UCHWAŁA Nr XVII/137/2015 RADY MIASTA ŚWINOUJŚCIE. z dnia 17 grudnia 2015 r.

Transkrypt

1 UCHWAŁA Nr XVII/137/2015 RADY MIASTA ŚWINOUJŚCIE z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii na rok 2016 Na podstawie art. 4¹ ust. 2 i ust. 5 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 1286, poz.1893 i poz.1916) i art. 10 ust. 2, 3 i 4 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 124, z 2015 r. poz. 28, poz. 875 i poz.1893) Rada Miasta Świnoujście uchwala, co następuje: 1. Przyjmuje się Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii na rok 2016, w brzmieniu stanowiącym załącznik do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Prezydentowi Miasta Świnoujście. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia z mocą obowiązującą od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia 31 grudnia 2016 r. Przewodnicząca Rady Miasta Joanna Agatowska Id: 4074BC7F-50E AA36-1B71680E24F1. Podpisany Strona 1

2 Załącznik do Uchwały Nr XVII/137/2015 Rady Miasta Świnoujście z dnia 17 grudnia 2015 r. PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH I PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII W ŚWINOUJŚCIU NA ROK 2016 Id: 4074BC7F-50E AA36-1B71680E24F1. Podpisany Strona 2

3 WSTĘP Rozdział I. INFORMACJE NA TEMAT PROGRAMU Rozdział II. DIAGNOZA PROBLEMÓW I WYBRANE ZASOBY MIASTA ŚWINOUJŚCIE Rozdział III. ZASADY WYNAGRADZANIA CZŁONKÓW KOMISJI ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH Rozdział IV. CELE I ZADANIA PROGRAMU Rozdział V. MIERNIKI OSIĄGANIA CELÓW OPERACYJNYCH ORAZ PODMIOTY ODPOWIEDZIALNE ZA REALIZACJĘ ZADAŃ Rozdział VI. PRELIMINARZ WYDATKÓW Id: 4074BC7F-50E AA36-1B71680E24F1. Podpisany Strona 3

4 WSTĘP Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii w Świnoujściu na rok zwany dalej Programem - określa lokalną strategię w zakresie profilaktyki oraz minimalizacji szkód społecznych i indywidualnych wynikających z używania alkoholu i narkotyków. Program, zgodnie z ustawowym umocowaniem, ma charakter dokumenty rocznego co utrudnia formułowanie zadań ukierunkowanych na trwałe rezultaty. W związku z tym, szereg zadań w nim zawartych stanowi kontynuację zadań realizowanych w latach poprzednich. Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii określa zadania własne gminy wynikające z ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2015 r. poz. 1286) oraz ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2012 r. poz. 124). Realizację Gminnego Programu Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii w Świnoujściu na rok 2016, powierza się Wydziałowi Zdrowia i Polityki Społecznej. Raport z realizacji Programu - według mierników (opisanych w Rozdziale V) zostanie sporządzony w listopadzie 2017 roku i przedłożony do wiadomości Rady Miasta Świnoujście. Rozdział I. INFORMACJE NA TEMAT PROGRAMU Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii określa zadania własne gminy wynikające z ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2015 r. poz. 1286) oraz ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2012 r. poz. 124 z późn. zm.), zgodnie z którymi gmina podejmuje działania zmierzające m.in. do: zwiększenia dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu i narkotyków lub zagrożonych uzależnieniem, udzielania rodzinom, w których występują problemy uzależnienia pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie, prowadzenia profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, a w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenia pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych, wspomagania działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych i narkomanii, podejmowania interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 131 i 15 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmu oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela posiłkowego. Wyżej wymienione zadania wykonywane są poprzez odpowiednie kształtowanie polityki społecznej, w szczególności: tworzenie warunków sprzyjających realizacji potrzeb, których zaspokajanie motywuje powstrzymywanie się od spożywania alkoholu i narkotyków, działalność wychowawczą, informacyjną, profilaktyczną, leczenie osób uzależnionych. Źródłem finansowania programu są w głównej mierze środki finansowe budżetu gminy pochodzące z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. Opłaty te stanowią dochód gminy, który w całości musi być przeznaczony na realizację programu i nie może być przeznaczony na inne cele - zgodnie z art. 18² ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowywaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2015 r. poz. 1286). Id: 4074BC7F-50E AA36-1B71680E24F1. Podpisany Strona 4

