikowych i ich koordynacja Dobór bezpieczników i ich koordynacja Transformatory olejowe z w asnym wewn trznym zabezpieczeniem Zabezpieczanie transformatorów ma ej mocy LV/LV oraz LV/ELV Przeznaczenie i w asnoêci transformatorów ma ej mocy Ogólne zasady zabezpieczania transformatorów ma ej mocy Zabezpieczanie obwodów i transformatorów sterowniczych 5.8. Zabezpieczanie baterii kondensatorów energetycznych Wprowadzenie Roz adowanie baterii kondensatorów Warunki robocze w obwodach baterii kondensatorów Zabezpieczenia wewn trzne jednostek kondensatorowych

16 Dzia 1, rozdzia 1, str. 16 PRZEWODNIK Dobór elementów obwodu baterii kondensatorów Materia y êód owe 6. OSPRZ T INSTALACYJNY I ROZDZIELNICE NISKIEGO NAPI CIA 6.1. Wprowadzenie 6.2. Elektrotechniczny sprz t instalacyjny Osprz t instalacyjny Przybory instalacyjne àczniki izolacyjne niskiego napi cia Roz àczniki i styczniki niskiego napi cia Wy àczniki niskiego napi cia Przeglàd osprz tu instalacyjnego dost pnego na rynku Materia y êród owe 7. INSTALACJE OÂWIETLENIOWE 7.1. Wprowadzenie 7.2. Charakterystyka êróde Êwiat a i opraw oêwietleniowych Elektryczne êród a Êwiat a Oprawy oêwietleniowe Oprawy oêwietleniowe w wykonaniu przeciwwybuchowym 7.3. Rozwiàzania instalacji oêwietleniowych w zak adach pracy Wprowadzenie Uk ady rozdzia u energii w zak adzie przemys owym Uk ady zasilania oêwietlenia podstawowego

17 PRZEWODNIK Dzia 1, rozdzia 1, str Rozwiàzania instalacji oêwietlenia awaryjnego 7.4. Rozwiàzania sieci oêwietlenia zewn trznego Uwagi ogólne Podstawowe okreêlenia Kategorie pewnoêci uk adów sieciowych Zabiegi eksploatacyjne Likwidacja zak óceƒ i usuwanie awarii 7.5. Sterowanie oêwietleniem ulic Wst p Wymagania stawiane systemom sterowania Systemy sterowania oêwietleniem ulic Sposoby sterowania oêwietleniem ulicznym w Polsce Systemy sterowania oêwietleniem ulicznym za granicà 7.6. OÊwietlenie dróg i ulic wed ug nowej normy europejskiej EN Wprowadzenie Stan prawny dotyczàcy projektowania oêwietlenia dróg Klasyfikacja sytuacji oêwietleniowych wed ug EN Klasy oêwietleniowe Parametry oêwietleniowe wed ug procedury EN OÊwietlenie przejêç dla pieszych Metody pomiaru cech jakoêciowych urzàdzeƒ oêwietlenia ulic wed ug EN Podsumowanie

18 Dzia 1, rozdzia 1, str. 18 PRZEWODNIK Sposoby rozmieszczenia opraw oêwietleniowych w instalacjach oêwietlenia ulic Procedury modernizacji oêwietlenia dróg i ulic Ogólne zasady modernizacji oêwietlenia KorzyÊci wynikajàce z modernizacji oêwietlenia Niezb dne dane z inwentaryzacji i ocena stanu technicznego istniejàcych urzàdzeƒ oêwietleniowych Wybór klas oêwietleniowych OkreÊlenie wymagaƒ oêwietleniowych Za o enia odnoênie wyboru sprz tu oêwietleniowego Pozosta e dane niezb dne do wykonania obliczeƒ oêwietleniowych 7.7. Podstawowe metody projektowania oêwietlenia zewn trznego Wst p Metoda sprawnoêci oêwietlenia Metoda nat enia oêwietlenia w punkcie Metoda luminancyjna 7.8. Kompensacja mocy biernej w sieciach oêwietleniowych Cele kompensacji mocy biernej Sposoby instalowania kondensatorów w sieciach oêwietleniowych 7.9. Pulsowanie strumienia Êwietlnego i sposoby jego ograniczania Wst p

