Funkcjonowanie pacjentek chorych na raka piersi leczonych metodą radioterapii. The functioning of breast cancer patients treated with radiotherapy
|
|
- Krystian Mazurek
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Szadowska-Szlachetka Zdzisława, Kapitan Justyna, Pietraszek Agata, Janczaruk Marzena, Stanisławek Andrzej, Łuczyk Marta. Funkcjonowanie pacjentek chorych na raka piersi leczonych metodą radioterapii = The functioning of breast cancer patients treated with radiotherapy. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(9): eissn DOI The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 755 ( ). 755 Journal of Education, Health and Sport eissn The Author (s) 2016; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License ( which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License ( which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: Revised Accepted: Funkcjonowanie pacjentek chorych na raka piersi leczonych metodą radioterapii The functioning of breast cancer patients treated with radiotherapy Zdzisława Szadowska-Szlachetka 1, Justyna Kapitan 2, Agata Pietraszek 1,3, Marzena Janczaruk 3, Andrzej Stanisławek 1,3, Marta Łuczyk 1 1. Zakład Onkologii, Katedra Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie 2. Absolwentka Wydziału Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Lublinie 3. Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli w Lublinie Streszczenie: Cel pracy: Określenie jakości życia oraz czynników wpływających na funkcjonowanie kobiet z rakiem piersi leczonych metodą radioterapii. Materiał i metody: Badaniami objęto grupę 109 kobiet. W badaniach posłużono się metodą sondażu diagnostycznego z techniką ankiety, z wykorzystaniem autorskiego kwestionariusza ankiety oraz standaryzowanych narzędzi EORTC QLQ C30 oraz EORTC QLQ BR23. Analizy statystyczne przeprowadzono przy użyciu programu STATISTICA 10.0, przyjmując poziom istotności p<0,05. Wyniki i wnioski: Pacjentki na średnim poziomie oceniają swoją jakość życia zakresie skal funkcjonalnych najlepiej w zakresie funkcjonowania fizycznego, najniżej w zakresie funkcjonowania społecznego. Ocena perspektyw na przyszłość, obrazu własnego ciała, funkcjonowania seksualnego i satysfakcji seksualnej wypadła niekorzystnie około 20 punktów na sto. W zakresie niekorzystnych objawów występujących w trakcie leczenia największe nasilenie dotyczyło biegunki i duszności, zaś najmniejsze znaczenie dla pacjentek miały problemy finansowe. Czynniki demograficzne różnicujące oceny badanych kobiet w zakresie różnych aspektów funkcjonowania to: wiek, stan cywilny, wykształcenie, sytuacja zawodowa oraz w mniejszym stopniu miejsce zamieszkania. Słowa kluczowe: jakość życia, nowotwory piersi, zdrowie kobiety, radioterapia Abstract Objective: Identifying the quality of life and the factors influencing the functioning of women with breast cancer treated with radiotherapy Material and methods: The survey included a group of 109 women. The diagnostic survey method was applied, with the use of a self-designed questionnaire and standardised tools: 489
2 EORTC QLQ C30 and EORTC QLQ BR23. Statistical analyses were carried out with the STATISTICA 10.0 software, and the significance level was p < Results and conclusions: The patients assessed their quality of life as medium in terms of functional scales the most favourable assessments concerned the women's physical functioning, and they evaluated their social functioning the least positively. The women's assessment of their future perspectives, their body image, and sexual functioning and satisfaction was rather unfavourable approx. 20 points out of 100. As far as the negative symptoms experienced during treatment are concerned, the most common were diarrhoea and shortness of breath. Financial problems were the least important for the patients. Demographic factors differentiating the assessments made by the surveyed women on various aspects of functioning were: age, marital status, education, occupational status and, to a lesser degree, place of residence. Key words: quality of life, breast neoplasms, women's health, radiotherapy Wstęp: Radioterapia to, obok leczenia chirurgicznego, jedna z metod, doszczętnego leczenia nowotworów złośliwych. Może przybrać formę leczenia radykalnego, paliatywnego bądź objawowego. Stosowana jest jako metoda samodzielna bądź w kombinacji z leczeniem chirurgicznym i systemowym. Metoda ta polega na miejscowym zastosowaniu wysokich dawek promieniowania jonizującego celem niszczenia i powstrzymywania rozwoju komórek nowotworowych. Należy pamiętać, że w czasie trwania terapii destrukcji mogą ulec nie tylko komórki zmienione chorobowo, ale także częściowo okoliczne zdrowe tkanki. Leczenie jest planowane tak by maksymalnie ograniczyć negatywny wpływ na zdrowe komórki poprzez: stosowanie najniższych możliwych dawek promieniowania jonizującego, dokładne określenie miejsca promieniowania, rozkładanie leczenia w czasie, czy stosowanie leków, celem ochrony wrażliwych części ciała [1-6]. Na ciele chorego wykonywane są trwałe oznaczenia, ułatwiające poprawne i powtarzalne ułożenia podczas napromieniania. Może przyczynić się to do zmiany postrzegania obrazu własnego ciała co wpływa na jakość życia i kształtowanie się relacji społecznych pacjenta [7]. Dlatego, ważne jest by pacjenci już na tym etapie planowania terapii uzyskali szczegółowe informacje na temat procedur i znaczenia poszczególnych zabiegów, jak również otrzymali odpowiednie wsparcie psychologiczne [7, 8]. Choroba nowotworowa dotyka wszystkich sfer funkcjonowania człowieka: fizycznej, psychicznej, społecznej, duchowej, a co za tym idzie wpływa na jakość życia pacjenta i jego rodziny. Większość pacjentów przeżywa stres emocjonalny, wyraża obawy dotyczące postępu choroby, rokowania, często dochodzi także do przeorganizowania planów życiowych i stylu życia, aktywności zawodowej czy społecznej [9]. Co więcej długotrwałe leczenie jest, także dla chorego obciążeniem pod względem fizycznym i psychicznym. [10]. Nasilone podczas radioterapii, objawy zaburzeń lękowych i depresji, niewątpliwie mogą niekorzystnie wpływać na obraz kliniczny choroby a także proces leczenia. Na łagodzenie tych objawów może wpływać zastosowanie procedur zmniejszających lęk, jak: dbanie o poprawną komunikację z pacjentem oraz zmniejszenie sytuacji lękotwórczych w procesie leczenia [8]. W obliczu tak wielu problemów sprawowanie właściwej opieki nad chorym w sposób profesjonalny i kreatywny zdecydowanie wpływa na polepszenie jego jakości życia oraz postrzegania choroby [11]. Ważna jest też informacja zwrotna od osób leczonych dotycząca wpływu terapii na funkcjonowanie biopsychosopłeczne pacjentów. Informacje te uzyskane z użyciem standaryzowanego kwestionariusza do oceny jakości życia pozwalają ustalić subiektywne odczucia pacjentów dotyczące ich funkcjonowania w czasie leczenia daną metodą (w opisywanym przypadku - radioterapią). 490
