HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO kl. IV - wymagania edukacyjne na poszczególne oceny:

Transkrypt

1 HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO kl. IV - wymagania edukacyjne na poszczególne oceny: * Kursywą oznaczono tematy, które wykraczają poza podstawę programową TEMAT OCENA DOPUSZCZAJĄCA Uczeń: OCENA DOSTATECZNA Uczeń: OCENA DOBRA Uczeń: OCENA BARDZO DOBRA Uczeń: OCENA CELUJĄCA Uczeń opanował wymagania na ocenę bardzo dobrą, a ponadto: I. MOJE MIEJSCE W ŚWIECIE 1. Moje pierwsze spotkanie z historią omawia podział czasu w historii posługuje się podstawowymi określeniami czasu historycznego: okres p.n.e., n.e. tysiąclecie, wiek, rok rozróżnia rodzaje źródeł rozróżnia historię rozumianą jako dzieje od historii rozumianej jako nauka o przeszłości objaśnia, na czym polega praca historyka podaje przykłady podziału czasu w historii wyjaśnia, dlaczego należy chronić zabytki historyczne podaje przykłady różnych źródeł materialnych miejsca, w których chroni się zabytki wyjaśnia, na czym polega rola i znaczenie miejsc, w których chroni się zabytki 2.Jestem człowiekiem, żyję wśród ludzi potrzeby każdego człowieka dokonuje podziału potrzeb człowieka wymienia instytucje międzynarodowe i krajowe, które niosą pomoc dzieciom polega zaspokajanie potrzeb człowieka polega odmienność i niepowtarzalność każdego człowieka omawia wybraną przez siebie organizację niosącą pomoc dzieciom

2 3. Moja rodzina podaje przykłady praw i obowiązków poszczególnych członków rodziny polega znaczenie rodziny w życiu każdego człowieka wyjaśnia, dlaczego tolerancja ułatwia wzajemne stosunki międzyludzkie udowadnia, że uprzejmość i tolerancja wpływają na poprawne stosunki w rodzinie formułuje stanowisko dotyczące pielęgnowania tradycji rodzinnych kultywowania tradycji rodzinnych udowadnia, jak ważna jest we wzajemnych stosunkach sprawiedliwość 4. Moja szkoła podaje przykłady uprzejmego zachowania, dotyczące rówieśników i personelu szkoły wymienia organy szkoły polegają jego obowiązki i prawa w szkole podaje przykłady szkolnych i klasowych konfliktów przedstawia strukturę szkolnictwa w Polsce i umieszcza siebie (jako ucznia) w tej strukturze podaje przykłady działalności samorządu uczniowskiego w swojej szkole tłumaczy, na czym polega tolerancja we wzajemnych stosunkach w klasie i w szkole przedstawia sposoby rozwiązywania szkolnych i klasowych konfliktów rozumie, że zasady zachowania sprawiedliwego są uwzględnione w dokumentach szkoły podaje przykłady szkolnych i klasowych konfliktów oraz przedstawia sposoby ich rozwiązywania 5. Moja mała ojczyzna wyjaśnia, czym dla niego jest mała ojczyzna wymienia, co składa się na przeszłość małej ojczyzny tłumaczy, na czym polega rola małej ojczyzny w życiu każdego człowieka historię swojej małej ojczyzny oraz jej tradycje kulturowe rozumie pojęcie samorządu terytorialnego uzyskuje z różnych źródeł informacje na temat postaci i wydarzeń z przeszłości małej ojczyzny omawia zakres działań oraz sposoby powoływania władz lokalnych

3 6. Moja Ojczyzna definiuje pojęcie: naród polskie symbole narodowe zna hymn Polski tłumaczy, co łączy wszystkich Polaków wymienia polskie święta państwowe przedstawia miejsca pamięci narodowej znajdujące się w jego najbliższej okolicy polega umiejętność godnego zachowania się podczas uroczystości państwowych II. FUNDAMENTY EUROPY 7. Najdawniejsze dzieje człowieka rozróżnia poszczególne rodzaje pisma pismo hieroglificzne i klinowe wymienia wynalazki epoki kamienia wymienia pierwsze państwa Egipt i Babilon wymienia rodzaje materiałów piśmiennych: papirus i gliniane tabliczki omawia wierzenia pierwszych ludzi pierwsze miasta wymienia epoki archeologiczne (kamienia i brązu) życie człowieka w epoce kamienia omawia znaczenie wynalazków dla rozwoju wspólnoty ludzkiej lokalizuje na mapie państwa: Egipt i Babilon wyjaśnia kryterium podziału prahistorii na epoki archeologiczne wyjaśnia wpływ pisma dla dalszego rozwoju cywilizacyjnego społeczności ludzkich wyjaśnia, w jakich warunkach powstały pierwsze państwa wyjaśnia rolę kodeksu Hammurabiego w dziejach wyjaśnia, jak doszło do wykształcenia się władzy politycznej w Mezopotamii i Egipcie wyjaśnia znaczenie prawa (kodyfikacji Hammurabiego) 8. Mieszkańcy Aten lokalizuje Grecję, Ateny i Spartę na mapie wymienia grupy społeczne w Atenach wymienia najważniejsze zajęcia Greków: rolnictwo, przedstawia miastopaństwo: Ateny dom grecki ubiór grecki grupy społeczne w Atenach określa V w. p.n.e. jako wiek świetności alfabetu polegała istota obywatelstwa w Atenach zgromadzenie ludowe porównuje rolę i znaczenie poszczególnych grup społecznych w społeczeństwie ateńskim polegała demokracja przedstawia miastopaństwo: Spartę porównuje Ateny i Spartę demokracji dla społeczeństwa ateńskiego

