Ocena hałasu generowanego przez skanery rezonansu magnetycznego i jego wpływu na narząd słuchu badania pilotażowe
|
|
- Maria Socha
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Ocena hałasu generowanego przez skanery rezonansu magnetycznego i jego wpływu na narząd słuchu pilotażowe The evaluation of the noise emitted by magnetic resonance scanners and its influence on the sense of hearing a pilot study Leszek Morzyński, Emil Kozłowski, Rafał Młyński, Jolanta Karpowicz Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy, ul. Czerniakowska 16, 00-1 Warszawa, tel , lmorzyns@ciop.pl Streszczenie W pracy przedstawiono wyniki badań hałasu wytwarzanego przez skanery rezonansu magnetycznego o indukcji magnetycznej 1,5 T. Wykazano dużą rozpiętość wartości ciśnienia akustycznego hałasu w zależności od rodzaju. Równoważny poziom dźwięku A (L Aeq,Tp ) zawierał się w przedziale 69,896,3, maksymalny poziom dźwięku A (L Amax ) w przedziale 81,4106,8, a szczytowy poziom dźwięku C w przedziale 98116,7. Przeprowadzona ocena zagrożenia hałasem pracowników dowodzi, że długotrwałe przebywanie w pobliżu pracującego skanera może powodować przekroczenie wartości dopuszczalnego narażenia i prowadzić do uszkodzenia słuchu. Informacje diagnostyczne podczas uzyskuje się za pośrednictwem impulsowo emitowanego pola magnetycznego (tzw. pola gradientowego) i zmodulowanego impulsowo pola magnetycznego o częstotliwości z zakresu MHz (w przypadku S-RM 0,53 T). Impulsy bardzo silnych pól magnetycznych gradientowych wytwarzane są przez wbudowane cewki gradientowe, w których impulsowo przepływa prąd o natężeniach dochodzących do tysięcy amperów. Gwałtowne, tj. w czasie około 0,5 ms, narastanie lub opadanie natężenia impulsowego prądu w cewkach gradientowych powoduje procesy termoplastyczne związane z wytwarzaniem impulsowego hałasu, oddziałującego na pacjentów i personel obsługujący urządzenie. Słowa kluczowe: skaner rezonansu magnetycznego, hałas, narażenie zawodowe Abstract In this paper, the results of examination of acoustic noise, generated by 1,5 T magnetic resonance scanners, are reported. The measurement results showed the wide range of sound pressure level values, depending on the type of examination. The A-weighted equivalent sound level (L Aeq,Tp ) was in the range of 69,896,3, the maximum A-weighted sound level (L Amax ) maintained within the range of 81,4106,8, and the peak C-weighted sound level was in the range of 98116,7. The assessment of the occupational hazard, resulting from the exposure to the noise revealed that the prolonged contact with an active scanner may result in overcome of the maximum allowable level of exposure to acoustic noise and thus, it may cause the hearing damage. Key words: magnetic resonance scanner, acoustic noise, occupational exposure Wprowadzenie Skanery rezonansu magnetycznego Skanery rezonansu magnetycznego (S-RM) należą do najważniejszych urządzeń współczesnej medycznej diagnostyki obrazowej. Uzyskanie danych diagnostycznych w S-RM wymaga równoczesnego oddziaływania na pacjenta polem magnetostatycznym i zmiennym polem magnetycznym. Najczęściej S-RM wytwarzają pola magnetostatyczne o indukcji 0,5, 1,0, 1,5 lub 3 T. W Polsce około połowy eksploatowanych obecnie urządzeń to S-RM z nadprzewodzącymi magnesami 1,5 T [1]. Stabilną pracę magnesu nadprzewodzącego umożliwia utrzymywanie go w temperaturze bliskiej zeru bezwzględnemu dzięki instalacji chłodzonej ciekłym helem. Zagrożenia związane z oddziaływaniem hałasu na człowieka Hałas w środowisku pracy jest traktowany jako czynnik oddziałujący niekorzystnie na narząd słuchu [2]. Długotrwałe narażenie na hałas o znacznych poziomach ciśnienia akustycznego prowadzi do trwałych uszkodzeń słuchu objawiających się podwyższeniem progu słyszenia [3, 4]. Pod wpływem hałasu uszkodzeniu ulegają struktury ucha środkowego, przede wszystkim zewnętrzne komórki słuchowe znajdujące się w organie Cortiego, w ślimaku. Uszkodzenia te mogą mieć charakter metaboliczny (przy przedłużającym się narażeniu na hałas następuje trwałe uszkodzenie komórek słuchowych z powodu stresu oksydacyjnego) lub mechaniczny (przy narażeniu na hałas, zwłaszcza hałas impulsowy, o bardzo wysokich poziomach ciśnienia akustycznego, dochodzi do mechanicznego uszkodzenia rzęsek komórek słuchowych) [4]. Rozwój uszkodzeń słuchu jest z reguły procesem stopniowym, długotrwałym i przy braku odpowiedniej profilaktyki medycznej (m.in. okresowych badań słuchu) dostrzeganym dopiero po wystąpieniu większych uszkodzeń. Jednym z pierwszych objawów uszkodzenia słuchu jest pogorszenie zrozumiałości mowy i związane z tym trudności w porozumiewaniu się. Często występują również uciążliwe szumy uszne. Uszkodzenie słuchu może mieć również formę tzw. urazu akustycznego, czyli nagłego uszkodzenia słuchu spowodowanego działaniem hałasu o bardzo wysokim poziomie ciśnienia akustycznego. Hałas, nawet o stosunkowo niedużych poziomach ciśnienia akustycznego, może utrudniać koncentrację uwagi, wpływając negatywnie na możliwości wykonywania działań precyzyjnych lub koncepcyjnych. Skutkiem tego może być zmniejszenie wydajności pracy lub niewłaściwe wykonywanie czynności [2]. Narażenie pacjentów i pracowników na hałas w placówkach diagnostyki rezonansu magnetycznego W placówkach diagnostyki rezonansu magnetycznego występują następujące źródła hałasu związanego z pracą S-RM: skaner, zwłaszcza cewki gradientowe pracującego w czasie skanera (między mi to źródło nie jest aktywne), 292
2 instalacja klimatyzacyjno-wentylacyjna zapewniająca chłodzenie magnesu nadprzewodzącego i stałą temperaturę powietrza w kabinie skanera (pracująca nieprzerwanie), urządzenia komputerowe sterujące pracą skanera oraz umożliwiające archiwizację i analizę wyników badań (funkcjonujące nieprzerwanie w godzinach pracy). Hałas S-RM i instalacji klimatyzacyjno-wentylacyjnej wytwarzany jest wewnątrz ekranowanego elektromagnetycznie i akustycznie pomieszczenia. Przy właściwie zaprojektowanej i wykonanej kabinie na stanowisku sterowania pracą skanera jedynym źródłem hałasu są komputery oraz urządzenia podsłuchowe, dzięki którym obsługa może komunikować się z badanym pacjentem. Przy rutynowych ch typowy profil narażenia na hałas przedstawia się następująco: w czasie przygotowywania do zarówno pacjent, jak i pracownicy narażeni są na hałas generowany przez instalację klimatyzacyjno-wentylacyjną i urządzenia komputerowe, w czasie (15 min1,5 godz.), zależnie od rodzaju skanera i złożoności, pacjent narażony jest na hałas generowany przez S-RM oraz instalację klimatyzacyjno- -wentylacyjną. Pracownicy przebywający poza kabiną mogą być jedynie narażeni na hałas przenikający przez ściany nieprawidłowo ekranowanej akustycznie kabiny skanera oraz hałas emitowany przez pracujące komputery. Przyjmuje