19 PRZEWODNIK Dzia 1, rozdzia 1, str Przebiegi parametrów fotometrycznych êróde Êwiat a zasilanych pràdem przemiennym Wyznaczanie wspó czynnika t tnienia Êwiat a Mo liwoêci ograniczenia t tnienia Êwiat a Lampy wy adowcze jako nieliniowe odbiorniki w sieci oêwietleniowej Wst p Lampa wy adowcza jako nieliniowy odbiornik energii elektrycznej Wp yw kompensacji mocy biernej na odkszta cenie pràdu w obwodach lamp wy adowczych Wyniki badaƒ laboratoryjnych odkszta cenia pràdu w jednofazowych obwodach lamp wy adowczych Specyficzne cechy lamp wy adowczych jako odbiorników w trójfazowej sieci oêwietleniowej Wyniki badaƒ laboratoryjnych odkszta cenia pràdu w trójfazowych uk adach lamp wy adowczych Âwietlówki kompaktowe jako êród a odkszta cenia pràdu w sieci zasilajàcej Podsumowanie Zasilanie lamp fluorescencyjnych pràdem o podwy szonej cz stotliwoêci Wprowadzenie Charakterystyka wy adowania w lampie fluorescencyjnej przy zmianach cz stotliwoêci pràdu

20 Dzia 1, rozdzia 1, str. 20 PRZEWODNIK Rezonansowe uk ady zap onowo-stabilizacyjne do lamp fluorescencyjnych zasilanych pràdem o podwy szonej cz stotliwoêci Zasady doboru reaktancji elementów uk adów rezonansowych Sieci oêwietleniowe podwy szonej cz stotliwoêci Konsekwencje zmiany wartoêci znamionowej napi cia zasilajàcego z 220 V na 230 V na prac êróde Êwiat a Wprowadzenie Zmiany parametrów elektrycznych i Êwietlnych êróde Êwiat a w zale noêci od wartoêci napi cia zasilajàcego Zale noêç rozk adu widmowego promieniowania lamp wy adowczych od zmian napi cia zasilajàcego Zale noêç parametrów barwowych lamp wy adowczych od zmian napi cia zasilajàcego [65] Podsumowanie Sposoby i mo liwoêci zmniejszenia kosztów inwestycyjnych i eksploatacyjnych instalacji oêwietlenia drogowego Wst p Minimalizowanie wartoêci Êredniego nat enia oêwietlenia i luminancji nawierzchni drogi Wp yw rodzaju êród a Êwiat a Wp yw rodzaju opraw oêwietleniowych i wartoêci wspó czynnika zapasu Stosowanie jasnych nawierzchni drogowych

21 PRZEWODNIK Dzia 1, rozdzia 1, str Stosowanie regulatorów strumienia Êwietlnego Efekty techniczne i ekonomiczne modernizacji istniejàcych instalacji oêwietlenia drogowego Instalacje oêwietleniowe niskiego napi cia z arówkami halogenowymi Uwagi ogólne Konstrukcja lamp halogenowych niskiego napi cia Wymagania dla instalacji oêwietleniowej niskiego napi cia Transformatory stosowane w sieciach oêwietleniowych z arówkami halogenowymi Przewody niskonapi ciowej instalacji oêwietleniowej Âciemniacze Uwagi koƒcowe OÊwietlenie rekreacyjnych obiektów sportowych Wymagania normatywne dotyczàce oêwietlenia podstawowego Wymagania normatywne dotyczàce oêwietlenia awaryjnego Pomiary rozk adu nat nia oêwietlenia Ochrona otoczenia przed Êwiat em Przyk ady rozwiàzaƒ Instalacje i sieci zasilajàce Odbiory Konserwacja OÊwietlenie awaryjne Materia y êród owe

