DEMOGRAFIA KATOWIC. 1. Liczba ludności. Katowice, dnia lipca 2014 r. SO-IV KP

Transkrypt

1 Katowice, dnia lipca 2014 r. SO-IV KP DEMOGRAFIA KATOWIC 1. Liczba ludności Według stanu na dzień r. liczba osób zameldowanych w Katowicach na stały lub wynosiła , natomiast na dzień r. liczba ta wyniosła Oznacza to, iż w analizowanym okresie liczba mieszkańców Katowic zmalała o osoby, tj. o 1,2%. Mimo spadku liczby ludności Katowice nadal należą do grupy największych miast w Polsce. Zajmują dziesiąte miejsce plasując się za Warszawą, Krakowem, Łodzią, Wrocławiem, Poznaniem, Gdańskiem, Szczecinem, Bydgoszczą i Lublinem 1. Tab.1 wskazuje liczbę osób zameldowanych na stały lub na terenie Miasta Katowice. Tab. 2 przedstawia liczbę osób zameldowanych w Katowicach w rozbiciu na poszczególne rodzaje ów zameldowania: stały, oraz stały lub. Z Tab.2 wynika, że liczba osób zameldowanych na stały w ciągu ostatniego roku spadła o Według stanu na dzień r. liczba osób zameldowanych na stały wynosiła , natomiast na dzień r. liczba ta wyniosła Na dzień r. liczba osób zameldowanych na wyniosła , natomiast na dzień r. liczba osób wynosiła Obserwuje się zatem minimalny spadek ów ch, co wynika z faktu zmiany przypisów meldunkowych, które zlikwidowały obowiązek zameldowań ch do 3 miesięcy. Najliczniej zaludnioną jednostką pomocniczą miasta Katowice jest Śródmieście (29 892), natomiast najmniej zaludnioną jednostką jest Zarzecze (2 353). Najliczniejsze y czasowe z racji studentów zamieszkujących akademiki są w jednostce pomocniczej Ligota Panewniki (2 161). Jednostkami, które w ostatnim okresie czasu zanotowały wzrost liczby mieszkańców są: Zarzecze, Kostuchna oraz Podlesie. 1 GUS ( według stanu na dzień r. 1

2 Tab. 1 Statystyka osób zameldowanych na stały lub na terenie Miasta Katowice pow. Wiek M pow. 65 pow. 60 R a z e m 65 M Płeć M K M K M K M+K M K M K M K M K M K M K M+K M K K M K pow. 60 K M K M+K /07 1,04 1,07 1,02 1,01 1,02 0,97 1,03 1,04 1,09 0,94 0,93 0,96 0,95 0,92 0,95 0,94 0,93 1,01 0,95 0,95 0,99 0,99 0,99 1,02 1,02 1,02 0,99 0,99 0, /08 1,05 1,04 1,04 1,11 1,03 0,97 1,04 0,98 1,01 1,02 1,09 0,94 0,95 0,95 0,94 0,90 0,93 0,98 0,98 0,95 1,00 0,99 0,99 1,01 1,02 1,02 0,99 1,00 0, /09 1,03 1,04 1,08 1,03 1,02 1,07 1,04 1,05 0,94 0,98 1,01 0,96 0,98 0,92 0,92 0,95 0,98 0,90 0,88 0,95 0,99 0,98 0,99 1,01 1,02 1,02 0,99 0,99 0, /10 1,01 0,98 0,99 1,07 1,06 1,06 1,02 1,01 1,00 1,06 0,92 0,96 0,99 0,94 0,94 0,93 0,93 0,91 0,99 0,96 0,99 0,98 0,99 0,99 1,02 1,01 0,99 0,99 0, /11 0,99 0,98 1,07 1,05 1,03 1,04 1,01 1,04 1,11 1,01 1,02 0,99 0,98 0,93 0,93 0,91 0,93 0,99 0,97 0,97 0,99 0,98 0,98 1,01 1,02 1,02 0,99 0,99 0, /12 0,97 0,95 1,02 1,02 1,02 1,06 1,00 1,09 1,01 1,04 1,09 0,99 0,99 0,95 0,96 0,97 0,93 0,85 0,89 0,97 0,98 0,98 0,98 1,02 1,02 1,02 0,99 0,99 0, /06* */13 0,97 1,01 0,99 0,90 1,03 1,01 0,99 0,99 1,07 1,04 1,02 1,00 1,00 0,97 0,96 0,97 0,95 0,98 0,99 0,99 0,99 0,99 0,99 1,01 1,01 1,01 0,99 0,99 0,99 * stan na dzień r. Uwaga: wskaźnik przyrostu liczby mieszkańców wyliczono jako iloraz liczby mieszkańców na koniec danego roku do liczby mieszkańców na koniec roku poprzedniego. źródło: opracowanie własne na podstawie danych ewidencji ludności Miasta Katowice

