Kartki z dziejów szkoły

Transkrypt

1 Zespół Szkół Ekonomicznych im. Macieja Rataja w Suwałkach Kartki z dziejów szkoły SUWAŁKI, CZERWIEC 1996 R.

2 Kartki z dziejów szkoły " Redakcja i opracowanie: mgr Małgorzata Chodunaj Konsultacja: mgr Alina Grabowska-Dawidowska Materiały zebrali: mgr mgr Krystyna Broc, Jerzy Broc, Maria Dąbrowska, Zofia Gałaszewska, Jadwiga Jankowska, Stanisława Kowalewska, Gintautas Marcinkiewicz, BoŜenna Marciszewska Kurak, Danuta Mikucka, Halina Rajkowska, Lidia Szczypiń, ElŜbieta Taudul, Danuta Tutak- Suchowier, Marta Zalewska. Wspomnieniami wiedzę o historii szkoły wzbogacili: p. Honorata i Tadeusz Bujnowscy, p. Zbigniew R. De -Mezer, ks. Jerzy Buzun, p. Danuta Gref, ks. Henryk Kalinowski, p. Waldemar E. Kaczanowski, p. Teresa Karpowicz, p. Sławomira Klimko, ks. Zbigniew Łabaczewski, p. Piotr Łukowski, ks. Eugeniusz Morawski, p. Józef Osewski, p. Melania Piestrzeniewicz, p. Stanisława Skindzier, ks. Prałat Władysław Święcki, p. Hanna Tanajewska, p. Mirosław Taniewski. Wykorzystano: J. Buckiewicz: Monografia szkoły (rękopis). H. Vanek: Z historii suwalskiej handlówki, Gazeta Współczesna Maciej Rataj - wskazania obywatelskie i polityczne, oprac. St. Lato, LSW, Warszawa Zdjęcia ze zbiorów: p. Melanii Piestrzeniewicz, p. Mirosława Taniewskiego oraz z kronik szkolnych. Zdjęcia współczesne Zygmunt Gałaszewski.

3 Kartki z dziejów szkoły zapewne jeszcze musiałyby poczekać na zapisanie, gdyby nie inicjatywa aktualnej Pani Dyrektor mgr Marii Lucyny Janiszewskiej. W czasach, kiedy szkoły borykają się z trudnościami finansowymi, Ona to dzięki swej umiejętności współpracy z innymi, znalazła grono ludzi, którzy chętnie społecznie przyczynili się do ukazania się niniejszego wydania. Dzięki Niej absolwenci z dawnych lat przypomną sobie czasy swej młodości, a współczesne pokolenie uczniów pozna, w miarę pełną, historię własnej szkoły. RównieŜ dzięki Pani Dyrektor powstał Społeczny Komitet Obchodów 90-lecia Szkoły, który na swe barki wziął trud zorganizowania Jubileuszu. Oto jego skład: 1. Waldemar Kaczanowski - przewodniczący 2. Maria Lucyna Janiszewska - wiceprzewodnicząca 3. Wojciech Malinowski - członek 4. Hanna Tanajewska - członek Małgorzata Chodunaj

4 SPIS TREŚCI Słowo wstępne... 7 Szkoła i jej dyrektorzy jej rada pedagogiczna jej młodzieŝ młodzieŜ w organizacjach Rodzice szkole Biblioteka szkolna Internat nie zastąpi domu, ale Sport w szkole Dlaczego Maciej Rataj? Wykazy imienne pracowników pedagogicznych Wykazy wyróŝniających się sportowców i osiągnięć sportowych Wykaz imienny pracowników niepedagogicznych Ilustracje... 87

5 SŁOWO WSTĘPU 90 lat. 90 lat dla człowieka to całe jego Ŝycie, a dziewięćdziesiąty rok tego Ŝycia - to czas przemyśleń, oceny tego, co minęło i przygotowanie się do odejścia. 90 lat dla przedmiotu - to jego szacowność i patyna. A czym jest 90 lat dla szkoły, tego organizmu, na który składają się i ludzie, i przedmioty? Czy tylko spojrzeniem wstecz, czy tylko patyną i starzeniem się? Czym więc dla tej szkoły, która nosi nazwę Zespół Szkół Ekonomicznych im. Macieja Rataja w Suwałkach, jest 90 lat istnienia? Czy jest to tylko organizm szacowny, szczycący się licznymi absolwentami? Czy organizm ciągle Ŝywy, rozwijający się i patrzący w przyszłość? Na te pytania niechaj odpowie treść złoŝonych kartek z dziejów szkoły, zaczerpnięta z zachowanych dokumentów i Ŝywej pamięci ludzi, którzy w części swego Ŝycia los związali z nauczaniem w tej, dziewięćdziesięcioletniej, pozornie starej placówce oświatowej. Mamy świadomość niedostatków w przedstawianiu minionych dziejów, poniewaŝ dwie wojny zniszczyły bezcenny dorobek szkoły. To opracowanie, w pewnym stopniu, wydobywa ze zniszczeń i ludzi, i sytuacje, które złoŝyły się na jej historię. Kartki z historii szkoły " ukaŝą się w przededniu obchodów jej 90-lecia, ich dalszy ciąg zapisze najmłodsza generacja nauczycieli i młodzieŝ.