się, że pracownicy nie są narażeni na hałas generowany przez S-RM. Mogą być narażeni jedynie na hałas wynikający z nieprawidłowo wykonanej lub wadliwej instalacji skanera i urządzeń z nim powiązanych. Z tego powodu ocena narażenia na hałas w placówkach rezonansu magnetycznego dotychczas była wykonywana sporadycznie. Istnieje jednak wiele przyczyn determinujących potrzebę obecności pracowników lub innych osób towarzyszących w kabinie skanera podczas, np. w przypadku pacjentów wymagających specjalnej uwagi, m.in. osób cierpiących na klaustrofobię, osób pod narkozą, dzieci, a także w przypadku ręcznej aplikacji kontrastu, więźniów wymagających stałego nadzoru służb ochrony itd. W takich przypadkach pacjentowi mogą towarzyszyć pracownicy z obsługi S-RM lub inne osoby w Polsce często są to członkowie rodzin. Innymi przyczynami obecności osób w kabinie skanera mogą być specjalistyczne procedury medyczne, takie jak biopsja pod kontrolą rezonansu magnetycznego czy rezonans śródoperacyjny, wymagające obecności w kabinie skanera lekarza lub pielęgniarki. Według szacunków Brytyjskiego Stowarzyszenia Radiologów ok. 3% badań rezonansu magnetycznego odbywa się przy obecności osób towarzyszących [5]. Zasadne jest zatem przeprowadzenie oceny parametrów ekspozycji na hałas związanej z diagnostyką za pomocą urządzeń rezonansu magnetycznego oraz zagrożeń dla pracowników i innych osób towarzyszących pacjentom w czasie, a także ocena potrzebnych działań profilaktycznych. W pracy zaprezentowano wyniki badań pilotażowych przeprowadzonych w tym zakresie. Metodyka badań Badania hałasu wykonywano podczas rzeczywistych, rutynowych badań pacjentów poddanych obrazowaniu za pomocą S-RM o indukcji magnetycznej 1,5 T. Do pomiarów hałasu zastosowano dwa zestawy aparatury pomiarowej. Pierwszy uwzględniał miernik poziomu dźwięku SVAN 948, wyposażony w mikrofon pomiarowy SVAN SV22 wraz z przedwzmacniaczem SVAN SV12L, używany do pomiarów: wartości szczytowego poziomu dźwięku C (L Cpeak ), maksymalnego poziom dźwięku A (L Amax ), c) równoważnego poziomu dźwięku A (L Aeq,Tp ). Czas pomiaru Tp był równy czasowi za pomocą S-RM. Rejestrowano również zmiany wartości poziomu dźwięku A w funkcji czasu oraz poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych. Drugi zestaw pomiarowy Brüel&Kjaer Pulse składał się z kasety pomiarowej 35-C wyposażonej w mikrofon pomiarowy Brüel&Kjaer 4135 z przedwzmacniaczem Brüel&Kjaer 2669 oraz notebook z oprogramowaniem LabShop do systemu Pulse. Aparatura ta posłużyła do rejestracji przebiegów czasowych hałasu generowanego przez S-RM za pomocą modułu Brüel&Kjaer 71 Pulse Data Recorder. Przebiegi te wykorzystano do analizy parametrów czasowych i częstotliwościowych mierzonego hałasu. Przed wykonaniem pomiarów przeprowadzono wzorcowanie torów pomiarowych kalibratorem Brüel&Kjaer 42. Mikrofony urządzeń pomiarowych umieszczono z boku S-RM, w odległości ok. 2 m od przecięcia linii znacznika laserowego, na stole pacjenta, tak aby ograniczyć zakłócenia elektromagnetyczne procesu pomiarowego. Wyniki Charakterystyka hałasu zarejestrowanego przy S-RM Badania pilotażowe wykonano dla trzech różnych 1,5 T aparatów S-RM, używanych w wielu placówkach rezonansu magnetycznego w Polsce. Urządzenia oznaczono jako: S-RM-1, S-RM-2 i S-RM-3, aby uniknąć nieuprawnionego wartościowania urządzeń na podstawie prezentowanych wyników. Wyniki pomiarów hałasu podczas badań głowy, kręgosłupa i serca zamieszczono w tabeli 1 i na rys. 14. Wartość maksymalnego poziomu dźwięku A zawierała się w zakresie 69,8106,8, szczytowego poziomu dźwięku C w zakresie 98116,7, a równoważnego poziomu dźwięku A w zakresie 69,896,3. Badanie trwało od 26 minut 20 sekund do 1 godziny 10 minut i 12 sekund. Profil zmienności poziomu dźwięku A hałasu wytwarzanego przez skanery charakteryzował się znaczną zmiennością zarówno w trakcie, jak i między mi (rys. 1). W przebiegu zarejestrowanym przy diagnostyce głowy (rys. 1a i 1c) wydzielono przedziały czasu, w których hałas można uznać za prawie stały, przy czym podczas pojedynczego poziomy dźwięków A w kolejnych przedziałach czasu mogą być zbliżone (rys. 1c) lub różnić się w zakresie kilkudziesięciu decybeli (rys. 1. W przypadku innych badań hałas generowany przez skanery może mieć charakter nieregularnie powtarzających się zdarzeń akustycznych o długości pojedynczych sekund (rys. 1. Ponieważ przebieg i czas trwania poszczególnych etapów w S-RM ustalano indywidualnie dla każdego pacjenta, wartości równoważnych poziomów dźwięku A w poszczególnych ch różniły się, nawet dla badań tego samego rodzaju. Analizując wyniki badań poziomu ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych, obserwuje się skupienie największej części energii akustycznej w zakresie średnich częstotliwości akustycznych w przedziale Hz (rys. 2). W większości zmierzonych poziomów hałasów dominują składowe częstotliwościowe z zakresu pasm tercjowych o częstotliwościach środ- Tabela 1 Wyniki pomiarów hałasu wytwarzanego przez S-RM 1,5T w trakcie badań diagnostycznych Urządzenie S-RM-1 Nr S-RM-2 3 S-RM-3 Rodzaj Czas trwania Tp [s] L Aeq, Tp L Amax L Cpeak 1 głowa 24 84,7 93,8 108,1 2 serce ,8 81,4 102,1 4 kręgosłup odcinek lędźwiowy głowa z kontrastem ,1 93,9 106, ,7 106,8 116,7 5 głowa 15 96,
3 c) Poziom dźwięku A Poziom dźwięku A Curaor: t[1]=5s (12:20'55) Lev=52, Poziom dźwięku A Poziom ciśnienia akustycznego Rys. 1 Zmiany poziomu dźwięku A w funkcji czasu, w trakcie : głowy (S-RM-1, badanie 1), serca (S-RM-2, badanie 2), c) głowy (S-RM-3, badanie 5) Rys. 4 Przebiegi czasowe zmian ciśnienia akustycznego sygnału zarejestrowanego w trakcie pomiarów (S-RM-1, badanie nr 1) odpowiadające wycinkowi pomiarów wskazanych na rys. 1a strzałką: seria paczek impulsów ( oraz szczegóły paczki impulsów ( Częstotliwość środkowa pasma tercjowego [Hz] Poziom ciśnienia akustycznego 90 Częstotliwość środkowa pasma tercjowego [Hz] Rys. 2 Poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach tercjowych hałasu emitowanego przez skaner w trakcie głowy: S-RM-1, badanie 1, S-RM-3, badanie 5 Rys. 3 Widmo hałasu dla odcinka czasu odpowiadającego wycinkowi pomiarów wskazanemu na rys. 1a strzałką 294 kowych 0 i 6 Hz. Rysunek 3 przedstawia widmo hałasu wytwarzanego przez skaner w przedziale czasu, dla którego odnotowano najwyższe poziomy dźwięku A, co odpowiada fragmentowi wykresu wskazanemu na rys. 1a strzałką. Dominująca składowa hałasu w tym przedziale czasu charakteryzuje się częstotliwością 555 Hz (rys. 2). Na rysunku 4 przedstawiono przebiegi czasowe sygnału akustycznego zarejestrowane w czasie odpowiadającym pomiarom wskazanym na rys. 1a strzałką. Sygnał ten składa się z wielu trwających 0,15 s paczek impulsów, powtarzających się cyklicznie co ok. 0,3 s (rys. 4), odpowiadających pojedynczym impulsom prądu