ORGANIZACJA I FUNKCJONOWANIE TRANSPORTU. AUTOR: prof. dr hab. MACIEJ STAJNIAK ORGANIZACJA. I FUNKCJONOWANIE TRANSPORTU prof. dr hab.

Transkrypt

1 I FUNKCJONOWANIE TRANSPORTU AUTOR: prof. dr hab. MACIEJ STAJNIAK

2

3 Optymalizacja wymiarów opakowań i sposobu załadunku towarów na paletach i w środkach transportu jest najlepszym sposobem na redukcję kosztów transportu i magazynowania. Cape Systems to światowy lider wśród dostawców rozwiązań do paletyzacji oraz konteneryzacji ładunków. Ponad 30-letnie doświadczenie pozwala na zaoferowanie użytkownikom produktów najwyższej jakości. Wśród odbiorców oprogramowania firmy Cape Systems są zarówno małe przedsiębiorstwa jak i korporacje o globalnym zasięgu. Użytkownikami są producenci opakowań, producenci oraz dystrybutorzy branży spożywczej, kosmetycznej, farmaceutycznej, firmy spedycyjne, jednym słowem przedsiębiorstwa, których produkty można paletyzować czy konteneryzować. W ofercie firmy Cape Systems jest wiele programów wspierających logistykę firmy. W dziedzinie logistyki załadunku dostępne są dwa programy: Cape Pack oraz Truck Fill.

4 OPROGRAMOWANIE CAPE PACK - projektowanie wymiarów i paletyzacja opakowań Jakie możliwości posiada oprogramowania CAPE PACK: optymalizacja układu opakowań w warstwie palety, projektowanie nowych wymiarów opakowań zbiorczych, modelowanie kształtów opakowań jednostkowych (np. butelek) oraz optymalizacja ich wymiarów w celu efektywniejszego wykorzystania zdefiniowanego opakowania zbiorczego, możliwość zapisu danych dotyczących opakowań, palet w bazie danych, szacowanie naprężeń działających na opakowania, paletyzacja złożonych opakowań.

5 Jakie są korzyści wynikające z użytkowania programu CAPE PACK: więcej opakowań na palecie - redukcja kosztów, natychmiastowe rezultaty obliczeń - oszczędność czasu oraz pracy, efektowne raporty - tworzenie profesjonalnego wizerunku firmy, udostępnianie raportów (publikacja na stronie www, ) - poprawa przepływu informacji, efektywne rozwiązania problemu paletyzacji - krótszy czas dostawy, dokładne rozwiązania - wyeliminowanie błędów.

6 Moduły programu Cape Pack Oprogramowanie ma budowę modułową, co oznacza, że jest dostosowane do indywidualnych potrzeb użytkownika. Istnieją trzy wersje oprogramowania (każda kolejna rozbudowana o dodatkowe możliwości), wersja zawierająca moduł Pallet, zawierająca dodatkowo moduł Arrange oraz wersja zawierająca dodatkowo moduł Design. Moduł Pallet Umożliwia redukcję kosztów transportu dzięki optymalnemu rozmieszczeniu opakowań na paletach oraz w środkach transportu. Pozwala na wybór najlepszego opakowania zbiorczego, oblicza ilość opakowań na palecie oraz ilość palet w środku transportu.

7 Moduł Arrange Służy do projektowania nowych opakowań zbiorczych na podstawie istniejących opakowań jednostkowych. Nowe opakowania zbiorcze projektowane są na podstawie zdefiniowanych przez użytkownika typów palet oraz środków transportu. Moduł Design Umożliwia projektowanie nowych, lub modyfikację już istniejących opakowań jednostkowych na podstawie wprowadzonych wymiarów podstawowych oraz dopuszczalnych odchyłek. Optymalizacja rozmiaru opakowania jednostkowego ma na celu umieszczenie jak największej liczby produktu w opakowaniu zbiorczym oraz na palecie i/lub środku transportu.

8 Program domyślnie i niezależnie od powyższej konfiguracji posiada również poniższe moduły: Moduł Display Pallet Pozwala na budowanie układu produktów na palecie w celu efektywnego załadunku oraz efektownego przedstawienia zawartości palety w celu ekspozycji np. w sklepie. Moduł Casefill Pozwala na dobór najlepszego opakowania zbiorczego na podstawie posiadanych wzorów opakowań w bazie danych. Podaje które spośród posiadanych opakowań może pomieścić najwięcej produktów oraz które jest najefektywniej wykorzystane. Moduł Strength Pozwala na oszacowanie wytrzymałości opakowań wykonanych z tektury falistej na podstawie formuły McKee. Moduł KDF Pozwala na oszacowanie ilości arkuszy tektury lub gotowych już opakowań w wiązce, rozmiaru wiązki, ilości wiązek w warstwie oraz całej palecie.

9 Tworzenie oraz publikowanie raportów W dzisiejszym świecie informacja oraz umiejętność jej szybkiego przekazywania jest niezwykle istotna. Umiejętne zarządzanie informacją jest bardzo istotnym elementem wpływającym na sprawne działanie każdego przedsiębiorstwa. Oprogramowanie umożliwia szybkie, sprawne oraz bezbłędne tworzenie istotnych informacji z punktu widzenia logistycznego. Oprogramowanie pozwala na tworzenie raportów w postaci: dokumentu pdf, wiadomości , strony www, pliku graficznego. Możliwa jest również wymiana informacji z zewnętrznymi aplikacjami za pomocą bardzo elastycznego formatu CIF oraz współpracy z arkuszami kalkulacyjnymi.

10 Do najważniejszych zadań osoby planującej załadunek jest znalezienie odpowiedniego sposobu załadowania danego ładunku na określony środek transportu tak, aby jak najefektywniej wykorzystać dostępną przestrzeń przy zachowaniu szeregu ograniczeń. Niebagatelne znaczenie w procesie planowania odgrywa również czas. Rozbudowane możliwości programu TruckFill pozwalają zmniejszyć ten czas do minimum przy zachowaniu pewności, że wykorzystany sposób załadunku jest faktycznie najkorzystniejszy.

11 Możliwości oprogramowania TRUCKFILL: optymalizacja załadunku kontenerów, planowanie, edytowanie i rozpowszechnianie sposobu załadunku, determinowanie kolejności załadunku, instruowanie personelu magazynu o sposobie i kolejności załadunku, importowanie spaletyzowanych ładunków z programu Cape Pack. Korzyści wynikające z użytkowania programu TRUCKFILL Eliminacja pustych ładunków, Redukcja kosztów transportu, Oszczędność czasu oraz pracy, Efektowne raporty, kształtowanie profesjonalnego wizerunku firmy, Skrócenie czasu za- oraz wyładunku, Wykorzystanie Internetu do komunikacji z klientami. Programu Truck Fill jest równie prosty i intuicyjny w użyciu jak oprogramowanie Cape Pack. Wystarczy kilka chwil aby uzyskać optymalne i przejrzyste wyniki na ekranie, które można w równie prosty sposób drukować, wysyłać em, publikować na stronie www.