6 Szkoła i... Rok 1905 był rokiem militarnej klęski Rosji w wojnie rosyjsko-japońskiej i m.in. dlatego stał się równieŝ rokiem rozwoju silnych dąŝeń naszego społeczeństwa do wprowadzenia do szkół Królestwa Polskiego nauki ojczystego języka. Te dąŝenia znalazły swój oddźwięk w Suwałkach, ówczesnym mieście gubernialnym. Władze rosyjskie jednak zdecydowanie przeciwstawiały się Ŝądaniom suwalczan. Opór ten wywołał strajk szkolny, który rozpoczął się jesienią 1905 r. Powstał wówczas komitet strajkowy uczniów Suwalskoy MuŜskoy Gimnazji", w skład którego weszli m.in. Adam i Leon Kocówie, Mieczysław Górnicki, Stanisław Malinowski. Po kilkumiesięcznej przerwie w nauce, mimo niechęci władz, w styczniu 1906 r. powstała w Suwałkach Polska Prywatna Siedmioklasowa Szkoła Handlowa z wykładowym językiem polskim, jednak bez praw państwowych. Miało to utrudniać działanie szkoły, gdyŝ jej abiturienci, by zdać egzamin dojrzałości, musieli wyjeŝdŝać do innych miast. W programie szkoły opracowanym wówczas, a wydanym drukiem w 1911 r., czytamy m.in.:,,(...) W okresie pamiętnych w kraju wypadków rozbudzeni ich biegiem rodzice i ci, którym dobro i przyszłość młodzieŝy na sercu leŝały, powzięli myśl zało- Ŝenia w Suwałkach - ubogim mieście, w ubogiej okolicy - szkołę z funduszów społecznych. W bardzo krótkim czasie zawiązała się spółka, składająca się z 12 załoŝycieli, która zebrała kapitał zakładowy, niezbędny do urzeczywistnienia projektu i dnia 23 stycznia 1906 r. pierwsza po wielu latach szkoła polska na Ziemi Suwalskiej rozpoczęła swą pracę ". Twórcami szkoły byli: Władysław i Stanisław Gawrońscy, Piotr Górski, Romuald Janiszewski, Ignacy Korewo, Edward Mórawski, hrabia Tomasz Potocki, Stanisław Staniszewski, Jan Schmidt, Tadeusz Wisznicki, Leon Wiszniewski, Gustaw Zabłocki. Nieco później dołączyli do nich: Brunon Ogólewicz i Tomasz Wolski. Przyjęli oni na siebie nie tylko obowiązek zorganizowania szkoły, lecz takŝe zapewnienie jej funduszy umoŝliwiających funkcjonowanie. We wspomnianym wcześniej programie czytamy: (...)Nad bytem szkoły czuwa cały niemal ogól polski Ziemi Suwalskiej. Jest to pod tym względem szkoła wyjątkowa w Królestwie(,..) i dalej (...)o utrzymaniu szkoły z opłat wpisowych mowy być nie moŝe; wpisy stanowią zaledwie 1/3 budŝetu szkolnego: pozostałe 2/3 (przeszło rubli) składa społeczeństwo. Miejsce naczelne pod tym względem zajmuje ziemiaństwo (Towarzystwo Rolnicze) składając rocznie około rubli na utrzymanie szkoły". Zebranymi funduszami zarządzała, wybierana przez załoŝycieli, rada opiekuńcza. Sposób wydatkowania pieniędzy kontrolowała systematycznie rada nadzorcza. Zapewniając szkole trwały byt materialny, załoŝyciele zapewnili jej równieŝ wysoko kwalifikowanych nauczycieli (przedstawimy ich w części poświęconej radzie pedagogicznej).

7 Pierwszym dyrektorem szkoły został inŝynier chemik p. Grabiński, pochodzący z Sosnowca. Po roku tę funkcję objął nauczyciel prawoznawstwa, nauk ekonomicznych i społecznych p. Zygmunt Gąsiorowski i pełnił ją do wybuchu I wojny światowej, ustawicznie rozwijając powierzoną mu placówkę. W niej to wówczas pracę podjęli następujący nauczyciele: p. Stanisław Ryś -język polski, p. Broniewski - matematyka, p. Brenneisen -język niemiecki, p. Szwarcówna - język francuski, p. Nieswieckij - język rosyjski, p. Zygmunt Gąsiorowski-historia, p. Maria Górnicka - rysunki, p. Stanisław Weigelt - przyroda, p. Andrzej Długopolski - gimnastyka, p. Niewiarowski - muzyka i śpiew oraz inŝynierowie: p. Świątkowski, p. Wyrzykowski, p. Muszyński oraz p. Feliks Folejewski. Większość z nich legitymowała się dyplomami wyŝszych uczelni. Na skutek rezygnacji z pracy w szkole niektórzy z nauczycieli odeszli, a ich miejsca zajęli: p. Stanisław Trzciński, p. Barański, p. Zygmunt Radosław Niklewski, p. Przybyszewski, p. Ludwik Kuczewski oraz p. Taratuta. Nauczyciele z uczniami I klasy Szkoły Handlowej w Suwałkach w roku W środku siedzi wychowawca klasy, p. Ludwik Kuczewski. Naukę młodzieŝ pobierała w budynku wynajętym u Marksowa przy obecnej ulicy Kościuszki nr 40. Izby lekcyjne mieściły się w oficynie, a część frontową budynku zajmowały mieszkania dyrektora i róŝnych lokatorów. Mimo iŝ naleŝało wnosić czesne, liczba uczniów stopniowo wzrosła do około 200 w siedmiu oddziałach. Tutaj dodać naleŝy, iŝ niezamoŝni (a zdolni) spośród nich 10

8 otrzymywali zniŝki w opłatach. Pierwsi absolwenci, w liczbie 14 opuścili mury szkolne w 1908 r. Nie wszystkie ich nazwiska zachowały się. W materiałach słuŝących do niniejszego opracowania zachowały się następujące: (...) Wśród nich byli: Górnicki Michał, Rodzewicz, Koc Adam, Kunc Bogusław, Putra Aleksander, Chlubka Karol, Górski Józef (syn), Korewo Ignacy, Filipkowski, Danielewicz". O poziomie nauczania i wychowania w ówczesnej szkole mogą mówić losy niektórych jej absolwentów. I tak, p. Koc został Ministrem Skarbu, p. Stanisław Rzedła - głównym dyrektorem Banku Rolnego w Warszawie, p. Jan Rodzewicz - dyrektorem technicznym huty Miłowice. Stopni pułkownika dosłuŝyli się w wolnej Polsce p. Leon Koc, p. Filipkowski, p. Jastrzębski. W wojsku teŝ słuŝyli p. Bogusław Kunc, p. Halicki i inni. Uczniowie II klasy Szkoły Handlowej w Suwałkach, wiosna 1914 r. Do wybuchu I wojny światowej naukę ukończyło w Polskiej Prywatnej Siedmioklasowej Szkole Handlowej w Suwałkach 150 absolwentów. Z chwilą wybuchu wojny szkołę ewakuowano w głąb Rosji. Po jej zakończeniu dopiero w r zorganizowano prywatną Trzyklasową Szkołę Handlową, której koncesjonariuszem było Towarzystwo Nauczycieli Szkół Średnich i WyŜszych w Suwałkach, a mieściła się ona przy ul. Wigierskiej nr 86. Dyrektorem jej został p. Marian Gębalski, a nauczycielami: p. Baranowska, p. Faust, p. Skrzypczyński oraz p. Jackowski. 11

9 Klasa II Szkoły Handlowej przed budynkiem szkoły na ul. Wigierskiej - r. szk. 1929/30. Lata nie są dla szkoły szczęśliwe. Wegetuje ona, gdyŝ trudności finansowe oraz brak zainteresowania społeczeństwa handlowym kierunkiem kształcenia nie sprzyjają jej rozwojowi. Czesne nie pokrywa kosztów utrzymania, a więc subsydiują ją: Magistrat m. Suwałk Sejmik Suwalski, Koło Rodzicielskie, indywidualni ofiarodawcy. W tym przypadku na jednym z dwóch przedwojennych dokumentów z r. zachował się zapis:,,(...)listopad - Ofiarowano na szkołę przez Robinsona gotówką i wekslami 302 zł 50 gr". Równocześnie w tym dokumencie widzimy i taki zapis: (...)Składki członków popierających szkołę: (...) 1925 r. wpłynęło w Styczniu l zł". Zaciągano równieŝ poŝyczki, które później naleŝało zwrócić. Jak widać więc nie były to łatwe lata. Do oŝywienia pracy szkoły, a tym samym do jej rozwoju, przyczynił się wybitnie p. Janusz Urban, pierwotnie nauczyciel przedmiotów zawodowych w placówce, a następnie jej dyrektor. Dzięki jego umiejętnościom, dziś powiedzielibyśmy menadŝerskim, zaczęła wzrastać ilość uczniów - a tym samym i oddziałów - tak, Ŝe w r. szk. 1934/35 zachodzi potrzeba zmiany budynku na większy. Szkoła wraca do swej pierwotnej siedziby. W tym teŝ czasie koncesjonariuszem zostaje Towarzystwo Krzewienia Wiedzy Handlowej w Suwałkach. Kolejne lata są równieŝ dla szkoły szczęśliwe: w r. szk. 1936/37 następuje podniesienie jej stopnia organizacyjnego i otrzymuje nazwę Prywatne 4-letnie Gimna- 12

10 Budynek byłego Państwowego Koedukacyjnego Gimnazjum Kupieckiego, mieszczącego się przy ul. Kościuszki (widok od frontu). zjum Kupieckie, a od roku szkolnego 1937/38 Kuratorium Okręgu Szkolnego Wileńskiego przyznaje mu stałe subsydium. Wpływa to dodatnio na nabór kandydatów, gdyŝ ułatwia naukę niezamoŝnej młodzieŝy. Wybucha kolejna wojna. Szkoła zostaje zamknięta przez najeźdźców i staje się tak, jak napisał kiedyś Wieszcz: Płomień rozgryzie malowane dzieje, Skarby mieczowi spustoszą złodzieje, Pieśń ujdzie cało, tłum ludzi obiega. Hitlerowcy palą dokumenty i pozostały dobytek szkolny na dziedzińcu placówki. Mury tylko widziały, jak jej długoletni dorobek uległ zniszczeniu. Została tylko pieśń" - historia szkoły w pamięci ludzi. Dzięki nim m.in., a przede wszystkim: nauczycielowi p. Ludwikowi Kuczewskiemu - wychowankowi szkoły do I wojny światowej, p. Henrykowi Osińskiemu -jej wychowankowi z okresu międzywojennego oraz p. Piotrowi Sawickiemu - woźnemu od 1924 roku, udało się p. Joachimowi Buckiewiczowi odtworzyć minione dzieje zawarte w latach P. J. Buckiewicz prowadził takŝe w latach kronikę szkolną, która wniosła wiele do niniejszego opracowania. Drogi Kolego Joachimie, pozostawiłeś nam, współczesnym nauczycielom, bezcenny dar. W pamięci wszystkich pokoleń nauczycieli pracujących w naszej szkole zostaniesz na zawsze. Tam gdzie teraz jesteś, moŝesz powiedzieć:,,non omnis moriar", bo tak myślimy o Tobie. 13

11 A jak wyglądało rozpoczęcie nauki po II wojnie światowej? Oddajmy głos autorowi kroniki:,,(...)godny zanotowania jest wzruszający moment zgromadzenia się młodzieŝy po raz pierwszy po tylu latach w dawnym gmachu swojej szkoły, w dawnej sali rekreacyjnej, pięknie na ten dzień udekorowanej, gdzie dyr. Krasnołucki wezwał do łez wzruszoną młodzieŝ do podjęcia przerwanej pracy nad zdobyciem wiedzy oraz fachowego wykształcenia. Dzień ten, w którym jeszcze zarówno jak w szeregu następnych dni i tygodni słychać było odgłosy armat i rozrywających się jeszcze na terenie miasta pocisków, rozpoczął okres cięŝkiej, lecz wytrwałej i pełnej energii pracy nauczycielstwa i młodzieŝy na terenie gimnazjum. Praca ta została uwieńczona pomyślnym wynikiem ". Pierwszą powojenną radę pedagogiczną stworzyli i nauczali: ks. Józef Roszkowski - religii, p. Franciszka Alberti - reklamy i j. francuskiego, p. Kazimierz Bukowy - geografii gospodarczej, p. Janina Chodakiewicz - historii, p. Jastrzębski - przysposobienia wojskowego, p. Dunowski - śpiewu, p. Zofia Duplicka - j. rosyjskiego, p. Janina Krasnołucka oraz p. Helena Marcinkiewicz - organizacji i techniki handlu, p. Łankiewicz - arytmetyki handlowej i matematyki, p. Mieczysław Merecki - księgowości oraz organizacji i techniki handlu, p. Irena Michelis oraz p. Maria Winiarczyk -j. polskiego, p. Henryk Osiński - towaroznawstwa, p. Tadeusz Pietrołaj - stenografii i arytmetyki handlowej, p. Sienkiewicz - przyrody i j. niemieckiego, p. Zofia Sosińska - ćwiczeń cielesnych (dzisiejsze wychowanie fizyczne). Ww. przedmioty realizowano w 11 oddziałach o ogólnej liczbie uczniów 316. Oprócz tego zorganizowano roczną Szkołę Przysposobienia Spółdzielczego obejmującą 26 uczniów. Z końcem roku szkolnego 1944/45 prywatne gimnazjum otrzymuje prawa państwowe i nazwę Państwowe Gimnazjum i Liceum Handlowe. W następnych latach do tej jednostki oświatowej dochodzą kolejne, zachowując ten sam profil nauczania. Pisząc o powojennej inauguracji szkoły, przedstawiliśmy członków ówczesnej Rady Pedagogicznej li tylko z nazwiska i przydziału przedmiotów nauczania. Nie mówiliśmy nic o ich kwalifikacjach, a musiały być one wysokie, skoro juŝ w trzecim roku pracy niektórych spośród nich powołano do pełnienia odpowiedzialnych funkcji w szkolnictwie zawodowym. I tak: p. Stanisław Krasnołucki został naczelnikiem Wydziału Szkół Zawodowych w Kuratorium Okręgu Białostockiego, p. Joachim Buckiewicz objął funkcję wizytatora Publicznych Szkół Średnich Zawodowych w tymŝe Kuratorium, p. Anna Samojło objęła obowiązki dyrektora Państwowego Gimnazjum i Liceum Handlowego w ŁomŜy, a rok później p. Marię Kowalczyk powołano na stanowisko w organizującym się Państwowym Liceum Przemyski Gospodniego w Suwałkach. Wielu nauczycieli podnosiło swe kwalifikacje zawodowe na wyŝszych kursach nauczycielskich, bądź teŝ podejmowało studia wyŝsze. W tej części opracowania pokazaliśmy jedynie pierwszą powojenną radę pedagogiczną i jej losy. O wielu innych nauczycielach piszemy w dalszym ciągu opracowania, a wykaz wszystkich uczących w naszej szkole czytelnik znajdzie w jego części końcowej. Wróćmy jednak do zmian organizacyjnych szkoły, gdyŝ one wiele mówią o tym, jak nadąŝała za potrzebami rynku pracy. 14 W końcu r. szk. 1945/46 placówka otrzymuje nową nazwę: Państwowe Koeduka-