4 handel, rzemiosło wie o alfabecie greckim Aten pracy w życiu Ateńczyków najważniejsze zajęcia Greków: rolnictwo, handel, rzemiosło identyfikuje postać Peryklesa ateńska 9. Kultura starożytnych Greków wymienia rodzaje ofiar składanych bogom greckim zna herosów greckich: Heraklesa i Odyseusza rozpoznaje reprezentacyjne budowle Aten 776 r. p.n.e. wyjaśnia, czym były mity rozpoznaje bogów greckich: Atenę i Zeusa, oraz ich atrybuty podaje cechy charakterystyczne religii politeistycznej zna najważniejsze postaci uczonych i poetów greckich: Homera i Hezjoda rozpoznaje Akropol, Partenon i teatr grecki rozpoznaje bogów greckich: Posejdona, Hadesa, oraz ich atrybuty identyfikuje najważniejsze postaci uczonych i poetów greckich: Platon i Homer najwspanialsze zabytki greckie: Akropol i Partenon rozpoznaje bogów greckich: Afrodytę, Artemidę i Apolla, oraz ich atrybuty opowiada o roli wierzeń w życiu Greków igrzysk i przedstawień teatralnych identyfikuje postać Hipokratesa opowiada wybrane mity greckie tworzy album prezentujący dzieła architektury i rzeźby greckiej 10. Mieszkańcy Rzymu identyfikuje postaci: Romulus i Remus, Juliusz Cezar lokalizuje na mapie miasto Rzym i Półwysep Apeniński wymienia grupy społeczne w Rzymie dom grecki i rzymski opisuje ubiór rzymski pracy w życiu Rzymian oblicza upływ czasu między zadanymi wydarzeniami identyfikuje postać: Oktawian August opowiada legendę o początkach Rzymu grupy społeczne w Rzymie i objaśnia ich rolę wymienia instytucje polityczne starożytnego porównuje rolę i znaczenie poszczególnych grup społecznych w społeczeństwie rzymskim prawa rzymskiego wyjaśnia, jak doszło do powstania republiki rzymskiej wyjaśnia, jak doszło do powstania cesarstwa rzymskiego

5 wydarzenia z datami i ustala wiek wydarzeń : 753 r. p.n.e., 509 r. p.n.e., 27 r. p.n.e., 476 r. n.e. historycznymi wymienia grupy społeczne w starożytnym Rzymie wymienia instytucje polityczne starożytnego Rzymu: król, senat, zgromadzenie ludowe, cesarz Rzymu: dyktator, konsulowie rozróżnia dwie formy ustrojowe starożytnego Rzymu dla Rzymian ustrój monarchiczny (Rzym królewski i cesarstwo) i republikański 11. Kultura rzymska rozpoznaje reprezentacyjne budowle Rzymu: łuk triumfalny, akwedukt, Panteon, Koloseum przytacza przykłady rozrywek w starożytnym Rzymie: walki gladiatorów, przedstawienia teatralne wymienia i omawia zastosowanie i znaczenie stałych elementów urbanistyki miejskiej: akwedukty, teatry, drogi technikę budowlaną Rzymian posługuje się pojęciami: rzymski beton, kolumna, łuk, kopuła wymienia i omawia zastosowanie i znaczenie stałych elementów urbanistyki miejskiej: amfiteatry, kanalizacja, cyrki, mosty wielkie miasta wybrane zabytki rzymskie wyjaśnia znacznie sieci dróg rzymskich prawa dla Rzymian odróżnia alfabet łaciński od greckiego prawa rzymskiego dla świata współczesnego porównuje osiągnięcia kulturowe Greków i Rzymian 12. Sztuka wojenna Greków i Rzymian zna pojęcia: hoplita, falanga, galera, legion wydarzenia z datami i ustala wiek wydarzeń : 338 r. p.n.e., 216 r. p.n.e., 202 r. p.n.e. identyfikuje postaci: Aleksander Wielki, Hannibal uzbrojenie żołnierza greckiego uzbrojenie żołnierza rzymskiego oblicza upływ czasu sztukę wojenną Greków i Rzymian taktykę walki falangi taktykę walki starożytnych okrętów wojennych opisuje znaczenie Aleksandra Wielkiego wyjaśnia różnicę między armią obywatelską a wojskiem zawodowym wojen w dziejach Rzymu na podstawie samodzielnie zdobytych informacji opisuje działalność Cezara jako wodza

