Uczestnicy projektu: - Michał Biegała - Przemysław Owsianka - Bartłomiej Słomka - Jakub Czochara. Koordynator projektu: Pan Piotr Kaniewski

Transkrypt

1 Uczestnicy projektu: - Michał Biegała - Przemysław Owsianka - Bartłomiej Słomka - Jakub Czochara Koordynator projektu: Pan Piotr Kaniewski

2 SPIS TREŚCI - Groty Nagórzyckie, - Rezerwat Niebieskie Źródła, - Żubr spalski, - Kościółek modrzewiowy, - Rezerwat Hodowli Żubrów, - Zalew Sulejowski, - Skansen Rzeki Pilicy, 2

3 Groty Nagórzyckie Historia Grot Nagórzyckich sięga XVIII wieku. Chłopi nagórzyccy na przełomie XVIII i XIX w. czerpali stąd piasek i wywozili go do hut szkła w Piotrkowie Trybunalskiego oraz pozyskiwali go na potrzeby miasta Tomaszowa Mazowieckiego. Groty są położone w Nagórzycach należących do Tomaszowa Mazowieckiego. Dawniej było aż 5 grot.największe wyrobisko zwane Salą Królewską ma 30 metrów długości. Najdłuższa grota ma aż 120 metrów. W XXI wieku groty się zawaliły i wymagały renowacji. W XIX i XX wieku miejsce to było popularną atrakcją turystyczną. Przez pewien czas Groty Nagórzyckie były niedostępne dla zwiedzających. Dzisiaj są one wyremontowane i przystosowane do zwiedzania dla turystów, zostało nawet zamotowane oświetlenie. 3

4 Rezerwat Niebieskie Źródła Rezerwat Niebieskie Źródła ma powierzchnię 29 ha i utworzony został w 1961 roku. Najważniejszym punktem widokowym są tu wywierzyska krasowe, które charakteryzują się barwą, jakiej nie mają żadne inne w kraju. Woda przybiera niebiesko-błękitno-zieloną barwę. Dodatkowo uroku wywierzysku nadają pulsujące gejzery z piasku o dużej zawartości kwarcu (około 80 %), podrzucanego przez bardzo czystą, właściwie pozbawioną zanieczyszczeń fizycznych i chemicznych wodę. Jej temperatura jest niezmienna w ciągu roku i wynosi około 9 C. Z tych względów woda w okolicy wywierzysk nigdy nie zamarza. Pierwsze wzmianki o Niebieskich Źródłach pochodzą z XVIII wieku. Wtedy to u ujścia źródeł stał młyn, do którego później dobudowano karczmę, nazwaną od nazwiska młynarza Utratą. Wodom ze źródła przypisano właściwości lecznicze, a na początku XX wieku planowano wybudować tu zakład wodoleczniczy. W latach międzywojennych zamierzano wykorzystać źródła do zaopatrzenia wodę mieszkańców Łodzi. W 1928 roku Niebieskie Źródła zostały uznane za zabytek przyrody, a w 1948 roku Urząd Wojewódzki w Łodzi uznał je, za zabytek polegający ochronie. Starania i dążenia miłośników przyrody z Tomaszowa i Łodzi końcu w 1961 roku do utworzenia Rezerwatu Przyrody Niebieskie Źródła. Rezerwat jest ostoją wielu gatunków ptaków (około 75), a prawdziwą osobliwością jest: remisz, zimorodek oraz kaczki (krzyżówka, oher, czernica, cyraneczka. gągoł), które utraciły naturalny lęk przed człowiekiem i pozwalają się karmić praktycznej z ręki. Stwierdzono tu 400 gatunków roślin naczyniowych, a wśród nich grupę ściśle chronioną: grzebieni białych, turówki wonnej, różanecznika żółtego, kosodrzewiny i cisa pospolitego. Obszar rezerwatu włączony jest do sieci NATURA specjalnego obszaru dla ochrony siedlisk naturalnych. 4

5 Posąg żubra w Spale Naturalnej wielkości spiżowy posąg żubra odlany w fabryce Ogariowa w Petersburgu w 1860 r. na życzenie cara Aleksandra II dla upamiętnienia udanego polowania w Puszczy Białowieskiej. Początkowo ustawiony w Białowieży, w czasie I wojny światowej wywieziony do Moskwy. Zwrócony po wojnie na żądanie władz RP, trafia do Warszawy (ustawiony na dziedzińcu Zamku Królewskiego). W 1930 r. decyzją Prez. Ignacego Mościckiego - zapalonego myśliwego, pragnącego uświetnić rezydencję prezydencką, zostaje przewieziony do Spały. W 1935 r. posąg żubra stał się oficjalnym znakiem odbywającego się w Spale światowego zlotu harcerskiego. Świadek dawnej świetności Spały - rezydencji najpierw rosyjskich carów, a później prezydentów RP. Obecnie uznawany za nieoficjalny herb Spały. 5

6 Kościółek modrzewiowy w Spale Na początku XX wieku w Spale nie było kościoła, dlatego wpadnięto na pomysł budowy. Za projekt i właśnie budowę odpowiadał Kazimierz Skórewicz. W 1923 roku założona została kaplica pod wezwaniem Matki Boskiej Królowej Korony Polski. Poświęcenia fundamentów w dniu 9 czerwca dokonał kapelan prezydenta Rzeczypospolitej prałat Marian Tokarzewski. Konsekracja kaplicy odbyła się w sierpniu 1923 roku. Dokonał jej prymas Edmund Dalbor. W zamierzeniu zleceniodawcy kaplica wybudowana w centrum carskiej osady myśliwskiej miała być nie tylko prywatną kaplicą głowy państwa polskiego ale miała też z symbolizować polską obecność w tym historycznym miejscu. Skórewicz wybudował swoją katolicką budowlę z drewna. Ma ona konstrukcję zrębową z przyściennymi słupami, na podmurówce z nieregularnych ciosów kamiennych. Czterospadowy dach zwieńczony został ośmioboczną sygnaturką z krzyżem i został pokryty gontem. 6

7 Ośrodek Hodowli Żubrów Ośrodek Hodowli Żubrów w Smardzewicach jest jedną z najstarszych tego typu placówek w Polsce. Zaczątkiem był zwierzyniec, utworzony w 1934 r. z inicjatywy prezydenta RP Ignacego Mościckiego, któremu Polonia kanadyjska przekazała w darze cztery bizony: dwuletniego byka YUCON oraz trzyletnie jałówki MUNTIOYA, ALBERTA i ACADIA. Nazwa Ośrodek Hodowli Żubrów w Smardzewicach nie od razu była używana. W chwili zakładania mówiło się o nim po prostu zwierzyniec. Później dodano słowo Spała i przez pewien czas ośrodek nosił nazwę Zwierzyniec Spała. Gdy do bizonów dołączyły żubry, zaczęto używać coraz częściej nazwy Rezerwat Żubrów Spała. Była też używana, choć bardzo rzadko, nazwa Zwierzyniec Książ, wywodzona od nazwy wsi położonej w lasach smardzewickich. Po wojnie ośrodek był administrowany przez Zarząd Ochrony Przyrody Ministerstwa Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego. Nosił wówczas nazwę Ośrodek Hodowli Rzadkich Zwierząt. W 1976 r. został przekazany pod zarząd Kampinoskiego Parku Narodowego. Otrzymał wtedy nazwę Ośrodek Hodowli Żubrów w Smardzewicach. Z okazji obchodów 60-lecia ośrodka i 20-lecia jego funkcjonowania w strukturach KPN 30X 1997r. ośrodkowi nadano imię prezydenta RP Ignacego Mościckiego. W 2002 r. wydzielona została kwatera pokazowa żubrów dla celów edukacyjnych i turystycznych. 7

8 Zalew Sulejowski Zalew Sulejowski, położony w województwie łódzkim pomiędzy Sulejowem a Smardzewicami, to jeden z największych zbiorników wodnych leżących w Polsce centralnej. Został utworzony w latach poprzez spiętrzenie rzeki Pilicy, na jej 139 km długości, zaporą w Smardzewicach. Powstała tam tama ma długość około 1200 m, wysokość 16 m, a jej szerokość w koronie wynosi 10 m. Powstały akwen ma powierzchnię 2700 ha, długość ok 17,1 km, zróżnicowaną szerokość, która w niektórych odcinkach wynosi nawet około 3 km. Maksymalna głębokość zbiornika to 10m przy zaporze, natomiast średnia głębokość zalewu to 3,3 m. Jezioro Sulejowskie zostało utworzone aby zapewnić wodę pitną dla mieszkańców Łodzi i Tomaszowa Mazowieckiego, dziś pełni jednak głównie funkcję rekreacyjną. Jego urokliwe, spokojne zatoczki, piaszczyste plaże, bogato zalesiona i urozmaicona linia brzegowa oraz wszechobecny spokój sprawiają, że Zalew Sulejowski to idealne miejsce do wypoczynku. Po całym tygodniu zgiełku warto zajrzeć nad to jezioro, aby nabrać sił oddychając świeżym powietrzem w otoczeniu lasów sosnowych z domieszką brzozy, dębu oraz świerku, opalając się nad zbiornikiem, kąpiąc, wędkując lub uprawiając jeden ze sportów wodnych, z których możemy skorzystać na terenie akwenu. Na zbiorniku obowiązuje strefa ciszy, czyli zakaz pływania na silnikach. Sprzyja to osiedlaniu się wielu gatunków ptaków na wyspach i mokradłach na Zalewie. Można spotkać tu rybitwy, mewy śmieszki, kaczki głowienki oraz popularne krzyżówki, a także łabędzie. Prawdziwy szczęściarz dostrzeże również rybołowa oraz zatrzymujące się tu od czasu do czasu kormorany, które nad zalewem mają swój przystanek w trakcie przelotów. W wodach Jeziora Sulejowskiego na dobre zadomowiły się: płoć, leszcz, karp, amur, szczupak, okoń oraz rekordowo duże sandacze. 8

9 Skansen Rzeki Pilicy Skansen Rzeki Pilicy tworzony jest od 2000 roku z inicjatywy władz samorządowych miasta Tomaszowa Maz. i Stowarzyszenia Przyjaciół Pilicy i Nadpilicza. Tworzony gdyż ekspozycja skansenu praktycznie cały czas wzbogaca się o nowe eksponaty. Zalążkiem Skansenu był przeniesiony tu z wioski Kuźnica Żerechowska, leżącej nad rzeką Luciążną największym lewym dopływem Pilicy zabytkowy drewniany młyn wodny z 1925 roku. 9

10 Źródła: kampinoski-pn.gov.pl pannag.republika.pl - pl.wikipedia.org