EFEKTYWNE UśYTKOWANIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ

Transkrypt

1 Studia Podyplomowe EFEKTYWNE UśYTKOWANIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ w ramach projektu Śląsko-Małopolskie Centrum Kompetencji Zarządzania Energią Bezpieczeństwo i higiena pracy w energetyce Jacek Przędzik

2 JACEK PRZĘDZIK Kraków 2013 r. Copyright Dale Carnegie & Associates, Inc.

3 Podstawa prawna ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI I PRACY w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy z dnia 27 lipca 2004 r. (Dz.U.. Nr 180, poz z późn.. zm.) 3

4 Uczestnicy szkolenia Szkolenie jest przeznaczone dla: a) pracodawców, w, w tym osób b kierujących przedsiębiorstwami państwowymi, spółkami, zakładami adami prywatnymi, urzędami, spółdzielniami, b) innych osób b kierujących pracownikami (mistrzów, brygadzistów, kierowników wydziałów w i innych komórek organizacyjnych). 4

5 Cel szkolenia Celem szkolenia jest aktualizacja i uzupełnienie wiedzy i umiejętno tności w szczególno lności z zakresu: a) identyfikacji i oceny zagroŝeń związanych zanych z wykonywaną pracą, b) organizacji pracy i stanowisk pracy zgodnie z wymaganiami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii, c) metod likwidacji lub ograniczenia zagroŝeń czynnikami występuj pującymi w środowisku pracy. 5

6 Ramowy program szkolenia 1. Wybrane regulacje prawne z zakresu prawa pracy dotyczące ce bezpieczeństwa i higieny pracy, z omówieniem źródeł prawa międzynarodowego (dyrektyw WE, konwencji MOP): a) aktualne przepisy (z uwzględnieniem zmian), w tym dotyczące: ce: - obowiązk zków w w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz odpowiedzialności za naruszenie przepisów w i zasad bhp, - ochrony pracy kobiet i młodocianych, m - profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, - szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, - organizacji nadzoru i kontroli warunków w pracy, b) problemy związane zane z interpretacją niektórych przepisów 6

7 Ramowy program szkolenia 2. Identyfikacja, analiza i ocena zagroŝeń czynnikami szkodliwymi dla zdrowia, uciąŝ ąŝliwymi i niebezpiecznymi oraz ocena ryzyka związanego zanego z tymi zagroŝeniami 3. Organizacja i metody kształtowania towania bezpiecznych i higienicznych warunków w pracy, z uwzględnieniem stanowisk wyposaŝonych onych w monitory ekranowe; zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy 4. Analiza okoliczności ci i przyczyn wypadków w przy pracy i chorób zawodowych oraz związana zana z nimi profilaktyka; omówienie przyczyn charakterystycznych wypadków w przy pracy, ze szczególnym uwzględnieniem wypadków w powstałych na skutek niewłaściwej organizacji pracy, oraz związanej zanej z nimi profilaktyki 7

8 Ramowy program szkolenia 5. Organizacja i metodyka szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy (z uwzględnieniem metod prowadzenia instruktaŝu u stanowiskowego) oraz kształtowanie towanie bezpiecznych zachowań pracowników w w procesach pracy 6. Zasady postępowania powania w razie wypadku w czasie pracy i w sytuacjach zagroŝeń (np.. poŝaru, awarii), w tym zasady udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku 7. Skutki ekonomiczne niewłaściwych warunków w pracy (np( np. świadczenia z tytułu u warunków w pracy, składka na ubezpieczenia społeczne pracowników) w) 8. Problemy ochrony przeciwpoŝarowej i ochrony środowiska naturalnego 8

9 Istota ochrony pracy

10 Ochrona pracy Pojęcie ochrona pracy nie zostało zdefiniowane prawnie i dlatego jest róŝnie rozumiane i interpretowane przez teoretyków. 10

11 Jest to ochrona pracy Ŝywej, inaczej mówiąc - pracowników. w. 11

12 Elementy ochrony pracy Ochrona pracy jest to system środków w słuŝąs Ŝących zapewnieniu pracownikom bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w procesie pracy: prawnych, ekonomicznych, organizacyjnych i technicznych. Uwaga: przez system naleŝy y rozumieć zbiór uporządkowanych jednostek tworzących całość organizacyjną,, słuŝąs Ŝących jednemu celowi. Źródło: o:szubert.. W.: Ochrona pracy. Studium społeczno eczno-prawne. Warszawa

13 13

14 14

15 Przedmiot ochrony pracy Przedmiotem ochrony pracy będzie b więc zabezpieczenie pracownika przed szkodliwym oddziaływaniem środowiska pracy na jego zdrowie i przed zagroŝeniem jego Ŝycia. 15

16 16

17 17

18

19 Hierarchia aktów w prawnych Ratyfikowane umowy międzynarodowe Akty organów w Unii Europejskiej Ustawy Rozporządzenia 19