12 Jak działa Truck Fill: Wprowadzenie produktów oraz ograniczeń dotyczących kolejności oraz piętrowania

13 Rodzaj środka transportu

14 Prezentacja wyników

15 Cape Pack Arrange ul. Grzegórzecka 8; Kraków tel./fax. +48 (12) , NIP: Optymalizacja procesu pakowania, paletyzacji oraz załadunku.

16 Opis modułu Cape Pack Arrange Moduł Arrange służy do projektowania nowych opakowań zbiorczych na podstawie istniejących opakowań jednostkowych. Nowe opakowania zbiorcze projektowane są na podstawie zdefiniowanych przez użytkownika typów palet oraz środków transportu. Poniżej przykładowe rozwiązanie dla następujących założeń: opakowanie jednostkowe - butelka o średnicy 100 i wysokości 350 [mm], sposób ułożenia na tacce:3x2x1, minimalna i maksymalna ilość opakowań jednostkowych w opakowaniu zbiorczym,do paletyzacji należy wykorzystać standardową europaletę. Dla powyższych danych program ma znaleźć optymalne opakowanie zbiorcze oraz sposób ułożenia opakowań na palecie.

17 Wprowadzenie danych dotyczących opakowania jednostkowego:

18 Określenie sposobu ułożenia opakowań jednostkowych

19 Wprowadzenie danych dotyczących opakowania zbiorczego

20 Wprowadzenie danych dotyczących palety

21 Kalkulacja i wybór rozwiązania

22 Wygenerowany raport w postaci pdf

23 Cape Pack Design ul. Grzegórzecka 8; Kraków tel./fax. +48 (12) , NIP: Optymalizacja procesu pakowania, paletyzacji oraz załadunku.

24 Opis modułu Cape Pack Design Moduł Design umożliwia projektowanie nowych, lub modyfikację już istniejących opakowań jednostkowych na podstawie wprowadzonych wymiarów podstawowych oraz dopuszczalnych odchyłek. Optymalizacja rozmiaru opakowania jednostkowego ma na celu umieszczenie jak największej liczby produktu w opakowaniu zbiorczym oraz na palecie i/lub środku transportu. Poniżej przykładowe rozwiązanie dla następujących założeń: opakowanie jednostkowe - butelka o średnicy 100 i wysokości 400 [mm], dopuszczalna odchyłka w wymiarach butelki to 5 [mm] wysokości oraz 10 [mm] średnicy,minimalna i maksymalna ilość opakowań jednostkowych w opakowaniu zbiorczym,do paletyzacji należy wykorzystać standardową europaletę. Dla powyższych danych program ma znaleźć optymalne opakowanie zbiorcze oraz sposóbułożenia opakowań na palecie.

25 Wprowadzenie danych dotyczących opakowania jednostkowego

26 Określenie sposobu ułożenia opakowań jednostkowych

27 Wprowadzenie danych dotyczących palety

28 Kalkulacja i wybór rozwiązania

29 Wygenerowany raport w postaci pdf

30 Cape Pack Pallet ul. Grzegórzecka 8; Kraków tel./fax. +48 (12) , NIP: Optymalizacja procesu pakowania, paletyzacji oraz załadunku.

31 Opis modułu Cape Pack Pallet Podstawowym modułem Cape Pack a jest program Pallet, umożliwia on redukcję kosztów transportu dzięki optymalnemu rozmieszczeniu opakowań na paletach oraz w środkach transportu. Cape Pack zawiera bibliotekę znormalizowanych palet i kontenerów, istnieje także możliwość wygenerowania własnej jednostki ładunkowej. Oprogramowanie daje możliwość szybkiej publikacji wyników w postaci dokumentów, grafiki, poczty elektronicznej oraz stron www. Dzięki przyjaznemu interfejsowi wprowadzanie danych oraz znalezienie optymalnego rozwiązania nie sprawia najmniejszych problemów. Poniżej znajduje się przykładowe rozwiązanie dla następujących założeń: opakowanie jednostkowe - opakowanie o wymiarach 275x210x180 [mm], do paletyzacji należy wykorzystać standardową europaletę, do konteneryzacji wykorzystać standardową naczepę 40' Hi Cube. Dla powyższych danych program ma znaleźć optymalne opakowanie zbiorcze oraz sposób ułożenia opakowań na palecie

32 Wprowadzenie danych dotyczących opakowania jednostkowego

33 Wybór rodzaju palety

34 Wprowadzenie danych dotyczących środka transportu

35 Kalkulacja i wybór rozwiązania

36 Wygenerowany raport w postaci pdf

37 DM System sp. j. ul. Grzegórzecka Kraków tel./fax. (012) cape@dmsystem.com.pl European Headquarters Suite G03, The Perfume Factory 140 Wales Farm Road London, W3 6UG, UK +44 (0) sales@capesystemseuro.com

38 STATUS PRAWNY PRZEWOŹNIKÓW Przewoźnik umowny, przewoźnik faktyczny, przewoźnik sukcesywny, przewoźnik podwykonawca. Przewoźnik umowny Przewoźnik zawierający umowę przewozu, ale nie biorący udziału w samym przewozie Przewoźnik faktyczny (rzeczywisty) Przewoźnik wykonujący umowę przewozu (przewóz) Przewoźnik sukcesywny Przewoźnik drugi lub kolejny, który realizuje umowę przewozu (przewóz) Przewoźnik podwykonawca (= przewoźnik faktyczny) Przewoźnik, który realizuje umowę przewozu (przewóz) na zlecenie przewoźnika lub spedytora

39 Odpowiedzialność przewoźnika Przesłanki odpowiedzialności kontraktowej przewoźnika: fakt powstania szkody; związek przyczynowy między powstaniem szkody a działaniem lub zaniechaniem osoby odpowiedzialnej; wina osoby odpowiedzialnej, i to nie tylko wina umyślna, lecz także polegająca na niedołożeniu należytej staranności. 39

40 Odpowiedzialność przewoźnika Odpowiedzialność przewoźnika kształtuje się na zasadzie winy. Jest to jednakże wina domniemana, której usługobiorca nie potrzebuje udowadniać. Jest ona założona, zakłada ryzyko przewoźnika. Ponosi on także odpowiedzialność nie tylko za własne działania, lecz także za działania i zaniechania osób, z których pomocą przewozu dokonuje. Wg k.c. nie ma przy tym rozróżnienia między winą własna przewoźnika a winą innych osób, za które ponosi on odpowiedzialność. Rozróżnienie takie przewidziane jest natomiast w przepisach kodeksu morskiego, który w określonych przypadkach przewiduje zwolnienie przewoźnika z odpowiedzialności za szkody powstałe z winy kapitana lub innych członków załogi statku, zwłaszcza w odniesieniu do kwestii nawigacji lub administracji statku.

