... ' ... ' '... ' PI a ut ZOŁNIERZ SAMOCHWAŁ

Transkrypt

1 ... '... ' '... ' PI a ut ZOŁNIERZ SAMOCHWAŁ

2 Na okładce Rysunek Lecha Zahorskiego PLAUT I JEGO TWÓRCZOSC Premiera komedii Plauta «ŻOŁNIERZ SAMOCHWAŁ NA SCENIE KAMERALNEJ TEATRU POLSKIEGO dn. 27 lutego 1963 roku Titus Maccius Plautus z Sarsiny (Umbria) żył w latach ok ok. 184 p.n.e; najwigkszy komediopisarz rzymski, z którego twórczości zachowało się 20 sztuk, ponad 30 tytułów i S7 ereg luźnych fragmentów. Wzorem swych poprzedników, Andronikosa i Newiusza, przekładał na łacinę greckie komedie Filemona. Difilosa. Menandra, przerabiając je twórczo j adaptując do upodobań ówczesn?go społeczeństwa rzymskiego. Uprawiał również kontaminację, pojobnie jak Terencjusz. Zasadniczym motywem komedii Plauta jest zazwyczaj gwałtowna miłość młodzieńca do hetery pozostając e j w mocy stręczyciela. W akcji udział bierze zwykle sprytny niewolnik, który oszukuje rajfura, okpiwa ojca lub matkę panicza i w końcu zdobywa dlań ukochaną. Sztuka kończy się v1spólną ucztą z heterą, a nawet - małżeństwem, jeżeli w końcu hetera zostaje rozpoznana (jest to motyw tzw. anagnoriasts) jako wolnourodzona, zaginiona przed laty dziewczyna. Różnorodna treść utworów Plauta, których tto i postacie są w zasadzie greckie. obejmuje komedie: char akt er 6 w - Truculentus (Gbur), M!les Glortosus (Żołnierz Samocliwai), Aulularta (Skarb); i n try g - Epidicus (Epidik), Asinaria (Komedia ośla), Curculio ( Kurkulio). Persa (Pers), Pseudolus (Pseudol), Poenulus (Penulus), Bacchldes (Siostry), Mostellaria (Strachy); po mył e k - Amphitruo (Amfitrio), Menaechmi (Bracia); farsy - M<?rcator (Kupiec), Casina (Panna młoda); rod z i n n e - Trinummus (Dzień trzygroszowy), Captiv! (J.eńcy), Cistellaria (Komedia skrzynkowa), Rudens (Lina), Sttchus (Stichus), Vidularia (Komedia wdowia). Nieporównany artyzm, celowe przełamywanie iluzji scenicznej, przebogata skala miar metrycznych, partie śpiewane, sceny baletowe, komizm sytuacyjny, rubaszne scenki i szybkie tempo gry - wszystko to zbliża komedie Plauta do dzisiejszej o p e r e t k i. Instynkt sceniczny Plauta potrafił niejednokrotnie przekształcić poważne, psychologizujące sztuki greckie w arcyzabawne komedie, miejscami nie pozbawione głębszej treści społecznej. Zarówno przez wprowadzenie języka ludowego, jak i tradycyjnych postaci - lekkomyślnego młodzleńca, przebiegłego niewolnika, zachiannej hetery, bezwzględnego rajfura czy stręczycielki, surowego ojca, pobłażliwej matki, wygłodniałego pasożyta, zarozumiałego żołnierza i kucharza - Plaut potrafił zdobyć sobie trwałe powodzenie na scenie rzymskiej, a później od czasów Odrodzenia i w nowożytnej Europie. Komedie Plauta tłumaczono i naśladowano we wszystkich niemal krajach (Moliere. Beaumarchais, Giraudoux. Szekspir, Fredro). Pełny przekład komedii Plauta dat G. Przychocki: Plautus, Komedie, t. I-IV, Kraków (Mała Encyklop2dia Kultury świata Antycznego, t. II, PWN, Warszawa 1962 r.) Dyrektor Teatru: Stanistaw Witold Balicki Wydawca i Redakcja: Dyrekcja Teatru Polskiego Warsza\va, ul. Karasia 2 Za kl. Graf. Dom Słowa Polskiego Zam. 1377/a. L-18. CENA ZL 2.-

3

4 TEATR POLSKI Scena Kameralna Warsz.ewa, ul. Foksal 16 Rok jubileuszowy 1963 Dyrektor Teatru: Stanisław Witold Balicki We wtorek, dn. 5 marca 1963 r. o godz po raz 5 T. M. PLAUT ŻOŁN I ERZ Przetożył SAMOCHWAŁ Komedia Gustaw Przychocki Pyrgopolinices, wzbogacony no wojnie żołnierz. Palestrio }.. Sceledrus 1ego niewolnicy Periplektomenus, obywatel efeski Pleusikles, młodzieniec ateński Filokomazjum, jego 1kochanka Akroteleutium, hetera Milfidippa, jej służąca Kario, kucharz Peripiektomenusa Jan Kobuszewski Edward Wichura Marian Łącz Sławomir Mieczysław Lindn-er Maria Klejdysz Gajda Zofia Komarowska Alicja Sędzińska Tadeusz Kondrat Scenografia: Lech Zahors ki Muzyka: Mateusz ~więcicki Pantomima i taniec Sławomir Lindner Reżyseria: Czesław Wołłejko Asystent reżysera: Jan Kobuszewski Jedna przerwa 15-minutowa

5 KRONIKA TEATRU POLSKIEGO L U T Y l R Aktorzy A'. Raciszówna i Z. Listkiewicz wzięli udz i ał w jury I Międzyzakładowego Konkursu Recytatorskiego, który odby ł się w Fabryc<f Wyrobów Precyzyjnych im. K. Swierczewskiego W Teatrze Polskim Uroczysty Wieczór poświęcony uczczeniu pamięci Leona K.'ruczkowskiego. Premiera widowisko: Leona Kruczkowskiego Droga przez świat. Inscenizacja tekstów Pisarza : S. W. Balicki. Reżyserio M. Dmochowski. Scenografia Otto Axer. Opracowanie mu zyczne Z. Ciechan. Na foyer I p. otwarto wystawę Zycie i twórczosć Leona Kruczkowskiego", gdzie zgromadzono pamiąt k i osobiste po Pisarzu, rękopisy, dokumenty Jego działalności literackiej i polityczne: j oraz lwórczości tealralnej. Na uroczy stoś ć przybyli członkowie kierownictwa partii i rządu W. Gomułka, J. Cyrankiewicz Z. Kliszko, A. Rapacki, M. Spychalski, R. Zambrowski, A. Zawadzki, Cz. Wycech, St. Kulczyński, B. Podedworny, R. Strzelecki, ministrowie, a wśród nich min. Kultury i Sztuki T. Galiński, prffdstawiciele świata nauki i kultury. Przybyła rodzina Pisarza - żona i synowie. Obecni byli szefowie i członkowie szeregu przedstawicielstw dyplomatycznych. 13. lł. W kuluarach widowni Teatru Polskiego otwarto wystawę fotograficzną Współczemy dramat polski na scenach Teatru Polski6' go" ze szczególnym uwzględnieniem dramatów Leona Kruczkowskiego. 14.lł. Rozpoczęci e prób ze Snu srebrnego Salomei J. Słowack iego. Reżyseruje K. Skuszanko. Scenografia M. Garlicki. Obsada: Regimentarz - W. Hańczo, Leon - Cz. Wołłejko, Semenko - J. Jasiukiewicz, Sawa - M. Dmochowski, Pafnucy - M. Maciejewski, Wernyhora - T Białoszczyński, Gruszczyński - W. Nanowski, Salomea - M. Ciesielska, B. Pietkiewicz, Księżn i czka - E. H erman, A. Racis z6wna 1 Anusia - J. Czaplińska, M. 'v'/yszogrodzka, Popadianka Pierwsza - J. Stiller, Popadianka Druga - H. Duna jska, Chłopi ukraińscy: L. l<:ozłow.ki, M. Dan6 cki, L. Jabłoń sk i, Jeden ze szlachty - E. Kowalczyk, Kozak - Z. Szymborski. Premiera w połowie kwietnia W Zarządzie Głównym Zw. Zaw. Prac. Kult. i Sztuki spotkanie towa rzyskie z aktywem Teatru Polskiego z okazji SO-lecia Teatru Na Scenie Kameralnej premiera Zolnierza Samochwała T. M. Plauta. Reżyseria - Cz. Wołłejko. Scenografio - L. Zahorski, Muzyka - M. Swięcicki. OSP. Zam L-26