zasilającego cewki gradientowe. Ocena zagrożenia hałasem w pracowniach rezonansu magnetycznego Oceniając zagrożenie hałasem w środowisku pracy, należy porównać wartości zmierzonych lub wyznaczonych wielkości charakteryzujących hałas w środowisku pracy z ich wartościami dopuszczalnymi, a także z wartościami tzw. progów działania. Do oceny narażenia pracowników zdefiniowane są trzy wielkości charakteryzujące hałas w środowisku pracy [2, 6, 7]: poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy (LEX,8h) lub przeciętnego tygodniowego, określonego w kodeksie pracy, wymiaru czasu pracy (LEX,w), maksymalny poziom dźwięku A (L Amax), szczytowy poziom dźwięku C (LCpeak). Wartości maksymalnego poziomu dźwięku A i szczytowego poziomu dźwięku C uzyskiwane są bezpośrednio z pomiarów hałasu. Wartość poziomu ekspozycji na hałas odniesiona do 8-godzinnego dnia pracy (LEX,8h) wyznaczana jest najczęściej na podstawie jednego lub więcej pomiarów równoważnego (uśrednionego energetycznie) poziomu dźwięku A (L Aeq) zgodnie z zależnością [2, 8, 9]:
4 L T e = L (1) T + EX, 8h Aeq, T 10 lg e 0 gdzie: L Aeq,Te poziom równoważny w, wyznaczony dla czasu ekspozycji T e w sekundach, T 0 czas odniesienia równy 280 s (= 8 godz.). Równoważny poziom dźwięku A może być wyznaczany na podstawie pomiaru w czasie ekspozycji T e lub obliczany na podstawie kilku pomiarów poziomów równoważnych w wybranych przedziałach czasu T i, krótszych niż czas ekspozycji. Jeśli narażenie na hałas nie jest takie samo w poszczególnych dniach tygodnia, należy zamiast poziomu ekspozycji na hałas, odniesiony do 8-godzinnego dnia pracy (L EX,8h ) posłużyć się poziomem ekspozycji na hałas odniesiony do tygodnia pracy (L EX,w ), wyznaczanym zgodnie z zależnością: L EX n 0,1 ( L EX,8h ) i 1, w = 10 lg 10 5 i= 1 (2) Określone w przepisach wartości dopuszczalne wielkości charakteryzujących hałas dla ogółu pracowników wynoszą [66]: L EX,8h,dop (L EX,w ) = 85, L Amax,dop = 115, L Cpeak,dop = 135. W odrębnych przepisach zdefiniowano również wartości dopuszczalne hałasu dla innych grup pracowników, w tym kobiet w ciąży [99]: L EX,8h,dopK = 65, L Amax,dopK = 110, L Cpeak,dopK = 1. W rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 5 sierpnia 2005 r., w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne, zostały zdefiniowane wartości tzw. progów działania dla wielkości charakteryzujących hałas, które wynoszą [10]: dla L EX,8h, dla L Cpeak 135. Po przekroczeniu progów działania pracodawca ma obowiązek dostarczyć pracownikom ochronniki słuchu do dobrowolnego stosowania. Stosowanie ochronników w hałasie, którego poziom odniesiony do 8-godzinnego dnia pracy przekracza (lecz nie sięga jeszcze wartości dopuszczalnej), jest zalecane, ponieważ długotrwałe narażenie na hałas o takich poziomach może prowadzić do uszkodzenia słuchu. Podczas oceny zagrożeń hałasem należy również zwrócić uwagę na to, czy hałas nie ma charakteru impulsowego. Hałas impulsowy jest szczególnie szkodliwy dla słuchu, gdyż w przypadku tego rodzaju hałasu nie działa naturalny mechanizm obronny narządu słuchu, jakim jest tzw. odruch strzemiączkowy ograniczający przepływ energii akustycznej do ucha wewnętrznego. Ponadto uszkodzenie słuchu w przypadku hałasu impulsowego może wystąpić nawet przy krótkotrwałej ekspozycji. Pracownicy w trakcie z wykorzystaniem S-RM przebywają najczęściej poza pomieszczeniami skanera, gdzie hałas pochodzący od S-RM jest w dużym stopniu stłumiony, ale dodatkowymi źródłami hałasu mogą być komputery, urządzenia odsłuchowe i klimatyzacyjne. Można przyjąć zatem, że poziom dźwięku A w pomieszczeniach obsługi skanera najczęściej nie przekracza, co potwierdzają początkowe wyniki rejestracji (rys. 1) reprezentujące poziom hałasu przed rozpoczęciem diagnostyki, i tym samym nie stanowi on zagrożenia dla zdrowia. Aby na podstawie uzyskanych pomiarów ocenić ewentualne zagrożenie wynikające z narażenia na hałas pracownika, który przebywa w trakcie w pobliżu S-RM, należy przyjąć założenia dotyczące rodzaju wykonywanych badań i czasu ich trwania. Z danych przedstawionych w tabeli 1 wynika, że najwyższa zmierzona wartość maksymalnego poziomu dźwięku A wynosi 106,8, a najwyższa wartość zmierzonego szczytowego poziomu dźwięku C wynosi 116,7. Nie przekraczają one zatem wartości dopuszczalnych ustalonych dla ogółu pracowników. Należy jednak zauważyć, że pomiar tych wartości prowadzony był w odległości ok. 2 m od miejsca, w którym w czasie może przebywać pacjent lub towarzyszący mu pracownik. Jeśli osoba obecna przy badaniu będzie znajdowała się w mniejszej odległości od skanera, np. 1 m, można spodziewać się poziomów wyższych o ok. 36. Poziomy te nie będą przekraczały wartości dopuszczalnej szczytowego poziomu dźwięku C i maksymalnego poziomu dźwięku A, mogą jednak przekraczać połowę wartości dopuszczalnej maksymalnego poziomu dźwięku A. Przekroczenie połowy wartości dopuszczalnej oznacza konieczność podjęcia działań ograniczających narażenie. Należy się również spodziewać, że w wielu przypadkach zostanie przekroczona wartość dopuszczalna maksymalnego poziomu dźwięku A określona dla kobiet w ciąży. Bardziej złożona jest ocena zagrożenia wynikającego z długotrwałego oddziaływania hałasu wytwarzanego przez S-RM. Zmierzone wartości równoważnego poziomu dźwięku A osiągają wartości dochodzące do 96,3. Na podstawie zależności (1) można oszacować, że codzienna ekspozycja na hałas nie powinna przekraczać 2128 s, czyli ok. 35 min, aby nie przekroczyć dopuszczalnej wartości poziomu ekspozycji na hałas odniesionego do 8-godzinnego dnia pracy (założono, że wyznaczony dla pozostałych okresów czasu równoważny poziom dźwięku A wynosi ). Aby nie została przekroczona dzienna wartość progu działania wynosząca, narażenie na hałas nie powinno trwać dłużej niż 668 s, czyli ok. 11 min. Można zatem stwierdzić, że ekspozycja na hałas pracownika, który codziennie wykonywałby badanie numer 5 (trwające najkrócej z prezentowanych przykładów 15 s), nie narazi go na przekroczenie wartości dopuszczalnych, ale będzie na tyle duża, że wskazane jest, aby stosował on ochronniki słuchu. Parametry hałasu wytwarzanego przez S-RM zależą od rodzaju wykonywanego i jego poszczególnych sekwencji, należy się zatem spodziewać, że narażenie pracownika na hałas będzie różne w poszczególnych dniach tygodnia. Z tego względu należy ocenić poziom ekspozycji na hałas odniesiony do tygodnia pracy. Załóżmy, że w kolejnych dniach tygodnia pracownik będzie przebywał w pobliżu skanera w trakcie wykonywania badań oznaczonych w tabeli 1 kolejnymi numerami. W pozostałym czasie pracy równoważny poziom dźwięku A dźwięków oddziałujących wynosi. Wyznaczone poziomy ekspozycji na hałas odniesione do 8-godzinnego dnia pracy dla poszczególnych dni miałyby następujące wartości: 74 (pracownik przebywa w pobliżu skanera przy jednym badaniu nr 1 w ciągu tego dnia, w trakcie pozostałej części dnia brak narażenia na hałas), 62 (badanie 2), 79 (badanie 3), 84 (badanie 4), 84 (badanie 5). Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do tygodnia pracy wyznaczony z zależności (2) wyniósłby wtedy 81, a zatem przekraczałby wartość progu działania. Zakładając jednak, że pracownik podczas badań przebywałby w bliższej odległości od skanera niż odległość, w której wykonywano pomiary, a rejestrowane poziomy równoważne dźwięku A byłyby o 3 wyższe, otrzymalibyśmy poziomy ekspozycji na hałas odniesione do 8-godzinnego dnia pracy wynoszące odpowiednio: 77, 65, 82, 87 i 87. Wyznaczony na tej podstawie poziom ekspozycji na hałas odniesiony do tygodnia pracy wynosi 84, co przekracza wartość progu działania i połowę wartości dopuszczalnej określonej dla tej wielkości. Ekspozycja na taki hałas niesie już ze sobą ryzyko uszkodzeń słuchu i zalecane jest stosowanie ochronników słuchu lub ograniczenie ekspozycji przy użyciu innych środków i metod. Oceniając zagrożenia związane z hałasem wytwarzanym przez skanery rezonansu magnetycznego, należy również wziąć pod uwagę jego impulsowy charakter. Zagrożenie wynikające z tego rodzaju hałasu może być groźniejsze niż wynikałoby to z oceny przeprowadzonej na podstawie wyłącznie wielkości charakteryzujących hałas. 295
5 Podsumowanie Przedstawione wyniki badań pokazują, że poziomy ciśnienia akustycznego hałasu wytwarzanego przez pracujący S-RM w czasie badań diagnostycznych mogą znacznie się różnić: od 69,8 do 106,8. Duża zmienność hałasu powoduje, że dokładna ocena zagrożenia hałasem jest zagadnieniem trudnym. Przedstawione w artykule rozważania wskazują jednak na możliwość poważnego zagrożenia słuchu pracowników znajdujących się w pobliżu pracującego skanera. Wartości maksymalnego poziomu dźwięku A mogą w pobliżu skanera przekraczać połowę wartości dopuszczalnej. Codzienne przebywanie w pobliżu skanera tylko w ciągu jednego może prowadzić do przekroczenia wartości progów działania lub nawet wartości dopuszczalnej określonej dla poziomu ekspozycji na hałas odniesionego do 8-godzinnego dnia pracy. Z przedstawionych badań i obliczeń można również wywnioskować, że w razie regularnego przebywania przy pracującym S-RM narażenie na hałas przekracza przyjęte wartości dopuszczalne poziomu ekspozycji na hałas odniesionego do 8-godzinnego dnia pracy. Niezbędne zatem w takim przypadku jest ograniczenie narażenia indywidualnego na hałas do wartości dopuszczalnej za pomocą odpowiednio dobranych ochronników słuchu lub przez zastosowanie innych metod [11]. Badania pilotażowe wartości maksymalnego poziomu dźwięku A i poziomu ekspozycji na hałas odniesionego do 8-godzinnego dnia pracy dowiodły, że nawet krótka ekspozycja może spowodować przekroczenie wartości dopuszczalnych hałasu określonych dla kobiet w ciąży. Odrębną kwestią są zagrożenia z powodu hałasu dla pacjentów badanych za pomocą S-RM. Są oni narażeni na jednokrotną ekspozycję na hałas trwającą najczęściej od 20 minut do 1 godziny. Jak pokazują wyniki badań, szczytowe poziomy ciśnienia akustycznego we wnętrzu niektórych skanerów mogą dochodzić nawet do 138, co może prowadzić do poważnego zagrożenia słuchu [12]. Należy więc chronić słuch pacjentów, stosując ochronniki słuchu, o ile jest to możliwe ze względu na prowadzone badanie diagnostyczne. Oddziaływanie hałasu na pacjenta jest istotnym problemem w trakcie badań funkcjonalnych: jest czynnikiem nie tylko niekorzystnie oddziałującym na narząd słuchu pacjenta, lecz także utrudniającym interpretację wyników badań ze względu na wspomniane oddziaływanie fizjologiczne. Literatura 1. J. Karpowicz, K. Gryz: Zagrożenia zawodowe dla personelu medycznego obsługującego rezonans magnetyczny, Inżynieria Biomedyczna Acta-Bio- -Optica et Informatica Medica, vol. 14, 2008, s Z. Engel, D. Koradecka, D. Augustyńska, P. Kowalski, L. Morzyński, J. Żera: Zagrożenia wibroakustyczne, [w:] D. Koradecka (red.): Bezpieczeństwo i higiena pracy, CIOP PIB, Warszawa J. Żera: Percepcja dźwięku przy prawidłowym i uszkodzonym funkcjonowaniu ucha wewnętrznego, CIOP, Warszawa M. Śliwińska-Kowalska (red): Profilaktyka zawodowych uszkodzeń słuchu. Poradnik dla lekarzy, Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera, Łódź E.A. Moore, E.D. Scurr: British Association of MR Radiographers (BAMRR) safety survey 2005: potential impact of European Union (EU) Physical Agents Directive (PAD) on electromagnetic fields (EMF), J Magn Reson Imaging, vol. 26, 2007, s Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, Dz.U. 2002, nr 217, poz PN-N-017:1994 Hałas Dopuszczalne wartości parametrów hałasu w środowisku pracy Wymagania dotyczące wykonywania pomiarów. 8. PN-EN ISO 9612:2011 Akustyka Wyznaczanie zawodowej ekspozycji na hałas Metoda techniczna. 9. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych kobietom, Dz.U. 1996, nr 114, poz Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 5 sierpnia 2005 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne, Dz.U nr 157 poz K. Majchrzycka, A. Pościk (red.): Dobór środków ochrony indywidualnej, CIOP-PIB, Warszawa M.E. Ravicz, J.R. Melcher, N.Y. Kiang: Acoustic noise during functional magnetic resonance imaging, J Acoust Soc Am, vol. 108, 2000, s otrzymano / received: wersja poprawiona / revised version: zaakceptowano / accepted: Podziękowania dla pracowników placówek diagnostyki rezonansu magnetycznego za pomoc przy wykonywaniu pomiarów. Publikacja opracowana na podstawie wyników II etapu programu wieloletniego "Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy", finansowanego w latach w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego/Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Koordynator programu Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy. 296
HAŁAS W ŚRODOWISKU PRACY
HAŁAS W ŚRODOWISKU PRACY zagrożenia i profilaktyka Zagrożenie hałasem w środowisku pracy Zatrudnieni w warunkach zagrożenia czynnikami szkodliwymi i uciążliwymi w 2010 r. Zagrożenie hałasem w środowisku
HAŁAS W ŚRODOWISKU PRACY
HAŁAS W ŚRODOWISKU PRACY zagrożenia i profilaktyka Hałas Każdy niepożądany dźwięk, który może być uciążliwy, albo szkodliwy dla zdrowia lub zwiększać ryzyko wypadku przy pracy Zagrożenie hałasem w środowisku
Przepisy prawne i normy UE oraz krajowe dotycz¹ce ochrony przed ha³asem w œrodowisku pracy
WYŻSZA SZKOŁA ZARZĄDZANIA OCHRONĄ PRACY W KATOWICACH II Konferencja Naukowa HAŁAS W ŚRODOWISKU Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie Przepisy prawne i normy UE oraz
Metodyka badań hałasu w zakresie słyszalnym, infradźwiękowym i ultradźwiękowym na stanowiskach pracy przy wydobyciu gazu łupkowego