41 Odpowiedzialność przewoźnika K.c. ustala jedynie górną granicę świadczenia odszkodowawczego z tytułu szkód na przesyłce w okresie, kiedy ta znajdywała się w gestii przewoźnika oraz w jego pieczy. Odszkodowanie nie może przewyższać zwykłej wartości przesyłki, chyba że szkoda wynikła ze szkody umyślnej lub rażącego niedbalstwa. W TAKICH PRZYPADKACH NIE MA OGRANICZENIA WYSOKOŚCI ODSZKODOWANIA. Dowód winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa po stronie przewoźnika zgodnie z ogólnymi zasadami rozłożenia tzw. ciężaru dowodowego spoczywa na usługobiorcy.

42 Odpowiedzialność przewoźnika Domniemanie prawne zwykłe oznacza, że przewoźnik może to domniemanie obalić, jeżeli udowodni, iż dołożył należytej staranności, a niewykonanie względnie nienależyte wykonanie przewozu powodujące szkodę jest następstwem okoliczności, za które on odpowiedzialności nie ponosi. 42

43 Gestia ubezpieczeniowa Z inicjatywą ubezpieczenia przesyłki na czas transportu występuje zazwyczaj gestor ładunku, usługobiorca przewoźnika. Nadawca? Odbiorca? Przepisy k.c., określający moment przejścia ryzyka szkód w przesyłce na nabywcę, mają charakter względnie obowiązujący (dyspozytywny). Znaczy to, że uczestnicy obrotu towarowego zbywca i nabywca mogą w umowie wskazać inny moment przejścia własności sprzedanej rzeczy, a tym samym inny moment przejścia ryzyka transportowego na nabywcę 43

44 OPWS Odpowiedzialność spedytora Odpowiedzialność spedytora jest uzależniona od zakresu zawartej umowy. Spedytor ponosi odpowiedzialność za szkodę wynikłą z nie wykonania lub nienależytego wykonania czynności spedycyjnych, wynikających z umowy spedycji, chyba że udowodni, iż nie mógł zapobiec szkodzie pomimo dołożenia należytej staranności. Spedytor jest odpowiedzialny za przewoźników i dalszych spedytorów, którymi posługuje się przy wykonaniu zlecenia, chyba że nie ponosi winy w wyborze. Spedytor zobowiązany jest do podjęcia wszelkich czynności mających na celu umożliwienie zleceniodawcy dochodzenia roszczeń od osób biorących udział w wykonaniu zlecenia, chociaż za ich działanie lub zaniechanie działań nie ponosi odpowiedzialności. Na podstawie cesji praw spedytor dochodzi tych roszczeń na ryzyko i koszt zleceniodawcy. 44

45 OPWS Ograniczenia i wyłączenia odpowiedzialności spedytora Spedytor nie ponosi odpowiedzialności za: - przesyłki wartościowe i towary niebezpieczne, jeśli nie zostały zadeklarowane i zaakceptowane przez spedytora w zawartej umowie; - stratę spowodowaną opóźnieniem w dostawie przesyłki, chyba że zobowiązał się do dostarczenia jej w określonym terminie; - stratę pośrednią i jej następstwa, np. utratę zysku, utratę rynku, itp.; - za ubytek wagi w towarach masowych wynikający z ich właściwości, nie przekraczający granic określonych właściwymi dla danego towaru przepisami, a w przypadku braku takich przepisów granic zwyczajowo przyjętych. 45

46 OPWS Wypłacone przez spedytora odszkodowanie, należne osobie uprawnionej z tytułu zawartej umowy spedycji, ograniczone jest do zwykłej wartości towaru, określonej w fakturze handlowej, a w razie jej braku, określonej w kolejności na podstawie ceny giełdowej, rynkowej lub w oparciu o normalną wartość rzeczy tego samego rodzaju i jakości. W żadnym przypadku jednak wypłacone przez spedytora odszkodowanie nie może przekroczyć kwoty 2 SDR za 1 kilogram wagi brutto przesyłki brakującej lub uszkodzonej, a łącznie kwoty SDR za każde zdarzenie, chyba że od osoby, za którą spedytor ponosi odpowiedzialność, uzyskane zostanie odszkodowanie w kwocie wyższej. Aktualną wartość SDR ustala się na podstawie kursu, notowanego i publikowanego przez NBP w dacie powstania szkody. Limity odpowiedzialności i wysokości odszkodowania, należnego od spedytora, posiadającego status przewoźnika, określają przepisy właściwe dla danego rodzaju transportu. 46

47 OPWS Reklamacje Uprawnionym do wniesienia reklamacji do spedytora z tytułu zleconych usług spedycyjnych jest zleceniodawca. Roszczenie zleceniodawcy przeciwko spedytorowi winno być złożone spedytorowi na piśmie w ciągu 6 dni od daty, w której klient dowiedział się lub powinien był się dowiedzieć o zaistniałej szkodzie. Spedytor zobowiązany jest do udzielenia odpowiedzi na reklamacje najpóźniej w terminie 14 dni od jej otrzymania. W przypadkach szczególnych, termin ten ulega odpowiedniemu przedłużeniu, zaś w terminie 14 dni od otrzymania reklamacji spedytor zobowiązany jest do potwierdzenia otrzymania reklamacji i udzielenia wyjaśnień co do sposobu i terminu jej rozpatrzenia. Zgłoszeniu powinny towarzyszyć dokumenty ustalające stan przesyłki oraz okoliczności powstania szkody/braków. 47

48 OPWS Udowodnienie, że uszkodzenie przesyłki nastąpiło w trakcie przewozu określonym środkiem transportu jest obowiązkiem tego kto tak twierdzi. W przypadku niewiadomego miejsca powstania szkody, spedytor, na żądanie zleceniobiorcy lub odbiorcy przesyłki, powinien udokumentować przebieg transportu z wyszczególnieniem miejsc przekazywania przesyłki z jednego na drugi środek transportu. 48

49 OPWS Prawo zastawu i zatrzymania Dla zabezpieczenia ściągalności przeterminowanych należności od klienta (bieżących i zaległych) spedytor ma prawo do zatrzymania przesyłki i/lub dokumentów klienta do czasu zapłaty tych należności. Spedytorowi przysługuje również prawo zastawu na przesyłce, dokumentacji i środkach płatniczych, które pozostają lub znajdują się w jego dyspozycji z jakiegokolwiek powodu lub w jakimkolwiek celu, w przypadku istnienia lub możliwości zaistnienia roszczeń spedytora wobec zleceniodawcy i/lub właściciela lub innej osoby żądającej ich wydania. 49

50 OPWS Prawo zastawu i zatrzymania Spedytor może również egzekwować przyznane mu powyżej prawa w odniesieniu do sum należnych mu od zleceniodawcy za poprzednie zlecenia Jeżeli zgodnie ze zleceniem klienta przesyłka ma być postawiona do dyspozycji strony trzeciej lub stronie trzeciej przekazana, spedytor może także skorzystać z prawa zastawu na przesyłce. Wszelkie koszty związane z zastawem przesyłki i/lub dokumentów obciążają towar. 50

