Przemoc wobec dzieci. Przemoc (...) niszczy nie tylko swoje ofiary, ale także tych, którzy się jej dopuszczają.

Transkrypt

1 Przemoc wobec dzieci Przemoc (...) niszczy nie tylko swoje ofiary, Czym jest przemoc wobec dzieci? ale także tych, którzy się jej dopuszczają. Tiziano Terzani Przemoc wobec dzieci to wszelkie działania, których skutkiem jest krzywda dziecka - zarówno stosowanie kar cielesnych, zadawanie cierpień psychicznych jak i inne formy krzywdzenia dziecka. Przemocą będzie też nie wywiązywanie się z opieki, które ma konsekwencje dla zdrowia fizycznego lub psychicznego dziecka a także celowe zaniechanie działań, które mogłyby zapobiec krzywdzie dziecka. Sprawcami przemocy często są bliskie dziecku osoby, także rodzice lub opiekunowie. Przemoc wobec dzieci nie jest ściśle powiązana ze statusem społecznym czy materialnym rodziny - może zdarzyć się w każdym środowisku. Wyróżniamy następujące formy przemocy stosowanej wobec dziecka: Przemoc fizyczna zachowania, w efekcie których dziecko doznaje fizycznego bólu lub cierpienia; to także brak działania, aby zapobiec cierpieniu dziecka. Do przemocy fizycznej zaliczyć możemy m.in.: popychanie, odpychanie, obezwładnianie, przytrzymywanie, ciągnięcie za włosy czy uszy, policzkowanie, szczypanie, kopanie, duszenie, bicie, parzenie, polewanie substancjami żrącymi, używanie broni, porzucanie w niebezpiecznej okolicy, nieudzielanie pomocy itp. Przemoc fizyczną stosują częściej mężczyźni. Przemoc psychiczna zadawanie cierpienia psychicznego poprzez: wyśmiewanie ( ale fajtłapa, ale mazgaj ), stałą krytykę ( ty nic nie umiesz zrobić dobrze ), upokarzanie, odmowę uczuć lub zainteresowania, wyzwiska (ty debilu!), wrzaski, poniżanie, zawstydzenie, kontrolowanie i ograniczanie kontaktów ofiary z przyjaciółmi i znajomymi, zastraszanie, stosowanie szantażu, także emocjonalnego. Takie zachowania wpływają negatywnie na stan emocjonalny dziecka i prowadzą do niskiego poczucia własnej wartości. Pamiętać należy, że często nazywanie dziecka leniem, fajtłapą, złośliwcem sprawia, że ono właśnie takie się staje. Badania pokazują, że krzywdzenie emocjonalne częściej spotyka dzieci ze strony matek niż ojców. Przemoc seksualna są to wszystkie zachowania dorosłych, które odnoszą się do niedojrzałych, w sensie rozwojowym, dzieci i nastolatków, angażowanych w aktywność seksualną. Należą do nich wszelkie formy fizycznego kontaktu seksualnego a także pieszczoty o zabarwieniu wyraźnie seksualnym. Nadużycia seksualne obejmują również zachowania ekshibicjonistyczne, uwodzenie, świadome czynienie z dziecka świadka aktów płciowych, zachęcanie do oglądania pornografii czy rozbierania się. 1

