Matura 2015 z historii i wiedzy o społeczeństwie. Analiza zadań i wyników

Transkrypt

1 Matura 2015 z historii i wiedzy o społeczeństwie Analiza zadań i wyników

2 Do egzaminów z wszystkich przedmiotów obowiązkowych w części ustnej i części pisemnej egzaminu maturalnego w maju 2015 roku przystąpiło tegorocznych absolwentów szkół ponadgimnazjalnych. Wszyscy absolwenci, którzy ukończyli szkołę w 2015 r., obowiązkowo przystępowali do egzaminu maturalnego: 1. w części ustnej z języka polskiego oraz wybranego języka obcego nowożytnego 2. w części pisemnej z języka polskiego, matematyki oraz wybranego języka obcego nowożytnego. Absolwenci liceum ogólnokształcącego zgodnie z zasadami przeprowadzania egzaminu maturalnego w nowej formule, obowiązującej od 2015 r. obowiązkowo przystępowali również do egzaminu maturalnego z wybranego przedmiotu na poziomie rozszerzonym. Do egzaminu maturalnego w maju 2015 r. przystąpili również absolwenci wszystkich typów szkół z lat ubiegłych, którzy dotychczas nie uzyskali świadectwa dojrzałości, oraz tacy, którzy uzyskali świadectwo dojrzałości we wcześniejszych latach, a w maju 2015 r. przystąpili ponownie do egzaminu maturalnego w celu podwyższenia wyniku egzaminacyjnego albo uzyskania wyniku z nowego przedmiotu.

3 Maturę w nowej formule zdawało absolwentów liceów ogólnokształcących. Maturę w starej formule zdawało absolwentów pozostałych typów szkół.

4 Wyniki egzaminu maturalnego Liczba absolwentów, którzy przystąpili do wszystkich egzaminów obowiązkowych % Liczba osób, które zdały egzamin % Liczba osób, które mają prawo przystąpienia do egzaminu poprawkowego w sierpniu br. Liczba osób, które nie zdały egzaminu maturalnego z więcej niż jednego przedmiotu % %

5

6 Najlepiej wypadli uczniowie z Małopolski. Tam maturę zdało 77 proc. absolwentów szkół ponadgimnazjalnych, w województwie śląskim i lubuskim - 76 proc. Najsłabszy wynik uzyskało województwo zachodniopomorskie - 70 proc.

7

8

9

10

11 Wybory maturzystów liczba wybranych przedmiotów dodatkowych Tylko przedmioty obowiązkowe 1 przedmiot dodatkowy 2 przedmioty dodatkowe 3 przedmioty dodatkowe 4 i więcej przedmiotów dodatkowych Nowa matura Stara matura

12 Wybory maturzystów: najczęściej wybierane przedmioty dodatkowe na poziomie rozszerzonym (nowa matura) język angielski matematyka geografia język polski biologia chemia wiedza o społeczeństwie historia

13 Wybory maturzystów: najczęściej wybierane przedmioty dodatkowe na poziomie podstawowym (stara matura) geografia wiedza o społeczeństwie biologia fizyka i astronomia historia

14 Wybory maturzystów: najczęściej wybierane przedmioty dodatkowe na poziomie rozszerzonym (stara matura) język angielski matematyka geografia język polski wiedza o społeczeństwie historia

15 Nowa matura Wybieralność przedmiotu historia/średni wynik uzyskany przez maturzystów Kraj: / 50% Okręg: /49,36% Województwo lubuskie: 393 / 50,74%

16 Nowa matura Wybieralność przedmiotu wiedza o społeczeństwie / średni wynik uzyskany przez maturzystów Kraj: / 26% Okręg: / 22,83% Województwo lubuskie: 587 / 23,89%

17 Stara matura Wybieralność przedmiotu historia/średni wynik uzyskany przez maturzystów Kraj: Poziom podstawowy: / 47% Poziom rozszerzony: / 43% Okręg: Poziom podstawowy: 361 / 48,87% Poziom rozszerzony: 146 / 42% Województwo lubuskie: Poziom podstawowy: 64 / 42,98% Poziom rozszerzony: 24 / 44%

18 Stara matura Wybieralność przedmiotu wiedza o społeczeństwie / średni wynik uzyskany przez maturzystów Kraj: Poziom podstawowy: / 36% Poziom rozszerzony: / 33% Okręg: Poziom podstawowy: / 36,54% Poziom rozszerzony: 182 / 33% Województwo lubuskie: Poziom podstawowy: 164 / 36,01% Poziom rozszerzony: 40 / 32%