3 Celem pracy było określenie jakości życia oraz czynników wpływających na funkcjonowanie kobiet z rakiem piersi leczonych metodą radioterapii. Materiał i metody: W badaniach posłużono się metodą sondażu diagnostycznego z techniką ankiety, z wykorzystaniem autorskiego kwestionariusza ankiety oraz standaryzowanych narzędzi EORTC QLQ C30 oraz EORTC QLQ BR23.Skala EORTC QLQ C30 służy do określenia jakości życia osób chorych na nowotwór i składa się z 5 funkcjonalnych skal oraz skali do oceny ogólnej jakości życia (QoL) a także (analizowanych w niniejszym artykule) a także 3 skal objawowych i 6 pojedynczych punktów. Skala EORTC QLQ BR23 służy do określania jakości życia i skierowany jest kobiety z rakiem piersi. Kwestionariusz obejmuje następujące podskale dotyczące oceny: obrazu ciała, funkcjonowania seksualne, perspektywy życiowej, satysfakcji seksualnej (wyniki tychże skal zostały zaprezentowane w pracy) a także skale dotyczące objawów niepożądanych leczenia, dolegliwości ze strony kończyny górnej i ze strony piersi w okolicy, której prowadzone jest naświetlanie oraz stres związany z utratą włosów. Należy zauważyć, że wysoki wynik w skali funkcjonalnej oznacza dobry, właściwy sposób funkcjonowania, zaś wysoki wynik w skali QoL oznacza wysoką ogólną jakość życia. Analizy statystyczne przeprowadzono przy użyciu programu STATISTICA 10.0, przyjmując poziom istotności p<0,05. Badania przeprowadzono wśród pacjentek Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli, po uzyskaniu zgody Dyrektora jednostki. Ankietę wypełniło 109 pacjentek ze zdiagnozowanym rakiem piersi, leczonych metodą radioterapii. Wyniki: Badaniami objęto grupę 109 kobiet. Średnia wieku respondentek wyniosła 54,22 lat a mediana 55 lat. Najliczniejszą grupę stanowiły kobiety w wieku powyżej 61 lat co stanowiło 42,2% badanych. Respondentki w 62,4% pochodziły z miasta, zaś w 37,6% ze wsi. Najliczniejszą grupą badanych były mężatki (47,8%) natomiast najmniej liczną, wdowy (12,8%). Pod względem wykształcenia 45 kobiet posiada wykształcenie wyższe co stanowiło 41,3% ogółu badanych. Najmniej liczną grupą stanowiły kobiety z wykształceniem podstawowym (9,2%). Jeżeli chodzi o aktywność zawodową respondentek to najliczniejszą grupę stanowiły osoby pracujące zawodowo (33,0%), natomiast najmniej liczną - osoby bezrobotne (9,2%). Charakterystykę grupy badanej przedstawia tabela
4 Tabela 1. Charakterystyka grupy badanej Charakterystyka grupy badanej N % Do 50 lat 22 20,2% Wiek lat 41 37,6% Powyżej 61 lat 46 42,2% Miejsce Miasto 68 62,4% zamieszkania Wieś 41 37,6% Panna 26 23,8% Stan cywilny Mężatka 52 47,8% Rozwiedziona 17 15,6% Wdowa 14 12,8% Podstawowe 10 9,2% Wykształcenie Zawodowe 18 16,5% Średnie 36 33,0% Wyższe 45 41,3% Aktywna zawodowo 36 33,0% Sytuacja zawodowa Bezrobotna 10 9,2% Renta inwalidzka okresowa/stała 42 38,5% Emerytura 21 19,3% Ogólna jakość życia (QoL) wśród kobiet leczonych radioterapią wyniosła 61,36±48,59 w skali 100 punktowej. Kobiety nieco wyższych ocen dokonały w aspekcie funkcjonowania fizycznego (PF2), gdzie średnia punktów wynosiła 78 ± 29,64 punktów. Z kolei nieco niżej ocenione zostało funkcjonowanie w zakresie pełnienia ról społecznych (RF2), funkcjonowanie emocjonalne (EF) i poznawcze (CF), (odpowiednio: 58,5±38,59; 58,68±30,78; 59,88±29,96). Najniższy wynik uzyskały kobiety leczone radioterapią w zakresie funkcjonowania społecznego (SF) i wynosił on 51,26±32,82 w skali 100 punktowej. W skali objawowej najbardziej nasilone symptomy to wśród badanych kobiet: biegunka (DI; 21,71±9,38), duszność (DY;21,02±13,62), nudności i wymioty (NV; 20,22±6,11) czy ból (PA;18,04±12,35). Objawy o mniejszym nasileniu to: utrata apetytu (AP;16,67±8,51), zaparcia (CO;16,44±5,35), bezsenność i zmęczenie (odpowiednio: 15,75±11,83; 14,63±10,87). Najrzadziej były problemy finansowe (FI; 11,77±18,81). W zakresie skal funkcjonalnych mierzonych kwestionariuszem EORTC QLQ-BR23, kobiety najlepiej oceniły satysfakcję seksualną (BRSEE; 24,08±7,20) oraz postrzeganie obrazu własnego ciała (BRBI; 23,45±7,67), nieco niżej zaś ocenione zostało funkcjonowanie seksualne (BREF; 21,48±9,42) oraz domena perspektywy na przyszłość (BRFU; 18,73±9,98). W skali objawowej najmniej nasilone były objawy niepożądane leczenia (BRST; 12,27±14,36), nieco bardziej dolegliwości ze strony kończyny górnej i piersi (BRBS, BRAS; 19,99±7,88) a następnie utrata włosów (BRHL; 20,18±5,19) w wyniku dodatkowych form leczenia. Analiza statystyczna nie wykazała występowania istotnej statystycznie zależności między poziomem jakości życia ocenianym przez respondentki a zmiennymi socjo-demograficznymi tj.: wiek, miejsce zamieszkania, stan cywilny, wykształcenie, sytuacja zawodowa. Przeprowadzona analiza statystyczna w grupie kobiet po mastektomii wykazała występowanie istotnej statystycznie zależności między wiekiem a oceną funkcjonowania fizycznego (PF 2, EORTC QLQ-C30) dokonanym przez badane kobiety (p=0,002). Kobiety w wieku 51 do 60 lat (72,93±19,13) oraz powyżej 61 roku życia (72,50±18,72) istotnie wyżej oceniały funkcjonowanie w tym zakresie, aniżeli kobiety młodsze (Tabela2). W wyniku przeprowadzonej analizy stwierdzono występowanie istotnych statystycznie różnic w ocenie stanu funkcjonalnego mierzonego skalą EORTC QLQ-BR23 względem wieku. Funkcjonowanie w zakresie postrzegania obrazu własnego ciała (BRBI) zostało 492
5 istotnie niżej ocenione przez kobiety w wieku powyżej 61 roku życia (15,67±6,78) aniżeli przez kobiety młodsze (p=0,05). Kobiety w wieku powyżej 61 roku życia istotnie niżej oceniały także funkcjonowanie seksualne (BRSEF: 20,47±8,64) oraz satysfakcję seksualną (BRSEE: 19,82 ±11,25) aniżeli kobiety z młodszych grup wiekowych. Jeżeli chodzi o ocenę perspektyw na przyszłość (BRFU) dokonaną przez badane kobiety, należy zauważyć najniższej oceny dokonały kobiety w przedziale wieku lat (16,06±12,30), zaś najwyższej oceny dokonały kobiety w wieku powyżej 61 roku życia (19,62±9,06). Analiza statystyczna wykazała występowanie istotnej statystycznie zależności na poziome p=0,009. Zależność między zmienną wiek a zakresami funkcjonowania mierzonymi skalą EORT QLQ-BR23 przedstawia tabela 2. Tabela 2. Ocena jakości życia z użyciem skal funkcjonalnych a wiek badanych Przedziały wiekowe Do 50 lat lat Powyżej 61 lat Anal. Ocena skalą EORTC M SD M SD M SD stat. QLQ C30 PF2 67,95 16,09 72,93 19,13 72,50 18,73 p=0,002 QLQ BR23 BRBI 15,72 7,38 16,46 5,85 15,67 6,78 p=0,050 BRFU 18,94 12,03 16,06 12,30 19,62 9,06 p=0,009 BRSEF 24,24 14,43 21,14 9,91 20,47 8,64 p=0,002 BRSEE 23,96 13,77 21,39 9,91 19,82 11,25 p=0,014 Jeżeli chodzi o zmienną miejsce zamieszkania, okazała się być ona istotna statystycznie jedynie w przypadku domeny funkcjonowanie fizyczne (PF2, EORT QLQ-C30). Jak się okazało wyższe średnie w tym zakresie osiągnęły kobiety zamieszkujące tereny wiejskie (74,39±20,07) aniżeli tereny miast (69,85±17,01). Zależność była istotna statystycznie na poziomie p=0,010. Z kolei w zakresie kwestionariusza EORTC QLQ-BR23, zmienna miejsce zamieszkania różnicowała średnie wyniki domeny obraz własnego ciała (BRBI). Istotnie wyższy średni wynik osiągnęły kobiety z terenów wiejskich (17,58±8,94) aniżeli miejskich (15,20±4,62). Poziom istotności wynosił p=0,003. W dalszej części zbadano zależność miedzy zmienną stan cywilny a zakresami funkcjonowania mierzonymi skalą EORTC QLQ-C30 (tabela 3). Jak się okazało zarówno w zakresie funkcjonowania fizycznego (PF2) jak i funkcjonowania społecznego (SF), najniższej oceny dokonały kobiety owdowiałe (odpowiednio: 66,79±16,22; 66,96±21,63), nieco wyższych ocen dokonywały panny a następnie kobiety rozwiedzione. Najwyższych ocen w obu przypadkach dokonywały mężatki (odpowiednio: 74,62±16,10; 81,01±27,47). Z kolei w zakresie pełnienia ról społecznych (RF) najniższych ocen dokonywały kobiety owdowiałe(63,39±19,16), nieco wyższych, panny i mężatki zaś najwyższych kobiety rozwiedzione (76,47±22,92). Funkcjonowanie poznawcze było istotnie lepiej oceniane przez kobiety rozwiedzione (75±20,26) oraz mężatki(74,04±19,05),istotnie niżej oceniły je kobiety wolne: panny (61,06±17,55) oraz wdowy (62,50±26,77). Powyższe dane obrazuje tabela 3. Jeżeli chodzi o zależność między stanem cywilnym a funkcjonowaniem kobiet mierzonym skalą EORT QLQ-BR23, należy zauważyć, że zarówno w przypadku domeny postrzeganie obrazu własnego ciała (BRBI) jak i domeny satysfakcja seksualna (BRSEE) istotnie wyższych ocen dokonywały kobiety owdowiałe (odpowiednio: 18,01±8,91; 26,79±13,10) istotnie niższych ocen dokonały panny i mężatki zaś najniższych kobiety rozwiedzione (odpowiednio: 13,73±8,29; 24,51±6,70), (tabela 3). Jeżeli chodzi o funkcjonowanie seksualne (BRSEF) istotnie najwyższych ocen dokonały wdowy (24,40±14,85) i panny (22,60±11,00), zaś najniższych mężatki (20,43±8,81) oraz kobiety rozwiedzione (20,59±10,80). Poziom istotności wynosił p=0,013 (tabela 3). 493
