P R O G N O Z A O D D Z I A Ł Y W A N I A N A Ś R O D O W I S K O

Transkrypt

1 P R O G N O Z A O D D Z I A Ł Y W A N I A N A Ś R O D O W I S K O DLA POTRZEB ZMIANY MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO Gmina Sochocin Południe Ciechanów, październik 2013 rok

2 2 Spis treści WSTĘP Informacja o zawartości, głównych celach projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gmina Sochocin - Południe oraz jego powiązania z innymi dokumentami Informacja o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy Propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gmina Sochocin Południe oraz częstotliwości jej przeprowadzania Istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu Charakterystyka stanu i funkcjonowania środowiska Potencjalne zmiany środowiska w przypadku braku realizacji zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gmina Sochocin Południe Stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym i krajowym oraz sposoby ich realizacji w projekcie planu Przewidywane znaczące oddziaływania Informacja o transgranicznym oddziaływaniu na środowisko Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko Rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych - biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność ) Streszczenie w języku niespecjalistycznym tuuuuuuu Podstawa prawna i wykorzystane materiały... 54

3 3 WSTĘP Celem niniejszego opracowania jest miedzy innymi określenie i ocena skutków wpływu ustaleń zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gmina Sochocin Południe na środowisko przyrodnicze i warunki życia ludzi w aspekcie ekorozwoju. Zakres przestrzenny prognozy oddziaływania na środowisko obejmuje tereny położone w południowej części gminy Sochocin, które szczegółowo określone zostały w uchwale Nr XVIII/152/2012 Rady Gminy Sochocin z dnia 19 grudnia 2012 roku 1. Uwzględnia również powiązania z sąsiednimi terenami (gmina Płońsk, gmina Joniec) w zakresie: - zasobów i walorów przyrodniczych, - ciągłości powiązań ekologicznych, - jakości poszczególnych komponentów środowiska. Szczegółowy zakres zagadnień, które powinna zawierać prognoza oddziaływania na środowisko określa art. 51 ust. 2 ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Dotyczy to wszystkich projektów dokumentów planistycznych także miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, dla których obecnie nie ma już odrębnych uregulowań w tym zakresie. Niniejsze opracowanie: 1) zawiera: a) informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami, b) informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy, c) propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania, d) informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko, e) streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym; 2) określa, analizuje i ocenia: a) istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu, b) stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem, 1 Uchwała Nr XVIII/152/2012 Rady Gminy Sochocin z dnia 19 grudnia 2012 roku w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gmina Sochocin Południe dla terenów położonych we wsiach: Biele, Drożdżyn, Gromadzyn, Kołoząb, Milewo, Niewikla, Ślepowrony, Wierzbówiec i Żelechy.

4 4 c) istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, d) cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu, e) przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko, a w szczególności na: różnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki, dobra materialne, z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy; 3) przedstawia: a) rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, b) biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru - rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy. Zakres i stopień szczegółowości opracowania został uzgodniony z określonymi ustawowo organami. Dla projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego organami uzgadniającymi są regionalny dyrektor ochrony środowiska i państwowy powiatowy inspektor sanitarny. Uzgodnienia dla zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gmina Sochocin Południe wydane zostały przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie (pismo znak: WOOŚ- I ARM z 14 października 2013 r.) i przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Płońsku.

5 5 1. Informacja o zawartości, głównych celach projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gmina Sochocin - Południe oraz jego powiązania z innymi dokumentami Projekt zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gmina Sochocin Południe (projekt planu) obejmuje teren o powierzchni około 72 ha. Sporządzany jest w związku z uchwałą Nr XVIII/152/2012 Rady Gminy Sochocin z dnia 19 grudnia 2012 roku w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gmina Sochocin Południe dla terenów położonych we wsiach: Biele, Drożdżyn, Gromadzyn, Kołoząb, Milewo, Niewikla, Ślepowrony, Wierzbówiec i Żelechy. Projekt planu obejmuje: - część tekstową, stanowiącą treść uchwały (projektu planu), która składa się z czterech rozdziałów: I. Ustalenia ogólne; II. Ustalenia dotyczące całego obszaru objętego planem; III. Ustalenia szczegółowe dotyczące wyznaczonych terenów: 1. Biele, 2. Drożdżyn, 3. Gromadzyn, 4. Kołoząb, 5. Milewo, 6. Niewikla, 7. Ślepowrony, 8. Wierzbówiec, 9. Żelechy. IV. Ustalenia końcowe. - część graficzną, na którą składa się 15 rysunków w skali 1:2 000, - rozstrzygnięcie o sposobie rozpatrzenia uwag wniesionych do projektu planu, - rozstrzygnięcia dotyczące sposobu realizacji zapisanych w planie inwestycji z zakresu infrastruktury technicznej, które należą do zadań własnych gminy oraz zasady ich finansowania. Celem sporządzenia planu jest stworzenie warunków dla aktywizacji społecznogospodarczej gminy Sochocin, umożliwienie zmiany dotychczasowego sposobu zagospodarowania terenu oraz określenie (zgodnie z 4. Uchwały projektu planu): - przeznaczenia terenów oraz linii rozgraniczających tereny o różnym przeznaczeniu lub różnych zasadach zagospodarowania; - zasad ochrony i kształtowania ładu przestrzennego; - wymagań wynikających z potrzeb kształtowania przestrzeni publicznych;

6 6 - zasad ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego; - zasad ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków; - parametrów i wskaźników kształtowania zabudowy i zagospodarowania terenu, w tym linii zabudowy, gabarytów obiektów i wskaźników intensywności zabudowy; - szczegółowych zasad i warunków scalania i podziału nieruchomości; - granic i sposobów zagospodarowania terenów podlegających ochronie, ustalonych na podstawie odrębnych przepisów, a także obszarów szczególnego zagrożenia powodzią; - szczególnych warunków zagospodarowania terenów oraz ograniczenia w ich użytkowaniu, w tym zakaz zabudowy; - zasad modernizacji, rozbudowy i budowy systemów komunikacji i infrastruktury technicznej; - sposobu i terminów tymczasowego zagospodarowania, urządzania i użytkowania terenów; - stawek procentowych, na podstawie których ustala się jednorazową opłatę z tytułu wzrostu wartości nieruchomości na skutek uchwalenia planu (zgodnie z art. 36, ust 4 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym). Podstawą merytoryczną rozwiązań funkcjonalno-przestrzennych oraz innych ustaleń zawartych w projekcie planu, z punktu widzenia stanu i funkcjonowania środowiska, jego wrażliwości i odporności na degradację, zdolności do regeneracji walorów i zasobów było opracowanie ekofizjograficzne. Rozpoznanie uwarunkowań przyrodniczych realizacji określonych funkcji przestrzeni możliwe było również dzięki szczegółowej wizji terenowej. W procesie przygotowywania projektu planu uwzględnione zostały również dokumenty planistyczno-programowe. Są to przede wszystkim następujące dokumenty gminne: 1. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sochocin przyjęte uchwałą Rady Gminy Sochocin przyjęte zostało uchwałą Rady Gminy Sochocin Nr XV/78/2000 z dnia 22 września 2000 roku i zmienione uchwałą Rady Gminy Sochocin Nr IV/25/2007 z dnia 31 stycznia 2007 roku. Wielokierunkowe rozpoznanie uwarunkowań rozwoju gminy pozwoliło na identyfikację grup problemów wymagających rozwiązania, które sformułowano jako cele rozwoju gminy. Jako główny cel rozwoju gminy przyjęto: Osiągnięcie wszechstronnego rozwoju obszaru zapewniającego poprawę życia mieszkańców, ograniczenie strefy ubóstwa i bezrobocia, przy zachowaniu równowagi między aktywnością gospodarczą a ochroną środowiska przyrodniczego i kulturowego, poszanowaniem zasobów z uwagi na ich ograniczoność. Osiągnięcie założonego celu głównego wymaga zachowania właściwych relacji między celami szczegółowymi, którymi są: cele ekonomiczne wyrażające się w kształtowaniu sfery ekonomicznej życia społeczności lokalnej, tworzeniu mechanizmów stymulujących wszechstronny rozwój gospodarczy gminy;

7 7 cele społeczne ukierunkowane na prawidłowe kształtowanie struktury przestrzennej mającej wpływ na warunki zamieszkania, pracy, obsługi i wypoczynku mieszkańców; cele przyrodnicze związane z zachowaniem i rehabilitacją wartości przyrodniczych środowiska, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów i obiektów prawnie chronionych; cele kulturowe skupiające się na zachowaniu resztek dziedzictwa kulturowego, ochronie zabytkowych obiektów architektonicznych i układów urbanistycznych, eksponowaniu wartości kulturowych; cele przestrzenne polegające na wprowadzaniu ładu w zabudowie wsi, propagowaniu wzorców dobrej architektury nawiązujących do tradycji lokalnych, wprowadzaniu materiałów budowlanych harmonizujących z krajobrazem, podnoszeniu estetyki pojedynczych zagród; zagospodarowanie przestrzenne powinno być ukierunkowane na odtwarzanie i przekształcanie przestrzeni już użytkowanych, któremu powinno towarzyszyć zmniejszanie ujemnego oddziaływania na środowisko przyrodnicze. Szczególnie ważnym elementem jest uwzględnienie terenów zielonych w kształtowaniu środowiska zabudowanego. W dostosowaniu do pełnionych zadań, studium składa się z dwóch części: część I - Uwarunkowania i diagnoza stanu zagospodarowania przestrzennego gminy; część II - Kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy. 2. Program ochrony środowiska gminy Sochocin sporządzony w 2004 roku zawiera diagnozę stanu środowiska i tendencje jego przekształceń w gminie Sochocin, cele ekologiczne, rodzaje i kierunki działań, priorytety ekologiczne, a także zestawienia zadań do realizacji wraz z określeniem środków niezbędnych do osiągnięcia celów. Program opracowany został na lata i jest zgodny z Polityką ekologiczną państwa na lata z uwzględnieniem perspektyw na lata , wojewódzkim programem ochrony środowiska oraz powiatowym programem ochrony środowiska. Zawiera cele krótkookresowe: do realizowania w latach oraz długookresowe: do realizowania w latach Monitorowanie zmian zachodzących w gminie odbywać się będzie poprzez regularne ocenianie stopnia jego realizacji w odniesieniu do stopnia realizacji założonych działań, przyjętych celów, a także ustalania rozbieżności pomiędzy założonymi celami i działaniami a ich wykonaniem. Monitoring ma istotne znaczenie informacyjne ale głównym jego celem jest usprawnienie procesów zarządzania Programem. Zarządzanie to dotyczy zarówno działań bieżących jak i okresowo dokonywanych ocen i aktualizacji celów i priorytetów.

8 8 System monitoringu Programu składa się z monitoringu społecznego (odczucia i skutki) oraz monitoringu środowiska (realizowanego przez Wojewódzką Inspektorat Ochrony Środowiska przy udziale innych jednostek organizacyjnych i naukowo badawczych) oraz monitoringu Programu (realizowanego przy pomocy systemu mierników jego efektywności: tj. mierników ekonomicznych - związanych z procesem finansowania inwestycji ochrony środowiska, mierników ekologicznych - określających stan środowiska i jego zmiany oraz mierników społecznych - np. udział społeczeństwa w działaniach związanych z ochroną środowiska). Wyniki oceny osiągnięcia celów ekologicznych, stopnia realizacji zadań są podstawą zarządzania Programem w aspekcie aktualizacji celów, modyfikacji mechanizmów niezbędnych do realizacji poszczególnych zadań. W monitoringu osiągania celów ekologicznych wykorzystuje się wyniki monitoringu środowiska oraz oceny porównawcze skali osiągnięć z osiągnięciami planowanymi. 3. Strategia rozwoju gminy Sochocin na lata jest wykładnią priorytetów, jakimi powinien kierować się samorząd lokalny przy podejmowaniu istotnych decyzji i planowaniu budżetu gminy do 2015 roku. Dokument ten uwzględnia uwarunkowania i szanse, które wynikają ze wstąpienia Polski do Unii Europejskiej i które pozwolą na przekształcenie gminy Sochocin w dobrze funkcjonującą gminę na poziomie europejskim. Punktem wyjścia dla opracowania Strategii były uwarunkowania rozwoju gminy, z jej słabymi i mocnymi stronami oraz wynikającymi z nich szansami i zagrożeniami. Przeprowadzone analizy były pomocne do określenia misji gminy odpowiadającej potrzebom i aspiracjom jej mieszkańców, która została sformułowana następująco: Poprawa jakości życia mieszkańców gminy Sochocin poprzez społeczno gospodarczy i przestrzenny rozwój gminy. Określając misję gminy wskazano cztery cele strategiczne dla wyznaczonych polityk (Polityka społeczna - Cel 1. Sochocin gminą wysokiego poziomu życia mieszkańców; Polityka gospodarcza - Cel 2. Sochocin gminą stabilnej gospodarki; Polityka ekologiczna - Cel 3. Sochocin gminą przyjazną dla środowiska; Polityka przestrzenna - Cel 4. Sochocin gminą planowego rozwoju przestrzennego) oraz i cele operacyjne, które wiążą się ze sobą i uzupełniają w ramach obszarów strategicznych: Tak określoną wizję rozwoju gminy należy traktować jako proces rozwojowy, przyczyniający się do wzrostu konkurencyjności i rangi gminy przede wszystkim w otoczeniu regionalnym i krajowym. Przyszłość gminy Sochocin w nowej sytuacji społeczno-gospodarczej kraju (po wstąpieniu do Unii Europejskiej), w dużym stopniu uzależniona będzie od jej mieszkańców. Wiedza, umiejętności, kreatywność i przedsiębiorczość społeczności lokalnej mają coraz większy udział w stymulowaniu rozwoju gospodarczego.

9 9 Jedną z podstawowych przesłanek umożliwiających realizację Strategii jest określenie źródeł ich finansowania, którymi będą środki pochodzące z budżetu oraz środki pozabudżetowe (np. pozyskane z Europejskiego Funduszu Społecznego, Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego, Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata ). Ważnym narzędziem realizacji Strategii będzie Plan Rozwoju Lokalnego, stanowiący jednocześnie formalny wymóg wobec jednostek aplikujących o dofinansowanie projektów z Funduszy Strukturalnych. Inicjując działania mające na celu osiągnięcie wytyczonych w Strategii celów, należy systematycznie gromadzić informacje o efektach ich realizacji i skuteczności zastosowanych instrumentów. 4. Lokalny plan rozwoju gminy Sochocin na lata jest po Strategii rozwoju gminy Sochocin na lata drugim dokumentem programującym. Potrzeba jego opracowania, dla wszystkich beneficjentów starających się o środki z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, wynika z Uzupełnienia Zintegrowanego Programu Rozwoju Regionalnego. W Lokalnym planie rozwoju zostały określone trzy przekrojowe kierunki rozwoju (1. Rozwój rolnictwa i innych alternatywnych źródeł dochodu; 2. Rozwój infrastruktury technicznej ze szczególnym uwzględnieniem działań na rzecz poprawy środowiska naturalnego; 3. Rozwój infrastruktury społecznej, turystyki i kultury), które dotyczą wszystkich ważnych obszarów życia gminy i które składają się na realizację wytyczonych w Strategii celów. Każdy z tych kierunków rozwoju wpisuje się w każdy z poszczególnych pięciu celów strategicznych (wytyczone kierunki obejmują wszystkie cele określone w Strategii rozwoju gminy Sochocin na lata ). Dla każdego z nich zidentyfikowane zostały problemy i poszczególne zadania (a także sposób ich wdrażania), które następnie stanowiły podstawę do określenia konkretnych projektów, których realizacja powinna przyczynić się do rozwoju gminy Sochocin - gminy o nowoczesnym rolnictwie, czystym środowisku naturalnym, gdzie człowiek i przyroda wzajemnie się uzupełniają. Lokalny Plan Rozwoju Gminy Sochocin na lata będzie służył jako punkt odniesienia dla działań o charakterze rozwojowym, podejmowanych wyłącznie ze środków własnych, jak również pozwoli określić wysokość interwencji z funduszy unijnych. Będzie pomocny w ubieganiu się o środki finansowe z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej, dlatego jego ważną częścią jest system finansowania zadań w obecnym okresie programowania Unii Europejskiej. W procesie przygotowywania projektu planu uwzględnione zostały również powiatowe dokumenty planistyczno-programowe: 1. Strategia rozwoju powiatu płońskiego stanowi podstawę racjonalnej polityki i działalności rozwojowej powiatu płońskiego.

10 10 Dokument składa się z trzech części: Część I - Opis sytuacji istniejącej - zawiera szeroką analizę uwarunkowań w sferze przyrodniczej, społecznej i gospodarczej; Część II - Uwarunkowania rozwoju - Analiza SWOT określa możliwości rozwoju powiatu; Część III - Cele formułuje strategiczne cele powiatu płońskiego. W zakresie ochrony środowiska przyjęte zostały następujące cele: dbałość o utrzymanie i poprawę stanu naturalnego środowiska, oszczędne gospodarowanie zasobami, wspieranie technologii przyjaznych środowisku oraz propagowanie ekologicznego stylu produkcji i konsumpcji. 2. Program ochrony środowiska wraz z planem gospodarki odpadami w powiecie płońskim do 2011 r. określa priorytety i działania zmierzające do realizacji misji sformułowanej następująco: Zarządzanie środowiskiem szansą zrównoważonego rozwoju powiatu płońskiego. Dokument stanowi również podstawę realizacji strategicznych działań z zakresu ochrony środowiska naturalnego i gospodarki odpadami na obszarze powiatu płońskiego. Jest źródłem informacji o przyrodniczych uwarunkowaniach powiatu jak i wskazówką kierunku sporządzania gminnych programów ochrony środowiska i planów gospodarki odpadami 2. Program zawiera zadania dla dwóch etapów: tj. zadania realizowane w latach oraz realizowane do roku Określone w Programie główne priorytety ekologiczne powiatu (zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska naturalnego, ochrona wód i racjonalna gospodarka ściekowa, kształtowanie krajobrazu leśnego, zapobieganie i przeciwdziałanie zagrożeniom ekologicznym i zgodna z prawem gospodarka odpadami, edukacja ekologiczna, zrównoważony rozwój gospodarczy) oraz przyporządkowane im działania zostały uwzględnione zarówno w ustaleniach dotyczących całego obszaru objętego planem jak i (pośrednio) w ustaleniach szczegółowych dotyczących wyznaczonych terenów. Realizacja przyjętych w Programie celów umożliwi harmonijny rozwój społeczno- gospodarczy powiatu płońskiego oraz stworzy warunki do poprawy jakości życia i zrównoważonego rozwoju. Z wojewódzkich dokumentów planistyczno-programowych uwzględnione zostały: 1. Strategia rozwoju województwa mazowieckiego do roku 2020, stanowiąca aktualizację Strategii z roku 2001, uchwalona została przez Sejmik Województwa Mazowieckiego 29 maja 2006 r. uchwałą Nr 78/06 (obecnie dokument kolejny raz jest aktualizowany). 2 Nowe regulacje prawne (ustawa z dnia 1 lipca 2011 roku o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw) ograniczają sporządzanie planów gospodarki odpadami do poziomu krajowego i wojewódzkiego.

11 11 W Strategii znajdują się zapisy celów i kierunki działań uwzględniające zmiany zewnętrznych i wewnętrznych uwarunkowań rozwoju regionu, a także determinanty unijnej i krajowej polityki regionalnej. Strategia konstytuuje działania podejmowane przez władze województwa, jest też ważnym punktem odniesienia dla powstających na poziomie województwa dokumentów programowych i planistycznych, w tym regionalnego programu operacyjnego, strategii sektorowych, programów, planów i działań. W wyniku zmiany sytuacji społeczno-gospodarczej oraz uwarunkowań prowadzenia polityki rozwoju, zaistniała konieczność aktualizacji tego dokumentu. Projekt zaktualizowanej Strategii rozwoju województwa mazowieckiego do 2030 roku przeszedł już etap konsultacji społecznych i zgodnie z harmonogramem prac został skierowany pod obrady komisji sejmikowych. 3 Dokument został opracowany zgodnie z ustawą o samorządzie województwa oraz ustawą o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. 2. Program ochrony środowiska województwa mazowieckiego na lata z uwzględnieniem perspektywy do 2018 roku stanowi aktualizację dokumentu z 2007 roku. Przyjęty został przez Sejmik Województwa Mazowieckiego Uchwałą Nr 104/12 z dnia 13 kwietnia 2012 roku. Jest to już trzeci program ochrony środowiska jaki został opracowany dla Mazowsza. Program uwzględnia najważniejsze uwarunkowania środowiskowe wynikające z opracowań strategicznych, określa konieczne przedsięwzięcia oraz szacunkowe koszty niezbędne do ich wykonania, wskazuje realizatorów poszczególnych działań, a tym samym stanowi politykę ekologiczną województwa mazowieckiego. Sporządzony został w układzie zbliżonym do układu Polityki ekologicznej państwa w latach z perspektywą do roku Program jest spójny z nadrzędnym dokumentem wytyczającym cele i kierunki działań w zakresie polityki ekologicznej województwa jakim jest strategia rozwoju województwa i stanowi jej uszczegółowienie w odniesieniu do zagadnień środowiskowych. 3. Program zwiększania lesistości dla województwa mazowieckiego do roku 2020 uchwalony został przez Sejmik Województwa Mazowieckiego w dniu 19 lutego 2007 roku uchwałą Nr 18/07. Wdrożenie Programu przyczyni się do osiągnięcia wskaźnika lesistości Mazowsza do ok. 25% w 2020 r. Program stanowi cenny materiał wyjściowy do rozpoznania uwarunkowań przyrodniczych i społeczno gospodarczych, nakreśla docelową wizję systemu obszarów leśnych regionu, a także wskazuje konkretną przestrzeń, w obrębie której samorządy gminne mogłyby i powinny rozważać zmiany przeznaczenia gruntów w tym kierunku. 3 Sejmik Województwa Mazowieckiego, na posiedzeniu 9 września 2013 roku skierował do dalszych prac projekt zaktualizowanej Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2030 roku -

12 12 2. Informacja o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy Podstawowym celem niniejszej prognozy jest określenie wpływu, na środowisko przyrodnicze oraz na zdrowie i warunki życia ludzi, realizacji ustaleń projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gmina Sochocin Południe sporządzanego dla terenów położonych we wsiach: Biele, Drożdżyn, Gromadzyn, Kołoząb, Milewo, Niewikla, Ślepowrony, Wierzbówiec i Żelechy, określonych w uchwale Nr XVIII/152/2012 Rady Gminy Sochocin z dnia 19 grudnia 2012 roku w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Sochocin. W prognozie, opracowywanej równocześnie z projektem planu, zastosowano przede wszystkim metodę opisową, którą wykorzystano analizując głównie stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem. Stan środowiska w wielu przypadkach odniesiono do poziomu gminy Sochocin i powiatu płońskiego przy wykorzystaniu dostępnych danych statystycznych 4. Przy ocenie możliwych przemian elementów środowiska założono pełną realizację ustaleń planu. Przy sporządzaniu prognozy jako stan odniesienia przyjęto charakterystykę stanu i funkcjonowania środowiska przyrodniczego, zgodnie ze sporządzonym wcześniej opracowaniem ekofizjograficznym 5. Prognoza oddziaływania projektu planu na środowisko opiera się na założeniu, iż procesy zachodzące obecnie w środowisku będą dalej występować - może zmienić się jedynie ich intensywność. W punkcie 8. prognozy przeprowadzona została ocena potencjalnego oddziaływania na komponenty środowiska przyrodniczego i zasoby kulturowe. Dotyczy ona terenu objętego projektem planu jak również terenów sąsiednich. Ze względu na ogólny charakter ustaleń planu oraz nieokreślony (prawdopodobnie odległy) horyzont czasowy ich realizacji, wykonanie oceny o dużej szczegółowości byłoby bardzo utrudnione jak i obciążone poważnym błędem. Prognozowane skutki przedstawiają powiązania przyczynowo-skutkowe projektowanych zamierzeń inwestycyjnych, wynikających z realizacji określonych w projekcie planu, funkcji terenu. 4 Większość zamieszczonych w prognozie danych statystycznych pochodzi z Głównego Urzędu Statystycznego, Banku Danych Lokalnych (BDL). 5 Opracowanie ekofizjograficzne jest dokumentacją sporządzaną przed przystąpieniem do prac planistycznych i ma służyć uwzględnieniu uwarunkowań przyrodniczych w konstruowaniu planu zagospodarowania przestrzennego w celu zapewnienia trwałości podstawowych procesów przyrodniczych oraz odnawialności zasobów środowiska. Informacje zawarte w opracowaniu ekofizjograficznym stanowią istotną część danych wejściowych do planów zagospodarowania przestrzennego różnych szczebli i powinny być wykorzystywane na etapie tworzenia koncepcji planu tj. do kształtowania struktury funkcjonalno-przestrzennej obszaru objętego planem.

13 13 3. Propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gmina Sochocin Południe oraz częstotliwości jej przeprowadzania Po uchwaleniu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego sporządzanego Gmina Sochocin Południe dla terenów położonych we wsiach: Biele, Drożdżyn, Gromadzyn, Kołoząb, Milewo, Niewikla, Ślepowrony, Wierzbówiec i Żelechy, który jest aktem prawa miejscowego, sukcesywnie następować będą zmiany w zagospodarowaniu przestrzennym. Ponieważ projekt planu zawiera szereg ustaleń minimalizujących negatywny jego wpływ (m.in. Zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego w Rozdziale II. Ustalenia dotyczące całego obszaru objętego planem), nie przewiduje się potrzeby wykonywania szczegółowej analizy skutków jego realizacji w zakresie oddziaływania na środowisko. Szczególnie istotny dla utrzymania aktualnego stanu środowiska jest zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, określonych w przepisach odrębnych, za wyjątkiem dróg oraz sieci i urządzeń infrastruktury technicznej. Skutki realizacji ustaleń projektu planu można analizować bezpośrednio poprzez rejestrowanie wniosków dotyczących sporządzenia zmiany już uchwalonego planu, w zakresie obszaru jak i funkcji, których dotyczyłaby proponowana zmiana. Prowadzenie obserwacji w zakresie zrealizowanych i planowanych przedsięwzięć umożliwi śledzenie zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy Sochocin. W dalszej perspektywie czasowej istotne byłoby również prowadzenie obserwacji dotyczących: - jakości poszczególnych komponentów środowiska: powietrza, wody, gleby, klimatu akustycznego - w oparciu o dane uzyskane z państwowego monitoringu środowiska użytkowania gruntów - cyklicznie przy sporządzaniu oceny aktualności planów miejscowych tj. przynajmniej 1 raz na 4 lata 6, - realizacji infrastruktury ochrony środowiska, zwłaszcza infrastruktury w zakresie gospodarki ściekowej (ewidencja zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków). 6 Zgodnie z art. 32 ust. 1i ust. 2 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w celu oceny aktualności studium i planów miejscowych wójt, burmistrz albo prezydent miasta dokonuje analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy, ocenia postępy w opracowywaniu planów miejscowych i opracowuje wieloletnie programy ich sporządzania w nawiązaniu do ustaleń studium, z uwzględnieniem decyzji zamieszczonych w rejestrach oraz wniosków w sprawie sporządzenia lub zmiany planu miejscowego. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta przekazuje radzie gminy wyniki z tych analiz, po uzyskaniu opinii gminnej lub innej właściwej komisji urbanistyczno-architektonicznej, co najmniej raz w czasie kadencji rady.

14 14 4. Istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu 4.1. Charakterystyka stanu i funkcjonowania środowiska Wykonane, na etapie przystąpienia do sporządzenia projektu planu, opracowanie ekofizjograficzne 7 zawiera szczegółowy opis stanu i funkcjonowania środowiska przyrodniczego na obszarze objętym planem oraz w odniesieniu do niektórych komponentów środowiska również na terenach sąsiednich. W prognozie przeprowadzono przede wszystkim analizę zjawisk i tendencji, które były pomocne w prognozowaniu stanu środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem. Mimo, iż obszar objęty planem to obszar o stosunkowo małej powierzchni (łącznie około 72 ha) to w jego granicach widoczne jest i hipsometryczne i genetyczne zróżnicowanie form rzeźby terenu. Zróżnicowanie to wynika z rozmieszczenia przestrzennego poszczególnych terenów w obrębie różnych jednostek geomorfologicznych. Tereny objęte planem położone są w różnych częściach wsi: Biele, Drożdżyn, Gromadzyn, Kołoząb, Milewo, Niewikla, Ślepowrony, Wierzbówiec i Żelechy. Od północy obszar ten ograniczony jest doliną rzeki Raciążnicy, od wschodu doliną rzeki Wkry, której towarzyszy taras zalewowy oraz taras nadzalewowy z erozyjnymi zboczami doliny. Przeważającą część powierzchni obrębów zajmuje płaska równina morenowa położona w przewadze na wysokości m n.p.m. Jest to jednostka geomorfologiczna charakteryzująca się spadkami nie przekraczającymi 5 o. W pasie terenu przebiegającym wzdłuż doliny rzeki Płonki (w większości ciągnącym się wzdłuż prawego brzegu rzeki) widoczne jest erozyjne obniżenie partii równiny morenowej w formie doliny o szerokości do około 2 km, opadającej w kierunku tej rzeki. Geneza tego obniżenia, które wykorzystała Płonka wycinając swoją dolinę, wiąże się z przepływem wód roztopowych lądolodu, które miało miejsce na północ od analizowanego terenu. W efekcie tego procesu, utworzyła się płaska powierzchnia tarasu zalewowego o szerokości dochodzącej do 300 m, ograniczona kilkumetrowymi krawędziami erozyjnymi tarasów wyższych. W powierzchnię równiny wcięte są również drugorzędne dolinki erozyjne o przebiegu w większości zbliżonym do równoleżnikowego. Generalnie spadek i ukształtowanie terenu nie stwarzają ograniczeń w sposobie użytkowania i zagospodarowania przestrzennego terenów położonych w obrębie tarasu nadzalewowego i równiny morenowej. 7 Zakres opracowania ekofizjograficznego reguluje Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 roku w sprawie opracowań ekofizjograficznych.

15 15 Ograniczenia w zagospodarowaniu wynikają z występowania obszarów zagrożonych powodzią o prawdopodobieństwie wystąpienia 1% tj. raz na 100 lat zidentyfikowanych w dolinie rzeki Wkry i Płonki 8 oraz wysokiego poziomu wód gruntowych w obrębie tarasu nadzalewowego. W wielu przypadkach wody te, występujące w piaskach lub piaszczystych przewarstwieniach wśród mułków, stabilizują się płycej niż 2 m p.p.t. Występowanie pierwszego, przypowierzchniowego poziomu wód gruntowych 9 oraz jego zasobność i głębokość występowania uzależnione jest od budowy geologicznej i rzeźby terenu. Jest to warstwa wodonośna bardzo zmienna i nieciągła. Dla osadnictwa najbardziej przydatne są tereny lekko nachylone stwarzające dobre warunki spływu wód atmosferycznych. Zróżnicowane stosunki wodne oraz różny skład mechaniczny gruntów ma wpływ na znaczne zróżnicowanie typów i gatunków gleb występujących na analizowanym terenie. Gleby wykształcone zostały z czwartorzędowych plejstoceńskich piasków i glin oraz holoceńskich utworów deluwialnych, rzecznych i bagiennych. Wykorzystywane są przede wszystkim na potrzeby rolnictwa, które jest wiodącym działem gospodarki w gminie. Użytki rolne zajmują ogółem ha, co stanowi 66,8% 10 powierzchni gminy. Udział użytków rolnych w powierzchni ogółem analizowanych obrębów geodezyjnych (Biele, Drożdżyn, Gromadzyn, Kołoząb, Milewo, Niewikla, Ślepowrony, Wierzbówiec i Żelechy) jest w każdym przypadku większy od wskaźnika średniego dla gminy Sochocin (66,8%) i poza sołectwami: Biele, Gromadzyn, Niewikla, jest również wyższy od wskaźnika średniego dla powiatu płońskiego (78,6%). W strukturze użytków rolnych dominują grunty orne, których udział w powierzchni użytków rolnych waha się od 50,9% (Gromadzyn) do 89,3% (Drożdżyn). Wśród gruntów: - ponad 40% - to gleby brunatne wyługowane, wykształcone z piasków słabogliniastych i gliniastych, pisaków słabogliniastych i piasków luźnych, - około 20% - stanowią gleby brunatne wyługowane (czasami pseudobielicowe), wytworzone z bardzo przepuszczalnych piasków luźnych, - około 18% - stanowią gleby słabe jakościowo (ubogie w składniki pokarmowe), na tórych ograniczony jest dobór upraw, głównie do ziemniaków, żyta i owsa. 8 W opracowanym Studium dla obszarów nieobwałowanych narażonych na niebezpieczeństwo powodzi obszary zagrożenia powodziowego dla rzeki Wkry i Płonki, na mapach w skali 1: określony został zasięg przestrzenny zalewu dla wód o przepływach prawdopodobnych 1% (raz na 100 lat) i 5% (raz na 20 lat). Na mapach tych zaznaczone zostały również strefy zagrożenia osuwiskowego. Studium to zachowuje ważność do dnia sporządzenia mapy zagrożenia powodziowego. 9 We wzajemnej więzi hydraulicznej z pierwszą warstwą wodonośną pozostają wody wgłębne, związane z występowaniem na zmiennej głębokości międzymorenowych piasków i żwirów. 10 Na podstawie Strategii rozwoju powiatu płońskiego zawierającej dane z ewidencji gruntów Starostwa Powiatowego w Płońsku.

16 16 Tabela 1. Struktura użytków rolnych 11 w obrębach geodezyjnych objętych zmianą miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gmina Sochocin Południe Obszar obręb geodezyjny Biele obręb geodezyjny Drożdżyn obręb geodezyjny Gromadzyn obręb geodezyjny Kołoząb obręb geodezyjny Milewo obręb geodezyjny Niewikla obręb geodezyjny Ślepowrony obręb geodezyjny Wierzbówiec obręb geodezyjny Żelechy gmina Sochocin powiat płoński Udział użytków rolnych w powierzchni ogółem (%) grunty orne Struktura użytków rolnych (%) sady łąki pastwiska 78,0 69,7-3,7 26,6 88,8 89,3 2,5 0,7 7,5 76,5 50,8 0,5 26,1 22,5 85,3 84,8 0,6-14,6 88,6 88,4 0,1 0,6 10,9 76,9 81,1 11,8 0,6 6,5 87,2 78,9-4,6 16,5 84,6 85,6-0,2 14,2 89,1 81,6 1,7 1,2 15,5 66,8 79,8 0,70 4,5 15,0 78,6 82,4 2,10 9,9 5,6 Najlepsze jakościowo, nie tylko w skali analizowanych obszarów, ale również w skali gminy Sochocin, są grunty klasy IIIb IVa we wsi Niewikla (65%) i Kołoząb (37%) 12. Największe skupiska gleb o dużych wartościach użytkowych występują w postaci nieregularnych, izolowanych płatów w zachodniej części obszaru, we wsiach: Wierzbówiec, Drożdżyn i Niewikla. 11 Wartości szacunkowe określone na podstawie podstawowego opracowania ekofizjograficznego sporządzonego do obecnie obowiązującego planu, danych statystycznych oraz Strategii rozwoju powiatu płońskiego zawierającej dane z ewidencji gruntów Starostwa Powiatowego w Płońsku. 12 W całej gminie Sochocin gruntów klasy III IV jest tylko 40%.

17 17 Są to gleby skupione w 2 13, 4 14 i 8 15 kompleksie glebowo-rolniczym (w przewadze III - IV klasy bonitacyjnej). W różnych częściach analizowanego obszaru występują gleby słabe jakościowo V i VI klasy bonitacyjnej. Racjonalnym sposobem zagospodarowania gleb słabych jakościowo jest np. zalesienie. Lokalizacja zalesień powinna zapewniać zmniejszenie rozdrobnienia i rozproszenia kompleksów leśnych oraz tworzenie korytarzy ekologicznych pomiędzy dużymi kompleksami leśnymi. Zalesianie gruntów porolnych powinno również sprzyjać tworzeniu zwartych kompleksów leśnych, a także tworzeniu zwartego systemu przyrodniczego łącznie z innymi obszarami o funkcjach ekologicznych. W użytkach zielonych zdecydowanie przeważają użytki zielone słabe jakościowo (kompleks 3z). Trwałe użytki zielone występujące na niewielkiej powierzchni w środkowej części analizowanego obszaru, w dolinie rzeki Płonki zaliczane są do urodzajnych (kompleks 2z) o glebach mineralnych, mułowo-torfowych i murszowych. Podłoże stanowią pyły lub gliny w całym profilu względnie grunty spoiste zalegające na piaskach luźnych. Najmniejszy udział w użytkach rolnych mają sady. Ich rozmieszczenie jest zróżnicowanie przestrzennie. W Drożdzynie, Żelechach i Niewikli udział sadów w użytkach rolnych jest wyższy dla analogicznego nie tylko w skali całej gminy (0,7%) ale również powiatu płońskiego (2,1%). W przypadku Niewikli udział sadów w strukturze użytków rolnych 16-krotnie przewyższa wskaźnik obliczony dla gminy i pięciokrotnie dla powiatu. Struktura użytkowania gruntów wskazuje na znaczącą rolę produkcji rolnej w strukturze gospodarczej analizowanego obszaru. Udział użytków rolnych w powierzchni ogółem analizowanych obrębów geodezyjnych jest większy od wskaźnika średniego dla gminy Sochocin (66,8%) i zawiera się w przedziale 76,6% (Gromadzyn) 89,1% (Żelechy). Wykorzystanie gruntów na cele rolnicze jest zróżnicowane przestrzennie, co związane jest głównie z występowaniem lasów i terenów zadrzewionych. 13 Do kompleksu 2 - pszennego dobrego zaliczane są gleby nieco mniej urodzajne niż do kompleksu pierwszego. Przeważnie są to gleby zwięźlejsze i trudniejsze do uprawy. Okresowo są one gorzej przewietrzane albo wykazują słabe niedobory wody. Gleb tego kompleksu nie można jednak nazwać wadliwymi, gdyż ujemne cechy występują w nich w nieznacznym tylko stopniu. Do kompleksu tego zalicza się również niektóre gleby o nieco lżejszym składzie mechanicznym warstw powierzchniowych, lecz tylko takie, które na podstawie posiadanych właściwości zalicza się do gleb pszennych. 14 W skład kompleksu 4 - żytniego bardzo dobrego (pszenno żytniego) wchodzą najlepsze gleby lekkie wytworzone przeważnie z piasków gliniastych mocnych całkowitych lub piasków gliniastych (lekkich i mocnych) zalegających na zwięźlejszych podłożach. Gleby te są strukturalne i mają dobrze wykształcony poziom próchniczy oraz właściwe stosunki wodne, należą do nich również niektóre gleby pyłowe. W klasyfikacji bonitacyjnej gleby te zaliczane są przeważnie do klasy IIIb (rzadziej do IIIa i IVa). 15 Do kompleksu 8 - zbożowo-pastewnego mocnego zaliczane są gleby średnio zwięzłe i ciężkie (odpowiedniki kompleksów pszennych i żytniego bardzo dobrego), okresowo długo (czasami w ciągu całego okresu wegetacyjnego) nadmiernie uwilgotnione. Przewaznie są to p gleby zasobne w składniki pokarmowe i potencjalnie żyzne. Właściwości fizyczne tych gleb, a przede wszystkim układ stosunków wodnych powodują, że gleby te są glebami wadliwymi (nadmiernie wilgotne, co utrudnia prawidłową agrotechnikę oraz ogranicza dobór roślin). Po uregulowaniu stosunków wodnych gleby tego kompleksu, zależnie od składu mechanicznego, przechodzą do kompleksu pszennego dobrego lub żytniego bardzo dobrego.

18 18 Stosunkowo małe, izolowane kompleksy leśne oraz śródpolne zadrzewienia rozproszone są po całym obszarze. Są one ważnym walorem środowiska przyrodniczego analizowanego terenu i posiadają duże znaczenie biocenotyczne. Siedliska ubogie i średnio żyzne na utworach piaszczystych zajmują bory mieszane (sosna i dąb) z rozwiniętą warstwą krzewów i runa. Pełnią funkcję glebochronną. Ze względu na wysokie zagrożenie pożarowe i podatność na inwazje szkodników nie powinny być intensywnie wykorzystywane dla potrzeb produkcyjnych ani rekreacyjnych. Niewielkie powierzchnie w dolinie rzeki Wkry na terenach podmokłych i bagiennych zajmują olsy (olsza czarna, wierzba, brzoza). Mają rozwinięte piętro krzewów oraz runa i wykazują duży stopień naturalności. Pełnią funkcję wodochronną poprzez regulację spływów powierzchniowych i ich retencjonowanie. Są ostoją dzikiej zwierzyny w ciągach powiązań faunistycznych. Kompleksy leśne, znajdujące się w bezpośrednim powiązaniu z system dolin rzecznych i obniżeń terenowych są ważnym walorem środowiska przyrodniczego, natomiast ze względu na mało korzystny mikroklimat podmokłych siedlisk ich przydatność do rekreacji jest ograniczona. W dolinie rzeki Wkry i Płonki oraz w obniżeniach terenowych zwierciadło wód gruntowych zalega płycej niż 1,5 m p.p.t. Na wzniesieniach oraz w dalszej odległości od dolin rzecznych zwierciadło to występuje głębiej, do powyżej 3 m p.p.t. Pierwszy poziom to przypowierzchniowe wody gruntowe, bezpośrednio uzależnione od opadów atmosferycznych. Okresowe wahania zwierciadła wody są również ściśle uzależnione od stanu wody w ciekach. W miarę wzrostu odległości od obszarów dolinnych mniejsza jest ta zależność i wahania okresowe są w większym stopniu zależne od wielkości i intensywności opadów atmosferycznych. Pod względem hydrograficznym analizowany teren znajduje się: w bezpośredniej zlewni Wkry; Rzeka Wkra o całkowitej długości 249,1 km i powierzchni zlewni 5322 km 2 przepływa przez analizowany teren w jego wschodniej części. Koryto rzeki ma szerokość około m (lokalnie osiąga szerokość 60 m) a głębokość - od 2 do 4 m (lokalnie 6 m). Przebieg doliny nie tworzy linii prostej, rzeka posiada liczne zakola. Przez większą część roku Wkra płynie swoim korytem, które jest wypełnione również przy stanach niskich, natomiast przy większych przepływach tj. podczas wiosennych roztopów i letnich wezbrań, płynie całą szerokością doliny. W czasie wysokich stanów wody rzeka zalewa nadbrzeżne pola i łąki. Amplituda wahań ekstremalnych stanów wód waha się od około 0,5 do 1,5 m. Najwyższe stany wód w rzece mają miejsce głównie w okresie zimowym, najniższe przeważnie w lecie.