12 cyjne Gimnazjum i Liceum Handlowe. W r. szk. 1946/47 szkoła powiększa się. o Państwowe Koedukacyjne Gimnazjum i Liceum dla Dorosłych. Nauczaniem objęto ogółem w całej placówce 523 osoby. W r. szk. 1948/49 powstaje kolejna jednostka szkoleniowa: Liceum Administracyjno-Handlowe. Wtedy teŝ rozpoczyna słuŝbę nauczycielską p. Edward Smoła, a będzie ją pełnił do końca swych dni. W r. szk. 1950/51 szkoła obejmowała: Technikum Administracyjno-Gospodarcze II st., Liceum Administracyjno-Gospodarcze II st. dla Dorosłych (dotychczasowe handlowe), Liceum Administracyjno-Handlowe I st., Liceum Administracyjno-Gospodarcze II st. (dla młodzieŝy - dotychczasowe handlowe), Gimnazjum Zawodowe, Gimnazjum Spółdzielcze dla Dorosłych (IV semestr) - powstałe po zlikwidowaniu Gimnazjum i Liceum Spółdzielczego dla Dorosłych. W r. szk. 1951/52 wszystkie poprzednio wymienione jednostki połączono w Państwowe Technikum Handlowe Ministerstwa Handlu Wewnętrznego (4 - letnie, później 5 - letnie). Od r. szkołę przejmuje Centrala Rolniczych Spółdzielni Samopomoc Chłopska" i nadzoruje ją oraz finansuje. W wyniku zmian organizacyjnych w 1960 r. nie odbył się egzamin dojrzałości. W r. szk. 1967/68 stan organizacyjny całej szkoły jest na tyle wysoki, Ŝe staje się Zespołem Szkół Zawodowych Centrali Rolniczych Spółdzielni, a w r. szk. 1979/80 otrzymuje nazwę: Zespół Szkół Ekonomicznych Centralnego Związku Spółdzielni Rolniczych Samopomoc Chłopska". W tym czasie w skład Zespołu wchodziły: Liceum Ekonomiczne - 4-letnie, Liceum Zawodowe - 4-letnie, Liceum Ekonomiczne - 3-letnie po szkole przysposobienia rolniczego oraz Wydział Zaoczny Liceum Ekonomicznego. W późniejszym czasie zorganizowano Zasadniczą Szkołę Zawodową w zawodzie sprzedawcy i Policealne Studium Zawodowe o kierunku ekonomicznym, które zmienia profil kształcenia zaleŝnie od potrzeb. W styczniu 1990 r. Zespół przejmuje i nadzoruje do dziś Kuratorium Oświaty. W związku z zachodzącymi zmianami ekonomicznymi wprowadzone zostają w szkole nowe, wdroŝeniowe plany nauczania Liceum Ekonomicznego. Są to: bankowość, rachunkowość i finanse, ekonomika przedsiębiorstw. W miejsce Liceum Zawodowego powstaje Liceum Księgarskie oraz Liceum Handlowe. Znane jest powiedzenie, Ŝe historia lubi się powtarzać. Tak jest i w dziejach naszej szkoły. Po wielu, wielu latach wróciła do niej nazwa Liceum Handlowe. 15

13 ... JEJ DYREKTORZY... Stanisław Krasnołucki - ur r. w Chełmku koło Chrzanowa. Absolwent WyŜszej Szkoły Handlowej w Krakowie. Pełnił funkcję dyrektora w latach Ten były więzień niemieckiego obozu koncentracyjnego w Mauthausen Gusen, zaraz po wyzwoleniu miasta przystąpił energicznie do działania na jego rzecz. Zostaje pierwszym po wyzwoleniu Suwałk dyrektorem Państwowego Koedukacyjnego Gimnazjum Kupieckiego i wiceprezydentem miasta. Pełniąc tę funkcje, r. zwołał pierwsze organizacyjne zebranie rady pedagogicznej i tym samym przywrócił Ŝycie szkole. We współpracy z byłymi uczniami i nauczycielami uporządkował i przeprowadził remont budynku szkolnego. Zorganizował takŝe koedukacyjny internat. Powołał do Ŝycia podstawowe pracownie przedmiotowe. W dniu r., przechodząc na stanowisko naczelnika Wydziału III Szkół Zawodowych w Kuratorium Okręgu Szkolnego Białostockiego, Ŝegnał się z nauczycielami i szkołą następującymi słowami: (...) szkoła osiągnęła naleŝyty poziom pomimo wielkich trudności. Do tego przyczynili się wszyscy, z tą tylko róŝnicą, Ŝe jedni mniej, a drudzy włoŝyli maksimum wysiłku. Dzięki temu w ciągu tak krótkiego czasu szkoła zdobyła uznanie i jedno z pierwszych miejsc, nie tylko w Kuratorium, ale i Ministerstwie. Budynek szkolny zastaliśmy w ruinie: gruzy ani jednego sprzętu, ani pomocy naukowych, a obecnie w porównaniu z innymi szkołami, które nie uległy zniszczeniu, moŝemy poszczycić się, Ŝe juŝ prawie im dorównujemy. Nie tylko te trudności pokonaliśmy, ale i inne. Poziom młodzieŝy powojennej był róŝny, co obecnie przy wielkim wysiłku dało się wyrównać i teraz mam nadzieję, Ŝe praca nad jej wychowaniem pójdzie naprzód i w głąb. WyraŜam podziękowanie za współpracę oraz jeŝeli były niedociągnięcia, albo złe podejście, to nigdy tendencyjne, jedynie tylko było na uwadze dobro szkoły. " Za całokształt działalności otrzymał m.in.: Medal za Obronność Kraju, Srebrny i Złoty KrzyŜ Zasługi, KrzyŜ Kawalerski O.O.P., Honorową Odznakę ZasłuŜony dla m. Łodzi". 16

