J. Wiesław Kochański Maciej Kochański FIZYKALNA

Transkrypt

1 J. Wiesław Kochański Maciej Kochański m e d y c y n I FIZYKALNA Gliwice 2009

2 J. Wiesław Kochański Maciej Kochański MEDYCYNA FIZYKALNA PHU TECHNOMEX SP. Z O.O. Gliwice 2009

3 SPIS TREŚCI I. FIZYKOTERAPIA Światlolecznictwo Promieniowanie nadfioletowe - UV (ultra-violet) Skład promieniowania nadfioletowego Sztuczne źródła promieniowania UV Test stanu emisji palnika Działanie biologiczne UV Rumień fotochemiczny Pigmentacja skóry Wytwarzanie witaminy D Działanie bakteriobójcze Ustalanie dawek leczniczych Naświetlanie miejscowe Naświetlanie ogólne Wskazania i przeciwwskazania Zalecenia BHP Promieniowanie podczerwone - IR (infra-red, infra-rouge) Skład promieniowania podczerwonego Sztuczne źródła promieniowania IR Filtry Lampy i urządzenia do naświetlań Działanie biologiczne IR Naświetlanie miejscowe Naświetlanie ogólne Wskazania i przeciwwskazania Zalecenia BHP Światło spolaryzowane Działanie lecznicze Przeciętny sposób wykonywania zabiegów Przeciwwskazania Fototerapia Laseroterapia Rodzaje laserów medycznych i ich budowa Cechy promieniowania laserowego Lasery stosowane w fizykoterapii Dawkowanie energii Techniki wykonywania laseroterapii przezskómej Działanie biologiczne Ogólne zalecenia do stosowania laseroterapii Wskazania i przeciwwskazania Zalecenia BHP Podstawy elektryzacji Prąd elektryczny Prąd stały (galwaniczny) Procesy elektrochemiczne 54 3

4 Procesy elektrokinetyczne i elektrotermiczne Wpływ prądu stałego na nerwy, mięśnie i naczynia krwionośne Prąd zmienny (przemienny) Podstawy elektrostymulacji Charakterystyka impulsów Ogólne zasady elektrostymulacji Punkty motoryczne Elektrodiagnostyka 5.1. Metody jakościowe Metody ilościowe Reobaza Chronaksja Krzywa i/t Współczynnik i iloraz akomodacji Wskazania i przeciwwskazania do elektrodiagnostyki Prąd stały-galwaniczny Galwanizacja Przepływ prądu stałego-galwanicznego przez tkanki Działanie lecznicze Elektrody Wykonanie galwanizacji Dawkowanie prądu galwanicznego Wskazania i przeciwwskazania Jonoforeza (jontoforeza) Działanie lecznicze Wykonanie jonoforezy Dawkowanie j onoforezy Wskazania i przeciwwskazania Prądy małej częstotliwości do Hz Prądy diadynamiczne Bernarda (DD) Rodzaje prądów DD Działanie lecznicze prądów DD Wykonanie zabiegów diadynamicznych Wskazania i przeciwwskazania Prąd neofaradyczny Prąd impulsowy Traberta (Ultra Reiz) Wskazania i przeciwwskazania Prąd wysokonapięciowy (HVS) Elektrostymulacja czynnościowa (FES) Przezskórna stymulacja elektryczna nerwów TENS Rodzaje elektrostymulacji TENS Wskazania i przeciwwskazania Prąd mikroamperowy (MES) Działanie biologiczne Elektrostymulacja prądem mikroamperowym Podstawowe parametry zabiegowe Tonoliza Wskazania i przeciwwskazania

5 8. Prądy średniej częstotliwości od Hz do Hz Prądy interferencyjne Nemeca Działanie lecznicze Wskazania i przeciwwskazania Prądy stereointerferencyjne Prądy Kotza Wskazania i przeciwwskazania Terapia wysokotonowa Terapia energotonowa Wskazania i przeciwwskazania do terapii wysokotonowej i energotonowej Prądy wielkiej częstotliwości 300 khz MHz Powstawanie ciepła pod wpływem fal elektromagnetycznych 112 wielkiej częstotliwości 9.2. Diatermia krótkofalowa Metoda kondensatorowa diatermii krótkofalowej Metoda indukcyjna diatermii krótkofalowej Dawkowanie diatermii krótkofalowej Wskazania i przeciwwskazania Diatermia impulsowa Diatermia mikrofalowa Zalecenia BHP Lecznicze zastosowanie pól magnetycznych Magnetyzm Działanie biologiczne pola magnetycznego Stale pole magnetyczne Magnetoterapia Działanie lecznicze Podstawowe parametry zabiegowe Magnetostymulacja MRS Viofor JPS Wskazania i przeciwwskazania do leczenia polem magnetycznym Zalecenia BHP Ultradźwięki Właściwości fizyczne ultradźwięków Wytwarzanie ultradźwięków Działanie biologiczne ultradźwięków Zmiany miejscowe i ogólne Zastosowanie lecznicze ultradźwięków Dawkowanie ultradźwięków Wykonanie ultradźwięków Wskazania i przeciwwskazania Ultrafonoforeza Zalecenia BHP Ból Charakterystyka jakościowa bólu Klasyfikacja bólu 138 5

