Dargomyśl. gmina: Dębno, powiat: myśliborski INFORMACJE SZCZEGÓŁOWE

Transkrypt

1 Dargomyśl gmina: Dębno, powiat: myśliborski INFORMACJE SZCZEGÓŁOWE Dargomyśl to wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie myśliborskim, w gminie Dębno. To typowa ulicówka wieś jednodrożna o zwartej zabudowie po obu stronach drogi. Wieś położona jest w odległości 5 km na południowy-zachód od Dębna, 33 km od Myśliborza, 16 km od Kostrzyna nad Odrą, 50 km od Gorzowa Wielkopolskiego, ok. 105 km od stolicy województwa Szczecina. DATA UTWORZENIA LICZBA MIESZKAŃCÓW 586 ( ) KODY POCZTOWE SYSTEM IDENTYFIKATORÓW I NAZW MIEJSCOWOŚCI (SIMC) Najbliższy przystanek kolejowy znajduje się w Myśliborzu. Transport kołowy zapewniają prywatni przewoźnicy bus oraz państwowy PKS Myślibórz. Wieś Dargomyśl położona jest w gminie Dębno, powiecie myśliborskim w województwie zachodniopomorskim. Ludność zajmuje się głównie rolnictwem. Jest kilka hipotez dotyczących etymologii niemieckiej nazwy wsi (Darrmietzel). Jedna z nich mówi o zaczerpnięciu źródłosłowu od nazw rzek Darre (Sienica) i Mietzel (Myśla). Nazwa wsi może pochodzić również od łacińskiego słowa "dare" "dać, darować" i Mietzel Myśla, co oznaczałoby darowiznę nad Myślą. Część badaczy doszukuje się nazwy wsi od nazwy osobowej Dargomysł, następnie zgermanizowanej, jako Dargumizl, później Darrmietzel. Niektóre źródła niepoprawnie identyfikują jako Dargomyśl wieś Moclisov, wymienioną w nadaniu templariuszom w 1232 przez księcia wielkopolskiego Władysława Odonica posiadłości w Wielkopolsce oraz Chwarszczan wraz z 1000 łanami ziemi między Odrą, Wartą i Myślą była to bliżej niezidentyfikowana wieś w kasztelani żońskiej. Dargomyśl jest jedną z najstarszych wsi na Pomorzu Zachodnim. Pierwsze ślady osadnictwa sięgają czasów pradziejowych, czego dowodem są liczne odkrycia archeologiczne z okresu mezolitu, z epoki kamienia. Z kolei pierwsze ślady Nawiguj Pokaż na mapie Dodaj do planu podróży

2 wczesnośredniowiecznej obecności na tym terenie osadnictwa ludzkiego datuje się na VIII w. do połowy X w. W widłach Odry i dolnej Warty znajdował się gród prawdopodobnie plemienia Lubuszan. Mieszkańcy zajmowali się gospodarką rolniczo-hodowlaną. Połowa X w. to okres walk księcia Mieszka I o opanowanie terenów nadodrzańskich. Zdobyta władza na Pomorzu Zachodnim niestety została utracona na początku XI w. Stąd też wyprawy Bolesława Krzywoustego, za panowania którego ponownie Pomorze Zachodnie uznaje zwierzchność lenną Polski. Część badaczy jest zdania, iż w XII w. we wsi mogła powstać mała świątynia. Jej budowę łączy się z wyprawami misyjnymi świętego Ottona z Bambergu. Obiekt został później rozbudowany przez templariuszy. Wiek XIII to dla tych obszarów okres walki pomiędzy książętami polskimi. Tereny na północ od linii Noteci-dolnej Warty i zachód od Gwdy w dorzeczu Myśli, Drawy, środkowej Iny stanowił początkowo część składową księstwa zachodniopomorskiego. W niewyjaśnionych okolicznościach obszar ten został przejęty przez księcia wielkopolskiego Władysława Laskonogiego, a następnie jego bratanka, Władysława Odonica. Nie pozostał on jednak długo pod panowaniem książąt wielkopolskich. Henryk Brodaty po zajęciu ziemi kinieckiej nadał templariuszom wieś Dargomyśl i 200 łanów ziemi nad rzeką Myślą. Zakonnicyrycerze dołączyli nowe nadanie do posiadanych już posiadłości chwarszczańskich. Co ciekawe dokument fundacyjny wystawił książę pomorski Barnim I, podkreślił w ten sposób swoje uprawnienia do tego obszaru. Wiadomo, iż wówczas we wsi istniał młyn. W połowie XIII w. margrabiowie brandenburscy w wyniku ekspansji na wschód utworzyli Nową Marchię. W tym czasie w Dargomyślu templariusze wybudowali (lub rozbudowali) kościół. Dopiero w 1262 r. widnieje wzmianka w dokumentach templariuszy pod nazwą Dargumizle. Jan i Otton brandeburscy zawarli wówczas ugodę z Widekindem mistrzem templariuszy w Niemczech i krajach słowiańskich. Na mocy układu templariusze w zamian za zrzeczenie się praw do miejscowości leżących przy drodze do Gorzowa Wielkopolskiego oraz dóbr komandorii w Myśliborzu otrzymali potwierdzenie