14 Jan Wojtych - ur r. w Krzeszowicach. Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego Wydziału Filozoficznego o specjalności biologicznochemicznej. SłuŜbę nauczycielską rozpoczął w Prywatnym WyŜszym Klasycznym Gimnazjum Biskupim w Sejnach, gdzie pracował do wybuchu II wojny światowej. Wtedy wyjeŝdŝa do Suwałk, gdzie w latach bierze udział w tajnym nauczaniu. W r podejmuje pracę jako nauczyciel chemii i biologii w Gimnazjum Handlowym w Suwałkach. W r zostaje powołany na funkcję dyrektora tej szkoły. Pełni ją do r., kiedy przeniesiono go na stanowisko nauczyciela do Publicznej Średniej Szkoły Zawodowej w Hajnówce. Później przez pewien czas pracuje poza oświatą. W roku 1957 wraca do szkolnictwa i zostaje dyrektorem Szkoły Rolniczej w Sejnach, a później Liceum Ogólnokształcącego w tym mieście. To ostatnie stanowisko pełni aŝ do przejścia na emeryturę w 1975 r. Odznaczony: Złotym KrzyŜem Zasługi, KrzyŜem Kawalerskim O.O.P., Honorową Odznaką ZasłuŜony Białostocczyźnie". Mieczysław Merecki - pracę nauczycielską rozpoczął w Gimnazjum Kupieckim. Jako nauczyciel tej szkoły pełnił obowiązki dyrektora w dniach od 15 do 21 lutego 1950 r. Henryk Smaczny - obowiązki dyrektora szkoły objął 21 lutego 1950 r. i pełnił je do maja 1950 r. Wtedy to został przeniesiony na stanowisko dyrektora Dyrekcji Okręgowej Szkolenia Zawodowego w Białymstoku. Joachim Franciszek Marian Buckiewicz - ur r. w Mariampolu, zm r. Ukończył Państwowe Seminarium Nauczycielskie im. G. Piramowicza w Augustowie oraz Państwowy WyŜszy Kurs dla Nauczycieli Szkół Zawodowych. SłuŜbę nauczycielską rozpoczyna w szkole podstawowej we wsi Płaska, pow. Augustów. Do wybuchu II wojny światowej uczy w róŝnych szkołach podstawowych. W czasie wojny wywieziony do Niemiec na roboty przymusowe w Saksonii. Po jej zakończeniu wraca do Suwałk i r. podejmuje pracę w Gimnazjum Kupieckim jako nauczyciel. Z dniem r. zostaje przeniesiony do Kuratorium Okręgu Szkolnego Białostockiego na stanowisko okręgowego wizytatora publicznych średnich szkół zawodowych. Po ukończeniu kursu dla nauczycieli wraca do 3-letniego Liceum Administracyjno-Handlowego w Suwałkach, gdzie prowadzi przedmioty zawodowe. Z dniem r. obejmuje stanowisko dyrektora szkoły, które 17

15 pełni do r. Od tego czasu, aŝ do przejścia na emeryturę w 1971 r., jest nauczycielem w tej szkole. W okresie jego kadencji szkoła przechodzi liczne zmiany organizacyjne, przy tym doprowadza do wybudowania internatu szkoły na działce przy ul. Sejneńskiej. Za całokształt pracy i osiągnięcia odznaczony m.in. Złotym KrzyŜem Zasługi. Józef Sysak - ur r. w Felszłynie woj. lwowskie, zm r. Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego Wydziału Nauk Przyrodniczo- Geograficznych. Ukończył teŝ studia podyplomowe Organizacji i Zarządzania Oświatą Instytutu Kształcenia Nauczycieli im. Wł. Spasowskiego w Warszawie. Jako Ŝołnierz II Armii WP, w czasie II wojny światowej, był ranny pod Budziszynem. SłuŜbę nauczycielską zaczął pełnić r. w Państwowym Technikum Handlowym w Ełku, gdzie prowadził takie przedmioty, jak: geografia i biologia. Wówczas opiekował się szkolnym kołem sportowym oraz pełnił funkcję kierownika wojewódzkiego zespołu przedmiotowego sekcji geografii. Z dniem r. objął funkcję dyrektora Technikum Ekonomicznego CRS Samopomoc Chłopska", a później Zespołu Szkół o kierunku ekonomicznym w Suwałkach i pełnił ją do dn r., kiedy przeszedł na emeryturę. Kontaktu ze szkołą nie zerwał, ucząc geografii, aŝ do swojej śmierci, która nastąpiła r. Został oddany ziemi z honorami naleŝnymi nauczycielowi. W czasie swojej kadencji zrealizował budowę szkoły i wolnostojącej sali gimnastycznej. Doprowadził teŝ do zagospodarowania otoczenia szkoły w urządzenia sportowe i zieleńce. W tym czasie zorganizowano w szkole Izbę Pamięci Narodowej. Na szeroką skalę rozbudował zajęcia pozalekcyjne, szczególnie sportowe. Za wyniki w pracy był odznaczony, m.in. Srebrnym i Złotym Krzy- Ŝem Zasługi, KrzyŜem Kawalerskim O.O.P., KrzyŜem Walecznych, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Złotą Odznaką ZNP, specjalną Nagrodą Ministra Oświaty i Wychowania. Edward Smoła - ur r. w Równem, zm r. Absolwent WyŜszych Kursów Nauczycielskich oraz innych kursów zawodowych, odbywanych w wyŝszych uczelniach ekonomicznych Szkołę średnią wybrał tę, z którą w przyszłości związał swoje całe Ŝycie. Wojna przerwała Mu naukę. Okupant wywiózł Go do pracy przymusowej we wsi Szczecinki k. Olecka. Po zakończeniu wojny podejmuje naukę w Gimnazjum Kupieckim, a później Liceum Handlowym, gdzie zdaje egzamin dojrzałości. SłuŜbę nauczycielską rozpoczyna r. 18

