Radiofonia cyfrowa w zakresach fal długich, średnich i krótkich
|
|
- Bożena Nawrocka
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 [4] Marszałek A., Sega W., Sobolewski J.: Analiza i opracowanie podstaw planowania i koordynacji ziemskiej telewizji cyfrowe] DVB-T wpolsce. Sprawozdanie nrz21/214237/137/97, Instytutu Łączności, Wrocław 1997 [5] Marszałek A., Sega W., Sobolewski J.: Wstępny plan sieci DVB-T w Polsce, Sprawozdanie nr Z21/214237/220/98, Instytut Łączności, Wrocław 1998 [6] Rosłan-Kuhn K.: Wariantowa analiza możliwości wdrażania sieci DVB-T w Polsce Biuletyn Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty, nr 4 (7) /2003 [7] Rosłan-Kuhn K., Marszałek A., Sega W.: Techniczne możliwości wdrożenia DVB-T w Polsce. KKRR'2003, Wrocław 2003 [8] Praca zbiorowa: Analiza i badanie kompatybilności elektromagnetycznej naziemnej telewizji cyfrowej DVB-T, DVB-RCT, propozycja zasad planowania tych sieci w kraju i przygotowanie przykładowych planów. Sprawozdanie nr Z21/ /839/2003, Instytut Łączności, Wrocław 2003 [9] Recommendation ITU-R BT Planning Criteria for Digital Terrestrial Television Services in the VHF/UHF Bands [10] Regional Agreement for the European Broadcasting Area, Finał Protocol Reso/utions and Recommendations, Stockholm 1961, International Telecommunication Union, Geneva [11] Więcek D.: Anatysis of Compatibility Between Digital Television DVB-T and Radio Astronomy Sharing the Same Frequency Band: MHz, 1999 IEEE EMC Symposium, Seattle, 1999 [12] Więcek D., Łotoczko O., Więcek R.: Kompatybilność naziemnej telewizji cyfrowej DVB-T. KKRRiT'2002, Gdańsk 2002 [13] Więcek D.: Wybrane aspekty techniczne planowania sieci DVB-T. KKRRJT2003, Wrocław, czerwiec 2003 [14] Więcek R., Łotoczko O., Sobolewski J.: Analiza zasięgów stacji sieci stacji telewizyjnych - luty 2003, Sprawozdanie nr Z21/ / /776/2003, Instytut Łączności, Wrocław 2003 (Artyku nadesłano do red. - czerwiec 2004 r.) Kazimierz WALEWSKI* : ; : : Radiofonia cyfrowa w zakresach fal długich, średnich i krótkich Radiofonia analogowa sięga swym początkiem lat 20. ubiegłego stulecia. Od kilkudziesięciu lat ma wyznaczone pasma częstotliwości w zakresach fal długich, średnich i krótkich, w których stosuje się do tej pory modulację AM mało odporną na rozliczne rodzaje zakłóceń i zniekształceń. Jakość odbieranego sygnału analogowego jest uważana obecnie za zdecydowanie niewystarczającą. Spowodowało to znaczący spadek zainteresowania licznej rzeszy odbiorców i przyczyniło się do przenoszenia emisji przez nadawców na zakres fal UKF, w której jest stosowana modulacja FM. Jednak z drugiej strony zakres częstotliwości poniżej 30 MHz wydaje się w dalszym ciągu użyteczny ze względu na zasięgi propagacyjne fal przyziemnych lub fal odbitych od jonosfery, które umożliwiają uzyskanie znacznych obszarów pokrycia terenowego sygnałem emitowanym z pojedynczej stacji nadawczej. Pokrycie to jest uzależnione od warunków propagacyjnych, które są zmienne. Z tego powodu zakresy częstotliwości wykorzystywane obecnie przez radiofonię z modulacją AM stanowią już od dłuższego czasu przedmiot znacznego zainteresowania i w różnych ośrodkach badawczych są prowadzone prace zmierzające do wprowadzenia nowej radiofonii cyfrowej. Poprawi to znacznie jakość odbioru i umożliwi, oprócz przesyłania sygnałów mowy i dźwięku, wprowadzenie innych usług. Zawiązane w 1998 r. konsorcjum, skupiające nadawców, producentów sprzętu i instytuty naukowe z różnych państw, podjęło się opracowania nowego systemu radiofonicznego pod nazwą DRM (Digital Radio Mondiale). Po zatwierdzeniu standaryzacji przez ETSI system DRM uzyskał rekomendację ITU-R. Uwieńczone sukcesem prace badawcze zaowocowały zademonstrowaniem jego działania na forum WRC w czerwcu 2003 r. Obecnie pewna liczba stacji nadawczych w różnych rejonach świata prowadzi testowe transmisje sygnałów radiofonii cyfrowej. W dalszej części tego artykułu zostaną przedstawione założenia i rozwiązania przyjęte w systemie radiofonii cyfrowej DRM. ZAŁOŻENIA SYSTEMU DRM W systemie DRM zachowano zgodność z istniejącym rozmieszczeniem kanałów, ustalonym przez ITU w zakresach fal długich, średnich i krótkich, co powinno ułatwić i przyspieszyć proces zastępowania transmisji analogowej przez cyfrową. Dla fal średnich odstęp międzykanałowy wynosi 9 khz w regionach 1 i 3 oraz 10 khz w regionie 2 1 >. W zakresie fal krótkich, niezależnie od regionu, nośne można umieszczać co 5 khz, przy szerokości pasma kanału 10 khz. Funkcjonujące obecnie nadajniki i instalacje antenowe po odpowiedniej modernizacji mogą dalej pełnić swoją rolę (już z transmisją cyfrową). Proces stopniowego przechodzenia na transmisję cyfrową musi uwzględniać możliwość stosowania jednoczesnej transmisji analogowej i cyfrowej, realizowanych na sąsiadujących ze sobą kanałach (multicast), jak również transmisję jednoczesną (simulcast) obu rodzajów transmisji we wspólnym kanale. Z tego względu specyfikacja systemu przewiduje możliwość stosowania nominalnej szerokości pasma 9 khz lub 10 khz oraz połówkowej szerokości pasma, tj. 4,5 khz lub 5 khz dla transmisji jednoczesnej z sygnałem analogowym. Przewidziano również opcjonalnie możliwość wykorzystania podwojonej szerokości KateL aw i Sieci R a. e-rm 1) Numeracja regionów stosowana przez ITU: region 1 -Ameryka, region 2 - Europa, region 3 - Azja, Afryka PRZEGLĄD TELEKOMUNIKACYJNY ROCZNIK LXXVII nr 11/
2 a) g.! g. 10 <Hz 1 b) fe^. SSL R ic fgnat. DRM ^ L^S^ J SYGNAŁAM-DSB 10 khz j 1 fr1 te^ SYGNAŁAH1-SSB Rys. 1. Dopuszczalne szerokości pasma sygnału DRM (a) i przykłady wykorzystania kanału transmisyjnego (b) pasma. Przykłady umieszczania kanałów z transmisją cyfrową w regionie 2 pokazano na rys. 1. Częstotliwość nominalna f R sygnału DRM jest przesunięta względem częstotliwości nośnej sygnału analogowego f c o całkowitą szerokość kanału, tzn. o 10 khz lub o połowę szerokości kanału (5 khz). Pasmo kanału dla transmisji cyfrowej może mieć szerokość 5, 10 lub nawet 20 khz. Kanały o szerokości 20 khz uwożliwiają zwiększenie przepływności do 72 kbit/s. Kanały o szerokości 10 khz, przy dobrych warunkach propagacyjnych i oszczędnym kodowaniu kanałowym, ograniczają przepływność do 25 kbit/s. Stwarza to możliwość transmisji dźwięku cyfrowego o jakości porównywalnej z jakością dźwięku analogowego w kanałach FM. TRYB TRANSMISJI SYGNAŁU i charakteryzujących się niewielkimi zanikami. Może być w szczególności stosowany na falach średnich (fala przyziemna). Tryb A jest dostosowany do kanałów z wielodrogową propagacją i niewielkim rozrzutem opóźnień, więc odstęp ochronny T g towarzyszący symbolowi OFDM jest mały. Umożliwia to lepsze wykorzystanie przepływności kanału, gdyż 90% odstępu międzysymbolowego T s można wykorzystać na przesyłanie sygnału użytecznego (T u = 0,97 S ). Dla kolejnych trybów pracy przedstawionych w tabeli l, wzrasta procentowy udział odstępu ochronnego T w odstępie międzysymbolowym T s = T u +T g. Tym samym kolejne tryby pracy B, C, D odznaczają się coraz większą odpornością na interferencje międzysymbolowe i przesunięcie dopplerowskie. Tryb B jest wykorzystywany w kanałach z wielodrogową propagacją i znacznym rozrzutem opóźnień oraz z nieznacznym przesunięciem dopplerowskim. Jest to cecha kanałów wykazujących selektywność czasową i częstotliwościową. Tryb C jest jeszcze bardziej odporny na interferencje międzysymbolowe i przesunięcie dopplerowskie, niż tryb B. Natomiast ostatni tryb pracy D przeznaczono do wykorzystania w kanałach z wielodrogową propagacją i największym rozrzutem opóźnień oraz znacznym przesunięciem dopplerowskim. Tabela 1. Tryby pracy systemu DRM i odstępy czasowe ustalone dla modulacji OFDM Nazwa parametru Czas użyteczny Symbolu czasu Tryb pracy systemu DRM 11/14 System transmisji cyfrowej przez kanał radiowy musi uwzględniać wielodrogową propagację sygnałów i jej wpływ na odbiór (zaniki, opóźnienia i interferencje międzysymbolowe). Ponadto odbiornik musi zapewnić stopę błędu