OGRZEWANIE KOCIOŁ NA WĘGIEL

Transkrypt

1 PAŃSTWO ZIELIŃSCY WYBIERAJĄ WIZUALIZACJA: LIPIŃSCY DOMY; FOT.: SHUTTERSTOCK KOCIOŁ NA WĘGIEL WĘGIEL TO NADAL JEDNO Z NAJTAŃSZYCH PALIW. NIC ZATEM DZIWNEGO, ŻE WIELU INWESTORÓW ROZWAŻA MONTAŻ KOTŁA WĘGLOWEGO W SWOIM DOMU. TEKST TOMASZ KRAKOWCZYK Anna i Jan Zielińscy z dwójką dzieci wybrali projekt energooszczędnego domu Aston z pracowni LIPIŃSCY DOMY. Jedną z ważniejszych decyzji, którą muszą podjąć, jest ta dotycząca systemu ogrzewania. Wprawdzie w pobliżu działki na której stanie ich dom znajduje się sieć gazowa, ale chcą sprawdzić, czy eksploatacja kotła na węgiel nie zapewni im niższych kosztów ogrzewania. Jeśli przyjrzymy się ofercie rynkowej kotłów na węgiel, to można je podzielić na dwie grupy: stosunkowo tanie proste urządzenia komorowe, które wymagają ręcznego załadunku węgla, albo znacznie droższe modele, za to z podawaniem paliwa. Z projektu wiadomo, że ze względu na ogrzewanie domu i wody zostało dobrane urządzenie o mocy 15 kw. Zimą wodę do mycia w zasobniku będzie ogrzewał, a latem zamontowana w nim grzałka. Uwaga! Obecnie samorządy lokalne kładą coraz większy nacisk na jakość powietrza na terenie swojej gminy. Dlatego zanim zaczniemy analizować opłacalność ogrzewania węglem, dowiedzmy się w wydziale ochrony środowiska lokalnego urzędu, czy jego używanie nie jest zabronione. DOM PARTEROWY Z PODDASZEM Autorzy projektu: arch. Ludwika Juchniewicz-Lipińska, arch. Miłosz Lipiński pow. użytkowa m 2 pow. całkowita m 2 kubatura m 3 Współczynnik przenikania ciepła U: ściany zewnętrzne... 0,122 W/(m 2 K) dach... 0,193 W/(m 2 K) okna... 1,0 W/(m 2 K) Zapotrzebowanie na ciepło na cele grzewcze Q kwh/rok 68 Ł A D N Y D O M s t y c z e ń

2 WYMAGANIA DLA KOTŁA NA WĘGIEL W trakcie obsługi kotła na węgiel (dokładanie paliwa, usuwanie popiołu) nie sposób uniknąć unoszenia się pyłu. Dlatego urządzenia te należy montować w oddzielnych pomieszczeniach. Kotłownia. W prezentowanym domu uwzględniono to pomieszczenie, co nie jest obecnie standardem w gotowych projektach. Kotłownia ma 7,5 m 2, więc zgodnie z przepisami wystarczy do swobodnej obsługi i konserwacji kotła. Usytuowana została w sąsiedztwie kuchni, z którą jest połączona drzwiami wewnętrznymi. W projekcie zaznaczono konieczność montażu szczelnych drzwi, ale brak przedsionka pomiędzy kuchnią a kotłownią może i tak powodować przenoszenie się pyłu, dymu i zapachów z kotłowni do wnętrza domu. Rozwiązaniem mogą być drzwi podwójne. Kotłownia ma jeszcze drugie drzwi, przez które wychodzi się na zewnątrz. Uwaga! Ze względu na umieszczenie kotłowni na tym samym poziomie co ogrzewane pomieszczenia, należy zastosować układ centralnego ogrzewania, w którym obieg wody grzewczej będzie wymuszony pompą obiegową. Magazyn paliwa. Jeśli moc kotła nie przekracza 25 kw, skład paliwa może znajdować się w kotłowni, pod warunkiem przechowywania go w specjalnie przygotowanym boksie lub pojemnikach. Jednak ze względu na wielkość kotłowni w naszym domu, lepiej utworzyć w niej podręczny skład paliwa, główny zaś zloka- RYS.: LIPIŃSCY DOMY lizować np. w wolno stojącym garażu lub domku gospodarczym. Ale uwaga, takie rozwiązanie wiąże się z dość uciążliwym przewożeniem opału do kotłowni. Komin i wentylacja. Pomieszczenie kotłowni zostało wyposażone, zgodnie z prawem budowlanym, w nawiew o przekroju minimum 200 cm 2 oraz wywiew, czyli oddzielny kanał wentylacyjny o przekroju cm. W kotłowni przewidziano przewód dymowy, ale jest on przeznaczony do podłączenia kominka. Do odprowadzania spalin z kotła trzeba będzie zatem dostawić jeszcze jeden przewód. Można go wymurować z pełnej cegły, ale lepiej zastosować gotowe systemy przewodów dymowych z kształtek ceramicznych. Innym rozwiązaniem jest montaż komina ze stali żaroodpornej, z atestem do spalin z węgla. 