MONITORING WÓD PODZIEMNYCH W 2008 R.

Transkrypt

1 MONITORING WÓD PODZIEMNYCH W 2008 R. W 2008 roku na terenie województwa opolskiego przeprowadzone zostały badania jakości wód podziemnych w 27. operacyjnych punktach pomiarowych w ramach sieci krajowej monitoringu wód podziemnych, których lokalizację wraz z wynikiem klasyfikacji elementów fizykochemicznych przedstawiono na mapie. Próby pobierano do badań dwa razy w roku (poza Strzelcami Opolskimi, gdzie pobrano tylko jedną próbę w roku) pierwsza seria w miesiącach kwiecień i czerwiec, druga seria we wrześniu i październiku. W porównaniu z 2007 rokiem sieć pomiarowa uległa modyfikacji, polegającej zwiększeniu liczby punktów operacyjnych dotyczy miejscowości Mały Otok (nr 1868 i 2712), gdzie porano próby z dwóch głębokości. Zakres badań obejmował oznaczenia 38. elementów fizykochemicznych. Wody podziemne kontrolowane w 2008 r spełniały normy pitne tylko w 5 punktach (622-Boguchwałów, 2659-poręba, 2671-Langowo, 2672-Dziećmarów, 2700-Bliszczyce). W pozostałych punktach wody nie odpowiadały normom pitnym ze względu na zanieczyszczenie żelazem i/lub manganem (w 18 punktach), azotanami (4 punkty), azotynami (1 punkt), amoniakiem (1 punkt), magnezem (2 punkty), siarczanami (2 punkty) oraz metalami (arsen i nikiel w 1 punkcie) ocena na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, Dz. U. Nr 61, poz. 417 (tabela). Analiza wyników badań, przeprowadzona w oparciu o nowe rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. Nr 143, poz. 896) wykazała: a) najczęściej identyczny wynik klasyfikacji elementów fizykochemicznych w obu seriach pomiarowych (wiosennej i jesiennej) dotyczy 21. punktów; w 5. punktach wynik oceny różnił się o jedną klasę oraz w 1. różnica wynosiła 3 klasy (2699-Głubczyce-Gadzowice) ze względu na stwierdzone wiosną zanieczyszczenie wód azotynami w tym punkcie b) zróżnicowany poziom zanieczyszczenia: wody odpowiadające klasom: I, II lub III w 11 punktach (klasa I: 2656-Gogolin, klasa II: 619-Zdzieszowice, 2657-Krapkowice, 2663-Opole, 2700-Bliszcyce) wody odpowiadające IV klasie w 11. punktach wody odpowiadające V klasie w 1. punkcie (1055-Wrzoski) wody odpowiadające III/IV klasie w 2. punktach: 617-Opole-Zawada, Dobrodzień) wody odpowiadające V/II w 1. punkcie (2699-Głubczyce-Gadzowice) wody odpowiadające IV/V klasie w 1. punkcie (372-Wrzoski) c) zawartość następujących substancji zanieczyszczających wody podziemne (wskaźniki w klasie IV lub V): azotany (621-Bogdanowice, 1868-Mały Otok, 2660-Jemielnica, 2662-Dobrodzień, Tarnów Op.) potas (371-Wrzoski, 616-Opole-Groszowice, 622-Boguchwałów, 627-Chróstno, Mały Otok) mangan (371-Wrzoski, 1868-Mały Otok, 1999-Krasne Pole) żelazo(370-wrzoski, 617-Zawada, 1055-Wrzoski) siarczany (371-Wrzoski, 620-Strzelce Opolskie) wapń (371-Wrzoski, 620-Strzelce Opolskie) 1