Metodyka badań hałasu w zakresie słyszalnym, infradźwiękowym i ultradźwiękowym na stanowiskach pracy przy wydobyciu gazu łupkowego Metodyka badań hałasu na stanowiskach pracy przy wydobyciu gazu łupkowego
Układ aktywnej redukcji hałasu przenikającego przez przegrodę w postaci płyty mosiężnej
Układ aktywnej redukcji hałasu przenikającego przez przegrodę w postaci płyty mosiężnej Paweł GÓRSKI 1), Emil KOZŁOWSKI 1), Gracjan SZCZĘCH 2) 1) Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy
Promieniowanie elektromagnetyczne w środowisku pracy. Ocena możliwości wykonywania pracy w warunkach oddziaływania pól elektromagnetycznych
Promieniowanie elektromagnetyczne w środowisku pracy Ocena możliwości wykonywania pracy w warunkach oddziaływania pól elektromagnetycznych Charakterystyka zjawiska Promieniowanie elektromagnetyczne jest
Słyszenie w środowisku
Słyszenie w środowisku Wykład II Wpływ hałasu na organizm ludzki słuchowe efekty Anna Preis, email: apraton@amu.edu.pl 2.03.2016 Plan wykładu Natura dźwięku i hałasu: różnice w percepcji dźwięku i hałasu
Hałas słyszalny w środowisku pracy. Ocena możliwości wykonywania pracy
4. Hałas słyszalny w środowisku pracy. Ocena możliwości wykonywania 1 Hałas słyszalny w środowisku pracy Ocena możliwości wykonywania pracy 4.1. Charakterystyka zjawiska Środowisko akustyczne obejmuje
Wymagania akustyczne jakie powinno spełniać środowisko pracy dotyczące hałasu pod względem możliwości wykonywania prac wymagających koncentracji uwagi
Wymagania akustyczne jakie powinno spełniać środowisko pracy dotyczące hałasu pod względem możliwości wykonywania prac wymagających koncentracji uwagi dr inż. Witold Mikulski, mgr inż. Izabela Warmiak
Hałas maszyn i środowisko pracy
Krzywe korekcyjne, charakterystyki dynamiczne Hałas maszyn i środowisko pracy Czułość ucha ludzkiego jest największa dla dźwięków o częstotliwościach z przedziału od 800Hz do 4000Hz. Ze względu na to,
Wiadomości o hałasie w środowisku pracy
Wiadomości o hałasie w środowisku pracy Maciej Łabęda Hałasem został określony każdy niepożądany dźwięk, który może być uciążliwy albo szkodliwy dla zdrowia lub zwiększać ryzyko wypadku w pracy - rozporządzenie
Określenie stanowisk pracy, na których występuje zagrożenie hałasem przy poszukiwaniu i wydobyciu gazu łupkowego
Opracowano na podstawie wyników III etapu programu wieloletniego pn. Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy, finansowanego w latach 2014-2016 w zakresie zadań służb państwowych przez Ministerstwo Pracy
Procedura techniczna wyznaczania poziomu mocy akustycznej źródeł ultradźwiękowych
Procedura techniczna wyznaczania poziomu mocy akustycznej źródeł ultradźwiękowych w oparciu o pomiary poziomu ciśnienia akustycznego w punktach pomiarowych lub liniach omiatania na półkulistej powierzchni
SYSTEM ZDALNEGO MONITORINGU PARAMETRÓW WIBROAKUSTYCZNYCH ŚRODOWISKA PRACY Z WYKORZYSTANIEM ŹRÓDEŁ ENERGII ODNAWIALNEJ DO JEGO ZASILANIA
dr inż. Leszek MORZYŃSKI mgr inż. Grzegorz SZCZEPAŃSKI SYSTEM ZDALNEGO MONITORINGU PARAMETRÓW WIBROAKUSTYCZNYCH ŚRODOWISKA PRACY Z WYKORZYSTANIEM ŹRÓDEŁ ENERGII ODNAWIALNEJ DO JEGO ZASILANIA Materiały
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI I PRACY
Dz.U.05.157.1318 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI I PRACY z dnia 5 sierpnia 2005 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne (Dz.
Innowacyjne metody redukcji hałasu Dariusz Pleban
Innowacyjne metody redukcji hałasu Dariusz Pleban Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy Plan wystąpienia 1. Wprowadzenie 2. Hałas w liczbach 3. Przykłady innowacyjnych rozwiązań
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1115
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1115 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 7 Data wydania: 19 września 2014 r. Nazwa i adres EWA NICGÓRSKA-DZIERKO
Procedura orientacyjna wyznaczania poziomu mocy akustycznej źródeł ultradźwiękowych
Procedura orientacyjna wyznaczania poziomu mocy źródeł ultradźwiękowych w oparciu o pomiary poziomu ciśnienia akustycznego w punktach pomiarowych lub metodą omiatania na powierzchni pomiarowej prostopadłościennej
P 13 HAŁAS NA STANOWISKU PRACY
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA w Nowym Sączu P 13 HAŁAS NA STANOWISKU PRACY Spis treści 1. Pojęcia i parametry dźwięku 2. Wartości dopuszczalne hałasu 3. Pomiary hałasu 4. Wnioski Zespół ćwiczeniowy:
OCENA ZAGROŻENIA HAŁASEM NA STANOWISKU PRACY
LABORATORIUM WIBROAKUSTYKI MASZYN Wydział Budowy Maszyn i Zarządzania Instytut Mechaniki Stosowanej Zakład Wibroakustyki i Bio-Dynamiki Systemów Ćwiczenie nr 1 Cel ćwiczenia: OCENA ZAGROŻENIA HAŁASEM NA
Metodyka badań hałasu w zakresie słyszalnym, infradźwiękowym i ultradźwiękowym na stanowiskach pracy przy poszukiwaniu i wydobyciu gazu łupkowego
Metodyka badań hałasu w zakresie słyszalnym, infradźwiękowym i ultradźwiękowym na stanowiskach pracy przy poszukiwaniu i wydobyciu gazu łupkowego dr inż. Witold Mikulski, mgr inż. Izabela Warmiak (wimik@ciop.pl)
Ocena ryzyka związanego z występowaniem czynników mierzalnych w środowisku pracy
1 12. Ocena ryzyka związanego z występowaniem czynników mierzalnych w środowisku pracy Ocena ryzyka związanego z występowaniem czynników mierzalnych w środowisku pracy 12.1. Ryzyko zawodowe 12.1.1. Istota
Metoda pomiarowo-obliczeniowa skuteczności ochrony akustycznej obudów dźwiękoizolacyjnych źródeł w zakresie częstotliwości khz
Metoda pomiarowo-obliczeniowa skuteczności ochrony akustycznej obudów dźwiękoizolacyjnych źródeł w zakresie częstotliwości 20 40 khz dr inż. Witold Mikulski 2018 r. Streszczenie Opisano metodę pomiarowo-obliczeniową
Hałas przy zgrzewaniu ultradźwiękowym metali. dr inż. Jolanta Matusiak mgr Piotr Szłapa mgr inż. Joanna Wyciślik
Hałas przy zgrzewaniu ultradźwiękowym metali dr inż. Jolanta Matusiak mgr Piotr Szłapa mgr inż. Joanna Wyciślik Charakterystyka procesu zgrzewania ultradźwiękowego Hałas słyszalny i hałas ultradźwiękowy
Działania służby medycyny pracy w aspekcie profilaktyki narażenia na hałas w miejscu pracy
Działania służby medycyny pracy w aspekcie profilaktyki narażenia na hałas w miejscu pracy Katarzyna Skręt Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy w Rzeszowie Hałas Dźwięk wrażenie słuchowe, spowodowane falą
POMIARY HAŁASU. 1. Metody pomiaru hałasu
POMIARY HAŁASU Podstawowym celem pomiarów hałasu w środowisku pracy jest określenie ryzyka uszkodzenia zdrowia. Pomiary parametrów akustycznego środowiska pracy mogą być także wykonywane w innych celach,
Hałas na stanowisku pracy
Hałas na stanowisku pracy Temat: Warunki akustyczne w pomieszczeniu. 1. Przedmiot. Pomiar i ocena hałasu metodą orientacyjną, w miejscu przebywania ludzi na stanowisku pracy. 2. Zastosowanie - badanie
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 900