1 KOTŁOWNIA NA KOCIOŁ WĘGLOWY kuchnia kotłownia wejście boczne dostawiony komin ewentualnie dodatkowe drzwi MAGAZYN PALIWA ORAZ SKŁAD POPIOŁU MOŻE ZNAJDOWAĆ SIĘ NA ZEWNĄTRZ DOMU, NA PRZYKŁAD W WYDZIE- LONEJ CZĘŚCI Z WOLNO STOJĄCEGO GARAŻU Dom można ogrzewać na wiele sposobów. Dotyczy to zarówno źródeł ciepła (węgiel, drewno, gaz, energia elektryczna), jak i urządzeń (kotły, kominki, pompy ciepła, piece akumulacyjne). Na przykładzie konkretnego domu, chcemy w kolejnych numerach naszego miesięcznika sprawdzić różne rozwiązania. Będziemy oceniać nakłady, jakie trzeba ponieść na zakup i montaż urządzeń, oraz wygodę obsługi. Przyjrzymy się też kosztom eksploatacyjnym. Warto w tym miejscu podkreślić, że dom, który wybraliśmy, jest zdecydowanie lepiej ocieplony niż wymagają tego przepisy. Mamy bowiem nadzieję, że takie właśnie domy będą coraz częściej budowane. 2 RZUT PARTERU 3 RZUT PIĘTRA pokój gościnny pokój dzienny garderoba garderoba gabinet łazienka wejście wiatrołap kuchnia kotłownia RYS.: LIPIŃSCY DOMY w w w. l a d n y d o m. p l s t y c z e ń Ł A D N Y D O M 69

3 KOTŁY Z RĘCZNYM ZAŁADUNKIEM PALIWA Ten rodzaj kotłów na węgiel, nazywanych też komorowymi, jest najbardziej rozpowszechniony na rynku. Z tego też względu producenci wciąż udoskonalają ich konstrukcję. Na przykład powietrze do spalania może być teraz dostarczane poprzez wentylator nadmuchowy, który jest sterowany elektronicznie. Wymienniki ciepła tych kotłów mogą być wykonane ze stali kotłowej lub z żeliwa. Pierwsze są tańsze; są też wyposażone w ruchomy ruszt ułatwiający czyszczenie paleniska. Drugie mają dłuższą żywotność i mniejsze wymiary, przy tej samej mocy grzewczej. Na rynku dostępne są kotły komorowe z górnym lub dolnym spalaniem. Prostsze w konstrukcji modele z górnym spalaniem osiągają sprawność na poziomie 76%, nowocześniejsze z dolnym spalaniem mają sprawność około 80%. Sterowanie. W kotłach komorowych regulacja ich działania polega na dozowaniu powietrza do spalania w zależności od temperatury ustawionej przez użytkownika na termostacie urządzenia. Większość sterowników kieruje także pracą pompy obiegowej centralnego ogrzewania, pompy zasobnika ciepłej wody oraz współpracuje z pokojowym regulatorem temperatury. Poza tym, kotły wyposażone są w zabezpieczenie termiczne, chroniące je przed przegrzaniem. Obsługa. Kotły z górnym spalaniem wymagają dokładania paliwa co 8-10 godzin, a te z dolnym przynajmniej raz na dobę. Niezależnie od rodzaju urządzenia, popiół powinien być usuwany codziennie. Jeśli w tych kotłach będzie spalany miał, który jest zwykle zanieczyszczony dużą ilością domieszek, na przykład ziemią, to przynajmniej raz w tygodniu trzeba będzie czyścić wymiennik ciepła. W przeciwnym razie znacznie spadnie sprawność urządzenia, a w wyniku tego wzrośnie zużycie paliwa. Cena. Na zakup prostego w konstrukcji stalowego kotła komorowego trzeba przeznaczyć nie mniej niż 2500 zł. Natomiast urządzenie z górnym spalaniem i z rozbudowaną automatyką może kosztować nawet 6000 zł. Koszty eksploatacji. Przyjmując, że sezon grzewczy to sześć