51 OPWS Przedawnienie Roszczenie z umowy spedycji przedawnia się z upływem jednego roku. Przedawnienie zaczyna biec: W przypadku roszczeń z tytułu uszkodzenia lub braków w przesyłce - od dnia jej dostarczenia; W przypadku całkowitej utraty przesyłki lub dostarczenia jej z opóźnieniem - od dnia w którym przesyłka miała być dostarczona; We wszystkich innych przypadkach - od dnia wykonania zlecenia. W przypadku gdy spedytor nabywa status przewoźnika, roszczenia z przewozu przedawniają się według przepisów prawnych krajowych i międzynarodowych regulujących to zagadnienie. 51

52 OPWS Reklamacje Strony mogą się umówić, że spory wynikające z umów spedycji, do których mają zastosowanie niniejsze warunki spedycyjne, podlegać będą rozstrzygnięciu Sądu Polubownego akredytowanego przy Polskiej Izbie Spedycji i Logistyki w Gdyni. W przypadku braku odmiennej umowy stron, spory wynikające z umów spedycji i logistyki do których mają zastosowanie niniejsze warunki spedycyjne, podlegają rozstrzygnięciu: W przypadku gdy obie strony posiadają siedzibę (miejsce zamieszkania) w Polsce, przez właściwe polskie sądy zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie ogólnymi przepisami. W przypadku, jeśli jedna ze stron ma siedzibę lub miejsce zamieszkania za granicą, właściwość sądu określa umowa stron, a w jej braku odpowiednie przepisy prawa. 52

53 ZAWARTOŚĆ ROZDZIAŁÓW - rozdział IV: odpowiedzialność przewoźnika Przewoźnik odpowiada za: całkowite lub częściowe zaginięcie towaru lub za jego uszkodzenie, które nastąpiło w czasie między przyjęciem towaru a jego wydaniem, jak również za opóźnienie dostawy, stan techniczny pojazdu, jego dobór do danego towaru, za opóźnienie rozumie się nie dostarczenie towaru w umówionym terminie, lub jeżeli brak takiego terminu, czas jaki słusznie można przyznać starannym przewoźnikom uwzględniając: czas trwania przewozu, uwzględniając okoliczności zwłaszcza przy przesyłkach drobnych: czas niezbędny do skompletowania pełnego ładunku w normalnych warunkach. 53

54 ZAWARTOŚĆ ROZDZIAŁÓW - rozdział IV: odpowiedzialność przewoźnika przewoźnik odpowiada głównie pieniężnie za powstałe szkody, za całkowite lub częściowe zaginięcie towaru wartość ustalana w momencie przyjęcia towaru do przewozu, wartość towaru może być określona według oceny giełdowej lub w przypadku jej braku według bieżącej ceny rynkowej, odszkodowanie nie może przekraczać 25 franków za kilogram brakującej wagi brutto, tzn. za frank uważa się złoty frank, wagi 10/31 grama złota o próbie 0, zł protokół z roku 1978 wprowadził na miejsce złotego franka walutę rozliczeniową SDR (Special Drawing Rights Specjalne Prawa Ciągnienia) wielkość odszkodowania ustalono na 8,33 SDR co po kursie z dnia 24 listopada 2011 wynosi? PLN przewoźnik musi zwrócić przewoźne, cło i inne wydatki poniesione w związku z przewozem towaru inne odszkodowania nie należą się, 54

55 ZAWARTOŚĆ ROZDZIAŁÓW - rozdział IV: odpowiedzialność przewoźnika w przypadku opóźnienia dostawy, osoba upoważniona musi udowodnić, że poniosła szkodę z tego tytułu odszkodowanie nie może przekraczać wartości frachtu, wyższe odszkodowanie jest możliwe TYLKO jeżeli została zadeklarowana wartość towaru lub specjalny interes wartości te regulują artykuły 24 i 26, przewoźnik jednak nie ma aż tak źle! jest zwolniony od odpowiedzialności jeżeli szkoda została spowodowana decyzją osoby uprawnionej, wadą własną towaru, okolicznościami, których przewoźnik nie mógł uniknąć i których następstwom nie mógł zapobiec, w przypadku towarów niebezpiecznych nadawca musi podać jaki towar jest przewożony, jakie środki ostrożności należy podjąć, przewoźnik może artykuły niebezpieczne w każdej chwili wyładować, zniszczyć lub unieszkodliwić 55

56 ZAWARTOŚĆ ROZDZIAŁÓW - rozdział V: reklamacje i roszczenia jeżeli odbiorca przyjął towar bez zastrzeżeń, zakłada się, że otrzymał go w stanie opisanym w liście przewozowym jeśli chodzi o tzw. braki niewidoczne odbiorca ma 7dni na zgłoszenie pisemnego zażalenia jeżeli towar został sprawdzony przez odbiorcę i przewoźnika dowód przeciwny temu sprawdzeniu nie może być przeprowadzony, chyba że braki są niewidoczne opóźnienie dostawy jest podstawą do odszkodowania wówczas, gdy pisemne zastrzeżenie zostało dostarczone w 21 dni po otrzymaniu towaru 56

57 ZAWARTOŚĆ ROZDZIAŁÓW - rozdział V: reklamacje i roszczenia sprawy sądowe można wnosić do: sądu jednego z krajów umawiających się (wspólne porozumienie stron) sądu, w kraju, gdzie pozwany jest zameldowany lub tam znajduje się siedziba firmy sądu w kraju, gdzie znajduje się miejsce przyjęcia towaru lub jego wydania i nie można wnosić sprawy do innych sądów jeśli sprawa toczy się przed właściwym sądem, nie można wszczynać nowej w innym sądzie wyrok jest wykonalny we wszystkich umawiających się krajach 57

58 ZAWARTOŚĆ ROZDZIAŁÓW - rozdział V: reklamacje i roszczenia wszelkie roszczenia ulegają przedawnieniu po 1 roku w przypadku stwierdzenia niedbalstwa lub złych zamiarów czas ten rośnie do 3 lat przedawnienie jest liczone: od dnia wydania w przypadku częściowego zaginięcia, uszkodzenia, opóźnienia dostawy od 30 dnia po terminie dostawy (lub od 60 dnia załadunku jeżeli terminy rozładunku nie został ustalony w przypadku całkowitego zaginięcia od 3-ech miesięcy od dnia zawarcia umowy przewozu wszystkie inne przypadki reklamacja pisemna zawiesza przedawnienie do czasu odrzucenia na piśmie przez przewoźnika roszczenie przedawnione nie może być więcej podnoszone 58

59 Konwencja CMR - klauzule W działalności dzisiejszych przedsiębiorstw transportowych znaczną część świadczonych przez nie usług stanowią międzynarodowe przewozy drogowe towarów. W momencie, kiedy konieczne staje się ustalenie wzajemnych praw i obowiązków stron umowy przewozu (na przykład w postępowaniu reklamacyjnym lub w procesie sądowym), pojawia się pytanie o prawo, jakie znajdzie zastosowanie dla łączącego strony tej umowy stosunku oraz sąd, jaki będzie właściwy dla rozstrzygnięcia ewentualnych sporów. W tym zakresie przedsiębiorca powinien jednak myśleć perspektywicznie i zabezpieczyć swoje interesy już w chwili zawierania umowy poprzez zamieszczenie w niej odpowiednich klauzul umownych. 59