6 Ból receptorowy Ból przewodowy Ból ośrodkowy Charakterystyka i ocena bólu Ból przewlekły Leczenie bółu Bibliografia 146 II. TERMOTERAPIA HIPER I HIPOTERMALNA 155 L Termoregulacja Odczuwalność temperatury Termoregulacja fizyczna Termoregulacja chemiczna Wpływ leków na termoregulację Wpływ zabiegów cieplnych na tkanki i narządy Przegrzewania całkowite suche - sauny Sauna fińska Sauna szwedzka Sauna rzymska Wskazania i przeciwwskazania do saun wysoko i średniotemperaturowych Sauna infrared Sauna infrared combi (Mix) Kabina ciepła FSB SaunaLite Wskazania i przeciwwskazania do saun niskotemperaturowych Przegrzewania całkowite mokre - łaźnie Łaźnia parowa rzymska Łaźnia rosyjska Łaźnia turecka Wskazania i przeciwwskazania Przegrzewania jednokomorowe wielofunkcyjne Łaźnia parowa jednokomorowa Kapsuła SPA rekreacyjno-terapeutyczna Wskazania i przeciwwskazania do przegrzewań jednokomorowych Przegrzewania częściowe Parafinoterapia Okłady fango-parafinowe Kompresy żelowe ciepło/zimno Ogrzewacze chemiczne Termofor Okłady cieplne Wskazania i przeciwwskazania do przegrzewań miejscowych Krioterapia ogólnoustrojowa Kriokomora azotowa Kriokomora z zaleganiem chłodu 189 6

7 6.3. Kriokabina azotowa/powietrzna Wskazania i przeciwwskazania Krioterapia miejscowa Krioterapia miejscowa z zastosowaniem ciekłego azotu Krioterapia miejscowa z zastosowaniem dwutlenku węgla Krioterapia miejscowa z zastosowaniem zimnego powietrza 195 8; Aerozole i kompresy oziębiające Aerozole oziębiające Kompresy oziębiające Zastosowanie lodu Wskazania i przeciwwskazania 197 9; Bibliografia 199 III. BALNEOTERAPIA 203 E Kuracja uzdrowiskowa Przeciwwskazania i wskazania do leczenia uzdrowiskowego Przeciwwskazania do leczenia uzdrowiskowego Przeciwwskazania ogólne i kardiologiczne do leczenia uzdrowiskowego Dodatkowe przeciwwskazania do leczenia uzdrowiskowego dzieci Wskazania do leczenia i kierunki lecznicze uzdrowisk Bodźce balneologiczne Odczyn uzdrowiskowy Fazy odczynu uzdrowiskowego Fizykochemiczne i biologiczne właściwości wody Rodzaje wody Podstawowe parametry wód naturalnych Ciśnienie hydrostatyczne wody Wody lecznicze Klasyfikacja wód leczniczych Wody mineralne Wody swoiste Wody mineralne swoiste Składniki gazowe wód leczniczych Zakres badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych wód i gazów leczniczych Analiza fizykochemiczna wód leczniczych Rozmieszczenie wód leczniczych Złoża wód leczniczych Wody wodorowęglanowe Wody kwasowęglowe i szczawy Ogólne właściwości wód wodorowęglanowych Właściwości fizyko-chemiczne C Właściwości biologiczne C

