Jako okoliczności nadzwyczajne dodatkowo można uznać m.in.: zniszczenie upraw przez dzikie zwierzęta,

Transkrypt

1 Zasady postępowania w sprawach o przyznanie płatności bezpośrednich oraz środków obszarowych w ramach PROW w przypadku wystąpienia siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności. Zasady ogólne 1. Zgodnie z art. 31 ustawy o płatnościach oraz art. 29 ust. 3 i ust. 4 ustawy o PROW , kierownik biura powiatowego Agencji jest właściwy w sprawach uznawania przypadków działania siły wyższej lub wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności, o których mowa w art. 2 ust. 2 rozporządzenia nr 1306/ Uznanie danego przypadku za działanie siły wyższej lub wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności, o których mowa w art. 2 ust. 2 rozporządzenia nr 1306/2013, albo odmowa takiego uznania następuje w decyzji w sprawie o przyznania odpowiednio płatności bezpośrednich lub płatności niezwiązanej do tytoniu lub płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami (płatność ONW) lub płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej lub płatności ekologicznej lub wsparcia na zalesienie. 3. Zgodnie z art. 2 ust. 2 rozporządzenia nr 1306/2013 siła wyższa i nadzwyczajne okoliczności mogą zostać uznane w szczególności w następujących przypadkach: 1. śmierć beneficjenta; 2. długoterminowa niezdolność beneficjenta do wykonywania zawodu; 3. poważna klęska żywiołowa powodująca duże szkody w gospodarstwie rolnym; 4. zniszczenie w wyniku wypadku budynków inwentarskich w gospodarstwie rolnym; 5. choroba epizootyczna lub choroba roślin dotykająca, odpowiednio, cały inwentarz żywy lub uprawy należące do beneficjenta lub część tego inwentarza lub upraw; 6. wywłaszczenie całego lub dużej części gospodarstwa rolnego, jeśli takiego wywłaszczenia nie można było przewidzieć w dniu złożenia wniosku. Powyższy katalog zdarzeń, które mogą stanowić w danym przypadku działanie siły wyższej lub okoliczności nadzwyczajne, jest katalogiem otwartym. Oznacza to, możliwość uznania przez właściwy organ (Kierownika BP), w wyniku indywidualnego rozpatrzenia danej sprawy, przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności faktycznych i dowodów występujących w sprawie, innego zdarzenia za przypadek działania siły wyższej lub wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności. Jako okoliczności nadzwyczajne dodatkowo można uznać m.in.: zniszczenie upraw przez dzikie zwierzęta,

2 zniszczenie upraw w wyniku niekorzystnych warunków atmosferycznych takich jak np. susza, gradobicie, powódź, mróz, piorun, osuwiska ziemi, zalanie na skutek opadów atmosferycznych, zniszczenie upraw lub płodach rolnych spowodowanych pożarem, wystąpienie organizmów kwarantannowych, tymczasowe aresztowanie beneficjenta. 1. Zgodnie z art. 4 ust. 1 akapit pierwszy rozporządzenia nr 640/2014 w odniesieniu do płatności bezpośrednich, gdy beneficjent nie jest w stanie spełnić kryteriów kwalifikowalności lub innych obowiązków w wyniku siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności, zachowuje on prawo do pomocy w odniesieniu do obszaru lub zwierząt, które były kwalifikowalne w chwili wystąpienia siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności. 2. Zgodnie z art. 4 ust. 1 akapit drugi rozporządzenia nr 640/2014 w odniesieniu do płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej oraz płatności ekologicznej PROW daną płatność wycofuje się proporcjonalnie za lata, w których występowała siła wyższa lub nadzwyczajne okoliczności. Wycofanie dotyczy wyłącznie tych części zobowiązania, dla których nie wystąpiły dodatkowe koszty lub utracone dochody przed wystąpieniem siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności. Nie stosuje się wycofania w odniesieniu do kryteriów kwalifikowalności i innych obowiązków i nie nakłada się kary administracyjnej. 3. Zgodnie z art. 4 ust. 1 akapit trzeci rozporządzenia nr 640/2014 w odniesieniu do płatności ONW oraz wsparcia na zalesienie nie jest wymagany częściowy lub całkowity zwrot wcześniej wypłaconego wsparcia w przypadku działania siły wyższej lub wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności. W przypadku zobowiązań lub płatności wieloletnich, nie wymaga się zwrotu wsparcia otrzymanego w poprzednich latach, a zobowiązania lub płatności są kontynuowane w kolejnych latach zgodnie z ich pierwotnym okresem trwania. 4. Nie stosuje się kar administracyjnych w zakresie wzajemnej zgodności, jeżeli dana niezgodność wynika z działania siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności (art. 4 ust. 1 akapit czwarty rozporządzenia nr 640/2014). 5. Wniosek o przyznanie płatności nie jest odrzucany, jeżeli beneficjent lub jego przedstawiciel uniemożliwia przeprowadzenie kontroli na miejscu, w przypadku działania siły wyższej lub wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności (art. 59 ust. 7 rozporządzenia nr 1306/2013). 6. Nie stosuje się kar administracyjnych z tytułu złożenia wniosku lub zmiany po terminie, jeżeli wniosek o przyznanie płatności lub zmiana do wniosku zostanie złożony/a w terminie sankcyjnym z powodu działania siły wyższej lub wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności (art. 13 ust. 1 rozporządzenia nr 640/2014). Dowody potwierdzające działanie siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności Dowodem potwierdzającym wystąpienie siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności, może być na podstawie art Kpa wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Dowodem mogą być dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych oraz oględziny.

3 Dowodami potwierdzającymi działanie siły wyższej lub wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności, w szczególności mogą być (przykłady): 1. odpis skrócony aktu zgonu rolnika; 2. zaświadczenie o czasowej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, wydane na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników; 3. protokół oszacowania szkód w uprawach rolnych, spowodowanych przez suszę, grad, deszcz nawalny, ujemne skutki przezimowania, przymrozki wiosenne, powódź, huragan, piorun, obsunięcie się ziemi lub lawinę w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, sporządzony przez komisję powołaną przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce wystąpienia szkód, o której mowa w przepisach w sprawie realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa; 4. dokument potwierdzający wystąpienie szkody w uprawach rolnych, z którego wynika powierzchnia upraw, na których wystąpiła szkoda spowodowana przez suszę, grad, deszcz nawalny, ujemne skutki przezimowania, przymrozki wiosenne, powódź, huragan, piorun, obsunięcie się ziemi lub lawinę w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, sporządzony przez zakład ubezpieczeń, z którym rolnik zawarł umowę ubezpieczenia upraw co najmniej od jednego z tych ryzyk; 5. pisemne oświadczenia potwierdzające wystąpienie szkody w uprawach rolnych, spowodowanej przez suszę, grad, deszcz nawalny, ujemne skutki przezimowania, przymrozki wiosenne, powódź, huragan, piorun, obsunięcie się ziemi lub lawinę w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich sporządzone przez dwóch świadków, którzy nie są domownikami rolnika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników - w przypadku gdy, komisja powoływana przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce wystąpienia szkód, o której mowa w przepisach w sprawie realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, nie została powołana oraz uprawy nie zostały objęte umową ubezpieczenia, o której mowa w 1 pkt 3a tego rozporządzenia; 6. zaświadczenie o wystąpieniu pożaru - w przypadku szkód w uprawach lub płodach rolnych spowodowanych pożarem - wydane przez właściwego ze względu na miejsce wystąpienia zdarzenia komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej, w przypadku gdy, w zdarzeniu tym uczestniczyły jednostki ochrony przeciwpożarowej; 7. protokół oględzin lub ostatecznego szacowania szkody w uprawach i płodach rolnych wyrządzonych przez dzikie zwierzęta (np. dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny), sporządzony przez upoważnionego przedstawiciela dzierżawcy lub zarządcy obwodu łowieckiego lub inne podmioty uprawnione do szacowania szkód łowieckich na podstawie przepisów prawa łowieckiego; 8. pisemne oświadczenie rolnika o położeniu gospodarstwa rolnego na obszarze, na którym został wprowadzony stan klęski żywiołowej na podstawie przepisów o stanie klęski żywiołowej; 9. decyzja właściwego wojewódzkiego inspektora ochrony roślin i nasiennictwa, wydana na podstawie przepisów o ochronie roślin, nakazująca zniszczenie roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów w przypadku wystąpienia lub podejrzenia wystąpienia organizmów kwarantannowych; 10. decyzja właściwego organu nadzoru budowlanego, wydana na podstawie przepisów prawa budowlanego, określająca zakres i termin wykonania niezbędnych robót w celu

4 uporządkowania terenu katastrofy i zabezpieczenia budynku służącego gospodarce rolnej do czasu wykonania robót doprowadzających budynek do stanu właściwego; 11. decyzja właściwego powiatowego lekarza weterynarii, wydana na podstawie przepisów o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, nakazująca zabicie lub ubój zwierząt chorych lub zakażonych, podejrzanych o zakażenie lub o chorobę epizootyczną albo zwierząt z gatunków zwierząt wrażliwych na daną chorobę epizootyczną; 12. odpis postanowienia sądu o zastosowaniu albo przedłużeniu tymczasowego aresztowania; 13. wezwanie sądu do odbycia kary pozbawienia wolności albo aresztu; 14. pisemne oświadczenie o wystąpieniu powodzi/zalania/huraganu sporządzone przez rolnika i potwierdzone przez dwóch świadków niebędących domownikami rolnika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników; 15. protokół oględzin i oszacowania szkód wyrządzonych przez dzikie zwierzęta (np. żubry niedźwiedzie, bobry) w uprawach rolnych sporządzony przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska, a na obszarze parku narodowego przez dyrektora tego parku, zgodnie z przepisami art. 126 ust. 3 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220, z późn. zm.). Domownik w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2013 r. poz. 1403) to osoba bliska rolnikowi, która: ukończyła 16 lat, pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie, stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy. Tryb i zasady postępowania w przypadku wystąpienia siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności 1. W przypadku wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności lub siły wyższej, które mogą mieć wpływ na powierzchnię kwalifikującą się do płatności lub liczbę zwierząt kwalifikujących się do płatności związanych do zwierząt w przypadku wystąpienia choroby epizootycznej lub gdy rolnik nie mógł wypełnić swoich zobowiązań w zakresie przestrzegania norm i wymogów wzajemnej zgodności lub gdy rolnik nie mógł złożyć wniosku lub zmiany do wniosku w terminie, rolnik powinien złożyć do biura powiatowego ARiMR pisemne oświadczenie o zaistniałych okolicznościach, opatrzone czytelnym podpisem i datą złożenia, w terminie 15 dni roboczych od dnia, w którym rolnik lub upoważniona przez niego osoba są w stanie dokonać takiej czynności oraz dostarczyć dowód/dy potwierdzający/e wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności lub siły wyższej. 2. Jeżeli rolnik dokonał powiadomienia w terminie, o którym mowa w pkt 1 i dostarczył do dnia wydania decyzji dowody potwierdzające działanie siły wyższej lub wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności, kierownik biura powiatowego ARiMR w toku prowadzonego indywidualnego postępowania administracyjnego ustala czy

5 przedstawione przez stronę (wnioskodawcę) dowody potwierdzają wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności lub siły wyższej oraz ustala czy grunt/zwierzę/uprawa w dniu wystąpienia siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności spełniały warunki/wymogi przyznania danej płatności obszarowej lub płatności w ramach środków obszarowych PROW oraz czy dana kategoria siły wyższej stanowi przyczynę nie spełnienia warunku kwalifikowalności lub wymogu lub niezgodności w przypadku nie spełnienia wymogów lub norm wzajemnej zgodności. 3. Po przeprowadzonym postępowaniu (ustaleniu), następuje zakwalifikowanie danej powierzchni/uprawy lub zwierzęcia jako: 1. kwalifikującej/ego się do płatności, w przypadku uznania siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności ( płatności bezpośrednie), 2. nie kwalifikującej/ego się do płatności, bez zastosowania kar administracyjnych, w przypadku uznania siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności (płatności w ramach PROW ), 3. nie kwalifikującej się do płatności z zastosowaniem kar administracyjnych, w przypadku odmowy uznania wystąpienia siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności. 4. Po przeprowadzonym postępowaniu (ustaleniu), odstępuje się w decyzji administracyjnej w sprawie przyznania płatności od stosowania kar administracyjnych z tytułu niespełnienia wymogów lub norm wzajemnej zgodności, tylko jeżeli ich wystąpienie nastąpiło z powodów siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności. 5. Po przeprowadzonym postępowaniu (ustaleniu), odstępuje się w decyzji administracyjnej w sprawie przyznania płatności od stosowania kar administracyjnych z tytułu złożenia wniosku/zmiany po terminie, jeżeli wystąpiły okoliczności siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności. 6. Po przeprowadzonym postępowaniu (ustaleniu) w decyzji administracyjnej kierownik biura powiatowego ARiMR, w jej rozstrzygnięciu, uznaje wystąpienie danych okoliczności jako działanie siły wyższej lub odnawia uznania tych okoliczności jako działania siły wyższej. W uzasadnieniu decyzji należy wskazać dowody i przesłanki podjętego w tym zakresie rozstrzygnięcia. W tym zakresie decyzję administracyjną należy uzupełnić manualnie. 7. Podczas przeprowadzanego postępowania wyjaśniającego dotyczącego uznania działania siły wyższej należy sporządzić kartę weryfikacji, która stanowi załącznik do niniejszej wytycznej. Złożenie wniosku lub zmiany do wniosku o przyznanie płatności bezpośrednich lub płatności w ramach środków obszarowych PROW po terminie w przypadku wystąpienia siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności Zgodnie z art. 13 ust. 1 rozporządzenia nr 640/2014 w przypadku wystąpienia siły wyższej i nadzwyczajnych okoliczności, złożenie wniosku o przyznanie pomocy lub wniosku o płatność

6 po ostatecznym terminie, określonym w rozporządzeniu (UE) nr 1306/2013 nie prowadzi do zmniejszenia płatności o 1 % za każdy dzień roboczy, do których beneficjent byłby uprawniony, gdyby wniosek został złożony w terminie. Zgodnie z art. 13 ust. 3 rozporządzenia nr 640/2014 w przypadku wystąpienia siły wyższej i nadzwyczajnych okoliczności, wniesienie poprawek do pojedynczego wniosku lub wniosku o płatność po ostatecznym terminie wnoszenia poprawek, określonym w rozporządzeniu (UE) nr 1306/2013, nie prowadzi do zmniejszenia płatności o 1% za każdy dzień roboczy związanych z faktycznym wykorzystywaniem danych działek rolnych. Jeżeli wniosek zostanie złożony w terminie sankcyjnym z powodu działania siły wyższej lub wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności nie stosuje się kar administracyjnych z tytułu złożenia wniosku po terminie. Jeżeli zmiana do wniosku zostanie złożona w terminie sankcyjnym z powodu działania siły wyższej lub wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności nie stosuje się kar administracyjnych z tytułu złożenia zmiany po terminie. Szczegółowe zasady postępowania w sprawach o przyznanie płatności bezpośrednich oraz środków obszarowych w ramach PROW w przypadku wystąpienia siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności Płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego Zgodnie z art. 4 rozporządzenia nr 640/2014, w przypadku uznania przez kierownika biura powiatowego ARiMR wystąpienia siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności powierzchnia lub uprawa, lub zwierzę (tylko w przypadku wystąpienia choroby epizootycznej), są kwalifikowane do przyznania płatności bezpośrednich w tym płatności związanych z produkcją do powierzchni upraw lub płatności związanych z produkcją do zwierząt, jeżeli powierzchnia lub zwierzę były kwalifikowane do płatności w dniu wystąpienia siły wyższej. Jeżeli rolnik do dnia wydania decyzji dostarczył dowody potwierdzające działanie siły wyższej lub wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności i zostały one uznane przez Kierownika BP za stanowiące podstawę do uznania wystąpienia siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności, rolnik zachowuje prawo do uzyskania płatności do gruntów rolnych lub zwierząt, których dotyczyło działanie siły wyższej lub nadzwyczajne okoliczności, pod

7 warunkiem, że grunty te lub zwierzęta spełniały warunki kwalifikowalności w dniu wystąpienia siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności. W przypadku, gdy grunt/zwierzę nie spełniało warunków kwalifikowalności w dniu złożenia wniosku o płatność nie kwalifikuje się do przyznania pomocy z tytułu wystąpienia siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności. W przypadku płatności związanych z produkcją do zwierząt za siłę wyższą lub okoliczność nadzwyczajną uznaje się jedynie padnięcie zwierzęcia (w okresie przetrzymywania) z powodu choroby epizootycznej. W pozostałych przypadkach mają zastosowanie przepisy z tytułu okoliczności naturalnych, o których mowa w art. 32 rozporządzenia (UE) nr 640/2014. Płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami (płatność ONW) Zgodnie z art. 4 ust. 1 akapit trzeci rozporządzenia nr 640/2014 w odniesieniu do płatności ONW nie jest wymagany częściowy lub całkowity zwrot wcześniej wypłaconego wsparcia w przypadku działania siły wyższej lub wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności. W przypadku zobowiązań lub płatności wieloletnich, nie wymaga się zwrotu wsparcia otrzymanego w poprzednich latach, a zobowiązania lub płatności są kontynuowane w kolejnych latach zgodnie z ich pierwotnym okresem trwania. Jeżeli w roku składania wniosku o przyznanie płatności ONW wystąpiła siła wyższa lub nadzwyczajne okoliczności, do dnia wydania decyzji i dowody zostały uznane przez Kierownika BP, płatność ONW w danym roku nie przysługuje i nie stosuje się kar administracyjnych z tytułu przedeklarowania powierzchni. Jeżeli płatność ONW została wypłacona i wystąpiła siła wyższa lub nadzwyczajne okoliczności za rok, za który przyznano płatność, nie ustala się kwot nienależnie pobranych (kwot do zwrotu). W przypadku, gdy rolnik posiada aktywne 5-letnie zobowiązanie ONW (dotyczy rolników, którzy otrzymali płatność po raz pierwszy ONW po dniu 1 stycznia 2010 r., z wyłączeniem rolników, którym po raz pierwszy przyznano płatność ONW na podstawie wniosku złożonego w roku 2014) zgodnie z art. 4 ust. 1 akapit trzeci rozporządzenia nr 640/2014 w przypadku zobowiązań, nie wymaga się zwrotu wsparcia otrzymanego w poprzednich latach, a zobowiązania lub płatności są kontynuowane w kolejnych latach zgodnie z ich pierwotnym okresem trwania. Płatności rolno-środowiskowo-klimatyczne oraz płatności ekologiczne PROW Zgodnie z art. 4 ust. 1 akapit drugi rozporządzenia (UE) nr 640/2014 w sytuacji, gdy beneficjent nie jest w stanie wykonać zobowiązania w wyniku siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności i nie wystąpiły dodatkowe koszty lub utracone dochody przed

8 wystąpieniem siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności, nie przyznaje się płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej oraz płatności ekologicznej, ale tylko za część, na którą wpływ miało działanie siły wyższej lub okoliczności nadzwyczajnych (płatność zostaje zmniejszona w danym roku). W przypadku, gdy nie zostały spełnione warunki do przyznania płatności rolnośrodowiskowo-klimatycznej w ramach danego pakietu lub płatności ekologicznej w ramach danego pakietu płatności nie przyznaje się i nie ustala się kwoty do zwrotu z tytułu zaniechania realizacji zobowiązania oraz kar administracyjnych. W przypadku, gdy na skutek wystąpienia siły wyższej lub wystąpienia okoliczności nadzwyczajnych nie są realizowane wymogi, o których mowa w załączniku nr 2 do rozporządzenia rolno-środowiskowo-klimatycznego oraz rozporządzenia ekologicznego płatność zmniejsza się o współczynnik określony w załączniku nr 8 do rozporządzenia rolnośrodowiskowo-klimatycznego oraz w załączniku nr 10 do rozporządzenia ekologicznego, ale nie stosuje się art. 35 ust. 4 rozporządzenia (UE) 640/2014. W przypadku pakietu 7 Zachowanie lokalnych ras bydła, za przypadek siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności uznaje się jedynie śmierć zwierzęcia z tytułu wystąpienia choroby epizootycznej. W pozostałych przypadkach zastosowanie maja przepisy dotyczące okoliczności naturalnych, o których mowa w art. 32 rozporządzenia nr 640/2014. Inwestycje w rozwój obszarów leśnych i poprawę żywotności lasów (PROW ) W przypadku, gdy rolnik dokonał zalesienia użytków rolnych i wystąpiły okoliczności nadzwyczajne lub siła wyższa skutkujące zniszczeniem założonej uprawy lub jej części lub zabezpieczenia w całości lub w części założonej uprawy leśnej przed zwierzyną przed wypłatą wsparcia na zalesienie, wsparcia na zalesienie nie przyznaje się (w całości lub w części). Jeżeli po wypłacie wsparcia na zalesienie nastąpiło zniszczenie uprawy lub zabezpieczenia założonej uprawy leśnej przed zwierzyną nie wymaga się zwrotu wcześniej wypłaconej pomocy. Zasady postępowania w sprawach o przyznanie płatności w ramach środków obszarowych PROW w przypadku wystąpienia siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności

9 Zasady ogólne 1. Zgodnie z art. 47 rozporządzenia nr 1974/2006 siła wyższa i nadzwyczajne okoliczności mogą zostać uznane w szczególności w następujących przypadkach: 1. śmierć beneficjenta; 2. długotrwała niezdolność beneficjenta do wykonywania zawodu; 3. wywłaszczenie dużej części gospodarstwa, jeśli takiego wywłaszczenia nie można było przewidzieć w dniu podjęcia zobowiązania; 4. katastrofa naturalna poważnie dotykająca grunty gospodarstwa; 5. wypadek powodujący zniszczenie budynków dla zwierząt gospodarskich; 6. choroba epizootyczna dotykająca część lub całość należącego do rolnika żywego inwentarza. 2. Powyższy katalog zdarzeń, które mogą stanowić w danym przypadku działanie siły wyższej lub okoliczności nadzwyczajne, jest katalogiem otwartym. Oznacza to, możliwość uznania przez właściwy organ (Kierownika BP), w wyniku indywidualnego rozpatrzenia danej sprawy, przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności faktycznych i dowodów występujących w sprawie, innego zdarzenia za przypadek działania siły wyższej lub wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności. Jako okoliczności nadzwyczajne można uznać m.in.: zniszczenie upraw przez dzikie zwierzęta; zniszczenie upraw w wyniku niekorzystnych warunków atmosferycznych takich jak np. susza, gradobicie, powódź, mróz, piorun, osuwiska ziemi, zalanie na skutek opadów atmosferycznych, zniszczenie upraw lub płodach rolnych spowodowanych pożarem, wystąpienie organizmów kwarantannowych, tymczasowe aresztowanie beneficjenta. 3. Zgodnie z art. 47 ust. 1 rozporządzenia nr 1974/2006, w przypadku wystąpienia siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności nie będzie wymagany częściowy lub pełen zwrot pomocy otrzymanej przez rolnika. 4. Nie stosuje się kar administracyjnych w zakresie wzajemnej zgodności, jeżeli dana niezgodność wynika z działania siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności. Szczegółowe zasady postępowania w sprawach o przyznanie płatności obszarowych w ramach PROW w przypadku wystąpienia siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności

10 Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne (PROW ), w przypadku wystąpienia siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności. W przypadku stwierdzenia w kontroli administracyjnej lub kontroli na miejscu, że rolnik nie realizuje podjętego zobowiązania dotyczącego pielęgnacji uprawy leśnej przez okres 5 lat od dnia wykonania zalesienia i/lub prowadzenia uprawy leśnej przez okres trwania zobowiązania, należy przeprowadzić postępowanie wyjaśniające w kontekście okoliczności, które spowodowały zaniechanie realizacji podjętych przez rolnika zobowiązań. 1. Zaniechanie pielęgnacji lub prowadzenia uprawy leśnej (w całości lub części), w przypadku wystąpienia co najmniej jednej z kategorii siły wyższej, o których mowa w art. 47 rozporządzenia nr 1974/2006, obejmującej: śmierć rolnika (i nie został złożony wniosek transferowy), długotrwałą niezdolność rolnika do wykonywania zawodu, wywłaszczenie dużej części gospodarstwa, jeżeli takiego wywłaszczenia nie można było przewidzieć w dniu podjęcia zobowiązania, katastrofę naturalną poważnie dotykającą grunty gospodarstwa 2. zaniechanie pielęgnacji lub prowadzenia uprawy leśnej (w całości lub części) w przypadku wystąpienia okoliczności wskazanych w 18 ust. 2 oraz ust 3 rozporządzenia zalesieniowego PROW , obejmującej: wywłaszczenie zgodnie z przepisami o gospodarce nieruchomościami, innej okoliczności, której nie można było przewidzieć w dniu rozpoczęcia realizacji zobowiązania, mającej wpływ na realizację tego zobowiązania i będącej wynikiem przyczyn niezależnych od rolnika (np. prowadzenie prac geofizycznych w związku z poszukiwaniem złóż gazu łupkowego). 3. zaniechanie prowadzenia uprawy leśnej w przypadku przeniesienia własności/ współwłasności wszystkich gruntów lub ich części objętych wnioskiem o przyznanie pomocy na zalesianie na rzecz innego podmiotu, w wyniku umowy sprzedaży lub innej umowy o powierzchni nie większej niż 10 % całkowitej powierzchni objętej zobowiązaniem. W tym przypadku wymagane jest dostarczenie dowodów potwierdzających przeniesienie własności/współwłasności wszystkich gruntów lub ich części. W każdym przypadku działania siły wyższej lub wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności, o których mowa w pkt 1, ppkt 1, rolnik powinien powiadomić Kierownika biura powiatowego o zaistniałych okolicznościach, w terminie 10 dni roboczych od dnia, w którym rolnik lub upoważniona przez niego osoba są w stanie dokonać takiej czynności wraz z dowodami potwierdzającymi wystąpienie siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności. Uznanie przypadku siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności powoduje, że pomoc na zalesianie nie jest zmniejszania albo jest zmniejszania w części i nie podlega zwrotowi w

11 całości lub części, w przypadku gdy, rolnik zlikwidował uprawę leśną albo nie ma możliwości prowadzenia założonej uprawy zgodnie z podjętym zobowiązaniem. W przypadku wystąpienia siły wyższej albo nadzwyczajnych okoliczności wskazanych w pkt 1, ppkt1, rolnik, jako dowód może dostarczyć do BP ARiMR w szczególności poniżej wskazane dokumenty: w przypadku długotrwałej niezdolności do wykonywania zawodu: zaświadczenie o czasowej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, wydane na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, odpis postanowienia sądu o zastosowaniu albo przedłużeniu tymczasowego aresztowania, wezwanie sądu do odbycia kary pozbawienia wolności albo aresztu, w przypadku katastrofy naturalnej poważnie dotykającej grunty gospodarstwa: protokół oszacowania szkód w uprawach rolnych, spowodowanych przez np. obsuniecie się ziemi lub lawinę (katastrofa trwale uniemożliwiająca prowadzenie działalności rolniczej) w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, sporządzony przez komisję powołaną przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce powstania szkody, dokument potwierdzający wystąpienie szkody w uprawach rolnych, z którego wynika powierzchnia upraw, na których wystąpiła szkoda spowodowana przez ryzyka (lawina, obsunięcie się ziemi), sporządzony przez zakład ubezpieczeń, z którym rolnik zawarł umowę ubezpieczenia upraw co najmniej od jednego z tych ryzyk, pisemne oświadczenia potwierdzające wystąpienie szkody w uprawach, spowodowanej przez ryzyka (np. obsuniecie się ziemi lub lawinę), sporządzone przez dwóch świadków, którzy nie są domownikami rolnika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników - w przypadku gdy komisja, która miała zostać powołana przez wojewodę, nie została powołana oraz uprawy nie zostały objęte umową ubezpieczenia, decyzja właściwego organu nadzoru budowlanego, wydana na podstawie przepisów prawa budowlanego, określająca zakres i termin wykonania niezbędnych robót w celu uporządkowania terenu katastrofy i zabezpieczenia budynku służącego gospodarce rolnej do czasu wykonania robót doprowadzających budynek do stanu właściwego, w przypadku wywłaszczenia dużej części gospodarstwa: decyzja administracyjna właściwego organu (np. starosty) w sprawie wywłaszczenia nieruchomości (zalesionych gruntów objętych zobowiązaniem), W przypadku uznania przez kierownika biura powiatowego zaistniałej sytuacji jako siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności, do powierzchni gruntów objętych nią nie jest przyznawana pomoc.

12 Płatności rolnośrodowiskowe (PROW ) w przypadku wystąpienia siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności Zgodnie z 45 rozporządzenia rolnośrodowiskowego oraz art. 47 ust. 1 rozporządzenia nr 1974/2006, jeżeli rolnik nie był w stanie wypełnić swoich zobowiązań w wyniku działania siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności, nie zachodzi konieczność windykacji z lat poprzednich. Kategorie siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności, o których mowa w 45 rozporządzenia rolnośrodowiskowego oraz art. 47 rozporządzenia nr 1974/2006, obejmują: śmierć rolnika (i nie został złożony wniosek transferowy); długotrwała niezdolność rolnika do wykonywania zawodu; wywłaszczenie części nieruchomości, jeżeli takiego wywłaszczenia nie można było przewidzieć w dniu rozpoczęcia realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego, uniemożliwiające dalszą realizację tego zobowiązania; katastrofę naturalną poważnie dotykającą grunty gospodarstwa; wypadek, powodujący zniszczenie budynków dla zwierząt gospodarskich, w wyniku czego rolnik zaprzestaje działalności rolniczej; choroba epizootyczna, dotykająca część lub całość należących do rolnika zwierząt gospodarskich, w wyniku czego zaprzestaje on działalności rolniczej; zmiana zasięgu obszarów objętych programami działań mającymi na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych na obszarach szczególnie narażonych lub zmiana tych programów; określenie obszaru, na którym dotychczas było realizowane zobowiązanie rolnośrodowiskowe w ramach Pakietu 8, jako obszaru zagrożonego erozją wodną, o którym mowa w przepisach o minimalnych normach; utrata posiadania gruntów rolnych, na których powinno być realizowane zobowiązanie rolnośrodowiskowe, w wyniku scalenia gruntów dokonanego na podstawie przepisów o scalaniu i wymianie gruntów; zmiany realizacji zobowiązania w zakresie Pakietu 4 Ochrona zagrożonych gatunków ptaków siedlisk przyrodniczych poza obszarami Natura 2000 na Pakiet 5 Ochrona zagrożonych gatunków ptaków siedlisk przyrodniczych na obszarach Natura 2000 w wyniku objęcia działek rolnych obszarem Natura 2000 lub odwrotnie; usunięcie posiadanego przez rolnika zwierzęcia z programu ochrony zasobów genetycznych danej rasy z przyczyn niezależnych od rolnika; śmierć posiadanego przez rolnika zwierzęcia, za którą rolnik nie ponosi odpowiedzialności; uszkodzenie lub zniszczenie drzew przez dzikie zwierzęta mimo zastosowania repelentów, ogrodzenia lub osłonek, mające wpływ na realizację zobowiązania rolnośrodowiskowego; inna okoliczność, której nie można było przewidzieć w dniu rozpoczęcia realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego, mająca wpływ na realizację zobowiązania rolnośrodowiskowego i będąca wynikiem przyczyn niezależnych od rolnika.

13 W każdym przypadku działania siły wyższej lub wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności, o których mowa powyżej, rolnik powinien powiadomić Kierownika BP o zaistniałych okolicznościach, w terminie 10 dni roboczych od dnia, w którym rolnik lub upoważniona przez niego osoba są w stanie dokonać takiej czynności wraz z dostarczeniem dowodów potwierdzających wystąpienie siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności. Fakt poinformowania przez rolnika o zaistnieniu siły wyższej lub wystąpieniu nadzwyczajnych okoliczności należy rozpatrywać w każdym przypadku, również gdy w ramach kontroli administracyjnej system nie zgłosi błędu dotyczącego niedotrzymania zobowiązania rolnośrodowiskowego w danym roku. Wystąpienie siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności w danym roku może skutkować zmniejszeniem powierzchni zobowiązania w roku kolejnym (liczby zwierząt, które powinny być utrzymywane). W przypadku uznania siły wyższej i nadzwyczajnych okoliczności płatność rolnośrodowiskowa może zostać przyznana tylko i wyłącznie w przypadku, gdy przez cały czas trwania zobowiązania rolnik spełniał warunki przyznania płatności oraz przez cały czas trwania zobowiązania przestrzegał wymogów określonych dla danego pakietu lub wariantu. W przypadku, gdy rolnik nie spełnił wymogu, skutkującego zmniejszeniem płatności o mniej niż 100% (na podstawie załącznika nr 7 do rozporządzenia rolnośrodowiskowego), uznanie siły wyższej lub okoliczności nadzwyczajnych powoduje przyznanie płatności w pomniejszonej wysokości. Uznanie przypadku siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności powoduje, że płatność rolnośrodowiskowa nie podlega zwrotowi, jeżeli rolnik zaniechał realizacji działań rolnośrodowiskowych, na powierzchni objętej działaniem siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności, w okresie trwania zobowiązania rolnośrodowiskowego lub zmniejszył liczbę zwierząt objętych zobowiązaniem. Dowodem potwierdzającym wystąpienie siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności, może być na podstawie art Kpa wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Dowodem mogą być dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych oraz oględziny. Rolnik, jako dowód może dostarczyć do BP ARiMR w szczególności poniżej wskazane dokumenty: 1. w przypadku długotrwałej niezdolności do wykonywania zawodu: zaświadczenie o czasowej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, wydane na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, odpis postanowienia sądu o zastosowaniu albo przedłużeniu tymczasowego aresztowania, wezwanie sądu do odbycia kary pozbawienia wolności albo aresztu, 2. w przypadku katastrofy naturalnej poważnie dotykającej grunty gospodarstwa: protokół oszacowania szkód w uprawach rolnych, spowodowanych przez np. obsuniecie się ziemi lub lawinę (katastrofa trwale uniemożliwiająca prowadzenie działalności rolniczej) w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach upraw rolnych i