60 Konwencja CMR - klauzule Zasadniczym aktem regulującym stosunki cywilnoprawne powstające pomiędzy stronami umowy międzynarodowego drogowego przewozu towarów w Europie jest konwencja CMR. Konwencja ta ma pierwszeństwo przed normami prawa krajowego, a ze względu na jej bezwzględnie obowiązujący charakter nieważne są wszelkie zawarte między stronami postanowienia umowne sprzeczne z jej przepisami. Zgodnie z art. 1 ust. 1 konwencję CMR stosuje się, jeżeli miejsce przyjęcia przesyłki do przewozu i miejsce przewidziane dla jej dostawy, stosownie do ich oznaczenia w umowie, znajdują się w dwóch różnych krajach. Dz. U. z 1962 r. nr 49 poz. 238 konwencja sporządzona w Genewie w dniu r. o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR). Mając na uwadze wyjątek zawarty w art. 40 konwencji CMR, odnoszącym się do możliwości swobodnego ustalania między stronami postanowień odbiegających od przepisów art. 37 i 38 konwencji CMR, regulujących roszczenia regresowe przewoźnika. 60

61 Konwencja CMR - klauzule Konwencji CMR nie stosuje się do umowy spedycji (chyba że spedytor sam wykona przewóz, do czego jest uprawniony na podstawie art. 800 k.c.), Poza konwencją uregulowane są także kwestie administracyjnoprawne, techniczne i podatkowe, takie, jak na przykład zasady wykonywania przewozów towarów niebezpiecznych. Zagadnienia te obejmuje szereg innych konwencji międzynarodowych, które znać powinien każdy przewoźnik. Konwencja CMR reguluje bowiem jedynie kwestie cywilnoprawne, w szczególności wzajemne zasady odpowiedzialności między nadawcą (odbiorcą), a przewoźnikiem towarów. Przykładowo wskazać można Umowę europejską dotyczącą pracy załóg pojazdów wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe (AETR) sporządzona w Genewie r., Dz. U. z 1999 r., nr 94, poz lub umowę międzynarodową w sprawie międzynarodowych przewozów szybko psujących się artykułów żywnościowych i o specjalnych środkach transportu przeznaczonych do tych przewozów (zwaną w skrócie ATP), sporządzoną w Genewie r., Dz. U. z 1984 r., Nr 17, poz

62 Konwencja CMR - klauzule Wybór prawa Z uwagi jednak na fakt, iż krąg państw będących stronami konwencji CMR jest ograniczony, a jej postanowienia pomijają lub jedynie pobieżnie regulują niektóre kwestie związane z umową przewozu, powstaje konieczność określenia prawa, jakie będzie właściwe w przypadku, gdy postanowienia konwencji CMR nie znajdą zastosowania lub okażą się niewystarczające. Należy bowiem mieć na uwadze, iż konwencja zawiera jedynie 41 zwięzłych artykułów, co powoduje, że szereg problemów musi być rozstrzyganych w oparciu o pozakonwencyjne normy prawne. Normy takie mogą okazać się pomocne także przy wykładni niejednoznacznych i nieostrych uregulowań konwencji CMR, jak na przykład zawartego w art. 17 ust. 2 tego aktu pojęcia okoliczności, których przewoźnik nie mógł uniknąć i których następstwom nie mógł zapobiec. 62

63 Konwencja CMR - klauzule Wybór prawa Kwestie nieuregulowane przez CMR podlegać będą prawu wskazanemu przez prawo międzynarodowe poszczególnych krajów w przypadku rozstrzygania sprawy przez sąd polski (lub inny sąd państwa członkowskiego UE, z wyłączeniem Danii) wskazanie w tym zakresie zawarte będzie w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008 z dnia 17 czerwca 2008 roku w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I). Zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 wymienionego aktu strony umowy mogą swobodnie dokonać wyboru prawa jakie będzie stosowane do zawartej przez nie umowy. I tak na przykład polski przewoźnik otrzymujący od portugalskiego nadawcy zlecenie przewozu na terenie Francji i Niemiec może uzgodnić w umowie zastosowanie do niej prawa polskiego. Wybór prawa może być dokonany wyraźnie albo w sposób jednoznaczny wynikać z postanowień umowy lub okoliczności sprawy. Jakkolwiek dla uniknięcia wszelkich wątpliwości sugerowane byłoby, aby wybór prawa dokonany był poprzez odpowiedni zapis umowny. 63

64 Konwencja CMR - klauzule Wybór prawa W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warunkiem, że w tym samym państwie znajduje się miejsce przyjęcia towaru do przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy. Jeżeli warunki te nie są spełnione, stosuje się prawo państwa, w którym znajduje się uzgodnione przez strony miejsce dostawy ( art. 5 ust. 1 ww. rozporządzenia). Wobec tego umowa zawarta przez polskiego przewoźnika z niemieckim nadawcą, przewidująca przewóz towaru z Berlina do Rzymu, podlegałaby prawu włoskiemu. Odmienne rozwiązanie mogłoby wynikać jedynie ze stosownej klauzuli umownej. 64

65 Konwencja CMR - klauzule Wybór prawa Pierwszeństwo w tym zakresie należy przyznać ewentualnemu porozumieniu stron. Dopiero w jego braku pod uwagę brane będą zasady określone w punktach a) i b). W swojej umowie strony mogą swobodnie wskazać kraj, w którym prowadzone ma być postępowanie sądowe w odniesieniu do łączącego je stosunku z umowy przewozu, pod warunkiem, iż państwo to jest sygnatariuszem konwencji CMR. Przykładowo, polski przewoźnik zawierający umowę przewozu międzynarodowego z niemieckim nadawcą w swoim porozumieniu mogą jako właściwy wskazać sąd polski albo niemiecki, ale też czeski lub francuski. Nadto trzeba mieć na uwadze, iż pojęcie stron sporu nie zawsze będzie tożsame z pojęciem stron umowy przewozu. Umawiającymi się co do jurysdykcji mogą więc być na przykład przewoźnik i odbiorca przesyłki, i nie będzie ich w tym zakresie wiązać porozumienie zawarte między nadawcą, a przewoźnikiem. Porozumienie w zakresie wyboru sądu zawarte może być zarówno w zleceniu transportowym, w liście przewozowym, jak i w później zawartej umowie. 65

