Republika Krymu. Państwo z wielowiekową historią.

Transkrypt

1 Republika Krymu. Państwo z wielowiekową historią. Autor: Wieczorna Image not found W Polsce od jakiegoś czasu trwa dyskusja na temat poszerzenia autonomii regionów. Zarówno Krym jak i osobne od niego wolne miasto portowe Sewastopol to autonomiczne struktury władzy. Obecnie trwa dyskusja nad poszerzeniem stopnia autonomii. Krym pozostając w

2 Ukrainie jako w pańśtwie unitarnym, może się znacznie bardziej uniezależnić gospodarczo od samej Ukrainy, przy czym obie strony mogą na tym skorzystać. Nie powinniśmy zapominać żę Krym, a takżę miasto portowe Sewastopol, to okno na świat dla całego południa Ukrainy. Autonomia dla tego największego półwyspu nie jest niczym dziwnym i tutaj po prostu funkcjonuje, choć z problemami dla Tatarów. Wszystko wskazuje że aby uspokoić sytuację na Krymie polskie władze jeśliby chciały pomóc, musiałyby przedsięwziąć prawdziwie zagmatwaną odsiecz prawną. Na Krymie mieszka kilka narodowości, każda z nich odcisnęła swoje piętro. Swój ślad pozostawili nawet Polacy. Swoje losy zakończyli tutaj pradawni Goci. Po dziś dzień zamieszkują tutaj, już raz stąd wygnani, tatarzy krymscy, którzy mają swoją własną formę demokracji i ostatnio wzniecili walki z organizacjami prorosyjskimi. Sytuacja na Krymie jest napięta. ""Dziś w nocy - a cały czas jestem w kontakcie telefonicznym z Krymem - ponad 120 uzbrojonych ludzi wkroczyło do Rady Najwyższej (parlamentu) i siedziby rządu Krymu. Są to doskonale wyszkoleni ludzie. Wnieśli broń: automatyczną, karabiny, miotacze granatów. Broni tej wystarczy na miesiąc obrony" - powiedział występując w parlamencie w Kijowie." powiedział były premier Autonomicznej Republiki Krymu Serhij Kunicyn. Jednocześnie wpuszczono deputowanych do pracy, choć nie jest jasne czy nie użyto kart nieobecnych deputowanych wbrew ich woli. Zobacz większą mapę Wolne miasto Sewastopol Zobacz większą mapę Autonomiczny Sewastopol, Zobacz większą mapę Cały ten system wymaga rozwiązania na wzór belgijski. Unijna administracja musi przerzucić tutaj rozwiązania rodem z samej Brukseli, by zadowolić podobną mieszankę Flamandów, niemieckojęzycznych i frankofonów jak w Królestwie Belgii.

3 Republika Krymu Republika Krymska (ukr. Автономна Республіка Крим, ros. Автономная Республика Крым, kr-tat. Qırım Muhtar Cumhuriyeti) jest autonomiczną republiką znajdującą się na terenie Ukrainy. Znajduje się na leżącym na północnym wybrzeżu Morza Czarnego półwyspie Krym. Stolicą republiki jest Symferopol. Republika Krymska ma powierzchnię km². Teren ten obejmuje niemal cały obszar Półwyspu Krymskiego (oprócz obszaru Sewastopola) oraz niewielkie tereny przyległe do półwyspu. W części wschodniej, obok cieśniny Kerez, wznoszą się góry Jaiłu, otaczające cały brzeg południowy i ku północy rozdzielające na kilka równoległych łańcuchów gór, pokrytych gęstym lasem. Na północy przechodzą w step, zajmujący większą część półwyspu. Najwyższym szczytem Gór Krymskich jest Roman-Kosz o wysokości 1545 m n.p.m., drugim szczytem Czatyrdah (starożytne Mons Trapezus, 1527 m n.p.m.). Na południu Krymu znajduje się dużo malowniczych miejscowości, warowni, ruin starożytnych gmachów, klasztorów, meczetów tatarskich, pięknych ogrodów i gajów oliwnych, natomiast w części północnej Krymu się ich prawie nie spotyka. Klimat łagodny umożliwia rozwój roślinności o charakterze podzwrotnikowym. Doliny, poprzecinane strumieniami i zatokami, są żyzne i urodzajne. Krym dzieli się na trzy rejony: Górny Krym obejmujący południową część półwyspu Krym Stepowy obejmujący równinną część północną Półwysep Kerczeński we wschodniej części Najdłuższą rzeką na półwyspie jest Salgir, a w dalszej kolejności Alma, Kacza, Belbek, Bułhanak i Czernaja. Większość rzek na Krymie liczy jednak do 10 km i zazwyczaj kończą swój bieg na równinie, gdzie wysychają lub uchodząc do Morza Czarnego lub Azowskiego. Gospodarka Jedną z podstawowych dziedzin gospodarczych jest turystyka, skoncentrowana wzdłuż bardzo długiego wybrzeża Morza Czarnego oraz Azowskiego, ale także w Górach Krymskich. Oprócz typowej turystyki wypoczynkowej, ważną rolę odgrywa także sieć uzdrowisk i sanatoriów. Przemysł. Rozwinięty jest przemysł górniczy, zwłaszcza wydobycie wapieni, które są podstawowym materiałem budowlanym na Krymie. Najważniejsze kamieniołomyznajdują się w rejonie Starego Krymu (żółte wapienie neogeńskich muszlowców) oraz Sewastopola (białe wapienie kredy górnej). W Bakczysaraju działa dużacementownia w oparciu o miejscowe złoża wapieni. W Symferopolu i jego okolicach znajdują się kamieniołomy pozyskujące ozdobne