5 Realizacja Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii jest koordynowana przez (WZP) Urzędu Miasta Świnoujście. Zadania Programu realizowane będą poprzez: 1) zasoby WZP (w obszarze polityki społecznej, współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz działań skierowanych do rodzin i młodzieży) oraz innych wydziałów i miejskich jednostek organizacyjnych dysponujących środkami finansowymi w ramach Programu - w drodze zmiany dysponenta środków budżetowych, 2) zakupy i zlecenia zewnętrzne (konkursy ofert, zamówienia publiczne bez stosowania ustawy prawo zamówień publicznych), 3) dotacje na zakup świadczeń zdrowotnych dla osób uzależnionych i ich rodzin w podmiotach leczniczych. Rozdział II. DIAGNOZA PROBLEMÓW I WYBRANE ZASOBY MIASTA ŚWINOUJŚCIE W Świnoujściu ostatnie badania diagnostyczne przeprowadzone były w roku 2006 przez Fundację Masz Szansę z siedzibą w Lublinie (we współpracy z Zakładem Psychologii Wychowawczej i Psychoprofilaktyki IP UMCS), która na zlecenie Urzędu Miasta Świnoujścia zrealizowała zadanie publiczne pod nazwą: Opracowanie lokalnej diagnozy dotyczącej stanu problemów związanych z uzależnieniami oraz przemocą w rodzinie i w szkole. Na potrzeby niniejszych Programów analizowane były dane statystyczne pozyskiwane od podmiotów zaangażowanych w ich realizację i przedstawiane do wiadomości Rady Miasta w corocznych raportach do kwietnia każdego roku za rok poprzedni. Proponuje się aby Raport za rok 2016 przedłożony został w listopadzie 2017, co pozwoli organowi stanowiącemu na pełną analizę materiału w zakresie uzależnień pod kątem przyjęcia Programu na rok następny. Na potrzeby niniejszego Programu posłużono się szacunkowymi danymi opracowanymi przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego. Dodatkowo przeanalizowano: Raporty z realizacji niniejszego Programu za lata ubiegłe, kwestionariusze sprawozdawcze PARPA G1, dane statystyczne i wnioski Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie, Komendy Miejskiej Policji, Sądu Rejonowego, Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz organizacji pozarządowych. Posługując się wskaźnikami europejskimi oraz wynikami polskich badań społecznych, liczbę osób uzależnionych od alkoholu można oszacować na tys. z czego 80% stanowią mężczyźni. Z kolei populacja osób pijących ryzykownie i szkodliwie szacowana jest w Polsce na co najmniej 2,5 mln osób. Według WHO alkohol znajduje się na trzecim miejscu wśród czynników ryzyka dla zdrowia populacji, a ponad 60 różnych rodzajów chorób i urazów ma związek z alkoholem. Problemy związane z alkoholem powodują także wysokie koszty ekonomiczne ponoszone przez państwo. Koszty te są szacowane przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na poziomie 1,3 % PKB tj. ok. 17,5 mld zł. 1 1 Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata www. parpa.pl Id: 4074BC7F-50E AA36-1B71680E24F1. Podpisany Strona 5

6 Rodzaj problemu Populacja w Polsce około 38,5 mln mieszkańców Liczba osób uzależnionych ok 2% od alkoholu populacji Osoby pijące szkodliwie 5-7 % populacji Osoby dorosłe żyjące w ok 4% otoczeniu osoby uzależnionej populacji od alkoholu (współmałżonkowie, rodzice) Dzieci wychowujące się w ok. 4 % rodzinach alkoholowych Osoby uzależnione od narkotyków populacji ok. 0,2% populacji ok. 770 tys. ok. 2-2,7 mln ok.1,5 mln ok.1,5 mln ok. 77 tys. w Świnoujściu ok tys. stan na r. 773 osób osób osób osób 77 osób Z powyższych danych wynika, że szacunkowo w Świnoujściu liczącym około 38 tys. mieszkańców alkohol pije szkodliwie około 3 tysięcy osób, natomiast uzależnionych od alkoholu jest około 800 osób. Dlatego też w ramach niniejszego Programu duży nacisk położony jest na finansowanie i rozwój programów terapeutycznych i profilaktycznych. Powyższe jest niezwykle ważne, ponieważ ma wpływ nie tylko na samych adresatów odziaływań terapeutyczno- profilaktycznych ale także na ich otoczenie - rodziny, dzieci. Znaczącym jest fakt, że w środowiskach objętych procedurą przeciwdziałania przemocy w rodzinie Niebieskie Karty przemoc domowa współistnieje i jest wzmacniana przez problemy związane z nadużywaniem alkoholu, co obrazuje tabela poniżej. Id: 4074BC7F-50E AA36-1B71680E24F1. Podpisany Strona 6

7 Procedura Niebieskie Karty Rodzaj problemu 2011r. 2012r. 2013r. 2014r. 2015r. Razem (stan na 30 września) Alkohol Narkotyki Problemy ze zdrowiem psychicznym Alkohol, narkotyki występujące jednocześnie Alkohol oraz występowanie problemów ze zdrowiem psychicznym Narkotyki i występowanie problemów ze zdrowiem psychicznym Alkohol, narkotyki oraz problemy ze zdrowiem psychicznym Liczba sporządzonych Niebieskich Kart - ogółem w latach Razem (stan na 30 września) W analizowanym okresie pięciu lat daje się zauważyć, że w rodzinach, w których występuje przemoc domowa, w połowie przypadków występuje również problem alkoholowy. Dlatego też konieczne są działania wspomagające dzieci wychowujące się w rodzinach alkoholowych np.: poprzez wzmacnianie ich udziału w świetlicach środowiskowych, a osób dorosłych do korzystania ze specjalistycznego zaplecza jakie oferuje np. Centrum Zdrowia Psychicznego, Ośrodek Interwencji Kryzysowej czy Specjalistyczny Ośrodek Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie. Zmiany społeczne i ekonomiczne jakie zaszły w Polsce po 1989 r. spowodowały znaczący wzrost dostępności substancji psychoaktywnych zarówno legalnych jak i nielegalnych. Oprócz narkotyków pochodzenia naturalnego pojawiły się także narkotyki syntetyczne m.in. dopalacze. Z badań przeprowadzonych dla Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego 2 wynika, iż substancją psychoaktywną najbardziej popularną wśród młodzieży są przetwory marihuany (61%) oraz alkohol 2 Monitoring lokalny West Pomerania Szczecin 2014, Id: 4074BC7F-50E AA36-1B71680E24F1. Podpisany Strona 7