19 Porównanie średnich wyników z poszczególnych przedmiotów w skali kraju (nowa matura) Język polski podstawowy 66% Język polski rozszerzony 61% Matematyka podstawowy 55% Matematyka rozszerzony 41% Język angielski podstawowy 77% Język angielski rozszerzony 63% Język niemiecki podstawowy 72% Język niemiecki rozszerzony 63% Biologia 43% Chemia 52% Fizyka 44% Geografia 41% Historia 50% Wiedza o społeczeństwie 26%

20 Wos 2015 = katastrofa WYNIK PROCENTOWY WARTOŚĆ CENTYLA

21 Wos 2015 = katastrofa Gdyby nie to, że na maturze na poziomie rozszerzonym nie obowiązywał próg zdawalności 30 proc. pkt można byłoby powiedzieć, że uczniowie egzamin oblali. Tego pułapu na maturze z WOS nie przekroczyło aż 18 tys. na blisko 28 tys. piszących. Z czym maturzyści poradzili sobie najgorzej? Na przykład zaledwie 11 proc. wiedziało, kto był szefem Rady Europejskiej przed Donaldem Tuskiem, a tylko 15 proc. umiało wymienić formy demokracji bezpośredniej. A aż 60 proc. nie zdobyło nawet jednego punktu z wypracowania.

22 Poszukiwanie przyczyn katastrofalnego wyniku matury z wiedzy o społeczeństwie Arkusz maturalny z wos-u nie wywołał reakcji, które byłyby niepokojące. Wprost przeciwnie, dało się słyszeć opinie, że trudny nie był. Nie wskazywano także błędów, nie było komunikatów Dyrektora CKE o przyznawaniu punktów w zadaniu tylko za to, że ktoś podjął próbę jego rozwiązania. Wiedząc o procedurach standaryzacji zadań, można przewidywać, że egzamin z wos-u układany był tak, aby wynik był podobny do zeszłorocznego.

23 Poszukiwanie przyczyn katastrofalnego wyniku matury z wiedzy o społeczeństwie W roku ubiegłym maturę z wos-u na poziomie rozszerzonym zdawało (w liceach i technikach) ponad 13 tys. absolwentów, w tym (tylko w liceach tzw. nowa matura) ponad 28 tys. Wydaje się, że większość wyników poniżej 20% które przecież silnie ważyły na ogólnej średniej to wyniki uczniów, którzy nie zdecydowali się zdawać na maturze przedmiotu, który realizowali w szkole na poziomie rozszerzonym. Uczniowie zmuszeni do wyboru jakiegoś przedmiotu wybierali wos przedmiot, który w zasadzie (poza 1 godziną w I klasie) w szkole ponadgimnazjalnej nie był u nich realizowany. Problem adekwatności treści podstawy programowej do rzeczywistych możliwości zrealizowania tych treści przez uczniów, nauczycieli, szkołę.

24 Poszukiwanie przyczyn katastrofalnego wyniku matury z wiedzy o społeczeństwie Znaczna część maturzystów nie uczyła się treści wos-u poza tymi ujętymi w podstawie programowej dla III etapu edukacyjnego oraz dla IV etapu w zakresie podstawowym (będących kontynuacją, a nie powtórzeniem, treści gimnazjalnych). To zatem oznacza, że realizacja podstawy programowej wyłączyła z pełnej socjalizacji politycznej sporą część młodzieży. I nie rozszerzono im treści, i nie powtórzono treści gimnazjalnych (jak w podstawie obowiązującej jeszcze zeszłorocznych absolwentów wszystkich szkół ponadgimnazjalnych i dzisiejszych absolwentów techników). Warto dodać, że absolwenci techników, zdając w tym roku wos na poziomie podstawowym według tzw. standardów wymagań wynikających ze starej podstawy programowej, osiągnęli wynik 38%, a zatem zbliżony do swych kolegów z techników zdających maturę rok wcześniej.

25 Historia średnie wyniki procentowe w poszczególnych powiatach Poziom podstawowy Województwo lubuskie 42,98 50,74 m. Gorzów Wlkp. 45,93 53,92 m. Zielona Góra 42,00 52,91 gorzowski 41,00 31,43 międzyrzecki 37,00 50,00 słubicki 43,33 42,40 strzelecko-drezdenecki - 43,33 sulęciński 49,00 36,40 świebodziński 50,80 51,33 Poziom rozszerzony

26 Wiedza o społeczeństwie średnie wyniki procentowe w poszczególnych powiatach Poziom podstawowy Województwo lubuskie 36,01 23,89 m. Gorzów Wlkp. 35,26 24,84 m. Zielona Góra 38,23 27,34 gorzowski 38,00 15,82 międzyrzecki 43,00 31,39 słubicki 30,80 16,14 strzelecko-drezdenecki 40,00 24,55 sulęciński - 17,48 świebodziński 35,61 19,40 Poziom rozszerzony

27 Analiza nowych arkuszy maturalnych z historii i wiedzy o społeczeństwie z maja 2015 r. Arkusze egzaminacyjne zostały skonstruowane w oparciu o wzorce zaprezentowane wcześniej, m.in. w informatorach maturalnych (lipiec 2013), przykładowym zestawie zadań egzaminacyjnych opracowanym przez CKE (grudzień 2013), publikacjach niektórych wydawnictw edukacyjnych.