6 Odpowiadając na pytania z domeny perspektywy na przyszłość (BRFU)najwyższych ocen dokonały kobiety rozwiedzione (24,51±12,96) następnie panny (20,51±7,18), niższych ocen dokonały wdowy (19,05±11,17) oraz mężatki (18,11±9,37). Poziom istotności wynosił p=0,011 (tabela 3). Tabela 3. Ocena jakości życia badanych kobiet w zakresie skal funkcjonalnych a ich stan cywilny Stan cywilny Panna Mężatka Rozwiedziona Wdowa Anal. Ocena skalą EORTC M SD M SD M SD M SD stat. PF2 67,12 16,10 74,62 20,55 72,94 18,58 66,79 16,22 p=0,002 QLQ- C30 RF2 63,46 18,94 75,72 20,89 76,47 22,92 63,39 19,16 p=0,009 CF 61,06 17,55 74,04 19,05 75,00 20,26 62,50 26,77 p=0,002 SF 75,00 24,53 81,01 27,47 75,74 20,45 66,96 21,63 p=0,036 BRBI 15,30 5,58 16,75 7,55 13,73 8,29 18,01 8,91 p=0,016 QLQ BR 23 BRFU 20,51 7,18 18,11 9,37 24,51 12,96 19,05 11,17 p=0,011 BRSEF 22,60 11,00 20,43 8,81 20,59 10,80 24,40 14,85 p=0,013 BRSEE 24,04 7,65 23,24 9,85 24,51 6,70 26,79 13,10 p=0,014 Analiza statystyczna wykazała, że zmienna wykształcenie okazała się być istotna statystycznie w przypadku oceny funkcjonowania fizycznego (PF2; p=0,002) i funkcjonowania w zakresie pełnienia ról społecznych (RF2; p=0,003) mierzonych skalą EORTC QLQ-C30. Z badań wynika, że kobiety z wykształceniem wyższym najniżej oceniły funkcjonowanie fizyczne (73,61±21,59), nieco wyżej oceniły je kobiety z wykształceniem podstawowym oraz zawodowym, zaś najwyższe średnie wyniki w tym zakresie osiągnęły kobiety z wykształceniem średnim (73,61±21,59). Z kolei jeżeli chodzi o ocenę funkcjonowania w zakresie pełnienia ról społecznych, najwyższej oceny w zakresie tej domeny dokonały kobiety z wykształceniem zawodowym (78,47±23,36), zaś najniższej, respondentki z wykształceniem wyższym (67,22±16,07). Powyższe zależności istotne statystycznie przedstawia tabela 4. Analizując funkcjonowanie kobiet mierzone skalą EORTC QLQ-BR23, wykazano że wykształcenie jest zmienną istotnie różnicującą odpowiedzi badanych kobiet (tabela 4). Okazało się, że kobiety z wykształceniem wyższym oceniły funkcjonowanie seksualne (BRSEF; 19,91±7,57) oraz satysfakcję seksualną(brse; 22,78±3,94) istotnie niżej (p<0,05), aniżeli kobiety z wykształceniem zawodowym, które w obu zakresach funkcjonowania dokonały najwyższych ocen (odpowiednio: 23,38±12,82; 26,39±9,61). Jak przedstawia tabela 4. kobiety z wykształceniem podstawowym dokonały najniższej oceny funkcjonowania w zakresie postrzegania obrazu własnego ciała (BRBI; 14,58±10,66), nieco wyżej oceniły go kobiety z wykształceniem średnim i wyższym zaś najwyższej oceny udzieliły kobiety z wykształceniem średnim (17,25±7,65). Zależność była istotna statystyczna na poziomie p=0,008. W zakresie domeny perspektywy na przyszłość (BRFU), istotnie najniższych ocen dokonały kobiety z wykształceniem średnim (15,74±9,04), nieco wyżej ten zakres funkcjonowania został oceniony przez kobiety z wykształceniem wyższym i zawodowym, zaś najwyższych ocen udzieliły kobiety z wykształceniem podstawowym (27,50±18,13). Zależność była istotna statystyczna na poziomie p=0,008 (tabela 4). 494
7 Tabela 4. Ocena jakości życia kobiet w zakresie skal funkcjonalnych a ich wykształcenie Wykształcenie Podstawowe Zawodowe Średnie Wyższe Anal. Ocena skalą EORTC M SD M SD M SD M SD stat. PF2 73,50 19,79 73,33 17,96 73,61 21,59 68,78 15,76 p=0,002 QLQ-C30 RF2 71,25 18,87 78,47 23,36 72,92 20,76 67,22 16,07 p=0,003 BRBI 14,58 10,66 17,25 7,65 16,25 10,51 15,05 5,89 p=0,008 BRFU 27,50 18,13 24,07 9,68 15,74 9,04 17,04 12,10 p=0,008 QLQ-BR23 BRSEF 22,92 12,50 23,38 12,82 22,11 10,26 19,91 7,57 p=0,051 BRSEE 25,00 10,00 26,39 9,61 24,31 10,43 22,78 3,94 p=0,004 Sytuacja zawodowa badanych była zmienną istotnie statystycznie różnicującą odpowiedzi badanych w zakresie domeny pełnienie ról społecznych (RF2, EORTC QLQ- C30). Jak się okazało istotnie wyższych ocen w tym zakresie dokonywały kobiety pracujące (75,24±25,75), a następnie osoby pobierające rentę (75,00±21,52), istotnie niższych ocen dokonywały kobiety pozostające na emeryturze (70,83±15,93) oraz bezrobotne (66,80±17,38). Zależność była istotna statystycznie na poziomie p=0,0048 (tabela 5). W zakresie aspektów funkcjonowania mierzonych skalą EORTC QLQ- BR23, wykazano występowanie istotnej statystycznie zależności między domeną perspektywy na przyszłość (BRFU) a sytuacją zawodową badanych. Istotnie wyższych ocen w tym zakresie dokonywały kobiety na emeryturze (33,33±17,00) oraz bezrobotne (27,50±15,70). Najniższych ocen w tym zakresie dokonywały kobiety pobierające rentę (16,67±10,31). Poziom istotności wynosił p=0,005 (tabela 5). Co więcej, najwyżej swoje funkcjonowanie seksualne (BRSEF) oceniły osoby przebywające na rencie (24,17±12,33), zaś najniżej kobiety pracujące zawodowo (21,67±11,90). Analiza statystyczna wykazała występowanie istotnych statystycznie różnic (p=0,010). Szczegółowe wyniki przedstawia tabela 5. Tabela 5. Ocena jakości życia w zakresie skal funkcjonalnych a sytuacja zawodowa badanych Aktywność zawodowa Pracuje Bezrobotna Renta Emerytura Anal. Ocena skalą EORTC M SD M SD M SD M SD stat. QLQ-C30 RF2 75,24 25,75 66,80 17,38 75,00 21,52 70,83 15,93 p=0,048 BRFU 17,36 7,73 27,50 15,70 16,67 10,31 33,33 17,00 p=0,005 QLQ-BR23 BRSEF 21,67 11,90 22,01 9,32 24,17 12,33 23,02 10,30 p=0,010 Dyskusja Rozpoznanie choroby nowotworowej i konieczność jej leczenia wpływa na jakość życia pacjentów oraz jest przedmiotem licznych badań. Badania prowadzone wśród pacjentów w trakcie terapii dowiodły, że choroba nowotworowa pogarsza często jakość życia we wszystkich jej wymiarach. Badania własne wykazały, że jakość życia oraz funkcjonowanie kobiet chorych na raka piersi leczonych radioterapią oceniana była w skalach funkcjonalnych w granicach punktów w 100-punktowej skali, zaś w skali objawowej oscylowała w granicach 20 punktów co nie wskazywało na zbyt wysokie nasilenie objawów. Kobiety nisko oceniały funkcjonowanie w zakresie postrzegania obrazu własnego ciała, funkcjonowanie i satysfakcję seksualną oraz perspektywy na przyszłość w granicach 20 punktów. Munshi A., i wsp., dokonali analizy porównawczej jakości życia kobiet po leczeniu oszczędzającemu oraz kobiet po mastektomii w kolejnych fazach leczenia radioterapeutyczne go (przed leczeniem, w trakcie oraz po zakończonym leczeniu promieniami jonizującymi)[12]. Jak się okazało przed rozpoczęciem leczenia, kobiety które przebyły operację usunięcia gruczołu piersiowego istotnie lepiej (p=0,018) oceniały funkcjonowanie społeczne (83,00) aniżeli kobiety za zachowaną częścią gruczołu piersiowego (73,9). Z kolei 495