16 jako nauczyciel przedmiotów zawodowych. Staje się z czasem specjalistą w zakresie księgowości. W latach pełni funkcję zastępcy dyrektora szkoły. Do jego obowiązków naleŝał nadzór nad Wydziałem Zaocznym, kształceniem zawodowym, organizacją praktyk zawodowych, internatem, działalnością Zespołu Wychowawczego i Komisji Stypendialnej. Z dniem l r. obejmuje funkcję dyrektora Zespołu Szkół Ekonomicznych i pełni ją do r. Dba szczególnie o rozwijanie warsztatu dydaktycznego nauczycieli. Powstają więc nowe pracownie, szczególnie przedmiotów ogólnokształcących i wzbogacają się o nowe środki dydaktyczne - pracownie przedmiotów zawodowych oraz biblioteka. Zorganizowana zostaje takŝe nowoczesna pracownia komputerowa. Za Jego teŝ kadencji Zespół otrzymuje imię patrona Macieja Rataja oraz adekwatny sztandar.w związku z tym przebudowano i przeorganizowano Izbę Pamięci Narodowej. Nawiązuje się współpraca ze szkołą ekonomiczną w Wilnie. Po przejściu na emeryturę, do czasu swego zgonu, prowadził lekcje księgowości. Swe bogate doświadczenia merytoryczne zawarł we wdroŝonych do uŝytku szkolnego podręcznikach do nauki rachunkowości. Aktywnie działał na rzecz własnego środowiska. Pełnił m.in. funkcję przewodniczącego Wojewódzkiej Rady Narodowej. Szczególnie zaś emocjonalnie i merytorycznie był związany ze Związkiem Nauczycielstwa Polskiego, gdzie przez wiele lat przewodniczył Kasie Zapomogowo-PoŜyczkowej dla Nauczycieli. Właśnie w czasie pracy dla niej cięŝko zaniemógł i do Ŝywych juŝ nie powrócił. Pochowany został z honorami przynaleŝnymi osobie, która stała się symbolem przywiązania do szkoły i jej ludzi. Za swe wieloletnie zasługi był odznaczony m.in. Złotym KrzyŜem Zasługi, KrzyŜem Kawalerskim O.O.P., Medalem Komisji Edukacji Narodowej oraz odznakami: ZasłuŜony Działacz Ruchu Spółdzielczego, ZasłuŜony Nauczyciel PRL, ZasłuŜony Pracownik Rady Narodowej. Otrzymał teŝ liczne nagrody resortowe. Maria Lucyna Janiszewska -ur r. w Augustowie. Jest absolwentką Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku Wydziału Chemii. Ukończyła równieŝ Podyplomowe Studium MenadŜerskie w Szkole Głównej Handlowej oraz kurs pn.: Zastosowanie środków informatyki w szkole" we Wrocławiu. Aktywnie uczestniczyła w tworzeniu programu modułowego TOR-9, za który otrzymała certyfikat. Jest dyrektorem okresu przemian od r., nawiązuje więc kontakty z Centralą NBP i Ministerstwem Finansów, co skutkuje wprowadzeniem do szkoły 5-ciu wdroŝeniowych programów nauczania (patrz informacja o zmianach organizacyjnych szkoły). To pociąga za sobą konieczność modernizacji bazy dydaktyczno-wychowawczej, do czego 19

17 w konsekwencji doprowadza. Powstają więc 2 pracownie komputerowe, 2 pracownie techniki biurowej, 4 pracownie języków zachodnich, powiększa się lokal biblioteki, którą wyposaŝono w komputer i potrzebne środki audiowizualne, a inne pracownie unowocześniono. W związku z nowymi potrzebami szkoły doprowadza do adaptacji części budynku internatu na sale lekcyjne oraz remontu szkoły i sali gimnastycznej. W celu poszerzenia wiedzy i umiejętności uczniów nawiązuje kontakty ze szkołami w Niemczech, Francji i kontynuuje współpracę ze szkołą ekonomiczną w Wilnie. Za dotychczasowe osiągnięcia otrzymuje w 1995 r. nagrodę Ministra Edukacji. Małgorzata Chodunaj -ur r. w Poznaniu. Absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego Wydziału Polonistyki. Studia podyplomowe o kierunku organizacja i zarządzanie w oświacie ukończyła w Instytucie Kształcenia Nauczycieli w Kaliszu. SłuŜbę nauczycielską podjęła l r. w Lidzbarku Warmińskim. TamŜe w szkolnictwie podstawowym pracuje do r. Następnie przenosi się do Technikum Rolniczo-Łąkarskiego w Lidzbarku Warmińskim jako nauczyciel języka polskiego, a później powierzono jej tam funkcję zastępcy dyrektora tej szkoły. W tym czasie kieruje Wojewódzkim Ogniskiem Metodycznym Zajęć Pozalekcyjnych i Internatów Szkół Rolniczych, a następnie Wojewódzkim Ogniskiem Metodyczno-Humanistycznym tych szkół. W latach jako zastępca dyrektora pracuje w Technikum Melioracji w GiŜycku. Od r. do r. pełni funkcję dyrektora II Liceum Ogólnokształcącego, a później dyrektora Zespołu Szkół Nr 2 w Suwałkach, w skład którego weszło to liceum. W tym Zespole pracuje do r. Od l r. zostaje zatrudniona w Zespole Szkół Ekonomicznych w Suwałkach jako kierownik internatu. Stąd urlopowana podejmuje pracę w Kuratorium Oświaty i Wychowania na stanowisku starszego wizytatora. Do Zespołu Szkół Ekonomicznych wraca z dniem r. na stanowisko zastępcy dyrektora, które pełni do r., do czasu przejścia na emeryturę. Do jej obowiązków naleŝał nadzór nad realizacją przedmiotów humanistycznych i funkcjonowanie pracowni tych przedmiotów, zajęciami pozalekcyjnymi, internatem oraz Zespołem Wychowawczym. Za pracę otrzymała Złoty KrzyŜ Zasługi, KrzyŜ Kawalerski O.O.P, odznaki ZasłuŜony dla Województwa Olsztyńskiego", ZasłuŜony dla Województwa Suwalskiego", nagrodę Ministra Oświaty i Wychowania oraz Nagrodę Postępu Pedagogicznego. 20