3 Wykres 1. Ludność Katowic w okresie od 2008 do Tab. 2 Liczba osób zameldowanych w Katowicach w rozbiciu na poszczególne rodzaje ów Rok stały stały lub źródło: opracowanie własne na podstawie danych z ewidencji ludności miasta Katowice Katowice należą do miast o najwyższej gęstości zaludnienia w województwie śląskim. Wg stanu na dzień r. gęstość zaludnienia w Katowicach wynosiła osób/km 2 (powierzchnia Katowic: 164,7 km 2, ludność: ). Gęstość zaludnienia jest bardzo zróżnicowana na terenie miasta. Tab. 4 ilustruje gęstość zaludnienia w poszczególnych jednostkach pomocniczych miasta Katowice. Największa gęstość zaludnienia występuje na Osiedlu Tysiąclecia ( osób/km 2 ), natomiast najmniejsza gęstość charakteryzuje Murcki (129 osób/km 2 ). 2

4 Tab. 3. Liczba zameldowań na stały i w Jednostkach Pomocniczych Miasta Katowice JS zameldowania zameldowania zameldowania zameldowania zameldowania zameldowania zameldownia stały razem* stały razem* stały razem* stały razem* stały razem* stały razem* stały razem* razem źródło: opracowanie własne na podstawie danych z ewidencji ludności. Uwaga: *Wartość ta nie jest faktyczną liczbą mieszkańców Katowic, a sumą zameldowań na stały i, co wynika z faktu, iż w Katowicach występuje grupa osób, które na terenie miasta Katowice są zameldowane zarówno na stały jak i na pod innym adresem. 1. Śródmieście; 2. Załęska Hałda-Brynów Część Zachodnia; 3. Zawodzie; 4. Os.Paderewskiego-Muchowiec; 5. Brynów Część Wschodnia-Os.Zgrzebnioka; 6. Ligota-Panewniki; 7. Załęże 8. Osiedle Witosa; 9. Osiedle Tysiąclecia; 10.Dąb; 11. Wełnowiec-Józefowiec; 12. Koszutka; 13. Bogucice; 14. Dąbrówka Mała; 15. Szopienice-Burowiec; 16. Janów-Nikiszowiec; 17. Giszowiec; 18. Murcki; 19. Piotrowice-Ochojec; 20. Zarzecze; 21. Kostuchna; 22. Podlesie.

5 Tab. 4 Gęstość zaludnienia w jednostkach pomocniczych miasta Katowice według stanu na dzień 30 czerwca 2014 r. JEDNOSTKA POMOCNICZA Zameldowani na stały lub Powierzchnia w km 2 Gęstość zaludnienia (ilość osób/km 2 ) Śródmieście , Załęska Hałda - Brynów Część Zachodnia , Zawodzie , Os. Paderewskiego - Muchowiec , Brynów Część Wschodnia Os. Zgrzebnioka , Ligota-Panewniki , Załęże , Osiedle Witosa , Osiedle Tysiąclecia , Dąb , Wełnowiec Józefowiec , Koszutka , Bogucice , Dąbrówka Mała , Szopienice - Burowiec , Janów - Nikiszowiec , Giszowiec , Murcki , Piotrowice - Ochojec , Zarzecze , Kostuchna , Podlesie , Miasto Katowice , Źródło opracowanie własne na podstawie danych: - kolumna 2 - dane z ewidencji ludności miasta Katowice - kolumna 3 - Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Katowice z dnia r., II edycja, część I, str. 10 3

