P Projektowanie zrównoważone stało się

Transkrypt

1 W.M. Pracownia Projektowania Miasta Sp. z o.o. Paweł Wład. Kowalski, prezes, główny projektant pracowni autorskiej P Projektowanie zrównoważone stało się istotną wytyczną w pracy architektów. Jak należy je rozumieć? Aby odpowiedzieć na to pytanie, sięgnę do początków architektury. Ponad 2030 lat temu, Witruwiusz, rzymski architekt budowniczy, napisał słynny traktat o tej dziedzinie. Wszystkie tezy, jakie w nim zawarł, są nadal aktualne. W pierwszej z dziesięciu ksiąg traktatu wymienił wymagania dotyczące zawodu architekta. Według niego architekt musi być budowniczym, opierającym swój zawód na wiedzy czerpanej z praktyki i teorii. Musi też być osobą utalentowaną, aby połączenie i zrównoważenie doświadczeń, wynikających z praktyki oraz pogłębiania nauki, uczyniło z niego mistrza architektury. Jest to konieczne, ponieważ ani sama zręczność techniczna, ani wyłączne zaufanie teorii i księgom uczonych, które prowadzą za cieniem, nie dają architektonicznego sukcesu. Architekt powinien być zatem budowniczym na budowie, a nie tylko projektantem w biurze. Osobą wdrażającą projekt, zbierającą doświadczenia z jego realizacji, by następne swoje dzieło stworzyć lepiej. Mgr inż. architekt, członek SARP, posiada status twórcy Ministra Kultury i Sztuki. Oprócz kierowania Pracownią Projektowania Miasta w Gdańsku jest także współwłaścicielem firmy Kowalski Architekci Sp. z o.o. w Gdyni, prezesem i współzałożycielem Polskiego Stowarzyszenia Budownictwa Energooszczędnego, a także właścicielem firmy Fitostar Sp. z o.o. zajmującej się leuzeą syberyjską rośliną leczniczą. Zdobywca wielu nagród i wyróżnień w konkursach architektonicznych, twórca kolekcji projektów Dom Piękny i Prosty oraz wirtualnego miasta na publicysta, meloman-audiofil. fot. Kacper Kowalski 2 Kreatorzy budownictwa :29:30

2 Pracownia wielokrotnie była wyróżniana za projekty i realizacje. Przyznano jej m.in. nagrody za projekt Pomorskiego Parku Naukowo-Technologicznego w Gdyni oraz za koncepcję rozbudowy Wydziału Biologii, Geografii i Oceanologii Uniwersytetu Gdańskiego. Jest też laureatem konkursu na Najlepszy Budynek Gdańska w kategorii domów jednorodzinnych. Najczęściej jednak owo zrównoważenie odnosimy do uwarunkowań środowiskowych, wręcz ekologicznych. Witruwiusz podkreślił również, że architekt oprócz opanowania sztuki rysunku, geometrii, historii, medycyny, prawa, a nawet muzyki, powinien także zgłębiać filozofię, która uczy o naturze rzeczy. Wtedy filozofia obejmowała wiele zagadnień przyrodniczych. Dzisiaj myśl Witruwiusza odczytuję jednoznacznie jako nakaz dogłębnego poznania praw natury, z którymi przez tysiące lat zmagali się budowniczowie na całym świecie. Dzięki wiedzy zdobytej przez nich w tym zakresie, budowle uzyskały takie, a nie inne kształty i formy. Jeżeli konstrukcja budynków jest logiczna, Wyodrębniono w nich rozmaite pomieszczenia. Mają fundamenty, ściany i dachy Te wznoszone z kamieni, drewna czy cegieł ludzie intuicyjnie i bezpiecznie je użytkują. chroniące przed wilgocią, deszczem, zimnem i wiatrem. Tworzą bezpieczne kon- z doświadczeń budowlanych zdobywanych mają rozpoznawalną formę, wynikającą strukcje, ponieważ aby sprostać prawom przez tysiące lat. Stają się architektonicznymi natury do ich budowy używano materiałów adekwatnie do ich przeznaczenia. żyjemy. Ale gdyby dom zbudować z drewna skorupami otaczającymi miejsce, w którym Można powiedzieć, że materiały te, jako i kamienia nielogicznie do właściwości tych tworzywo, były zrównoważone ze środowiskiem, a formie budynków nadawano damenty i kryjąc dach kamieniami, to lu- materiałów, np. wykonując drewniane fun- zrównoważony wyraz architektoniczny. dziom, którzy znajdą się wewnątrz, będzie Rezydencje na stoku. Architektura w grze kompozycyjnej z konstrukcją; składowe konstrukcji w roli kreatorów formy i detalu towarzyszyć lęk i świadomość zagrożenia zamiast poczucia bezpieczeństwa. Takie obiekty będą omijane z daleka jako niezrównoważone, bo każdy z nas ma intuicyjną potrzebę harmonijnej architektury, wręcz zakodowaną w genach. Od czasów Witruwiusza nastąpił jednak znaczny postęp technologii budowlanych. Czy w związku z tym jego zasad nie powinno się zmodyfikować? Przeciwnie, należy je przypomnieć z większą siłą. Patrząc na wznoszone dzisiaj obiekty, wielokrotnie ma się wrażenie, że są one produktami nowoczesnych technologii bez ludzkiego ducha lub przejawem jakiejś dziwnej formy architektonicznej, w której człowiek nie może się odnaleźć. Najgorsze jest to, że coraz częściej architekci tworzą dzieła, którym brakuje logiki technologicznej i użytkowej, a wymyślone przez nich bryły i rozwiązania przestrzenne przytłaczają. Tworzą dzieła pomniki, skierowane przede wszystkim na zaspokojenie ich ego, a nie do użytku dla ludzi. Bardziej kreują siebie niż przestrzeń służącą odbiorcom. Kreatorzy budownictwa :29:33