20

21 NajwaŜniejsze organizacje międzynarodowe ustanawiające normy z zakresu prawa bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników, w, to: Międzynarodowa Organizacja Pracy Rada Europy Unia Europejska

22 Międzynarodowa Organizacja Pracy Podstawowym aktem normatywnym uchwalanym przez Konferencję Ogóln lną MOP sąs konwencje - akty normatywne prawa międzynarodowego. Konwencja nr 31/1929 w sprawie ochrony przed wypadkami przy pracy w przemyśle reguluje w sposób b ogólny podstawowe obowiązki krajów w i pracodawców, w, w przypadku zaistnienia wypadku przy pracy. W konwencji nr 155 MOP uchwalonej w 1981r. zawarte zostały y kompleksowe rozwiązania zania w dziedzinie bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia pracowników w w miejscu pracy.

23 Konwencja nr 155 MOP Zapisy zawarte w konwencji moŝna podzielić na cztery częś ęści: zasady polityki krajowej w dziedzinie bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia, zadania państwa w tym zakresie, zadania pracodawców w na szczeblu przedsiębiorstwa, obowiązki i uprawnienia pracowników. w.

24 JACEK PRZĘDZIK POLITECHNIKA KRAKOWSKA 24

25 JACEK PRZĘDZIK POLITECHNIKA KRAKOWSKA 25

26 JACEK PRZĘDZIK POLITECHNIKA KRAKOWSKA 26

27 JACEK PRZĘDZIK POLITECHNIKA KRAKOWSKA 27

28 Rada Europy swoje zadania wypełnia przez ustanawianie aktów w prawa międzynarodowego, z których podstawowe znaczenie dla prawa pracy, a tym samym dla bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia, ma sporządzona w Turynie dnia 18 października 1961 r.: Europejska Karta Społeczna (Dz.U. z 1999 r., Nr 8, poz. 67) wraz z protokołami dodatkowymi

29 Sygnatariusze, członkowie Rady Europy przyjmują za cel swej polityki, stworzenie warunków, w, w których następuj pujące prawa i zasady będąb mogły być skutecznie realizowane: 1. KaŜdy będzie b miał moŝliwo liwość zarabiania na Ŝycie poprzez pracę swobodnie wybraną. 2. Wszyscy pracownicy mają prawo do odpowiednich warunków w pracy. 3. Wszyscy pracownicy mają prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków w pracy.

30 4. Wszyscy pracownicy mają prawo do sprawiedliwego wynagrodzenia, wystarczającego cego dla zapewnienia im, jak i ich rodzinom, godziwego poziomu Ŝycia. 5. Wszyscy pracownicy i pracodawcy mają prawo do swobodnego zrzeszania się w organizacjach krajowych lub międzynarodowych, w celu ochrony ich interesów w gospodarczych i społecznych. 6. Wszyscy pracownicy i pracodawcy mają prawo do rokowań zbiorowych. 7. Dzieci i młodociani m mają prawo do szczególnej ochrony przed zagroŝeniami fizycznymi i moralnymi, na które sąs naraŝeni.

31 8. Pracownice, w razie macierzyństwa, oraz inne pracownice, w uzasadnionych przypadkach, mają prawo do szczególnej ochrony w swej pracy. 9. KaŜdy ma prawo do odpowiednich ułatwieu atwień w zakresie poradnictwa zawodowego w celu uzyskania pomocy w wyborze zawodu odpowiadającego jego osobistym uzdolnieniom i zainteresowaniom. 10. KaŜdy ma prawo do odpowiednich ułatwieu atwień w zakresie szkolenia zawodowego. 11. KaŜdy ma prawo do korzystania z wszelkich środków w umoŝliwiaj liwiających mu osiągni gnięcie moŝliwie najlepszego stanu zdrowia.

32 12. Wszyscy pracownicy i osoby będące b na ich utrzymaniu mają prawo do zabezpieczenia społecznego. 13. KaŜdy nie mający wystarczających cych zasobów w ma prawo do pomocy społecznej i medycznej. 14. KaŜdy ma prawo do korzystania ze słuŝb s b opieki społecznej. 15. Osoby niepełnosprawne nosprawne mają prawo do szkolenia zawodowego, rehabilitacji oraz readaptacji zawodowej i społecznej, bez względu na przyczynę i rodzaj ich inwalidztwa.

33 16. Rodzina, jako podstawowa komórka społecze eczeństwa, ma prawo do odpowiedniej ochrony społecznej, prawnej i ekonomicznej dla zapewnienia jej pełnego rozwoju. 17. Matki i dzieci, niezaleŝnie od stanu cywilnego i stosunków w rodzinnych, mają prawo do odpowiedniej ochrony socjalnej i ekonomicznej.

