Przegla d wytycznych dotyczących dezynfekcji endoskopów (żołądkowo jelitowych i bronchoskopów).

Transkrypt

1 Przegla d wytycznych dotyczących dezynfekcji endoskopów (żołądkowo jelitowych i bronchoskopów). Aleksandra Maczynska Wprowadzenie i poste powanie z endoskopami w przypadku podejrzenia lub potwierdzenia choroby prionowej. Opracowany na podstawie: Department of Health: Choice Framework for local Policy and Procedures Decontamination of flexible endoscopes: Policy and management Department of Health: Choice Framework for local Policy and Procedures Decontamination of flexible endoscopes: Operational management HSE Code of Practice for Decontamination of RIMD. Recommended Practices for Endoscopy Units. Version 1.0, Rekomendacje te dotycza dezynfekcji endoskopów (zȯła dkowo jelitowych i bronchoskopów), dokument ten nie obejmuje dezynfekcji endoskopów stosowanych do badania sterylnych tkanek. Endoskopy te powinny być sterylizowane przy uzẏciu gazu w niskiej temperaturze. 10 najwazṅiejszych zasad dotycza cych zarza dzania procesem dezynfekcji endoskopów. 1. Zgodność. Zapewnienia zgodności instrukcji producenta z istnieja cymi procesami dezynfekcji (w tym myjnie-dezynfektory) przy zakupie nowych endoskopów. 2. Instrukcja. Upewnij sie, zė wszystkie urza dzenia sa uzẏwane i kontrolowane zgodnie z zaleceniami producenta i obowia zuja cymi lokalnymi procedurami. 3. Identyfikacja. Automatyczna identyfikacja i moz liwość przechwytywania danych powinny być uzẏwane do identyfikacji i oznakowania wszystkich endoskopów, akcesoriów do wielokrotnego uzẏtku i myjni-dezynfektorów do zapewnienia odpowiedniej konserwacji, prawidłowej dezynfekcji i identyfikowalności przypisanej do poszczególnych pacjentów. 4. Poła czenie kanałów. Sprawdź, czy wszystkie kanały w kazḋym endoskopie sa poła czone z myjnia -dezynfektorem przy uzẏciu prawidłowych poła czeń. 5. Mycie re czne. Upewnij sie, zė endoskopy i akcesoria wielokrotnego uzẏtku sa umyte re cznie natychmiast po uzẏciu i wszystkie kanały zostały

2 przepłukane, nawet jeśli nie zostały uzẏte podczas procedury. 6. Zgodność chemiczna. Nalezẏ uzẏwać wyła cznie substancji chemicznych, które sa zaakceptowane do dezynfekcji endoskopu i akcesoriów wielokrotnego uzẏtku. Nalezẏ przestrzegać prawidłowych parametrów procesu, które zostały zwalidowane i okazały sie skuteczne. 7. Podstawowe wymagania jakościowe. Endoskopy nalezẏ zawsze dezynfekować i konserwować na poziomie określonym w Wymaganiach Jakościowych. 8. Planowanie konserwacji. Zaplanowanie konserwacji i prowadzenie dokumentacji w celu zapewnienia, zė wszystkie elementy dezynfekcji endoskopów i systemy zarza dzania sa optymalnie efektywne. 9. Szkolenie personelu. Upewnij sie, zė wszyscy pracownicy (w tym nowo zatrudnieni) przeprowadzaja cy proces dezynfekcji sa wyszkoleni w zakresie dekontaminacji endoskopów oraz zapobiegania wtórnemu skazėniu. Szkolenie to powinno być uaktualniane na biezȧ co. 10. Zgłaszanie incydentów. Zgłoś potencjalne nieprawidłowości w obsłudze i dekontaminacji endoskopów. Przygotowanie endoskopów zalezṅe jest od oceny ryzyka. Wysokie ryzyko Niskie ryzyko Endoskopy, które maja kontakt ze sterylnymi tkankami, powinny być przygotowane w naste puja cy sposób: mycie re czne, mycie automatyczne, dezynfekcja, płukanie woda z ograniczona ilościa bakterii, sterylizacja. (Wytyczne dotycza ce tych endoskopów nie sa omówione w tym opracowaniu) Endoskopy, które wchodza do sterylnych jam ciała przez skazȯne jamy ciała, powinny być przygotowane w naste puja cy sposób: mycie re czne, automatyczne mycie i dezynfekcja, płukanie woda z bardzo niska ilościa bakterii. Endoskopy, które wchodza do zanieczyszczonych jam ciała powinny być przygotowane w naste puja cy sposób: mycie re czne, automatyczne czyszczenie i dezynfekcji; płukanie woda z ograniczona ilościa bakterii. Endoskopy bez kanałów powinny być przygotowane w naste puja cy sposób: Mycie re czne i dezynfekcja, lub stosowanie mycia re cznego, a naste pnie mycie w myjce- dezynfektorze. Proces dekontaminacji

3 Proces dekontaminacji endoskopów posiadaja cych kanały składa sie z trzech podstawowych elementów: a. Mycie re czne, które obejmuje czyszczenie przy uzẏciu jednorazowych szczoteczek, płukanie i ekspozycje wszystkich zewne trznych i doste pnych wewne trznych komponentów na niskopienia cy detergent, który jest kompatybilny z endoskopem. Ta procedura jest niekontrolowana i ocena jej skuteczności opiera sie na prawidłowym szkoleniu osoby ja wykonuja cej. b. Mycie automatyczne, przeprowadzane w myjni-dezynfektorze. Ten proces jest powtarzalny i jego skuteczność mozė być mierzona/walidowana. c. Zautomatyzowana dezynfekcja, po której naste puje płukanie woda z niska ilościa drobnoustrojów, a naste pnie suszenie wszystkich powierzchni endoskopu. Jeśli stosowany jest proces sterylizacji niskotemperaturowej, to etapy (a) i (b) sa konieczne, natomiast etap (c) jest opcjonalny. Ponadto mozė być potrzebne dodatkowe przygotowanie endoskopu, takie jak suszenie lub uzẏcie dodatkowego opakowania z kompatybilnych materiałów, w zalezṅości od stosowanego procesu sterylizacji. Istotne jest równiez, zėby wszystkie kanały endoskopu zostały poddane procesowi mycia i dezynfekcji, nawet jeśli nie były uzẏwane. Nieprzestrzeganie tych zaleceń mozė nie tylko prowadzić do rozwoju zakazėnia, ale takzė do postawienia błe dnej diagnozy (na przykład, jeśli materiał, od jednego pacjent jest w próbkach kolejnych pacjentów) oraz do usterki endoskopu. W przypadku stosowania elektronicznego systemu monitorowania endoskopów, zalecany jest system kodowania jako zabezpieczenie przed błe dna identyfikacja. Jeśli endoskopy sa przechowywane w kasetach (gotowych do uzẏcia) przez okres siedmiu dni, nalezẏ przeprowadzić badanie zanieczyszczenia mikrobiologicznego endoskopu. Limit czasu przechowywania endoskopów powinien być określony w procedurze obowia zuja cej w danym szpitalu. Choroby prionowe - dezynfekcja endoskopów. Nieprawidłowe białko prionowe jest stabilne termicznie, wyja tkowo odporne na działanie enzymatyczne i po wyschnie ciu na powierzchni (w tym powierzchni wewne trznej kanałów endoskopów), bardzo trudno jest usuna ć lub inaktywować w trakcie konwencjonalnego procesu dekontaminacji.