6 2. Ludność według grup ekonomicznych Procentowy wskaźnik grupy mieszkańców w wieku przedprodukcyjnym do liczby wszystkich mieszkańców spadł z 16% w roku 2013 do 15% w dniu r. Systematycznie przybywa osób w wieku poprodukcyjnym, tj. kobiet powyżej 60 roku życia i mężczyzn powyżej 65 roku życia. Na przestrzeni badanego okresu liczebność tej grupy ekonomicznej zwiększyła się z 21% w roku 2013 do 22% w dniu r. Graficzny obraz tych wielkości przedstawia Wykres 2. Tab. 5 Ludność Katowic według grup ekonomicznych Rok Ogółem W wieku przedprod. 1/ % ogółu W wieku produk. 2/ % ogółu W wieku poproduk. 3/ % ogółu / 0-18 lat; 2/ mężczyźni oraz kobiety; 3/ pow. 65 mężczyźni oraz pow. 60 lat kobiety; źródło: opracowanie własne na podstawie danych ewidencji ludności miasta Katowice; Wykres 2. Ludność Katowic według grup ekonomicznych wiek przedprodukcyjny wiek produkcyjny wiek poprodukcyjny

7 3. Przyrost naturalny Na dynamikę przyrostu naturalnego wpływa liczba urodzeń oraz liczba zgonów. W ostatnich latach mamy do czynienia z ujemnym saldem przyrostu naturalnego, tj. nadwyżką liczby zgonów nad urodzeniami (Tab. 6). Graficzny obraz tego zjawiska ilustruje Wykres 3 i Wykres 4. W roku bieżącym, w okresie od stycznia do r., w ewidencji ludności miasta Katowice odnotowano urodzeń oraz zgonów, co tym samym daje przyrost naturalny Tab. 6 Przyrost naturalny w Katowicach Rok Urodzenia żywe Zgony Przyrost naturalny źródło: opracowanie własne na podstawie danych ewidencji ludności miasta Katowice Wykres 3. Przyrost naturalny * * Stan na dzień r. 5

8 Wykres 4. Ruch naturalny ludności miasta Katowice w latach * * urodzenia żywe zgony * Stan na dzień r. 4. Migracje Należy stwierdzić, że program informatyczny obsługujący system ewidencji ludności nie posiada funkcji pozwalających na dokładne i jednoznaczne badanie kierunków migracji. Zauważono, że poprzednie próby dokonywania takich badań dawały jedynie przybliżone wartości, a ich wyniki różniły się (wprawdzie w niewielkim stopniu) między sobą podczas kolejnych analiz. Dlatego też w przypadku migracji oparto się na danych GUS. Na przestrzeni ostatnich lat odpływ ludności wymeldowania z u stałego przewyższał napływ ludności zameldowania na stały powodując ubytek ludności. Według GUS w 2014 w Katowicach liczba osób które napłyną będzie wynosiła 3 579, z czego 5% z zagranicy. Liczba osób, które dokonają wymeldowania poza Katowice, osiągnie w 2014 wartość 4 659, z czego 9% za granicę. Przewiduje się zatem, iż saldo migracji w roku 2014 osiągnie wartość osób. W migracjach wewnętrznych (krajowych) największą rolę odgrywają przepływy migracyjne w obrębie województwa śląskiego. Największy przepływ ludności odbywa się między Katowicami a Chorzowem, Mysłowicami, Siemianowicami Śląskimi, Mikołowem, Sosnowcem i Tychami. W migracjach zagranicznych główne kierunki stanowiły tradycyjnie: Niemcy, Wielka Brytania, Irlandia i Holandia. 6