66 Konwencja CMR - klauzule Wskazanie właściwego sądu Kolejnym ważnym zagadnieniem są zasady dochodzenia roszczeń przez strony umowy międzynarodowego przewozu drogowego towarów, w szczególności zaś właściwość sądów danego kraju do rozpoznania spraw wynikających z takiej umowy. Mając na uwadze postanowienia wiążących Polskę i inne kraje europejskie aktów prawa międzynarodowego, samodzielną podstawą dla określenia jurysdykcji krajowej w odniesieniu do sporów mogących powstać na tle umowy międzynarodowego przewozu drogowego towarów będzie art. 31 konwencji CMR. Uregulowanie to określa jurysdykcję wyłączną w sporach podlegających konwencji CMR, co oznacza, iż powód nie może wnosić sprawy do innych sądów, niż w przepisie tym wskazane. Może to być sąd jednego z krajów będących stroną konwencji, który strony sporu wskazały w drodze wspólnego porozumienia albo sąd kraju na którego obszarze pozwany ma stałe miejsce zamieszkania, główną siedzibę lub filię albo agencję, za której pośrednictwem zawarto umowę o przewóz, albo znajduje się miejsce przejęcia towaru do przewozu lub miejsce jego dostawy. W szczególności art. 57 konwencji o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych, sporządzonej w Lugano r. i art. 71 rozporządzenia Rady (WE) Nr 44/2001 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych. 66

67 Konwencja CMR - klauzule Istnieje możliwość poddania sporów wynikających z umowy międzynarodowego przewozu drogowego towarów pod rozstrzygnięcie przez sąd polubowny (arbitrażowy). Na mocy uregulowania art. 33 konwencji CMR umowa przewozu może zawierać postanowienie przyznające właściwość do orzekania trybunałowi arbitrażowemu, z wyłączeniem sądów państwowych, pod warunkiem, iż klauzula taka będzie przewidywać, że trybunał stosuje konwencję CMR. Wybór sądownictwa polubownego może być bardzo korzystnym rozwiązaniem, ponieważ pozwala na tańsze i szybsze załatwienie sprawy oraz zachowanie poufności i elastyczności postępowania. 67

68 Konwencja CMR - klauzule Zapis na sąd polubowny powinien być dokonany w formie pisemnej i zawarty albo bezpośrednio w liście przewozowym albo w zleceniu transportowym lub też osobnej umowie. Jako właściwy do rozpoznania sporu może zostać wskazany zarówno stały sąd polubowny (na przykład Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie), jak i sąd powołany ad hoc do rozpatrzenia konkretnej sprawy. Zapis na sąd polubowny powinien zawierać także określenie przedmiotu sporu lub stosunku prawnego, z którego spór może wyniknąć i wskazanie, iż sąd ten stosował będzie przepisy konwencji CMR. Nadto klauzula taka może określać osoby arbitrów oraz tryb postępowania przed sądem arbitrażowym, nie może jednak naruszać postanowień bezwzględnie obowiązujących norm CMR. Należy jednak mieć na uwadze, iż umowa o sąd arbitrażowy wiąże tylko strony, które ją podpisały odbiorca towaru nie jest więc objęty zapisem na sąd polubowny wiążącym przewoźnika z nadawcą. 68

69 Konwencja CMR - klauzule Przykład: X jako przewoźnik i Z jako nadawca poddają pod rozstrzygnięcie Sądu Polubownego w... wszelkie spory, które mogą wyniknąć z umowy przewozu zawartej przez strony dnia... w... pod warunkiem, iż Sąd ten stosował będzie przepisy Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) oraz godzą się na poddanie w trakcie rozpoznawania sprawy przez Sąd Polubowny trybowi postępowania przewidzianemu w Regulaminie Wewnętrznym tego Sądu. 69

70 Konwencja CMR - klauzule Podsumowanie W zakresie większości przypadków spory wynikające z umowy międzynarodowego przewozu towarów będą rozstrzygane w oparciu o konwencję CMR, w związku z czym w każdej umowie przewozu przedsiębiorcy powinni zadbać o zawarcie odpowiednich klauzul: po pierwsze wskazującej prawo właściwe w sprawach niepodlegających uregulowaniom CMR; po drugie wskazującej sąd państwowy albo arbitrażowy właściwy do rozstrzygania sporu. Literatura: Walczak R., Międzynarodowy przewóz drogowy towarów, Warszawa Wesołowski K., Komentarz do Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR), Zielona Góra

71 Prawo przewozowe Przewoźnik jest zwolniony od obowiązku przewozu, jeżeli: 1. zachodzą uniemożliwiające przewóz okoliczności, których przewoźnik nie mógł uniknąć ani zapobiec ich skutkom, 2. klient nie zastosował się do przepisów przewozowych, 3. ze względu na przedmiot przewozu nie ma możliwości jego wykonania przy użyciu posiadanych środków i urządzeń transportowych.

72 Prawo przewozowe Obowiązek przewozu może być ograniczony przez: 1. ministra właściwego do spraw transportu, a w odniesieniu do wojewódzkiego, powiatowego albo gminnego transportu zbiorowego odpowiednio przez wojewodę, starostę, wójta albo burmistrza (prezydenta miasta) - ze względu na potrzeby obronności lub bezpieczeństwa państwa bądź w wypadku klęski żywiołowej,

73 Prawo przewozowe Zabezpieczenie roszczeń i likwidacja przesyłek 1. Przewoźnikowi przysługuje prawo zastawu na przesyłce w celu zabezpieczenia roszczeń wynikających z umowy przewozu, z wyjątkiem przesyłek organów władzy i administracji państwowej oraz organów wymiaru sprawiedliwości i ścigania. 2. Prawo zastawu może być wykonywane, dopóki przesyłka znajduje się u przewoźnika lub u osoby, która ją dzierży w jego imieniu, albo dopóki może nią rozporządzać na podstawie dokumentów.

74 Prawo przewozowe 1. Przewoźnik likwiduje przesyłkę w razie: a. braku wykonalnych wskazówek do usunięcia przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki, b. zaginięcia dokumentów przewozowych i braku możliwości ustalenia osoby uprawnionej do rozporządzania przesyłką. a. sprzedaży, 2. Likwidacji przesyłki dokonuje się w drodze: b. nieodpłatnego przekazania właściwej jednostce organizacyjnej, c. zniszczenia. 3. Przewoźnik przystępuje do likwidacji: a. niezwłocznie po upływie terminu odbioru żywych zwierząt, rzeczy niebezpiecznych lub łatwo ulegających zepsuciu, b. w pozostałych wypadkach - po upływie 30 dni od terminu odbioru przesyłki, nie wcześniej jednak niż po upływie 10 dni od dnia zawiadomienia uprawnionego o zamierzonej likwidacji przesyłki.

75 Prawo przewozowe 4. Jeżeli nie ma możliwości przechowania przesyłki albo przechowanie pociąga za sobą koszty zbyt wysokie w stosunku do wartości przesyłki, przewoźnik może przystąpić do likwidacji przesyłki przed upływem terminów określonych w ust. 3 pkt Jeżeli przesyłkę sprzedano, uzyskaną kwotę oddaje się uprawnionemu po potrąceniu należności przewoźnika. Jeżeli należności przewoźnika przewyższają kwotę uzyskaną, różnicę pokrywa uprawniony. Przy obliczaniu różnicy nie uwzględnia się należności powstałych z przyczyn niezależnych od uprawnionego. 6. Sposób likwidacji i wartość przesyłki ustala komisja powołana przez przewoźnika. Jeżeli nie ustalono ceny bądź gdy przesyłka zawiera rzeczy niepełnowartościowe, komisja ustala wartość likwidowanej przesyłki w sposób szacunkowy, w razie potrzeby przy udziale rzeczoznawcy. 7. Do likwidacji przesyłek mają odpowiednie zastosowanie przepisy o rzeczach znalezionych.