miesięcy, na ogrzewanie tego domu oraz przygotowanie ciepłej wody zużycie paliwa będzie wynosiło około 2 tony węgla typu kostka o wartości opałowej 25 MJ/kg (im ta wartość jest wyższa, tym lepsze paliwo, gdyż uzyskamy z niego więcej ciepła). Przy obecnej cenie węgla zł zapłacimy od 1000 do 1200 zł. Koszt usuwania żużla i popiołu, np. na Śląsku, wynosi około 150 zł za 6 miesięcy (pojemnik 200 l; wywóz co 2 miesiące). Latem podgrzewanie grzałką elektryczną wody do mycia, kąpieli i sprzątania kosztuje 47 zł za m 3. Zakładając, że 4-osobowa rodzina zużywa około 200 l ciepłej wody na dobę, za jej podgrzanie zapłaci 1700 zł. SWK ZĘBIEC moc 14 kw, z górnym spalaniem, wymiennik ciepła ze stali, wymiary 917/380/615 mm Cena 2930 zł King Optimal KLIMOSZ moc 25 kw, z dolnym spalaniem, wymiennik ciepła ze stali, wymiary 1470/670/1070 mm Cena 5120 zł Kruk HKS LAZAR moc 18 kw, z górnym spalaniem, wymiennik ciepła ze stali, wymiary 1330/510/670 mm Cena 3170 zł Optima Komfort Plus DEFRO moc 20 kw, z górnym spalaniem na miał oraz z dolnym na węgiel, wymiennik ciepła ze stali, wymiary 1345/635/890 mm Cena 5210 zł 70 Ł A D N Y D O M s t y c z e ń

4 KOTŁY Z PODAJNIKIEM AUTOMATYCZNYM Mają one zintegrowany z kotłem zbiornik, z którego podajnik ślimakowy lub tłokowy automatycznie dozuje paliwo. Podajnik ślimakowy przystosowany jest przede wszystkim do podawania węgla kamiennego, w postaci drobnych kawałków o wielkości około 25 mm (określany przez dostawców jako groszek lub ekogroszek). Z kolei podajniki tłokowe najczęściej dostarczają do paleniska miał, choć można nimi podawać również ekogroszek. Sprawność tych urządzeń wynosi od 84 do nawet 92%. Bardzo praktycznym rozwiązaniem są kotły dwupaleniskowe. Umożliwiają one spalanie ekogroszku na palenisku i większych kawałów węgla na palenisku tradycyjnym (gdy zabraknie prądu, który jest potrzebny do zasilania podajnika). Sterowanie. Większość producentów wyposaża te kotły w automatykę, która precyzyjnie nie tylko kontroluje dopływ powietrza do spalania, ale też ilość podawanego paliwa szczególnie w urządzeniach na ekogroszek, z podajnikiem ślimakowym. Przekłada się to oczywiście na oszczędne zużycie węgla. Poza tym, automatyka steruje pracą pompy obiegowej centralnego ogrzewania oraz zapewnia współpracę kotła z zasobnikiem ciepłej wody. Zazwyczaj za dodatkową opłatą można wyposażyć w regulację pogodową. Obsługa. Jeden pełen załadunek zbiornika zależnie od jego wielkości, rodzaju paliwa i temperatury na zewnątrz wystarcza zazwyczaj na 3-4 dni palenia. To, jak często trzeba będzie usuwać popiół i czyścić, zależy od gatunku spalanego w nim węgla. Miał powoduje szybkie zapełnienie się popielnika żużlem i popiołem, oraz konieczność czyszczenia urządzenia przynajmniej raz w tygodniu. Jeśli zaś wybierzemy na ekogroszek, popiołu będzie niewiele, a osady z wymiennika ciepła usuwać będzie można raz w miesiącu. Cena. Za ze stali o grubości 6 mm z podajnikiem ślimakowym i podstawową automatyką zapłacimy około 4800 zł. Koszt urządzenia bardziej trwałego (blacha 8 mm) z dodatkowym paleniskiem i rozbudowaną automatyką wynosi powyżej zł. Koszty eksploatacyjne. W kotłach z podajnikiem ślimakowym zużycie ekogroszku w sezonie grzewczym wyniesie około 1,5 tony węgla (o wartości opałowej 28 MJ/kg). Natomiast w kotłach spalimy 2 tony miału (o wartości opałowej 23 MJ/kg). Przyjmując cenę ekogroszku 650 zł/t, a miału 380 zł/t, daje to odpowiednio koszt 975 zł lub 760 