8 kobiety po leczeniu oszczędzającym istotnie wyżej niż kobiety po mastektomii oceniały satysfakcję seksualną (47,6 vs. 10,9; p=0,006) oraz perspektywy na przyszłość (37,1 vs. 7,4; p=0,036). Różnic tych nie zauważono jednak w trakcie oraz po zakończonym leczeniu radioterapią. Należy zauważyć, że nie stwierdzono różnic statystycznych między grupami kobiet, u których było wykonane leczenie oszczędzające a kobietami które miały wykonany zabieg mastektomii w zakresie jakości życia w różnych fazach leczenia metodą radioterapii. Jednak zarówno kobiety po leczeniu oszczędzającym jak i kobiety po mastektomii, które zakończyły radioterapię, wyżej oceniły jakość życia (74,5;75,0) aniżeli prz ed i w trakcie leczenia dodatkowego (71,3; 71,1). Z kolei z badań Kaweckiej-Dziembowskiej B., przeprowadzonych na populacji chorych o średniej wieku 36 lat, w różnych stadiach choroby: diagnoza, leczenie onkologiczne, remisja wskazują, wynika, że jakość życia badanych osób była oceniana nisko, najniżej zaś w trakcie leczenia [13]. Badania Chwałczyńskiej A., prowadzone w grupie kobiet po mastektomii, wykazały że leczenie było przez badane kobiety postrzegane jako silny stresor wywołujący poczucie zagrożenia, niezależnie od poziomu ich wykształcenia. Z badań własnych wynika, jednak, że wykształcenie było zmienną różnicującą odpowiedzi badanych kobiet dotyczące funkcjonowania zarówno mierzone kwestionariuszem EORTC QLQ-C30 jaki BR23 [14]. Jak wskazują wyniki badań własnych kobiety dokonywały stosunkowo niskiej oceny obrazu własnego ciała, funkcjonowania seksualnego oraz satysfakcji seksualnej. Na podobne wyniki wskazują inni autorzy. Kulesza-Bończyk B., i wsp., opisują spadek atrakcyjności kobiet i obniżenie poczucia własnej wartości po leczeniu operacyjnym raka sutka [15]. Z badań Barnaś E. i wsp. wynika, że funkcjonowanie seksualne zostało ocenione przez kobiety z chorobą nowotworową piersi na 24,9 punkty w 100-punktowej skali a satysfakcja seksualna na 22,1 punktów [16]. Także z badań Puchalskiej M., i wsp., dowiadujemy się, że respondentki, w tym przypadku poddane chemioterapii, nie są zadowolone ze swego życia seksualnego [17]. Analizując zgromadzony materiał badawczy, należy zauważyć, że badane kobiety nisko oceniają swoje perspektywy na przyszłość (18,73+/-9,98). Analizując wyniki badań Puchalskiej M., i wsp., zauważamy, że pacjentki, pomimo lęku i stresu związanego już z samym rozpoznaniem choroby, nie traciły nadziei [17]. Z kolei w badaniach Dyla A., i wsp., perspektywy życia rozumiane jako ich brak zostały podobnie jak w badaniach własnych ocenione nisko, przez 82,73% badanych [18]. W badaniach własnych, w odniesieniu do skal funkcjonalnych respondentki najwyżej oceniały funkcjonowanie fizyczne (78±29,64) a najniżej społeczne (51,26±32,82). Wyniki badań własnych potwierdza także De Walden-Gałuszko K., która w swoich rozważaniach stwierdza, że najmniejsze problemy chore na raka piersi mają w funkcjonowaniu fizycznym zaś największe w funkcjonowaniu emocjonalnym [8]. Wnioski 1. Pacjentki na średnim poziomie oceniają swoją jakość życia zakresie skal funkcjonalnych najlepiej w zakresie funkcjonowania fizycznego, najniżej w zakresie funkcjonowania społecznego. 2. Ocena perspektyw na przyszłość, obrazu własnego ciała, funkcjonowania seksualnego i satysfakcji seksualnej wypadła niekorzystnie około 20 punktów na sto. W zakresie niekorzystnych objawów występujących w trakcie leczenia największe nasilenie dotyczyło biegunki i duszności, zaś najmniejsze znaczenie dla pacjentek miały problemy finansowe. 3. Czynniki demograficzne różnicujące oceny badanych kobiet w zakresie różnych aspektów funkcjonowania to: wiek, stan cywilny, wykształcenie, sytuacja zawodowa oraz w mniejszym stopniu miejsce zamieszkania. 496
9 Literatura: 1. Jassema J, Krzakowski M. (red).: Rak piersi. Praktyczny przewodnik dla lekarzy. Via Medica, Gdańsk Kozierkiewicz A, Śliwczyński A, Jassema J, Topór-Mądry R, Paszkiewicz J. Praktyka leczenia raka piersi w Polsce. Nowotwory. Jornal of Oncology 2012; 4: Jeziorski A.(red).: Onkologia. Podręcznik dla pielęgniarek. Wydawnictwo lekarskie PZWL, Warszawa Palak Z. (red).: Jakość życia osób niepełnosprawnych i nieprzystosowanych społecznie. Wydawnictwo UMCS, Lublin Gomułka S.W. Rewerski W.(red.). Encyklopedia Zdrowia, tom II. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Krasuska M. E.: Opieka w chorobie nowotworowej. Wydawnictwo YOKAM, Lublin Muniz R.M, Zago M.M.F. The oncologic radiotherapy experience for patients: a poison-drug. Revista Latino-Americana de Enfermagem 2008; 16 (6): Poznachowska M, Klonowska A, Borkowska A. Psychologiczne aspekty leczenia radioterapią. Znaczenie komunikacji pomiędzy technikiem radioterapii a pacjentem w redukcji lęku związanego z leczeniem. Medycyna Paliatywna w Praktyce 2014; 8(3): De Walden-Gałuszko K. (red).: Psychoonkologia. Biblioteka Psychiatrii Polskiej, Kraków Walczak M, Kułakowicz P. Rola technika elektroradiologii w procesie radioterapii. Inżynier i fizyk medyczny. 2012; 3 (1): De Walden Gałuszko K. (red.).: Psychoonkologia w praktyce klinicznej. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa Munshi A, Dutta D, Kakkar S, Budrukkar A, Jalali R, Sarin R, Gupta S, Parmar V,,Badwe R. Comparison of early quality of life in patients treated with radiotherapy following mastectomy or breast conservation therapy: a prospective study. Radiotherapy and Oncology 2010; 97 (2): Kawecka Dziembowska B, Borkowska A, Osmańska-Gogol M, Pałaszyńska R, Nowicka A. Nasilenie cech depresji i jakość życia u pacjentów z choroba Hodgkina w okresie diagnozy, leczenia i remisji. Psychoonkologia 2006; 10(1): Chwałczyńska A, Woźniewski M, Rożek- Mróz K. Malicka I. Jakość życia kobiet po mastektomii. Wiadomości Lekarskie 2004; 57: Kulesza-Bończyk B, Terlikowski R, Dobrzyńska B, Filpowska J, Połajnowicz. W. Jakość życia kobiet po leczeniu operacyjnym raka sutka. Zdrowie Publiczne 2009; 119(3): Barnaś E, Skręt A, Skręt-Mgierło J, Sobolewski M. Quality od life in women with Brest cancer. Przegląd Menopauzalny 2009; 1: Puchalska M, Sierko E, Sokół M, Wojtukiewicz M. Jakość życia chorych na raka piersi poddanych chemioterapii prowadzonej w warunkach szpitalnych. ProblemyPielęgniarstwa. 2011; 19: Dyla A, Tworowska J, Tabor E. Ocena jakości życia po mastektomii. Magazyn Pielęgniarki i Położnej 2012; 6:
STRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM
STRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM Wstęp Choroby nowotworowe są poważnym problemem współczesnych społeczeństw. Rozpoznawanie trudności w funkcjonowaniu psychosomatycznym pacjentów jest konieczne do świadczenia
Agnieszka Rzońca, Adam Fronczak. Zakład Zdrowia Publicznego, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Rzońca Agnieszka, Fronczak Adam. The impact of breast reconstruction on the quality of life of women after mastectomy. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(4):481-488. eissn 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.546417
Słowa kluczowe: rak piersi, zachowania zdrowotne, profilaktyka Key words: brest cancer, health behaviors, prophylaxis
Bojakowska Urszula, Kalinowski Paweł, Kowalska Marta Estera. Ocena wybranych zachowań zdrowotnych przez i po zdiagnozowaniu choroby wśród kobiet z nowotworem piersi w oparciu o Inwentarz Zachowań Zdrowotnych
Jakość życia kobiet po chirurgicznym leczeniu nowotworów gruczołu piersiowego. Quality of life after surgical treatment of breast cancer
Wrażeń Małgorzata, Wasilewski Tadeusz Paweł, Michalik Joanna, Węgorowski Paweł, Młynarska Magdalena. Quality of life after surgical treatment of breast cancer. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(6):671-684.