34 18. Obywatele kaŝdej z Umawiających się Stron mają prawo do prowadzenia wszelkiej działalno alności zarobkowej na terytorium innej Umawiającej się Strony, na zasadzie równor wności z obywatelami tej ostatniej, z zastrzeŝeniem eniem ograniczeń wynikających z waŝnych powodów w ekonomicznych lub społecznych. 19. Pracownicy migrujący, którzy sąs obywatelami Umawiającej się Strony, oraz ich rodziny mają prawo do ochrony i pomocy na terytorium kaŝdej innej Umawiającej się Strony..

35 W celu zapewnienia skutecznego wykonywania prawa do pracy, Umawiające się Strony zobowiązuj zują się:

36 1. przyjąć ąć,, jako jeden z ich zasadniczych celów w i obowiązk zków, osiągni gnięcie i utrzymanie moŝliwie najwyŝszego i stabilnego poziomu zatrudnienia w celu osiągni gnięcia stanu pełnego zatrudnienia; 2. chronić skutecznie prawo pracownika do zarabiania na Ŝycie poprzez pracę swobodnie wybraną;

37 3. ustanowić lub utrzymywać bezpłatne słuŝby s zatrudnienia dla wszystkich pracowników; w; 4. zapewnić lub popierać odpowiednie poradnictwo zawodowe, szkolenie i readaptację zawodową.

38

39 4. zapewnić pracownikom zatrudnionym przy określonych pracach, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia, bądź skrócenie czasu pracy, bądźb dodatkowe płatne p urlopy; 5. zapewnić tygodniowy wypoczynek, który będzie, b w miarę moŝliwo liwości, zbiegał się z dniem uznanym za dzień wolny od pracy zgodnie z tradycją lub zwyczajem

40 1. wydać przepisy dotyczące ce bezpieczeństwa i higieny; 2. zapewnić środki kontroli stosowania tych przepisów; 3. konsultować się,, gdy zachodzi potrzeba, z organizacjami pracodawców w i pracowników w w sprawach środków w zmierzających do poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy.

41

42 4. uznać prawo wszystkich pracowników w do rozsądnego okresu wypowiedzenia w razie zwolnienia z pracy; 5. zezwolić na dokonywanie potrące ceń z wynagrodzeń tylko na warunkach i w zakresie przewidzianym w ustawodawstwie krajowym lub ustalonym w układach zbiorowych pracy lub w orzeczeniach arbitraŝowych.

43 Wykonywanie tych praw powinno być zapewnione w drodze bądź swobodnie zawartych układ adów w zbiorowych pracy, bądź w drodze prawnie określonych mechanizmów ustalania wynagrodzeń,, bądźb za pomocą innych środków, odpowiednich do warunków w krajowych.

44 W celu zapewnienia lub popierania swobody pracowników w i pracodawców w tworzenia lokalnych, krajowych lub międzynarodowych organizacji w celu ochrony ich interesów w ekonomicznych i społecznych oraz wstępowania do tych organizacji, Umawiające się Strony zobowiązuj zują się, Ŝe e ustawodawstwo krajowe nie będzie b naruszać ani teŝ nie będzie b stosowane w sposób, który naruszałby tęt swobodę.

45 Zakres, w jakim gwarancje przewidziane w niniejszym artykule będąb miały y zastosowanie do policji, zostanie określony przez ustawodawstwo krajowe. Zasada dotycząca ca stosowania tych gwarancji do członk onków sił zbrojnych i zakres, w jakim będąb one miały zastosowanie do tej grupy osób, zostaną równieŝ określone przez ustawodawstwo krajowe.

46 1. popierać wspólne konsultacje pomiędzy pracownikami a pracodawcami; 2. popierać,, kiedykolwiek będzie b to konieczne i właściwe, w mechanizm dobrowolnych negocjacji między pracodawcami lub organizacjami pracodawców w z jednej strony a organizacjami pracowników w z drugiej strony, dla uregulowania, w drodze układ adów w zbiorowych pracy, warunków w zatrudnienia; 3. popierać ustanowienie i wykorzystywanie właściwych w mechanizmów w pojednawczych oraz dobrowolnego arbitraŝu dla rozstrzygania sporów w zbiorowych;

47

48

49

50

51 6. przewidzieć, Ŝe e czas poświ więcany przez młodocianych na szkolenie zawodowe podczas zwykłego czasu pracy będzie, b za zgodą pracodawcy, traktowany jako stanowiący część dnia pracy;

52 7. ustalić, Ŝe e osoby zatrudnione, mające mniej niŝ osiemnaście lat, uprawnione będąb do corocznego płatnego urlopu, nie krótszego niŝ trzy tygodnie; 8. zabronić zatrudniania osób b mających mniej niŝ osiemnaście lat przy pracy nocnej, z wyjątkiem pewnych zawodów, w, określonych przez ustawodawstwo krajowe;

53 9. ustalić, Ŝe e osoby mające mniej niŝ osiemnaście lat, wykonujące niektóre, określone przez ustawodawstwo krajowe zawody, będąb podlegały regularnej kontroli lekarskiej; 10. zapewnić szczególn lną ochronę przed fizycznymi i moralnymi zagroŝeniami, na które naraŝone sąs dzieci i młodociani, m a szczególnie przed tymi, które bezpośrednio lub pośrednio wynikają z ich pracy.