6 między wydarzeniami historycznymi: 338 r. p.n.e., 216 r. p.n.e., 202 r. p.n.e. wygląd i omawia znaczenie rzymskich obozów wojskowych 13. Narodziny chrześcijaństwa rozumie pojęcia: Biblia, Arka Przymierza, Mesjasz, Ewangelia, Pismo Święte wymienia pogańskich bogów rzymskich: Jowisza, Neptuna, Wenus i Marsa wydarzenia z datami i ustala wiek wydarzeń : narodziny chrześcijaństwa, 381 r.n.e. wierzenia starożytnych Rzymian religię mieszkańców Palestyny przedstawia rozwój chrześcijaństwa podaje cechy charakterystyczne religii monoteistycznej łączy narodziny Chrystusa z początkiem nowej ery wyjaśnia, jak narodziło się chrześcijaństwo porównuje religie politeistyczne i monoteistyczne chrześcijaństwo porównuje pogańską religię Rzymian z chrześcijaństwem stosunki między wyznawcami religii pogańskiej i państwem rzymskim a pierwszymi chrześcijanami wyjaśnia związek między chrześcijaństwem a Żydami i judaizmem III. SPOŁECZEŃSTWO ŚREDNIOWIECZA 14. Europa średniowieczna wymienia nowe państwa w Europie przedstawia osiągnięcia kultury opisuje wędrówkę Słowian w Europie przedstawia charakterystyczne cechy stylu podaje przykłady zabytków romańskich i gotyckich znajdujących się w jego regionie charakteryzuje ustrój feudalny opisuje zabytki romańskie i gotyckie znajdujące się w jego regionie wyjaśnia, na czym polegał konflikt między cesarstwem a papiestwem charakteryzuje szkolnictwo w

7 Europy rozróżnia zabytki romańskie i zabytki gotyckie romańskiego i stylu gotyckiego Europie 15. W klasztornych murach wymienia najważniejsze zakony Europy średniowieczny klasztor życie mnichów zna postać św. Franciszka z Asyżu wymienia cechy klasztoru przedstawia działalność zakonów postać św. Franciszka z Asyżu wyjaśnia, jak doszło do powstania zakonów samodzielnie wyszukuje informacje i prezentuje postaci założycieli zakonów 16. Na rycerskim zamku średniowieczny zamek opisuje życie rycerzy identyfikuje zamki znajdujące się w regionie wymienia cechy zamku mieszkańców zamku opowiada, jak budowano zamki w Europie uzbrojenie rycerza przedstawia zwyczaje rycerskie podaje cechy charakterystyczne wzoru osobowego rycerza samodzielnie wyszukuje informacje i prezentuje życiorysy sławnych rycerzy 17. W średniowiecznym mieście odróżnia gród i miasto średniowieczny gród, podgrodzie i miasto życie wymienia cechy grodu i miasta omawia dzień powszedni i dzień świąteczny przedstawia, jak budowano miasto przedstawia władze miasta wyjaśnia, jak doszło do przekształcenia grodów w miasta funkcjonowanie wyszukuje i prezentuje informacje na temat średniowiecznych dziejów swojej miejscowość

8 mieszkańców podgrodzi, grodów i miast mieszkańca miasta mieszkańców miasta miasta porównuje warunki życia w mieście średniowiecznym i współczesnym 18. W wsi opisuje średniowieczną wieś życie mieszkańców wsi zna metody uprawy ziemi w średniowieczu wymienia obowiązki chłopów zajęcia chłopów wymienia cechy wsi omawia dzień powszedni i dzień świąteczny chłopa mieszkańców wsi warunki życia na wsi objaśnia, jak zakładano wieś w średniowieczu porównuje życie chłopa z życiem rycerza i mieszczanina metody uprawy ziemi w średniowieczu wyszukuje i prezentuje informacje na temat średniowiecznych dziejów swojej miejscowość IV. W ŚREDNIOWIECZNEJ POLSCE 19. Zanim powstała Polska zna pojęcia: szlak bursztynowy, ród, plemię wymienia i charakteryzuje bogów słowiańskich wymienia bohaterów legend słowiańskich: Czecha, Lecha i Rusa zna pojęcia: wiec, książę, opole, palisada zna treść legendy o Piaście i Popielu gród w Biskupinie samodzielnie opowiada legendę o Lechu, Czechu i Rusie przedstawia organizację plemion słowiańskich wyjaśnia pojęcie: kultura archeologiczna wykopaliska archeologiczne jako główne źródło wiedzy o osadzie w Biskupinie