3 W.M. Pracownia Projektowania Miasta Sp. z o.o. dotknięty modernizmem, uważa, że ślimakowi pięknie zaprojektuje skorupę i wciśnie go do wnętrza. Zaryzykuję stwierdzenie, że zrównoważony rozwój architektury zakończył się, gdy ludzie wymyślili samoloty, oderwali się od ziemi. Architekci zaczęli projektować bryły widziane z lotu ptaka jak rzeźby w atelier, zapominając o grawitacji, statyce konstrukcji i o tym, że człowieka tuż spod chmur nie widać. Wymyślili liczne Gdańsk, ul. Kartuska. Osiedle z uliczką o wymiarach Mariackiej... teorie estetyczne, by wedle nich tworzyć i oceniać dzieła. Ale przecież projekty robi się na konkretne zamówienie... zasad Witruwiusza? Zaprzeczenie ideom huma- Czyż nie jest to kompletne przeciwieństwo Problem jest głęboki i ma związek z rewolucją modernistyczną, która w XX w. zmieniła najważniejszy wymiar budowanego świata? nizmu, który człowieka stawia jako oś, podmiot, podejście do projektowania architektonicznego. Zmiany te objęły również oczekiwania Brzmi to pompatycznie... inwestorów. Niektórzy z nich swoją naturalną Tak, sprawa jest bardzo poważna. Jak teraz potrzebę mieszkania w domu stworzonym zmusić architektów, by nie projektowali brył, w ludzkiej skali głęboko ukryli, aby nie być tylko przestrzeń tworzącą miejsca o różnorodnych funkcjach, przeznaczoną do mieszkania, posądzonymi o wstecznictwo oraz brak rozeznania w trendach nowoczesnej architektury. pracy, życia publicznego, prywatności itd? Jednak uważam, że za odebranie humanizmu Aby nie projektowali z dystansu, ale od wnętrza, od środka przestrzeni, z perspektywy współczesnej architekturze odpowiadają głównie architekci oraz ludzie lansujący odbiorcy? Jest to bardzo trudne, bo trzeba ich dzieła jak towar na wolnym rynku sztuki. ową wielowymiarową skalę człowieka rzetelnie Nieludzkie przestrzenie, bryły zamiast domów, poznać. Łatwiej jest za pomocą komputera rodzące się w nich patologie społeczne, zagubienie i brak poczucia bezpieczeństwa, spowodowały, że odkryliśmy jak dalece współczesna architektura odeszła od zrównoważonego rozwoju. Odnosimy go do ekologii, poszanowania energii oraz innych aspektów życia. Analizując i stosując przekonującą argumentację, chcemy wrócić na tę drogę, ale w architekturze to za mało. Bez powrotu do witruwiańskich podstaw niewiele zrobimy. Problem tkwi głęboko w świadomości i dotyczy określenia punktu, z którego rozpoczyna się projektowanie i myślenie o architekturze. Zrównoważony rozwój można porównać do życia ślimaka, który rozwijając się, rosnąc, rozbudowuje na sobie skorupę. Współczesny architekt,...utworzoną z domów-kamieniczek, a nie bloków z klatkami projektować bryły w obowiązującej, lansowanej stylistyce przy użyciu technologii oferowanych przez licznych producentów. Biznes się kręci, twórcy celebrują magię sztuki architektonicznej, a od skołowanych inwestorów napływają kolejne zlecenia. Nic nowego. Już Witruwiusz oburzał się na to, że pochlebstwa i układy odsuwają i zacierają wartościowe rozwiązania, oparte na rzetelnym poznaniu i doświadczeniu, na rzecz łatwych wyborów, dodam i tworzenia ustalonych przez siebie sztucznych reguł. Czy to oznacza, że mamy wrócić do dawnych form architektonicznych? W sensie rustykalnym nie! W sensie budowy przestrzeni przyjaznej człowiekowi, w której czuje się najlepiej, która jest funkcjonalna i za którą tęskni tak. To prawdziwe wyzwanie, by obiekt był nowoczesny, atrakcyjny architektonicznie i równocześnie tworzył przyjazną, wręcz przytulną atmosferę. Dotyczy to domów i obiektów użyteczności publicznej. Narysowany przez Leonarda da Vinci człowiek witruwiański, z rozpostartymi ramionami, wpisany w koło i kwadrat, w powszechnym odczuciu symbolizuje humanizm, renesans, a dla mnie ma jeszcze jedno ważne odniesienie. Pokazuje, że przestrzeń, w jaką jest wpisany, musi mieć jego proporcje. On jest dla niej miarą, bo to człowiek sobą określa, jaka powinna być przestrzeń wokół niego. Inaczej architektura staje się nieludzka. Proporcje przestrzeni i logika jej budowy tworzą właściwą formę, a nie kopiowanie przeszłości. Polscy moderniści z grupy a.r. zaproponowali 90 lat temu, by zasady nowoczesnej architektury oprzeć na tezach Witruwiusza. Le Corbusier był bardziej atrakcyjny niż studiowanie praw natury i ludzkich potrzeb, dbanie o zrównoważenie zdobyczy cywilizacji i humanizmu. Teraz, patrząc na blokowiska, głosimy hasła powrotu do zrównoważonego rozwoju, ale w architekturze to człowiek powinien być jego osią, znajdować się w centrum, a nie ekologiczne środowisko. Ponownie odkryjmy zasady budowy, jakie przyniosły wieki doświadczeń w formowaniu się architektury. Przywróćmy je po tym modernistycznym odlocie i wylądujmy z powrotem na ziemi. 4 Kreatorzy budownictwa :29:35