14 zwierząt gospodarskich, sporządzony przez komisję powołaną przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce powstania szkody, dokument potwierdzający wystąpienie szkody w uprawach rolnych, z którego wynika powierzchnia upraw, na których wystąpiła szkoda spowodowana przez ryzyka (lawina, obsunięcie się ziemi), sporządzony przez zakład ubezpieczeń, z którym rolnik zawarł umowę ubezpieczenia upraw co najmniej od jednego z tych ryzyk, pisemne oświadczenia potwierdzające wystąpienie szkody w uprawach rolnych, spowodowanej przez ryzyka (np. obsuniecie się ziemi lub lawinę), sporządzone przez dwóch świadków, którzy nie są domownikami rolnika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników - w przypadku, gdy komisja nie została powołana przez wojewodę oraz gdy uprawy nie zostały objęte umową ubezpieczenia, decyzja właściwego organu nadzoru budowlanego, wydana na podstawie przepisów prawa budowlanego, określająca zakres i termin wykonania niezbędnych robót w celu uporządkowania terenu katastrofy i zabezpieczenia budynku służącego gospodarce rolnej do czasu wykonania robót doprowadzających budynek do stanu właściwego, 3. w przypadku wywłaszczenia dużej części gospodarstwa: decyzja administracyjna właściwego organu (np. starosty) w sprawie wywłaszczenia nieruchomości (gruntów rolnych objętych zobowiązaniem rolnośrodowiskowym), 4. w przypadku utraty posiadania gruntów rolnych, na których powinno być realizowane zobowiązanie rolnośrodowiskowe, w wyniku scalenia gruntów dokonanego na podstawie przepisów o scalaniu i wymianie gruntów: decyzja starosty w sprawie scalenia gruntów lub decyzja zatwierdzająca podział nieruchomości wydana przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta, oświadczenie rolnika o scaleniu działek ewidencyjnych, 5. w przypadku uszkodzenie lub zniszczenie drzew przez dzikie zwierzęta: protokół oszacowania szkód przez koło łowieckie, 6. w przypadku innej okoliczności, której nie można było przewidzieć w dniu rozpoczęcia realizacji zobowiązania, mającej wpływ na realizację tego zobowiązania i będącej wynikiem przyczyn niezależnych od rolnika: dowody uzyskane przez Kierownika BP w toku rozpatrywania indywidualnej sprawy, uwzględniające wszystkie okoliczności faktyczne występujące w danej sprawie. Okoliczności związane z uznaniem danego przypadku za działanie siły wyższej lub wystąpieniem nadzwyczajnych okoliczności, albo odmowa takiego uznania muszą zostać wskazane (opisane) w uzasadnieniu do decyzji o przyznaniu płatności rolnośrodowiskowej. W takich przypadkach decyzję w sprawie płatności wygenerowaną z systemu należy wyedytować i uzupełnić zgodnie z ustalonym rozstrzygnięciem. W sytuacji wytypowania gospodarstwa do kontroli na miejscu należy dołączyć do dokumentacji oświadczenie o działaniu siły wyższej lub wystąpieniu nadzwyczajnych

15 okoliczności wraz z dowodami potwierdzającymi działanie siły wyższej lub wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności, jeśli dowody takie zostały przez rolnika dostarczone do BP. Jeżeli zostanie stwierdzone działanie siły wyższej lub nadzwyczajnej okoliczności płatność rolnośrodowiskowa, za dany rok do wariantu/pakietu, na który mają wpływ okoliczności nadzwyczajne, nie przysługuje (nie dotyczy niespełnienia wymogów skutkujących zmniejszeniem płatności niższym niż 100%). W takim przypadku nie odzyskuje się kwoty nienależnie przyznanej z tytułu zaniechania realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego. W przypadku, gdy w gospodarstwie rolnika miało miejsce działanie siły wyższej lub wystąpiły nadzwyczajne okoliczności i rolnik poinformował Kierownika BP o tym zdarzeniu w wymaganym terminie oraz złożył wymagane dowody, podczas weryfikacji wniosku po kontroli na miejscu w zakresie przestrzegania norm i wymogów wzajemnej zgodności Kontroler Danych ma możliwość uzasadnienia błędu. Uznanie przypadku za działanie siły wyższej lub wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności powoduje, że nie będą stosowane zmniejszenia lub wykluczenia z tytułu nieprzestrzegania norm i wymogów zakresie płatności rolnośrodowiskowych. W programie rolnośrodowiskowym wypowiedzenie umowy dzierżawy niezależnie czy jest ona zawarta na czas określony czy też na czas nieokreślony nie jest przypadkiem siły wyższej. Natomiast za przypadek siły wyższej można uznać np. ustanie umowy dzierżawy z powodu śmierci strony umowy (np. wydzierżawiającego - właściciela działek rolnych). Jednocześnie należy mieć na uwadze, że wypowiedzenie/ustanie umowy dzierżawy nie zawsze będzie skutkowało zaniechaniem realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego, w szczególności dotyczy to pakietu 6 i 8 (np. rolnik realizuje zobowiązanie rolnośrodowiskowe w zakresie pakietu 8 na 10 ha, w tym 5 ha stanowią grunty dzierżawione; w trzecim roku realizacji zobowiązania po wypowiedzeniu umowy dzierżawy rolnik realizuje zobowiązanie na 5 ha własnych gruntów rolnych. Jeżeli zatem rolnik dokonał zmiany miejsca uprawy rośliny w ramach danego wariantu pakietu 8 i zmniejszył powierzchnię zobowiązania (zgodnie z 6 rozporządzenia rolnośrodowiskowego), mimo wypowiedzenia umowy dzierżawy, nie będzie zobowiązany do zwrotu płatności z tytułu zaniechania realizacji zobowiązania oraz będzie uprawniony do otrzymania płatności za ten pakiet za dany rok). Niedochowanie zobowiązania rolnośrodowiskowego w wyniku wystąpienia siły wyższej lub okoliczności nadzwyczajnych W przypadku stwierdzenia, że powierzchnia zobowiązania rolnośrodowiskowego uległa zmniejszeniu lub rolnik nie realizuje zobowiązania w ramach podjętych wariantów/opcji należy zweryfikować, czy rolnik poinformował o wystąpieniu siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności i dostarczył dowody potwierdzające ich wystąpienie. Analogicznie należy postąpić w przypadku niedochowania zobowiązania w pakiecie 7. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie z uwzględnieniem możliwości dokonywania zastąpienia zwierząt. W przypadku, gdy rolnik poinformował w terminie i dostarczył dowody potwierdzające wystąpienie siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności i po ich rozpatrzeniu potwierdzone zostanie, że niedochowanie zobowiązań nastąpiło na skutek wystąpienia co najmniej jednej z kategorii siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności, błąd dotyczący niedotrzymania zobowiązania rolnośrodowiskowego należy uzasadnić.

16 W wyniku uznania działania siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności, należy następnie ustalić, czy skutek wystąpienia działania siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności ma charakter trwały i powoduje, że rolnik nie będzie mógł dotrzymać podjętego zobowiązania rolnośrodowiskowego do końca okresu jego obowiązywania. Niezależnie od tego, czy skutek działania siły wyższej lub wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności ma charakter trwały lub nietrwały (możliwe będzie po ich ustaniu kontynuowanie przez rolnika podjętego zobowiązania rolnośrodowiskowego) odstępuje się od ustalania kwoty nienależnie lub nadmiernie pobranych płatności rolnośrodowiskowych. W decyzji w sprawie przyznania płatności rolnośrodowiskowych należy manualnie uzupełnić informacje o uznaniu, na podstawie dostarczonych dowodów przypadku wystąpienia siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności. W przypadku, gdy nadzwyczajne okoliczności skutkują trwałym wyłączeniem gruntu/albo zwierzęcia nastąpiło zmniejszenie powierzchni zobowiązania, w decyzji rolnika należy poinformować o aktualnej powierzchni/liczbie zwierząt zobowiązania. Analogiczne zapisy należy zamieścić w decyzji o przyznaniu płatności, jeśli uznano dowody wystąpienia siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności w zakresie Pakietu 7. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie. Jeżeli zaistniały przesłanki potwierdzające wystąpienie siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności, płatność rolnośrodowiskowa (w części dotyczącej danego wariantu) za dany rok nie przysługuje, w przypadku gdy na skutek zaistnienia siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności powierzchnia lub zwierzę objęte zobowiązaniem nie kwalifikuje się do przyznania płatności rolnośrodowiskowej. W przypadku wystąpienia zdarzeń o charakterze siły wyższej rolnik, niezależnie od zgłoszenia zastąpienia powinien zgłosić również wystąpienie siły wyższej zgodnie z art. 47 ust. 2 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1974/2006 wraz z dowodami potwierdzającymi jej wystąpienie. Zgodnie z 45 pkt 5 rozporządzenia rolnośrodowiskowego inną niż wymienione w przepisach rozporządzenia nr 1974/2006 kategorią siły wyższej lub wyjątkową okolicznością jest śmierć posiadanego przez rolnika zwierzęcia, za którą rolnik nie ponosi odpowiedzialności. Siłą wyższą jest również wycofanie zwierzęcia z powodu utraty przydatności użytkowej (reprodukcja). Jeżeli zmniejszenie liczby zwierząt nastąpiło w wyniku siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności nie należy odzyskiwać płatności rolnośrodowiskowej w odniesieniu do zwierzęcia/zwierząt, które nie zostały zastąpione lub gdy zastąpienie zainicjowane zdarzeniem siły wyższej nie zostało dochowane w terminie określonym w przepisach. Z deklaracji rolnika należy wycofać (poprzez modyfikację) dane zwierzę (nie stosuje się sankcji z tytułu przedeklarowania zwierząt). Jeżeli w wyniku siły wyższej liczba zwierząt w stadzie spadnie poniżej wymaganej minimalnej liczby w stadzie płatności rolnośrodowiskowej w danym roku w zakresie danej rasy nie przyznaje się i nie ma zastosowania odzyskiwanie kwot z lat poprzednich. Zasady postępowania dotyczące płatności zalesieniowych w ramach PROW

17 Szczegółowe zasady postępowania w sprawach o wypłatę płatności na zalesianie PROW , w przypadku wystąpienia siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności. Producent rolny, który otrzymał płatność na zalesianie gruntów rolnych realizuje następujące zobowiązania: 1. pielęgnacji założonej uprawy przez 5 lat od wykonania zalesiania zgodnie z planem zalesienia; 2. prowadzenia założonej uprawy leśnej, przez 20 lat od dnia uzyskania pierwszej płatności na zalesianie. W przypadku stwierdzenia w kontroli administracyjnej lub kontroli na miejscu, że producent rolny nie realizuje podjętego zobowiązania dotyczącego pielęgnacji uprawy leśnej przez okres 5 lat od dnia wykonania zalesienia i/lub prowadzenia uprawy leśnej przez okres trwania zobowiązania, należy przeprowadzić postępowanie wyjaśniające w kontekście okoliczności, które spowodowały zaniechanie realizacji podjętych przez producenta rolnego zobowiązań. 1. Zaniechanie pielęgnacji i prowadzenia uprawy leśnej w całości lub części, w przypadku wystąpienia, co najmniej jednej z kategorii siły wyższej, o których mowa w: art. 39 ust. 1 rozporządzenia Komisji (WE) nr 817/2004, obejmującej: śmierć producent rolny (i nie został złożony wniosek o przyznanie płatności na zalesianie gruntów rolnych wraz z przejęciem zobowiązania podjętego przez poprzedniego właściciela), długotrwałą niezdolność producent rolny do wykonywania zawodu, wywłaszczenie dużej części gospodarstwa, jeżeli takiego wywłaszczenia nie można było przewidzieć w dniu podjęcia zobowiązania, klęska żywiołowa poważnie dotykającą grunty gospodarstwa, 2. Zaniechanie pielęgnacji i prowadzenia uprawy leśnej w całości lub części, w przypadku określonym w 13 ust. 5 rozporządzenia zalesieniowego PROW , tj. wydanie przez właściwy organ, na podstawie przepisów o ochronie gruntów rolnych i leśnych, decyzji o przeznaczeniu gruntów objętych zobowiązaniem, na cele nierolnicze i nieleśne. 3. Zaniechanie pielęgnacji i prowadzenia uprawy leśnej w całości lub części, w przypadku określonym w art. 38 rozporządzenia nr 817/2004, obejmującym scalanie lub podział działek ewidencyjnych, na których prowadzona jest uprawa leśna. Scalenie lub podział działek ewidencyjnych, które nastąpiło niezależnie od producenta rolnego nie jest uznawane za przypadek działania siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności i producent rolny nie ma

18 obowiązku informowania o tym fakcie w terminie 10 dni roboczych od dnia, w którym producent rolny lub upoważniona przez niego osoba są w stanie dokonać takiej czynności. W przypadku wystąpienia siły wyższej albo nadzwyczajnych okoliczności wskazanych w pkt 1), producent rolny, jako dowód może dostarczyć do BP ARiMR w szczególności poniżej wskazane dokumenty: w przypadku długotrwałej niezdolności do wykonywania zawodu: zaświadczenie o czasowej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, wydane na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, odpis postanowienia sądu o zastosowaniu albo przedłużeniu tymczasowego aresztowania, wezwanie sądu do odbycia kary pozbawienia wolności albo aresztu, w przypadku katastrofy naturalnej poważnie dotykającej grunty gospodarstwa: protokół oszacowania szkód w uprawach leśnych, spowodowanych przez np. obsunięcie się ziemi lub lawinę (katastrofa trwale uniemożliwiająca prowadzenie działalności rolniczej) w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, sporządzony przez komisję powołaną przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce powstania szkody, dokument potwierdzający wystąpienie szkody w uprawach leśnych, z którego wynika powierzchnia upraw, na których wystąpiła szkoda spowodowana przez ryzyka (lawina, obsunięcie się ziemi), sporządzony przez zakład ubezpieczeń, z którym producent rolny zawarł umowę ubezpieczenia upraw, co najmniej od jednego z tych ryzyk, pisemne oświadczenia potwierdzające wystąpienie szkody w uprawach leśnych, spowodowanej przez ryzyka (np. obsuniecie się ziemi lub lawinę), sporządzone przez dwóch świadków, którzy nie są domownikami producenta rolnego w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników - w przypadku, gdy komisja, która miała zostać powołana przez wojewodę, nie została powołana oraz uprawy nie zostały objęte umową ubezpieczenia, decyzja właściwego organu nadzoru budowlanego, wydana na podstawie przepisów prawa budowlanego, określająca zakres i termin wykonania niezbędnych robót w celu uporządkowania terenu katastrofy i zabezpieczenia budynku służącego gospodarce rolnej do czasu wykonania robót doprowadzających budynek do stanu właściwego, w przypadku wywłaszczenia dużej części gospodarstwa: decyzja administracyjna właściwego organu (np. starosty) w sprawie wywłaszczenia nieruchomości (zalesionych gruntów objętych zobowiązaniem). W przypadku okoliczności wskazanych w pkt 3, producent rolny, jako dowód może dostarczyć do BP ARiMR w szczególności poniżej wskazane dokumenty: decyzję starosty w sprawie scalenia gruntów lub decyzję zatwierdzającą podział nieruchomości wydaną przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta.