4 Tkanki z którymi ma kontakt endoskop maja nizṡzy poziom zakaźności niz tkanki mózgu, a zatem traktowane sa jako średnio zakaźne. Dotyczy to tkanki limfatycznej (np. migdałków, śledziony i ke pki Peyera w układzie zȯła dkowo-jelitowym). Ze wzgle du na trudności inaktywacji lub usunie cia białka prionowego z instrumentów, wymagane sa specjalne środki ostrozṅości, aby zapobiec potencjalnej transmisji chorób prionowych u pacjentów. Ponizṡze zalecenia stosuje sie w przypadku kiedy integralność tkanki limfatycznej mozė być naruszona (podczas wykonywania biopsji lub na diatermii). Nalezẏ stosować naste puja ce środki ostrozṅości: a. nie uzẏwać do endoskopów środków dezynfekuja cych na bazie alkoholu lub aldehydu, poniewaz wia zȧ one na powierzchni białka, w tym białka prionowe, b. zapewnić, zė procedury i protokoły sa opracowane i wprowadzone, w przypadku kiedy endoskop styka sie z tkanka limfoidalna przewodu pokarmowego (na przykład w przypadku wykonywania biopsji), c. zapewnić, zė wprowadzone sa odpowiednie środki ostrozṅości podczas wykonywania endoskopii u pacjentów, z podejrzeniem lub potwierdzeniem choroby pionowej oraz u pacjentów z grupy ryzyka wysta pienia choroby prionowej. Gdy wymagane jest przeprowadzenie inwazyjnej endoskopii, wazṅe jest aby określić, czy pacjent jest z grupy ryzyka wysta pienia choroby prionowej, wyste puje potwierdzenie lub podejrzenie wysta pienia choroby prionowej, otrzymał krew lub produkty z krwi od dawcy, u którego rozwine ła sie później choroba prionowa. Poste powanie podczas zabiegów endoskopowych u pacjentów z potwierdzeniem lub podejrzeniem choroby prionowej. Po wykonaniu procedury inwazyjnej przy uzẏciu endoskopu u pacjenta zakazȯnego lub z podejrzeniem choroby Creutzfeldta-Jakoba (CJD) endoskop powinien być zachowany do zastosowania u tego samego pacjenta po konwencjonalnym procesie mycia i dezynfekcji lub zniszczony przez spalenie. W przypadku wykonania endoskopii, w trakcie której wykonana jest biopsja u pacjentów be da cych w grupie ryzyka wysta pienia choroby prionowej, endoskop mozė być uzẏty u innego pacjenta, po poddaniu go co najmniej dziesie ciu cyklom mycia i

5 dezynfekcji wykonanych tak jak w przypadku innych endoskopów (wła czaja c w to mycie re czne, mycie i dezynfekcje automatyczna, płukanie). Mimo, zė jest bardzo małe prawdopodobieństwo wysta pienia zanieczyszczenia drugiego endoskopu, w myjkach dezynfektorach zaprojektowanych do mycia i dezynfekcji dwóch endoskopów, w przypadku procesu dezynfekcji endoskopu zastosowanego u pacjentów z grupy ryzyka wysta pienia choroby prionowej, nalezẏ endoskop poddać procesowi pojedynczo, przy zastosowaniu środka dezynfekuja cego bez zawartości aldehydów. Nalezẏ wyrzucić wszystkie akcesoria jednorazowego uzẏtku, a takzė te wielokrotnego uzẏtku zastosowane do czyszczenia wste pnego endoskopu, jeśli nie moga być poddane dezynfekcji do wymaganego standardu. Białka prionowe sa bardzo hydrofobowe, dzie ki czemu znacznie trudniej usuna ć je z powierzchni, szczególnie po wysuszeniu. Dlatego endoskopy powinny być wilgotne przed czyszczeniem. Wie kszość białek nalezẏ usuna ć natychmiast po uzẏciu z zewne trznej powierzchni endoskopu za pomoca jednorazowych chusteczek, a naste pnie wykonać standardowa procedure płukania wszystkich kanałów. Jeśli pomieszczenie w którym odbywa sie proces mycia/dezynfekcji endoskopów jest oddalone od pracowni endoskopowej, to endoskop powinien być transportowany w sztywnym pojemniku wyłozȯnym tworzywem sztucznym (zazwyczaj o określonym kolorze, aby rozpoznać zanieczyszczone urza dzenia), pod przykryciem aby zapobiec wysuszeniu.

