Pionier systemu prądu trójfazowego. Profesor Edmund Phelps (laureat ekonomicznego Nobla z 2006 r.):

Transkrypt

1 Profesor Edmund Phelps (laureat ekonomicznego Nobla z 2006 r.): Rozwinięty Zachód zatracił to wszystko, co stanowiło o jego cywilizacyjnym sukcesie. Nie mamy już w sobie tej żywiołowości co kiedyś, maleje nasza zdolność do generowania innowacji. To nie jest normalne, bo tak było jeszcze w XIX wieku, gdy innowacje miały charakter powszechny. (cytat za: Dziennik Gazeta Prawna nr 190 (3076) z 30 września 2 października 2011)

2 Przenieśmy się więc do XIX w. wieku powszechnych innowacji: 4 września 1882 r. pojawia się innowacja o znaczeniu historycznym 3 lata po wynalezieniu żarówki Thomas A. Edison uruchamia pierwszy w historii świata system elektroenergetyczny. Na system Edisona składa się: zlokalizowana przy Pearl Street w Nowym Jorku centralna elektrownia, budynki odbiorców energii (w tym biura słynnego bankiera J.P. Morgana) oraz system przesyłowy w postaci zakopanych w ziemi kabli.

3 System Edisona ma jeden istotny mankament: Ze względu na bezpieczeństwo działa na niskim napięciu. Elektrownia przy Pearl Street pracuje więc w sercu Manhattanu z czym wiążą się wszystkie możliwe niedogodności. Odpowiedzią na te problemy jest innowacja w postaci systemu prądu zmiennego ale nie dokona jej już Edison.

4 System Edisona ma jeden istotny mankament: Ze względu na bezpieczeństwo działa na niskim napięciu. Elektrownia przy Pearl Street pracuje więc w sercu Manhattanu z czym wiążą się wszystkie możliwe niedogodności. Odpowiedzią na te problemy jest innowacja w postaci systemu prądu zmiennego ale nie dokona jej już Edison.

5 Wbrew obiegowej opinii kariera Edisona była bardzo krótka: Już w 1892 r. Edison praktycznie wypadł z wciąż tworzącej się branży elektroenergetycznej. Kontrolowana przez niego firma Edison General Electric zmieniła nazwę na General Electric, o czym Edison dowiedział się od reporterów. Nawet amerykańscy historycy przyznają, że po 1884 r. innowacje Edisona były niemalże głupie ( almost foolish ).

6 Edison z innowatora stał się hamulcowym rozwoju techniki: Edison był samoukiem-wynalazcą ale i biznesmenem. Dość szybko uświadomił sobie przewagę ekonomiczną systemu opartego na prądzie zmiennym który był dla niego niedostępny intelektualnie. To samo zrozumieli bankierzy (w tym J.P. Morgan), których poparcie zwróciło się do duetu: Tesla/Westinghouse. Edison rozpoczął tzw. wojnę prądów, której finał dokonał się na projekcie NIAGARA.

7 Przełomowa innowacja: Podczas Światowej Wystawy Elektrotechnicznej we Frankfurcie n/menem w 1891 r. firma AEG prezentuje pierwszą linię przesyłową wysokiego napięcia (15 kv) na 3-fazowy prąd zmienny o długości ok. 175 km wg koncepcji głównego konstruktora firmy AEG, inżyniera polskiego pochodzenia - Michała Doliwo-ego. AEG dostarcza też 3-fazowy silnik o mocy 100 KM ok. 10 razy większej od ówcześnie budowanych (konstrukcji MDD).

8 Ojciec systemu prądu 3-fazowego : Przełomowa konstrukcja linii przesyłowej Lauffen Frankurt n/ Menem. Przełomowy wynalazek prostego i niezawodnego 3-fazowego silnika indukcyjnego ( klatkowego ). Wprowadzenie pojęcia prądu zmiennego ( Drehstrom ).

9 Edison to amerykański mit : To wzorcowy życiorys reprezentujący prawdy wiary [amerykańskiej] kultury: sukces człowieka, który stwarza sam siebie, kreatywność techniczną Ameryki, nagrodę będącą owocem ciężkiej pracy połączonej z wyobraźnią, przedsiębiorczość opartą na kompetencji technologicznej. Przez ponad 100 lat był i wciąż jest on uważany za kwintesencję jednostki tworzącej kapitalistyczne społeczeństwo. (cytat za: Ch. Bazerman The Languages of Edison s Light The MIT Press 2002)

10 Zamiast zakończenia: 2 stycznia 2012 r. minie 150 lat od dnia urodzin Michała Doliwo- ego. Zarząd Główny SEP postanawia uczcić Jego pamięć przez ustanowienie roku 2012 Rokiem Michała Doliwo-ego. (cytat za: Uchwała /2014 Zarządu Głównego SEP z dnia 8 września 2011 roku w sprawie ustanowienia roku 2012 jako Roku Michała Doliwo-ego)