Patient safety when practicing a physiotherapist. Bezpieczeństwo pacjenta przy wykonywaniu zawodu fizjoterapeuty
Mikos Marcin, Curyło Mateusz, Juszczyk Grzegorz, Czerw Aleksandra. Patient safety when practicing a physiotherapist. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(7):500-504. eissn 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.835573
STRUKTURA DEMOGRAFICZNA GMINY BIAŁE BŁOTA W LATACH Demographic structure of Białe Błota municipality in the years
Barwińska Sylwia, Jóźwiak Patrycja. Struktura demograficzna gminy Białe Błota w latach 1988-2013 = Demographic structure of Białe Błota municipality in the years 1988-2013. Journal of Health Sciences.
Promotor: Prof. dr hab. n. med. Wiesław Janusz Kruszewski. Zakład Propedeutyki Onkologii. Gdański Uniwersytet Medyczny
LEK. MED. BEATA SZUTOWICZ-WYDRA Promotor: Prof. dr hab. n. med. Wiesław Janusz Kruszewski Zakład Propedeutyki Onkologii Gdański Uniwersytet Medyczny Gdańsk 2015 1. STRESZCZENIE Rak piersi jest w Polsce
Aktywność fizyczna osób z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu C
Kowalska Marta Estera, Kalinowski Paweł, Bojakowska Urszula. Aktywność fizyczna osób z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu C = Physical activity of people with chronic hepatitis C. Journal of
Epidemiologia wirusowego zapalenia wątroby typy C w Polsce w latach
Kowalska Marta Estera, Kalinowski Paweł, Bojakowska Urszula, Zdolska Wioleta. Epidemiologia wirusowego zapalenia wątroby typy C w Polsce w latach 2010-2014 = Epidemiology of hepatitis C in Poland in 2010-2014.
NAPŁYW LUDNOŚCI NA TEREN GMINY BIAŁE BŁOTA W LATACH Inflow of population into Białe Błota municipality in the years
Barwińska Sylwia, Jóźwiak Patrycja. Napływ ludności na teren gminy Białe Błota w latach 1988-2013 = Inflow of population into Białe Błota municipality in the years 1988-2013. Journal of Health Sciences.
SZACOWANIE PRĘDKOŚCI POJAZDÓW NA PODSTAWIE OBRAZU Z KAMERY ESTIMATING VEHICLE SPEED BASED ON IMAGE FROM CAMERA
Rajs Arkadiusz, Goździewska-Nowicka Agnieszka, Banaszak-Piechowska Agnieszka, Gospodarczyk Jacek. Szacowanie prędkości pojazdów na podstawie obrazu z kamery = Estimating vehicle speed based on image from
Analiza porównawcza poziomu rozwoju cech motorycznych uczniów klasy sportowej z klasą ogólną w Szkole Podstawowej nr 18 w Toruniu
Klimczyk Mariusz, Słoma Piotr. Analiza porównawcza poziomu rozwoju cech motorycznych uczniów klasy sportowej z klasą ogólną w Szkole Podstawowej nr 18 w Toruniu = Comparative analysis of the level of development
Poddawanie się badaniom profilaktycznym przez osoby z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu C
Kowalska Marta Estera, Kalinowski Paweł, Bojakowska Urszula. Poddawanie się badaniom profilaktycznym przez osoby z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu C = Submission to preventive examinations
Ocena jakości życia kobiet z rakiem piersi w zależności od zastosowanej metody leczenia chirurgicznego
Artykuł oryginalny Aneta Gałka 1, Natalia Alicja Świątoniowska 2, Jolanta Kolasińska 3, Piotr Hańczyc 4, Beata Jankowska-Polańska 3 1 Wojewódzki Szpital Specjalistyczny we Wrocławiu, Polska 2 Studenckie
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 5 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pielęgniarstwa Higher State Vocational School
Słowa kluczowe: rak piersi, wsparcie oczekiwane, zapotrzebowanie na wsparcie.
Szadowska-Szlachetka Zdzisława, Janczaruk Marzena, Dziurko Jolanta, Starosławska Elżbieta, Stanisławek Andrzej. Analiza zapotrzebowania na wsparcie oraz wsparcia otrzymanego przez kobiety z rakiem piersi
Motywacja jako czynnik uprawiania sportu wśród studentów Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Kotecka Klaudia, Cieślicka Mirosława, Zukow Walery. Motywacja jako czynnik uprawiania sportu wśród studentów Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy = Motivation as a factor in sports among the
dr hab. Katarzyna Rajs, prof. nadzw. Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy ul. Słowackiego 7, Bydgoszcz,
Rajs Arkadiusz, Rajs Katarzyna. Ograniczenia ekstrakcji częstotliwości podstawowej dźwięku ortepianu w oparciu o analizę cepstrum = Limit the extraction o undamental requency sound o the piano based on
Zakład Onkologii Katedra Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej Wydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytet Medyczny w Lublinie 1
Łuczyk Marta, Pietraszek Agata, Łuczyk Robert, Stanisławek Andrzej, Szadowska-Szlachetka Zdzisława, Charzyńska-Gula Marianna. Występowanie i nasilenie zaburzeń lękowych i depresyjnych u kobiet z rakiem
Justyna Gierczak. SKN Ochrony Środowiska, Sekcja Higieny pracy Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
Gierczak Justyna. Porównanie oceny obciążenia statycznego przedstawicieli handlowych różnych firm = Comparison evaluation of static load of sales representatives from different companies. Journal of Education,
Opodatkowanie sportowców
Szwajdler Paweł, Klimczyk Mariusz, Klimczyk Agata. Opodatkowanie sportowców = Taxation of Sportsmen. Journal of Health Sciences. 2014;04(04):011-016. ISSN 1429-9623 / 2300-665X. The journal has had 5 points
WYDZIAŁ NAUKI O ZDROWIU FACULTY OF HEALTH SCIENCES
Warszawa, 2017-05-28 RECENZJA rozprawy na stopień doktora nauk o zdrowiu mgr Ewy Mazur pt Jakość życia kobiet poddanych chemioterapii z powodu raka piersi, jelita grubego i jajnika. Przedstawiona mi do
Opieka pielęgniarska nad pacjentem po resekcji żołądka z powodu raka Nursing care for the patient after gastric resection due to cancer.