22 Dzia 1, rozdzia 1, str. 22 PRZEWODNIK 8. INSTALACJE OCHRONY PRZECIWPORA ENIOWEJ 8.1. Wprowadzenie Zmiany poj ç i definicji zwiàzanych z instalacjami i urzàdzeniami elektrycznymi 8.2. Czynniki wp ywajàce na stan zagro enia pora eniowego w instalacjach elektrycznych 8.3. Ochrona przeciwpora eniowa w polskich aktach prawnych 8.4. Oznaczenia zacisków i przewodów pe niàcych funkcje ochronne 8.5. Typy uk adów sieciowych ze wzgl du na zastosowany system uziemieƒ 8.6. Wykonanie przewodów ochronnych PE i ochronno-neutralnych PEN 8.7. Stopnie ochrony zapewnionej przez obudowy (kod IP) 8.8. Klasy ochronnoêci urzàdzeƒ elektrycznych 8.9. Struktura ochrony przeciwpora eniowej w instalacjach elektrycznych Ârodki ochrony przed dotykiem bezpoêrednim Ochrona uzupe niajàca ochron przed dotykiem bezpoêrednim Ârodki ochrony przy dotyku poêrednim Ochrona przez samoczynne wy àczenie zasilania Urzàdzenia ochronne i kontrolne stosowane w ochronie przez samoczynne wy àczenie zasilania Projektowanie ochrony przez samoczynne wy àczenie w instalacjach elektrycznych pracujàcych w uk adach TN i TT

23 PRZEWODNIK Dzia 1, rozdzia 1, str Ochrona przez zastosowanie urzàdzeƒ II klasy ochronnoêci lub o izolacji równowa nej Ochrona przez zastosowanie izolowanego stanowiska Ochrona przez zastosowanie nieuziemionych po àczeƒ wyrównawczych Ochrona przez zastosowanie separacji elektrycznej Równoczesna ochrona przed dotykiem bezpoêrednim i poêrednim Ochrona przeciwpora eniowa w instalacjach o specjalnym przeznaczeniu lub lokalizacji Wprowadzenie Ochrona przeciwpora eniowa w pomieszczeniach z wannà i/lub z basenem natryskowym Ochrona przeciwpora eniowa w gospodarstwach rolniczych Ochrona przeciwpora eniowa na placach budów Budowa i projektowanie uziemieƒ Klasyfikacja i budowa po àczeƒ wyrównawczych Zadania po àczeƒ wyrównawczych Klasyfikacja po àczeƒ wyrównawczych G ówne po àczenia wyrównawcze Po àczenia wyrównawcze miejscowe Wymiarowanie, uk adanie i àczenie przewodów wyrównawczych àczenie punktów neutralnych sieci pracujàcych w uk adach TN i TT z uziomami stacji zasilajàcych Ochrona przeciwpora eniowa w sieciach rozdzielczych niskiego napi cia Wprowadzenie Zalecane uk ady sieciowe

24 Dzia 1, rozdzia 1, str. 24 PRZEWODNIK Ochrona przeciwpora eniowa przed dotykiem bezpoêrednim Ochrona przeciwpora eniowa przy dotyku poêrednim Przewody PEN i PE Zadania uziemieƒ ochronnych w sieciach niskiego napi cia pracujàcych w uk adach TN i TT Wymagania stawiane uziemieniom ochronnym sieci pracujàcych w uk adzie TN Uziemienia ochronne w sieciach pracujàcych w uk adzie TT OBL2002 program do obliczeƒ elektrycznych Wprowadzenie Cechy i opis dzia ania programu OBL2002 Materia y êród owe 9. INSTALACJE OCHRONY ODGROMOWEJ I PRZECIWPRZEPI CIOWEJ 9.1. Wprowadzenie 9.2. Zagro enie przepi ciowe instalacji i urzàdzeƒ elektrycznych 9.3. Instalacje odgromowe Wymagania przepisów Rodzaje ochrony odgromowej Elementy instalacji piorunochronnych Zasady projektowania instalacji piorunochronnych Projektowanie elementów ochrony odgromowej zewn trznej Zasady projektowania ochrony odgromowej wewn trznej obiektów budowlanych