28 Analiza nowych arkuszy maturalnych z historii i wiedzy o społeczeństwie z maja 2015 r. Najważniejsze różnice między starym a nowym arkuszem: 1. Merytoryczną podstawą zadań egzaminacyjnych są wymagania określone w podstawie programowej kształcenia ogólnego. Egzamin maturalny sprawdza, w jakim stopniu absolwent spełnia wymagania określone w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla IV etapu edukacyjnego w zakresie rozszerzonym i podstawowym. Zadania w arkuszu egzaminacyjnym mogą również odnosić się do wymagań przypisanych do etapów wcześniejszych (wos zagadnienia z zakresu gospodarki). 2. Wszystkie zadania w arkuszu oparte są na materiale źródłowym (wyraźnie zwiększono ilość źródeł ikonograficznych). 3. Zmieniona formuła zadania rozszerzonej odpowiedzi: a) zwiększona ilość tematów do wyboru (5 z historii, 3 z wiedzy o społeczeństwie) b) zmiana sposobu oceniania (ocenianie holistyczne, inna punktacja, w przypadku zadań opartych na materiale źródłowym uściślenie obowiązku wykorzystania wszystkich źródeł) 4. Jeszcze większy nacisk położony został na prawidłową interpretację poleceń przekazanych w postaci czasowników operacyjnych

29 Analiza nowych arkuszy maturalnych z historii i wiedzy o społeczeństwie z maja 2015 r. Najważniejsze różnice między starym a nowym arkuszem: 5. W nowych arkuszach maturalnych nie ma niektórych popularnych w poprzednich latach typów zadań. Brak zadań jednoznacznie sprawdzających wiedzę: Tabela chronologiczna (zaznacz wydarzenie najwcześniejsze i najpóźniejsze) Zadanie wielokrotnego wyboru Zadanie na dobieranie podpisów pod ilustracjami (np. określ epokę, styl architektoniczny itp.) Nadaj tytuł mapie Zadanie na dobieranie w postaci tabeli Autonomiczne zadania typu prawda fałsz Zadania oparte na zestawie wykresów, diagramów, tabel (WOS)

30 Arkusz maturalny z historii 22 zadania (zadanie nr 22 x 5) 6 zadań opartych na 1 materiale źródłowym, 14 zadań opartych na 2 materiałach źródłowych, 1 zadanie oparte na 3 materiałach źródłowych. Spośród 5 tematów do wyboru w zadaniu nr 22, 2 oparte na materiale źródłowym (po 4 źródła). Rodzaje źródeł wykorzystanych w zadaniach: - 21 źródeł pisanych - 15 źródeł ikonograficznych - 5 źródeł statystycznych - 4 źródła kartograficzne

31 Historia przykłady zadań Zadanie 4. (0 3) Źródło: Konny portret króla Władysława Jagiełły, fresk z kaplicy Świętej Trójcy na zamku w Lublinie, 1418 r. Wyjaśnij wymowę ideową fresku, interpretując jego elementy graficzne....

32 Historia przykłady zadań Zadanie 7. (0 1) Źródło: Fragment obrazu Taniec śmierci z kościoła oo. bernardynów w Krakowie Udowodnij tezę o związku ideologii sarmackiej z treścią przedstawionej ilustracji.

33 Historia przykłady zadań Zadanie 11. (0 2) Źródło 1. Fragment pracy francuskiego historyka Rozpoczęta w 1808 wojna [...] zakończyła się pięć lat później odwrotem armii francuskiej. Wydarzenia te drążyły cały system, [...] podsycając ośmielone ludowym powstaniem na Półwyspie Iberyjskim najróżniejsze nacjonalizmy, mobilizując setki tysięcy ludzi w czasie, gdy Wielka Armia zapuszczała się w głąb rosyjskich stepów [ ]. Źródło 2. Karykatura z pierwszej połowy XIX w. Czy treść rysunku satyrycznego ukazuje polityczne konsekwencje wydarzeń, o których mowa w tekście? Odpowiedź uzasadnij, interpretując elementy rysunku.