54 1. zapewnić kobietom, przed i po urodzeniu dziecka, urlop w wymiarze całkowitym co najmniej dwunastu tygodni bądźb poprzez płatny p urlop, bądźb poprzez odpowiednie świadczenia z ubezpieczenia społecznego lub z funduszy publicznych; 2. uznać za bezprawne wypowiedzenie przez pracodawcę pracy kobiecie w okresie jej nieobecności ci z powodu urlopu macierzyńskiego lub dokonanie wypowiedzenia w takim terminie, Ŝe e okres wypowie- dzenia wygaśnie w trakcie takiej nieobecności; ci;

55 3. zapewnić matkom karmiącym swoje dzieci wystarczające ce przerwy w tym celu; 4. a) uregulować zatrudnianie kobiet przy pracy nocnej w przemyśle; b) zakazać zatrudniania kobiet w kopalniach pod ziemią oraz, jeŝeli eli ma to miejsce, przy wszelkich innych pracach nieodpowiednich dla nich z powodu niebezpiecznego, niezdrowego lub uciąŝ ąŝliwego charakteru.

56 Strony zobowiązuj zują się zapewnić lub popierać,, w miarę potrzeby, słuŝby, s które będąb udzielać pomocy wszystkim osobom, w tym osobom niepełnosprawnym, nosprawnym, w rozwiązywaniu zywaniu problemów dotyczących cych wyboru zawodu i awansu zawodowego, uwzględniaj dniając c indywidualne predyspozycje oraz związek zek tych predyspozycji z moŝliwo liwościami zatrudnienia; pomoc ta będzie b dostępna bezpłatnie, zarówno dla młodziem odzieŝy, w tym dla dzieci w wieku szkolnym, jak i dla dorosłych.

57 1. zapewnić lub popierać,, w miarę potrzeby, szkolenie techniczne i zawodowe wszystkich osób, w tym osób b niepełnosprawnych, nosprawnych, w porozumieniu z organizacjami pracodawców w i pracowników w oraz umoŝliwi liwić oparty jedynie na kryterium uzdolnień indywidualnych dostęp p do wyŝszego nauczania technicznego i uniwersyteckiego; 2. zapewnić lub popierać system przysposobienia zawodowego oraz inne systemy szkolenia młodych m chłopc opców w i dziewcząt t w róŝnych r zawodach;

58

59

60

61 Umawiające się Strony zobowiązuj zują się podjąć bądź bezpośrednio, bądźb we współpracy pracy z organizacjami publicznymi lub prywatnymi, stosowne środki zmierzające zwłaszcza do: 1. wyeliminowania, tak dalece jak to moŝliwe, przyczyn chorób;

62 2. zapewnienia ułatwieu atwień w zakresie poradnictwa oraz oświaty, o dla poprawy stanu zdrowia i rozwijania indywidualnej odpowiedzialności w sprawach zdrowia; 3. zapobiegania, tak dalece, jak to moŝliwe, chorobom epidemicznym, endemicznym i innym.

63 1. ustanowić lub utrzymywać system zabezpieczenia społecznego; 2. utrzymywać system zabezpieczenia społecznego na zadowalającym poziomie, równym r co najmniej poziomowi niezbędnemu dla ratyfikowania Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy (nr 102) dotyczącej cej minimalnych norm zabezpieczenia społecznego; 3. zabiegać o stopniowe podnoszenie poziomu systemu zabezpieczenia społecznego;

64 4. podjąć kroki, poprzez zawarcie odpowiednich porozumień dwustronnych i wielostronnych lub za pomocą innych środków, i z zastrzeŝeniem eniem warunków w ustanowionych w takich porozumieniach, w celu zapewnienia:

65 a) równego r traktowania własnych w obywateli i obywateli innych Umawiających się Stron, jeŝeli eli chodzi o uprawnienia z tytułu u zabezpieczenia społecznego, w tym zachowanie korzyści wynikających z ustawodawstwa dotyczącego cego zabezpieczenia społecznego, bez względu na zmiany miejsca pobytu na terytoriach Umawiających się Stron, które mogłyby podjąć osoby chronione;

66 b) przyznawania, zachowania i przywracania uprawnień z tytułu u zabezpieczenia społecznego za pomocą takich środków, jak zliczanie okresów ubezpieczenia lub zatrudnienia, wypełnionych zgodnie z ustawodawstwem kaŝdej z Umawiających się Stron.