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 900 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 9 Data wydania: 22 stycznia 2018 r. Nazwa i adres MILAB Czesław
dr inż. Leszek MORZYŃSKI SYSTEM ZDALNEGO NADZORU UŻYTKOWANIA NAUSZNIKÓW PRZECIWHAŁASOWYCH Materiały informacyjne
dr inż. Leszek MORZYŃSKI SYSTEM ZDALNEGO NADZORU UŻYTKOWANIA NAUSZNIKÓW PRZECIWHAŁASOWYCH Materiały informacyjne Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy Warszawa 2013 Wprowadzenie
WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKÓW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY
Załącznik nr 2 WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKÓW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY A. Hałas i hałas ultradźwiękowy 1. Hałas 1.1. Hałas w środowisku pracy jest
KSZTAŁTOWANIE OPTYMALNYCH WARUNKÓW PRACY PRZY WYSTĘPOWANIU HAŁASU ZAWODOWEGO I POZAZAWODOWEGO
KSZTAŁTOWANIE OPTYMALNYCH WARUNKÓW PRACY PRZY WYSTĘPOWANIU HAŁASU ZAWODOWEGO I POZAZAWODOWEGO Teresa LIS, Krzysztof NOWACKI, Krystyna BENTKOWSKA-SENATOR HAŁAS jeden z czynników, który ma szczególnie negatywne
ANALiZA WPŁYWU PARAMETRÓW SAMOLOTU NA POZiOM HAŁASU MiERZONEGO WEDŁUG PRZEPiSÓW FAR 36 APPENDiX G
PRACE instytutu LOTNiCTWA 221, s. 115 120, Warszawa 2011 ANALiZA WPŁYWU PARAMETRÓW SAMOLOTU NA POZiOM HAŁASU MiERZONEGO WEDŁUG PRZEPiSÓW FAR 36 APPENDiX G i ROZDZiAŁU 10 ZAŁOżEń16 KONWENCJi icao PIotr
Załącznik nr 6 do Regulaminu Pracy ppup Poczta Polska
Załącznik nr 6 do Regulaminu Pracy ppup Poczta Polska Wykaz prac wzbronionych pracownikom młodocianym oraz rodzaje prac i wykaz stanowisk pracy dozwolonych pracownikom młodocianym w celu odbywania przygotowywania
HAŁAS W ŚRODOWISKU PRACY
Materiały szkoleniowe HAŁAS W ŚRODOWISKU PRACY ZAGROŻENIA I PROFILAKTYKA Serwis internetowy BEZPIECZNIEJ CIOP-PIB 1. Wprowadzenie zagrożenie hałasem w środowisku pracy Hałasem określa się każdy niepożądany
Pomiar poziomu hałasu emitowanego przez zespół napędowy
POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Katedra Budowy i Eksploatacji Maszyn Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu: EKSPLOATACJA MASZYN Pomiar poziomu hałasu emitowanego przez zespół napędowy
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1115
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1115 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 6 Data wydania: 4 września 2013 r. Nazwa i adres EWA NICGÓRSKA-DZIERKO
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 286
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 286 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 22 Data wydania: 11 lipca 2016 r. Nazwa i adres: OŚRODEK BADAŃ
KLIMAT AKUSTYCZNY W WYBRANYCH TYPACH TRAMWAJÓW NA POSTOJU ACOUSTIC CLIMATE IN SELECTED TYPES OF TRAMS MEASURED AT A TRAM DEPOT
MAŁGORZATA ORCZYK, FRANCISZEK TOMASZEWSKI * KLIMAT AKUSTYCZNY W WYBRANYCH TYPACH TRAMWAJÓW NA POSTOJU ACOUSTIC CLIMATE IN SELECTED TYPES OF TRAMS MEASURED AT A TRAM DEPOT Streszczenie Abstract W artykule
OCENA HAŁASU NA STANOWISKU MOTORNICZEGO WYBRANYCH TYPÓW TRAMWAJÓW
PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 119 Transport 2017 Małgorzata Orczyk Politechnika Poznańska, Wydział Maszyn Roboczych i Transport, Instytut Silników Spalinowych i Transportu OCENA HAŁASU NA
OCENA EKSPOZYCJI NA HAŁAS EMITOWANY PRZEZ TURBINY WIATROWE NA STANOWISKACH PRACY W POBLIŻU FARMY WIATROWEJ
OCENA EKSPOZYCJI NA HAŁAS EMITOWANY PRZEZ TURBINY WIATROWE NA STANOWISKACH PRACY W POBLIŻU FARMY WIATROWEJ Autor: Dariusz Pleban ("Rynek Energii" - czerwiec 2016) Słowa kluczowe: hałas, hałas infradźwiękowy,
HAŁAS W ŚRODOWISKU PRACY
Materiały szkoleniowe HAŁAS W ŚRODOWISKU PRACY ZAGROŻENIA I PROFILAKTYKA Serwis internetowy BEZPIECZNIEJ CIOP-PIB 1. Wprowadzenie zagrożenie hałasem w środowisku pracy Hałasem określa się każdy niepożądany
Zestaw ćwiczeń laboratoryjnych z Biofizyki dla kierunku elektroradiologia w roku akademickim 2017/2018.
Zestaw ćwiczeń laboratoryjnych z Biofizyki dla kierunku elektroradiologia w roku akademickim 2017/2018. w1. Platforma elearningowa stosowana na kursie. w2. Metodyka eksperymentu fizycznego - rachunek błędów.
POMIARY HAŁASU I WIBRACJI W REJONIE PRZYSZŁEJ INWESTYCJI PRZY UL. 29 LISTOPADA W KRAKOWIE
POMIARY HAŁASU I WIBRACJI W REJONIE PRZYSZŁEJ INWESTYCJI PRZY UL. 29 LISTOPADA W KRAKOWIE Wykonał dr inż. Lesław Stryczniewicz Kraków kwiecień 2014 2 Spis treści 1. Pomiary akustyczne... 3 2. Pomiary drgań...
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 286
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 286 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 23 Data wydania: 4 września 2017 r. Nazwa i adres: OŚRODEK BADAŃ
OCENA POZIOMU HAŁASU W WYBRANYCH WYŁUSZCZARNIACH NASION
Konferencja Problemy gospodarki energią i środowiskiem w rolnictwie, leśnictwie i przemyśle spożywczym 13-14 Września 2016 Wydział Inżynierii Produkcji SGGW w Warszawie Monika Aniszewska, Arkadiusz Gendek,
Protokół z wykonania pomiarów hałasu przy linii kolejowej nr 8 na odcinku Okęcie Czachówek.
Protokół z wykonania pomiarów hałasu przy linii kolejowej nr 8 na odcinku Okęcie Czachówek. Zleceniodawca: JACOBS POLSKA Al. Niepodległości 58 02-626 Warszawa Kraków, listopad 2011 1 SPIS TREŚCI 1 WSTĘP...
REDUKCJA HAŁASU NA PRZYKŁADZIE ZESPOŁU PODAJNIKÓW I DRUKAREK
REDUKCJA HAŁASU NA PRZYKŁADZIE ZESPOŁU PODAJNIKÓW I DRUKAREK Wiesław FIEBIG, Instytut Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn, Politechnika Wrocławska, ul. Łukaszewicza 7/9, 51-377 Wrocław, wiesław.fiebig@pwr.wroc.pl
Problematyka ochrony słuchu i oceny zagrożenia hałasem wytwarzanym przez broń palną
MŁYŃSKI Rafał 1 KOZŁOWSKI Emil 2 Problematyka ochrony słuchu i oceny zagrożenia hałasem wytwarzanym przez broń palną WSTĘP Ochrona słuchu jest niezwykle istotna w przypadku wszelkich zajęć, podczas których
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 286
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 286 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 24 Data wydania: 7 września 2018 r. Nazwa i adres: OŚRODEK BADAŃ
XIII PMzA NTL Wyniki wstępne ed w yniki bez kw alifikacji 0,34
XIII PMzA NTL-2014-3 Wyniki wstępne ed.2014-12-09 Program B1 L EX, 8h n 7 n 8 +s pop. 0,29 +s pop. 0,19 +s pop. 0,34 -s pop. -0,31 -s pop. -0,19 -s pop. -0,37 D pop. 0,8 D pop. 0,5 D pop. 0,8 L ś r. 71,1
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1100
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1100 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 12, Data wydania: 8 listopada 2017 r. Nazwa i adres AB 1100
LABORATORIUM. Pomiar poziomu mocy akustycznej w komorze pogłosowej. Instrukcja do zajęć laboratoryjnych
LABORATORIUM Pomiar poziomu mocy akustycznej w komorze pogłosowej Instrukcja do zajęć laboratoryjnych Kraków 2010 Spis treści 1. Wstęp...3 2. Wprowadzenie teoretyczne...4 2.1. Definicje terminów...4 2.2.