25 PRZEWODNIK Dzia 1, rozdzia 1, str Ochrona odgromowa urzàdzeƒ technologicznych poza budynkami 9.4. Ochrona przeciwprzepi ciowa w instalacjach elektrycznych Wymagania przepisów Podzia i charakterystyka ograniczników przepi ç Wielostopniowe uk ady ochronne w instalacjach elektrycznych 9.5. Strefowa koncepcja ochrony Zagro enie urzàdzeƒ elektronicznych Definicje i oznaczenia poszczególnych stref Wymagania dotyczàce po àczeƒ wyrównawczych Po àczenia na granicy stref ochrony odgromowej LPZ0 A, LPZ0 B i LPZ Po àczenia na granicy kolejnych stref ochrony odgromowej Materia y êród owe 10. INSTALACJE ELEKTRYCZNE SPECJALNE Wprowadzenie Instalacje elektryczne w pomieszczeniach zagro onych po arem Wymagania ogólne Klasyfikacja obszarów zagro onych po arem i wymagania odnoênie instalacji Ochrona przed skutkami oddzia ywania cieplnego Charakterystyka zagro eƒ po arowych w instalacjach elektrycznych Zagro enia zwiàzane z nagrzewaniem si silników

26 Dzia 1, rozdzia 1, str. 26 PRZEWODNIK Ochrona przeciwpo arowa instalacji elektrycznych Urzàdzenia techniczne s u àce do prowadzenia akcji gaêniczej i ewakuacji Instalacje elektryczne w wyjêciach i na drogach ewakuacyjnych Instalacje bezpieczeƒstwa dzia ajàce w czasie po aru Ochrona przed skutkami oddzia ywania cieplnego Wykonanie instalacji elektrycznych Ochrona przed oparzeniem Instalacje elektryczne w pomieszczeniach zagro onych wybuchem Wprowadzenie Urzàdzenia elektryczne przeciwwybuchowe Ex Dobór urzàdzeƒ elektrycznych Przewody i kable Ochrona instalacji i urzàdzeƒ elektrycznych Instalowanie urzàdzeƒ elektrycznych Eksploatacja urzàdzeƒ elektrycznych w pomieszczeniach zagro onych wybuchem Procedury oceny zgodnoêci urzàdzeƒ elektrycznych w wykonaniu przeciwwybuchowym Wp yw wentylacji przestrzeni zagro onych wybuchem na ich klasyfikacj Ochrona obiektów zagro onych wybuchem od skutków wy adowaƒ atmosferycznych Wprowadzenie

27 PRZEWODNIK Dzia 1, rozdzia 1, str Ochrona zewn trzna budynków Ochrona wewn trzna budynków Bezpieczne u ytkowanie energii elektrycznej na terenie budowy Wst p W aêciwe zagospodarowanie terenu budowy Wymagania dotyczàce stref bezpieczeƒstwa Wymagania dotyczàce eksploatacji urzàdzeƒ ochrony przeciwpora eniowej Wymagania dla kierowników budowy Dostawa energii elektrycznej Odbiór instalacji elektrycznej na terenie budowy Bezpieczna eksploatacja instalacji elektrycznych na terenie budowy Bezpieczeƒstwo i higiena pracy Wnioski wynikajàce z badaƒ skutecznoêci ochrony na terenie budowy przepisy dotyczàce u ytkowania energii elektrycznej na terenie budowy Instalacje elektryczne w zak adach opieki zdrowotnej Wprowadzenie Ochrona przeciwpora eniowa Zasilanie Pola elektromagnetyczne ElektrycznoÊç statyczna