8 (50%). Najmniej popularna jest amfetamina (13%), leki OTC (7%) oraz dopalacze (5%) i kokaina (2%). Natomiast wśród osób dorosłych najbardziej popularny jest alkohol (70%), marihuana (10%), a także amfetamina (10%). Wg badanych alkohol (60%) stanowi największy problem w społeczeństwie. Kolejne są papierosy (30%) i przetwory konopi indyjskich (25%). Używanie narkotyków, podobnie jak alkoholu, powoduje duże szkody zdrowotne i społeczne, biorąc pod uwagę powyższe, oprócz działań ograniczających podaż należy budować strategie ograniczania popytu poprzez realizację rekomendowanych programów profilaktycznych. Dlatego też ważną pozycję w niniejszym Programie stanowią programy rekomendowane przez Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii, Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Instytut Psychiatrii i Neurologii, które w swej konstrukcji merytorycznej oparte o zasady nowoczesnej profilaktyki tzn.: konstruowane są w oparciu o szeroką wiedzę teoretyczną i empiryczną na temat różnorodnych czynników warunkujących używanie substancji czy innych zachowań ryzykownych, można je ewaluować, nastawione są na promocję zdrowia a nie na zwalczanie patologii, są dość długie od kilkunastu do kilkudziesięciu godzin oddziaływań, dają efekty w postaci: umiejętności odmawiania, poczucia własnej wartości, uporządkowania systemu wartości, umiejętności społecznych, podstawowej wiedzy o uzależnieniach, osobistego zaangażowania. Aktualnie z bazy rekomendowanych programów realizowane są cztery niżej wymienione: Treningi Zastępowania Agresji (ART.) /Umiejętności Prospołecznych (ART.), Szkoła dla Rodziców i Wychowawców, Fred goes Net (program profilaktyki selektywnej adresowany do młodych osoby w wieku lat, które używają substancji psychoaktywnych w sposób okazjonalny lub szkodliwy). Unplugged. (szkolny program profilaktyki uniwersalnej, adresowanym do młodzieży w wieku lat). WYBRANE ZASOBY MIASTA ŚWINOUJŚCIE 1. Szpital Miejski im. J. Garduły w Świnoujściu Sp. z o.o. - Centrum Zdrowia Psychicznego ul. Jana z Kolna 12. W ramach Centrum prowadzone są: Poradnia terapii uzależnienia i współuzależnienia od alkoholu, Poradnia terapii uzależnienia od substancji psychoaktywnych, Poradnia zdrowia psychicznego, Oddział dzienny psychiatryczno rehabilitacyjny dla dorosłych, Oddział dzienny opieki psychiatrycznej, Oddział dzienny terapii uzależnienia od alkoholu, Oddział dzienny zaburzeń nerwicowych, Zespół leczenia środowiskowego. 2. Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie, ul. Dąbrowskiego 4 w jego strukturach funkcjonują: Ośrodek Interwencji Kryzysowej, Specjalistyczny Ośrodek Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie. 3. Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, ul. Piastowska Wielofunkcyjna Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza, ul. Piastowska 55. Id: 4074BC7F-50E AA36-1B71680E24F1. Podpisany Strona 8

9 5. Centrum Pomocy i Wsparcia w Zakresie Uzależnień, ul. Hołdu Pruskiego 13/2. 6. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, ul. Wojska Polskiego 1/5. 7. Środowiskowe Ognisko Wychowawcze Nr 1, ul. Sosnowa Środowiskowe Ognisko Wychowawcze Nr 2, ul. Dąbrowskiego Środowiskowe Ognisko Wychowawcze Nr 3, ul. Modrzejewskiej Świetlica środowiskowa, ul. Hołdu Pruskiego Schronisko dla osób bezdomnych, ul. Portowa Zespół Interdyscyplinarny ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie, posiedzenia odbywają się w pomieszczeniach Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie przy ul. Dąbrowskiego Placówki oświatowe. 14. Komenda Miejska Policji, ul. Krzywoustego 2a. 15. Straż Miejska, ul. Wyspiańskiego 35 c. Rozdział III. ZASADY WYNAGRADZANIA CZŁONKÓW KOMISJI ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH Zasady wynagradzania członków Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Świnoujściu. Na podstawie art. 4¹ ust. 5 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2015 r. poz. 1286) ustala się wynagrodzenie dla członków Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych przysługujące osobno za realizację każdej z następujących czynności: udział w kontroli punktów sprzedaży alkoholu wykonanej w ciągu jednego dnia, obejmującej minimum 4 punkty sprzedaży w wysokości 80 zł brutto, udział w posiedzeniu zespołu motywującego, w wysokości 100 zł brutto, udział w posiedzeniu zespołu opiniującego, niezależnie od ilości wydawanych opinii, w wysokości 60 zł brutto, dyżur członka komisji 50 zł brutto za godzinę. Skład Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. W skład Komisji wchodzą przedstawiciele różnych grup zawodowych (łącznie do 7 osób) m.in.: Straży Miejskiej w Świnoujściu, Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, Id: 4074BC7F-50E AA36-1B71680E24F1. Podpisany Strona 9