2 fluorki (372-Wrzoski, 373-Wrzoski) azotyny (2699-Głubczyce-Gadzowice) amoniak (627-Chróstno) węgiel organiczny (370-Wrzoski) nikiel (1055-Wrzoski) molibden, (620-Strzelce Op.) fosforany (622-Boguchwałów) Ponadto stwierdzono obniżone ph w punkcie 1055-Wrzoski oraz podwyższoną temperaturę w punkcie 372-Wrzoski, odpowiadające klasie IV. Badania przeprowadzone w 2008 r. w operacyjnych punktach zlokalizowanych w jednolitych częściach wód zagrożonych nieosiągnięciem dobrego stanu do 2015 r. wykazały, podobnie jak w ubiegłym roku, że są to wody zanieczyszczone (JCWPd 116 i JCWPd 128). W jednym punkcie wyznaczonym w pobliżu wód zagrożonych zlokalizowanym w JCWPd 114, kontrolowane wody w obu seriach (wiosennej i letniej) pomiarowych odpowiadały II klasie. Nowe rozporządzenie MŚ z dnia 23 lipca 2008 r. wprowadziło zasadniczą zmianę w tabeli klasyfikacyjnej zawierającej graniczne wartości elementów fizykochemicznych, polegającą na uwzględnieniu tła hydrogeochemicznego. W związku z tym nie można wprost porównać ocen sporządzonych na podstawie wcześniejszego rozporządzenia MŚ z dnia 11 lutego 2004 r. Różnice dotyczą np. żelaza, dla którego tło hydrogeochemiczne określono na poziomie 0,02-5 mgfe/l i w konsekwencji górna granica dla dobrego stanu wód została ustanowiona dla 5 mg Fe/l (czyli III klasa), a wg rozporz. z 2004 r. była to wartość 0,5 mg Fe/l. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. (Dz. U. Nr 143, poz. 896) w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych, oceny jakości elementów fizykochemicznych stanu wód podziemnych oraz oceny stanu chemicznego i stanu ilościowego wód podziemnych dokonuje się dla każdego okresu, do którego stosuje się plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza. Zarówno badania jak i oceny stanu wód podziemnych w zakresie elementów fizykochemicznych i ilościowych wykonuje państwowa służba hydrogeologiczna (art. 155a ust. 5 ustawy Prawo wodne, Dz. U. Nr 239 z 2005r. poz z późn. zmianami). Pierwszy etap ocen stanu chemicznego, tzn. klasyfikacja elementów fizykochemicznych wód podziemnych badanych w 2008 r., został przeprowadzony dla każdej serii pomiarowej. W następnym etapie przeprowadzone zostaną oceny stanu chemicznego wód podziemnych występujących w jednolitych częściach wód podziemnych w odniesieniu do: - punktu pomiarowego - jednolitej części wód podziemnych. Zgodnie z rozporządzeniem, przy określaniu klasy jakości wód podziemnych (I V) w punkcie pomiarowym dopuszcza się przekroczenie elementów fizykochemicznych, gdy jest ono spowodowane przez naturalne procesy, z zastrzeżeniem, że to przekroczenie nie dotyczy elementów fizykochemicznych oznaczonych w załączniku symbolem H (substancje niebezpieczne) i mieści się w granicach przyjętych dla kolejnej niższej klasy jakości wody. W przypadku większej liczby badań monitoringowych w ciągu roku do porównań przyjmuje się wartość średniej arytmetycznej stężeń badanych elementów fizykochemicznych uzyskanych z rocznych wyników badań monitoringowych w punkcie pomiarowym. 2