4 wapienie o dobrym polerze nazywane potocznie marmurami (choć nie jest to marmur w sensie definicji geologicznej). Niektóre słone jeziora (zwłaszcza jezioro Sasyk), powstałe z odcięcia zatok morskich są podstawą eksploatacji soli kamiennej. Do lat 90. XX wieku podstawą ciężkiego przemysłu były złoża rud żelaza na Półwyspie Kerczeńskim, na bazie których działała wielka huta żelaza, obecnie jednak zamknięta. W przeszłości duże znaczenie miały także kamieniołomy skał wulkanicznych, zwłaszcza diorytu. Istotne znaczenie ma także przemysł spożywczy, skierowany na zaspokojenie potrzeb ludności miejscowej, ale także bardzo licznych turystów. Krym jest największym na Ukrainie producentem wina. Rolnictwo. Głównymi uprawami są zboże, w tym proso, tytoń, winorośl, owoce i warzywa. Specyficzna dla Krymu jest dość znaczna produkcja ziół leczniczych i kosmetycznych, częściowo uprawianych na farmach, częściowo zbieranych z dzikich łąk i stepów. Ważne źródło utrzymania miejscowej ludności stanowi hodowla jedwabników, pszczół, bydła, koni i owiec. Zarówno hodowla jak i uprawy skoncentrowane są w północnym i środkowym Krymie. Część północnego Krymu stanowi step będący przedłużeniem stepów nogajskich, ubogi w drewno i wodę, w większości nieurodzajny i niezdatny do uprawy, nawadniany wodami o wysokim stężeniu soli mineralnych. Szczególnie zauważalne jest to w pobliżu tzw. Morza Zgniłego (Siwasz), będącego częścią morza Azowskiego. Oba morza, a także liczne zatoki stanowią podstawę rybołówstwa, choć ze względu na niezbyt liczne zasoby ryb w Morzu Czarnym, nie stanowi ono istotnej dziedziny gospodarki. Transport jest bardzo dobrze rozwinięty na Krymie i zatrudnia znaczną liczba osób w związku z przewozami turystycznymi. Są dwie główne linie kolejowe Sewastopol Symferopol Dżankoj, skąd odchodzą dwie linie w kierunku na Lwów i Zaporoże oraz Kercz Dżankoj z odgałęzieniem na Teodozję. Istnieje też odgałęzienie Symferopol Eupatoria. Rozbudowana jest także sieć dróg, w tym trasa Symferopol Jałta, po której kursuje linia trolejbusowa, najdłuższa na świecie. Porty w Teodozji, Eupatorii, a zwłaszcza Sewastopolu obsługują statki oceaniczne, a także żeglugę przybrzeżną. W pomniejszych portach rozwinięta jest żegluga turystyczna. Podział administracyjny Republika Krymu składa się z 14 rejonów oraz 16 miast. W skład rejonów wchodzi 56 osiedli typu miejskiego i 957 wsi.