10 Centrum Zdrowia Psychicznego - Szpital Miejski w Świnoujściu Sp. z o.o., Urzędu Miasta Świnoujście, Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie. W ramach Komisji funkcjonuje: zespół prowadzący rozmowy motywacyjne z osobami uzależnionymi od alkoholu, zespół kontrolujący punkty sprzedaży napojów alkoholowych, zespół opiniujący o zgodności lokalizacji punktu sprzedaży z uchwałą rady gminy w sprawie zasad usytuowania miejsc sprzedaży napojów alkoholowych. Rynek alkoholowy w Świnoujściu Jednostki samorządu terytorialnego zobowiązane są do podejmowania działań zmierzających do ograniczania spożycia napojów alkoholowych między innymi poprzez limitowanie punktów sprzedaży alkoholu i określanie zasad ich usytuowania. Zgodnie z uchwałą nr XXXII/271/2004 Rady Miasta Świnoujścia z dnia 25 listopada 2004 r. w sprawie liczby punktów sprzedaży napojów alkoholowych zawierających powyżej 4,5 % alkoholu (z wyjątkiem piwa), przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży jak i w miejscu sprzedaży oraz zasad usytuowania miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych na terenie miasta Świnoujścia, zmienionej uchwałami nr XLVIII/401/2005 z dnia 27 października 2005 r., nr XXII/194/2007 z dnia 30 sierpnia 2007 r., nr VI/35/2011 z 10 lutego 2011 r. oraz uchwałą nr LV/435/2014 z dnia 26 czerwca 2014 r. liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych zawierających powyżej 4,5 % alkoholu (z wyjątkiem piwa) na terenie miasta Świnoujście wynosi: 150 punktów przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży, 200 punktów przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży. W uchwale określono także, że punkt sprzedaży napojów alkoholowych na terenie miasta Świnoujścia nie powinien być usytuowany w najbliższej okolicy: placówek oświatowych i opiekuńczo-wychowawczych, boisk i placów szkolnych, placów zabaw i domów kultury dla dzieci i młodzieży, schronisk młodzieżowych i schronisk dla osób bezdomnych. W roku 2015 (stan na 30 września 2015 r.) na terenie miasta Świnoujście funkcjonowało 275 punktów sprzedaży napojów alkoholowych objętych limitem w tym: 104 punkty przeznaczone do spożycia poza miejscem sprzedaży (handel), 171 punktów przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży (gastronomia). Rozdział IV. CELE I ZADANIA PROGRAMU Cel strategiczny Programu: Ograniczenie szkód zdrowotnych i zaburzeń życia rodzinnego, wynikających z używania alkoholu i narkotyków. Cel strategiczny realizowany będzie poprzez pracę w następujących obszarach: Id: 4074BC7F-50E AA36-1B71680E24F1. Podpisany Strona 10

11 profilaktyki uniwersalnej adresowanej do wszystkich mieszkańców (dzieci, młodzieży i dorosłych), bez względu na stopień indywidualnego ryzyka występowania problemów związanych z używaniem alkoholu i innych substancji psychoaktywnych, profilaktyki selektywnej adresowanej do grup o podwyższonym ryzyku wystąpienia problemów związanych z używaniem alkoholu i innych substancji psychoaktywnych, profilaktyki wskazującej adresowanej do grup lub osób, które demonstrują wczesne symptomy problemów związanych z używaniem substancji psychoaktywnych, ale nie spełniają kryteriów diagnostycznych picia szkodliwego lub uzależnienia, terapii i rehabilitacji adresowanej do osób wymagających specjalistycznej pomocy w związku z uzależnieniem. Cele operacyjne Programu: I. Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych, spożywających alkohol ryzykownie i szkodliwie lub używających substancji psychoaktywnych oraz osób członków rodzin osób z problemami wynikającymi z używania alkoholu i substancji psychoaktywnych, a także dla osób dotkniętych przemocą w rodzinie. II. Poprawa funkcjonowania rodzin, w których występują problemy uzależnień, poprzez udzielanie pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie. III. Zwiększenie świadomości społecznej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych, przeciwdziałania narkomanii i przemocy, w szczególności dzieci i młodzieży. IV. Utrzymanie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych, narkomanii i przemocy w rodzinie. V. Utrzymanie funkcjonowania Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Zadania szczegółowe realizujące cele operacyjne: Cel I. Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych, spożywających alkohol ryzykownie i szkodliwie lub używających substancji psychoaktywnych oraz osób członków rodzin osób z problemami wynikającymi z używania alkoholu i substancji psychoaktywnych, a także dla osób dotkniętych przemocą w rodzinie. Zadania szczegółowe: 1. Realizacja ponadpodstawowych programów terapeutycznych wspomagających rehabilitację osób uzależnionych i współuzależnionych od alkoholu, w Szpitalu Miejskim im. Jana Garduły w Świnoujściu Sp. z o.o. 2. Realizacja szkoleń mających na celu podniesienie kwalifikacji osób pracujących w obszarze uzależnień w tym: Superwizja dla zespołu terapeutycznego realizującego terapię uzależnienia i współuzależnienia od alkoholu w Szpitalu Miejskim im. Jana Garduły w Świnoujściu Sp. z o.o. 3. Realizacja szkoleń mających na celu podniesienie kwalifikacji osób pracujących w obszarze uzależnień w tym: Superwizja dla zespołu terapeutycznego realizującego terapię uzależnienia i współuzależnienia od narkotyków w Szpitalu Miejskim im. Jana Garduły w Świnoujściu Sp. z o. o. Id: 4074BC7F-50E AA36-1B71680E24F1. Podpisany Strona 11