8 Zawartość C 0 2 w powietrzu Oznaczanie zawartości C Działanie i zastosowanie lecznicze wód wodorowęglanowych Wodne kąpiele kwasowęglowe Suche kąpiele kwasowęglowe Zabiegi lecznicze Wskazania i przeciwwskazania Uzdrowiska posiadające źródła wody wodorowęglanowej Wody chlorkowo-sodowe Solanki i wody słone Działanie miejscowe i ogólne Zabiegi lecznicze Wskazania i przeciwwskazania Groty solne Haloterapia (HT) Wskazania i przeciwwskazania do haloterapii Uzdrowiska posiadające źródła wód chlorkowo-sodowych Wody siarczkowo-siarkowodorowe i siarczanowe Związki siarki Siarkowodór (H,S) Działanie miejscowe i ogólne wód siarczkowych Zabiegi lecznicze Wskazania i przeciwwskazania Uzdrowiska posiadające źródła wód siarczkowo-siarkowodorowych i siarczanowych Wody radonowe Podstawowe właściwości fizykochemiczne radonu Radon w naturalnym środowisku Model liniowy, bezprogowego wpływu promieniowania na skutki biologiczne (LNT) Hormeza radiacyjna Działanie biologiczne radonu Zastosowanie radonu w balneologii Zabiegi lecznicze Wskazania i przeciwwskazania Uzdrowiska posiadające źródła wód radonowych Peloidy Klasyfikacja peloidów Kryteria oceny leczniczych właściwości peloidów (borowin) Podstawowe cechy fizykochemiczne borowin Naturalna borowina zabiegowa Zabiegi lecznicze z zastosowaniem borowiny naturalnej Kąpiele Zawijania i okłady Małe zabiegi borowinowe Wskazania i przeciwwskazania do stosowania borowiny naturalnej Pasta borowinowa (peloidyna) 276 8

9 10.8. Zabiegi lecznicze z zastosowaniem pasty borowinowej Wskazania i przeciwwskazania do stosowania pasty borowinowej Uzdrowiska borowinowe Kuracja pitna (krenoterapia) Podstawy stosowania kuracji pitnej Działanie miejscowe Działanie ogólne Przebieg kuracji pitnej Kuracja pitna z zastosowaniem wód kwasowęglowych i szczaw Działanie miejscowe wód kwasowęglowych i szczaw Działanie ogólne wód kwasowęglowych i szczaw Dawkowanie kuracji pitnej wodami wodorowęglanowymi Rodzaje kuracji pitnej wodami wodorowęglanowymi Najczęstsze zastosowanie wód kwasowęglowych i szczaw w kuracji pitnej Kuracja pitna z zastosowaniem wód słonych Działanie miejscowe Działanie ogólne Wskazania i przeciwwskazania Kuracja pitna wodami siarczkowo-siarkowodorowymi i siarczanowymi Działanie ogólne Wskazania i przeciwwskazania Kuracja pitna z zastosowaniem wód swoistych Naturalne butelkowane wody mineralne, źródlane i stołowe Rozlewnictwo wód mineralnych i stołowych Kryteria kwalifikacji naturalnych wód butelkowanych Korzystne właściwości wód naturalnych Wodorowęglany (H C 03) Wapń(Ca2+) Magnez (Mg2+) Sód (Na+) Potas (K+) Chlor (Cl ) Fluor (F ) Siarczany (S 042 ) Konsumpcja naturalnych wód butelkowanych Przeciwdziałanie odwodnieniu Wziewania (inhalacje) Rodzaje aerozolu Wykonywanie inhalacji Naturalne inhalacje Zalecenia ogólne Wskazania i przeciwwskazania Wziewania okołotężniowe Subterraneoterapia (leczenie w komorach podziemnych) Uzupełniające formy terapii uzdrowiskowej Nowe usługi uzdrowiskowe Wellness Spa 318 9

10 14.4. Fitness Organizacja lecznictwa uzdrowiskowego Zasady kierowania na leczenie uzdrowiskowe Szczegółowe wskazania i przeciwwskazania do leczenia uzdrowiskowego z uwzględnieniem zakładów lecznictwa uzdrowiskowego Ustawa o lecznictwie uzdrowiskowym Nadawanie statusu uzdrowiska albo statusu obszaru ochrony uzdrowiskowej Strefy ochronne obszaru uzdrowiska Zakłady i urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego Nadzór nad lecznictwem uzdrowiskowym Zalecenia i normy eksploatacyjne w lecznictwie uzdrowiskowym Wymagania eksploatacyjne i techniczne dla urządzeń lecznictwa uzdrowiskowego Modelowe rozwiązania kształtowania ładu przestrzennego i urbanistycznego uzdrowiska Właściwości klimatyczne, stan sanitarny powietrza, ochrona przed hałasem Podstawowe parametry niektórych stanowisk zabiegowych Planowanie zabiegów leczniczych Uzdrowiska statutowe 357 *2 17. Bibliografia 378 IV. HYDROTERAPIA 392 L Podstawy stosowania hydroterapii Ciśnienie hydrostatyczne w zabiegach wodnych Kąpiele całkowite Kąpiel zimna Kąpiel chłodna Kąpiel letnia i ciepła Kąpiele aromatyczne Kąpiel gorąca stopniowana Kąpiel gorąca zanurzeniowa Kąpiel ciepła długotrwała Kąpiel perełkowa Kąpiel z masażem podwodnym mechanicznym (automatycznym) Kąpiel z masażem podwodnym czynnym (z ręcznie sterowaną dyszą) Kąpiel kinezyterapeutyczna Kąpiel elektryczno-wodna całkowita Wykonanie kąpieli Wskazania i przeciwwskazania Sztuczna kąpiel kwasowęglowa Wskazania i przeciwwskazania 408 3; Półkąpiele (kąpiele częściowe) Półkąpiel zimna Półkąpiel chłodna Półkąpiel letnia i ciepła Półkąpiel ciepła ze szczotkowaniem i nacieraniem Półkąpiel z narastającą temperaturą

11 3.6. Półkąpiel z masażem podwodnym mechanicznym (automatycznym) Półkąpiele nasiadowe (nasiadówki) Kąpiele częściowe kończyn Kąpiel 4-komorowa galwaniczna częściowa Wskazania i przeciwwskazania Zalecenia BHP Kąpiele stóp Polewanie całkowite Polewanie metodą Kneippa Polewania częściowe Polewanie karku, grzbietu i ramion Polewania klatki piersiowej i brzucha Polewanie ud i kolan Natryski ogólne Natryski stałe deszczowe (spadowe) Natrysk boczny płaszczowy Natrysk deszczowy wstępujący (nasiadowy) Natryski ruchome Natryski miejscowe Zawijanie całkowite Zawijania całkowite zimne Zawijania całkowite letnie i gorące Zawijania częściowe Okłady i kompresy Nacierania Zmywania Bibliografia 430 V. KLIMATOTERAPIA 431 L Podstawy meteorologii i klimatologii Podstawowe pomiary i obserwacje meteorologiczne Stan fizyczny atmosfery Atmosfera Ziemi Pionowa budowa atmosfery Cyrkulacja atmosfery Główne cechy kształtujące pogodę Fronty atmosferyczne Układy baryczne Zjawiska meteorologiczne i klimatyczne Zjawiska meteorologiczne

12 Hydrometeory Litometeory Elektrometeory Ruch powietrza Turbulencyjne przewodnictwo cieplne powietrza Wiatry lokalne i regionalne Zjawiska klimatyczne Charakterystyka klimatu i bioklimatu Jednostki klimatyczne Pogoda na obszarze Polski Regiony klimatyczne Polski Regiony klimatyczne według położenia geograficznego Regiony bioklimatyczne wg klasyfikacji T. Kozłowskiej-Szczęsnej Ocena bodźcotwórcza bioklimatu dla celów uzdrowiskowych 463 8; Klimatyczne zespoły bodźcowe Odczyn klimatyczny Ogólny wpływ pogody na zdrowie i samopoczucie Lecznicze zastosowanie klimatu Kąpiele słoneczne (helioterapia) Promieniowanie nadfioletowe - U V Promieniowanie podczerwone IR Warunki usłonecznienia i działanie biologiczne kąpieli słonecznych Karnacja skóry i kolor włosów Zasady stosowania kąpieli słonecznych Kosmetyczne filtry ochronne Aeroterapia (kąpiel powietrzna) Wziewania okołotężniowe Talasoterapia (leczenie klimatem wybrzeża morskiego i kąpielami morskimi) Meteoropatologia Nieprawidłowe odczyny bioklimatyczne (stres pogodowy) Meteorotropizm Choroby meteorotropowe Depresja sezonowa (zimowa) Zaburzenia rytmu dobowego Zespół długu czasowego,jet lag Syndrom turystyczny,jet-lag Syndrom pracowniczy,jet lag Bibliografia

13 VI. MASAŻ LECZNICZY Wymogi dotyczące masażu leczniczego Warunki psychofizyczne masażysty Stanowisko pracy Przygotowanie osoby do masażu Ocena stanu pacjenta Pozycje ułożeniowe Dawkowanie zabiegu Oddziaływanie masażu leczniczego Formy masażu leczniczego Klasyczny masaż leczniczy Zasady masażu klasycznego Techniki masażu klasycznego Wskazania i przeciwwskazania Masaż segmentamy Zasady masażu segmentamego Wykrywanie zmian odruchowych w tkankach Techniki masażu segmentamego Wskazania i przeciwwskazania Masaż lącznotkankowy Zasady masażu łącznotkankowego Techniki masażu łącznotkankowego Wskazania i przeciwwskazania Drenaż limfatyczny Zasady manualnego drenażu limfatycznego Techniki manualnego drenażu limfatycznego Przyrządowy drenaż limfatyczny Wskazania i przeciwwskazania Masaż tensegracyjny Zasady masażu tensegracyjnego Techniki masażu tensegracyjnego Inne formy masażów leczniczych Aquavibron Masaż izometryczny Refleksologia Czynniki wspomagające masaż Techniki kinezyterapeutyczne Bodźce fizykalne Elementy techniczne Bibliografia 563 VII. SŁOWNIK TERMINOLOGICZNY