28 Dzia 1, rozdzia 1, str. 28 PRZEWODNIK Medyczne urzàdzenia elektryczne Ochrona przeciwprzepi ciowa i odgromowa Bezpieczeƒstwo po arowe Kontrola i konserwacja Pozosta e instalacje elektryczne specjalne Warunki zwi kszonego zagro enia pora eniem pràdem elektrycznym Instalacje elektryczne w pomieszczeniach wyposa onych w wann lub/i basen natryskowy Instalacje elektryczne basenów p ywackich i innych Instalacje elektryczne w przestrzeniach ograniczonych powierzchniami przewodzàcymi Instalacje elektryczne w gospodarstwach rolniczych i ogrodniczych Urzàdzenia przetwarzania danych Instalacje elektryczne w pomieszczeniach wyposa onych w ogrzewacze do sauny Instalacje elektryczne kempingów i pojazdów wypoczynkowych Ogrzewanie elektryczne Energia elektryczna na tle innych noêników Analiza techniczna Analiza ekonomiczna Systematyka ogrzewania elektrycznego Informacje ogólne Ogrzewanie bezpoêrednie Ogrzewanie akumulacyjne Ogrzewanie pod ogowe Zastosowania specjalne ogrzewania elektrycznego

29 PRZEWODNIK Dzia 1, rozdzia 1, str Wprowadzenie Ogrzewanie dachów i rynien Ochrona schodów, chodników i podjazdów Utrzymywanie temperatury wody i ochrona rur przed zamarzaniem Przygotowywanie ciep ej wody u ytkowej Instalacje uziemieƒ roboczych, ochronnych i odgromowych Wst p Dopuszczalne wartoêci rezystancji uziemieƒ Dopuszczalne wartoêci rezystancji uziemieƒ roboczych Dopuszczalne wartoêci rezystancji uziemieƒ ochronnych Dopuszczalna wartoêç rezystancji uziemieƒ odgromowych obiektów budowlanych Dopuszczalne rezystancje uziemieƒ w liniach napowietrznych Rodzaje i zasady doboru uziomów Obliczanie rezystancji uziomów naturalnych dla pràdów o cz stotliwoêci technicznej RezystywnoÊç gruntu Rezystancja rur wodociàgowych

30 Dzia 1, rozdzia 1, str. 30 PRZEWODNIK Rezystancja metalowa os on kabli u o onych w ziemi Impedancja przewodów odgromowych Rezystancja uziomów fundamentowych Obliczanie rezystancji uziomów sztucznych dla cz stotliwoêci roboczej Uziom poziomy Uziom poziomy o konturze pierêcieniowym i kwadratowym Uziom pionowy Uziom poziomy promieniowy Uziom poziomy z o ony z dwóch równoleg ych uziomów poziomych pojedynczych Uziom z o ony z uziomów pionowych po àczonych uziomem poziomym Uziom kratowy (siatkowy) Obliczanie rezystancji udarowej uziemienia Dobór przewodów w instalacjach uziemiajàcych Dobór elementów instalacji uziemiajàcej ze wzgl du na wytrzyma oêç cieplnà Materia y êród owe 11. INSTALACJE TELETECHNICZNE I KOMPUTEROWE Wprowadzenie Instalacje teletechniczne Wymagania przepisów Elementy instalacji teletechnicznych

31 PRZEWODNIK Dzia 1, rozdzia 1, str Zasady projektowania i budowy instalacji teletechnicznej Dyrektywa RTTE 99/5/EC Instalacje telekomunikacyjne Telefon i internet RTV Instalacje komputerowe Wprowadzenie Instalacje sygna owe Instalacje zasilajàce urzàdzenia komputerowe Problemy zasilania urzàdzeƒ energoelektronicznych Okablowanie strukturalne budynków Istota okablowania strukturalnego i topologia sieci Elementy systemu okablowania strukturalnego Wybór systemu okablowania strukturalnego Integracja systemu okablowania strukturalnego z okablowaniem BMS Przyk ady okablowania strukturalnego Projekt okablowania w ma ym biurze Okablowanie Biblioteki G ównej Politechniki Warszawskiej Gigabitowy Ethernet, a okablowanie strukturalne Systemy telekomunikacyjne Elektroenergetyczna telefonia noêna ETL500 +AMX