3 Klasy jakości wód podziemnych I, II, III oznaczają dobry stan chemiczny, a klasy jakości wód podziemnych IV, V oznaczają słaby stan chemiczny. Oceny stanu chemicznego wód podziemnych w jednolitych części wód dokonuje się przez porównanie wartości średnich arytmetycznych stężeń badanych elementów fizykochemicznych z punktów pomiarowych, które są reprezentatywne dla jednolitej części wód podziemnych, z wartościami granicznymi określonymi w załączniku do rozporządzenia. Jeżeli wartości średnich arytmetycznych nie przekraczają wartości granicznych elementów fizykochemicznych dla III klasy jakości wód podziemnych (wartości progowych dla dobrego stanu chemicznego) stan chemiczny wód podziemnych w jednolitej części wód podziemnych uznaje się za dobry. Stan chemiczny wód podziemnych w jednolitej części wód podziemnych uznaje się za dobry także w przypadku, gdy w obszarze jednolitej części wód podziemnych występują przekroczenia wartości progowych dla dobrego stanu chemicznego w punktach pomiarowych, ale na podstawie badań ustalono przyczynę tych przekroczeń i oceniono, że te przekroczenia są spowodowane przez zachodzące naturalne procesy lub nie stanowią ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych, a w przypadku wody przeznaczonej do spożycia - nieosiągnięcia odpowiedniej jakości tej wody przez uzdatnianie. Oprócz ocen stanu chemicznego w okresie planowania gospodarowania wodami, przeprowadza się oceny stanu ilościowego wód podziemnych występujących w jednolitych częściach wód podziemnych. Oceny te sporządzone zostaną dla każdej jednolitej części wód podziemnych Obszar województwa opolskiego obejmuje swym zasięgiem osiem JCWPd, przy czym każda z nich wykracza poza granice Opolszczyzny. Zgodnie z rozporządzeniem MŚ z dnia 23 lipca 2008 r., ocenę stanu ilościowego wód podziemnych przeprowadza się przez ustalenie wielkości rezerw zasobów wód podziemnych jednolitej części wód podziemnych i interpretację wyników badań położenia zwierciadła wód podziemnych. Końcowym wynikiem oceny stanu jednolitych części wód podziemnych jest gorszy ze stanów: ilościowy lub chemiczny. 3

4 4

5 Klasyfikacja jakości wód podziemnych w punktach monitoringu operacyjnego w województwie opolskim w 2008 r. Lp. Nr Miejscowość RZGW Data poboru JCWPd Głębokość Wody WG/Z Typ ośrodka Stratygrafia Użytkowanie GZWP Klasa wody 1) w klasie IV w klasie V Przekroczone normy dla wód pitnych 2) Współrzędne geograficzne PUWG X_92 Y_ Wrzoski Wrocław Q 2 G 1 3 III FET FET,Mn , , Wrzoski Wrocław Q 2 G 1 3 III Corg,FET FET,Mn , , Wrzoski Wrocław P1 16 W IV Mn,K,SO4,Ca Mg,SO4,FET,Mn,Tw_og , , Wrzoski Wrocław P1 16 W IV K,SO4,Ca Mg,SO4,FET,Mn,Tw_og , , Wrzoski Wrocław T2 302 W 3 3 IV F F,FET , , Wrzoski Wrocław T2 302 W 3 3 V temp_wody F F,FET , , Wrzoski Wrocław Cr3 169 W IV F F,FET , , Wrzoski Wrocław Cr3 169 W IV F F,FET , , Opole - Groszowice Wrocław Q 2,3 G 1 7 IV K Mn , , Opole - Groszowice Wrocław Q 2,3 G 1 7 IV K Mn , , Opole - Zawada Wrocław Q 49 W III FET FET,Mn , , Opole - Zawada Wrocław Q 49 W IV FET FET,Mn , , Zdzieszowice Wrocław Tr 74,5 W II FET,Mn , , Zdzieszowice Wrocław Tr 74,5 W II FET,Mn , , Strzelce Opolskie Wrocław T 40 W IV Mo,Ca SO4 Mg,SO4,Tw_og , , Bogdanowice Gliwice Q 7 G 1 7 IV NO3 NO3,Tw_og , , Bogdanowice Gliwice Q 7 G 1 7 IV NO3 NO3,Tw_og , , Boguchwałów Gliwice Cr3 6,5 G 2 7 IV HPO4,K brak przekroczeń , , Boguchwałów Gliwice Cr3 6,5 G 2 7 IV HPO4,K brak przekroczeń , , Chróstno Gliwice C 6,4 G 3 5 IV NH4,K Mn,NH , , Chróstno Gliwice C 6,4 G 3 5 IV NH4,K FET,Mn,NH , , Wrzoski Wrocław Q 1,7 G 1 3 V ph,fet Ni FET,Mn,As,Ni,pH , , Wrzoski Wrocław Q 1,7 G 1 3 V ph,fet Ni FET,Mn,As,Ni,pH , , Mały Otok Wrocław Cr3 50 W IV Mn,K FET,Mn , , Mały Otok Wrocław Cr3 50 W IV NO3 K NO3,Mn , , Krasne Pole Gliwice Q 26 W 1 7 IV Mn Mn , , Krasne Pole Gliwice Q 26 W 1 7 IV Mn Mn , , Gogolin Wrocław T1 27,5 G I FET,Mn , , Gogolin Wrocław T1 27,5 G I FET,Mn , , Krapkowice Wrocław Tr 50 G II FET,Mn , , Krapkowice Wrocław Tr 50 G II FET,Mn , , Poręba Wrocław T1 50 G III brak przekroczeń , , Poręba Wrocław T1 50 G III brak przekroczeń , ,00 5