rzędu 10-4 na wejściu dekodera źródłowego. W systemie DRM, podobnie jak w systemach DĄB i DVB, przyjęto modulację OFDM. Wybór ten jest uzasadniony dużą efektywnością widmową takiej modulacji. Zmodulowany sygnał charakteryzuje się stosunkowo małą i praktycznie stałą gęstością mocy w całym paśmie wykorzystywanego kanału. Jednocześnie modulacja OFDM stwarza możliwość uzyskania znacznej odporności na interferencje międzysymbolowe. Zakładając więc stosowanie modulacji OFDM, należało zaprojektować pozostałe człony systemu transmisji cyfrowej, przystosowane nie tylko do różnych warunków propagacyjnych, które muszą uwzględniać wymagany zasięg systemu i charakter propagacji fal radiowych (przyziemna lub jonosferyczna), lecz również właściwości użytkowanych kanałów, tj. opóźnienie propagacyjne, zaniki, efekt Dopplera i zakłócenia. W celu skutecznej ochrony sygnału przed zniekształceniami wprowadzanymi przez kanał z zanikami, postanowiono wprowadzić cykliczne poszerzanie odstępów międzysymbolowych o odstęp ochronny T g (guard f/me). Jego wartość została dobrana w ten sposób, aby opóźnienia związane z wielodrogową propagacją kolejnych symboli, wprowadzające interferencje międzysymbolowe ISI (Inter Symbol Interference), nie utrudniały odbioru. Specyfikacja systemu DRM przewiduje cztery różne tryby transmisji, oznaczone symbolami A, B, C, D. Uszeregowano je według wzrastającej odporności nadawanych sygnałów na efekty spowodowane oddziaływaniem kanału radiowego z transmisją wielodrogową i przesunięciem dopplerowskim. Tryb A jest przewidziany do transmisji w kanałach odznaczających się dobrą jakością, zakłócanych głównie przez szum Jak wynika z tabeli 1, w trybie D udział czasu ochronnego w okresie powtarzania symboli jest znacznie większy, niż w innych systemach wykorzystujących modulację OFDM, np. w radiofonii cyfrowej DĄB lub w naziemnej telewizji cyfrowej DVB-T. Wynika to z faktu pokrywania przez sygnały systemu DRM znacznie rozleglejszych obszarów. Różne wartości czasu użytecznego (T u ) symbolu OFDM wymuszają stosowanie różnego odstępu &f = 1/7^ między podnośnymi dla zachowania ich ortogonalności. Z tego powodu, przy stałej szerokości kanału, liczba podnośnych K dla poszczególnych trybów transmisji jest różna. Ze względu na dużą wartość T u, odległość sąsiednich podnośnych jest niewielka (w trybie A wynosi ok. 41 Hz). Tym samym wrażliwość na błędy synchronizacji częstotliwości jest znaczna i dla prawidłowego odbioru częstotliwości podnośne sygnałów z modulacją OFDM muszą być dokładnie odtwarzane [6]. PRZETWARZANIE SYGNAŁÓW W NADAJNIKU System z modulacją OFDM wykorzystuje do przesyłania strumienia danych wiele częstotliwości podnośnych. Dzięki temu można rozdzielić strumień danych na wiele równoległych podstrumieni, z których każdy moduluje inną podnośną. Tym samym szybkość modulacji podnośnych zostaje znacznie ograniczona, a czas trwania zmodulowanych symboli wydłuża się. Jednoczesna transmisja wielu zmodulowanych podnośnych grozi pojawieniem się interferencji międzysymbolowych, 438 PRZEGLĄD TELEKOMUNIKACYJNY ROCZNIK LXXVII nr 11/2004
3 gdyż widma sygnałów wzajemnie nakładają się na siebie. Aby zapobiec interferencjom między nimi, podnośne muszą być wzajemnie ortogonalne, gdyż tylko wtedy przesyłane sygnały można niezależnie wydzielić w odbiorniku. Warunek ortogonalności sygnałów wymaga utrzymania ścisłego związku między odstępami sąsiednich podnośnych A/ i szybkością modulacji podnośnych R, co oznacza, że A/ = 1 /T u. Dla zwiększenia efektywności widmowej modulacji OFDM stosuje się wielowartościową modulację podnośnych OFDM 2 '. W systemie DRM wykorzystuje się różne wartościowości modulacji (4-QAM, 16-OAM i 64-OAM). Wielowartościową modulacja wymaga dokonania podziału wejściowego strumienia danych na podstrumienie, które modulują poszczególne podnośne. W związku z tym grupy bitów w strumieniu wejściowym, złożone odpowiednio z 2, 4 lub 6 bitów, służą w procesorze IFFT do ich odwzorowania w odpowiedni symbol wielowartościowej modulacji M-OAM, przesyłany na jednej z podnośnych OFDM. Symbole przesyłane na wszystkich podnośnych w czasie T u tworzą symbol OFDM w paśmie podstawowym. Po dołączeniu odstępów ochronnych i konwersji c/a widmo symbolu OFDM zostaje przesunięte do pasma umieszczonego w otoczeniu nominalnej częstotliwości kanałowej f p. Jak podano w tabeli 1 ramka sygnałów z modulacją OFDM ma ustalony czas trwania T, = 400 ms. W formacie ramki przesyła się dane tworzące trzy dalej omówione kanały logiczne. Główny kanał usługowy MSC (Ma/n Service Channel), wykorzystywany do przesyłania zmultipleksowanych sygnałów dźwięku i towarzyszących im danych, np. tekstu lub obrazu związanego z programem. Strumień danych przesyłanych w kanale MSC może zawierać do 4 podstrumieni, które przenoszą pakiety danych związane z określonym programem lub realizowaną usługą. Każdy podstrumień jest umieszczany w kolejnych ramkach, przy czym ramki MSC mogą zawierać dwa różne bloki danych, które podlegają odmiennemu zabezpieczeniu w trakcie kodowania kanałowego. W ten sposób strumienie z silniejszym i słabszym zabezpieczeniem przed błędami mogą być niezależnie przekazywane za pośrednictwem opcjonalnie wybieranej hierarchicznej modulacji wysyłanego sygnału. Dzię- 2 > Proces modulacji OFDM dokonywany jest w procesorze sygnałowym, który przeprowadza operację IFFT (lnverse Fast Fourier Transform) na próbkach sygnału modulującego. ki temu można zwiększyć elastyczność wykorzystania wartościowości modulacji i dostosować ją do warunków odbioru. Na przykład modulacja 16-OAM może umożliwić odbiór słabego sygnału, ale tylko z dokładnością do ćwiartki kąta pełnego przestrzeni sygnałowej, utworzonej przez konstelację 16 punktów, które reprezentują symbole odpowiadające czterem bitom modulującym. Sygnał z modulacją 16-OAM może być zatem odbierany jako sygnał 4-PSK i może umożliwić odtworzenie tylko dwóch bitów (silniej zabezpieczonych), które określają punkt w konstelacji czterech punktów. Dwa kanały informacyjne towarzyszące kanałowi MSC, w tym: - kanał szybkiego dostępu FAC (Fast Access Channel), w którym w każdej ramce transmisyjnej są przesyłane 24 bity przenoszące dane dotyczące kanału MSC (m.in. informacje 0 szerokości pasma, głębokości przeplotu, wartościowości modulacji, sposobie dekodowania, liczbie programów lub usług 1 alternatywnych częstotliwościach emisji odbieranego programu); odbiór danych w kanale FAC ułatwia szybkie i poprawne korzystanie z informacji przekazywanych w głównym kanale transmisyjnym MSC; dane w kanale FAC są zabezpieczane przed błędami za pomocą kodu cyklicznego (CRC) generującego 8 bitów kontrolnych; - kanał identyfikacji rodzaju usługi SDC (Serwce Description Channel); przepływność w tym kanale jest zmienna i zależy od zawartości bloków danych w kanale MSC; pojedynczy blok informacyjny jest przesyłany w kanale SDC co 1200 ms w każdej superramce, zbudowanej z 3 kolejnych ramek OFDM. Strumienie danych w każdym z kanałów logicznych są poddawane przetwarzaniu w osobnych torach. Kolejno jest więc realizowane skramblowanie, kodowanie kanałowe o różnej sprawności i przeplatanie. Kodowanie splotowe zabezpiecza przesyłane sygnały przed błędami niezależnymi statystycznie, a proces przeplatania jest stosowany w celu uodpornienia tych sygnałów na błędy seryjne. Algorytm przeplatania jest taki sam dla wszystkich kanałów logicznych. Wszystkie strumienie danych są następnie przekształcane w układzie odwzorowującym na odpowiednie podstrumienie, modulujące odpowiednie podnośne OFDM. Dodatkowo zostają dołączone sygnały pilotowe, przenoszone na ustalonych podnośnych OFDM. Ich zadaniem jest synchronizacja częstotliwościowa i czasowa odbiornika (takt ramkowy i symbolowy) oraz estymacja odpowiedzi impulsowej kanału. Schemat funkcjonalny nadajnika systemu DRM przedstawia rys. 2. DANE KODER J [g to fc w UŻYTKOWE CYKLtCZNY S nt _J SYGNAŁY DŹWIĘKU/ k KODER fc tj SYGNAŁY MOWY ŹRÓDŁOWY 5 DANE STERUJĄCE FAC DANE STERUJĄCE SDC i KODER j KANAŁOWY /.,, ^, i ~" - -r ; -. MODULUJĄCE i ^J nnj7rp! nr \ "^ (MLC)! 64/16-OAM ] BY^N^yp -, CZA^" "- ^ H ^ ^ r : _ = ŁU ^ J 5S ESTYMACJA O!T - ~~ " : " ". = " " 11 L_"" - " _j i i s _-^ 2 -! ^ s -* Rys. 2. Schemat funkcjonalny nadajnika systemu DRM PRZEGLĄD TELEKOMUNIKACYJNY ROCZNIK LXXVII nr 11/
4 Skuteczną ochronę przed błędami w kanale zapewnia tzw. kodowanie wielopoziomowe MLC (MultiLevel Coding). Kodowanie takie [5], w połączeniu z opcjonalnie dobieraną hierarchiczną modulacją, zapewnia niemal optymalne dopasowanie przesyłanych sygnałów do właściwości kanału. Warto jednak zaznaczyć, że poszczególne nośne sygnału OFDM nie mają stałej amplitudy, gdyż są modulowane amplitudowo i fazowo - modulacja M-OAM, gdzie M = 4, 16 lub 64 oznacza wartościowość modulacji kwadraturowej. Poszczególne symbole przenoszą więc różną energię. Tym samym ich odbiór w różnym stopniu jest narażony na wpływ zakłóceń kanałowych. Idea wielopoziomowego kodowania polega na zapewnieniu silniejszego zabezpieczenia tym sygnałom nadawanym, które - mając mniejszą energię - są bardziej narażone na błędy. Zróżnicowanie stopnia zabezpieczenia jest możliwe przy zastosowaniu tego samego kodera splotowego o stałej sprawności kodowania i wykorzystaniu różnych algorytmów punktowania zakodowanego strumienia danych. W nadajniku DRM koder splotowy (4,1,7) 3 > ma sprawność kodowania k/n = 1/4 i stałą ograniczającą K = 7. Jego działanie opisują cztery wielomiany generujące, które w notacji oktalnej można przedstawić w postaci: 133, 171, 145, 133 4). Dobór macierzy punktowania ciągu kodowego umożliwia zróżnicowanie sprawności kodowania w szerokich granicach od 1/4 do 8/9, dostosowując poziom zabezpieczenia sygnałów do ich energii i przewidywanej jakości kanału transmisyjnego. W miarę zwiększania sprawności kodowania maleje zdolność korekcyjna kodu i wzrasta prawdopodobieństwo błędu. W celu eliminacji silnie destrukcyjnego wpływu błędów seryjnych wywołanych zanikami sygnału lub zakłóceniami impulsowymi, po kodowaniu splotowym jest stosowane przeplatanie ciągu kodowego. Operacja rozplotu, która przywraca kolejność bitów w odbiorniku, identyczną z kolejnością występującą w nadajniku przed operacją przeplotu, umożliwia rozproszenie błędów seryjnych (zależnych statystycznie) i upodobnienie ich do błędów przypadkowych (niezależnych statystycznie), które mogą być skutecznie korygowane przez dekoder. Dobór wartościowości modulacji i stopnia zabezpieczenia przed błędami zapewnia dużą elastyczność wykorzystania systemu DRM w odmiennych warunkach propagacyjnych. W specyfikacji standardu DRM [1] wyszczególniono 4 poziomy zabezpieczenia i 3 wartościowości modulacji QAM. Dla przykładu w tabeli 2 przedstawiono wartościowości modulacji GAM i sprawności kodowania stosowane w trybie A dla poszczególnych kanałów logicznych. W głównym kanale usługowym MSC, którego przepływność jest największa, przewidziano stosowanie modulacji 16-OAM i 64-OAM. W kanale SDC można stosować dwa rodzaje modulacji: 4-OAM i 16-OAM. Natomiast kanał FAC wykorzystuje jedynie najbardziej odporną na zakłócenia modulację 4-QAM (QPSK). Tabela 2. Wartościowość modulacji i sprawność kodowania wykorzystywana w trybie A przy transmisji różnych kanałów logicznych DRM 31 Kodery splotowe są oznaczane symbolem (n, k, K) 4 > Po zamianie na postać binarną krańcowa pozycja z prawej strony odpowiada współczynnikowi (O lub 1) przy zmiennej podniesionej do potęgi, wynikającej ze stopnia wielomianu generującego KODOWANIE ŹRÓDŁOWE Ograniczona szerokość pasma kanału transmisyjnego wymaga przesyłania strumienia danych z niewielką przepływnością. Przy standardowej szerokości pasma 9 khz lub 10 khz przepływność kanału jest ograniczona do 20 kbit/s albo 24 kbit/s. Wymagana jest zatem skuteczna kompresja sygnału dźwiękowego dla uzyskania zakładanej w systemie DRM jakości odbioru (subiektywna ocena jakości nie powinna być gorsza niż w przypadku analogowej transmisji FM). Po przeprowadzeniu wielu badań i testów terenowych twórcy systemu zadecydowali o wyborze algorytmów kompresji stosowanych w standardzie MPEG-4. Przyjęto jednak odmienne kodery źródłowe przeznaczone do kodowania sygnału dźwięku i sygnału mowy oraz dopasowano stopień kompresji do różnych szerokości kanałów wykorzystywanych przez system. Kodery źródłowe sygnałów dźwięku i mowy działają na różnych zasadach i wykorzystują różne narzędzia kompresji. Przy kodowaniu źródłowym sygnału dźwięku stosuje się kodowanie perceptualne, które wprowadza redukcję nadmiarowości informacyjnej opartej na psychoakustycznym modelu ludzkiego słuchu. Zapewnia to bezpowrotnie wyeliminowanie znacznej części nadmiarowości informacyjnej zawartej w sygnale dźwiękowym, bez pogorszenia subiektywnego wrażenia jakości odbioru. Przesyłane są tylko te składowe dźwięku, na które reaguje organ słuchu, a usuwane są wszelkie składowe zamaskowane przez dynamicznie zmieniający się próg słyszalności. Przy kodowaniu sygnału mowy trakt głosowy narządu mowy człowieka jest symulowany za pomocą generatora pobudzającego oraz zespołu filtrów adaptacyjnych. Synteza sygnału mowy w odbiorniku jest oparta na analizie tego sygnału dokonanej w koderze źródłowym oraz przekazanych w kanale informacjach o wartościach parametrów sygnału pobudzającego i zespołu filtrów. Kodowanie sygnału dźwiękowego w systemie DRM korzysta ze zbioru narzędzi kompresji, określonego w standardzie MPEG-4 pod nazwą AAC (Advanced Audio Coding). Koder sygnału dźwiękowego umożliwia zakodowanie sygnału monofonicznego przy przepływności ograniczonej do 20 kbit/s [2]. W przeciwieństwie do kodera źródłowego stosowanego w systemie radiofonii DĄB, koder AAC nie wykorzystuje kodowania podpasmowego, lecz zmodyfikowaną, dyskretną transformację kosinusoidalną MDCT (Modified Discret Cosine Transform). W systemie DRM koder AAC może pracować z różnymi szybkościami, przy częstotliwości próbkowania sygnału dźwiękowego 12 khz lub 24 khz. W kodowaniu źródłowym sygnału mowy wchodzą w grę dwa różne kodery: koder CELP (Code Excited Linear Prediction), który gwarantuje akceptowalną jakość odtwarzania sygnałów mowy przy przepływności 8 kbit/s. Zapewnia to wykorzystanie kanału transmisyjnego o szerokości 10 khz do przesyłania nie jednego, lecz dwóch lub trzech sygnałów dźwiękowych, o łącznej przepływności 24 kbit/s. Alternatywnie można we wspólnym kanale przesyłać oprócz sygnału mowy dodatkowe dane towarzyszące albo wykorzystać nadmiar przepływności kanału do silniejszego kodowania kanałowego. Koder CELP może pracować z częstotliwością próbkowania 8 khz (sygnał wąskopasmowy) lub 16 khz (sygnał szerokopasmowy). Przepływność wyjściowa kodera może się zmieniać w granicach od 4 kbit/s do 24 kbit/s. Koder CELP można stosować przy jednoczesnej transmisji sygnałów analogowego i cyfrowego we wspólnym kanale radiowym; koder HVXC (Harmonie Vector excitation Coding), który jest bardzo oszczędnym koderem i w systemie DRM zapewnia ko- 440 PRZEGLĄD TELEKOMUNIKACYJNY ROCZNIK LXXVII nr 11/2004
5 dowanie sygnału mowy z bardzo matą przepływnością, sięgającą nawet 2 kbit/s. Próbkowanie sygnału odbywa się z szybkością 8 khz, a przepływność na wyjściu kodera zawiera się w granicach od 2 kbit/s do 4 kbit/s. Poszerzenie pasma sygnału ograniczonej przepływności strumienia cyfrowego. W systemie DRM można uzyskać subiektywną jakość odtwarzanego dźwięku porównywalną z subiektywną jakością osiąganą w systemach analogowych FM (szerokość pasma akustycznego 15 khz) lub można zapewnić znaczącą poprawę jakości odtwarzania sygnału mowy (szerokość pasma 12 khz przy dźwięku reporterskim). Uzyskanie akceptowalnej jakości odtwarzania sygnału dźwiękowego przy niewielkiej przepływności kanału nie jest łatwe. Z reguły jest konieczne ograniczenie pasma sygnału akustycznego, które umożliwia zmniejszenie częstotliwości próbkowania i ograniczenie przepływności. Prowadzi to jednak do pogorszenia jakości odtwarzanego sygnału. Pożądane jest zatem zapewnienie szerokiego pasma akustycznego, przy ograniczonej przepływności sygnału cyfrowego. Można to zrealizować za pomocą odpowiedniej metody wspomagającej kodowanie źródłowe. Jest nią opracowana ostatnio metoda SBR (Spectral Band Replication), wykorzystywana przy kodowaniu sygnału dźwiękowego w Internecie (MP3 Pro) i przyjęta w systemie DRM. Kodowanie źródłowe w połączeniu z metodą SBR umożliwia zwiększenie stopnia kompresji przy zachowaniu jakości odtwarzania. Przy niewielkich przepływnościach stopień kompresji wzrasta o 30% [3]. Metodę SBR można stosować jako narzędzie wspomagające pracę koderów zgodnych ze standardami MPEG-2 i MPEG-4, gdyż wykorzystuje ona charakterystyczne cechy sygnałów mowy i dźwięku. Oba rodzaje sygnałów można modelować w postaci guasistacjonarnego ciągu cyfrowych sygnałów pobudzających, przesyłanych przez model traktu głosowego człowieka lub wysyłanych przez drgające struny instrumentów muzycznych. Sygnały te cechuje duża zawartość harmonicznych, które najczęściej zajmują górną część pasma sygnału akustycznego. Ograniczenie pasma sygnału oznacza obcięcie harmonicznych, które są powiązane z tonami podstawowymi znajdującymi się w dolnym zakresie pasma. Obcięcie pasma zmienia barwę dźwięku i obwiednię sygnału. Analiza wolnozmiennej obwiedni sygnału, dokonana przed obcięciem górnego zakresu pasma, umożliwia przesłanie dodatkowej informacji, niezbędnej do odtworzenia w dekoderze właściwości widmowych sygnału, zawartych w usuniętej części pasma akustycznego (rys. 3). Rys. 3. Koncepcja techniki poszerzania widma (SBR) Zastosowanie metody SBR umożliwia odtwarzanie wyższych częstotliwości zawartych w paśmie sygnału dźwiękowego, które nie są przesyłane w kanale. Przesyłane są więc tylko informacje dotyczące wartości parametrów kodowania źródłowego sygnału z dolnego zakresu pasma oraz dodatkowy strumień danych (o niewielkiej przepływności) opisujący wartości parametrów sygnału z górnego zakresu jego pasma. Na podstawie odebranych danych dekoder odtwarza sygnały akustyczne w poszerzonym paśmie. Metoda SBR umożliwia poprawę jakości odbioru sygnału dźwiękowego, dzięki jego odtwarzaniu w pełnym zakresie pasma sygnału akustycznego, przy znacznie SYGNAŁ DŹWIĘKU KODERY ŹRÓDŁOWE "IPLEKSER DOWANłE NAŁOWE Rys. 4. Możliwości wykorzystania techniki SBR w koderach źródłowych stosowanych w systemie DRM W systemie DRM układ wykorzystujący technikę SBR może współpracować z różnymi przewidzianymi do stosowania koderami źródłowymi (rys. 4). Sygnały pilotowe Transmisja sygnału z modulacją OFDM odbywa się w postaci periodycznie wysyłanych ramek, które z kolei są organizowane w superramki. Każda ramka danych składa się z N s symboli OFDM, przenoszących dane i informacje towarzyszące. Dla różnych trybów transmisji istnieje różna liczba symboli tworzących ramkę, l tak dla trybów transmisji A i B liczba symboli wynosi N s = 15, w trybie B - A/ s = 20, a w trybie D liczba symboli w ramce A/ s = 24. W ramkach OFDM można przesyłać: O pakiety danych użytkowych (informacje przenoszone przez kanał główny MSC), pakiety sterujące (informacje przenoszone przez kanały sterujące FAC i SDC), pakiety pilotowe (informacje dodatkowe, służące do synchronizacji odbiornika i estymacji bieżącej odpowiedzi impulsowej kanału radiowego). Przesyłanie sygnałów pilotowych jest niezbędne do zapewnienia poprawnej pracy odbiornika, w którym jest dokonywany koherentny odbiór sygnałów. Wymagana jest zatem dokładna synchronizacja częstotliwości i znajomość bieżącego przesunięcia fazowego sygnału wprowadzanego przez niestacjonarny kanał transmisyjny. W systemie DRM przesyła się trzy rodzaje sygnałów pilotowych: symbole synchronizacji częstotliwościowej, symbole synchronizacji czasowej, symbole odniesienia (gain reference), służące do bieżącej oceny transmitancji kanału i wykorzystywane do korygowania pożądanego wzmocnienia sygnału w odbiorniku Każdy z symboli pilotowych można zapisać w ogólnej postaci sygnału zespolonego: P n k = b exp [/ 2nO (n, k)] gdzie: b - amplituda sygnału pilotowego, 2nB (n, k) - ustalone przesunięcie fazy sygnału pilotowego, n - indeks symbolu OFDM w ramce, k - indeks częstotliwości podnośnej OFDM. PRZEGLĄD TELEKOMUNIKACYJNY ROCZNIK LXXVII nr 11/
6 Symbole synchronizacji częstotliwościowej są wysyłane w każdej ramce OFDM na ustalonych częstotliwościach podnośnych, oddalonych od częstotliwości środkowej OFDM o 750, 2250 i 3000 Hz. Natomiast symbole synchronizacji czasowej są zawsze przesyłane na pozycji pierwszego symbolu w każdej ramce OFDM. Ponadto amplituda symboli pilotowych jest o 3 db większa od amplitudy pozostałych symboli w ramce OFDM. Najwięcej sygnałów pilotowych wymaga estymacja transmitancji kanału. Wykorzystywane do tego celu symbole odniesienia mają stałą amplitudę (również o 3 db większą niż symbole użytkowe) i różne przesunięcie fazowe 2nQ (n, k). Liczba sygnałów pilotowych, niezbędnych do poprawnej oceny transmitancji kanału, zależy od maksymalnego przesunięcia dopplerowskiego f Dm i spodziewanego rozrzutu opóźnienia r mx sygnału w kanale z wielodrogową propagacją. Symbole odniesienia muszą być umieszczone na różnych częstotliwościach podnośnych i przesyłane w różnych przedziałach czasu. Ich rozmieszczenia należy dokonać w taki sposób, aby umożliwić dobrą interpolację charakterystyki kanału w tych zakresach częstotliwości i w tych przedziałach czasu, kiedy odbiornik nie dysponuje sygnałem odniesienia. Odstępy między symbolami odniesienia w dziedzinie czasu D, i w dziedzinie częstotliwości D, powinny spełniać warunki [4], które uwzględniają właściwości wykorzystywanego kanału, tj. gdzie: T s jest czasem trwania symbolu OFDM, A/ oznacza odstęp ortogonalnych podnośnych. Do przesyłania symboli pilotowych przyjęto więc określone częstotliwości podnośne, których liczba i położenie różnią się w zależności od trybu pracy systemu i od szerokości pasma wykorzystywanego przez sygnał cyfrowy systemu DRM. * * * System DRM obecnie znajduje się w fazie intensywnych badań testowych, które umożliwią ocenę jakości transmisji w rzeczywistych warunkach propagacyjnych. Pojawiają się już na rynku odbiorniki przystosowane do odbioru sygnału cyfrowego w tym systemie oraz programowe implementacje dekoderów cyfrowych, współpracujących z komputerem PC i analogowym odbiornikiem radiofonicznym. Wiele stacji nadawczych, oprócz emisji sygnałów analogowych, prowadzi regularne emisje cyfrowe, zachęcając odbiorców do przekazywania opinii o jakości odbioru. Można więc oczekiwać stosunkowo szybkiego rozpowszechnienia się emisji cyfrowej, a w konsekwencji znaczącej poprawy jakości odbioru audycji radiowych w zaniedbanych dotychczas i tracących na znaczeniu pasmach częstotliwości poniżej 30 MHz. LITERATURA [1] Digital Radio Mondiale (DRM): System Specification, ETSI ES , v , ( ) [2] Hofmann F., Hansen Ch., Schafer W.: Digital Radio Mondiale (DRM) - Digital Sound Broadcasting in the AM Bands, IEEE Transactions on Broadcasting, vol. 49, no. 3, Sept [3] Dietz M., Meltzer S.: CT-aacPlus - a State-of-the Art, EBU Technical Review, July 2002 [4] van Nee R., Prasad R.: OFDM for Multimedia Communications, Artech House Publishers, Boston, London, 2000 [5] Wachsmann U., Fischer R., Huber J.: Multilevel codes: Theoretical Concepts and Practical Design Rules, IEEE Transactions on Information Theory, v. 45, no. 5, July 1999 [6] Pellicio J. R., Bachmann H.: Noise Effect on OFDM Wireless LAN Performance, Applied Microwave & Wireless, v. 13, no. 7, pp , July 2001 (Artykuł nadesłano do red. - czerwiec 2004) III konferencja INFRASTRUKTURA TELEKOMUNIKACYJNA DLA 30 iistopada 2004 warszawa J" i Celem konferencji, która odbędzie się pod patronatem Wojciecha Hałki z Ministerstwa Infrastruktury, jest pomoc użytkownikom telefonii stacjonarnej i komórkowej oraz rozwiązań konwśrgentnych w dokonaniu optymalnego wyboru spośród wielu propozycji oferowanych przez dostawców sprzętu, oprogramowania i systemów. Konferencja będzie prowadzona przez Tomasza Kulisiewicza, analityka rynku IT i telekomunikacyjnego. Eksperci branży teleinformatycznej oraz przedstawiciele wiodących dostawców działających na polskim rynku przedstawią kierunki rozwoju rozwiązań teleinformatycznych dla firm, kryteria wyboru pakietów usług operatorskich i taryf, kierunki i metody optymalizacji kosztów. Ważnym tematem spotkania będzie zapewnienie bezpieczeństwa działania firmowej infrastruktury teleinformatycznej. PROGRAM KONFERENCJI OBEJMUJE DWA BLOKI TEMATYCZNE: Blok l. Usługi telekomunikacyjne dla zastosowań biznesowych Rola telekomunikacji i teleinformatyki w firmach Rozszerzone usługi telekomunikacyjne dla firm małych, średnich i wielkich Rozwiązania mobilne dla firm działających w strukturach rozległych Blok II. Komunikacja szerokopasmowa Technologie szerokopasmowe - stan dzisiejszy i kierunki rozwoju Szerokopasmowy dostęp bezprzewodowy - przykłady realizacji Satelitarne rozwiązania dostępowe Nowoczesna transmisja danych - parametry, zobowiązania umowne Rola audytu telekomunikacyjnego w wyborze operatora, infrastruktury, taryf; zarządzanie usługami telekomunikacyjnymi w firmie Bezpieczeństwo systemów telekomunikacyjnych i teleinformatycznych. Szczegółowe informacje i formularz zgłoszeniowy na stronie oraz w biurze organizatora Centrum Promocji Informatyki Sp. z o.o Warszawa, ul. Międzyborska 50, tel. (022) , PRZEGLĄD TELEKOMUNIKACYJNY ROCZNIK LXXVII nr 11/2004
2. STRUKTURA RADIOFONICZNYCH SYGNAŁÓW CYFROWYCH
1. WSTĘP Radiofonię cyfrową cechują strumienie danych o dużych przepływnościach danych. Do przesyłania strumienia danych o dużych przepływnościach stosuje się transmisję z wykorzystaniem wielu sygnałów
Bardziej szczegółowo(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11)
RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 181873 (21) Numer zgłoszenia: 320737 (13) B 1 (22) Data zgłoszenia 07.10.1996 (5 1) IntCl7 (86) Data i numer
Bardziej szczegółowoCyfrowy system łączności dla bezzałogowych statków powietrznych średniego zasięgu. 20 maja, 2016 R. Krenz 1
Cyfrowy system łączności dla bezzałogowych statków powietrznych średniego zasięgu R. Krenz 1 Wstęp Celem projektu było opracowanie cyfrowego system łączności dla bezzałogowych statków latających średniego
Bardziej szczegółowoSystemy i Sieci Radiowe
Systemy i Sieci Radiowe Wykład 2 Wprowadzenie część 2 Treść wykładu modulacje cyfrowe kodowanie głosu i video sieci - wiadomości ogólne podstawowe techniki komutacyjne 1 Schemat blokowy Źródło informacji
Bardziej szczegółowoładunek do przewiezienia dwie możliwości transportu
ładune do przewiezienia dwie możliwości transportu Potrzeba jest przesłać np. 10 Mb/s danych drogą radiową jedna ala nośna Kod NRZ + modulacja PSK czas trwania jednego bitu 0,1 us przy możliwej wielodrogowości
Bardziej szczegółowoPodstawy Transmisji Cyfrowej
Politechnika Warszawska Wydział Elektroniki I Technik Informacyjnych Instytut Telekomunikacji Podstawy Transmisji Cyfrowej laboratorium Ćwiczenie 4 Modulacje Cyfrowe semestr zimowy 2006/7 W ramach ćwiczenia
Bardziej szczegółowoPODSTAWY TELEKOMUNIKACJI Egzamin I - 2.02.2011 (za każde polecenie - 6 punktów)
PODSTAWY TELEKOMUNIKACJI Egzamin I - 2.02.2011 (za każde polecenie - 6 punktów) 1. Dla ciągu danych: 1 1 0 1 0 narysuj przebiegi na wyjściu koderów kodów transmisyjnych: bipolarnego NRZ, unipolarnego RZ,
Bardziej szczegółowoDemodulator FM. o~ ~ I I I I I~ V
Zadaniem demodulatora FM jest wytworzenie sygnału wyjściowego, który będzie proporcjonalny do chwilowej wartości częstotliwości sygnału zmodulowanego częstotliwościowo. Na rysunku 12.13b przedstawiono
Bardziej szczegółowoKompresja dźwięku w standardzie MPEG-1
mgr inż. Grzegorz Kraszewski SYSTEMY MULTIMEDIALNE wykład 7, strona 1. Kompresja dźwięku w standardzie MPEG-1 Ogólne założenia kompresji stratnej Zjawisko maskowania psychoakustycznego Schemat blokowy
Bardziej szczegółowoNowoczesne metody emisji ucyfrowionego sygnału telewizyjnego
Nowoczesne metody emisji ucyfrowionego sygnału telewizyjnego Bogdan Uljasz Wydział Elektroniki Wojskowej Akademii Technicznej ul. Kaliskiego 2 00-908 Warszawa Konferencja naukowo-techniczna Dzisiejsze
Bardziej szczegółowoPolitechnika Warszawska
Politechnika Warszawska Wydział Elektryczny Laboratorium Teletechniki Skrypt do ćwiczenia T.03 Podstawowe zasady modulacji amlitudy na przykładzie modulacji DSB 1. Podstawowe zasady modulacji amplitudy
Bardziej szczegółowoSondowanie jonosfery przy pomocy stacji radiowych DRM
Obserwatorium Astronomiczne UJ Zakład Fizyki Wysokich Energii Instytut Fizyki UJ Zakład Doświadczalnej Fizyki Komputerowej Akademia Górniczo-Hutnicza Katedra Elektroniki Andrzej Kułak, Janusz Młynarczyk
Bardziej szczegółowoMODULACJA. Definicje podstawowe, cel i przyczyny stosowania modulacji, rodzaje modulacji. dr inż. Janusz Dudczyk
Wyższa Szkoła Informatyki Stosowanej i Zarządzania MODULACJA Definicje podstawowe, cel i przyczyny stosowania modulacji, rodzaje modulacji dr inż. Janusz Dudczyk Cel wykładu Przedstawienie podstawowych
Bardziej szczegółowosieci mobilne 2 sieci mobilne 2
sieci mobilne 2 sieci mobilne 2 Poziom trudności: Bardzo trudny 1. 39. Jaka technika wielodostępu jest wykorzystywana w sieci GSM? (dwie odpowiedzi) A - TDMA B - FDMA C - CDMA D - SDMA 2. 40. W jaki sposób
Bardziej szczegółowo- Quadrature Amplitude Modulation
Modulacje cyfrowe Podstawowe modulacje cyfrowe ASK - Amplitude Shift Keying FSK - Frequency Shift Keying PSK - Phase Shift Keying QAM - Quadrature Amplitude Modulation Modulacje cyfrowe Efekywność widmowa
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ ELEKTRYCZNY KATEDRA TELEKOMUNIKACJI I APARATURY ELEKTRONICZNEJ. Instrukcja do zajęć laboratoryjnych. Numer ćwiczenia: 5
Politechnika Białostocka WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY KATEDRA TELEKOMUNIKACJI I APARATURY ELEKTRONICZNEJ Instrukcja do zajęć laboratoryjnych Temat ćwiczenia: Cyfrowa transmisja pasmowa. Numer ćwiczenia: 5 Laboratorium
Bardziej szczegółowo(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1793519 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 11.11.2006 06023507.4 (13) (51) T3 Int.Cl. H04L 1/00 (2006.01)
Bardziej szczegółowoKodowanie podpasmowe. Plan 1. Zasada 2. Filtry cyfrowe 3. Podstawowy algorytm 4. Zastosowania
Kodowanie podpasmowe Plan 1. Zasada 2. Filtry cyfrowe 3. Podstawowy algorytm 4. Zastosowania Zasada ogólna Rozkład sygnału źródłowego na części składowe (jak w kodowaniu transformacyjnym) Wada kodowania
Bardziej szczegółowo10 Międzynarodowa Organizacja Radia i Telewizji.
10 Międzynarodowa Organizacja Radia i Telewizji. Odbiór sygnału telewizyjnego. Pytania sprawdzające 1. Jaką modulację stosuje się dla sygnałów telewizyjnych? 2. Jaka jest szerokość kanału telewizyjnego?
Bardziej szczegółowoNOWOCZESNE METODY EMISJI UCYFROWIONEGO SYGNAŁU TELEWIZYJNEGO
dr inż. Bogdan Uljasz Wojskowa Akademia Techniczna, Wydział Elektroniki, Instytut Telekomunikacji ul. Gen. S.Kaliskiego 2, 00-908 Warszawa tel.: 0-22 6837696, fax: 0-22 6839038, e-mail: bogdan.uljasz@wel.wat.edu.pl
Bardziej szczegółowoOddział we Wrocławiu. Zakład Kompatybilności Elektromagnetycznej (Z-21)
Oddział we Wrocławiu Zakład Kompatybilności Elektromagnetycznej (Z-21) Metody badania wpływu zakłóceń systemów radiowych następnych generacji (LTE, IEEE 802.22, DAB+, DVB-T) na istniejące środowisko radiowe
Bardziej szczegółowoKwantowanie sygnałów analogowych na przykładzie sygnału mowy
Kwantowanie sygnałów analogowych na przykładzie sygnału mowy Treść wykładu: Sygnał mowy i jego właściwości Kwantowanie skalarne: kwantyzator równomierny, nierównomierny, adaptacyjny Zastosowanie w koderze
Bardziej szczegółowoSYMULACJA KOMPUTEROWA SYSTEMÓW
SYMULACJA KOMPUTEROWA SYSTEMÓW ZASADY ZALICZENIA I TEMATY PROJEKTÓW Rok akademicki 2015 / 2016 Spośród zaproponowanych poniżej tematów projektowych należy wybrać jeden i zrealizować go korzystając albo
Bardziej szczegółowoLekcja 20. Temat: Detektory.
Lekcja 20 Temat: Detektory. Modulacja amplitudy. (AM z ang. Amplitude Modulation) jeden z trzech podstawowych rodzajów modulacji, polegający na kodowaniu sygnału informacyjnego (szerokopasmowego o małej
Bardziej szczegółowoSystemy i Sieci Telekomunikacyjne laboratorium. Modulacja amplitudy
Systemy i Sieci Telekomunikacyjne laboratorium Modulacja amplitudy 1. Cel ćwiczenia: Celem części podstawowej ćwiczenia jest zbudowanie w środowisku GnuRadio kompletnego, funkcjonalnego odbiornika AM.
Bardziej szczegółowoPrzetwarzanie sygnałów w telekomunikacji
Przetwarzanie sygnałów w telekomunikacji Prowadzący: Przemysław Dymarski, Inst. Telekomunikacji PW, gm. Elektroniki, pok. 461 dymarski@tele.pw.edu.pl Wykład: Wstęp: transmisja analogowa i cyfrowa, modulacja
Bardziej szczegółowoRok akademicki: 2013/2014 Kod: IET-2-411-US-n Punkty ECTS: 3. Poziom studiów: Studia II stopnia Forma i tryb studiów: Niestacjonarne
Nazwa modułu: Nowoczesne technologie bezprzewodowe Rok akademicki: 2013/2014 Kod: IET-2-411-US-n Punkty ECTS: 3 Wydział: Informatyki, Elektroniki i Telekomunikacji Kierunek: Elektronika i Telekomunikacja
Bardziej szczegółowoPL B1. Sposób i układ do modyfikacji widma sygnału ultraszerokopasmowego radia impulsowego. POLITECHNIKA GDAŃSKA, Gdańsk, PL
PL 219313 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 219313 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 391153 (51) Int.Cl. H04B 7/00 (2006.01) H04B 7/005 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej
Bardziej szczegółowoNiezawodność i diagnostyka systemów cyfrowych projekt 2015
Niezawodność i diagnostyka systemów cyfrowych projekt 2015 Jacek Jarnicki jacek.jarnicki@pwr.edu.pl Zajęcia wprowadzające 1. Cel zajęć projektowych 2. Etapy realizacji projektu 3. Tematy zadań do rozwiązania
Bardziej szczegółowoIMPLEMENTACJA, OPTYMALIZACJA I KOMPATYBILNOŚĆ ELEKTOROMAGNETYCZNA SIECI DVB-H
ZESZYTY NAUKOWE WYDZIAŁU ELEKTRONIKI, TELEKOMUNIKACJI I INFORMATYKI POLITECHNIKI GDAŃSKIEJ Nr 1 Seria: Radiokomunikacja, Radiofonia i Telewizja 2007 Dariusz Więcek Łukasz Baran Bartłomiej Gołębiowski Jacek
Bardziej szczegółowo10. Demodulatory synchroniczne z fazową pętlą sprzężenia zwrotnego
102 10. Demodulatory synchroniczne z fazową pętlą sprzężenia zwrotnego Cele ćwiczenia Badanie właściwości pętli fazowej. Badanie układu Costasa do odtwarzania nośnej sygnału AM-SC. Badanie układu Costasa
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ ELEKTRYCZNY KATEDRA TELEKOMUNIKACJI I APARATURY ELEKTRONICZNEJ. Instrukcja do zajęć laboratoryjnych. Numer ćwiczenia: 11
Politechnika Białostocka WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY KATEDRA TELEKOMUNIKACJI I APARATURY ELEKTRONICZNEJ Instrukcja do zajęć laboratoryjnych Temat ćwiczenia: Cyfrowa transmisja pasmowa kluczowanie amplitudy. Numer
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ ELEKTRYCZNY KATEDRA TELEKOMUNIKACJI I APARATURY ELEKTRONICZNEJ. Instrukcja do zajęć laboratoryjnych. Numer ćwiczenia: 7
Politechnika Białostocka WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY KATEDRA TELEKOMUNIKACJI I APARATURY ELEKTRONICZNEJ Instrukcja do zajęć laboratoryjnych Temat ćwiczenia: Modulacja amplitudy. Numer ćwiczenia: 7 Laboratorium
Bardziej szczegółowoSpecjalność - Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych PW
Kod przedmiotu SRDM Nazwa przedmiotu Systemy radiodyfuzyjne Wersja przedmiotu 2 A. Usytuowanie przedmiotu w systemie studiów Poziom kształcenia Studia I stopnia Forma i tryb prowadzenia studiów Niestacjonarne
Bardziej szczegółowoFiltry cyfrowe procesory sygnałowe
Filtry cyfrowe procesory sygnałowe Rozwój wirtualnych przyrządów pomiarowych Algorytmy CPS działające na platformie TMX 320C5515e ZDSP USB STICK realizowane w laboratorium FCiPS Rozszerzenie ćwiczeń o
Bardziej szczegółowoPL B BUP 16/04. Kleczkowski Piotr,Kraków,PL WUP 04/09
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 201536 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 358531 (51) Int.Cl. G10L 21/02 (2006.01) H03G 3/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22)
Bardziej szczegółowo1. Modulacja analogowa, 2. Modulacja cyfrowa
MODULACJA W16 SMK 2005-05-30 Jest operacja mnożenia. Jest procesem nakładania informacji w postaci sygnału informacyjnego m.(t) na inny przebieg o wyższej częstotliwości, nazywany falą nośną. Przyczyna
Bardziej szczegółowoRozkład materiału z przedmiotu: Przetwarzanie i obróbka sygnałów
Rozkład materiału z przedmiotu: Przetwarzanie i obróbka sygnałów Dla klasy 3 i 4 technikum 1. Klasa 3 34 tyg. x 3 godz. = 102 godz. Szczegółowy rozkład materiału: I. Definicje sygnału: 1. Interpretacja
Bardziej szczegółowoBadanie odbiorników DVB-T
Badanie odbiorników DVB-T 1 ZBIGNIEW KĄDZIELSKI DYREKTOR GENERALNY INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY Instytut Łączności Państwowy Instytut Telekomunikacyjny - założony w 1934 r. przez prof.
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA POZNAŃSKA
POLITECHNIKA POZNAŃSKA INSTYTUT ELEKTROTECHNIKI I ELEKTRONIKI PRZEMYSŁOWEJ Zakład Elektrotechniki Teoretycznej i Stosowanej Laboratorium Podstaw Telekomunikacji Ćwiczenie nr 4 Temat: Modulacje analogowe
Bardziej szczegółowoZAKŁAD SYSTEMÓW ELEKTRONICZNYCH I TELEKOMUNIKACYJNYCH Laboratorium Podstaw Telekomunikacji WPŁYW SZUMÓW NA TRANSMISJĘ CYFROWĄ
Laboratorium Podstaw Telekomunikacji Ćw. 4 WPŁYW SZUMÓW NA TRANSMISJĘ CYFROWĄ 1. Zapoznać się z zestawem do demonstracji wpływu zakłóceń na transmisję sygnałów cyfrowych. 2. Przy użyciu oscyloskopu cyfrowego
Bardziej szczegółowoKrzysztof Włostowski pok. 467 tel
Systemy z widmem rozproszonym ( (Spread Spectrum) Krzysztof Włostowski e-mail: chrisk@tele tele.pw.edu.pl pok. 467 tel. 234 7896 1 Systemy SS - Spread Spectrum (z widmem rozproszonym) CDMA Code Division
Bardziej szczegółowoPolitechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2014/2015
Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki Karta przedmiotu Wydział Inżynierii Lądowej obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 01/015 Kierunek studiów: Transport Forma sudiów:
Bardziej szczegółowoPodstawy Transmisji Przewodowej Wykład 1
Podstawy Transmisji Przewodowej Wykład 1 Grzegorz Stępniak Instytut Telekomunikacji, PW 24 lutego 2012 Instytut Telekomunikacji, PW 1 / 26 1 Informacje praktyczne 2 Wstęp do transmisji przewodowej 3 Multipleksacja
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 3,4. Analiza widmowa sygnałów czasowych: sinus, trójkąt, prostokąt, szum biały i szum różowy
Ćwiczenie 3,4. Analiza widmowa sygnałów czasowych: sinus, trójkąt, prostokąt, szum biały i szum różowy Grupa: wtorek 18:3 Tomasz Niedziela I. CZĘŚĆ ĆWICZENIA 1. Cel i przebieg ćwiczenia. Celem ćwiczenia
Bardziej szczegółowoOdbiorniki superheterodynowe
Odbiorniki superheterodynowe Odbiornik superheterodynowy (z przemianą częstotliwości) został wynaleziony w 1918r przez E. H. Armstronga. Jego cechą charakterystyczną jest zastosowanie przemiany częstotliwości
Bardziej szczegółowoCechy karty dzwiękowej
Karta dzwiękowa System audio Za generowanie sygnału dźwiękowego odpowiada system audio w skład którego wchodzą Karta dźwiękowa Głośniki komputerowe Większość obecnie produkowanych płyt głównych posiada
Bardziej szczegółowoADAPTACYJNE PRZETWARZANIE SYGNAŁÓW LABORATORIUM. Ćwiczenie 4. Wybrane telekomunikacyjne zastosowania algorytmów adaptacyjnych
ADAPTACYJNE PRZETWARZANIE SYGNAŁÓW LABORATORIUM Ćwiczenie 4 Wybrane telekomunikacyjne zastosowania algorytmów adaptacyjnych 1. CEL ĆWICZENIA Celem niniejszego ćwiczenia jest zapoznanie studentów z dwoma
Bardziej szczegółowoTechnika audio część 2
Technika audio część 2 Wykład 12 Projektowanie cyfrowych układów elektronicznych Mgr inż. Łukasz Kirchner lukasz.kirchner@cs.put.poznan.pl http://www.cs.put.poznan.pl/lkirchner Wprowadzenie do filtracji
Bardziej szczegółowof = 2 śr MODULACJE
5. MODULACJE 5.1. Wstęp Modulacja polega na odzwierciedleniu przebiegu sygnału oryginalnego przez zmianę jednego z parametrów fali nośnej. Przyczyny stosowania modulacji: 1. Umożliwienie wydajnego wypromieniowania
Bardziej szczegółowoSystemy i Sieci Radiowe
Systemy i Sieci Radiowe Wykład 4 Media transmisyjne część Program wykładu Widmo sygnałów w. cz. Modele i tryby propagacji Anteny Charakterystyka kanału radiowego zjawiska propagacyjne 1 Transmisja radiowa
Bardziej szczegółowoPolitechnika Warszawska Wydział Elektryczny Laboratorium Teletechniki
Politechnika Warszawska Wydział Elektryczny Laboratorium Teletechniki Skrypt do ćwiczenia T.09 Określenie procentu modulacji sygnału zmodulowanego AM 1. Określenie procentu modulacji sygnału zmodulowanego
Bardziej szczegółowoSzczegółowy opis przedmiotu zamówienia
Numer sprawy: DGA/16/09 Załącznik A do SIWZ Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia Przedmiot zamówienia: wyłonienie wykonawcy w zakresie zakupu i dostawy systemu komputerowego z oprogramowaniem, instalacją
Bardziej szczegółowoSprawdzian wiadomości z jednostki szkoleniowej M3.JM1.JS3 Użytkowanie kart dźwiękowych, głośników i mikrofonów
Sprawdzian wiadomości z jednostki szkoleniowej M3.JM1.JS3 Użytkowanie kart dźwiękowych, głośników i mikrofonów 1. Przekształcenie sygnału analogowego na postać cyfrową określamy mianem: a. digitalizacji
Bardziej szczegółowoMetody wielodostępu do kanału. dynamiczny statyczny dynamiczny statyczny EDCF ALOHA. token. RALOHA w SALOHA z rezerwacją FDMA (opisane
24 Metody wielodostępu podział, podstawowe własności pozwalające je porównać. Cztery własne przykłady metod wielodostępu w rożnych systemach telekomunikacyjnych Metody wielodostępu do kanału z możliwością
Bardziej szczegółowoPrzebieg sygnału w czasie Y(fL
12.3. y y to układy elektroniczne, które przetwarzają energię źródła przebiegu stałego na energię przebiegu zmiennego wyjściowego (impulsowego lub okresowego). W zależności od kształtu wytwarzanego przebiegu
Bardziej szczegółowo(1.1) gdzie: - f = f 2 f 1 - bezwzględna szerokość pasma, f śr = (f 2 + f 1 )/2 częstotliwość środkowa.