3 posiadania komandorii chwarszczańskiej wraz z dziesięcioma wsiami (w tym m.in.: Bogusław, Cychry, Dargomyśl, Dębno, Gudzisz, Krześnica, Oborzany, Sarbinowo). Dodatkową formą zadośćuczynienia była wieś Kaleńsko w ziemi kostrzyńskiej, będąca wcześniej w posiadaniu rycerskim. Dość szybko tereny te jednak przeszły na własność margrabiów bradenburskich. Wydarzyło się tak, ponieważ Klemens V zawiesił (a w praktyce zlikwidował) zakon templariuszy. Ogólnie rzecz ujmując ich posiadłości mieli przejąć joannici. W praktyce jednak przechodziły one na własność lokalnych władców. W przypadku terenów wokół Dargomyśla to w 1318 r. w układzie zawartym w Cremmen, negocjowanym przez przedstawicieli przeora niemieckiego Pawła z Modeny i Leonarda de Tiburtis, margrabiowie brandenburscy potwierdzili joannitom posiadanie dóbr templariuszy. Niedługo potem wygasła dynastia askańska, a Nowa Marchia przejściowo przeszła we władanie książąt pomorskich. Szybko jednak władzę w Nowej Marchii objęli Wittelsbachowie. Właścicielami posiadłości w Chwarszczanach pozostali jednak joannici. Świadectwem tego jest m.in. zapis w statutach kapituły kamieńskiej o powinnościach fiskalnych na rzecz biskupa kamieńskiego, joannickiego komtura ze Swobnicy (w ziemi bańskiej) wraz z joannickimi plebaniami z Chojny, Choszczna, Chwarszczan i Dargomyśla. Pod koniec XIV w. pojawiła się również pierwsza wzmianka na temat kościoła parafialnego w Gorzowie, w którym fundacji nowego ołtarza dokonał pleban z Dargomyśla. Niedługo potem ziemie Nowej Marchii znalazły się pod rządami zakonu krzyżackiego. Rozwój społecznogospodarczy wsi został jednak zahamowany przez najazd Husytów, którzy spalili zabudowania gospodarcze oraz kościół. Sytuację pogorszyły kolejne zbrojne najazdy dokonane przez wójta krzyżackiego na dwór chwarszczański i konfiskata mienia komandorii. Joannitom udało się jednak zatrzymać wpływy w komandorii chwarszczańskiej i wyprzeć zakon krzyżacki z tych terenów. W II połowie XV w. margrabia Fryderyk II Hohenzollern potwierdził prawo joannitów do Dargomyśla wraz z młynem w komandorii chwarszczańskiej. Z kolei za rządów Jana kostrzyńskiego Nowa Marchia stała się niezależnym państwem w ramach Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Tym samym podobnie jak w

4 całej marchii w I połowie XVI w. wprowadzono tutaj luteranizm, jako religię obowiązującą. Jednocześnie zlikwidowano parafię rzymsko-katolicką, a gmina Dargomyśl podlegała pastorowi w Chwarszczanach. Niedługo potem tereny komandorii Chwarszczany, do której należała wieś Dargomyśl została przejęta przez margrabiego Jana kostrzyńskiego od joannitów, którzy zostają zmuszeni do przeniesienia konwentu do Świdwina. Na początku XVIII w. we wsi zamieszkiwało 16 gospodarzy i 6 komorników. Wykaz ludności nie obejmował jednak tzw. ludności służebnej. Niestety w połowie XVIII w. za sprawą wojsk pruskich cała wieś stanęła w płomieniach. Zachował się jedynie młyn i budynki do niego przyległe. Po wojnie wieś odbudowano. Jednakże ponownie została zrównana z ziemią w czasie wojen napoleońskich. Na początku XX w. zniesiono w Prusach poddaństwo chłopów. Niemal jednocześnie w wyniku reformy administracyjnej wieś znalazła się w powiecie Kostrzyn, w rejencji frankfurckiej, w prowincji brandenburskiej. Dość szybkość posiadłość, w której znajdował się Dargomyśl został zakupiony przez najmłodszego syn pastora Benjamina Friedricha Pampe z Zielina, Karla Friedricha. Po jego śmierci gospodarstwo przejął jego syn Johann Friedrich Wilhelm. W wyniku kolejnych zmian administracyjnych wieś przeszła do powiatu Chojna, w rejencji frankfurckiej, w prowincji brandenburskiej. W konsekwencji konfliktu z mieszkańcami osady Friedrich sprzedał dobra Cesarstwu Niemieckiemu. Okres międzywojenny, jak również lata II wojny światowej nie wpłynęły na życie mieszkańców wsi. Sytuacja diametralnie zmieniła się w styczniu 1945 r. Wówczas oddziały 5 Armii Pancernej gen. Bierzanina (1 Front Białoruski) przeszły przez miejscowość. Brak jednak informacji o podpaleniach i rabunkach żołnierzy radzieckich. Wraz z zakończeniem konfliktu zbrojnego w regionie pojawili się polscy osiedleńcy (z kresów wschodnich z okolic Lwowa, Tarnopola, z Wołynia, białostocczyzny i centralnej Polski), a ludność niemieckojęzyczna opuszczała te tereny. Zaraz po wojnie nastąpiło poświęcenie świątyni jako kościoła rzymskokatolickiego w parafii Dębno, a następnie otwarto szkołę podstawową. W latach 50. XX. w ekshumowano szczątki poległych żołnierzy Armii Czerwonej, które przeniesiono na cmentarz