6 Wymagania dotyczące pomieszczeń w których jest przeprowadzana dekontaminacja endoskopów. Aleksandra Maczynska Opracowano na podstawie: Department of Health: Choice Framework for local Policy and Procedures Decontamination of flexible endoscopes: Policy and management Department of Health: Choice Framework for local Policy and Procedures Decontamination of flexible endoscopes: Operational management HSE Code of Practice for Decontamination of RIMD. Recommended Practices for Endoscopy Units. Version 1.0, Dekontaminacja endoskopów powinna być przeprowadzana w specjalnie do tego przeznaczonym pomieszczeniu. Pomieszczenie powinno być tak zaprojektowane, aby ułatwić jednokierunkowy przepływ pracy z obszaru "brudnego" (przyje cie zanieczyszczonych endoskopów) do "czystego" (kontrola, suszenie i przechowywania endoskopów po dekontaminacji). Powinien być wyznaczony obszar zmiany/zakładania odziezẏ roboczej. Wszystkie pomieszczenia powinny być mechanicznie wentylowane i wyposazȯne w ekstrakty w celu ochrony pracowników przed działaniem niebezpiecznych substancji. Powinno być zapewnione komfortowe środowisko pracy: temperatura kontrolowana pomie dzy 18-22oC i wilgotność w zakresie 35-60%. Wykończenia ścian i innych powierzchni powinno być wyrównane, gładkie, wytrzymałe i odporne na cze ste czyszczenie. Podłogi powinny być pokryte zmywalnym materiałem antypoślizgowym, który jest dobrze uszczelniony. Pomieszczenie powinno być wyposazȯne w dwa oddzielne zlewy: jeden do mycia i jeden dla płukania endoskopów i akcesoriów. Umywalki powinny być odpowiedniej wielkości, aby umoz liwić zanurzenie endoskopów. Poza zlewami do czyszczenia i płukania endoskopów pomieszczenie powinno być wyposazȯne w zlew przeznaczony tylko do higieny ra k. Wejście do pomieszczeń gdzie wykonywany jest proces dekontaminacji powinno być ograniczone do upowazṅionych do tego osób. Personel Zasadnicze znaczenie maja szkolenia dla wszystkich pracowników zajmuja cych sie procesem dekontaminacji endoskopów. Nalezẏ jasno

7 określić i udokumentować role i obowia zki kazḋej osoby. Wazṅe jest, aby personel wszystkich szczebli posiadał wiedze z zakresu dekontaminacji, podstawowych elementów profilaktyki zakazėń, mikrobiologii i procesów chemicznych. Powinna być wyznaczona osoba, która w danym dniu odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie myjki dezynfektora, zapewniaja c, zė urza dzenie jest obsługiwane w sposób bezpieczny i skuteczny. Personel powinien nosić odziez ochronna podczas dezynfekcji endoskopów, aby zminimalizować ryzyko ekspozycji na materiał potencjalnie zainfekowany. Powinna być doste pna naste puja ca odziez ochronna: re kawiczki, fartuchy ochronne, maski, gogle. Myjki- dezynfektory (MD) MD sa podzielone na dwie grupy: jednodrzwiowe, które sa ładowane i rozładowywane z tej samej strony. dwudrzwiowe, pozwalaja ce na ładowanie endoskopów z jednej strony a rozładowywanie czystych, zdezynfekowanych z drugiej strony. Ten typ myjek- dezynfektorów pozwala na zachowanie strefy czystej i brudnej. Kluczowe czynniki wpływaja ce na skuteczność procesu mycia/dezynfekcji obejmuja : ste zėnie detergentu; potwierdzenie przepływu płynów przez wszystkie powierzchnie wewne trzne i zewne trzne endoskopu; zgodność myjki-dezynfektora z endoskopem; temperature procesu mycia; rodzaj procesu mycia; ciśnienie strumienia wody (jeśli jest stosowane); umiejscowienie endoskopu w myjce dezynfektorze tak, aby był dobry doste p substancji chemicznych na wszystkich zewne trznych powierzchniach; ciśnienie i / lub przepływ detergentu przez wszystkie kanały; czas kontaktu; jakość wody. Kluczowe czynniki przy określaniu skuteczności mikrobiologicznej Kluczowe czynniki określaja ce skuteczność mikrobiologiczna procesu obejmuja : zapewnienie, zė ładunek jest czysty;