12 4. Realizacja programu profilaktyczno-terapeutycznego dla młodzieży uzależnionej i współuzależnionej od narkotyków do 18 r.ż. oraz ich rodzin i opiekunów w Szpitalu Miejskim im. Jana Garduły w Świnoujściu Sp. z o.o. 5. Realizacja programu terapeutycznego ponadpodstawowego dla osób uzależnionych i współuzależnionych od narkotyków w Szpitalu Miejskim im. Jana Garduły w Świnoujściu Sp. z o.o. Cel II. Poprawa funkcjonowania rodzin, w których występują problemy uzależnień poprzez udzielanie pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie. Zadania szczegółowe: 1. Realizacja zadań z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i narkomanii oraz przeciwdziałania przemocy w rodzinie - utrzymywanie dostępności pomocy prawnej, pedagogicznej, psychologicznej dofinansowanie działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie - Ośrodka Interwencji Kryzysowej. 2. Wspomaganie realizacji funkcji opiekuńczo-wychowawczej i kompensacyjnej w placówkach przeznaczonych dla dzieci z grup ryzyka, w szczególności dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym poprzez finansowanie placówek wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży. 3. Realizacja zajęć edukacyjnych adresowanych do rodziców młodzieży gimnazjalnej dot. profilaktyki używania leków. 4. Realizacja programów profilaktycznych wspierających rodziców w prawidłowym wypełnianiu ról rodzicielskich. 5. Prowadzenie Punktu Konsultacyjnego Specjalistycznej Poradni FAS dla dzieci ze spektrum FAS/FASD i ich opiekunów. Cel III. Zwiększenie świadomości społecznej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych, przeciwdziałania narkomanii i przemocy, w szczególności dzieci i młodzieży. Zadania szczegółowe: 1. Prowadzenie programu wczesnej profilaktyki agresji w placówkach oświatowych metodą treningu umiejętności prospołecznych i metodą treningu zastępowania agresji. 2. Realizacja programu adaptacyjno-integracyjnego z elementami profilaktyki w szczególności uwzględniając klasy I szkół gimnazjalnych. 3. Promowanie aktywnych form spędzania czasu wolnego przez dzieci i młodzież realizacja programu profilaktycznego pn. ABC Żeglarstwa. Id: 4074BC7F-50E AA36-1B71680E24F1. Podpisany Strona 12

13 4. Finansowanie: kampanii, konferencji, szkoleń, w tym pracowników WZP oraz związanych z tym kosztów organizacyjnych. 5. Realizacja programu wczesnej interwencji pn. Fred goes Net. 6. Realizacja Programu Unplugged na terenie placówek oświatowych. IV. Cel główny: Utrzymanie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych działających na rzecz rozwiązywania problemów alkoholowych i narkomanii i przemocy w rodzinie. Zadania szczegółowe: 1. Prowadzenie Centrum Pomocy i Wsparcia w Zakresie Uzależnień. 2. Realizacja programów profilaktycznych typu Ciąża bez alkoholu, Prowadzę bez alkoholu. 3. Realizacja małych grantów - autorskich projektów z zakresu profilaktyki uzależnień. 4. Przebudowa boisk przyszkolnych: Zespół Szkół Publicznych Nr 9, Szkoła Podstawowa Nr 2 oraz projekt boiska dla Zespół Szkół Morskich. Cel V. Utrzymanie funkcjonowania Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Świnoujściu. Zadania szczegółowe: 1. Prowadzenie przez zespół motywujący czynności zmierzających do objęcia leczeniem i rehabilitacją osób uzależnionych od alkoholu, prowadzenie kontroli w punktach sprzedaży napojów alkoholowych przez członków Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, opiniowanie o zgodności lokalizacji punktu sprzedaży napojów alkoholowych z uchwałą rady gminy. 2. Prowadzenie sekretariatu Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 3. Pokrycie kosztów wynagrodzenia oraz składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy z tytułu umów zleceń zawartych z członkami KRPA i pracownikiem sekretariatu. 4. Pokrycie kosztów badań biegłych sądowych orzekających o uzależnieniu od alkoholu. 5. Pokrycie kosztów opłat sądowych związanych z postępowaniem nieprocesowym w przedmiocie uzależnienia od alkoholu. Id: 4074BC7F-50E AA36-1B71680E24F1. Podpisany Strona 13