zł. Koszty usuwania popiołu z kotłów opalanych ekogroszkiem będą niższe niż z kotłów komorowych o około 40%, czyli zapłacimy nie więcej niż 60 zł. Natomiast spalając miał węglowy w kotłach z podajnikiem, otrzymamy nawet 50% więcej żużla i popiołu niż z węgla typu kostka. Zatem jego wywóz będzie kosztował 300 zł. Wprawdzie kotły z podajnikiem umożliwiają pracę kotła na potrzeby ciepłej wody do mycia również w lecie, ale zakładamy, że w tym czasie będziemy ją ogrzewać prądem, co będzie kosztowało 1700 zł. Multi Perfect HKS LAZAR moc 25 kw, i tradycyjnym, wymiary 1545/1450/750 mm Cena zł AKM DEFRO moc 15 kw, 1280/430/1450 mm Cena 7820 zł Karo Duo WKG PROTECH moc 18,5 kw, 1520/500/1150 mm Cena 7190 zł Ling KLIMOSZ moc 25 kw, z podajnikiem ślimakowym, 1365/1355/870 mm Cena 9180 zł w w w. l a d n y d o m. p l s t y c z e ń Ł A D N Y D O M 71

5 DECYZJA PAŃSTWA ZIELIŃSKICH Kotły komorowe z ręcznym załadunkiem paliwa wymagają zatrudnienia jednego z domowników na etacie palacza. Trzeba je bowiem codziennie rozpalić oraz 2-3 razy na dobę uzupełnić paliwo. Nie można też oczywiście zapomnieć o regularnym usuwaniu popiołu i czyszczeniu wymiennika ciepła. Gorzej, jeśli palacz zachoruje lub zechce zimą z całą rodziną gdzieś wyjechać. Państwo Zielińscy są zapracowani i cenią sobie wygodę obsługi instalacji grzewczej. Dlatego, jeśli zdecydują się węglowy, będzie to model z podawaniem paliwa (najlepiej w wersji dwupaleniskowej). Jest to urządzenie z podajnikiem ślimakowym, przystosowane do spalania ekogroszku. Emituje ono najmniej pyłów i zanieczyszczeń spośród opisanych wcześniej kotłów, więc usytuowanie kotłowni w pobliżu kuchni nie będzie tak uciążliwe. Oprócz tego ekogroszek można kupić w workach, co umożliwi jego składowanie w niedużych ilościach w podręcznym magazynie w kotłowni. Warto też dodać, że dzięki automatyce obsługa takich kotłów będzie mniej absorbująca. Oczywiście nie oznacza to, że nie wymagają one żadnego dozoru i obsługi, choć często przez sprzedawców są one promowane jako bezobsługowe. Na roczne wydatki ogrzewania domu i wody składają się: amortyzacja kotła, opłaty za paliwo, wywóz popiołu, a także podgrzewanie wody przez pół roku grzałką elektryczną. Przyjmując, że żywotność kotłów wynosi 15 lat (koszt zakupu kotła należy zatem podzielić przez 15), i że za ogrzewanie wody termą przez 6 letnich miesięcy zapłacimy 1700 zł, wydatki roczne kształtują się następująco: FOT.: TOMASZ KRAKOWCZYK 3120 zł 3050 zł 2990 zł Z NOTATNIKA PAŃSTWA ZIELIŃSKICH: komorowy opalany węglem typu kostka na ekogroszek z podajnikiem ślimakowym na miał z podajnikiem tłokowym Do dalszych decyzji zostawiamy na ekogroszek z podajnikiem ślimakowym, wyposażony w dwa paleniska automatyczne i tradycyjne PRODUCENCI Kotły na węgiel oferują m.in. firmy: ATMOS/MORA tel CHT tel DEFRO tel HEF tel HKS LAZAR tel JUNKERS infolinia KLIMOSZ tel KOSTRZEWA tel ORLAŃSKI tel PROTECH tel VIESSMAN infolinia ZĘBIEC tel W skrócie o kotłach na węgiel Zanim zaczniemy rozważać ogrzewanie domu węglem, sprawdźmy, czy w naszej gminie istnieje taka możliwość. Za prosty komorowy zapłacimy stosunkowo niewiele. Ma on jednak niską sprawność, więc koszty jego eksploatacji będą najwyższe spośród wszystkich rodzajów kotłów węglowych. Poza tym, wymaga on uciążliwej obsługi. Dlatego dużo lepszym rozwiązaniem jest na ekogroszek z podajnikiem. O nowoczesnych kotłach na drewno przeczytaj na stronie 72 Ł A D N Y D O M s t y c z e ń