POMIARY I ANALIZA HAŁASU NA STANOWISKU PRACY
INSTYTUT KONSTRUKCJI MASZYN KIERUNEK: INŻYNIERIA BEZPIECZEŃSTWA PRZEDMIOT: POMIARY I ANALIZA HAŁASU PRZEMYSŁOWEGO POMIARY I ANALIZA HAŁASU NA STANOWISKU PRACY POMIARY I ANALIZA HAŁASU NA STANOWISKU PRACY
ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW. z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet.
ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet. (Dz. U. z dnia 27 września 1996 r.) Na podstawie art. 176 Kodeksu
Oddziaływanie hałasu na człowieka w środowisku pracy i życia, metody ograniczania. dr inż. Grzegorz Makarewicz
Oddziaływanie hałasu na człowieka w środowisku pracy i życia, metody ograniczania dr inż. Grzegorz Makarewicz 200000000 µpa 20000000 µpa Młot pneumatyczny 2000000 µpa 200000 µpa Pomieszczenie biurowe 20000
Anna Szabłowska. Łódź, r
Rozporządzenie MŚ z dnia 30 października 2003r. W sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych oraz sposobów sprawdzania dotrzymywania tych poziomów (Dz.U. 2003 Nr 192 poz. 1883) 1 Anna Szabłowska
OKREŚLENIE WPŁYWU WYŁĄCZANIA CYLINDRÓW SILNIKA ZI NA ZMIANY SYGNAŁU WIBROAKUSTYCZNEGO SILNIKA
ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2008 Seria: TRANSPORT z. 64 Nr kol. 1803 Rafał SROKA OKREŚLENIE WPŁYWU WYŁĄCZANIA CYLINDRÓW SILNIKA ZI NA ZMIANY SYGNAŁU WIBROAKUSTYCZNEGO SILNIKA Streszczenie. W
Przygotowała: prof. Bożena Kostek
Przygotowała: prof. Bożena Kostek Ze względu na dużą rozpiętość mierzonych wartości ciśnienia (zakres ciśnień akustycznych obejmuje blisko siedem rzędów wartości: od 2x10 5 Pa do ponad 10 Pa) wygodniej
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy 2)
Dz.U.2011.33.166 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy 2) (Dz. U. z dnia 16 lutego 2011 r.) Na podstawie
Zestaw ćwiczeń laboratoryjnych z Biofizyki dla kierunku Elektroradiologia w roku akademickim 2016/2017.
Zestaw ćwiczeń laboratoryjnych z Biofizyki dla kierunku Elektroradiologia w roku akademickim 2016/2017. w1. Platforma elearningowa stosowana na kursie. w2. Metodyka eksperymentu fizycznego - rachunek błędów.
Pola elektromagnetyczne
Materiały szkoleniowe Krzysztof Gryz, Jolanta Karpowicz Pracownia Zagrożeń Elektromagnetycznych CIOP PIB, Warszawa krgry@ciop.pl, jokar@ciop.pl +22 623 46 50 1. Czym są pola elektromagnetyczne? tzw. fizyczny
Autor: dr inż. Witold Mikulski 2017 r. Autor dziękuje Panu Jerzemu Kozłowskiemu za pomoc w wykonaniu badań
Wyniki badań poziomu mocy akustycznej, poziomu ciśnienia akustycznego emisji oraz charakterystyki kierunkowej emisji energii akustycznej wybranych przemysłowych technologicznych źródeł hałasu ultradźwiękowego
Bezpieczny sygnalizator akustyczny dla pojazdów uprzywilejowanych
Bezpieczny sygnalizator akustyczny dla pojazdów uprzywilejowanych Centralny Instytut Ochrony Pracy - PIB Warszawa ul. Czerniakowska 16 Sygnalizator pojazdu uprzywilejowanego jako źródło hałasu pojazd uprzywilejowany
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1100
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1100 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 10, Data wydania: 9 sierpnia 2016 r. Nazwa i adres AB 1100
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1100
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1100 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 14, Data wydania: 10 stycznia 2019 r. Nazwa i adres AB 1100
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 896
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 896 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 19 Data wydania: 14 grudnia 2018 r. Nazwa i adres GRUPA INTERLIS
Zadanie nr II-22: Opracowanie modelu aktywnego ustroju dźwiękochłonno-izolacyjnego o zmiennych tłumieniu i izolacyjności
Materiały informacyjne dotyczące wyników realizacji zadania badawczego pt: Opracowanie modelu aktywnego ustroju dźwiękochłonno-izolacyjnego o zmiennych Hałas jest jednym z najpowszechniej występujących
OCENA KLIMATU AKUSTYCZNEGO TRAMWAJU NA POSTOJU I PODCZAS JAZDY ASSESSMENT OF ACOUSTIC CLIMATE OF A TRAM AT A TRAM STOP AND DURING A RIDE
FRANCISZEK TOMASZEWSKI, MAŁGORZATA ORCZYK GRZEGORZ SZYMAŃSKI, BARTOSZ CZECHYRA OCENA KLIMATU AKUSTYCZNEGO TRAMWAJU NA POSTOJU I PODCZAS JAZDY ASSESSMENT OF ACOUSTIC CLIMATE OF A TRAM AT A TRAM STOP AND
Na podstawie art. 227 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.) zarządza się, co następuje:
LexPolonica nr 2461011. Stan prawny 2014-01-12 Dz.U.2011.33.166 (R) Badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1115
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1115 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 10 Data wydania: 6 listopada 2017 r. Nazwa i adres AB 1115
Mapa akustyczna Torunia
Mapa akustyczna Torunia Informacje podstawowe Mapa akustyczna Słownik terminów Kontakt Przejdź do mapy» Słownik terminów specjalistycznych Hałas Hałasem nazywamy wszystkie niepożądane, nieprzyjemne, dokuczliwe
Wykaz prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet
Z a ł ą c z n i k n r 1 R e g u l a m i n u Pra c y W A K A D E M I I S Z T U K P I Ę K N Y C H W G D A Ń S K U Wykaz prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet Załącznik do rozporządzenia
OCENA FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTWA W OBSZARZE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY Z WYKORZYSTANIEM WSKAŹNIKÓW WYNIKOWYCH I WIODĄCYCH
OCENA FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTWA W OBSZARZE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY Z WYKORZYSTANIEM WSKAŹNIKÓW WYNIKOWYCH I WIODĄCYCH MATERIAŁY INFORMACYJNE 1 WRZESIEŃ 2013 R. SPIS TREŚCI Na czym polega pomiar
Zarządzenie Nr 21/2015 Starosty Kolneńskiego z dnia 15 grudnia 2015r. w sprawie zmian w regulaminie pracy w Starostwie Powiatowym w Kolnie
Zarządzenie Nr 21/2015 w sprawie zmian w regulaminie pracy w Starostwie Powiatowym w Kolnie Na podstawie art.104 2 i art.104 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2014r., poz. 1502
IDENTYFIKACJA POZIOMU HAŁASU NA STANOWISKACH TECHNOLOGICZNYCH W ZAKŁADACH PRZERÓBKI KOPALŃ WĘGLA KAMIENNEGO
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 30 Zeszyt 3/1 2006 Aleksander Lutyński* IDENTYFIKACJA POZIOMU HAŁASU NA STANOWISKACH TECHNOLOGICZNYCH W ZAKŁADACH PRZERÓBKI KOPALŃ WĘGLA KAMIENNEGO 1. Wstęp Hałas jest jedną
WPŁYW HAŁASU IMPULSOWEGO NA ZDROWIE CZŁOWIEKA W ASPEKCIE ZAGROŻEŃ ZAWODOWYCH
Marta Niciejewska 1 WPŁYW HAŁASU IMPULSOWEGO NA ZDROWIE CZŁOWIEKA W ASPEKCIE ZAGROŻEŃ ZAWODOWYCH Abstract: Niniejszy artykuł dotyczy wpływu jednego z najgroźniejszych rodzajów hałasu na zdrowie człowieka
WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKÓW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY
Załącznik nr 2 WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKÓW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY A. Hałas i hałas ultradźwiękowy 1. Hałas 1.1. Hałas w środowisku pracy jest
Znaki ostrzegawcze: Źródło pola elektromagnetycznego
Podstawowe wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy dla użytkowników urządzeń wytwarzających pole i promieniowanie elektromagnetyczne w zakresie częstotliwości 0-300 GHz. Podstawy prawne krajowe uregulowania
KOMPUTEROWE WSPOMAGANIE OCENY HAŁASU NA STANOWISKACH PRACY
Halina Pawlak, Tomasz Słowik* Katedra Podstaw Techniki *Katedra Energetyki i Pojazdów Akademia Rolnicza w Lublinie KOMPUTEROWE WSPOMAGANIE OCENY HAŁASU NA STANOWISKACH PRACY Streszczenie Zaprezentowano
Materiały szkoleniowe
Materiały szkoleniowe Projekt I.N.05 Opracowanie modelu obciążenia cieplnego organizmu człowieka przebywającego w warunkach środowiskowych odpowiadających głęboko położonym oddziałom kopalni węgla i miedzi.