6 Lp. Nr Miejscowość RZGW Data poboru JCWPd Głębokość Wody WG/Z Typ ośrodka Stratygrafia Użytkowanie GZWP Klasa wody 1) w klasie IV w klasie V Przekroczone normy dla wód pitnych 2) Współrzędne geograficzne PUWG X_92 Y_ Jemielnica Wrocław T2 70,9 G IV NO3 NO , , Jemielnica Wrocław T2 70,9 G IV NO3 NO , , Mnichus Wrocław Q 1 G II FET,Mn,Tw_og , , Mnichus Wrocław Q 1 G III ph FET,Mn,pH,Tw_og , , Dobrodzień Wrocław Q 9,3 G 1 7 III Mn , , Dobrodzień Wrocław Q 9,3 G 1 7 IV NO3 NO3,Mn , , Opole Wrocław Cr 50 G II FET,Mn , , Opole Wrocław Cr 50 G II FET,Mn , , Tarnów Opolski Wrocław T2 9,3 G IV NO3 NO , , Tarnów Opolski Wrocław T2 9,3 G IV NO3 NO , , Langowo Gliwice Tr 37 G 3 7 III brak przekroczeń , , Langowo Gliwice Tr 37 G 3 7 III brak przekroczeń , , Dziećmarów Gliwice Q 56 G 1 3 III brak przekroczeń , , Dziećmarów Gliwice Q 56 G 1 3 III brak przekroczeń , , Głubczyce-Gadzowice Gliwice Q 4 G 1 2 V NO2 FET,Mn,NO , , Głubczyce-Gadzowice Gliwice Q 4 G 1 2 II Mn , , Bliszczyce Gliwice Q 10,5 G 1 7 II brak przekroczeń , , Bliszczyce Gliwice Q 10,5 G 1 7 II brak przekroczeń , , Mały Otok Wrocław Cr3 17 W 3 3 II FET , , Mały Otok Wrocław Cr3 17 W 3 3 III FET,Mn , ,09 1) ocena według rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. Nr 143 poz. 896) 2) wskaźniki niespełniające wymagań rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417) Objaśnienia: Nr - nr punktu w sieci krajowej RZGW Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej Użytkowanie (dominujący sposób użytkowania w promieniu 500 m od punktu badawczego): Stratygrafia: Q - Czwartorzęd JCWPd - Jednolita Część Wód Podziemnych 1 lasy Tr - Trzeciorzęd WG/Z - wody: Wgłębne, Gruntowe, Źródło 2 użytki zielone Cr - Kreda Typ ośrodka: 3 grunty orne gospodarka rozdrobniona T - Trias 1 warstwa porowa 4 grunty orne gospodarka wielkopolowa P - Perm 2 warstwa porowo-szczelinowa 5 nieużytki naturalne C - Karbon 3 warstwa szczelinowo-krasowa 6 nieużytki antropogeniczne 7 obszary zabudowane GZWP Główny Zbiornik Wód Podziemnych 6