9 20. Mieszko I i jego państwo lokalizuje na mapie: Gniezno, Kraków, Cedynię wymienia bohaterów legend z początków państwowości polskiej Mieszko I i Dąbrówka 966 r. i 972 r.i ustala wiek wydarzeń zna treść legendy o Piaście i Popielu gród gnieźnieński rozpoznaje cechy legendy na podstawie mapy opisuje położenie Polski za Mieszka I, Gniezna, Krakowa i Cedyni opowiada legendę o Piaście i Popielu początki państwa polskiego wyjaśnia różnicę między postaciami legendarnymi a postaciami historycznymi przyjęcia chrztu przez Mieszka I opisuje stosunki polsko-czeskie i polsko-niemieckie za panowania Mieszka I porównuje gród w Gnieźnie z osadą w Biskupinie, wskazując na te ich cechy, które świadczą o różnicach w strukturze społecznej 21. Panowanie Bolesława Chrobrego Bolesław Chrobry, św. Wojciech 1000 r r. i ustala wiek wydarzeń Otto III, Gaudenty, Henryk II, opisuje Drzwi Gnieźnieńskie przedstawia postać św. Wojciecha oblicza upływ czasu między wydarzeniami historycznymi : 966 r., 992 r., 1000 r., 1025 r. opowiada historię zjazdu gnieźnieńskiego wojny Bolesława Chrobrego z sąsiadami na podstawie mapy przedstawia zmiany granic Polski Bolesława Chrobrego wyjaśnia skutki zjazdu gnieźnieńskiego dla Polski organizację państwa Bolesława Chrobrego porównuje osiągnięcia Mieszka I i Bolesława Chrobrego polityczne koronacji królewskiej Bolesława Chrobrego 22. Polska w okresie rozbicia dzielnicowego zna pojęcia: rozbicie dzielnicowe, senior Bolesław Krzywousty, Gall Anonim, Konrad Mazowiecki Konrad Mazowiecki; Henryk Pobożny łączy najważniejsze 1109 r., 1241 r., 1308 r., i ustala wiek wydarzeń Władysław Wygnaniec, Bolesław Kędzierzawy, Henryk Sandomierski, Mieszko Stary przypisuje dziedzicom Bolesława panowanie Bolesława Krzywoustego omawia zagrożenie zewnętrzne podczas rozbicia dzielnicowego opowiada o bitwie pod Głogowem wymienia postanowienia testamentu Krzywoustego opowiada o najeździe

10 1138 r., 1226 r., i ustala wiek wydarzeń zamek w Malborku oblicza upływ czasu między wydarzeniami historycznymi: 1085 r., 1109 r., 1138 r., 1226 r, r. Krzywoustego przydzielone im dzielnice polegało rozbicie dzielnicowe wyjaśnia przyczyny sprowadzenia Krzyżaków w Polsce Mongołów opowiada o bitwie pod Legnicą 23. Kazimierz Wielki i jego państwo zna pojęcia: cło, lokowanie wsi, statut; rozbicie dzielnicowe, senior Władysław Łokietek, Kazimierz Wielki 1320 r., 1333 r., 1364 r., i ustala wiek wydarzeń wie o założeniu Akademii Krakowskiej, uczcie u Wierzynka Władysław Przemysł II przedstawia osiągnięcia Kazimierza w dziedzinie polityki wewnętrznej 1295 r., 1308 r., 1370 r., i ustala wiek wydarzeń oblicza upływ czasu między wydarzeniami historycznymi: 1295 r., 1308 r., 1320 r., 1333 r., 1364 r.,1370 r. objaśnia, na czym założenia Akademii Krakowskiej ucztę u Wierzynka wyjaśnia, dlaczego Kazimierzowi nadano przydomek Wielki wyjaśnia, jak doszło do zjednoczenia ziem polskich politykę zagraniczną Kazimierza reformy wewnętrzne Kazimierza Wielkiego ocenia dokonania Przemysła II, Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego porównuje politykę Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego wobec Krzyżaków i wyjaśnia przyczyny różnic