9 5. Struktura ludności według płci Struktura ludności według płci charakteryzuje się niezmiennie przewagą kobiet nad liczbą mężczyzn. W ogólnej liczbie mieszkańców Katowic kobiety stanowią 53%, zatem wskaźnik feminizacji, czyli liczby kobiet przypadającej na 100 mężczyzn, wynosi 113. Wskaźnik ten wyraźnie przekracza średnią w województwie śląskim (107,2) 2. Wielkość współczynnika feminizacji zmienia się w zależności od wieku. Liczebna przewaga mężczyzn występuje wśród ludności w wieku do 65 roku życia, gdzie na 100 mężczyzn przypada 95 kobiet. Dla grupy osób w wieku poprodukcyjnym, czyli kobiet powyżej 60 roku życia i mężczyzn powyżej 65 roku życia, współczynnik feminizacji wynosi 218. Jedną z przyczyn przewagi liczebnej kobiet nad mężczyznami jest występowanie niższych wskaźników umieralności wśród kobiet, zwłaszcza w starszych grupach wiekowych, oraz przeciętnej dłuższej długości trwania życia kobiet. W Katowicach zameldowanych jest 71 osób, które ukończyły 100 lat - 50 kobiet i 21 mężczyzn (stan na dzień r.). 6. Prognoza demograficzna dla Katowic do roku 2035 Przygotowana przez Główny Urząd Statystyczny prognoza demograficzna do roku 2035 zakłada stały spadek liczby mieszkańców Katowic (Tab.7). Przewiduje się, iż w perspektywie do roku 2035 ma ona zmaleć do Szacuje się zatem, że w prognozowanym okresie liczba mieszkańców Katowic spadnie o osoby, tj. o 16% w stosunku do prognoz na rok Według tej prognozy zjawisko depopulacji Katowic będzie więc postępowało. Zgodnie z prognozą GUS współczynnik feminizacji w dalszym ciągu do końca prognozowanego okresu będzie wynosił 113. Prognoza dotycząca udziału ludności w wieku poprodukcyjnym w stosunku do ogół ludności przewiduje, iż w badanym okresie nastąpi wzrost ludności w wieku poprodukcyjnym z 23% w roku 2015 do 29% w roku W Tab. 8 zaprezentowano prognozowaną przez GUS liczbę ludności w wieku poprodukcyjnym, tj. kobiet powyżej 60 lat i mężczyzn powyżej 65 lat. 2 Z. Zagała, Społeczno-demograficzny obraz mieszkańców miasta i jego przemiany, [w] A. Barciak, E. Chojecka, S. Fertacz, Katowice. Środowisko, dzieje, kultura i społeczeństwo, Katowice 2012, s

10 Tab. 7 Prognoza liczby ludności (stan w dniu 31XII) m. Katowice ROK OGÓŁEM MĘŻCZYŹNI KOBIETY Źródło: GUS ( 8

11 Tab. 8 Prognoza liczby ludności w wieku poprodukcyjnym Rok W wieku poprodukcyjnym Ogółem % Mężczyźni Kobiety ludność Ogółem ogółu (pow. 65) (pow. 60) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS ( Wykres 5. Prognoza liczby ludności miasta Katowice ogółem mężczyźni kobiety

12 Tab. 9 Prognoza ruchu naturalnego i migracyjnego ludności miasta Katowice na lata Migracje wewnętrzne na stały Migracje zagraniczne na stały Rok Urodzenia Zgony Przyrost Saldo migracji naturalny Napływ Odpływ wewnętrznych Napływ Odpływ źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS ( Saldo migracji zagranicznych 10

13 Za ubytek liczby ludności w prognozowanym okresie odpowiada ruch rzeczywisty ludności, kształtowany przez liczbę urodzeń, liczbę zgonów oraz ruch wędrówkowy mieszkańców. Prognozuje się stały spadek liczby urodzeń, co w efekcie daje ujemny przyrost naturalny. Największą liczbę zgonów GUS szacuje na lata 2019/2020, kiedy to mają one wynosić Następnie liczba zgonów będzie spadać. Na koniec prognozowanego okresu liczba żywych urodzeń ma wynieść 1 778, co stanowiło będzie spadek o 36% w stosunku do prognozy na koniec roku 2014 (Tab. 9). Zwiększy się liczba osób, które napłyną do Katowic z zagranicy. Znaczącą datą zgodnie z prognozami GUS jest rok 2020, kiedy to wskaźniki migracji do końca prognozowanego okresu mają pozostać na tym samym poziomie, osiągając wartość dla salda migracji wewnętrznych -505, natomiast dla salda migracji zagranicznych 32. Wyk. Kinga Pągowska, wew