WSTĘP DO SPICE. Uruchomienie programu SPICE w trybie tekstowym

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "WSTĘP DO SPICE. Uruchomienie programu SPICE w trybie tekstowym"

Transkrypt

1 .7.sin(*Pi*Hz*t) R Q Q QN QN97A Program SPICE przeznaczony jest do analizy szerokiej gamy obwodów elektrycznych i elektronicznych. Pozwala on na przeprowadzenie różnych typów analiz, wśród których wyróżnić można analizę stałoprądową, analizę zmiennoprądową, analizę wrażliwościową, analizę szumową, analizę stanu przejściowego, analizę Fourierowską odpowiedzi czasowej układu, wyznaczanie funkcji przejścia dla małych sygnałów. WSTĘP DO SPICE Uruchomienie programu SPICE w trybie tekstowym. Przygotuj opis układu w postaci pliku tekstowego a) Uruchom program "TEXTEDIT" b) Po oznaczeniu węzłów układu i nazwaniu elementów można przystąpić do opisywania, przykładowo: R R R test circuit v r r r r MEG v m.dc..probe.end c) Zapisz plik na dysku pod dowolną nazwą ale z rozszerzeniem CIR np. TEST.CIR

2 . Przeprowadź analizę obwodu a) Uruchom program "PSPICE" d) Z menu File programu PSPICE wybierz Run Probe aby otrzymać wyniki w postaci graficznej b) Z menu File wybierz Open a następnie plik np. TEST.CIR Jeśli wszystko przebiegło pomyślnie i nie wystąpiły błędy w programie to powinno się pojawić okno: Aby wyświetlić przebieg napięcia w żądanym węźle lub prądu płynącego przez wybrany element z menu Trace wybierz Add, a następnie w oknie, które się pojawi należy zaznaczyć odpowiednie sygnały.. Wyświetlanie wyników c) Z menu File programu PSPICE wybierz Examine Output aby otrzymać wyniki w postaci tekstowej

3 Podstawowe zasady tworzenia opisu obwodu dla programu SPICE Program składa się z definicji elementów i ich połączeń, z modeli, do których odwołują się definicje elementów oraz z poleceń wykonywania analiz i wyprowadzania wyników. Struktura programu jest następująca: NAZWA.. (program) «dowolna kolejność komend..end Plik winien zawierać następujące części składowe: NAZWA nazwa zadania (pierwsza linia), opisy wszystkich elementów obwodu analizowanego, polecenia i opcje dla programu PSPICE (zawsze pierwszym znakiem jest "."), polecenia przeprowadzenia odpowiednich analiz (np..dc...) opcje dla programu (np..nodeset...,.options...) polecenia włączenia modeli ze zbiorów bibliotecznych (np..lib opnom.lib), polecenia dotyczące wyprowadzenia wyników (np.probe...), polecenie.end oznaczające koniec zbioru danych. STOSOWANE KONWENCJE Program nie rozróżnia dużych i małych liter. Znaki sterujące występujące jako pierwsze znaki w linii opisu:. oznacza że ta linia stanowi polecenie (opcję) dla programu SPICE, * oznacza, że linia jest komentarzem, oznacza, że linia jest kontynuacją linii poprzedniej. Nazwy elementów: są ciągiem liter i cyfr (max. długość znaków), pierwsza litera oznacza typ elementu (np ROBC R oznacza rezystor), Nazwy węzłów: są ciągiem liter i cyfr (max. długość znaków), nie muszą to być kolejne liczby, obowiązkowo musi wystąpić węzeł oznaczony (zerem), który jest węzłem odniesienia (masą). Wartości: można stosować zapis w konwencji scientific (np..98e) można również stosować predefiniowane mnożniki: F =.E P =.E N =.E9 U =.E MH =.E M =.E K =.E MEG =.E G =.E9 T =.E przykładowo.e jest równoważne zapisowi.meg mogą być podawane jednostki (np. M), ale są one ignorowane UWAGA w dalszej części opisu stosowane bedą nastepujace oznaczenia: <value> elementy wzięte w takie nawiasy moga byc powtarzane, [value] elementy wzięte w takie nawiasy sa opcjonalne, XXXX, YYYY dowolne sekwencje znakow alfanumerycznych.

4 7 8 OPIS OBWODU Przed przystąpieniem do formułowania opisu obwodu należy: zaznaczyć wszystkie węzły nadając im oznaczenia liczbowe lub w postaci sekwencji znaków alfanumerycznych, w jednej gałęzi występować może tylko jeden element, nadać różne nawy poszczególnym elementom zgodnie z konwencjami SPICE'a. Następnie przy pomocy dowolnego edytora zbiorów ASCII wprowadzamy opis obwodu. Pierwsza linia musi zawierać nazwę analizowanego problemu (jest ona dowolna). Następnie należy wprowadzać opisy poszczególnych elementów (nie poprzedzone żadnym znakiem sterującym) lub polecenia dla PSPICE poprzedzone znakiem ".". W ostatniej linii zbioru umieszczamy polecenie.end ELEMENTY Każdy element obwodu opisywany jest w osobnej linii. Nazwa elementu musi być zgodna z konwencjami SPICE'a. Pierwsza litera nazwy oznacza typ elementu. Dopuszczalne typy elementów: Elementy pasywne : R rezystor C kondensator L cewka K transformator T linia długa Półprzewodniki D dioda Q tranzystor bipolarny J tranzystor JFET M tranzystor MOSFET B tranzystor GaAsFET ELEMENTY PASYWNE DO ANALIZY STAŁOPRĄDOWEJ Rezystor Generalna postać: RXXXXXXX Node Node [Model_name] ALUE Node, Node nazwy węzłów do których podłączone są zaciski elementu, Model_name opcjonalna nazwa modelu rezystora, ALUE wartość rezystancji w omach. Przykłady: R RC 7 ARRES K ŹRÓDŁA NIEZALEŻNE DO ANALIZY STAŁO i ZMIENNOPRĄDOWEJ niezależne źródło napięciowe I niezależne źródło prądowe Generalna postać XXXXXXX Node Node [DC alue] [AC MOD [FAZA]] [Specyfikacja dla analizy stanu przejściowego], IXXXXXXX Node Node [DC alue] [AC MOD [FAZA] [Specyfikacja dla analizy stanu przejściowego] Źródła niezależne niezależne źródło napięciowe I niezależne źródło prądowe Źródła sterowane E napięciowo sterowane źródło o napięciowe H prądowo sterowane źródło napięciowe G napięciowo sterowane źródło prądowe F prądowo sterowane źródło prądowe a = E(ster) a = H(Ister) Ia = G(ster) Ia = F(ster) Node, Node nazwy węzłów do których podłączone są zaciski elementu, ALUE wartość źródła dla analiz DC i TRAN ( jeżeli pominięte przyjmowane ). Jeżeli źródło nie zależy od czasu (np. zasilacz) przed wartością jest DC. MOD, FAZA wartość źródła dla analizy AC (moduł, faza). Jeżeli jest tylko słowo "AC" => MOD=, FAZA=. Słowo "AC" i wartości MOD, FAZA są pomijane gdy źródło nie jest źródłem wejściowym małosygnałowym. Przykłady: CC DC IN. AC SIN( MEG) ISRC AC.. SFFM( K K) MEAS 9

5 9 ANALIZA STAŁOPRĄDOWA.7.sin(*Pi*Hz*t) R SPICE ANALIZA STAŁOPRĄDOWA Q QN Q QN97A.DC SRCNAM START STOP INCR < SRC START STOP INC > Np :.DC IN...DC DS. GS.DC RES RMOD(R).9.. SRCNAM nazwa niezależnego źródła prądowego lub napięciowego którego wartość będzie zmieniana w kolejnych iteracjach. Możliwa jest także zmiana wartości parametrów modeli. START wartość początkowa źródła STOP wartość końcowa źródła INCR krok Polecenie powoduje wykonanie pojedynczej analizy lub ciągu analiz stałoprądowych dla kolejnych wartości wielkości zmienianej. Wartość zmieniana jest w skali liniowej..dc[oct] [DEC] SRCNAM START STOP NUMSTEP <SRC START STOP INC> Np :.DC DEC IN..DC OCT NPN QFAST(IS).E8.E SRCNAM nazwa niezależnego źródła prądowego lub napięciowego którego wartość będzie zmieniana w kolejnych iteracjach. Możliwa jest także zmiana wartości parametrów modeli. START wartość początkowa źródła STOP wartość końcowa źródła NUMSTEP liczba analiz przypadająca na oktawę (OCT), lub dekadę (DEC) OCT wielkość zmieniana w skali logarytmicznej, oktawami DEC wielkość zmieniana w skali logarytmicznej, dekadami. Polecenie powoduje wykonanie pojedynczej analizy lub ciągu analiz stałoprądowych dla kolejnych wartości wielkości zmienianej. Wartość zmieniana jest w skali logarytmicznej..dc SRCNAM LIST <alue> Np :.DC CC LIST 9.DC TEMP LIST 7 SRCNAM nazwa niezależnego źródła prądowego lub napięciowego którego wartość będzie zmieniana w kolejnych iteracjach. Możliwa jest także zmiana wartości parametrów modeli. LIST Lista wartości jakie przyjmować będzie wielkość zmieniana Polecenie powoduje wykonanie ciągu analiz stałoprądowych dla kolejnych wartości wielkości zmienianej. Przy podaniu parametrów drugiego źródła ( SRC, START, STOP, INC ) pierwsze źródło będzie zmieniało się w swoim zakresie dla każdej wartości drugiego źródła.