MODULACJE ANALOGOWE 1. Wstęp Do przesyłania sygnału drogą radiową stosuje się modulację. Modulacja polega na odzwierciedleniu przebiegu sygnału oryginalnego przez zmianę jednego z parametrów fali nośnej.
Bardziej szczegółowo08 Stereodekoder, korekcja barwy dźwięku.
08 Stereodekoder, korekcja barwy dźwięku. Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Jakie zadanie spełnia stereodekoder w odbiorniku radiowym? 2. Jaki sygnał
Bardziej szczegółowoZagadnienia egzaminacyjne ELEKTRONIKA I TELEKOMUNIKACJA studia rozpoczynające się przed r.
(EAE) Aparatura elektroniczna 1. Podstawowe statyczne i dynamiczne właściwości czujników. 2. Prawa gazów doskonałych i ich zastosowania w pomiarze ciśnienia. 3. Jakie właściwości mikrokontrolerów rodziny
Bardziej szczegółowoCZĘŚĆ I Podstawy komunikacji bezprzewodowej
O autorach......................................................... 9 Wprowadzenie..................................................... 11 CZĘŚĆ I Podstawy komunikacji bezprzewodowej 1. Komunikacja bezprzewodowa.....................................
Bardziej szczegółowoPodstawowa terminologia w dziedzinie telewizji cyfrowej
Technologie rozsiewcze telewizji cyfrowej Podstawowa terminologia w dziedzinie telewizji cyfrowej Radosław Tyniów DTV Digital Television ogólna nazwa emisji sygnału telewizyjnego za pomocą techniki cyfrowej
Bardziej szczegółowoTeoria przetwarzania A/C i C/A.
Teoria przetwarzania A/C i C/A. Autor: Bartłomiej Gorczyński Cyfrowe metody przetwarzania sygnałów polegają na przetworzeniu badanego sygnału analogowego w sygnał cyfrowy reprezentowany ciągiem słów binarnych
Bardziej szczegółowoNarodowa Platforma DVB-T w ujęciu cyfrowej stacji czołowej. Jacek Gwizdak VECTOR
Narodowa Platforma DVB-T w ujęciu cyfrowej stacji czołowej Jacek Gwizdak VECTOR Agenda Projekt Multipleksu Cyfrowego - założenia Elementy toru sygnałowego (20 min.) Router SDI Koder Parametry i kodowanie
Bardziej szczegółowo06 Tor pośredniej częstotliwości, demodulatory AM i FM Pytania sprawdzające Wiadomości podstawowe Budowa wzmacniaczy pośredniej częstotliwości
06 Tor pośredniej częstotliwości, demodulatory AM i FM Pytania sprawdzające 1. Jakie są wymagania stawiane wzmacniaczom p.cz.? 2. Jaka jest szerokość pasma sygnału AM i FM? 3. Ile wynosi częstotliwość
Bardziej szczegółowoTEMAT: SYSTEMY CYFROWE: MODULACJA DEMODULACJA FSK, PSK, ASK
SYSTEMY TELEINFORMATYCZNE INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 7 LAB 7 TEMAT: SYSTEMY CYFROWE: MODULACJA DEMODULACJA FSK, PSK, ASK SYSTEMY TELEINFORMATYCZNE I. CEL ĆWICZENIA: Celem ćwiczenia jest zapoznanie się
Bardziej szczegółowoPolitechnika Warszawska
Politechnika Warszawska Wydział Elektryczny Laboratorium Teletechniki Skrypt do ćwiczenia T.08 Zasady wytwarzania sygnałów zmodulowanych za pomocą modulacji AM 1. Zasady wytwarzania sygnałów zmodulowanych
Bardziej szczegółowoSpis treści. 1. Cyfrowy zapis i synteza dźwięku Schemat blokowy i zadania karty dźwiękowej UTK. Karty dźwiękowe. 1
Spis treści 1. Cyfrowy zapis i synteza dźwięku... 2 2. Schemat blokowy i zadania karty dźwiękowej... 4 UTK. Karty dźwiękowe. 1 1. Cyfrowy zapis i synteza dźwięku Proces kodowania informacji analogowej,
Bardziej szczegółowoSieci Bezprzewodowe. Systemy modulacji z widmem rozproszonym. DSSS Direct Sequence. DSSS Direct Sequence. FHSS Frequency Hopping
dr inż. Krzysztof Hodyr Sieci Bezprzewodowe Część 2 Systemy modulacji z widmem rozproszonym (spread spectrum) Parametry warunkujące wybór metody modulacji Systemy modulacji z widmem rozproszonym Zjawiska
Bardziej szczegółowoPropozycja opłat dla służb radiodyfuzji naziemnej
Propozycja opłat dla służb radiodyfuzji naziemnej wprowadzenie nowych zasad określania kwot maksymalnych opłat rocznych za prawo do dysponowania częstotliwością; uproszczenie regulacji dotyczących naliczania
Bardziej szczegółowoPomiary w technice studyjnej. TESTY PESQ i PEAQ
Pomiary w technice studyjnej TESTY PESQ i PEAQ Wprowadzenie Problem: ocena jakości sygnału dźwiękowego. Metody obiektywne - np. pomiar SNR czy THD+N - nie dają pełnych informacji o jakości sygnału. Ważne
Bardziej szczegółowoFDM - transmisja z podziałem częstotliwości
FDM - transmisja z podziałem częstotliwości Model ten pozwala na demonstrację transmisji jednoczesnej dwóch kanałów po jednym światłowodzie z wykorzystaniem metody podziału częstotliwości FDM (frequency
Bardziej szczegółowoSystemy i Sieci Radiowe
Systemy i Sieci Radiowe Wykład 3 Media transmisyjne część 1 Program wykładu transmisja światłowodowa transmisja za pomocą kabli telekomunikacyjnych (DSL) transmisja przez sieć energetyczną transmisja radiowa
Bardziej szczegółowoModulacja i kodowanie - labolatorium. Modulacje cyfrowe. Kluczowane częstotliwości (FSK)
Modulacja i kodowanie - labolatorium Modulacje cyfrowe Kluczowane częstotliwości (FSK) Celem ćwiczenia jest zbudowanie systemu modulacji: modulacji polegającej na kluczowaniu częstotliwości (FSK Frequency
Bardziej szczegółowoZygmunt Kubiak Instytut Informatyki Politechnika Poznańska
Zygmunt Kubiak Instytut Informatyki Politechnika Poznańska Opracowanie na postawie: Islam S. K., Haider M. R.: Sensor and low power signal processing, Springer 2010 http://en.wikipedia.org/wiki/modulation
Bardziej szczegółowoWdrażanie anie naziemnej telewizji cyfrowej w Polsce
Wdrażanie anie naziemnej telewizji cyfrowej w Polsce Uwarunkowania techniczne i wyspowy model konwersji analogowo-cyfrowej Wiktor Sęga - Departament Zarządzania Zasobami Częstotliwości Cyfryzacja telewizji
Bardziej szczegółowoDigital Television DVB-T/H and DVB-T2. Telewizja cyfrowa DVB-T/H oraz DVB-T2
Michał Wilczyński V rok, Koło Naukowe Techniki Cyfrowej dr inż. Wojciech Mysiński opiekun naukowy Digital Television DVB-T/H and DVB-T2 Telewizja cyfrowa DVB-T/H oraz DVB-T2 Keywords: DVB-T, DVB-H, DVB-T2,
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM Sygnałów, Modulacji i Systemów ĆWICZENIE 2: Modulacje analogowe
Protokół ćwiczenia 2 LABORATORIUM Sygnałów, Modulacji i Systemów Zespół data: ĆWICZENIE 2: Modulacje analogowe Imię i Nazwisko: 1.... 2.... ocena: Modulacja AM 1. Zestawić układ pomiarowy do badań modulacji
Bardziej szczegółowoPODSTAWY TELEKOMUNIKACJI
Wyższa Szkoła Informatyki Stosowanej i Zarządzania PODSTAWY TELEKOMUNIKACJI FUNKCJE, STRUKTURA I ELEMENTY SYSTEMU 1 Cel wykładu Przedstawienie podstawowych pojęć stosowanych w dziedzinie wiedzy i techniki,
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr 20 Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z dnia 10 września 2007 r.