14 Rozdział V. MIERNIKI OSIĄGANIA CELÓW OPERACYJNYCH ORAZ PODMIOTY ODPOWIEDZIALNE ZA REALIZACJĘ ZADAŃ. Cel I. Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych, spożywających alkohol ryzykownie i szkodliwie lub używających substancji psychoaktywnych oraz osób członków rodzin osób z problemami wynikającymi z używania alkoholu i substancji psychoaktywnych, a także dla osób dotkniętych przemocą w rodzinie. LP Zadania szczegółowe Mierniki osiągania celu Realizatorzy 1. Realizacja programów terapeutycznych wspomagających rehabilitację osób uzależnionych i współuzależnionych od alkoholu. 2.i 3 Realizacja szkoleń mających na celu podniesienie kwalifikacji osób pracujących w obszarze uzależnień w tym: Superwizja dla zespołu terapeutycznego realizującego terapię uzależnienia i współuzależnienia od alkoholu i narkotyków. 4. Realizacja programu profilaktyczno-terapeutycznego dla młodzieży uzależnionej i współuzależnionej od narkotyków do 18 r.ż. oraz ich rodzin i opiekunów. 5. Realizacja programu terapeutycznego ponadpodstawowego dla osób uzależnionych i współuzależnionych od narkotyków. liczba osób rozpoczynających terapię liczba osób, które ukończyły terapię liczba osób rozpoczynających terapię kolejny raz rodzaje programów ilość przeprowadzonych superwizji ilość osób biorących w szkoleniu liczba osób rozpoczynających terapię liczba osób, które ukończyły terapię liczba osób rozpoczynających terapię kolejny raz liczba osób rozpoczynających terapię liczba osób, które ukończyły terapię liczba osób rozpoczynających terapię kolejny raz Centrum Zdrowia Psychicznego - Szpital Miejski im. J. Garduły w Świnoujściu Sp. z o. o. Centrum Zdrowia Psychicznego - Szpital Miejski im. J. Garduły w Świnoujściu Sp. z o. o. Centrum Zdrowia Psychicznego - Szpital Miejski im. J. Garduły w Świnoujściu Sp. z o. o. Centrum Zdrowia Psychicznego - Szpital Miejski im. Jana Garduły w Świnoujściu sp. z o. o. Id: 4074BC7F-50E AA36-1B71680E24F1. Podpisany Strona 14

15 Cel II. Poprawa funkcjonowania rodzin, w których występują problemy uzależnień poprzez udzielanie pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie. LP Zadania szczegółowe Mierniki osiągania celu Realizatorzy 1. Realizacja zadań z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i narkomanii oraz przeciwdziałania przemocy w rodzinie - utrzymywanie dostępności pomocy prawnej, pedagogicznej, psychologicznej - dofinansowanie działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie - Ośrodka Interwencji Kryzysowej. 2. Wspomaganie realizacji funkcji opiekuńczo-wychowawczej i kompensacyjnej w placówkach przeznaczonych dla dzieci z grup ryzyka, w szczególności dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym, poprzez finansowanie placówek wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży. liczba osób korzystających z pomocy OIK ilość osób kontynuujących korzystanie z pomocy z lat poprzednich ilość osób z problemem alkoholowym ilość osób z problemem przemocy ilość osób z problemem narkomanii liczba porad udzielonych przez psychologa liczba osób, które skorzystały z porad psychologicznych liczba porad udzielonych przez prawnika liczba osób, które skorzystały z porad prawnika liczba porad udzielonych przez pedagogów/specjalistów pracy z rodziną liczba osób, które skorzystały z porad pedagogów/specjalistów pracy z rodziną ilość finansowanych placówek wsparcia dziennego liczba dzieci korzystających z oferty liczba dzieci korzystających z oferty z rodzin z problemem Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie - Ośrodek Interwencji Kryzysowej. Urzędu Miasta Świnoujście, NGO Id: 4074BC7F-50E AA36-1B71680E24F1. Podpisany Strona 15

16 3. Realizacja zajęć edukacyjnych adresowanych do rodziców młodzieży gimnazjalnej dot. profilaktyki używania leków. 4. Realizacja programów profilaktycznych wspierających rodziców w prawidłowym wypełnianiu ról rodzicielskich. 5. Prowadzenie Punktu Konsultacyjnego Specjalistycznej Poradni FAS dla dzieci ze spektrum FAS/FASD i ich opiekunów. alkoholowym liczba dzieci, u których wg opinii pracowników placówki nastąpiła poprawa funkcjonowania w szkole liczba dzieci, u których wg opinii pracowników placówki nastąpiła poprawa funkcjonowania w grupie rówieśniczej liczba dzieci, u których wg opinii pracowników placówki nastąpiła poprawa funkcjonowania rodziny liczba placówek oświatowych objętych programem liczba rodziców i opiekunów uczestniczących w zajęciach liczba programów liczba uczestników liczba osób, skierowanych do programu w ramach procedury Niebieskie Karty liczba osób, które zgłosiły się do Poradni liczba osób, u których zdiagnozowano FAS Urzędu Miasta Świnoujście, placówki oświatowe, NGO Urzędu Miasta Świnoujście Urzędu Miasta Świnoujście, placówki oświatowe, NGO Cel III. Zwiększenie świadomości społecznej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych, przeciwdziałania narkomanii i przemocy, w szczególności dzieci i młodzieży. LP Zadania szczegółowe Mierniki osiągania celu Realizatorzy 1. Prowadzenie programu wczesnej profilaktyki agresji w placówkach oświatowych metodą treningu umiejętności prospołecznych i metodą treningu zastępowania agresji. liczba placówek objętych treningami liczba dzieci i młodzieży Urzędu Miasta Świnoujście, placówki oświatowe, certyfikowani trenerzy Id: 4074BC7F-50E AA36-1B71680E24F1. Podpisany Strona 16