18 Alina Grabowska-Dawidowska - ur r. w Długoborzu, woj. łomŝyńskie. Absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego Wydziału Historii. Ukończyła studia podyplomowe w tymŝe uniwersytecie o kierunku propedeutyka nauki o społeczeństwie, a we Wrocławiu kurs informatyki. SłuŜbę nauczycielską podjęła l r. w Zespole Szkół Zawodowych CRS Samopomoc Chłopska" w Suwałkach, pracuje w tym zespole do dziś. Zatrudniona została jako nauczyciel historii i wychowawca internatu. Jako nauczyciel zorganizowała pracownię historii, a w niej Kącik Pamięci Narodowej, który później przerodził się w Izbę Pamięci Narodowej. W r zaprojektowała i zebrała eksponaty do reorganizowanej Szkolnej Izby Pamięci Narodowej. Do dziś kieruje jej wykorzystaniem w działalności dydaktyczno-wychowawczej szkoły. Od dnia r. pełni funkcję zastępcy dyrektora szkoły. Nadzoruje proces dydaktyczno-wychowawczy i jego organizację, a w związku z tym przebieg olimpiad przedmiotowych. Aktywnie działała w Polskim Towarzystwie Historycznym. Za dotychczasową pracę otrzymała m.in. następujące wyróŝnienia: Złoty KrzyŜ Zasługi, Medal Komisji Edukacji Narodowej, nagrodę Prezesa Centralnego Związku Spółdzielni, nagrodę Ministra Oświaty i Wychowania, nagrodę Kuratora Oświaty, Złotą Odznakę ZNP. Halina Śpiewak - ur r. w Nowym Dworze. Absolwentka WyŜszej Szkoły Ekonomicznej Wydziału Ekonomicznego we Wrocławiu. Ukończyła takŝe studia podyplomowe o kierunku ekonomicznym oraz m.in. kurs Prawo bankowe", organizowany przez Centralę NBP. SłuŜbę nauczycielską podjęła w 1966 r. w Zespole Szkół Zawodowych w Kwidzynie jako nauczyciel przedmiotów zawodowych. Dnia r. podejmuje pracę w Zespole Szkół Ekonomicznych w Suwałkach, w którym jest zatrudniona do dziś. Tutaj od r. do, l r. jest kierownikiem szkolenia praktycznego. Funkcję zastępcy dyrektora szkoły powierzono jej dn r., pełniła ją do r., kiedy zrezygnowała z niej ze względów zdrowotnych. Tę funkcję pełniła w okresie, kiedy rozwiązywały się struktury spółdzielcze, w związku z czym wystąpiły trudności z organizowaniem praktyk zawodowych młodzieŝy, które to nadzorowała. Mimo tych trudności praktyki zawodowe odbywały się we właściwym czasie. Do jej obowiązków naleŝał takŝe nadzór nad realizacją programów nauczania przedmiotów zawodowych, funkcjonowaniem pracowni przedmiotowych oraz przebiegiem Olimpiady Ekonomicznej. Aktywnie uczestniczyła w pracach Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego. Została odznaczona Złotym KrzyŜem Zasługi, Srebrną Odznaką Honorową PTE oraz odznaką ZasłuŜony Pracownik Handlu i Usług". 21

19 22 Marta Zalewska - ur r. w Tajnie Starym. Absolwentka Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku Wydziału Administracyjno- Ekonomicznego. Ukończyła kurs Podstawy ekonomii" oraz Podyplomowe Studium Doskonalenia Kwalifikacji Nauczycieli Ekonomii w SGH w Warszawie. Uczestniczyła takŝe w Międzynarodowym Szkoleniu TOR-9" w Polsce i Irlandii. Dnia r. powierzono jej funkcję zastępcy dyrektora szkoły ds. kształcenia zawodowego. W związku z tym jest organizatorką praktyk uczniowskich i nadzoruje przebieg Olimpiady Ekonomicznej. Zakres jej obowiązków obejmuje teŝ opiekę nad funkcjonowaniem pracowni przedmiotów zawodowych. Z jej inicjatywy, w r. szk. 1995/96, powstaje pierwsze w województwie MłodzieŜowe Miniprzedsiębiorstwo będące spółką działającą pod patronatem Suwalskiej Fundacji Rozwoju Przedsiębiorczości.