Medak Edyta, Ciechański Aleksander, Niedzielski Antoni. Nursing care for the patient after gastric resection due to cancer. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(7):441-452. eissn 2391-8306. DOI
JAKOŚĆ ŻYCIA A WSPARCIE SPOŁECZNE KOBIET Z HIPERGLIKEMIĄ W OKRESIE CIĄŻY
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU ZAKŁAD PODSTAW POŁOŻNICTWA Marta Izabela Zarajczyk JAKOŚĆ ŻYCIA A WSPARCIE SPOŁECZNE KOBIET Z HIPERGLIKEMIĄ W OKRESIE CIĄŻY Rozprawa na stopień doktora
Wspieranie sportu przez organy władzy publicznej według ustawy o sporcie
Klimczyk Agata, Klimczyk Mariusz, Szwajdler Paweł. Wspieranie sportu przez organy władzy publicznej według ustawy o sporcie = Promoting sport by the government and self-government in Poland. Journal of
Ró nice w jakoœci ycia kobiet przed rekonstrukcj¹ i po rekonstrukcji piersi mierzone skal¹ EORTC QLQ-C 30 i EORTC QLQ-BR 23
DOI: 10.5114/pm.2013.36595 Ró nice w jakoœci ycia kobiet przed rekonstrukcj¹ i po rekonstrukcji piersi mierzone skal¹ EORTC QLQ-C 30 i EORTC QLQ-BR 23 Differences in the quality of life of women before
Leczenie i przeżycia 5-letnie dolnośląskich kobiet chorych na nowotwory złośliwe piersi z lat 2004-2008
Leczenie i przeżycia 5-letnie dolnośląskich kobiet chorych na nowotwory złośliwe piersi z lat 2004-2008 W latach 2004-2008 w Dolnośląskim Rejestrze Nowotworów zarejestrowaliśmy 6.125 zachorowań na inwazyjne
Porównanie obciążeń treningowych w dwuletnim makrocyklu szkoleniowym w biegach krótkich
Journal of Health Sciences. 2013; 3 (10): 253-260 The journal has had 4 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 683. TheAuthor (s) 2013; This article
Analiza przyczyn stresu zawodowego w opinii pielęgniarek
Pietraszek Agata, Charzyńska-Gula Marianna, Łuczyk Marta, Szadowska-Szlachetka Zdzisława, Kachaniuk Hanna, Kwiatkowska Joanna. Analiza przyczyn stresu zawodowego w opinii pielęgniarek = An analysis of
UWARUNKOWANIA SPOŁECZNE ABSENCJI WYBORCZEJ POLAKÓW W PIERWSZYCH DZIESIĘCIU LATACH DEMOKRACJI
Barwińska Sylwia. Uwarunkowania społeczne absencji wyborczej polaków w pierwszych dziesięciu latach demokracji = Social conditions of election absenteeism by Poles in the first ten years of democracy.
Świadomość osób żeglujących na temat udzielania pierwszej pomocy i używania AED. Mariusz Czarnecki
Czarnecki Mariusz. Awareness of sailors on first aid and the use of AED. Journal of Education, Health and Sport. 217;7(8):181-195. eissn 2391-836. DOI http://dx.doi.org/1.5281/zenodo.845617 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/4714
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 339 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 339 SECTIO D 5 Zakład Pielęgniarstwa Chirurgicznego WP i NoZ AM w Lublinie, p.o. kierownika Zakładu: Prof. dr hab. n.
Analiza zmian zakresu ruchu czynnego oraz obwodów kończyn górnych u kobiet po mastektomii uczestniczących w rehabilitacji ruchowej
Styczyńska Hanna, Strojek Katarzyna, Fajto Anna, Piekorz Zuzanna, Zukow Walery. Analysis of the changes in the circumferences and the range of active motion of upper limbs in women after mastectomy participating
OCENA POZIOMU WIEDZY NA TEMAT ZAWODU FIZJOTERAPEUTY WŚRÓD STUDENTÓW NAUK TECHNICZNYCH ORAZ OSÓB PO 60 ROKU ŻYCIA
Kocjan Janusz. Assessment of the knowledge level on profession of physiotherapist among students of technical science and elderly persons. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(4):167-175. eissn
Rozwój cech morfologicznych i sprawności fizycznej 10-11 letnich dzieci ze wsi i z miasta ze Szkoły Podstawowej nr 1 w Tucholi i w Legbądzie
Klimczyk Mariusz, Krygowski Dariusz. Rozwój cech morfologicznych i sprawności fizycznej 1-11 letnich dzieci ze wsi i z miasta ze Szkoły Podstawowej nr 1 w Tucholi i w Legbądzie = Development of morphological
Ocena poziomu wiedzy pacjentów z chorobą nadciśnieniową w zakresie profilaktyki i powikłań nadciśnienia tętniczego
Sawicka Katarzyna, Szczepańska Justyna, Łuczyk Robert, Wawryniuk Agnieszka, Prasał Marek. Ocena poziomu wiedzy pacjentów z chorobą nadciśnieniową w zakresie profilaktyki i powikłań nadciśnienia tętniczego
Wydłużenie życia chorych z rakiem płuca - nowe możliwości
Wydłużenie życia chorych z rakiem płuca - nowe możliwości Pulmonologia 2015, PAP, Warszawa, 26 maja 2015 1 Epidemiologia raka płuca w Polsce Pierwszy nowotwór w Polsce pod względem umieralności. Tendencja
Influence of socio-demographic changes on health behavior in the field of breast cancer prevention among women work in lubelskie macro-region
Bojakowska Urszula, Kalinowski Paweł. Wpływ wybranych cech społeczno demograficznych na zachowania zdrowotne w zakresie profilaktyki raka piersi w populacji kobiet pracujących z makroregionu lubelskiego
Jakość życia pacjentów leczonych systemowo z powodu raka płuca The quality of life of patients treated with systemic due to lung cancer
Gajewska Natalia, Szadowska-Szlachetka Zdzisława, Rząca Marcin Stanisław, Gutek Anastazja, Gawron Żaneta, Gujska Dominika, Stanisławek Andrzej. Jakość życia pacjentów leczonych systemowo z powodu raka
Preferences outgoing students of the University of the Third Age in Wabrzezno
Zielińska Maria Eliza, Barwińska-Szczutkowska Gabriela, Barwińska Sylwia. Preferences outgoing students of the University of the Third Age in Wabrzezno. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(10):894-899.
Turystyka młodzieży szkolnej. Tourism of school children
Dąbrowska Aneta, Batyk Iwona, Kujawski Marian. Turystyka młodzieży szkolnej = Tourism of school children. Journal of Health Sciences. 2014;04(03):097-104. ISSN 1429-9623 / 2300-665X. The journal has had
Koncepcja Społeczeństwa wychowującego i ciągłej edukacji w realiach współczesnej szkoły
Rogozińska Arleta Magdalena, Karwowska Małgorzata, Rybicka Justyna, Klimczyk Mariusz. Koncepcja Społeczeństwa wychowującego i ciągłej edukacji w realiach współczesnej szkoły = The idea of upbringing society
Okoliczności rozpoznania zakażenia HCV wśród osób z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu C
Kowalska Marta Estera, Kalinowski Paweł, Bojakowska Urszula. Okoliczności rozpoznania zakażenia HCV wśród osób z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu C = The circumstances of diagnosis of HCV
STRESZCZENIE BIANKA MISIAK. Ocena zasobów zdrowotnych personelu pielęgniarskiego po 40 roku życia z województwa podlaskiego
BIANKA MISIAK Ocena zasobów zdrowotnych personelu pielęgniarskiego po 40 roku życia z województwa podlaskiego STRESZCZENIE Pielęgnowanie jest tym rodzajem działalności, który przez swój szeroki zakres
Kurs dla studentów i absolwentów
Kurs dla studentów i absolwentów Profilaktyka, rozpoznanie i leczenie raka piersi. Etapy postępowania fizjoterapeutycznego u pacjentek po mastektomii Cel główny kursu: Przygotowanie do praktycznej pracy
Kamil Barański 1, Ewelina Szuba 2, Magdalena Olszanecka-Glinianowicz 3, Jerzy Chudek 1 STRESZCZENIE WPROWADZENIE
Czynniki socjodemograficzne wpływające na poziom wiedzy dotyczącej dróg szerzenia się zakażenia w kontaktach niezwiązanych z procedurami medycznymi wśród pacjentów z WZW typu C Kamil Barański 1, Ewelina
Efektywność systemu ochrony zdrowia w Polsce Effectiveness of the health care system in Poland
Bogdan Magdalena, Drop Bartłomiej, Barańska Agnieszka, Firlej Ewelina, Bartczak Krzysztof, Janiszewska Mariola. Effectiveness of the health care system in Poland. Journal of Education, Health and Sport.
Przypadek martwicy kości szczęki po zastosowaniu chemioterapii Docetaxelem u 54-letniej pacjentki
Szczepkowska Aleksandra, Osica Piotr, Janas-Naze Anna. Przypadek martwicy kości szczęki po zastosowaniu chemioterapii Docetaxelem u 54-letniej pacjentki. =The case of osteonecrosis of the maxilla after
Integracja międzypokoleniowa przedszkolaków z seniorami cz. II. Opinie rodziców dzieci w wieku przedszkolnym
Chrzan Agnieszka, Bąk Jadwiga, Świrszcz Anna, Pietraszek Agata, Charzyńska-Gula Marianna, Kachaniuk Hanna, Łuczyk Marta. Integracja międzypokoleniowa przedszkolaków z seniorami cz. II. Opinie rodziców
Katedra Interny z Zakładem Pielęgniarstwa Internistycznego Wydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego w Lublinie
Krzyżanowska Ewa, Matej Agnieszka, Łuczyk Robert, Kropornicka Beata, Baczewska Bożena, Olszak Cecylia, Nowicka Elżbieta, Daniluk Jadwiga. Wpływ akceptacji choroby na zachowania zdrowotne pacjentów z marskością
PLAN ZAJĘĆ W RAMACH SPECJALIZACJI Z PIELEGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGO
PLAN ZAJĘĆ W RAMACH SPECJALIZACJI Z PIELEGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGO w dniach 12.09.2014 13.09.2014 Data Godziny Osoba prowadząca Miejsce realizacji zajęć Forma zajęć Liczba godz. 12.09.14 (piątek ) 9.00-12.45
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Leczenie bólu nowotworowego i opieka paliatywna nad dziećmi 2.
Formy zatrudnienia osób niepełnosprawnych wybrane aspekty Forms of employment of people with disabilities - some aspects
Warchoł Martyna. Forms of employment of people with disabilities - some aspects. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(3):322-331. eissn 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.321901
Zmiana równowagi ciała u tancerzy po dwuletnim cyklu szkoleniowym
Tomaszewski P., Szulc A., Buśko K. Change of body balance in dancers during two years training. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(8):39-45 eissn 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.841775
Pozycja społeczna pielęgniarek, położnych w opinii pacjentów
Pozycja społeczna pielęgniarek, położnych w opinii pacjentów Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych, w okresie od stycznia do marca 2011r. przeprowadziło trzecią część badania dotyczącego
Marcin Mikos (1), Grzegorz Juszczyk (2), Aleksandra Czerw(2)
Mikos Marcin, Juszczyk Grzegorz, Czerw Aleksandra. Nowe prawa i obowiązki ratowników medycznych w świetle nowelizacji ustawy o PRM = New rights and duties of paramedics according to the updated Law on
Zastosowanie Nordic Walking w turnusie rehabilitacyjnym osób po usunięciu krtani
Hamerlińska Latecka Agnieszka. Zastosowanie Nordic Walking w turnusie rehabilitacyjnym osób po usunięciu krtani = Use of Nordic Walking in a rehabilitation of the people after total laryngectomy. Journal
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 77 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 77 SECTIO D 2005 1 Zakład Pielęgniarstwa Położniczo Ginekologicznego Katedry Macierzyństwa i Prokreacji, Wydział Pielęgniarstwa
Przegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski.
Przegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski. Program MOTO-BIP /PM_L_0257/ Ocena wyników programu epidemiologicznego. Dr n. med. Bartosz Małkiewicz
Atrakcyjność turystyczna Wenecji w powiecie żnińskim. Tourist attractiveness of Venice in Żnin district
Gotowski Rafał, Parzych Krzysztof. Tourist attractiveness of Venice in Żnin district. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(10):714-720. eissn 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.225143
lat deklarowało silny stopień nasilenia bólu. W RZS 51% respondentów chorujących powyżej 10 lat oceniało ból na poziomie silnym.
I. STRESZCZENIE Głównym celem pracy była analiza porównawcza jakości życia i stanu fizycznego pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów z grupą chorych z reumatoidalnym zapaleniem stawów. Badania przeprowadzono
Conflict of interest: None declared. Received: Revised: Accepted:
Kazimierz Harłoziński, Gabriela Barwińska-Szczutkowska, Problem bezrobocia w Bydgoszczy w latach 2005-, Problems of unemployment in Bydgoszcz in years 2005 -. Journal of Health Sciences. 2013;3(14), 248-260.
Ból nowotoworowy a jakośc życia pacjentów Cancer pain and patient life quality
Lewandowska Anna, Boguń Ewelina, Lewandowski Tomasz, Laskowska Barbara. Cancer pain and patient life quality. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(5):143-153. eissn 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.573094
Satysfakcja pacjentów z opieki pielęgniarskiej realizowanej w Izbie Przyjęć
Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu 2(1)/2016 ISSN: 2451-1846 DOI: http://dx.doi.org/10.21784/iwp.2016.009 Łukasz Majerski 1 1Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Sierpcu
Sylabus na rok 2014-2015
Sylabus na rok 2014-2015 (1) Nazwa przedmiotu Opieka specjalistyczna w onkologii ginekologicznej (2) Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Medyczny Instytut Położnictwa i Ratownictwa Medycznego
KORELACJE CECH SOMATYCZNYCH I ZDOLNOŚCI MOTORYCZNYCH 16- LETNICH BYDGOSKICH GIMNAZJALISTÓW
Napierała Marek, Szark-Eckardt Mirosława, Zukow Walery. Korelacje cech somatycznych i zdolności motorycznych 16-letnich bydgoskich gimnazjalistów = Correlations of somatic features and motor skills 16-year-old
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA PO/E Kolegium Nauk Medycznych, Uniwersytet Rzeszowski. Pracownia Onkologii i Medycyny Translacyjnej
Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2016-2022 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Propedeutyka onkologii Kod przedmiotu/
OPTYMALNE SCHEMATY LECZENIA A PLANOWANIE ZASOBÓW W ONKOLOGII. PRZYKŁAD RAKA PIERSI. V LETNIA AKADEMIA ONKOLOGICZNA dla DZIENNIKARZY
OPTYMALNE SCHEMATY LECZENIA A PLANOWANIE ZASOBÓW W ONKOLOGII PRZYKŁAD RAKA PIERSI V LETNIA AKADEMIA ONKOLOGICZNA dla DZIENNIKARZY Ewelina Żarłok Revelva Concept Warszawa, 6 sierpnia 2015 1 CZYM JEST MODEL
Badania. przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka sutka. zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN)
Badania przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka sutka zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN) Cel wykonywania badań przesiewowych Jak powinna postępować każda kobieta? U jakich
Pozycja zawodowa pielęgniarek, położnych w opinii przedstawicieli innych zawodów medycznych
Pozycja zawodowa pielęgniarek, położnych w opinii przedstawicieli innych zawodów medycznych Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych, w okresie od czerwca do października 2010r. przeprowadziło
Conflict of interest: None declared. Received: Revised: Accepted:
Mirosław Więcław, Roczna i wieloletnia zmienność częstości występowania mas powietrza w Bydgoszczy. Annual and long-term variability of frequency of air masses in Bydgoszcz. JOURNAL OF HEALTH SCIENCES.
Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Jakość życia pacjentów z chorobą nowotworową poddanych chemioterapii
Współczesna Onkologia (2010) vol. 14; 3 (276 280) DOI: 10.5114/wo.2010.14437 Wstęp: Choroby nowotworowe to poważny problem współczesnych społeczeństw. Celem badań była ocena wpływu chemioterapii na jakość
ćwiczeń i zajęć praktycznych z przedmiotu. Praktyka powinna być realizowana w oddziałach opieki paliatywnej lub hospicjach.
Program praktyki z Opieki paliatywnej w Karkonoskiej Państwowej Szkole Wyższej w Jeleniej Górze dla studentów studiów stacjonarnych III roku - 6 semestr Kierunek: pielęgniarstwo I. Założenia programowo
PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY I PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA KIERUNKU LEKARSKIM ROK AKADEMICKI 2016/2017
PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY I PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA KIERUNKU LEKARSKIM ROK AKADEMICKI 2016/2017 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Psychologiczne aspekty opieki nad dzieckiem z chorobą nowotworową
Independent Epidemiology Unit, Medical University of Lublin
Kalinowski Paweł, Bojakowska Urszula, Kowalska Marta. Porównawcza analiza poziomu wiedzy z zakresu epidemiologii raka piersi w grupie studentek i kobiet pracujących = Comparative analysis of the level
Katarzyna Pogoda Warszawa, 23 marca 2017 roku
Chemioterapia doustna i podskórne metody podawania leków w raku piersi. Lepsza jakość życia pacjentek Katarzyna Pogoda Warszawa, 23 marca 2017 roku Rak piersi - heterogenna choroba Stopień zaawansowania
Zmiana skoczności i mocy u tancerzy po dwuletnim cyklu szkoleniowym Change of jumping abilities and power in dancers after two years of training
Tomaszewski K., Szulc A., Buśko K. Change of jumping abilities and power in dancers after two years of training. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(8):39-45 eissn 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.841771
Wsparcie społeczne. Dorota Wojcik, Natalia Zasada
Wsparcie społeczne Dorota Wojcik, Natalia Zasada Czym jest wsparcie społeczne? Jest to wszelka dostępna dla jednostki pomoc w sytuacjach trudnych. Wsparcie to konsekwencja przynależności człowieka do sieci
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Psychologiczne aspekty opieki nad dzieckiem z chorobą nowotworową
Zachowania prozdrowotne i stan wiedzy kobiet na temat profilaktyki raka piersi
Strojek Katarzyna, Maślanka Małgorzata, Styczyńska Hanna, Zukow Walery. Health promoting behaviors and women knowledge about breast cancer prevention. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(3):166-176.
Onkologia - opis przedmiotu
Onkologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Onkologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-On Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil praktyczny Rodzaj studiów jednolite
Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu Groclin S.A. Streszczenie
Brdak Marek Jan, Sulżycka Monika. Wolontariat na dużych imprezach sportowych. Charakterystyka społeczno demograficzna oraz funkcje pełnione przez wolontariuszy podczas UEFA EURO 2012 w Poznaniu = Volunteering
Polskie Forum Psychologiczne, 2013, tom 18, numer 4, s. 441-456
Polskie Forum Psychologiczne, 2013, tom 18, numer 4, s. 441-456 Anna Ratajska 1 2 1 1 Instytut Psychologii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego Institute of Psychology, Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 286 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 286 SECTIO D 2003 Zakład Zarządzania i Ekonomiki Ochrony Zdrowia Akademii Medycznej w Lublinie Department of Health
Poziom wiedzy pacjentów oddziałów pulmonologicznych na temat czynników ryzyka chorób układu oddechowego
Dejneka Justyna, Bartoszek Agnieszka, Rząca Marcin. Poziom wiedzy pacjentów oddziałów pulmonologicznych na temat czynników ryzyka chorób układu oddechowego = The level of knowledge of patients of pulmonary
ZAANGAŻOWANIE W PRZEBIEG LECZENIA U CHORYCH ZE SCHIZOFRENIĄ PODDANYCH TERAPII PRZECIWPSYCHOTYCZNEJ
ZAANGAŻOWANIE W PRZEBIEG LECZENIA U CHORYCH ZE SCHIZOFRENIĄ PODDANYCH TERAPII PRZECIWPSYCHOTYCZNEJ Raport z Programu Edukacyjno-Badawczego Październik 2017 Założenia programu Małe zaangażowanie w przebieg
Jakość życia nie zależy wyłącznie od dobrostanu fizycznego, bo stan zdrowia ma wpływ na wiele aspektów życia.
Jakość życia w chorobie nowotworowej Krzysztof G. Jeziorski Warszawa Definicja jakości życia WHO (1993) Poczucie jednostki co do jej pozycji życiowej w ujęciu kulturowym oraz systemu wartości, w którym
Porównanie jakości życia u chorych z zespołami depresyjnymi i białaczkami
Piotr Magiera, Miko/aj Majkowicz, Iwona Trzebiatowska, Krystyna de Walden-Ga/uszko Porównanie jakości życia u chorych z zespołami depresyjnymi i białaczkami Katedra i I Klinika Chorób Psychicznych AM w
Wystêpowanie objawów depresji mierzonych skal¹ Becka u kobiet po mastektomii i po rekonstrukcji piersi w odniesieniu do oceny jakoœci ycia
DOI: 10.5114/pm.2013.37843 Przegl d menopauzalny 4/2013 Occurrence of depression symptoms measured by the Beck Depression Inventory (BDI) in women after mastectomy and breast reconstruction with regard
czerniak (nowotwór skóry), który rozprzestrzenił się lub którego nie można usunąć chirurgicznie;
EMA/524789/2017 EMEA/H/C/003820 Streszczenie EPAR dla ogółu społeczeństwa pembrolizumab Niniejszy dokument jest streszczeniem Europejskiego Publicznego Sprawozdania Oceniającego (EPAR) dotyczącego leku.
Evaluation of the quality of life of men undergoing stationary cardiac rehabilitation
Bielawa Łukasz, Prusik Katarzyna, Kortas Jakub, Ossowski Zbigniew, Prusik Krzysztof, Konieczna Seweryna, Wiech Monika. Evaluation of the quality of life of men undergoing stationary cardiac rehabilitation.
SCHIZOFRENIA ROLA OPIEKUNÓW W KREOWANIU WSPÓŁPRACY DR MAREK BALICKI
SCHIZOFRENIA ROLA OPIEKUNÓW W KREOWANIU WSPÓŁPRACY DR MAREK BALICKI PACJENT NA RYNKU PRACY 43 lata, stan wolny, wykształcenie średnie Pierwsze objawy w wieku 29 lat. Średnio 1 rok mija od momentu pierwszych
Wyzwania kultury fizycznej 669
Wyzwania kultury fizycznej 669 Socha Paulina, Przybyła Katarzyna. Jakość prowadzenia zajęć przez nauczycieli akademickich w ocenie studentów Akademii Wychowania Fizycznego oraz Uniwersytetu Ekonomicznego
Streszczenie. Abstract
Strojek Katarzyna, Witkowska Agnieszka, Radzimińska Agnieszka, Kaźmierczak Urszula, Piekorz Zuzanna, Bułatowicz Irena, Goch Aleksander, Zukow Walery. Analiza przyczyn i konsekwencji upadków u chorych z
ZAPOTRZEBOWANIE NA EDUKACJĘ PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ NEREK THE IMPORTANCE OF PATIENT EDUCATION IN THE TREATMENT OF CHRONIC RENAL FAILURE
Krzyżanowska Ewa, Zaniuk Małgorzata, Łuczyk Robert, Daniluk Jadwiga. Zapotrzebowanie na edukację pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek = The importance of patient education in the treatment of chronic
akość życia kobiet po mastektomii
P R A C A O R Y G I N A L N A Zofia Musiał 1, 2, Wioletta Sendecka 1, Joanna Zalewska-Puchała 1 1 Wydział Nauk o Zdrowiu, Pracownia Teorii i Podstaw Pielęgniarstwa, Instytut Pielęgniarstwa i Położnictwa,
Koncepcja alfabetyzmu zdrowotnego w promocji zdrowia The concept of health literacy in health promotion
Kowalska Marta Estera, Kalinowski Paweł, Bojakowska Urszula. The concept of health literacy in health promotion. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(9):430-438. eissn 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.1001789
Jakość życia dzieci z przewlekłą chorobą nerek. Wyniki badania wieloośrodkowego.
Jakość życia dzieci z przewlekłą chorobą nerek. Wyniki badania wieloośrodkowego. K. Kiliś-Pstrusińska 1, A. Medyńska 1, P. Adamczyk 2, I. Bałasz-Chmielewska 3, R. Grenda 4, A. Kluska-Jóźwiak 5, B. Leszczyńska