17 2. Realizacja programu adaptacyjno-integracyjnego z elementami profilaktyki w szczególności uwzględniając klasy I szkół gimnazjalnych. 3. Promowanie aktywnych form spędzania wolnego czasu przez dzieci i młodzież realizacja programu profilaktycznego pn. ABC Żeglarstwa. 4. Finansowanie: kampanii, konferencji, szkoleń, w tym pracowników WZP oraz związanych z tym kosztów organizacyjnych. uczestniczących w programie liczba osób, u których po ukończeniu treningów doszło do poprawy zachowania liczba placówek objętych programem liczba dzieci i młodzieży uczestniczących w programie liczba uczestników liczba uczestników, którzy kontynuują zajęcia w całorocznej sekcji żeglarskiej na przystani żeglarskiej w Łunowie liczba zrealizowanych działań profilaktycznych liczba uczestników liczba instytucji zaangażowanych w realizację działań liczba szkoleń ART Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna, placówki oświatowe Zespół Szkół Morskich, Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie Urzędu Miasta Świnoujście, Organizacje pozarządowe, Komenda Miejska Policji, Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie, placówki oświatowe 5. Realizacja programu wczesnej interwencji pn. Fred goes Net. liczba zrealizowanych edycji liczba osób zakwalifikowanych do programu liczba osób, które ukończyły program liczba placówek kierujących do programu Urzędu Miasta Świnoujście, NGO 6 Realizacja programu Unplugged na terenie placówek oświatowych. liczba placówek oświatowych biorących udział w programie liczba uczniów /rodziców objętych programem Urzędu Miasta Świnoujście, placówki oświatowe Id: 4074BC7F-50E AA36-1B71680E24F1. Podpisany Strona 17

18 IV. Cel główny: Utrzymanie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych działających na rzecz rozwiązywania problemów alkoholowych, narkomanii i przemocy w rodzinie. LP Zadania szczegółowe Mierniki osiągania celu Realizatorzy 1. Prowadzenie Centrum Pomocy i Wsparcia w Zakresie Uzależnień. liczba odbiorców liczba działań/inicjatyw o zakresie lokalnym i ponadlokalnym 2. Realizacja programów profilaktycznych typu: Ciąża bez alkoholu, Prowadzę bez alkoholu. 3 Realizacja małych grantów - autorskich projektów z zakresu profilaktyki uzależnień. 4. Przebudowa boisk przyszkolnych: Zespół Szkół Publicznych Nr 9, Szkoła Podstawowa Nr 2 oraz projektu dla Zespołu Szkół Morskich. liczba placówek oświatowych biorących udział w programie liczba uczestników liczba programów liczba realizatorów liczba odbiorców stan robót Cel V. Utrzymanie funkcjonowania Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Świnoujściu. LP Zadania szczegółowe Mierniki osiągania celu Realizatorzy Urzędu Miasta Świnoujście, Organizacje pozarządowe Urzędu Miasta Świnoujście, Organizacje pozarządowe, placówki oświatowe UM Świnoujście, NGO Wydział Inżyniera Miasta Prowadzenie przez zespół motywujący czynności zmierzających do objęcia leczeniem i rehabilitacją osób uzależnionych od alkoholu, prowadzenie kontroli w punktach sprzedaży napojów alkoholowych przez członków KRPA, opiniowanie o zgodności lokalizacji punktu sprzedaży napojów alkoholowych z uchwałą rady gminy przez członków KRPA. Prowadzenie obsługi i sekretariatu Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Pokrycie kosztów wynagrodzenia oraz składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy z tytułu umów zleceń zawartych z liczba osób objętych działaniami liczba sporządzonych Niebieskich Kart liczba grup roboczych, w których uczestniczą członkowie KRPA liczba osób skierowanych na badanie przez biegłych sądowych liczba przeprowadzonych przez biegłych badań liczba wniosków skierowanych do sądu rejonowego (zobowiązanie do leczenia, wgląd w sytuację Urzędu Miasta Świnoujście, KRPA Id: 4074BC7F-50E AA36-1B71680E24F1. Podpisany Strona 18

19 4. 5. członkami KRPA. Pokrycie kosztów badań biegłych sądowych orzekających o uzależnieniu od alkoholu. Pokrycie opłat sądowych związanych z postępowaniem nieprocesowym w przedmiocie uzależnienia od alkoholu. rodzinną małoletniego) liczba skontrolowanych punktów sprzedaży alkoholu liczba posiedzeń zespołu motywującego liczba posiedzeń zespołu opiniującego liczba wydanych opinii o zgodności lokalizacji punktów sprzedaży z uchwałą Rady Miasta Świnoujścia Id: 4074BC7F-50E AA36-1B71680E24F1. Podpisany Strona 19

20 VI. PRELIMINARZ WYDATKÓW. LP Cele Zadania szczegółowe Koszty I. Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od substancji psychoaktywnych. 1. Realizacja ponadpodstawowych programów terapeutycznych, wspomagających rehabilitację osób uzależnionych od alkoholu i współuzależnionych w Szpitalu Miejskim Spółka z o.o. 2. Realizacja szkoleń mających na celu podniesienie kwalifikacji osób pracujących w obszarze uzależnień w tym Superwizja dla zespołu terapeutycznegorealizującego terapię uzależnienia i współuzależnienia od alkoholu w Szpitalu Miejskim Sp. z o. o. 3. Realizacja szkoleń mających na celu podniesienie kwalifikacji osób pracujących w obszarze uzależnień w tym Superwizja dla zespołu terapeutycznegorealizującego terapię uzależnienia i współuzależnienia od narkotyków w Szpitalu Miejskim Sp. z o.o. 4. Realizacja programu profilaktyczno-terapeutycznego dla młodzieży uzależnionej i współuzależnionej od narkotyków do 18 r.ż. oraz ich rodzin i opiekunów w Szpitalu Miejskim Sp. z o.o. II Poprawa funkcjonowania rodzin, w których występują problemy uzależnień poprzez udzielanie pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie. 5. Realizacja programu terapeutycznego ponadpodstawowego dla osób uzależnionych i współuzależnionych od narkotyków w Szpitalu Miejskim Sp. z o.o. 1. Realizacja zadań z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i narkomanii oraz przeciwdziałania przemocy w rodzinie - utrzymywanie dostępności pomocy prawnej, pedagogicznej, psychologicznej - dofinansowanie działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie - Ośrodka Interwencji Kryzysowej zł 2. Wspomaganie realizacji funkcji opiekuńczowychowawczej i kompensacyjnej w placówkach przeznaczonych dla dzieci z grup ryzyka, w szczególności dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym poprzez finansowanie placówek wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży. Id: 4074BC7F-50E AA36-1B71680E24F1. Podpisany Strona 20