19 W każdym przypadku działania siły wyższej lub wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności, producent rolny powinien powiadomić Kierownika biura powiatowego o zaistniałych okolicznościach, w terminie 10 dni roboczych od dnia, w którym producent rolny lub upoważniona przez niego osoba są w stanie dokonać takiej czynności wraz z dowodami potwierdzającymi wystąpienie siły wyższej. Fakt poinformowania przez producenta rolnego o zaistnieniu siły wyższej należy rozpatrywać w każdym przypadku indywidualnie. Uznanie przypadku siły wyższej powoduje, że pomoc na zalesianie nie jest zmniejszania i nie podlega zwrotowi w całości lub części w przypadku, gdy producent rolny zlikwidował uprawę leśną albo nie ma możliwości prowadzenia założonej uprawy zgodnie z podjętym zobowiązaniem lub zaniechał pielęgnacji założonej uprawy leśnej. W decyzji w sprawie wypłaty płatności, należy manualnie uzupełnić informacje o uznaniu, na podstawie dostarczonych dowodów przypadku wystąpienia siły wyższej oraz odstąpieniu od ustalenia kwoty nienależnie lub nadmiernie pobranych płatności z tytułu niedotrzymania zobowiązania w całości lub części w zależności od tego, czy zaniechanie pielęgnacji i/lub prowadzenia uprawy leśnej dotyczyło całej powierzchni czy części powierzchni zalesionej. W przypadku, gdy nastąpiło zmniejszenie powierzchni zobowiązania, w decyzji należy poinformować o aktualnej powierzchni zobowiązania. Spełnienie norm i wymogów wzajemnej zgodności, w przypadku wystąpienia siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności Rolnicy ubiegający się o płatności bezpośrednie, pomoc ONW, płatności rolnośrodowiskowe, płatności rolno-środowiskowo-klimatyczne, płatności ekologiczne lub wypłatę pomocy na zalesianie PROW schemat I, mają obowiązek przestrzegania norm i wymogów w ramach wzajemnej zgodności, przez cały rok kalendarzowy, w którym został złożony wniosek o przyznanie płatności (płatności bezpośrednie, pomoc ONW, płatności rolnośrodowiskowe, płatności rolno-środowiskowo-klimatyczne, płatności ekologiczne, pomoc na zalesianie PROW schemat I), o których mowa w przepisach rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 9 marca 2015 r. w sprawie norm w zakresie dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska (Dz. U. z 2015 r. poz. 344) oraz w obwieszczeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 marca 2015 w sprawie wykazu wymogów określonych w przepisach Unii Europejskiej z uwzględnieniem przepisów krajowych wdrażających te przepisy (Monitor Polski 2015 r. poz. 329). W przypadku, gdy rolnik ubiegający się o płatności bezpośrednie, pomoc ONW, płatności rolno-środowiskowo-klimatyczne, płatności ekologiczne lub pomoc na zalesianie PROW , z powodu siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności nie może wykonać obowiązków wynikających z określonych norm i wymogów wzajemnej zgodności, na które ma wpływ siła wyższa lub nadzwyczajne okoliczności, nie podlega karom administracyjnym z tytułu nieprzestrzegania norm i wymogów wzajemnej zgodności, o których mowa w art. 91 ust. 1 rozporządzenia nr 1306/2013.

20 Siła wyższa lub nadzwyczajne okoliczności muszą mieć bezpośredni związek z niespełnieniem przez rolnika danego wymogu lub normy. Wystąpienie okoliczności naturalnych (art. 32 rozporządzenia (UE) nr 640/2014) 1. Zgodnie z art. 32 rozporządzenia (UE) nr 640/2014 kar administracyjnych dla płatności związanych do zwierząt w sytuacji, gdy zostanie stwierdzona różnica między liczbą zwierząt zgłoszonych a liczbą zwierząt zatwierdzonych nie stosuje się w przypadkach, w których beneficjent nie jest w stanie spełnić kryteriów kwalifikowalności, zobowiązań lub innych obowiązków, w wyniku wystąpienia przyczyn naturalnych, które mogą mieć wpływ na trzodę lub stado, pod warunkiem, że powiadomił on właściwy organ na piśmie w terminie 10 dni roboczych od dnia stwierdzenia spadku liczby zwierząt. 2. W przypadku płatności bezpośrednich związanych do zwierząt (w okresie przetrzymywania) oraz w przypadku płatności rolno- środowiskowo- klimatycznej pakiet 7 PROW , jeżeli: nastąpi padnięcie zwierzęcia na skutek choroby, nastąpi padnięcie zwierzęcia na skutek wypadku, za który wnioskodawca nie ponosi odpowiedzialności i nie zostaną spełnione warunki kwalifikowalności, zobowiązania lub wymogi, płatności tych nie przyznaje się i nie stosuje się kar administracyjnych z tytułu przedeklarowania zwierząt. 3. W przypadku płatności niezwiązanych do zwierząt zwierzę, w okresie przetrzymywania padnie z przyczyn naturalnych, płatności nie przyznaje się i nie stosuje się kar administracyjnych z tytułu przedeklarowania zwierząt. 4. Jeżeli w danym roku, zwierzę objęte zobowiązaniem rolno-środowiskowo-klimatycznym w ramach pakietu 7 z przyczyn naturalnych padło, płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna do tego zwierzęcia nie jest przyznawana. Jeżeli zmniejszenie liczby zwierząt nastąpiło w wyniku wystąpienia przyczyn naturalnych nie należy odzyskiwać płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej w odniesieniu do zwierzęcia/zwierząt, które nie zostały zastąpione. Jeżeli z przyczyn naturalnych liczba zwierząt w stadzie jest mniejsza od wymaganej minimalnej liczby w stadzie określonej w 14 ust. 1 rozporządzenia rolno-środowiskowo-klimatycznym, płatności w danym roku w zakresie danej rasy nie przyznaje się. Natomiast, jeżeli rolnik w kolejnym roku nabędzie zwierzęta ras lokalnych (uzupełni stado), które kwalifikują się do otrzymania płatności w ramach pakietu 7 i spełni warunek posiadania minimalnej liczby zwierząt w stadzie określonej w 14 ust. 1 rozporządzenia rolno-środowiskowo-klimatycznym, wówczas kontynuuje podjęte zobowiązanie w zakresie danej rasy zwierząt. 5. Wnioskodawca jest zobowiązany powiadomić kierownika biura powiatowego o spadku liczby zwierząt, w terminie 10 dni od dnia stwierdzenia spadku liczby zwierząt.