76 Prawo przewozowe Odpowiedzialność przewoźnika z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przewozu przesyłek 1. Przewoźnik ponosi odpowiedzialność za utratę, ubytek lub uszkodzenie przesyłki powstałe od przyjęcia jej do przewozu aż do jej wydania oraz za opóźnienie w przewozie przesyłki. 2. Przewoźnik nie ponosi odpowiedzialności określonej w ust. 1, jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z przyczyn występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy, nie wywołanych winą przewoźnika, z właściwości towaru albo wskutek siły wyższej. Dowód, że szkoda lub przekroczenie terminu przewozu przesyłki wynikło z jednej z wymienionych okoliczności, ciąży na przewoźniku.

77 Prawo przewozowe 3. Przewoźnik jest zwolniony od odpowiedzialności określonej w ust. 1, jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie przesyłki powstały co najmniej z jednej z następujących przyczyn: a. nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością, nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z przewozu lub przyjmowanych do przewozu na warunkach szczególnych albo niezachowania przez nadawcę tych warunków, b. braku, niedostateczności lub wadliwości opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na szkodę wskutek ich naturalnych właściwości, c. szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek wad lub naturalnych właściwości, d. ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę, e. przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca. 4. Jeżeli przewoźnik na podstawie okoliczności danego wypadku wykaże, że utrata, ubytek lub uszkodzenie mogły powstać wskutek co najmniej jednej z przyczyn określonych w ust. 3, domniemywa się, że szkoda z nich wynikła.

78 Prawo przewozowe 1. Przewoźnik nie odpowiada za ubytek przesyłki, której masy i liczby sztuk nie sprawdził przy nadaniu, jeżeli dostarczy ją bez śladu naruszenia, a w razie przewozu w zamkniętym środku transportowym - również z nie naruszonymi plombami nadawcy, chyba że osoba uprawniona udowodni, że szkoda powstała w czasie od przyjęcia przesyłki do przewozu aż do jej wydania. 2. Jeżeli przesyłka nadeszła do miejsca przeznaczenia w pojemniku transportowym, nie naruszonym, zamkniętym przez nadawcę i z nie naruszonymi, założonymi przez niego plombami, domniemywa się, że szkoda nie nastąpiła w czasie przewozu.

79 Prawo przewozowe 1. Przy przesyłkach, które z powodu swoich właściwości tracą na masie, przewoźnik odpowiada tylko za tę część ubytku, która przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn uzasadniających zastosowanie norm dopuszczalnego ubytku. 2. Minister właściwy do spraw transportu, w porozumieniu z właściwymi ministrami, może określać normy ubytków, o których mowa w ust. 1, dla poszczególnych gałęzi transportu. Jeżeli szkoda powstała tylko częściowo wskutek okoliczności, za które przewoźnik odpowiada, odpowiedzialność jego ogranicza się do zakresu, w jakim okoliczności te przyczyniły się do powstania szkody.

80 Prawo przewozowe 1. Na żądanie uprawnionego przewoźnik stwierdza w liście przewozowym niemożność wydania przesyłki po upływie terminu określonego w art. 52, chyba że wcześniej stwierdzono nieodwracalny charakter utraty. 2. Jeżeli przesyłka zostanie odnaleziona w ciągu roku od wypłaty odszkodowania, przewoźnik powinien niezwłocznie zawiadomić o tym uprawnionego. 3. W terminie 30 dni od dnia otrzymania zawiadomienia, o którym mowa w ust. 2, uprawniony może żądać, aby wydano mu odnalezioną przesyłkę w jednym z punktów odprawy przesyłek za zwrotem otrzymanego od przewoźnika odszkodowania. W takim wypadku uprawniony zachowuje roszczenia z tytułu zwłoki w przewozie. 4. Jeżeli odnalezienie nastąpiło po upływie roku albo uprawniony nie zgłosił się w terminie określonym w ust. 3, przesyłka ulega likwidacji.

81 Prawo przewozowe Przewoźnik odpowiada za szkodę wynikłą z utraty, niewykorzystania lub nienależytego wykorzystania dokumentów wymienionych w liście przewozowym i do tego listu dołączonych albo złożonych u przewoźnika, chyba że nie ponosi winy. Nadawca ponosi odpowiedzialność za szkodę wynikłą z: 1. podania w liście przewozowym lub w innej formie wskazań i oświadczeń niezgodnych z rzeczywistością i nieścisłych, niedostatecznych lub wpisanych w niewłaściwym miejscu, a także za brak, niekompletność lub nieprawidłowość dokumentów wymaganych w przepisach szczególnych, 2. wadliwego stanu przesyłki, braku lub niewłaściwego opakowania albo nienależytego wykonania czynności ładunkowych. Za uszkodzenie mienia przewoźnika spowodowane czynnościami ładunkowymi ponosi odpowiedzialność odpowiednio nadawca lub odbiorca.

82 Prawo przewozowe Ustalenie stanu przesyłki, dochodzenie roszczeń 1. Jeżeli przed wydaniem przesyłki okaże się, że doznała ona ubytku lub uszkodzenia, przewoźnik ustala niezwłocznie protokolarnie stan przesyłki oraz okoliczności powstania szkody. Przewoźnik wykonuje te czynności także na żądanie uprawnionego, jeżeli twierdzi on, że przesyłka jest naruszona. 2. Ustalenia protokolarne powinny być dokonane w obecności uprawnionego, a jeżeli wezwanie go nie jest możliwe albo nie zgłosi się on w wyznaczonym terminie, przewoźnik dokonuje ustaleń w obecności osób zaproszonych przez siebie do tej czynności. 3. Jeżeli po wydaniu przesyłki ujawniono ubytek lub uszkodzenie nie dające się z zewnątrz zauważyć przy odbiorze, przewoźnik ustala stan przesyłki na żądanie uprawnionego zgłoszone niezwłocznie po ujawnieniu szkody, nie później jednak niż w ciągu 7 dni od dnia odbioru przesyłki.

83 Prawo przewozowe 4. Protokół podpisują osoby uczestniczące w ustaleniu stanu przesyłki. Jeżeli uprawniony nie zgadza się z treścią protokołu, może zamieścić w nim zastrzeżenie z uzasadnieniem; w razie odmowy podpisania protokołu przez uprawnionego przewoźnik stwierdza w nim fakt i przyczyny odmowy. Uprawniony otrzymuje bezpłatnie egzemplarz protokołu. 5. Jeżeli ustalenia protokolarne, podjęte na żądanie uprawnionego, nie wykażą szkody w przesyłce albo wykażą jedynie szkodę stwierdzoną już uprzednio przez przewoźnika, uprawniony ponosi opłaty określone w taryfie. 6. W razie trudności w ustaleniu danych dotyczących czasu, rodzaju, rozmiarów lub przyczyny szkody, dane te określa rzeczoznawca powołany przez przewoźnika w porozumieniu z uprawnionym.