21 III. Zwiększenie świadomości społecznej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych, przeciwdziałania narkomanii i przemocy w szczególności dzieci i młodzieży. 3. Realizacja zajęć edukacyjnych adresowanych do rodziców młodzieży gimnazjalnej dot. profilaktyki używania leków. 4. Realizacja programów profilaktycznych wspierających rodziców w prawidłowym wypełnianiu ról rodzicielskich. 5. Prowadzenie Punktu Konsultacyjnego Specjalistycznej Poradni FAS dla dzieci ze spektrum FAS /FASD i ich opiekunów. 1. Prowadzenie programu wczesnej profilaktyki agresji w placówkach oświatowych metodą, treningu umiejętności prospołecznych i metodą treningu zastępowania agresji. 2. Realizacja programu adaptacyjno-integracyjnego z elementami profilaktyki ze szczególnym uwzględnieniem klas I szkół gimnazjalnych. 3. Promowanie aktywnych form spędzania wolnego czasu przez dzieci i młodzież - realizacja programu profilaktycznego pn. ABC Żeglarstwa. 4. Finansowanie: kampanii, konferencji, szkoleń, w tym pracowników WZP oraz związanych z tym kosztów organizacyjnych. 5. Realizacja programu wczesnej interwencji pn. Fred goes Net. 6. Realizacja Programu Unplugged na terenie placówek oświatowych zł IV. Utrzymanie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych, narkomanii i przemocy w rodzinie. 1. Prowadzenie Centrum Pomocy i Wsparcia w Zakresie Uzależnień. 2. Realizacja programów profilaktycznych typu Ciąża bez alkoholu, Prowadzę bez alkoholu. 3. Realizacja małych grantów autorskich projektów z zakresu profilaktyki uzależnień. 4. Przebudowa boisk przyszkolnych: Zespół Szkół Publicznych Nr 9, Szkoła Podstawowa Nr 2 oraz projektu dla Zespołu Szkół Morskich zł zł Id: 4074BC7F-50E AA36-1B71680E24F1. Podpisany Strona 21

22 V. Utrzymywanie funkcjonowania Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Świnoujściu. 1. Prowadzenie przez zespół motywujący czynności zmierzających do objęcia leczeniem i rehabilitacją osób uzależnionych od alkoholu, prowadzenie kontroli w punktach sprzedaży napojów alkoholowych przez członków KRPA, opiniowanie o zgodności lokalizacji punktu sprzedaży napojów alkoholowych z uchwałą rady gminy przez członków KRPA. 2. Prowadzenie sekretariatu KRPA. 3. Pokrycie kosztów składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy z tytułu zawartych umów. 4. Pokrycie kosztów badań biegłych sądowych orzekających w przedmiocie uzależnienia od alkoholu. 5. Pokrycie kosztów opłat sądowych związanych z postępowaniem nieprocesowym w przedmiocie uzależnienia od alkoholu zł Razem zł Dział 851 Rozdział Zapobieganie alkoholizmowi I zadanie (pkt 1,2) zł II zadanie (pkt 1,2 4 i 5) zł III zadanie (pkt 1, 2, 3, 4 ) zł IV zadanie zł V zadanie zł Razem: zł Dział 851 Rozdział Zapobieganie narkomanii I zadanie (pkt 3,4 i 5) zł II zadanie (pkt 3) zł III zadanie (pkt 5 i 6) zł Razem: zł Łącznie: zł (Rozdziały: i 85153) Id: 4074BC7F-50E AA36-1B71680E24F1. Podpisany Strona 22

23 UZASADNIENIE Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2015 r. poz. 1286) prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych należy do zadań własnych gmin. Realizacja w/w zadań prowadzona jest w postaci gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, uchwalanego corocznie przez radę gminy. Art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2012 r. poz. 124 z późn. zm.) określa, że przeciwdziałanie narkomanii należy do zadań własnych gminy. W celu realizacji zadań z tego zakresu, w myśl art. 10 ust. 2 i 3 opracowuje się Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii, uchwalany przez radę gminy. Przepisy zawarte w wymienionych ustawach stanowią, że źródłem finansowania programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych jak i programu przeciwdziałania narkomanii są opłaty z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. Mając na uwadze podobny zakres zadań do realizacji oraz sposób finansowania Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Programu Przeciwdziałania Narkomanii, zasadnym jest przyjęcie jednolitego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii na rok Art. 4¹ ust. 2 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmu określa m.in., że program jest realizowany przez ośrodek pomocy społecznej lub inną jednostkę wskazaną w programie. od lat opracowuje i realizuje Gminny Program Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii, zatem zasadnym jest powierzenie Wydziałowi wykonania Programu. Id: 4074BC7F-50E AA36-1B71680E24F1. Podpisany Strona 23