5 wojskowy w Dębnie. Z kolei ekshumowane zwłoki żołnierzy polskich przeniesiono na cmentarz w Siekierkach. Powoli wieś zaczęła się rozwijać gospodarczo. Powstała Rolnicza spółdzielnia produkcyjna, a po jej rozwiązaniu mieszkańcy objęli własne, przeważnie 10-hektarowe gospodarstwa. Zorganizowano również leśnictwo Dargomyśl, a także Klub Sportowy Myśla Dargomyśl (założony w 1998, barwy: biało-zielone). Obecnie we wsi funkcjonuje 7 zakładów usług leśnych świadczących usługi na terenie kilku nadleśnictw (zatrudnia ok. 100 osób), 2 stolarnie, gospodarstwo produkujące ekologiczne odżywki roślinne, 2 sklepy spożywczo-przemysłowe, elektrownia wodna. W Dargomyślu umiejscowione są 63 gospodarstwa rolne o łącznej powierzchni 491,88 ha. Dzieci uczęszczają do szkoły podstawowej w Dargomyślu, natomiast młodzież do gimnazjum publicznego w Dębnie. Wśród instytucji działających w osadzie należą: Ochotnicza straż pożarna, Koło Inicjatyw Wiejskich, Szkolne Koło Ligi Obrony Kraju oraz Filia Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy Dębno. Przybywających do wsi z pewnością zainteresuje zwiedzanie tutejszego kościoła Matki Boskiej Wspomożenia Wiernych, który został zbudowany ok r. prawdopodobnie z fundacji chwarszczańskich templariuszy. Kościół jest orientowany, salowy. W połowie XVIII w. został rozbudowany o zachodnią część nawową i wieżę, a pod koniec wieku XIX dobudowano górną część wieży z cegły, którą zakończono drewnianą strzelistą wieżyczką. Będąc w regionie warto odwiedzić zespół młyński. Zbudowany został ok r. W skład zespołu wchodzą: budynek produkcyjny i magazynowy, łącznik, siłownia oraz komora turbiny. Młyn i magazyn to budynki 4- kondygnacyjne, podpiwniczone, ceglane (nietynkowane), nakryte płaskimi dachami. Po pożarze młyna budynek został odbudowany na cele mieszkalne, magazyn natomiast pełni funkcje składowe. W dawnej turbinowni działa elektrownia wodna. Przy moście na rzece Myśli zachowały się urządzenia hydrotechniczne (zasuwy jazów) oraz upust jałowy i roboczy. Spacerując po okolicy można zajrzeć do domku myśliwskiego nad jeziorem Doszatyń, w osadzie Łowacz. Zbudowany w 1910 r. dla jednego z dębnowskich fabrykantów.

6 Po 1945 r. służył, jako leśniczówka. W pobliżu wsi przebiegają szlaki turystyczne: szlak turystyczny czerwony "Wokół Dębna" (długość całkowita 25 km), szlak turystyczny niebieski "Historii i zabytków" (30 km), szlak turystyczny żółty Nad rzeką Kosą (25 km), szlak turystyczny zielony Szlak lasów i jezior (25 km), szlak turystyczny czarny Rezerwatów i pomników przyrody (18 km). Miłośników wycieczek rowerowych z pewnością zachęcą szlaki rowerowe: Szlak Templariuszy i Joannitów (40 km), szlak Południkowy-Łącznikowy (14 km). Możliwy jest również spływ kajakowy. Należy wybrać szlak kajakowy nr 220, który wiedzie z Lipian do ujścia Myśli do Odry (85 km). Corocznie organizowany jest Maraton, którego trasa przebiega przez wieś. Rozpoczęcie imprezy ma miejsce w Dębnie, następnie przez Dargomyśl wiedzie on do Cychry z metą ponownie z Dębnie. Organizowane są: Mistrzostwa Polski Mężczyzn, Mistrzostwa Polski Kobiet, Mistrzostwa Polski Policjantów. Maraton ujęty jest w kalendarzu Międzynarodowej Federacji Lekkiej Atletyki i Europejskiego Stowarzyszenia LA; otrzymuje certyfikat jakości "Złoty Bieg". Bazę noclegową zapewniają pensjonaty oraz gospodarstwa agroturystyczne rozsiane w całej gminie. Z kolei zaplecze gastronomiczne stanowi niewielka ilość restauracji. Wydarzenia w miejscowości 1 Rodziny spływające Myślą... spływy kajakowe w Różańsku Media Lokalizacja

7 + Dane mapy OpenStreetMap CC BY-SA, WODGIK Szczecin KOMENTARZE Zaloguj się, aby dodać komentarz. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata