Fonoskopia #01 Wprowadzenie. Dawid Niemiec p. 210/213 IA dyżury: wtorki 14:00-19:00

Transkrypt

1 Fonoskopia #01 Wprowadzenie Dawid Niemiec p. 210/213 IA dyżury: wtorki 14:00-19:00

2 Rozkład jazdy 1. Kryminalistyka, instytucja biegłego sądowego. Rys historyczny i zakres badań fonoskopijnych. Ciekawe sprawy. 2. Nośniki dźwięku i formaty zapisu. Zabezpieczanie materiału dowodowego. Informatyka śledcza 101. Korekcja dowodowych nagrań. 3. Spisywanie treści dowodowych nagrań. Pobranie materiału porównawczego do badań identyfikacyjnych. [...]

3 Rozkład jazdy 4. Powrót do akustyki mowy. Gwary, dialekty i języki. Identyfikacja mówcy metodą językową. Analiza f0 i formantowa. 5. Modelowanie i klasyfikacja cech. Automatyczne i pół-automatyczne systemy identyfikacji mówcy. 6. Badania autentyczności nagrań. Techniki analogowe i cyfrowe. 7. Eksperymenty akustyczne, okazanie głosu.

4 Workflow i warunki zaliczenia - protokół zaliczeniowy: - podział na 2-osobowe grupy - projekt opinii fonoskopijnej - prezentacja: - wybrany temat z listy - ok minut - rejestracja terminu (link na blogu) - obecności: - max. 2 nieusprawiedliwione nieobecności - każda kolejna nieobecność = pół oceny w dół - egzamin: - data: r. - symulacja sądowej obrony opinii biegłego

5 Lista tematów prezentacji : Legalność podsłuchów w krajach UE : Prezentacja cech wybranej gwary lub dialektu (1): Wpływ używek na cechy akustyczne głosu (2): Identyfikacja chorób układu oddechowego na podstawie głosu (1): Identyfikacja stanów emocjonalnych na podstawie głosu (2): Identyfikacja chorób i zaburzeń psychicznych na podstawie głosu : Wiele oblicz biometrii : Możliwości analizy akustycznej w kontekście badań poligraficznych : Kategoryczność wniosków w opinii biegłego : CSI Effect

6 W dzisiejszym odcinku... o kryminalistyce słów kilka ślady i oględziny różnorodność badań kryminalistycznych instytucja biegłego sądowego - prawa, obowiązki i konsekwencje fonoskopia - skąd to słowo? historia badań fonoskopijnych zakres badań sprawy medialne

7 Kryminalistyka ( ) uniwersalny zespół metod i środków, który pozwoliłby w warunkach wzrastającej przestępczości nie tylko na optymalne wykrywanie sprawców przestępstw, lecz także na jednoznaczne i nie budzące wątpliwości udowadnianie im winy S. Pikulski Podstawowe zagadnienia taktyki kryminalistycznej Nauka o taktycznych zasadach i sposobach oraz o technicznych metodach i środkach rozpoznawania i wykrywania prawnie określonych, ujemnych zjawisk społecznych, a w szczególności przestępstw i ich sprawców oraz udowadniania istnienia lub braku związku pomiędzy osobami i zdarzeniami T. Hanausek Kryminalistyka zakres wykładu

8 Ślad kryminalistyczny Śladem kryminalistycznym nazywamy zmiany w obiektywnej rzeczywistości, które jako spostrzegalne znamiona po zdarzeniach będących przedmiotem postępowania mogą stanowić podstawę do odtworzenia i ustalenia przebiegu tych zdarzeń zgodnie z rzeczywistością. prof. Jan Sehn

9 Klasyfikacja śladów kryminalistycznych wg mechanizmu powstawania śladów: odwzorowania odbitki nawarstwione odwarstwione odciski plamy inne wg stopnia zorganizowania materii, w której powstają: [...] substancjalne pamięciowe

10 Klasyfikacja śladów kryminalistycznych wg przedmiotu identyfikacji: ludzi zwierząt i roślin rzeczy wg wymiarów: mikro makro wg drogi identyfikacji: bezpośredniej pośredniej

11 Oględziny 1. W razie potrzeby dokonuje się oględzin miejsca, osoby lub rzeczy. 2. Jeżeli przedmiot może ulec przy badaniu zniszczeniu lub zniekształceniu, część tego przedmiotu należy w miarę możności zachować w stanie niezmienionym, a gdy to nie jest możliwe stan ten utrwalić w inny sposób. Art Ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 z późniejszymi zmianami)

12 Zabezpieczenie śladów kryminalistycznych ujawnienie -> zabezpieczenie procesowe -> zabezpieczenie techniczne zabezpieczenie procesowe - opis w protokole oględzin zabezpieczenie techniczne: w postaci naturalnej poprzez odwzorowanie

13 Podstawa prawna - powołanie biegłego 1. Jeżeli stwierdzenie okoliczności mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy wymaga wiadomości specjalnych, zasięga się opinii biegłego albo biegłych. 2. W celu wydania opinii można też zwrócić się do instytucji naukowej lub specjalistycznej. 3. W wypadku powołania biegłych z zakresu różnych specjalności, o tym, czy mają oni przeprowadzić badania wspólnie i wydać jedną wspólną opinię, czy opinie odrębne, rozstrzyga organ procesowy powołując biegłych. Art kpk

14 Podstawa prawna - powołanie biegłego Do pełnienia czynności biegłego jest obowiązany nie tylko biegły sądowy, lecz także każda osoba, o której wiadomo, że ma odpowiednią wiedzę w danej dziedzinie. Art kpk

15 Obowiązki biegłego stawiennictwo w wyznaczonym miejscu i czasie wykonanie czynności, do których został powołany złożenie opinii w formie ustnej lub pisemnej złożenie przyrzeczenia zachowanie tajemnicy

16 Prawa biegłego dostęp do akt sprawy w zakresie niezbędnym do wydania opinii żądanie wydania obiektów i uzyskania wytycznych do badań ochrona przed zewnętrznym wpływem ukierunkowującym opinię wynagrodzenie i zwrot kosztów

17 Art kodeksu karnego 4. Kto, jako biegły, rzeczoznawca lub tłumacz, przedstawia fałszywą opinię, ekspertyzę lub tłumaczenie mające służyć za dowód w postępowaniu (...) podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. 4a. Jeżeli sprawca czynu określonego w 4 działa nieumyślnie, narażając na istotną szkodę interes publiczny, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

18 Art kodeksu karnego 5. Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia, jeżeli: 1) fałszywe zeznanie, opinia, ekspertyza lub tłumaczenie dotyczy okoliczności niemogących mieć wpływu na rozstrzygnięcie sprawy, 2) sprawca dobrowolnie sprostuje fałszywe zeznanie, opinię, ekspertyzę lub tłumaczenie, zanim nastąpi, chociażby nieprawomocne, rozstrzygnięcie sprawy.

19 Podstawa prawna - forma i zawartość opinii 1. W zależności od polecenia organu procesowego biegły składa opinię ustnie lub na piśmie. 2. Opinia powinna zawierać: 1) imię, nazwisko, stopień i tytuł naukowy, specjalność i stanowisko zawodowe biegłego, 2) imiona i nazwiska oraz pozostałe dane innych osób, które uczestniczyły w przeprowadzeniu ekspertyzy, ze wskazaniem czynności dokonanych przez każdą z nich, 3) w wypadku opinii instytucji także pełną nazwę i siedzibę instytucji, [...]

20 Podstawa prawna - forma i zawartość opinii 4) czas przeprowadzonych badań oraz datę wydania opinii, 5) sprawozdanie z przeprowadzonych czynności i spostrzeżeń oraz oparte na nich wnioski, 6) podpisy wszystkich biegłych, którzy uczestniczyli w wydaniu opinii. 3. Osoby, które brały udział w wydaniu opinii, mogą być, w razie potrzeby, przesłuchiwane w charakterze biegłych, a osoby, które uczestniczyły tylko w badaniach w charakterze świadków. Art kpk

21 Specjalności badań kryminalistycznych dokumenty (badania klasyczne i techniczne) informatyka śledcza fonoskopia fotografia zapisy wizyjne antroposkopia poligrafia psychologia psychiatria [...]

22 Specjalności badań kryminalistycznych daktyloskopia traseologia ślady krwawe genetyka sądowa medycyna sądowa osmologia alkohol i narkotyki toksykologia mikroślady [...]

23 Specjalności badań kryminalistycznych materiały wybuchowe pozostałości po wystrzale z broni palnej broń i balistyka mechanoskopia wypadki drogowe księgowość sztuka lingwistyka [???]

24 Standardy dop. ekspertyzy jako dowodu naukowego standard Frye a 1923 r. standard powszechnej akceptacji metody badawczej standard Dauberta 1975 r. - Kongres USA uchwalił federalne reguły dowodowe: falsyfikacja recenzja i publikacja wartość diagnostyczna i standaryzacja akceptacja (kryterium uzupełniające)

25 Zarządzanie jakością ISO księga jakości działania korygujące działania zapobiegawcze walidacja audit Polskie Centrum Akredytacji

26 Gdzie? Główne ośrodki: Instytut Ekspertyz Sądowych im. Jana Sehna w Krakowie Biuro Badań Kryminalistycznych Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji laboratoria komend wojewódzkich policji Polskie Towarzystwo Kryminalistyczne Zakłady medycyny sądowej Instytucje naukowe i specjalistyczne Biegli zarejestrowani przy sądach okręgowych Biegły ad hoc

27 Fonoskopia, czyli... phonos (dźwięk) + skopeo (patrzę) ang.: forensic audio / forensic acoustics niem.: forensische Akustik, forensische Sprechererkennung, forensische Phonetik, Tontraegerauswertung od lat 60-tych XX wieku dawniej: Andrzej Szwarc, Stanisław Błasikiewicz, Wiesław Bednarczyk

28 Przełomowe orzeczenia SN (#1) (...) taśma magnetofonowa z zarejestrowanym na niej przebiegiem całości lub poszczególnych fragmentów postępowania przygotowawczego czy też rozprawy ma charakter dokumentu (...) znaczenie prawne dowodu z taśmy magnetofonowej nie zostało przez ustawodawcę dotychczas wyraźnie określone, niemniej jednak nie istnieją żadne przeszkody do traktowania tej zdobyczy w sensie dowodu z dokumentów'. orzeczenie SN w sprawie o sygn. akt I K 196/60 z dnia 23 XII 1960 r.

29 Przełomowe orzeczenia SN (#2) (...) dowód z taśmy magnetofonowej stanowiącej dowód rzeczowy wymaga przeprowadzenia z kolei dowodu na okoliczność identyczności zarówno utrwalonych głosów jak i samej taśmy, a także braku w niej zmian. orzeczenie SN w sprawie o sygn. akt III K 49/61 z dnia 10 III 1961 r.

30 Historia fonoskopii w artykułach Stanisław Błasikiewicz, Metoda odsłuchu szeptu i mowy intensywnie zakłóconej, Problemy Kryminalistyki, , str Edward Ozimek, Badania nad określeniem cech indywidualnych głosu człowieka na podstawie widm wybranych dźwięków mowy (część I), 1970 Edward Ozimek, Wpływ warunków zewnętrznych nagrania na możliwość rozpoznania cech indywidualnych głosu (część II), 1970

31 Zakres badań fonoskopijnych wykonywanie kopii i konwersji materiałów dowodowych korekcja jakości nagrań zakłóconych spisywanie treści nagrań dowodowych identyfikacja mówcy badania autentyczności nagrań badania rejestratorów dźwięku okazanie głosu eksperymenty akustyczne

32 Przykładowe sprawy : afera Watergate 2001: porwanie Krzysztofa Olewnika 2007: samobójstwo Barbary Blidy 2008: afera sopocka 2010: katastrofa TU-154 M 2014: Sowa i przyjaciele : afera podsłuchowa Wprost 2017: Siadaj, Kulson!

33 Sznurki dla ciekawskich (W. Maciejko - 50 lat polskiej fonoskopii )

34 Zadanie domowe grupy 2-osobowe na nagraniu zarejestrować rozmowę odbywającą się w warunkach niekorzystnych akustycznie od 5 do 10 minut pobieżnie spisać treść (kluczowe słowa, czego tyczyła się rozmowa) nagrania (wyłącznie plik audio) przesłać na d.niemiec@amu.edu.pl, do dnia: 20 października 2018 r., do godz. 23:59