34 Arkusz maturalny z wiedzy o społeczeństwie 40 zadań (zadanie nr 40 x 3) 17 zadań opartych na 1 materiale źródłowym, 5 zadań opartych na 2 materiałach źródłowych. W 4 przypadkach 1 materiał źródłowy służył do realizacji 2 zadań, w 1 przypadku 1 materiał źródłowy służył do realizacji 3 zadań. W 1 przypadku 2 materiały źródłowe służyły do realizacji 2 zadań. Rodzaje źródeł wykorzystanych w zadaniach: - 23 źródła pisane - 8 źródeł ikonograficznych - 3 źródła statystyczne - 3 źródła kartograficzne

35 Wos przykłady zadań Mapa Polski z odsetkiem niepracujących osób w wieku produkcyjnym zdolnych do pracy i gotowych do jej podjęcia w 2012 roku (według województw i podregionów) Zadanie 10. (0 1) Podaj nazwę współczynnika społeczno-ekonomicznego zilustrowanego na mapie. Zadanie 11. (0 1) Podaj nazwy wyłącznie tych województw, w których przedstawiony odsetek niepracujących we wszystkich podregionach mieści się w takim samym przedziale.

36 Wos przykłady zadań Zadanie 12. (0 1) Podaj nazwę mniejszości narodowej, której dotyczą materiały źródłowe. Tablica z nazwą miejscowości oraz fragment mapy jednego z województw Polski

37 Wos przykłady zadań Zadanie 13. (0 2) Uzupełnij tabelę do każdego opisu konfliktu dopisz nazwę właściwego państwa i numer, którym oznaczono je na mapie. Opis A. W tym państwie doszło na początku lat 90. XX wieku do konfliktów etnicznychw autonomicznych jednostkach terytorialnych Osetii Południowej i Abchazji.Z rosyjską pomocą ogłosiły one niepodległość, która w 2008 roku została uznana przez Moskwę. Opis B. W tym państwie na przestrzeni ostatnich 35 lat dwukrotnie interweniowały obce siły zbrojne. Zarówno w okresie wojny domowej, jak i walk partyzanckich konflikt w nim miał charakter światopoglądowy (np. mudżahedini komuniści, działalność talibów) oraz etniczny (np. Pasztuni Uzbecy). Opis C. W tym państwie konflikty społeczne miały wymiar etniczny (Arabowie Kurdowie), religijny (sunnici szyici) oraz związany z dyktaturą przywódców partii Baas. Po obcej interwencji wprowadzono zasadę reprezentacji religijnej i etnicznej w organach władzy.

38 Wos przykłady zadań Zadanie 33. (0 1) Na podstawie materiału źródłowego oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F jeśli jest fałszywa. A. Paragon zawiera informację o stawce podatku CIT, którą objęte są przewozy pasażerskie. P F B. Przejazdy pojazdami komunikacji publicznej objęte są obniżoną stawką podatku VAT. P F C. Ulga w podatku PIT za przejazdy pojazdami komunikacji publicznej wynosi 20%. P F

39 Arkusz maturalny z historii Czasowniki operacyjne wykorzystane w zadaniach nr 1-21: Podaj (Podaj, wskaż) 10 Wyjaśnij 8 (Rozstrzygnij) 5 Uzasadnij 7 Udowodnij - 4 Oceń 2 Porównaj 1 Czasowniki operacyjne wykorzystane w zadaniu nr 22: 1 temat: scharakteryzuj (rozstrzygnij, oceń) 2 temat: wyjaśnij 3 temat: rozstrzygnij, uzasadnij 4 temat: rozstrzygnij, uzasadnij 5 temat: scharakteryzuj (rozstrzygnij, oceń)

40 Arkusz maturalny z wiedzy o społeczeństwie Czasowniki operacyjne wykorzystane w zadaniach nr 1-39: Podaj (Podaj, wskaż, wymień, zaznacz, uzupełnij, przedstaw, dopisz) 29 Wyjaśnij 1 (Rozstrzygnij) 7 Uzasadnij 1 Oceń 3 Czasowniki operacyjne wykorzystane w zadaniu nr 40: 1 temat: scharakteryzuj 2 temat: scharakteryzuj 3 temat: porównaj

41 Czy system punktowania zadań mógł mieć wpływ na wyniki maturzystów z wiedzy o społeczeństwie? Na 39 zadań krótkiej odpowiedzi aż 31 było wycenione na 1 pkt. Spośród tych 31 zadań w 20 zadaniach obowiązywała zasada 1 punkt za 1 element, w 7 zadaniach: 1 pkt za 2 elementy, w 3 zadaniach: 1 pkt za 3 elementy (P-F), w 1 zadaniu: 1 pkt za 5 elementów (wskazanie zdań zawierających wyłącznie fakty). Zaledwie 8 zadań zostało wycenionych na więcej niż 1 punkt (7 zadań za 2 punkty i 1 zadanie za 3 punkty). Wniosek: System punktowania zadań nie różnił się od systemów stosowanych w arkuszach maturalnych w poprzednich latach. Maturzysta (podobnie, jak w poprzednich latach) miał szansę uzbierać pojedyncze punkty w dużej ilości zadań.