5 1. rejon bachczysarajski 2. rejon biłohirski 3. rejon dżankojski 4. rejon kirowski 5. rejon krasnogwardijski 6. rejon krasnoperekopski 7. rejon leniński 8. rejon niżniohirski 9. rejon perwomajski 10. rejon rozdolneński 11. rejon sakski 12. rejon symferopolski 13. rejon sowiecki 14. rejon czornomorski 15. Ałuszta 16. Armiańsk 17. Dżankoj 18. Eupatoria 19. Kercz 20. Krasnoperekopsk 21. Saki 22. Symferopol 23. Sudak

6 24. Teodozja 25. Jałta 26. Sewastopol (nie należy do Republiki Krymu) Ludność Autonomię zamieszkuje [1] osób (2001), spośród czego 1 287,5 tys (62,1%) zamieszkuje w miastach, a 784,8 tys. (37,9%) na wsiach. 43% populacji żyje w miastach liczących powyżej 100 tys. mieszkańców. Narodowości Obecnie większość ludności (58,32%) stanowią Rosjanie. Oprócz nich żyją tu Ukraińcy (24,32%) i Tatarzy krymscy (12,10%). Ci ostatni stanowili większość ludności półwyspu do końca II wojny światowej, tj. do czasu gdy w ramach stalinowskich represji za domniemaną kolaborację z Niemcami zostali deportowani w większości do Uzbekistanu. Po uzyskaniu niepodległości przez Ukrainę liczba Tatarów krymskich na Krymie stale się zwiększa dzięki powrotom dawnych wygnańców lub ich potomków. Miasta Głównymi miastami Republiki są: Symferopol, Bakczysaraj (dawna rezydencja chanów tatarskich), Eupatoria, Bałakława, Jałta, Sudak, Kaffa (Teodozja) i Kercz z twierdzą Jenikale. Historia Autonomicznej Republiki Krymu W obliczu rozpadu ZSRR Rosjanie zaczęli zgłaszać postulaty powrotu do Rosji. Autonomia była ceną, jaką rząd ukraiński zgodził się zapłacić za pozostanie Krymu w składzie państwa ukraińskiego i w 1991 r. zamieszkująca półwysep większość rosyjska uzyskała od komunistycznych władz zgodę na utworzenie Krymskiej ASRR, obejmującej obszar obwodu krymskiego, z wyjątkiem miasta Sewastopola, które pozostało bezpośrednio w granicach Ukrainy. Po rozpadzie ZSRR, 5 maja 1992 Rosjanie zamieszkujący półwysep proklamowali powstanie Republiki Krymu. Ostatecznie osiągnięto kompromis Krym zrezygnował z niepodległości, a władze niepodległej Ukrainy zgodziły się na status republiki autonomicznej. Sewastopol, niegdyś stanowiący część obwodu krymskiego został dodatkowym miastem wydzielonym jako siedziba rosyjskiej Floty Czarnomorskiej. Status polityczny Status polityczny Republiki Krymu reguluje konstytucja Ukrainy oraz konstytucja Autonomicznej Republiki Krymu. Organem ustawodawczym autonomii jest jednoizbowy parlament Rada Najwyższa

7 Autonomicznej Republiki Krymu, złożony ze 100 posłów. Władzę wykonawczą sprawuje Rada Ministrów. Premiera autonomii powołuje (i odwołuje) parlament, po uzgodnieniu kandydatury z prezydentem Ukrainy. W autonomii prezydent Ukrainy posiada swego specjalnego przedstawiciela. Akty prawne władz republiki nie mogą być sprzeczne z konstytucją ARK oraz prawem Ukrainy. Kompetencje władz autonomii obejmują m.in. kwestie rolnictwa, turystyki, planowania przestrzennego, transportu publicznego i instytucji kulturalnych itd. W razie uznania, iż zachodzi sprzeczność pomiędzy aktami prawnymi autonomii a prawem ukraińskim, prezydent Ukrainy może wstrzymać stosowanie aktów prawnych RN ARK i jednocześnie zwrócić się do Sądu Konstytucyjnego Ukrainy o ustalenie ich zgodności z prawem. 25 maja zaplanowano referendum na temat poszerzenia zakresu autonomii. opr. Adam Fularz na podst. Wikipedii