32 Dzia 1, rozdzia 1, str. 32 PRZEWODNIK Âwiat owodowy system telekomunikacyjny FOX Systemy nawigacji satelitarnej Wprowadzenie Wspó praca mi dzynarodowa Systemy regionalne Struktura i us ugi systemu Galileo Struktura i za o enia systemu Galileo G ówne za o enia systemu Galileo Architektura systemu Zasada dzia ania systemu Galileo Us ugi systemu Galileo Fazy rozwoju systemu Galileo Dziedziny zastosowaƒ Galileo Materia y êród owe 12. INSTALACJE SYSTEMÓW SYGNALIZACJI PO ARU I W AMA Instalacja sygnalizacji po aru Wymagania przepisów Zasada dzia ania systemu sygnalizacji po arowej Elementy instalacji sygnalizacji po aru Systemy sygnalizacji w amania Klasyfikacja systemów alarmowych Podstawowe okreêlenia z zakresu systemów w amania i napadu [43] Aktualny stan normalizacji systemów alarmowych

33 PRZEWODNIK Dzia 1, rozdzia 1, str Elementy systemów w amania Planowanie rozmieszczenia urzàdzeƒ systemu alarmowego Przyk ad rozmieszczenia urzàdzeƒ systemu alarmowego w obiekcie typu willa Normalizacja w systemach alarmowych w amania i napadu Wprowadzenie Ustawa o normalizacji Polskie Normy i inne dokumenty normalizacyjne Znak zgodnoêci z PN, certyfikat zgodnoêci i deklaracja zgodnoêci Polski Komitet Normalizacyjny, rada normalizacyjna i komitety techniczne Podstawowe zasady ustawy o systemie oceny zgodnoêci Systemy kontroli dost pu Czytniki i karty kontroli dost pu Przegrody i urzàdzenia blokujàce Systemy kontroli dost pu i rejestracji czasu pracy firmy STEMRO SYSTEM Wprowadzenie System Kontroli Dost pu KD 50 baza zintegrowanego systemu ACC Sieciowy system kontroli dost pu, rejestracji i taryfikacji czasu pracy KD 2000

34 Dzia 1, rozdzia 1, str. 34 PRZEWODNIK Liczniki czasu pracy Biometryczne systemy kontroli dost pu oparte o rozpoznawanie t czówki oka Wprowadzenie Weryfikacja odczytu Stosowane technologie Praktyczne zastosowania biometryki Specyfikacje techniczne kamer biometrycznych Okablowanie w systemach alarmowych Zalecenia monta owe Wymagania ogólne Ochrona przeciwpo arowa szybów i tras kablowych Sposoby wykonania okablowania instalacji alarmowych Przewody w instalacjach alarmowych Wykorzystanie okablowania strukturalnego Projektowanie instalacji sygnalizacji po arowej Stan prawny Stan prawny Normalizacja w dziedzinie sygnalizacji po arowej Zestawienie norm z dziedziny sygnalizacji po arowej Terminologia z zakresu sygnalizacji po arowej [7] Dokumentacja projektowa Symbole graficzne urzàdzeƒ sygnalizacji po arowej Parametry systemów sygnalizacji po arowej

35 PRZEWODNIK Dzia 1, rozdzia 1, str Podzia budynku na strefy Zakres ochrony obiektu Okablowanie w instalacji sygnalizacji po arowej Zasady nadzorowania obiektu liniami dozorowymi Dobór i rozmieszczenie czujek Czu oêç i klasyfikacja czujek po arowych Alarmy fa szywe Zasady alarmowania i urzàdzenia alarmowe R czne ostrzegacze po arowe Po arowe urzàdzenia alarmowe Lokalizacja centrali sygnalizacji po arowej Przyk ady stosowanych centrali sygnalizacji po arowej Zasilanie systemów sygnalizacji po aru Transmisja sygna ów do po arowego alarmowego centrum odbiorczego Uruchomienie i odbiór systemu Urzàdzenia pomocnicze systemów sygnalizacji po aru Warunki odbioru instalacji sygnalizacji po aru Eksploatacja i konserwacja instalacji sygnalizacji po aru Konserwacja instalacji sygnalizacji po arowej Instalacja domofonowa i wideodomofonowa Elementy instalacji domofonowej

36 Dzia 1, rozdzia 1, str. 36 PRZEWODNIK Rodzaje systemów domofonowych System wideodomofonowy Zintegrowane systemy sygnalizacji zagro eƒ KorzyÊci integracji systemów technicznych w obiektach OkreÊlenie kategorii i klasy systemów zintegrowanych Przyk adowe konfiguracje zintegrowanych systemów sygnalizacji zagro eƒ i automatyki obiektu Techniczne i organizacyjne Êrodki ochrony w serwerowni Wprowadzenie Podstawowe zagro enia w oêrodkach przetwarzania danych Podstawy prawne, normatywne, wytyczne bran owe zwiàzane z tematykà Analiza potencjalnych zagro eƒ dla serwerowi Podstawowe wymagania ochrony wobec serwerowni Organizacja zabezpieczenia technicznego Przyk ad zabezpieczenia technicznego serwerowni Praktyczne aspekty integracji systemów ochrony Zabezpieczenie ma ych serwerownia Wymagania techniczne dotyczàce zabezpieczenia elektronicznego oddzia u banku

37 PRZEWODNIK Dzia 1, rozdzia 1, str Wprowadzenie Ogólna analiza zagro eƒ przest pczych i zagro enia po arowego Wymagania dotyczàce zastosowania elektronicznych metod zabezpieczenia Wymagania ogólne dotyczàce zabezpieczeƒ budowlano- -mechanicznych Wymagania dotyczàce elektronicznych systemów i urzàdzeƒ zabezpieczeƒ Przyk ady dokumentacji technicznej systemów technicznego zabezpieczenia pomieszczeƒ Projekt techniczny zabezpieczenia elektronicznego pomieszczeƒ biurowych Obliczenie pojemnoêci rezerwowego êród a zasilania systemu alarmowego w amania i napadu Zagadnienia dotyczàce zaleceƒ w zakresie monta u, serwisu i obs ugi Instalacje do odprowadzania dymu i ciep a Instalacje oddymiania grawitacyjnego Instalacja przeciwdymowa nadciênieniowa Instalacje zamkni ç przeciwpo arowych Projektowanie i nadzór autorski Wprowadzenie Wykonawstwo systemów alarmowych Prowadzenie budowy Odbiór koƒcowy PrzejÊcie systemu do eksploatacji. Po àczenie systemu alarmowego z centrum odbiorczym

38 Dzia 1, rozdzia 1, str. 38 PRZEWODNIK Szkolenie u ytkowników i operatorów. Instrukcje, procedury Instalacje elektryczne funkcjonujàce w czasie po aru Zagro enia stwarzane przez palàce si kable Rozwiàzania techniczno-budowlane Dêwi kowe systemy ostrzegawcze Wymagania przepisów Zadania dêwi kowego systemu ostrzegawczego Wymagania wobec DSO Zasady dzia ania i budowa DSO Materia y êród owe 13. INSTALACJA ELEKTRYCZNA W INTELIGENTNYM BUDYNKU Zadania systemów automatyki budynków Wprowadzenie Zadania Sposoby sterowania w systemach rozproszonych Rodzaje sterowania Cele i zalety Poj cia Zasada dzia ania systemu KNX/EIB Standaryzacja Telegram Topologia Dost p do magistrali Urzàdzenia magistralne Wprowadzenie Urzàdzenia systemowe

39 PRZEWODNIK Dzia 1, rozdzia 1, str Wyrobniki Czujniki Czujniki ruchu Czujniki obecnoêci Czujniki temperatury Czujniki nat enia oêwietlenia wewn trzne Czujniki pogodowe i czujniki przecieku Oprogramowanie WiadomoÊci ogólne Wymagania i instalacja ETS Wymagania ETS Instalacja Pierwsze uruchomienie programu Import do bazy danych Pierwszy projekt Zak adanie nowego projektu Pasek narz dzi Za o enia Dostosowanie widoku okna Dodawanie urzàdzeƒ Odwzorowanie struktury budynku Tworzenie adresów grupowych Parametryzowanie urzàdzeƒ Przyporzàdkowanie adresów grupowych Uruchamianie instalacji KNX àczenie z magistralà KNX Programowanie nowych urzàdzeƒ

40 Dzia 1, rozdzia 1, str. 40 PRZEWODNIK Przeprogramowanie urzàdzeƒ (ponowne programowanie) Widok wszystkich urzàdzeƒ Testowanie instalacji Systematyczne wyszukiwanie b dów Programowanie przycisku z termostatem Dodawanie przycisku z termostatem Parametryzacja wyrobnika aluzjowego Parametryzacja przycisku Projektowanie, instalacja i serwisowanie instalacji EIB/KNX Przygotowanie do planowania systemu Przebieg planowania Oprzewodowanie Uruchamianie Zintegrowane systemy alarmowe Zintegrowany system zarzàdzania ZEUS Okablowanie strukturalne i struktura zintegrowanych systemów alarmowych System XCOMFORT Wprowadzenie Technologia systemu XCOMFORT Magistralny system radiowy Wprowadzenie Zasada dzia ania Ârodowisko fal elektromagnetycznych

41 PRZEWODNIK Dzia 1, rozdzia 1, str Radiowa transmisja informacji Nadajniki radiowe Materia y êród owe 14. BADANIA ODBIORCZE I EKSPLOATACYJNE W INSTALACJACH ELEKTRYCZNYCH Wprowadzenie Wymagania przepisów techniczno- -budowlanych Normy w Unii Europejskiej Wymagania norm Rodzaje oraz zakres badaƒ i pomiarów Pomiary zabezpieczeƒ ró nicowopràdowych Pomiary rezystancji izolacji Wprowadzenie Urzàdzenia do wykonywania pomiarów rezystancji izolacji Zasady wykonywania pomiarów rezystancji izolacji Dokumentowanie pomiarów rezystancji izolacji B dy pope niane przy pomiarach rezystancji izolacji Podsumowanie i wnioski Pomiary uziemieƒ Wprowadzenie Rodzaje uziemieƒ i ich parametry charakterystyczne Zasady wykonywania pomiarów rezystancji uziemieƒ

42 Dzia 1, rozdzia 1, str. 42 PRZEWODNIK Ocena wyników pomiarów rezystancji uziemieƒ Pomiary eksploatacyjne Wykonywanie pomiarów rezystancji uzwojeƒ maszyn elektrycznych Pomiary eksploatacyjne agregatów pràdotwórczych Pomiary eksploatacyjne elektronarz dzi Badania okresowe elektronarz dzi Czasokresy badaƒ eksploatacyjnych Badania i pomiary odbiorcze a pomiary eksploatacyjne Ogólne zasady wykonywania badaƒ i pomiarów Wymagane uprawnienia osób wykonujàcych prace kontrolno-pomiarowe Wymagania odnoênie do kontroli metrologicznej przyrzàdów pomiarowych Zasady wyboru metody badaƒ i wymagania odnoênie do dok adnoêci pomiarów Zasady wykonywania podstawowych badaƒ i pomiarów w instalacjach Zakres badaƒ i pomiarów odbiorczych Metody wykonywania badaƒ OkreÊlenie wartoêci pràdu I a i impendancji p tli zwarcia Z s w aêciwych dla sprawdzenia skutecznoêci ochrony przeciwpora eniowej w uk adzie sieci TN Dokumentowanie prac pomiarowo-kontrolnych Programy do dokumentowania pomiarów elektrycznych Pomiary elektryczne KRYSTYN 2003

43 PRZEWODNIK Dzia 1, rozdzia 1, str PROTON+protoko y z pomiarów elektrycznych Kontrolki z pomiarów Program do dokonywania obliczeƒ elektrycznych OBL Wzory protoko ów badaƒ Aparatura pomiarowa stosowana w pomiarach elektrycznych Materia y êród owe

44 Dzia 1, rozdzia 1, str. 44 PRZEWODNIK