19 19 Przy bardzo wysokich stanach wód tj. w czasie wiosennych roztopów, najniżej położone partie dna doliny są okresowo zalewane wodami powodziowymi, przy czym okresowe wylewy nie wykraczają poza obręb tarasu zalewowego 16. W opracowanym przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Warszawie studium dla obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi dla rzeki Wkry, określony został zasięg przestrzenny zalewu w dolinie rzeki dla wód o przepływach maksymalnych o prawdo-podobieństwie pojawiania się równym 0,5% (raz na 200 lat), 1% (raz na 100 lat) oraz 5% (raz na 20 lat). Na opracowanych mapach zaznaczone zostały również strefy zagrożenia osuwiskowego. Na analizowanym terenie zagrożenie osuwiskami występuje na kilku odcinkach powyżej ujścia rzeki Płonki, gdzie Wkra tworzy strome i zerodowane zbocza. Zagrożenie dla stateczności skarp zboczy występuje między innymi na południe od miejscowości Sochocin na odcinku oraz na odcinku na zewnętrznych łukach meandrów, gdzie tworzą się strome zerwy brzegowe. Największe osuwiska powodują wody wielkie, które po wystąpieniu z koryta płyną całą doliną i skracając swój bieg znacznie zwiększają spadek i prędkość wody. Przyczyną erozji bocznej brzegów są głównie nadmierne spadki doliny oraz miejscami spadki dna, natomiast postępująca erozja koryta rzeki jest skutkiem między innymi likwidacji piętrzeń młyńskich. Na rzece Wkrze zachowały się jeszcze pozostałości po licznych, istniejących w okresie przed i po II wojnie światowej, jazach młyńskich, między innymi w rejonie miejscowości Kołoząb. Zabudowa hydrotechniczna rzeki Wkry ma wpływ nie tylko na kształtowanie stosunków wodnych w dolinie ale jest również ważnym czynnikiem ograniczającym populacje ryb. w zlewni rzeki Płonki - prawostronnego dopływu rzeki Wkry; Źródła rzeki Płonki znajdują się w pobliżu miejscowości Staroźreby, natomiast ujście do Wkry w okolicach miejscowości Kołoząb na km biegu rzeki. Rzeka o długości 42,6 km jest na około 70% długości uregulowana. Jej zlewnię rzeki charakteryzuje nieskomplikowana, stosunkowo dobrze rozwinięta sieć hydrograficzna. Główne dopływy stanowią rzeki: Dzierzążnica, Żurawianka i dopływ spod Gniewkowa. Poza tymi ciekami Płonka na całej trasie przepływu zasilana jest wodami niewielkich dopływów, w tym rowów melioracyjnych odprowadzających wody ze zmeliorowanych kompleksów. Na analizowanym terenie znajduje się niewielki odcinek Płonki tj. od ujścia do Wkry do km biegu rzeki. 16 W związku z planowaną zabudową hydrotechniczną Wkry, w tym budową zbiornika retencyjnego na terenie gm. Strzegowo, odbudową piętrzeń w gm. Sochocin w przyszłości można spodziewać się zmian w reżimie wodnym rzeki takich jak wyrównywanie niskich stanów wody, wychwytywanie i sterowanie wodami powodziowymi.

20 20 Zgodnie z opracowanym przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Warszawie studium dla obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi dla rzeki Płonki, na tej rzece nie miały miejsca większe wezbrania powodujące wystąpienie rzeki z koryta. Według obliczeń hydraulicznych stan zagrożenia powodziowego dla terenów zabudowanych przy przepływie wód wielkich (o prawdopodobieństwie wystąpienia 1% - woda stuletnia) może wystąpić lokalnie na terenie miasta i gminy Płońsk. Dolina rzeki Wkry i Płonki, dolinki ich niewielkich dopływów (w większości rowów melioracyjnych) oraz zagłębienia terenowe stanowią obszary najbardziej narażone na powstawanie zastoisk wilgotnego powietrza, powstawanie i utrzymywanie się mgieł a także gromadzenie się zanieczyszczeń (są to tereny inwersyjne). Na tych terenach w ciepłej porze roku parowanie wód przypowierzchniowych jest szczególnie duże, a tym samym wysoka wilgotność powietrza. W okresie zimowym często występują przymrozki. Obszary położone poza dolinami rzecznymi i terenowymi obniżeniami, dostatecznie przewietrzane charakteryzują się dobrymi warunkami klimatu lokalnego. Na kształtowanie się warunków klimatycznych analizowanego terenu wpływ mają również kompleksy leśne, nie tylko położone w części terenu objętego planem, ale też w ich sąsiedztwie. Tereny leśne łagodzą dobowe ekstrema temperatury w ich obrębie oraz wpływają modyfikująco na warunki wilgotnościowe i wietrzne - głównie poprzez ograniczenie prędkości i siły wiatrów oraz wzrost częstości występowania cisz. Charakteryzują się specyficznymi warunkami klimatycznymi i oddziałują na warunki klimatyczne terenów do nich przyległych. W obrębie terenów zalesionych zróżnicowanie warunków mikroklimatycznych zależne jest od składu gatunkowego drzewostanu, wieku drzew i ich zwartości. Powietrze leśne ma częściowo zmieniony skład chemiczny w związku z obecnością bakteriobójczych olejków eterycznych. Korzystne warunki dla wykorzystania gospodarczego terenów objętych miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego wynikają m. innymi z położenia terenów: - poza doliną rzeki Wkry i Płonki oraz terenowymi obniżeniami, - o zwierciadle wód gruntowych zalegającym głębiej niż 1,5 m p.p.t., - w strefie charakteryzującej się dobrymi warunkami klimatu lokalnego. W sąsiedztwie terenów zalesionych zróżnicowanie warunków mikroklimatycznych zależne jest od składu gatunkowego drzewostanu, wieku drzew i ich zwartości. Powietrze leśne ma częściowo zmieniony skład chemiczny w związku z obecnością bakteriobójczych olejków eterycznych.

21 21 Tabela 2. Udział przyrodniczych obszarów prawnie chronionych w powierzchni ogółem 17 Obszar obręb geodezyjny Biele obręb geodezyjny Drożdżyn obręb geodezyjny Gromadzyn obręb geodezyjny Kołoząb obręb geodezyjny Milewo obręb geodezyjny Niewikla obręb geodezyjny Ślepowrony obręb geodezyjny Wierzbówiec obręb geodezyjny Żelechy gmina Sochocin powiat płoński Powierzchnia ogółem (ha) Obszar chronionego krajobrazu: Nadwkrzański Krysko-Joniecki* powierzchnia (ha) udział w powierzchni ogółem (%) 427,6 427,6 100,0 584,5 219,5 26,7* 42,1 290,9 290,9 100,0 450,9 198,9 252,0* 100,0 426,1-0,0 316,4 161,6* 51,0 314,5 314,5* 100,0 330,7 96,8 29,2 159,4 91,5 57, ,7 80, ,1 35,7 * - informacje dotyczące Krysko-Jonieckiego Obszaru chronionego Krajobrazu dotyczą tylko obrębów geodezyjnych. Analizowany teren, poza niewielkim, zachodnim fragmentem, położony jest w obszarze chronionego krajobrazu. Obszar ten obejmuje tereny chronione ze względu na wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach oraz wartościowe ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką, wypoczynkiem i pełnioną funkcją korytarzy ekologicznych. Jest to: Nadwkrzański Obszar Chronionego Krajobrazu (w całości wsie: Biele i Gromadzyn oraz część wsi Drożdżyn, Kołoząb, Wierzbówiec i Żelechy), którego osią jest dolina rzeki Wkry. 17 Na podstawie Podstawowego opracowania ekofizjograficznego sporządzonego dla gminy Sochocin do obecnie obowiązującego planu.