Zarządzenie Nr 20 Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z dnia 10 września 2007 r. w sprawie planu zagospodarowania częstotliwości dla zakresu 169,400 169,8125 MHz Na podstawie art. 112 ust. 1 pkt
Bardziej szczegółowoDynamiczne badanie wzmacniacza operacyjnego- ćwiczenie 8
Dynamiczne badanie wzmacniacza operacyjnego- ćwiczenie 8 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest dynamiczne badanie wzmacniacza operacyjnego, oraz zapoznanie się z metodami wyznaczania charakterystyk częstotliwościowych.
Bardziej szczegółowoRadiofoniczne sieci cyfrowe, narzędzia i metody ich projektowania oraz emisje doświadczalne
Radiofoniczne sieci cyfrowe, narzędzia i metody ich projektowania oraz emisje doświadczalne Raport z wykonania zadania Uruchomienie emisji doświadczalnej DRM Henryk Chaciński Andrzej Dusiński Jacek Jarkowski
Bardziej szczegółowoSystemy plezjochroniczne (PDH) synchroniczne (SDH), Transmisja w sieci elektroenergetycznej (PLC Power Line Communication)
Politechnika Śląska Katedra Elektryfikacji i Automatyzacji Górnictwa Systemy plezjochroniczne (PDH) synchroniczne (SDH), Transmisja w sieci elektroenergetycznej (PLC Power Line Communication) Opracował:
Bardziej szczegółowoInnowacje wzmacniające system ochrony i bezpieczeństwa granic RP
Warszawa, 12.05.2016 r. gen. bryg. rez. pilot Dariusz WROŃSKI Innowacje wzmacniające system ochrony i bezpieczeństwa granic RP Zastosowanie głowic rodziny WH Obserwacja obiektów statycznych i dynamicznych
Bardziej szczegółowoPodstawy transmisji sygnałów
Podstawy transmisji sygnałów 1 Sygnał elektromagnetyczny Jest funkcją czasu Może być również wyrażony jako funkcja częstotliwości Sygnał składa się ze składowych o róznych częstotliwościach 2 Koncepcja
Bardziej szczegółowoModulacja i kodowanie laboratorium. Modulacje Cyfrowe: Kluczowanie Amplitudy (ASK) i kluczowanie Fazy (PSK)
Modulacja i kodowanie laboratorium Modulacje Cyfrowe: Kluczowanie Amplitudy (ASK) i kluczowanie Fazy (PSK) Celem ćwiczenia jest opracowanie algorytmów modulacji i dekodowania dla dwóch rodzajów modulacji
Bardziej szczegółowoZjawisko aliasingu. Filtr antyaliasingowy. Przecieki widma - okna czasowe.
Katedra Mechaniki i Podstaw Konstrukcji Maszyn POLITECHNIKA OPOLSKA Komputerowe wspomaganie eksperymentu Zjawisko aliasingu.. Przecieki widma - okna czasowe. dr inż. Roland PAWLICZEK Zjawisko aliasingu
Bardziej szczegółowodr inż. Piotr Odya Parametry dźwięku zakres słyszanych przez człowieka częstotliwości: 20 Hz - 20 khz; 10 oktaw zakres dynamiki słuchu: 130 db
dr inż. Piotr Odya Parametry dźwięku zakres słyszanych przez człowieka częstotliwości: 20 Hz - 20 khz; 10 oktaw zakres dynamiki słuchu: 130 db 1 Sygnał foniczny poziom analogowy czas cyfrowy poziom czas
Bardziej szczegółowoProjektowanie układów scalonych do systemów komunikacji bezprzewodowej
Projektowanie układów scalonych do systemów komunikacji bezprzewodowej Część 1 Dr hab. inż. Grzegorz Blakiewicz Katedra Systemów Mikroelektronicznych Politechnika Gdańska Ogólna charakterystyka Zalety:
Bardziej szczegółowoEUROELEKTRA Ogólnopolska Olimpiada Wiedzy Elektrycznej i Elektronicznej Rok szkolny 2013/2014. Zadania z teleinformatyki na zawody II stopnia
EUROELEKTRA Ogólnopolska Olimpiada Wiedzy Elektrycznej i Elektronicznej Rok szkolny 013/014 Zadania z teleinformatyki na zawody II stopnia Lp. Zadanie 1. Na wejściu układu odbiornika SNR (stosunek sygnał
Bardziej szczegółowoTechnika audio część 1
Technika audio część 1 Wykład 9 Technologie na urządzenia mobilne Łukasz Kirchner Lukasz.kirchner@cs.put.poznan.pl http://www.cs.put.poznan.pl/lkirchner Wprowadzenie technologii audio Próbkowanie Twierdzenie
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z dnia.
Zarządzenie Nr Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z dnia. w sprawie planu zagospodarowania częstotliwości dla zakresów 452,5-460,0 MHz oraz 462,5-470,0 MHz Na podstawie art. 112 ust. 1 pkt 2 ustawy
Bardziej szczegółowo12. Demodulatory synchroniczne z fazową pętlą sprzężenia zwrotnego
94 12. Demodulatory synchroniczne z fazową pętlą sprzężenia zwrotnego Cele ćwiczenia Badanie właściwości pętli fazowej. Badanie układu Costasa do odtwarzania nośnej sygnału AM-SC. Badanie układu Costasa
Bardziej szczegółowoCyfryzacja radiofonii wysokiej jakości
Zakład Kompatybilności Elektromagnetycznej ul. Swojczycka 38 51-501 Wrocław T:[+71] 36 99 803 F:[+71] 37 28 878 www.il.wroc.pl wroclaw@il.wroc.pl Cyfryzacja radiofonii wysokiej jakości Raport Z21/ 21300089/1315/09
Bardziej szczegółowoProf. Witold Hołubowicz UAM Poznań / ITTI Sp. z o.o. Poznań. Konferencja Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji Warszawa, 9 czerwca 2010
Alokacja nowych częstotliwości dla usług transmisji danych aspekty techniczne i biznesowe Prof. Witold Hołubowicz UAM Poznań / ITTI Sp. z o.o. Poznań Konferencja Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji
Bardziej szczegółowoOM 10 kompaktowa stacja czołowa TV z modulatorami DVB-T / DVB-C
OM 10 kompaktowa stacja czołowa TV z modulatorami DVB-T / DVB-C produkcji WISI Communications GmbH Dystrybucja w Polsce: DIOMAR Sp. z o.o., ul. Na Skraju 34, 02-197 Warszawa www.diomar.pl OM 10 typowe
Bardziej szczegółowoTechniki diversity i systemy wieloantenowe. Paweł Kułakowski
Tecniki diversity i systemy wieloantenowe Paweł Kułakowski Tecniki diversity Robocza definicja: Tecnika jednoczesnego odbioru kilku sygnałów lub wyboru najlepszego z nic stosowana w celu uniknięcia zaników
Bardziej szczegółowoInstytut Telekomunikacji Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych.
Wykładowcy: A. Dąbrowski W8. Sygnały cyfr. 4 (Spread Spectrum), W11. Odbiór sygnałów 3 (Korekcja adaptacyjna) A. Janicki W2.Kodowanie źródeł - sygnały audio M. Golański W3. Kodowanie źródeł- sygnały video
Bardziej szczegółowoimplementacji DVB-H H w oparciu o Plan DVB-T Genewa-06 Andrzej Marszałek
Możliwo liwości implementacji DVB-H H w oparciu o Plan DVB-T Genewa-06 Andrzej Marszałek Plan prezentacji - Parametry planistyczne dla DVB-T - Parametry planistyczne dla DVB-H - Porównanie parametrów planistycznych
Bardziej szczegółowoTransmisja danych binarnych w kanale o wąskim paśmie. Łączność radiowa (telemetria, zdalne sterowanie)
Modulacje cyfrowe - zastosowania Transmisja danych binarnych w kanale o wąskim paśmie Łączność modemowa, telefaksowa Łączność radiowa (telemetria, zdalne sterowanie) Systemy bezprzewodowe (ang. Wireless)
Bardziej szczegółowoPrzedmowa Wykaz oznaczeń Wykaz skrótów 1. Sygnały i ich parametry 1 1.1. Pojęcia podstawowe 1 1.2. Klasyfikacja sygnałów 2 1.3.
Przedmowa Wykaz oznaczeń Wykaz skrótów 1. Sygnały i ich parametry 1 1.1. Pojęcia podstawowe 1 1.2. Klasyfikacja sygnałów 2 1.3. Sygnały deterministyczne 4 1.3.1. Parametry 4 1.3.2. Przykłady 7 1.3.3. Sygnały
Bardziej szczegółowo