84 Prawo przewozowe 1. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu sądowym na podstawie ustawy lub przepisów wydanych w jej wykonaniu przysługuje uprawnionemu po bezskutecznym wyczerpaniu drogi reklamacji, przewoźnikowi zaś - po bezskutecznym wezwaniu zobowiązanego do zapłaty. 2. Reklamacje lub wezwanie do zapłaty uważa się za bezskuteczne, jeżeli dłużnik nie zapłacił dochodzonych należności w terminie 3 miesięcy od dnia doręczenia reklamacji lub wezwania do zapłaty.

85 Prawo przewozowe 3. Roszczenia przeciwko przewoźnikowi przysługują: a. z tytułu umowy przewozu osób, zabieranych przez nie rzeczy oraz z tytułu umowy przewozu przesyłek bagażowych - podróżnemu, a przy przewozie grupowym - organizatorowi i uczestnikom, z tym że: organizator jest uprawniony do dochodzenia roszczeń z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przewozu grupowego, umowy o przewóz przesyłki bagażowej (art. 32), jak również roszczeń o różnicę należności, z wyjątkiem roszczeń przysługujących uczestnikowi, uczestnik jest uprawniony do dochodzenia roszczeń z tytułu szkód, różnicy należności w związku z przewozem zabranych przez siebie rzeczy oraz indywidualnie zawartej umowy przewozu przesyłki bagażowej, b. z tytułu umowy przewozu przesyłek towarowych: o zwrot należności lub jej części - nadawcy lub odbiorcy zależnie od tego, który z nich dokonał zapłaty, o inne roszczenia z tytułu umowy przewozu - nadawcy lub odbiorcy zależnie od tego, któremu z nich przysługuje prawo rozporządzania przesyłką, c. z tytułu innych stosunków prawnych określonych w ustawie lub przepisach wydanych w jej wykonaniu - podmiotowi takiego stosunku.

86 Prawo przewozowe Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub uszkodzenia, chyba że: 1. szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego, 2. zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika, 3. ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika, 4. szkodę nie dającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu a jej wydaniem.

87 Prawo przewozowe 1. Z zastrzeżeniem ust. 2 oraz art. 78 roszczenia dochodzone na podstawie ustawy lub przepisów wydanych w jej wykonaniu przedawniają się z upływem roku. 2. Roszczenia z tytułu zwłoki w przewozie, która nie spowodowała ubytku lub uszkodzenia przesyłki, przedawniają się z upływem 2 miesięcy od dnia wydania przesyłki. 3. Przedawnienie biegnie dla roszczeń z tytułu: a. utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą, b. ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki, c. szkód nie dających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody, d. zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić, e. niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji, f. innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.

88 Prawo przewozowe 4. Bieg przedawnienia zawiesza się na okres od dnia wniesienia reklamacji lub wezwania do zapłaty do dnia udzielenia odpowiedzi na reklamację lub wezwania do zapłaty i zwrócenia załączonych dokumentów, najwyżej jednak na okres przewidziany do załatwienia reklamacji lub wezwania do zapłaty.

89 Prawo przewozowe Odszkodowania 1. Wysokość odszkodowania za utratę lub ubytek przesyłki nie może przewyższać wartości, którą ustala się na podstawie i w następującej kolejności: a. ceny wskazanej w rachunku dostawcy lub sprzedawcy albo b. ceny wynikającej z cennika obowiązującego w dniu nadania przesyłki do przewozu bądź c. wartości rzeczy tego samego rodzaju i gatunku w miejscu i czasie ich nadania. 2. W razie niemożności ustalenia wysokości odszkodowania w sposób określony w ust. 1, wysokość tę ustala rzeczoznawca. 3. W razie utraty przesyłki z deklarowaną wartością należy się odszkodowanie w wysokości deklarowanej, a w razie ubytku - w odpowiedniej części, chyba że przewoźnik udowodni, że wartość deklarowana przewyższa wartość ustaloną w sposób określony w ust. 1.

90 Prawo przewozowe 1. W razie uszkodzenia przesyłki odszkodowanie ustala się w wysokości odpowiadającej procentowemu zmniejszeniu się wartości. 2. Wysokość odszkodowania, o którym mowa w ust. 1, nie może jednak przewyższać kwoty odszkodowania przysługującego za: a. utratę całej przesyłki, jeżeli doznała ona obniżenia wartości wskutek uszkodzenia, b. ubytek tej części przesyłki, która doznała obniżenia wartości wskutek uszkodzenia.

91 Prawo przewozowe Oprócz odszkodowań określonych w art. 80 i 81 przewoźnik jest obowiązany zwrócić przewoźne i inne koszty związane z przewozem przesyłki: 1. w razie utraty - w pełnej wysokości, 2. w razie ubytku - w odpowiedniej części, 3. w razie uszkodzenia - w wysokości odpowiadającej procentowi obniżenia wartości przesyłki wskutek uszkodzenia.

92 Prawo przewozowe 1. Jeżeli wskutek zwłoki w przewozie powstała szkoda inna niż w przesyłce, przewoźnik jest obowiązany do zapłacenia odszkodowania do wysokości podwójnej kwoty przewoźnego. 2. Jeżeli wskutek zwłoki w przewozie powstała również szkoda w przesyłce, odszkodowanie ustalone według przepisów art. 81 przysługuje niezależnie od odszkodowania określonego w ust. 1.

93 Prawo przewozowe Odszkodowanie za szkody spowodowane niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem polecenia zmiany umowy przewozu nie może przewyższać wysokości odszkodowania przysługującego w razie utraty przesyłki (art. 80). Odszkodowanie za szkody spowodowane utratą, niewykorzystaniem lub nienależytym wykorzystaniem przez przewoźnika dokumentów oddanych mu przez nadawcę nie może przewyższać wysokości poniesionych strat. Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika.

94 Prawo przewozowe 1. Kwoty przysługujące z tytułu nie zapłaconych należności, odszkodowań i wyrównania różnic należności - podlegają oprocentowaniu w wysokości ustawowej. 2. Odsetki oblicza się: a. z tytułu nie zapłaconych należności - od dnia, w którym należność powinna być zapłacona, b. z innych tytułów - od dnia wniesienia reklamacji lub doręczenia wezwania do zapłaty.

95 Ubezpieczenia w transporcie Polisy ubezpieczeniowe związane z transportem możemy podzielić na trzy główne kryteria w odniesieniu do rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej: a) ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej przewoźnika, b) ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej spedytora, c) ubezpieczenie CARGO ubezpieczenie dobrowolne dodatkowe. W Polsce istotę prawa ubezpieczeniowego oddaje najtrafniej art. 805 k.c., który w paragrafie 1 precyzuje co rozumiemy pod pojęciem umowy ubezpieczeniowej Przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Jednocześnie k.c. precyzuje szczególny rodzaj świadczenia wynikającego po stronie ubezpieczyciela jak wypłata odszkodowania w skutek przewidzianego w umowie wypadku (art , ust. 1). 95