4 W.M. Pracownia Projektowania oni tworzą Miasta polskie istnieje budownictwo już od ponad 20 lat. Powstała w Gdańsku, ale działa na terenie całego kraju. Wykonuje kompleksowe projekty architektoniczno- -budowlane różnych obiektów i zespołów zabudowy: mieszkalnych, użyteczności publicznej, usługowych, kultury i sportu. Specjalizuje się także w przebudowach i rozbudowach zabytków. Prowadzi doradztwo inwestycyjne, nadzory i zastępstwa inwestorskie. Ma w dorobku tysiące zrealizowanych projektów. Projekt wizualizacja domu Budowa - wykonanie szkieletu drewnianego Dom jednorodzinny, Gdańsk; realizacja 2012 r. Konstrukcja mieszana: żelbet i szkielet drewniany. Szkielet wykonany pod nadzorem Wojciecha Nitki. Autor projektu arch. Paweł Wład. Kowalski Wybrane projekty i realizacje Pomorski Park Naukowo-Technologiczny, Gdynia rozbudowa szkoły muzycznej II stopnia z salą koncertową, Gdynia siedziba K&B, Gdańsk przebudowa Białych Koszar na Centrum Użyteczności Publicznej siedzibę powiatowych organizacji pozarządowych, Ostróda przedszkole oraz Dom Zakonny Zgromadzenia Sióstr Anielanek Św. Pawła, Gdynia kompleksy handlowe Intermarche i Bricomarche w Malborku, Tczewie, Ostródzie, Olecku, Brodnicy centra handlowe Macro Cash & Carry w Ząbkach, Wrocławiu, Krakowie, Gdyni, Przejazdowie osiedla mieszkaniowe, m.in. Turdom, Słoneczne Gniazdo, Kaczeniec w Gdyni, Zielony Gród w Tarnowie Podgórnym, Murator w Baranowie Gotowy dom Wejście do kompleksu Pomorski Park Naukowo- -Technologiczny w Gdyni; realizacja 2007 r. Autor projektu i inżynier kontraktu (FIDIC) arch. Paweł Wład. Kowalski Wnętrze obiektu Kreatorzy budownictwa :30:08

5 W.M. Pracownia Projektowania Miasta Sp. z o.o. prezentacja na stronie xxx ul. Klonowa 1, Gdańsk tel , faks office@wm.com.pl 6 Kreatorzy budownictwa :30:09