6 Pojemność Generalna postać:.7.sin(*pi*hz*t) R SPICE ANALIZA ZMIENNOPRĄDOWA Q QN Q QN97A CXXXXXXX Node Node [Model_name] ALUE[IC=Init_value] Node, Node nazwy węzłów do których podłączone są zaciski elementu, Model_name opcjonalna nazwa modelu kondensatora, ALUE wartość pojemności w faradach, Init_value opcjonalna wartość początkowa napięcia na kondensatorze U C (t=), napięcie występujące w chwili t=, ma znaczenie tylko dla opcji UIC Przykłady: CBYP nf COSC 7 uf IC= Indukcyjność Generalna postać: LXXXXXXX Node Node [Model_name] ALUE[IC=Init_value] Node, Node nazwy węzłów do których podłączone są zaciski elementu, Model_name opcjonalna nazwa modelu indukcyjności, ALUE wartość indukcyjności w Henrach, Init_value opcjonalna wartość początkowa prądu w indukcyjności I L (t=), prąd występujący w chwili t=, ma znaczenie tylko dla opcji UIC Przykłady: LLINK 9 uh LSHUNT mh IC=.7mA Indukcyjności sprzężone liniowe Zapis w SPICE : L mh L mh L mh KM L L L.99

7 Parametry modelu Generalna postać: Kxxxxxx Lyyyyyy <Lzzzzzz> Wsp_sprzezenia Lyyyyyy, Lzzzzzz,... nazwy cewek sprzężonych Wsp_sprzezenia wartość współczynnika sprzężenia <,> dla rdzeni magnetycznych =.9999 Istnieje możliwość sprzęgania lub więcej cewek. Początek uzwojenia odpowiada węzłowi wymienionemu jako pierwszy przy definicji cewek. Przykład zamieszczono powyżej. Indukcyjności sprzężone model nieliniowy. Nazwa Opis Jednostka Wart. stand. AREA pole przekroju rdzenia cm. (skalowany przez parametr Rozmiar) PATH długość drogi magnetycznej cm. GAP szerokość szczeliny cm. powietrznej PACK wsp. wypełnienia rdzenia. MS wartość nasycenia A/m E ALPHA mean field parameter E A współczynnik kszta_tu pola A m E C domain wall flexing constant. K domain wall pinning constant Istnieje możliwość sprzęgania jednej (dławik) lub więcej cewek. Początek uzwojenia odpowiada węzłowi wymienionemu jako pierwszy przy definicji cewek. Wymienienie Nazwy_modelu powoduje, że cewki sprzężone stają się elementem nieliniowym o określonym parametrami modelu krzywej magnesowania Generalna postać: Zapis w SPICE : L {liczba zwojów} L L KM KPOT_C8 CORE(MS=E.MODEL KPOT_C8 CORE(MS=E ALPHA=E A= K=8 C=. AREA=. PATH=.98) Kxxxxxx <Lyyyyyy> Wsp_sprzezenia Nazwa_modelu [Rozmiar] Lyyyyyy,... nazwy cewek sprzężonych Wsp_sprzezenia wartość wpółczynnika sprzężenia <,> dla rdzeni magnetycznych =.9999 Nazwa_modelu nazwa przyjętego modelu rdzenia zdefiniowanego w zbiorze danych lub wziętego z biblioteki KNOM lub KNOM Rozmiar współczynnik skalowania pola przekroju rdzenia ANALIZA ZMIENNOPRĄDOWA.AC SCALE N FSTART FSTOP SCALE : DEC ( dekada ) lub OCT ( oktawa ) lub LIN ( liniowa ) Np :.AC DEC K.AC LIN SCALE N FSTART FSTOP sposób zmiany częstotliwości (liniowa lub logarytmiczna) ilość punktów pomiarowych przypadających na cały zakres (LIN) lub na dekadę (DEC) czy oktawę (OCT) częstotliwość początkowa częstotliwość końcowa Analiza powoduje wyznaczenie częstotliwościowej odpowiedzi układu. Analiza ta wyznacza zmienną wyjściową w funkcji częstotliwości zmieniającej się w podanym zakresie. Co najmniej jedno źródło niezależne musi mieć podaną wartość AC, żeby analiza ta miała sens. Częstotliwość wymuszenia jest identyczna dla wszystkich źródeł znajdujących się w obwodzie. Analizy tej używa się zwykle do obliczania funkcji przejścia obwodu.

8 Specyfikacje źródeł dla analizy stanu przejściowego.7.sin(*pi*hz*t) R QN SPICE ANALIZA STANÓW NIEUSTALONYCH Q Q QN97A Impuls trapezoidalny PULSE( TD TR TF PW PER ) Parametr Wartość typowa Jednostki (wartość pocz_tkowa) olty lub Ampery (wartość szczytowa) olty lub Ampery TD (opóźnienie załączenia impulsu). s TR (czas narastania impulsu) TSTEP s TF (czas opadania impulsu) STEP s PW (czas trwania impulsu) TSTOP s PER(okres) TSTOP s Punkty charakterystyczne definiujące impuls Czas Wartość TD TDTR TDTRPW TDTRPWTF TSTOP Punkty pośrednie określane są poprzez interpolację liniową. U t T D T R P W T F PER Przykład: IN PULSE( NS NS NS NS NS)

9 7 8 Sinusoidalne SIN(O A FREQ TD THETA FAZA) Parametr Wartość typowa Jednostki O wartość średnia napięcia olty lub Ampery A amplituda olty lub Ampery FREQ częstotliwość /TSTOP Hz TD opóźnienie. s THETA wsp. tłumienia. /s FAZA faza początkowa. stopnie Kształt przebiegu Czas Wartość do TD O TD do TSTOP O A*exp((timeTD)*THETA)* *sin(*p*freq*(timetd)faza/) Przykład : IN SIN( MEG NS E ) Przebieg eksponencjalny EXP( TD TAU TD TAU ) Parametr Wartość typowa Jednostki wartość początkowa napięcia olty lub Amp. amplituda impulsu olty lub Amp. TD czas narastania impulsu. s TAU stała narastania impulsu TSTEP s TD czas opadania impulsu TDTSTEP s TAU stała opadania impulsu TSTEP s Aproksymacja liniowoodcinkowa PWL(T [T T T...]) Para liczb (n,tn) określa współrzędne wierzchołka łamanej. Parametr Wartość typowa Jednostki n wartość napięcia (prądu) olty lub Amp. Tn czas s Przykład: CLOCK 7 PWL( 7 NS 7 NS 7NS 8NS 7 NS 7) Sinusoidalne modulowane SFFM(O A FC MDI FS) Parametr Wartość typowa Jednostki O napięcie przesunięcia olty lub Ampery A amplituda olty or Ampery FC częstotliwość nośna /TSTOP Hz MDI wskaźnik modulacji FS częstotliwość sygnału /TSTOP Hz Kształt przebiegu Czas Wartość do TSTOP O A*sin( *p*fc*time MDI*sin(*p*FS*time)) Przykład: SFFM( M K K) Kształt przebiegu od do TD od TD do TD ()*(exp((timetd) TAU)) od TD do TSTOP ()*(exp((timetd) TAU)) ()*(exp((timetd) TAU)) Przykład: IN EXP( NS NS NS NS)

10 9 ANALIZA STANU PRZEJŚCIOWEGO.TRAN [ OP] TSTEP TSTOP [TSTART TSTEPMAX] [UIC] Np :.TRAN N N.TRAN N N N.TRAN N U UIC TSTEP odstęp czasu między wyprowadzanymi wynikami, parametr ten nie ma związku z krokiem czasowym analizy, który jest wewnętrznie zmieniany w zależności od charakteru obwodu i sygnałów wymuszających. TSTOP końcowa wartość czasu analizy TSTART początkowa wartość czasu (jeżeli pominięta => TSTART=) ma to znaczenie li tylko dla procesu wyprowadzania wyników, analiza zawsze przeprowadzana jest od chwili TIME=!. TSTEPMAX maksymalny krok czasu ( jeżeli pominięty => TMAX=TSTEP lub TMAX=(TSTOPTSTART) wybierana jest wartość mniejsza ). UIC warunki początkowe. Jeżeli słowo to występuje, to program nie oblicza statycznego punktu pracy przed rozpoczęciem tej analizy. Używa on wtedy jako warunków początkowych wartości podanych przy definicji poszczególnych elementów (IC=AL). OP powoduje wyprowadzenie wyników analizy statycznego punktu pracy Analiza czasowa stanu przejściowego w obwodzie, wyznaczane są czasowe przebiegi poszczególnych prądów i napięć od czasu TIME= do TSTOP. Jeżeli w programie występuje polecenie IC, wtedy do obliczeń warunków początkowych dla poszczególnych elementów używa się napięć w węzłach podanych w poleceniu IC. Analiza ta podaje zmienne wyjściowe w funkcji czasu w przedziale podanym przez użytkownika. NADAWANIE WARUNKÓW POCZĄTKOWYCH W celu przeprowadzenia analizy stanu przejściowego konieczne jest wyznaczenie warunków początkowych dla wszystkich cewek i kondensatorów występujących w obwodzie (również dla tych które znajdują się wewnątrz modeli półprzewodników). Istnieją cztery sposoby ustalania warunków początkowych:. Automatyczne wyznaczenie warunków początkowych przez program w trakcie analizy punktu pracy dokonanej przed analizą stanu przejściowego (stosowane gdy nie ma klucza UIC w poleceniu TRAN). Nadanie wartości początkowych na poszczególnych elementach poprzez podanie parametru IC=AL przy definicjach elementów. Wielkości te są uwzględniane w trakcie analizy TRAN jedynie wtedy, gdy uruchamiana jest z kluczem UIC, jeżeli klucza tego nie ma to warunki początkowe określane są jak w pkt.. Warunki początkowe na elementach dla których nie podano parametru UIC przyjmowane są jako zerowe.. Automatyczne wyznaczenie warunków początkowych przez program w trakcie analizy punktu pracy dokonanej przed analizy stanu przejściowego z uwzględnieniem pewnych narzuconych warunków początkowych (stosowane gdy nie ma klucza UIC w poleceniu TRAN). Do wymuszania stosowane są polecenia:.ic (NODNUM)=AL < (NODNUM)=AL... > Np :.IC ()= ()= ()=. NODNUM numer węzła AL wartość napięcia początkowego w danym węźle Polecenie powoduje że w czasie analizy stanu początkowego występującego w obwodzie napięcia w węzłach wymienionych w tym poleceniu będą miały wartości wyspecyfikowane, a tylko pozostałe potencjały będą wyznaczane. W momencie rozpoczęcia analizy TRAN narzucone wartości przestają obowiązywać..nodeset (NODNUM)=AL < (NODNUM)=AL... > Np :.NODSET ()= ()= ()=. NODNUM numer węzła AL wartość napięcia początkowego w danym węźle Polecenie podobne do poprzedniego, z tą różnicą że wyspecyfikowane wartości początkowe uwzględniane są tylko jako wartości startowe dla analizy stanu początkowego i mogą w wyniku tej analizy ulec zmianie.

11 WZMACNIACZE OPERACYJNE.7.sin(*Pi*Hz*t) R Q Q QN QN97A Obwód ze wzmacniaczem operacyjnym R k SPICE CZWÓRNIKI I FILTRY AKTYWNE U 7 ua7 Równoważny obwód ze źródłem napięcia sterowanym napięciowo OS OS k R Meg E E Gain: e R Wykonaj analizę AC dla powyższych obwodów dla częstotliwości od Hz do MHz. Porównaj wyniki.

12 Filtr Filtr R 77 C uf C uf R k U 7 ua7 OS OS C u R C u R.k U 7 OS ua7 OS R R Wyznacz charakterystyki częstotliwościowe (amplitudową i fazową) oraz odpowiedź układu na skok jednostkowy (od do m). Wyznacz charakterystyki częstotliwościowe (amplitudową i fazową) oraz odpowiedź układu na skok jednostkowy (od do m).

13 Przykład.7.sin(*Pi*Hz*t) R Q Q QN QN97A.7.sin(*Pi*Hz*t) R Q QN Q QN97A SPICE INTERFEJS GRAFICZNY. Proszę wyznaczyć napięcia w węźle i w funkcji czasu.. Proszę wyznaczyć stosunek napięć ()/() dla częstotliwości od Hz do MHz Rozwiązanie za pomocą graficznego interfejsu SPICE Uruchom program "SCHEMATICS" Pojawi się wówczas okno: i rozpocząć można rysowanie schematu.

14 7 8 Z menu "Draw" wybieramy opcję "Get New Part" (można również użyć CtrlG) Elementy które były już używane w trakcie tworzenia schematu mogą być również wybierane z menu rozwijanego widocznego na poniższym rysunku. Pojawi się wówczas nowe okno: i możliwy jest wybór żądanego elementu, np. jako pierwszy wybierzemy rezystor. Naciskamy klawisz "R", a następnie przycisk "Place" (jeśli zamierzamy umieścić jeszcze inne elementy) lub przycisk "Place & Close" (jeśli umieszczamy tylko jeden element). Po naciśnięciu przycisku "Place" na ekranie pojawi się ikona rezystora który klikając umieścić można na arkuszu dowolną ilość razy. Po umieszczeniu wszystkich elementów otrzymamy schemat jak na rysunku powyżej Teraz należy połączyć wszystkie elementy przewodami. Rozpoczęcie rysowania połączeń możliwe jest na trzy sposoby: z menu "Draw" wybieramy "Wire", naciskamy klawisze "CtrlW", klikamy ikonę: Schemat wraz z połączeniami przedstawia poniższy rysunek: W podobny sposób umieszczamy pozostałe elementy SIN źródło sinusoidalne DC źródło napięcia stałego QN tranzystor N QN97 tranzystor N97 GND_ANALOG masę (węzeł odniesienia "") Elementy przed wstawieniem mogą być obracane za pomocą "CtrlR" lub można zrobić odbicie lustrzane klawiszami "CtrlF". Teraz należy przstąpić do definiowania wartości poszczególnych elementów dwukrotnie klikamy na napis reprezentujący wartość rezystora w wyniku czego pojawia się okno w którym zmieniamy wartość na. Podobnie postępujemy z pozostałymi elementami tj. R i.

15 9 Nieco inaczej definiujemy parametry źródła. Należy kliknąć podwójnie ikonę źródła a wówczas pojawi się okno: klikamy przycisk w oknie które się pojawi definiujemy parametry analizy AC : W oknie tym należy: kliknąć na "AC="; wprowadzić wartość.; kliknąć "Save Attr"; kliknąć na "AMPL="; wprowadzić wartość.; kliknąć "Save Attr"; kliknąć na "OFF="; wprowadzić wartość.7; kliknąć "Save Attr"; kliknąć na "FREQ="; wprowadzić wartość Hz; kliknąć "Save Attr"; klikamy przycisk w oknie które się pojawi definiujemy parametry analizy Transient : Po wszystkich zmianach źródło ma następujące parametry: W tym momencie obwód jest już całkowicie zdefiniowany i należy jeszcze tylko określić parametry analizy. Konieczne jest przeprowadzenie dwóch analiz (AC i stanu przejściowego). W tym celu klikamy ikonę co powoduje pojawienie się następującego okna dialogowego: Po ustaleniu wszystkich parametrów klikamy ikonę która rozpoczyna proces analizy. Pojawia się okno programu PSPICE: W naszym przypadku klikamy na polach wyboru przy przyciskach AC Sweep i Transient.... Teraz należy zdefiniować parametry analiz. W tym celu: a po poprawnie zakończonej analizie automatycznie wywołany zostanie program PROBE pozwalający na wizualizację przebiegów w różnych punktach układu.

16 W pierwszym kroku wybieramy wyniki jakiej analizy (AC lub Transient) chcemy przetwarzać. Następnie klikamy ikonę i w oknie które się pojawi wybieramy przebiegi które nas interesują: Podobnie jak poprzednio w celu zobrazowania wybranych przebiegów klikamy ikonę. Aby zobaczyć wyniki analizy stanu przejściowego wybieramy opcję "Transient" z menu "Plot":

Ćwiczenie Stany nieustalone w obwodach liniowych pierwszego rzędu symulacja komputerowa

Ćwiczenie Stany nieustalone w obwodach liniowych pierwszego rzędu symulacja komputerowa INSTYTUT SYSTEMÓW INŻYNIERII ELEKTRYCZNEJ TEORIA OBWODÓW ELEKTRYCZNYCH LABORATORIUM Ćwiczenie Stany nieustalone w obwodach liniowych pierwszego rzędu symulacja komputerowa Grupa nr:. Zespół nr:. Skład

Bardziej szczegółowo

Data wykonania ćwiczenia: Ćwiczenie prowadził:

Data wykonania ćwiczenia: Ćwiczenie prowadził: W O J S K O W A A K A D E M I A T E C H N I C Z N A WYDZIAŁ ELEKTRONIKI Drukować dwustronnie T E C H N I K A O B L I C Z E N I O W A I S Y M U L A C Y J N A Grupa...+++... Nazwisko i imię: 1. 2. 3. Ocena

Bardziej szczegółowo

Modelowanie diod półprzewodnikowych

Modelowanie diod półprzewodnikowych Modelowanie diod półprzewodnikowych Programie PSPICE wbudowane są modele wielu elementów półprzewodnikowych takich jak diody, tranzystory bipolarne, tranzystory dipolowe złączowe, tranzystory MOSFET, tranzystory

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA LABORATORIUM TECHNIK INFORMACYJNYCH

INSTRUKCJA LABORATORIUM TECHNIK INFORMACYJNYCH INSTRUKCJA LABORATORIUM TECHNIK INFORMACYJNYCH WPROWADZENIE DO PROGRAMU PSPICE Autor: Tomasz Niedziela, Strona /9 . Uruchomienie programu Pspice. Z menu Start wybrać Wszystkie Programy Pspice Student Schematics.

Bardziej szczegółowo

INDEKS. deklaracja... 7,117 model model materiału rdzenia Charakterystyki statyczne Czynnik urojony...103

INDEKS. deklaracja... 7,117 model model materiału rdzenia Charakterystyki statyczne Czynnik urojony...103 INDEKS.AC... 45.DC... 20,35,136.END... 3,5,22.ENDS... 68.FOUR... 94.IC... 72.INC... 67.LIB... 92.MC... 41.MODEL... 21,42,111.NODESET... 27.NOISE... 65.OP... 19.OPTIONS... 24, 85, 130, 135, 166.PLOT...

Bardziej szczegółowo

Badanie tranzystora bipolarnego

Badanie tranzystora bipolarnego Spis ćwiczeń: Badanie tranzystora bipolarnego Symulacja komputerowa PSPICE 9.1 www.pspice.com 1. Charakterystyka wejściowa tranzystora bipolarnego 2. Wyznaczanie rezystancji wejściowej 3. Rysowanie charakterystyk

Bardziej szczegółowo

łączenie elementów (Wire) zerowy potencjał (Ground) etykieta węzła (Label Net) pozostałe elementy (Component) przesuwanie elementów (Move)

łączenie elementów (Wire) zerowy potencjał (Ground) etykieta węzła (Label Net) pozostałe elementy (Component) przesuwanie elementów (Move) Okno główne programu Na rys. 1 przedstawiono górny fragment głównego okna programu. Poniżej paska menu znajduje się pasek ikon, którymi uruchamia się podstawowe funkcje programu. Na rysunku dodano objaśnienia

Bardziej szczegółowo

Laboratorium KOMPUTEROWE PROJEKTOWANIE UKŁADÓW

Laboratorium KOMPUTEROWE PROJEKTOWANIE UKŁADÓW Laboratorium KOMPUTEROWE PROJEKTOWANIE UKŁADÓW SYMULACJA UKŁADÓW ELEKTRONICZNYCH Z ZASTOSOWANIEM PROGRAMU SPICE Opracował dr inż. Michał Szermer Łódź, dn. 03.01.2017 r. ~ 2 ~ Spis treści Spis treści 3

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie: "Obwody prądu sinusoidalnego jednofazowego"

Ćwiczenie: Obwody prądu sinusoidalnego jednofazowego Ćwiczenie: "Obwody prądu sinusoidalnego jednofazowego" Opracowane w ramach projektu: "Informatyka mój sposób na poznanie i opisanie świata realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres

Bardziej szczegółowo

Tranzystorowe wzmacniacze OE OB OC. na tranzystorach bipolarnych

Tranzystorowe wzmacniacze OE OB OC. na tranzystorach bipolarnych Tranzystorowe wzmacniacze OE OB OC na tranzystorach bipolarnych Wzmacniacz jest to urządzenie elektroniczne, którego zadaniem jest : proporcjonalne zwiększenie amplitudy wszystkich składowych widma sygnału

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1 Podstawy opisu i analizy obwodów w programie SPICE

Ćwiczenie 1 Podstawy opisu i analizy obwodów w programie SPICE Ćwiczenie 1 Podstawy opisu i analizy obwodów w programie SPICE Cel: Zapoznanie ze składnią języka SPICE, wykorzystanie elementów RCLEFD oraz instrukcji analiz:.dc,.ac,.tran,.tf, korzystanie z bibliotek

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 15 BADANIE WZMACNIACZY MOCY MAŁEJ CZĘSTOTLIWOŚCI

ĆWICZENIE 15 BADANIE WZMACNIACZY MOCY MAŁEJ CZĘSTOTLIWOŚCI 1 ĆWICZENIE 15 BADANIE WZMACNIACZY MOCY MAŁEJ CZĘSTOTLIWOŚCI 15.1. CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest poznanie podstawowych właściwości wzmacniaczy mocy małej częstotliwości oraz przyswojenie umiejętności

Bardziej szczegółowo

Analiza komputerowa pracy wzmacniacza tranzystorowego jednostopniowego za pomocą programu PSpice wersja EDU.

Analiza komputerowa pracy wzmacniacza tranzystorowego jednostopniowego za pomocą programu PSpice wersja EDU. Analiza komputerowa pracy wzmacniacza tranzystorowego jednostopniowego za pomocą programu PSpice wersja EDU. ZADANIA DO WYKONANIA: I. Przeprowadzić analizę czasową wzmacniacza klasy A w układzie OE z tranzystorem

Bardziej szczegółowo

Zwięzły opis programu PSpice

Zwięzły opis programu PSpice Zwięzły opis programu PSpice Opracowanie Małgorzata Napieralska Niniejszy dokument został opracowany do celów dydaktycznych i można go wykorzystywać wyłącznie do niekomercyjnego użytku własnego. Małgorzaty

Bardziej szczegółowo

TEORIA OBWODÓW I SYGNAŁÓW LABORATORIUM

TEORIA OBWODÓW I SYGNAŁÓW LABORATORIUM TEORIA OBWODÓW I SYGNAŁÓW LABORATORIUM AKADEMIA MORSKA Katedra Telekomunikacji Morskiej ĆWICZENIE 4 WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYK CZĘSTOTLIWOŚCIOWYCH UKŁADÓW RLC. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest doświadczalne

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA

POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY KATEDRA AUTOMATYKI I ELEKTRONIKI 3. Podstawowe układy wzmacniaczy tranzystorowych Materiały pomocnicze do pracowni specjalistycznej z przedmiotu: Systemy CAD

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA

POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY KATEDRA AUTOMATYKI I ELEKTRONIKI 1. Wybrane zastosowania diod półprzewodnikowych Materiały pomocnicze do pracowni specjalistycznej z przedmiotu: Systemy CAD

Bardziej szczegółowo

Dynamiczne badanie wzmacniacza operacyjnego- ćwiczenie 8

Dynamiczne badanie wzmacniacza operacyjnego- ćwiczenie 8 Dynamiczne badanie wzmacniacza operacyjnego- ćwiczenie 8 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest dynamiczne badanie wzmacniacza operacyjnego, oraz zapoznanie się z metodami wyznaczania charakterystyk częstotliwościowych.

Bardziej szczegółowo

Politechnika Białostocka

Politechnika Białostocka Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny Katedra Automatyki i Elektroniki Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu: ELEKTRONIKA EKS1A300024 BADANIE TRANZYSTORÓW BIAŁYSTOK 2015 1. CEL I ZAKRES

Bardziej szczegółowo

Plan semestru wykład. Literatura - podstawowa. Komputerowe Projektowanie Układów Elektronicznych. 16 godzin wykładu. Materiały wykładowe dla kursu 16h

Plan semestru wykład. Literatura - podstawowa. Komputerowe Projektowanie Układów Elektronicznych. 16 godzin wykładu. Materiały wykładowe dla kursu 16h Komputerowe Projektowanie Układów Elektronicznych Materiały wykładowe dla kursu 16h Adam Olszewski Plan semestru wykład strona przedmiotu: http://neo.dmcs.p.lodz.pl/kpuesz 16 godzin wykładu rozłoŝone na

Bardziej szczegółowo

Ćw. 0: Wprowadzenie do programu MultiSIM

Ćw. 0: Wprowadzenie do programu MultiSIM Ćw. 0: Wprowadzenie do programu MultiSIM Wstęp Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z programem MultiSIM przeznaczonym do analiz i symulacji działania układów elektronicznych. Zaznajamianie się z tym programem

Bardziej szczegółowo

Wykaz symboli, oznaczeń i skrótów

Wykaz symboli, oznaczeń i skrótów Wykaz symboli, oznaczeń i skrótów Symbole a a 1 operator obrotu podstawowej zmiennych stanu a 1 podstawowej uśrednionych zmiennych stanu b 1 podstawowej zmiennych stanu b 1 A A i A A i, j B B i cosφ 1

Bardziej szczegółowo

Niezależne i sterowane źródła napięciowe i prądowe

Niezależne i sterowane źródła napięciowe i prądowe Niezależne i sterowane źródła napięciowe i prądowe W programie PSPICE można wykorzystywać źródła napięciowe i prądowe. Nazwy niezależnych źródeł napięciowych rozpoczynają się od litery V, a nazwy niezależnych

Bardziej szczegółowo

WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYK FILTRÓW BIERNYCH. (komputerowe metody symulacji)

WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYK FILTRÓW BIERNYCH. (komputerowe metody symulacji) WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYK FILTRÓW BIERNYCH (komputerowe metody symulacji) Zagadnienia: Filtr bierny, filtry selektywne LC, charakterystyka amplitudowo-częstotliwościowa, fazowo-częstotliwościowa, przebiegi

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM ELEKTRONICZNYCH UKŁADÓW POMIAROWYCH I WYKONAWCZYCH. Badanie detektorów szczytowych

LABORATORIUM ELEKTRONICZNYCH UKŁADÓW POMIAROWYCH I WYKONAWCZYCH. Badanie detektorów szczytowych LABORATORIM ELEKTRONICZNYCH KŁADÓW POMIAROWYCH I WYKONAWCZYCH Badanie detektorów szczytoch Cel ćwiczenia Poznanie zasady działania i właściwości detektorów szczytoch Wyznaczane parametry Wzmocnienie detektora

Bardziej szczegółowo

3. Podstawowe analizy zastosowanie i uruchamianie

3. Podstawowe analizy zastosowanie i uruchamianie 3. Podstawowe analizy zastosowanie i uruchamianie Rodzaje podstawowych analiz przypomnienie OP punktu pracy pojedyncza analiza dla składowej stałej napięcia i prądy źródeł mają wartości takie, jak zapisane

Bardziej szczegółowo

3. Podstawowe analizy zastosowanie i uruchamianie. OP analiza punktu pracy. Wyniki wyznaczania punktu pracy. Rodzaje podstawowych analiz przypomnienie

3. Podstawowe analizy zastosowanie i uruchamianie. OP analiza punktu pracy. Wyniki wyznaczania punktu pracy. Rodzaje podstawowych analiz przypomnienie 3. Podstawowe analizy zastosowanie i uruchamianie Rodzaje podstawowych analiz przypomnienie OP punktu pracy pojedyncza analiza dla składowej stałej napięcia i prądy źródeł mają wartości takie, jak zapisane

Bardziej szczegółowo

Podstawy Elektrotechniki i Elektroniki. Opracował: Mgr inż. Marek Staude

Podstawy Elektrotechniki i Elektroniki. Opracował: Mgr inż. Marek Staude Podstawy Elektrotechniki i Elektroniki Opracował: Mgr inż. Marek Staude Część 2 Analiza obwodów w stanie ustalonym przy wymuszeniu sinusoidalnym Przypomnienie ostatniego wykładu Prąd i napięcie Podstawowe

Bardziej szczegółowo

Wzmacniacze operacyjne

Wzmacniacze operacyjne Wzmacniacze operacyjne Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest badanie podstawowych układów pracy wzmacniaczy operacyjnych. Wymagania Wstęp 1. Zasada działania wzmacniacza operacyjnego. 2. Ujemne sprzężenie

Bardziej szczegółowo

Symulacje inwertera CMOS

Symulacje inwertera CMOS Rozdział: Przygotowanie środowiska Symulacje inwertera CMOS * punktu opcjonalne 1 Przygotowanie środowiska 1. Uruchom komputer w systemie Linux (opensuse)*. 2. Otwórz konsole wykonując następujące kroki*

Bardziej szczegółowo

Badanie diody półprzewodnikowej

Badanie diody półprzewodnikowej Badanie diody półprzewodnikowej Symulacja komputerowa PSPICE 9.1 www.pspice.com 1. Wyznaczanie charakterystyki statycznej diody spolaryzowanej w kierunku przewodzenia Rysunek nr 1. Układ do wyznaczania

Bardziej szczegółowo

A6: Wzmacniacze operacyjne w układach nieliniowych (diody)

A6: Wzmacniacze operacyjne w układach nieliniowych (diody) A6: Wzmacniacze operacyjne w układach nieliniowych (diody) Jacek Grela, Radosław Strzałka 17 maja 9 1 Wstęp Poniżej zamieszczamy podstawowe wzory i definicje, których używaliśmy w obliczeniach: 1. Charakterystyka

Bardziej szczegółowo

Prostowniki. Prostownik jednopołówkowy

Prostowniki. Prostownik jednopołówkowy Prostowniki Prostownik jednopołówkowy Prostownikiem jednopołówkowym nazywamy taki prostownik, w którym po procesie prostowania pozostają tylko te części przebiegu, które są jednego znaku a części przeciwnego

Bardziej szczegółowo

BADANIE ELEMENTÓW RLC

BADANIE ELEMENTÓW RLC KATEDRA ELEKTRONIKI AGH L A B O R A T O R I U M ELEMENTY ELEKTRONICZNE BADANIE ELEMENTÓW RLC REV. 1.0 1. CEL ĆWICZENIA - zapoznanie się z systemem laboratoryjnym NI ELVIS II, - zapoznanie się z podstawowymi

Bardziej szczegółowo

WZMACNIACZ OPERACYJNY

WZMACNIACZ OPERACYJNY 1. OPIS WKŁADKI DA 01A WZMACNIACZ OPERACYJNY Wkładka DA01A zawiera wzmacniacz operacyjny A 71 oraz zestaw zacisków, które umożliwiają dołączenie elementów zewnętrznych: rezystorów, kondensatorów i zwór.

Bardziej szczegółowo

TRANZYSTOROWY UKŁAD RÓŻNICOWY (DN 031A)

TRANZYSTOROWY UKŁAD RÓŻNICOWY (DN 031A) TRANZYSTOROWY UKŁAD RÓŻNICOWY (DN 031A) obciąże nie dynamiczne +1 +1 + 1 R 47k z erowanie R 8 3k R 9 6, 8 k R 11 6,8 k R 12 3k + T 6 BC17 T 7 BC17 + R c 20k zespół sterowania WY 1 R 2k R 23 9 R c dyn R

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 2: pomiar charakterystyk i częstotliwości granicznych wzmacniacza napięcia REGIONALNE CENTRUM EDUKACJI ZAWODOWEJ W BIŁGORAJU

Ćwiczenie 2: pomiar charakterystyk i częstotliwości granicznych wzmacniacza napięcia REGIONALNE CENTRUM EDUKACJI ZAWODOWEJ W BIŁGORAJU REGIONALNE CENTRUM EDUKACJI ZAWODOWEJ W BIŁGORAJU R C E Z w B I Ł G O R A J U LABORATORIUM pomiarów elektronicznych UKŁADÓW ANALOGOWYCH Ćwiczenie 2: pomiar charakterystyk i częstotliwości granicznych wzmacniacza

Bardziej szczegółowo

W celu obliczenia charakterystyki częstotliwościowej zastosujemy wzór 1. charakterystyka amplitudowa 0,

W celu obliczenia charakterystyki częstotliwościowej zastosujemy wzór 1. charakterystyka amplitudowa 0, Bierne obwody RC. Filtr dolnoprzepustowy. Filtr dolnoprzepustowy jest układem przenoszącym sygnały o małej częstotliwości bez zmian, a powodującym tłumienie i opóźnienie fazy sygnałów o większych częstotliwościach.

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie: "Właściwości wybranych elementów układów elektronicznych"

Ćwiczenie: Właściwości wybranych elementów układów elektronicznych Ćwiczenie: "Właściwości wybranych elementów układów elektronicznych" Opracowane w ramach projektu: "Informatyka mój sposób na poznanie i opisanie świata realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki.

Bardziej szczegółowo

L7 - Program PCNAP. 1. Opis programu. 2. Przykład analizy TR. 3. Przykład analizy AC

L7 - Program PCNAP. 1. Opis programu. 2. Przykład analizy TR. 3. Przykład analizy AC L7 - Program PCNAP 1. Opis programu Elementy R, L, C, M, źródła niezależne i sterowane zadawane dla analizy czasowej i częstotliwościowej Model wzmacniacza operacyjnego źródło sterowane, biblioteka OPAMP,

Bardziej szczegółowo

PRAWO OHMA DLA PRĄDU PRZEMIENNEGO. Instrukcja wykonawcza

PRAWO OHMA DLA PRĄDU PRZEMIENNEGO. Instrukcja wykonawcza ĆWICZENIE 53 PRAWO OHMA DLA PRĄDU PRZEMIENNEGO Instrukcja wykonawcza 1 Wykaz przyrządów a. Generator AG 1022F. b. Woltomierz napięcia przemiennego. c. Miliamperomierz prądu przemiennego. d. Zestaw składający

Bardziej szczegółowo

Komputerowe Projektowanie Układów Elektronicznych

Komputerowe Projektowanie Układów Elektronicznych Komputerowe Projektowanie Układów Elektronicznych Materiały wykładowe dla kursu 16h Adam Olszewski Plan semestru wykład strona przedmiotu: http://neo.dmcs.p.lodz.pl/kpuesz 16 godzin wykładu rozłoŝone na

Bardziej szczegółowo

14 Modulatory FM CELE ĆWICZEŃ PODSTAWY TEORETYCZNE Podstawy modulacji częstotliwości Dioda pojemnościowa (waraktor)

14 Modulatory FM CELE ĆWICZEŃ PODSTAWY TEORETYCZNE Podstawy modulacji częstotliwości Dioda pojemnościowa (waraktor) 14 Modulatory FM CELE ĆWICZEŃ Poznanie zasady działania i charakterystyk diody waraktorowej. Zrozumienie zasady działania oscylatora sterowanego napięciem. Poznanie budowy modulatora częstotliwości z oscylatorem

Bardziej szczegółowo

Ćw. 1: Badanie diod i prostowników

Ćw. 1: Badanie diod i prostowników Ćw. 1: Badanie diod i prostowników Wstęp Celem ćwiczenia jest badanie diod i opartych na nich prostownikach stosowanych w zasilaczach. Dioda jest to elektroniczny element półprzewodnikowy zawierający jedno

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1. Podstawy opisu i analizy obwodów w programie SPICE

Ćwiczenie 1. Podstawy opisu i analizy obwodów w programie SPICE Ćwiczenie 1. Podstawy opisu i analizy obwodów w programie SPICE Zadanie 1.1. Obwód RC a) ANALIZA DC: Wykreślić napięcie Vout w funkcji napięcia V1 zmieniającego się w zakresie -10V do 10V z krokiem 0,01V

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia nr 4. Arkusz kalkulacyjny i programy do obliczeń statystycznych

Ćwiczenia nr 4. Arkusz kalkulacyjny i programy do obliczeń statystycznych Ćwiczenia nr 4 Arkusz kalkulacyjny i programy do obliczeń statystycznych Arkusz kalkulacyjny składa się z komórek powstałych z przecięcia wierszy, oznaczających zwykle przypadki, z kolumnami, oznaczającymi

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Przyrządów Półprzewodnikowych Laboratorium 1

Laboratorium Przyrządów Półprzewodnikowych Laboratorium 1 Laboratorium Przyrządów Półprzewodnikowych Laboratorium 1 1/10 2/10 PODSTAWOWE WIADOMOŚCI W trakcie zajęć wykorzystywane będą następujące urządzenia: oscyloskop, generator, zasilacz, multimetr. Instrukcje

Bardziej szczegółowo

Wzmacniacz jako generator. Warunki generacji

Wzmacniacz jako generator. Warunki generacji Generatory napięcia sinusoidalnego Drgania sinusoidalne można uzyskać Poprzez utworzenie wzmacniacza, który dla jednej częstotliwości miałby wzmocnienie równe nieskończoności. Poprzez odtłumienie rzeczywistego

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 6 Transmitancje operatorowe, charakterystyki częstotliwościowe układów aktywnych pierwszego, drugiego i wyższych rzędów

ĆWICZENIE 6 Transmitancje operatorowe, charakterystyki częstotliwościowe układów aktywnych pierwszego, drugiego i wyższych rzędów ĆWICZENIE 6 Transmitancje operatorowe, charakterystyki częstotliwościowe układów aktywnych pierwszego, drugiego i wyższych rzędów. Cel ćwiczenia Badanie układów pierwszego rzędu różniczkującego, całkującego

Bardziej szczegółowo

Moduł przekaźnika czasowego FRM01. Instrukcja obsługi

Moduł przekaźnika czasowego FRM01. Instrukcja obsługi Moduł przekaźnika czasowego FRM01 Instrukcja obsługi Przekaźnik wielofunkcyjny FRM01, przeznaczone dla różnych potrzeb użytkowników, przy projektowaniu mikrokontroler, z zaprogramowanymi 18 funkcjami,

Bardziej szczegółowo

Politechnika Białostocka

Politechnika Białostocka Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny Katedra Automatyki i Elektroniki Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu: ELEKTRONIKA 2 (EZ1C500 055) BADANIE DIOD I TRANZYSTORÓW Białystok 2006

Bardziej szczegółowo

Tranzystor bipolarny

Tranzystor bipolarny Tranzystor bipolarny 1. zas trwania: 6h 2. ele ćwiczenia adanie własności podstawowych układów wykorzystujących tranzystor bipolarny. 3. Wymagana znajomość pojęć zasada działania tranzystora bipolarnego,

Bardziej szczegółowo

Elementy elektroniczne i przyrządy pomiarowe

Elementy elektroniczne i przyrządy pomiarowe Elementy elektroniczne i przyrządy pomiarowe Cel ćwiczenia. Nabycie umiejętności posługiwania się miernikami uniwersalnymi, oscyloskopem, generatorem, zasilaczem, itp. Nabycie umiejętności rozpoznawania

Bardziej szczegółowo

Modulatory PWM CELE ĆWICZEŃ PODSTAWY TEORETYCZNE

Modulatory PWM CELE ĆWICZEŃ PODSTAWY TEORETYCZNE Modulatory PWM CELE ĆWICZEŃ Poznanie budowy modulatora szerokości impulsów z układem A741. Analiza charakterystyk i podstawowych obwodów z układem LM555. Poznanie budowy modulatora szerokości impulsów

Bardziej szczegółowo

WZMACNIACZ NAPIĘCIOWY RC

WZMACNIACZ NAPIĘCIOWY RC WZMACNIACZ NAPIĘCIOWY RC 1. WSTĘP Tematem ćwiczenia są podstawowe właściwości jednostopniowego wzmacniacza pasmowego z tranzystorem bipolarnym. Zadaniem ćwiczących jest dokonanie pomiaru częstotliwości

Bardziej szczegółowo

Zapoznanie z przyrządami stanowiska laboratoryjnego. 1. Zapoznanie się z oscyloskopem HAMEG-303.

Zapoznanie z przyrządami stanowiska laboratoryjnego. 1. Zapoznanie się z oscyloskopem HAMEG-303. Zapoznanie z przyrządami stanowiska laboratoryjnego. 1. Zapoznanie się z oscyloskopem HAMEG-303. Dołączyć oscyloskop do generatora funkcyjnego będącego częścią systemu MS-9140 firmy HAMEG. Kanał Yl dołączyć

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA

POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA POLITEHNIKA BIAŁOSTOKA WYDZIAŁ ELEKTRYZNY KATEDRA AUTOMATYKI I ELEKTRONIKI 5. Wzmacniacze mocy Materiały pomocnicze do pracowni specjalistycznej z przedmiotu: Systemy AD w elektronice TS1422 380 Opracował:

Bardziej szczegółowo

Badanie diod półprzewodnikowych

Badanie diod półprzewodnikowych Badanie diod półprzewodnikowych Proszę zbudować prosty obwód wykorzystujący diodę, który w zależności od jej kierunku zaświeci lub nie zaświeci żarówkę. Jak znaleźć żarówkę: Indicators -> Virtual Lamp

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 65. Badanie wzmacniacza mocy

Ćwiczenie nr 65. Badanie wzmacniacza mocy Ćwiczenie nr 65 Badanie wzmacniacza mocy 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie podstawowych parametrów wzmacniaczy oraz wyznaczenie charakterystyk opisujących ich właściwości na przykładzie wzmacniacza

Bardziej szczegółowo

Symulacja komputerowa przetwornic flyback i forward

Symulacja komputerowa przetwornic flyback i forward Laboratorium Konwertery Mocy Ćwiczenie 6 Symulacja komputerowa przetwornic flyback i forward Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego Katedra Systemów Mikroelektronicznych Wydział Elektroniki Telekomunikacji

Bardziej szczegółowo

Moduł przekaźnika czasowego FRM01 Instrukcja obsługi

Moduł przekaźnika czasowego FRM01 Instrukcja obsługi Moduł przekaźnika czasowego FRM01 Instrukcja obsługi Przekaźnik wielofunkcyjny FRM01, przeznaczone dla różnych potrzeb użytkowników, przy projektowaniu mikrokontroler, z zaprogramowanymi 18 funkcjami,

Bardziej szczegółowo

DANE: wartość skuteczna międzyprzewodowego napięcia zasilającego E S = 230 V; rezystancja odbiornika R d = 2,7 Ω; indukcyjność odbiornika.

DANE: wartość skuteczna międzyprzewodowego napięcia zasilającego E S = 230 V; rezystancja odbiornika R d = 2,7 Ω; indukcyjność odbiornika. Zadanie 4. Prostownik mostkowy 6-pulsowy z tyrystorami idealnymi o komutacji natychmiastowej zasilany z sieci 3 400 V, 50 Hz pracuje z kątem opóźnienia załączenia tyrystorów α = 60º. Obciążenie prostownika

Bardziej szczegółowo

SPECYFIKACJA PRZETWORNIK RÓŻNICY CIŚNIEŃ DPC250; DPC250-D; DPC4000; DPC4000-D

SPECYFIKACJA PRZETWORNIK RÓŻNICY CIŚNIEŃ DPC250; DPC250-D; DPC4000; DPC4000-D SPECYFIKACJA PRZETWORNIK RÓŻNICY CIŚNIEŃ DPC250; DPC250-D; DPC4000; DPC4000-D 1. Wprowadzenie...3 1.1. Funkcje urządzenia...3 1.2. Charakterystyka urządzenia...3 1.3. Warto wiedzieć...3 2. Dane techniczne...4

Bardziej szczegółowo

Rys. 1. Przebieg napięcia u D na diodzie D

Rys. 1. Przebieg napięcia u D na diodzie D Zadanie 7. Zaprojektować przekształtnik DC-DC obniżający napięcie tak, aby mógł on zasilić odbiornik o charakterze rezystancyjnym R =,5 i mocy P = 10 W. Napięcie zasilające = 10 V. Częstotliwość przełączania

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Wirtualne Obwodów w Stanach Ustalonych i Nieustalonych

Laboratorium Wirtualne Obwodów w Stanach Ustalonych i Nieustalonych ĆWICZENIE 1 Badanie obwodów jednofazowych rozgałęzionych przy wymuszeniu sinusoidalnym Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest Poznanie podstawowych elementów pasywnych R, L, C, wyznaczenie ich wartości na

Bardziej szczegółowo

Wzmacniacze napięciowe z tranzystorami komplementarnymi CMOS

Wzmacniacze napięciowe z tranzystorami komplementarnymi CMOS Wzmacniacze napięciowe z tranzystorami komplementarnymi CMOS Cel ćwiczenia: Praktyczne wykorzystanie wiadomości do projektowania wzmacniacza z tranzystorami CMOS Badanie wpływu parametrów geometrycznych

Bardziej szczegółowo

Statyczne badanie wzmacniacza operacyjnego - ćwiczenie 7

Statyczne badanie wzmacniacza operacyjnego - ćwiczenie 7 Statyczne badanie wzmacniacza operacyjnego - ćwiczenie 7 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawowymi zastosowaniami wzmacniacza operacyjnego, poznanie jego charakterystyki przejściowej

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1. Symulacja układu napędowego z silnikiem DC i przekształtnikiem obniżającym.

Ćwiczenie 1. Symulacja układu napędowego z silnikiem DC i przekształtnikiem obniżającym. Ćwiczenie 1 Symulacja układu napędowego z silnikiem DC i przekształtnikiem obniżającym. Środowisko symulacyjne Symulacja układu napędowego z silnikiem DC wykonana zostanie w oparciu o środowisko symulacyjne

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM z przedmiotu ALGORYTMY I PROJEKTOWANIE UKŁADÓW VLSI

LABORATORIUM z przedmiotu ALGORYTMY I PROJEKTOWANIE UKŁADÓW VLSI LABORATORIUM z przedmiotu ALGORYTMY I PROJEKTOWANIE UKŁADÓW VLSI 1. PRZEBIEG ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Nauka edytora topografii MAGIC na przykładzie inwertera NOT w technologii CMOS Powiązanie topografii

Bardziej szczegółowo

Kadry Optivum, Płace Optivum

Kadry Optivum, Płace Optivum Kadry Optivum, Płace Optivum Jak seryjnie przygotować wykazy absencji pracowników? W celu przygotowania pism zawierających wykazy nieobecności pracowników skorzystamy z mechanizmu Nowe wydruki seryjne.

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 2b. Pomiar napięcia i prądu z izolacją galwaniczną Symulacje układów pomiarowych CZUJNIKI POMIAROWE I ELEMENTY WYKONAWCZE

Ćwiczenie 2b. Pomiar napięcia i prądu z izolacją galwaniczną Symulacje układów pomiarowych CZUJNIKI POMIAROWE I ELEMENTY WYKONAWCZE Politechnika Łódzka Katedra Mikroelektroniki i Technik Informatycznych 90-924 Łódź, ul. Wólczańska 221/223, bud. B18 tel. 42 631 26 28 faks 42 636 03 27 e-mail secretary@dmcs.p.lodz.pl http://www.dmcs.p.lodz.pl

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie Podstawowe prawa obwodów prądu stałego symulacja komputerowa

Ćwiczenie Podstawowe prawa obwodów prądu stałego symulacja komputerowa INSTYTUT SYSTEMÓW INŻYNIERII ELEKTRYCZNE TEORIA OWODÓW ELEKTRYCZNYCH LAORATORIUM Ćwiczenie Podstawowe prawa obwodów prądu stałego symulacja uterowa Grupa nr:. Zespół nr:. Skład zespołu: 1. 2. 3. 4. 5.

Bardziej szczegółowo

UMOWY INSTRUKCJA STANOWISKOWA

UMOWY INSTRUKCJA STANOWISKOWA UMOWY INSTRUKCJA STANOWISKOWA Klawisze skrótów: F7 wywołanie zapytania (% - zastępuje wiele znaków _ - zastępuje jeden znak F8 wyszukanie według podanych kryteriów (system rozróżnia małe i wielkie litery)

Bardziej szczegółowo

Teoria obwodów / Stanisław Osowski, Krzysztof Siwek, Michał Śmiałek. wyd. 2. Warszawa, Spis treści

Teoria obwodów / Stanisław Osowski, Krzysztof Siwek, Michał Śmiałek. wyd. 2. Warszawa, Spis treści Teoria obwodów / Stanisław Osowski, Krzysztof Siwek, Michał Śmiałek. wyd. 2. Warszawa, 2013 Spis treści Słowo wstępne 8 Wymagania egzaminacyjne 9 Wykaz symboli graficznych 10 Lekcja 1. Podstawowe prawa

Bardziej szczegółowo

PRZEŁĄCZANIE DIOD I TRANZYSTORÓW

PRZEŁĄCZANIE DIOD I TRANZYSTORÓW L A B O R A T O R I U M ELEMENTY ELEKTRONICZNE PRZEŁĄCZANIE DIOD I TRANZYSTORÓW REV. 1.1 1. CEL ĆWICZENIA - obserwacja pracy diod i tranzystorów podczas przełączania, - pomiary charakterystycznych czasów

Bardziej szczegółowo

Wykład 1 Technologie na urządzenia mobilne. Wojciech Świtała

Wykład 1 Technologie na urządzenia mobilne. Wojciech Świtała Wykład 1 Technologie na urządzenia mobilne Wojciech Świtała wojciech.switala@cs.put.poznan.pl http://www.cs.put.poznan.pl/~wswitala Sztuka Elektroniki - P. Horowitz, W.Hill Układy półprzewodnikowe U.Tietze,

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Analogowych Układów Elektronicznych Laboratorium 6

Laboratorium Analogowych Układów Elektronicznych Laboratorium 6 Laboratorium Analogowych Układów Elektronicznych Laboratorium 6 1/5 Stabilizator liniowy Zadaniem jest budowa i przebadanie działania bardzo prostego stabilizatora liniowego. 1. W ćwiczeniu wykorzystywany

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Elektroniki

Laboratorium Elektroniki Wydział Mechaniczno-Energetyczny Laboratorium Elektroniki Badanie wzmacniaczy tranzystorowych i operacyjnych 1. Wstęp teoretyczny Wzmacniacze są bardzo często i szeroko stosowanym układem elektronicznym.

Bardziej szczegółowo

Instytut Politechniczny Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa TECHNIKI REGULACJI AUTOMATYCZNEJ

Instytut Politechniczny Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa TECHNIKI REGULACJI AUTOMATYCZNEJ Instytut Politechniczny Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa TECHNIKI REGULACJI AUTOMATYCZNEJ Laboratorium nr 2 Podstawy środowiska Matlab/Simulink część 2 1. Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zapoznanie

Bardziej szczegółowo

Różniczkowanie numeryczne

Różniczkowanie numeryczne Różniczkowanie numeryczne Przyjmijmy, że funkcja ciągła y = f(x) = 4sin(3x)e -x/2, gdzie x 0,2π, dana jest w postaci dyskretnej jako ciąg wartości y odpowiadających zmiennej niezależnej x, również danej

Bardziej szczegółowo

Temat: Wzmacniacze operacyjne wprowadzenie

Temat: Wzmacniacze operacyjne wprowadzenie Temat: Wzmacniacze operacyjne wprowadzenie.wzmacniacz operacyjny schemat. Charakterystyka wzmacniacza operacyjnego 3. Podstawowe właściwości wzmacniacza operacyjnego bardzo dużym wzmocnieniem napięciowym

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA PORTALU SIDGG

INSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA PORTALU SIDGG INSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA PORTALU SIDGG dla Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy Instytut Badawczy 1. Uruchomienie aplikacji. a. Wprowadź nazwę użytkownika w miejsce Nazwa użytkownika b. Wprowadź hasło

Bardziej szczegółowo

PRAWO OHMA DLA PRĄDU PRZEMIENNEGO

PRAWO OHMA DLA PRĄDU PRZEMIENNEGO ĆWICZENIE 53 PRAWO OHMA DLA PRĄDU PRZEMIENNEGO Cel ćwiczenia: wyznaczenie wartości indukcyjności cewek i pojemności kondensatorów przy wykorzystaniu prawa Ohma dla prądu przemiennego; sprawdzenie prawa

Bardziej szczegółowo

POMIARY CHARAKTERYSTYKI CZĘSTOTLIWOŚCIOWEJ IMPEDANCJI ELEMENTÓW R L C

POMIARY CHARAKTERYSTYKI CZĘSTOTLIWOŚCIOWEJ IMPEDANCJI ELEMENTÓW R L C ĆWICZENIE 4EMC POMIARY CHARAKTERYSTYKI CZĘSTOTLIWOŚCIOWEJ IMPEDANCJI ELEMENTÓW R L C Cel ćwiczenia Pomiar parametrów elementów R, L i C stosowanych w urządzeniach elektronicznych w obwodach prądu zmiennego.

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do programu MultiSIM

Wprowadzenie do programu MultiSIM Ćw. 1 Wprowadzenie do programu MultiSIM 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z programem MultiSIM służącym do symulacji działania układów elektronicznych. Jednocześnie zbadane zostaną podstawowe

Bardziej szczegółowo

Bierne układy różniczkujące i całkujące typu RC

Bierne układy różniczkujące i całkujące typu RC Instytut Fizyki ul. Wielkopolska 15 70-451 Szczecin 6 Pracownia Elektroniki. Bierne układy różniczkujące i całkujące typu RC........ (Oprac. dr Radosław Gąsowski) Zakres materiału obowiązujący do ćwiczenia:

Bardziej szczegółowo

Obwody sprzężone magnetycznie.

Obwody sprzężone magnetycznie. POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI INSTYTT MASZYN I RZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH LABORATORIM ELEKTRYCZNE Obwody sprzężone magnetycznie. (E 5) Opracował: Dr inż. Włodzimierz OGLEWICZ

Bardziej szczegółowo

Falownik MOTOVARIO EM16. Skrócona instrukcja obsługi

Falownik MOTOVARIO EM16. Skrócona instrukcja obsługi Falownik MOTOVARIO EM16 Skrócona instrukcja obsługi Przewodnik ten ma pomóc w zainstalowaniu i uruchomieniu falownika oraz sprawdzeniu poprawnego działania jego podstawowych funkcji. W celu uzyskania szczegółowych

Bardziej szczegółowo

Tworzenie nowego projektu w asemblerze dla mikroprocesora z rodziny 8051

Tworzenie nowego projektu w asemblerze dla mikroprocesora z rodziny 8051 Tworzenie nowego projektu w asemblerze dla mikroprocesora z rodziny 8051 Katedra Automatyki, Wydział EAIiE Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie Marcin Piątek Kraków 2008 1. Ważne uwagi i definicje Poniższy

Bardziej szczegółowo

Tranzystory w pracy impulsowej

Tranzystory w pracy impulsowej Tranzystory w pracy impulsowej. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie właściwości impulsowych tranzystorów. Wyniki pomiarów parametrów impulsowych tranzystora będą porównane z parametrami obliczonymi.

Bardziej szczegółowo

Ploter I-V instrukcja obsługi

Ploter I-V instrukcja obsługi L A B O R A T O R I U M ELEMENTY ELEKTRONICZNE Ploter I-V instrukcja obsługi Opracowali: Grzegorz Gajoch & Piotr Rzeszut REV. 1.0 1. OPIS PROGRAMU Ploter I-V służy do zbierania charakterystyk prądowo napięciowych

Bardziej szczegółowo

E107. Bezpromieniste sprzężenie obwodów RLC

E107. Bezpromieniste sprzężenie obwodów RLC E7. Bezpromieniste sprzężenie obwodów RLC Cel doświadczenia: Pomiar amplitudy sygnału w rezonatorze w zależności od wzajemnej odległości d cewek generatora i rezonatora. Badanie wpływu oporu na tłumienie

Bardziej szczegółowo

Formatowanie tekstu za pomocą zdefiniowanych stylów. Włączanie okna stylów. 1. zaznaczyć tekst, który chcemy formatować

Formatowanie tekstu za pomocą zdefiniowanych stylów. Włączanie okna stylów. 1. zaznaczyć tekst, który chcemy formatować Style Bardzo często w edytorze podczas pisania tekstu zachodzi potrzeba wielokrotnego powtórzenia czynności związanych z formatowaniem. Aby zapobiec stałemu otwieraniu okien dialogowych i wybierania stale

Bardziej szczegółowo

Programowanie w języku Python. Grażyna Koba

Programowanie w języku Python. Grażyna Koba Programowanie w języku Python Grażyna Koba Kilka definicji Program komputerowy to ciąg instrukcji języka programowania, realizujący dany algorytm. Język programowania to zbiór określonych instrukcji i

Bardziej szczegółowo

Rejestracja faktury VAT. Instrukcja stanowiskowa

Rejestracja faktury VAT. Instrukcja stanowiskowa Rejestracja faktury VAT Instrukcja stanowiskowa 1. Uruchomieni e formatki Faktury VAT. Po uruchomieniu aplikacji pojawi się okno startowe z prośbą o zalogowanie się. Wprowadzamy swoją nazwę użytkownika,

Bardziej szczegółowo

E 6.1. Wyznaczanie elementów LC obwodu metodą rezonansu

E 6.1. Wyznaczanie elementów LC obwodu metodą rezonansu E 6.1. Wyznaczanie elementów LC obwodu metodą rezonansu Obowiązujące zagadnienia teoretyczne: INSTRUKACJA WYKONANIA ZADANIA 1. Pojemność elektryczna, indukcyjność 2. Kondensator, cewka 3. Wielkości opisujące

Bardziej szczegółowo

Edytor tekstu OpenOffice Writer Podstawy

Edytor tekstu OpenOffice Writer Podstawy Edytor tekstu OpenOffice Writer Podstawy OpenOffice to darmowy zaawansowany pakiet biurowy, w skład którego wchodzą następujące programy: edytor tekstu Writer, arkusz kalkulacyjny Calc, program do tworzenia

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 3 OBWODY LINIOWE PRĄDU SINUSOIDALNEGO

Ćwiczenie nr 3 OBWODY LINIOWE PRĄDU SINUSOIDALNEGO Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki 1. Wstęp st. stacjonarne I st. inżynierskie, Mechatronika (WM) Laboratorium Elektrotechniki Ćwiczenie nr 3 OBWODY LINIOWE PRĄDU SINUSOIDALNEGO

Bardziej szczegółowo

Komputerowe projektowanie układów ćwiczenia uzupełniające z wykorzystaniem Multisim/myDAQ. Katedra Mikroelektroniki i Technik Informatycznych PŁ

Komputerowe projektowanie układów ćwiczenia uzupełniające z wykorzystaniem Multisim/myDAQ. Katedra Mikroelektroniki i Technik Informatycznych PŁ Katedra Mikroelektroniki i Technik Informatycznych PŁ Laboratorium Komputerowe projektowanie układów Ćwiczenia uzupełniające z wykorzystaniem oprogramowania Multisim oraz sprzętu mydaq National Instruments

Bardziej szczegółowo

Tranzystory bipolarne. Właściwości dynamiczne wzmacniaczy w układzie wspólnego emitera.

Tranzystory bipolarne. Właściwości dynamiczne wzmacniaczy w układzie wspólnego emitera. ĆWICZENIE 5 Tranzystory bipolarne. Właściwości dynamiczne wzmacniaczy w układzie wspólnego emitera. I. Cel ćwiczenia Badanie właściwości dynamicznych wzmacniaczy tranzystorowych pracujących w układzie

Bardziej szczegółowo