67

68 3. przewidzieć,, by kaŝdy mógłm otrzymać od właściwych słuŝb s b publicznych lub prywatnych taką poradę i osobistą pomoc, jaka moŝe e być konieczna dla zapobieŝenia enia lub usunięcia stanu potrzeby, lub ulŝenia sytuacji osobistej lub rodzinnej;

69 4. stosować postanowienia przewidziane w ustępach 1, 2 i 3 niniejszego artykułu u na równi r wobec swoich obywateli i wobec obywateli innych Umawiających się Stron, znajdujących się legalnie na ich terytoriach, zgodnie z zobowiązaniami zaniami wynikającymi dla Stron z Europejskiej konwencji o pomocy społecznej i medycznej, podpisanej w ParyŜu u dnia 11 grudnia 1953 r.

70

71 1. podjąć konieczne środki w celu zapewnienia osobom niepełnosprawnym nosprawnym ułatwieu atwień szkoleniowych, w tym, jeŝeli eli to konieczne, utworzenie wyspecjalizowanych instytucji publicznych lub prywatnych;

72 2. podjąć odpowiednie środki w celu zatrudniania osób b niepełnosprawnych, nosprawnych, takie jak wyspecjalizowane słuŝby pośrednictwa pracy, ułatwianie u podejmowania pracy chronionej oraz środki dla zachęcania cania pracodawców w do zatrudniania osób niepełnosprawnych. nosprawnych.

73 W celu zapewnienia warunków w niezbędnych do pełnego rozwoju rodziny, która jest podstawową komórk rką społecze eczeństwa, Umawiające się Strony zobowiązuj zują się popierać ekonomiczną,, prawną i społeczn eczną ochronę Ŝycia rodzinnego, zwłaszcza poprzez takie środki, jak świadczenia społeczne i rodzinne, rozwiązania zania podatkowe, zachęcanie canie do budowania mieszkań dostosowanych do potrzeb rodzin, świadczenia dla młodych m małŝ łŝeństw oraz wszelkie inne stosowne środki.

74 W celu zapewnienia skutecznego wykonywania prawa matek i dzieci do ochrony społecznej i ekonomicznej, Umawiające się Strony zobowiązuj zują się podejmować wszelkie konieczne i odpowiednie środki w tym celu, włąw łączając c w to ustanowienie lub utrzymywanie odpowiednich instytucji lub słuŝb. s

75

76 oraz uznają: 4. prawo do opuszczenia kraju przez swych obywateli, pragnących wykonywać działalno alność zarobkową na terytoriach innych Umawiających się Stron.

77 1. utrzymywać lub zapewnić odpowiednie i bezpłatne słuŝby s zobowiązane zane do udzielania pomocy takim pracownikom, szczególnie do udzielania im dokładnych informacji oraz podejmowania wszelkich odpowiednich środków, tak dalece, jak zezwala na to ustawodawstwo krajowe, przeciwko mylącej propagandzie dotyczącej cej emigracji i imigracji;

78 2. przyjąć ąć,, w ramach własnej w jurysdykcji, odpowiednie środki dla ułatwienia u wyjazdu, podróŝy i przyjęcia takich pracowników w i ich rodzin oraz zapewnić im, w ramach własnej w jurysdykcji, odpowiednią opiekę sanitarną i medyczną oraz dobre warunki higieniczne w trakcie podróŝy;

79 3. popierać współprac pracę,, kiedy to właściwe, w między słuŝbami socjalnymi, publicznymi i prywatnymi, krajów w emigracji i imigracji; 4. zapewnić takim pracownikom, przebywającym legalnie na ich terytoriach, tak dalece jak reguluje to ustawodawstwo lub podlega kontroli władz w administracyjnych, traktowanie nie mniej korzystne niŝ własnych obywateli w zakresie następuj pujących spraw:

80 a) wynagradzania oraz innych warunków zatrudnienia i pracy; b) członkostwa w związkach zkach zawodowych oraz korzystania z dobrodziejstw rokowań zbiorowych; c) zakwaterowania;

81 5. zapewnić takim pracownikom, przebywającym legalnie na ich terytoriach, traktowanie nie mniej korzystne niŝ własnych obywateli, jeŝeli eli chodzi o podatki, opłaty lub składki płatne p z tytułu zatrudnienia; 6. ułatwiu atwić,, w moŝliwym zakresie, połą łączenie rodziny pracownika migrującego, któremu zezwolono na osiedlenie się na danym terytorium;

82 7. zapewnić takim pracownikom, znajdującym się legalnie na ich terytoriach, traktowanie nie mniej korzystne niŝ własnych obywateli w zakresie postępowania powania sądowego, s dotyczącego cego spraw powołanych w niniejszym artykule; 8. zapewnić,, by tacy pracownicy, mieszkający legalnie na ich terytoriach, nie mogli być wydaleni, o ile nie zagraŝaj ają bezpieczeństwu państwa lub nie naruszają porządku publicznego lub dobrych obyczajów;

83 9. zezwolić,, w granicach ustalonych przez ustawodawstwo, na przekazywanie takiej częś ęści zarobków w i oszczędno dności pracowników w migrujących, jakiej mogą oni sobie Ŝyczyć; 10. rozszerzyć ochronę i pomoc przewidzianą w niniejszym artykule na pracowników w migrujących pracujących cych na własny w rachunek, tak dalece, jak środki te mają wobec nich zastosowanie.

84

85 Sposób b ogłaszania Akty prawne Unii Europejskiej podlegają ogłoszeniu oszeniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (Official Journal of the European Union) wydawanym przez Biuro Publikacji wspólnot Europejskich, który wydawany jest w trzech seriach,

86 Sposób b ogłaszania a) w serii L (legislacja) zawiera akty prawne Wspólnot Europejskich,tj.: - rozporządzenia; - dyrektywy; - decyzje; - zalecenia; - opinie;

87 Sposób b ogłaszania b) w serii C (komunikaty, informacje i zawiadomienia) zawiera istotne dokumenty Unii Europejskiej jak np.: - streszczenia wyroków w Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości i Sądu S Pierwszej Instancji; - ogłoszenia oszenia o naborze do pracy w instytucjach Unii Europejskiej; c) w serii S (suplement) w szczególno lności zawiera: - ogłoszenia oszenia publiczne dotyczące ce pracy, dostaw i usług ug wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej.

88 Nowe podejście do bezpieczeństwa i ochrony zdrowia

89 Co roku w Unii Europejskiej notuje się ok wypadków śmiertelnych związanych zanych z pracą,, a miliony osób b odnosi obraŝenia lub ponosi powaŝny uszczerbek na zdrowiu w miejscu pracy. Pracownicy i pracodawcy muszą być uświadomieni o zagroŝeniach, jakim muszą stawić czoła a oraz jak sobie z nimi poradzić. 89

90 Nowa strategia Unii Europejskiej w dziedzinie zdrowia i bezpieczeństwa w pracy zobowiązuje zuje państwa członkowskie do stymulowania działań na rzecz stałej poprawy warunków w pracy w tym zakresie i ich ujednolicania z zachowaniem juŝ osiągni gniętych wyników. w. 90

91 konsolidacja działań i postaw tworzących kulturę pracy i wykonywania zawodu; zapobieganie ryzyku zawodowemu, jego przewidywanie i szacowanie. 91

92 niezbędna umiejętno tność kontrolowania oraz zarządzania ryzykiem zawodowym wchodzi dziś w zakres kwalifikacji zawodowych i menedŝerskich, erskich, których ranga zostaje w strategii unijnej podniesiona do kategorii pierwszorzędnej. 92

93 Dyrektywa Rady 89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy z dnia brzmienie od (Dz.Urz.UE.L 1989 Nr 183, str. 1) wydanie specjalne Dz.Urz.UE.WS rozdział 5 tom 1, str. 349 European Communities (Wspólnoty Europejskie), 93

94 Dyrektywa 89/391/EWG Dyrektywa wprowadza nowe podejście do bezpieczeństwa i higieny pracy głównie g przez: aktywne zapobieganie zagroŝeniom, partycypację pracowników, w, zapewnienie ciągłej poprawy bezpieczeństwa, integrację działań w zakresie BHP z wszystkimi działaniami aniami przedsiębiorstwa. 94

95 9 zasad zapobiegania ryzyku zawodowemu

96 1.Unikanie ryzyka Pracodawca powinien podejmować wszelkie środki i działania, ania, które pozwolą na unikanie ryzyka. Nie powinny powodować ryzyka dla pracowników stosowane: rozwiązania zania technologiczne, maszyny i urządzenia, materiały organizacja pracy. 96

97 2. Ocena ryzyka, którego nie moŝna uniknąć W przypadku niemoŝliwo liwości uniknięcia ryzyka pracodawca powinien ocenić wielkość ryzyka. W następstwie oceny ryzyka zawodowego pracodawca musi podjąć środki zapobiegawcze, które zwiększaj kszają poziom bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w oraz sąs zintegrowane z wszelką działalno alnością zakładu adu na wszystkich poziomach struktury organizacyjnej. 97

98 3. Zapobieganie ryzyku u źródła Środki i działania ania zapobiegawcze powinny w pierwszej kolejności koncentrować się na, źródle ryzyka i sposobach jego wyeliminowania lub ograniczenia. 98

99 4. Dostosowanie pracy do człowieka Dostosowanie pracy do pojedynczego człowieka, powinno być uwzględnione przy projektowaniu metod produkcyjnych i metod pracy. Powinno uwzględnia dniać łagodzenie monotonii pracy, zmniejszenie natęŝ ęŝenia pracy w wymuszonym tempie oraz zmniejszenie negatywnego wpływu tego typu pracy na zdrowie człowieka. Pracodawca powinien uwzględnia dniać moŝliwo liwości pracownika w aspekcie jego bezpieczeństwa i zdrowia przy powierzaniu mu zadań do wykonania. 99

100 5. Stosowanie nowych rozwiąza zań technicznych Pracodawca powinien być zorientowany oraz powinien stosować najnowsze rozwiązania zania nauki i techniki zarówno w projektowaniu miejsc pracy z uwzględnieniem ryzyka zawodowego jaki i w projektowaniu środków w zapobiegawczych. 100

101 6. Zastępowanie środków niebezpiecznych bezpiecznymi Pracodawca powinien zastępowa pować środki niebezpieczne bezpiecznymi lub, jeśli jest to niemoŝliwe, mniej niebezpiecznymi. 101

102 7. Prowadzenie spójnej i całościowej ciowej polityki zapobiegawczej Prowadzenie spójnej i całościowej ciowej polityki zapobiegawczej obejmować powinno: organizację pracy, warunki pracy, technikę, stosunki społeczne oraz wpływ czynników w związanych zanych ze środowiskiem pracy. 102

103 8. Priorytet środków w ochrony zbiorowej nad środkami ochrony indywidualnej Stosowanie środków w ochrony zbiorowej (osłon on na maszynach, barier, bezdotykowych, urządze dzeń ochronnych itp.) rozszerza zakres ochrony na wszystkie osoby, których moŝe e dotyczyć zagroŝenie. Stosowanie środków w ochrony indywidualnej związane zane jest z określonymi ograniczeniami (niewygoda dla pracowników, w, stosowanie uzaleŝnione jest od indywidualnych decyzji) i powinno być wykorzystywane w sytuacjach, gdy nie moŝna zastosować innych rozwiąza zań lub gdy te rozwiązania zania sąs niewystarczające. ce. 103

104 9. Instruowanie pracowników Skuteczność informowania pracowników w jako metody prewencji związana zana jest z naleŝytym zrozumieniem przekazu oraz stosowaniem się pracowników w do przekazywanych instrukcji. Nie moŝna jednak pominąć tego elementu i w niektórych przypadkach będzie b on jedynym moŝliwym do zastosowania. 104

105 Podstawowym aktem prawnym, mówim wiącym o prawie do bezpiecznych i higienicznych warunków w pracy, jest : Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U.. Nr 78, poz. 483 z późn.. zm.) brzmienie od

106 106

107 Jest to konstytucja pracownicza określaj lająca prawa i obowiązki stron stosunku pracy (pracowników w i pracodawców) w) w zasadzie sposób b całościowy ciowy i wyczerpujący. cy. 107

108 Kodeks pracy określa prawa i obowiązki pracowników w i pracodawców 108

109 Kodeks pracy jest najwaŝniejszym niejszym źródłem prawa pracy w Polsce. 109

110 Prawo pracy, to, zgodnie z art. 9 k. p., przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów w wykonawczych, określaj lające prawa i obowiązki pracowników w i pracodawców, w, a takŝe e postanowienia układ adów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów w i statutów w określaj lających prawa i obowiązki stron stosunku pracy. 110

111 KaŜdy ma prawo do swobodnie wybranej pracy. Nikomu, z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie, nie moŝna zabronić wykonywania zawodu. Państwo określa minimalną wysokość wynagrodzenia za pracę. Państwo prowadzi politykę zmierzającą do pełnego produktywnego zatrudnienia. 111

112 Pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązk zków; dotyczy to w szczególno lności równego traktowania męŝm ęŝczyzn i kobiet w zatrudnieniu. 112

113 Pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia za pracę. Warunki realizacji tego prawa określaj lają przepisy prawa pracy oraz polityka państwa w dziedzinie płac, p w szczególno lności poprzez ustalanie minimalnego wynagrodzenia za pracę. 113

114 Pracownik ma prawo do wypoczynku, który zapewniają przepisy o czasie pracy, dniach wolnych od pracy oraz o urlopach wypoczynkowych. 114

115 Nadzór r i kontrolę przestrzegania prawa pracy, w tym przepisów w i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, sprawuje Państwowa Inspekcja Pracy. Nadzór r i kontrolę przestrzegania zasad, przepisów higieny pracy i warunków środowiska pracy sprawuje Państwowa Inspekcja Sanitarna. Społeczn eczną kontrolę przestrzegania prawa pracy, w tym przepisów w i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, sprawuje społeczna inspekcja pracy. 115

116 116

117 117

118 Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. Uwaga: Na zakres odpowiedzialności pracodawcy nie wpływają obowiązki pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz powierzenie wykonywania zadań służby bezpieczeństwa i higieny pracy specjalistom spoza zakładu pracy. 118

119 Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. 119

120 organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy 120

121 zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń, 121

122 zapewnić rozwój spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym uwzgledniającej zagadnienia techniczne, organizację pracy, warunki pracy, stosunki społeczne oraz wpływ czynników środowiska pracy, 122

123 uwzględniać ochronę zdrowia młodocianych, pracownic w ciąży lub karmiących dziecko piersią oraz pracowników niepełnosprawnych w ramach podejmowanych działań profilaktycznych, 123

124 zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy, 124

125 zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy. 125

126 Pracodawca oraz osoba kierująca pracownikami są obowiązani znać, w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nich obowiązków, przepisy o ochronie pracy, w tym przepisy oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy. 126

127 Pracodawca jest obowiązany przekazywać pracownikom informacje o zagrożeniach dla zdrowia i życia występujących w zakładzie pracy, na poszczególnych stanowiskach pracy i przy wykonywanych pracach, w tym o zasadach postępowania w przypadku awarii i innych sytuacji zagrażających zdrowiu i życiu pracowników oraz działaniach ochronnych i zapobiegawczych podjętych w celu wyeliminowania lub ograniczenia tych zagrożeń. 127

128 Pracodawca jest obowiązany przekazywać pracownikom informacje o pracownikach wyznaczonych do: a) udzielania pierwszej pomocy, b) wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników. 128

129 W przypadku możliwości wystąpienia zagrożenia dla zdrowia lub życia pracodawca jest obowiązany: 1) niezwłocznie poinformować pracowników o tych zagrożeniach oraz podjąć działania w celu zapewnienia im odpowiedniej ochrony, 2) niezwłocznie dostarczyć pracownikom instrukcje umożliwiające, w przypadku wystąpienia bezpośredniego zagrożenia, przerwanie pracy i oddalenie się z miejsca zagrożenia w miejsce bezpieczne. 129

130 W razie wystąpienia bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia lub życia pracodawca jest obowiązany: 1) wstrzymać pracę i wydać pracownikom polecenie oddalenia się w miejsce bezpieczne, 2) do czasu usunięcia zagrożenia nie wydawać polecenia wznowienia pracy. 130

131 Pracodawca jest obowiązany umożliwić pracownikom, w przypadku wystąpienia bezpośredniego zagrożenia dla ich zdrowia lub życia albo dla zdrowia lub życia innych osób, podjęcie działań w celu uniknięcia niebezpieczeństwa - nawet bez porozumienia z przełożonym - na miarę ich wiedzy i dostępnych środków technicznych. 131

132 Pracownicy, którzy podjęli działania w celu uniknięcia niebezpieczeństwa, nie mogą ponosić jakichkolwiek niekorzystnych konsekwencji tych działań, pod warunkiem że nie zaniedbali swoich obowiązków. 132

133 Pracodawca jest obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy: osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, a także osobom prowadzącym w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę na własny rachunek działalność gospodarczą. 133

134 Obowiązki w zakresie zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy stosuje się odpowiednio do przedsiębiorców niebędących pracodawcami, organizującymi pracę wykonywaną przez osoby fizyczne: 1) na innej podstawie niż stosunek pracy, 2) prowadzące na własny rachunek działalność gospodarczą. 134

135 135

136 W razie gdy jednocześnie w tym samym miejscu wykonują pracę pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców, pracodawcy ci maja obowiązek: 1)współpracować ze sobą, 2)wyznaczyć koordynatora sprawującego nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników zatrudnionych w tym samym miejscu, 136

137 3)ustalić zasady współdziałania uwzględniające sposoby postępowania w przypadku wystąpienia zagrożeń dla zdrowia lub życia pracowników, 4)informować siebie nawzajem oraz pracowników lub ich przedstawicieli o działaniach w zakresie zapobiegania zagrożeniom zawodowym występującym podczas wykonywanych przez nich prac. 137

138 Uwaga: Wyznaczenie koordynatora nie zwalnia poszczególnych pracodawców z obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy zatrudnionym przez nich pracownikom. 138

139 Pracodawca jest obowiązany: 1) zapewnić środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników, 2) wyznaczyć pracowników do: a) udzielania pierwszej pomocy, b) wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników, 139

140 Pracodawca jest obowiązany: 3) zapewnić łączność ze służbami zewnętrznymi wyspecjalizowanymi w szczególności w zakresie udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, ratownictwa medycznego oraz ochrony przeciwpożarowej. 140

141 141

142 organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, dbać o sprawność środków ochrony indywidualnej oraz ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem, 142

143 organizować, przygotowywać i prowadzić prace, uwzględniając zabezpieczenie pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi chorobami związanymi z warunkami środowiska pracy, 143

144 dbać o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wyposażenia technicznego, a także o sprawność środków ochrony zbiorowej i ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem, 144

145 egzekwować przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, 145

146 zapewniać wykonanie zaleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami. 146

147 147

148 W razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego. 148

149 Jeżeli powstrzymanie się od wykonywania pracy nie usuwa zagrożenia, pracownik ma prawo oddalić się z miejsca zagrożenia, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego. 149

150 Pracownik nie może ponosić jakichkolwiek niekorzystnych dla niego konsekwencji z powodu powstrzymania się od pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia. 150

151 Za czas powstrzymania się od wykonywania pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia, pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. 151

152 Pracownik ma prawo, po uprzednim zawiadomieniu przełożonego, powstrzymać się od wykonywania pracy wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej w przypadku, gdy jego stan psychofizyczny nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza zagrożenie dla innych osób. 152