2 Zaniedbywanie - określane jest jako niezaspokajanie podstawowych potrzeb dziecka zarówno fizycznych, takich jak właściwe odżywianie, ubieranie, ochrona zdrowia, edukacja, jak i psychicznych jak poczucie bezpieczeństwa, doświadczania miłości i troski. Dziecko zaniedbywane, nie odbierając od osób bliskich dostatecznej ilości sygnałów o istotności swoich potrzeb, uczy się, że nie jest ważne i cenne. Objawy stosowania przemocy wobec dzieci często widać gołym okiem w przypadku fizycznego i seksualnego maltretowania, a także zaniedbywania. Psychiczne znęcanie objawia się jedynie w zachowaniu dziecka. Według klasyfikacji dokonanej przez Naukowe Towarzystwo Ochrony Dzieci przed okrucieństwem wśród przyczyn przemocy wyróżnia się trzy grupy czynników. Są to: czynniki społeczne, psychologiczne i interaktywne. Czynniki społeczne: brak uregulowanego życia domowego, złe warunki mieszkaniowe, duże rodziny, brak pomocy w wychowaniu dzieci, przemoc w małżeństwie, konflikt w rodzinie, brak wsparcia ze strony innych członków rodziny, izolacja, stres, bezrobocie, bieda, przeludnienie, dyskryminacja. Czynniki psychologiczne: rodzice sami byli ofiarami przemocy w dzieciństwie, mają zaburzania fizyczne lub umysłowe (psychopatia, socjopatia, depresja), dziecko pochodzi z wczesnej lub trudnej ciąży, trudnego lub przedwczesnego porodu, słaba więź z noworodkiem, uzależnienie rodziców od narkotyków, alkoholu, niezaspokojone potrzeby niezależności, młody wiek rodziców, brak dojrzałości, słaba tolerancja stresu, niska samoocena, samotna matka lub ojciec, poczucie urazu w stosunku do dziecka, spaczona percepcja potrzeb dziecka, niezrozumienie potrzeb dziecka, nierealistyczne oczekiwania w stosunku do dziecka. Czynniki interaktywne: np. dziecko jest uparte, kapryśne, natrętne, zbuntowane, będące kozłem ofiarnym", przygnębione, trudne, wiecznie narzekające, niechciane, upośledzone, nadpobudliwe, trudne do uspokojenia, płaczliwe. Polska rzeczywistość - Głównymi sprawcami przemocy wobec dzieci są rodzice / prawni opiekunowie (70%). - Przemoc występuje w 30% rodzin miejskich i 40% rodzin wiejskich. - W 2/3 przypadków przemoc jest związana z alkoholem % rodziców stosuje kary fizyczne wobec swoich dzieci. - 1 na 4 dziewczynki i 1 na 10 chłopców to ofiary wykorzystywania seksualnego. 19. listopada obchodzony jest na całym świecie Międzynarodowy Dzień Zapobiegania Przemocy wobec Dzieci. Jego obchody w Polsce zainicjowała 4 lata temu Fundacja Dzieci Niczyje. 2

3 W Polsce obowiązuje prawo zakazujące stosowania przemocy wobec dzieci. Każdy, kto doświadcza przemocy lub jest jej świadkiem, ma prawo zgłosić zaistniałą sytuację do odpowiednich służb! Każdy, kto posiada jakiekolwiek informacje na temat wyrządzania krzywdy dzieciom lub ich rodzinom, ma obowiązek interwencji! Pamiętajmy, że dzieci nie mogą same składać zawiadomień o przestępstwie. Istnieje wiele możliwości szukania pomocy, również anonimowo! Nie bój się pomóc. Być może Twoja reakcja uratuje komuś życie W myśl przepisów obowiązujących od października 2011 roku, szkoła zobowiązana jest do uruchomienia procedury Niebieskiej Karty, w przypadku uzasadnionego podejrzenia o stosowaniu wobec ucznia przemocy w rodzinie (Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie art. 9d ust. 2; Rozporządzanie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury Niebieskie Karty oraz wzorów formularzy Niebieska Karta ). Do kogo można pójść z informacją o tym, że ktoś używa przemocy wobec dziecka: do prokuratury do specjalistów ds. nieletnich w każdej jednostce policji do wydziałów rodzinnych sądów rejonowych do kuratorów właściwych sądów dla nieletnich Jeżeli nie jesteś w stanie przemóc się, by zgłosić sprawę do organów ścigania lub do sądu, pójdź do: pedagoga lub psychologa szkolnego, poradni psychologiczno pedagogicznej, centrum pomocy rodzinie, ośrodka pomocy społecznej. Dostępne są także telefony zaufania : DZIECIĘCY TELEFON ZAUFANIA RZECZNIKA PRAW DZIECKA czynny od poniedziałku do piątku w godzinach TELEFON INFORMACYJNO INTERWENCYJNY RZECZNIKA PRAW DZIECKA czynny od poniedziałku do piątku w godzinach BEZPŁATNY TELEFON ZAUFANIA DLA DZIECI I MŁODZIEŻY czynny od poniedziałku do piątku w godzinach TELEFON NADZIEI DLA KOBIET W CIĄŻY I MATEK W TRUDNEJ SYTUACJI ŻYCIOWEJ czynny: pn.-pt , sobota, niedziela, święta całą dobę, bezpłatny 3

4 TELEFON ZAUFANIA helpline.org.pl czynny od poniedziałku do piątku w godzinach bezpłatny, można także dzwonić przez Skype, rozmawiać na czacie lub wysłać maila: helpline@helpline.org.pl TELEFON NIEBIESKA LINIA STOWARZYSZENIA NA RZECZ PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE czynny od poniedziałku do soboty , w niedziele i święta płatny pierwszy impuls OGÓLNOPOLSKIE POGOTOWIE DLA OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE NIEBIESKA LINIA WARSZAWSKA NIEBIESKA LINIA czynny od poniedziałku do piątku w godzinach pełnopłatny dla osoby dzwoniącej TELEFON ZAUFANIA SZKOŁA BEZ PRZEMOCY czynny od poniedziałku do soboty w godzinach koszt połączenia lokalnego TELEFON DLA OFIAR PRZESTĘPSTW informacja o prawach, wsparcie emocjonalne, informacje o zadaniach policji bezpłatny TELEFON ZAUFANIA DLA RODZICÓW I OPIEKUNÓW MAŁYCH DZIECI STOWARZYSZENIA CENTRUM POMOCY PSYCHOLOGICZNEJ PIERWSZY KROK czynny we wtorki i czwartki w godzinach połączenia tylko z Orange i stacjonarnych TELEFON URZĘDOWY DLA OSÓB OBSERWUJĄCYCH I ZANIEPOKOJONYCH AGRESYWNYM POSTĘPOWANIEM WOBEC DZIECI I MŁODZIEŻY czynny od poniedziałku do piątku w godzinach INFOLINIA MEDYCZNA, GDY NIE JEST KONIECZNA PILNA POMOC LEKARSKA kierowanie do punktów pomocy medycznej, pilne, ale nie zagrażające życiu, zwłaszcza poza godzinami pracy przychodni, w weekendy i święta. Dyżurują lekarze; bezpłatny TELEFON ZAUFANIA STOWARZYSZENIA OPTA DLA DZIECI I NASTOLATKÓW ZANIEDBYWANYCH, WYKORZYSTYWANYCH SEKSUALNIE, KTÓRYCH RODZICE PIJĄ POMARAŃCZOWA LINIA SYSTEM POMOCY RODZICOM, KTÓRYCH DZIECI UPIJAJĄ SIĘ Infolinia czynna jest od poniedziałku do piątku w godzinach do 20.00; płatne 33 grosze niezależnie od długości połączenia 4

5 Zachęcamy także do odwiedzenia następujących stron internetowych: Strona Fundacji Dzieci Niczyje zajmującej się ochroną dzieci przed krzywdzeniem, pomocą dzieciom krzywdzonym oraz ich rodzinom i opiekunom. Prowadzi szereg kampanii społecznych, szkoleń, programów profilaktycznych, w tym bezpłatny telefon dla dzieci i młodzieży Strona programu realizowanego przez Fundację Dzieci Niczyje. Program Dobry Rodzic Dobry Start powstał z myślą o rodzicach, którzy przeżywają trudne emocje, związane z nową sytuacją, jaką jest pojawienie się w ich życiu małego dziecka. Strona zawiera wskazówki dotyczące tego, jak pokonać trudności i w pełni cieszyć się rodzicielstwem. Strona Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie. Mieści się w Warszawie przy ul. Korotyńskiego 13, prowadzi Poradnię telefoniczną Warszawska Niebieska Linia (dni powszednie w godzinach 14 22), Poradnię prawną, Poradnię ową. Strona Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia, mieszczącego się w Warszawie przy ul. Szczotkarskiej 48 a Strona Stowarzyszenia na Rzecz Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, mieszczącego się w Warszawie przy ul. Żurawiej 16/20. Stowarzyszenie oferuje bezpłatne konsultacje psychologiczne, wychowawcze, porady prawne, zajęcia grupowe, psychoterapię. Stowarzyszenie prowadzi Telefon Niebieska Linia Serwis informacyjny Centrum Służby Rodzinie. Strona poświęcona jest problematyce przemocy, zwłaszcza tej, dziejącej się w czterech ścianach domowego zacisza. Serwis zawiera szereg informacji dotyczących diagnozowania sytuacji przemocowej, szukania pomocy w kryzysowym momencie oraz zapobiegania stosowaniu przemocy. Być rodzicem nie jest łatwo. Są sprawy, które mogą męczyć i wywoływać napięcie. Wszyscy dobrze je znamy. Nic więc dziwnego, że czasami tracimy cierpliwość lub mówimy swoim dzieciom coś, co może je ranić i potem tego żałujemy. Wychowując dziecko warto pomyśleć czasem o tym, jak ja bym się czuł będąc tak traktowany jak ono? Jak w moich uszach brzmiałoby to co mam ochotę mu powiedzieć? Jak ja czułbym się, gdyby ktoś zachował się tak wobec mnie (np. mój szef, mój partner)? A potem pomnóżmy to razy dwa, pamiętając, że dla naszego dziecka jesteśmy najważniejszymi ludźmi na świecie... 5

6 Szanuj mnie, żebym szanował innych Wybaczaj, żebym umiał wybaczać Słuchaj, żebym umiał słuchać Nie bij, żebym nie bił Nie poniżaj, żebym nie poniżał Rozmawiaj ze mną, żebym umiał rozmawiać Nie wyśmiewaj Nie obrażaj Nie lekceważ Kochaj mnie, żebym umiał kochać Uczę się życia od Ciebie Polecana literatura: Susan Forward, Craig Buck - Toksyczni rodzice Adele Faber, Elaine Mazlish - Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły 6