dr inż. Witold Mikulski
Obowiązki wynikające z wprowadzenia w życie nowej dyrektywy europejskiej 2003/10/WE w sprawie minimalnych wymagań ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników narażonych na hałas dr inż. Witold Mikulski
REDUKCJA HAŁASU W BUDYNKU POCHODZĄCEGO OD POMIESZCZENIA SPRĘŻARKOWNI
REDUKCJA HAŁASU W BUDYNKU POCHODZĄCEGO OD POMIESZCZENIA SPRĘŻARKOWNI Wiesław FIEBIG Politechnika Wrocławska, Instytut Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn I-16 1. WSTĘP W pomieszczeniach technicznych znajdujących
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 861
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 861 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 11, Data wydania: 12 października 2016 r. Nazwa i adres PRACOWNIA
Narażenie na pola elektromagnetyczne przy czynnościach pielęgniarskich w placówkach diagnostyki rezonansu magnetycznego
Narażenie na pola elektromagnetyczne przy czynnościach pielęgniarskich w placówkach diagnostyki rezonansu magnetycznego Exposure to electromagnetic fields during nursing activities in magnetic resonance
Hałas słyszalny w środowisku pracy
4. Hałas słyszalny w środowisku pracy. Ocena moŝliwości wykonywania 1 Hałas słyszalny w środowisku pracy Ocena moŝliwości wykonywania pracy 4.1. Charakterystyka zjawiska Środowisko akustyczne obejmuje
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1115
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1115 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 9 Data wydania: 17 sierpnia 2016 r. Nazwa i adres EWA NICGÓRSKA-DZIERKO
MÓWIMY O TYM GŁOŚNO, ABY BYŁO CISZEJ!
MÓWIMY O TYM GŁOŚNO, ABY BYŁO CISZEJ! CISZA całkowity brak dźwięków zdolnych wytworzyć wrażenia słuchowe. DŹWIĘK Dźwięki są jednym ze składników środowiska przyrodniczego człowieka. Są źródłem wielu informacji
POMIARY HAŁASU NA STANOWISKACH PRACY W ZAKŁADZIE PRZERÓBCZYM KOPALNI WĘGLA KAMIENNEGO
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 31 Zeszyt 4 2007 Aleksander Lutyński* POMIARY HAŁASU NA STANOWISKACH PRACY W ZAKŁADZIE PRZERÓBCZYM KOPALNI WĘGLA KAMIENNEGO 1. Wstęp Hałas, rozumiany jako drgania ośrodka
Zajęcia z Audiometrii Obiektywnej (AO) obejmują:
Celem Pracowni Audiometrii Obiektywnej jest zapoznanie się z techniką wykonywania badań z zakresu audiometrii impedancyjnej, otoemisji akustycznej oraz słuchowych potencjałów wywołanych pnia mózgu. Zajęcia
AUDIOBILITY OF DANGER SIGNALS EMITTED BY EMERGENCY VEVICLES
Hałas, sygnały ostrzegawcze, słyszalność dźwiękowych sygnałów ostrzegawczych, pojazdy uprzywilejowane Grzegorz ZAJĄC 1 SŁYSZALNOŚĆ SYGNAŁÓW OSTRZEGAWCZYCH EMITOWANYCH PRZEZ POJAZDY UPRZYWILEJOWANE W artykule
Warszawa, dnia 30 czerwca 2016 r. Poz. 952 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA RODZINY, PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ 1) z dnia 27 czerwca 2016 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 30 czerwca 2016 r. Poz. 952 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA RODZINY, PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ 1) z dnia 27 czerwca 2016 r. zmieniające rozporządzenie
OCENA EMISJI HAŁASU MASZYN wyznaczenie poziomu ciśnienia akustycznego emisji maszyny w warunkach in situ według serii norm PN-EN ISO 11200
LABORATORIUM DRGANIA I WIBROAKUSTYKA MASZYN Wydział Budowy Maszyn i Zarządzania Zakład Wibroakustyki i Bio-Dynamiki Systemów Ćwiczenie nr 5 OCENA EMISJI HAŁASU MASZYN wyznaczenie poziomu ciśnienia akustycznego
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 888
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 888 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 8 Data wydania: 27 marca 2014 r. Nazwa i adres: AB 888 ZAKŁAD
dr hab. inż. Jacek Dziurdź, prof. PW Warszawa, r. Instytut Podstaw Budowy Maszyn Politechnika Warszawska
dr hab. inż. Jacek Dziurdź, prof. PW Warszawa, 8.01.2019 r. Instytut Podstaw Budowy Maszyn Politechnika Warszawska Recenzja pracy doktorskiej Pana mgr. inż. Piotra Szafrańca pt.: Ocena drgań i hałasu oddziałujących
WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKÓW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY
Załącznik nr 2 WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKÓW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY A. Hałas i hałas ultradźwiękowy 1. Hałas 1.1. Hałas w środowisku pracy jest
ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW. z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet.
Dz.U.1996.114.545 2015.11.13 zm. Dz.U.2015.1737 1 ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet. (Dz. U. z dnia
Aparatura i metody pomiaru hałasu ultradźwiękowego na stanowiskach pracy 1,2
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy 2012, nr 4(74), s. 5 15 Aparatura i metody pomiaru hałasu ultradźwiękowego na stanowiskach pracy 1,2 mgr inż. JAN RADOSZ mgr inż. TOMASZ KRUKOWICZ Centralny Instytut
Zestaw ćwiczeń laboratoryjnych z Biofizyki dla kierunku Fizjoterapia
Zestaw ćwiczeń laboratoryjnych z Biofizyki dla kierunku Fizjoterapia 1. Ćwiczenie wprowadzające: Wielkości fizyczne i błędy pomiarowe. Pomiar wielkości fizjologicznych 2. Prąd elektryczny: Pomiar oporu
Ochrona przeciwdźwiękowa (wykład ) Józef Kotus
Ochrona przeciwdźwiękowa (wykład 2 06.03.2008) Józef Kotus Wpływ hałasu na jakośćŝycia i zdrowie człowieka Straty związane z występowaniem hałasu Hałasem nazywa się wszystkie niepoŝądane, nieprzyjemne,
KOMPLEKSOWY PROGRAM PROFILAKTYCZNY DOTYCZĄCY CHORÓB NARZĄDU SŁUCHU POCHODZENIA ZAWODOWEGO
KOMPLEKSOWY PROGRAM PROFILAKTYCZNY DOTYCZĄCY CHORÓB NARZĄDU SŁUCHU POCHODZENIA ZAWODOWEGO W ramach W ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet II Działanie 2.3 Wzmocnienie potencjału zdrowia