8 rodzaj i typ stosowanego preparatu do dezynfekcji; ste zėnie środka dezynfekuja cego; jakość mikrobiologiczna wody stosowanej do końcowego płukania; temperatura, w której środki myja ce i dezynfekuja cy sa uzẏwane; czas kontaktu z endoskopem; jakość i temperatura wody uzẏwanej do rozcieńczania (jeśli dotyczy) środków dezynfekuja cych; potwierdzenie przepływu środków dezynfekuja cych na wszystkich powierzchniach, wewne trznych i zewne trznych endoskopu; brak materiałów hamuja cych, takich jak resztkowe zabrudzenia i pozostałości środków chemicznych po procesie mycia; ciśnienie i przepływ przez kanały; rodzaj wykonywanej procedury; brak pe knie ć i uszkodzeń endoskopu i jego kanałów. Wazṅe jest usunie cie chemicznych środków dezynfekuja cych po procesie dezynfekcji i powinno być to osia gnie te bez pogorszenia czystości lub bezpieczeństwa produktu. Kontrola jakości mikrobiologicznej wody wykorzystywanej do procesu płukania ma kluczowe znaczenie w tym zakresie. Eksploatacja myjek-dezynfektorów (MD) MD powinny stanowić układ zamknie ty. Powinien być wymóg, aby doste p do komory był zablokowany, przed rozpocze ciem cyklu mycia i dezynfekcji. System kontroli powinien umoz liwiać regulacje pompy i wpustu ciśnienia na wlocie do rózṅych poła czeń aby umoz liwić dostosowanie MD do procesu mycia i dezynfekcji poszczególnych rodzajów instrumentów. Preferowane sa roztwory dezynfekcyjne jednorazowego uzẏtku. Roztwór dezynfekuja cy zastosowany raz nie powinien być uzẏwany ponownie. Mniej zadowalaja ce sa systemy, gdzie roztwory dezynfekuja ce wykorzystywane sa do wielu cykli. Jeśli taki system jest uzẏwany, cykl nie powinien rozpocza ć sie, gdy ste zėnie środka dezynfekuja cego spadło ponizėj minimalnego zalecanego przez producenta. Ponowne wykorzystanie roztworu dezynfekuja cego w trakcie kilku cykli pracy MD obarczone jest ryzykiem, poniewaz mozė być trudno rzetelnie przewidzieć i kontrolować rozcieńczenie i zanieczyszczenie roztworu, które moga zmniejszać jego aktywność. Nie powinno być moz liwe przerwanie cyklu przez operatora przed jego zakończeniem bez wła czenia sie alarmu i aktywacji wiadomość przerwaniu

9 cyklu. Nie powinno być moz liwości otwarcia lub wyzerowania MD bez pomocy specjalnego narze dzia, klucza lub kodu. Wymagania procesu dezynfekcji Standard wymaganej dezynfekcji powinien być zdefiniowany przez uzẏtkownika w porozumieniu z konsultantem w dziedzinie kontroli zakazėń szpitalnych. Zasady ogólne: endoskopy, które przechodza przez sterylne jamy ciała sa uwazȧne za inwazyjne i powinny być wolne od drobnoustrojów i endotoksyn; endoskopy, maja ce kontakt z błonami śluzowymi, ale nie przechodza ce przez sterylne jamy ciała mozṅa dezynfekować za pomoca dezynfekcji wysokiego poziomu. Wybór środka dezynfekuja cego zalezṅy jest od wymaganego poziomu dekontaminacji i kompatybilności z endoskopem i MD. Woda stosowana w trakcie procesu (z wyja tkiem końcowego płukania woda ) Woda wykorzystana do płukania z jednego procesu nie powinna być wykorzystywana i stosowana w kolejnych cyklach. Po procesie płukania powinna być odprowadzona do kanalizacji. W przypadku gdy MD obsługuje wie cej niz jeden wlot wody, woda stosowana w trakcie procesu nie musi być tej samej jakości, jak woda stosowana do płukania końcowego, która be dzie dostarczana oddzielnie. Końcowe płukanie woda Jakości mikrobiologiczna wody stosowanej do końcowego płukania określona jest w tabeli 2. Jakość mikrobiologiczna wody powinna być sprawdzana co tydzień. Na zakończenie cyklu MD powinna pozostawić minimalna ilość wody w rurkach i kanałach, które maja kontakt z woda stosowana do końcowego płukania. MD powinna być zaprojektowana i skonstruowana tak, aby mogła być zdrenowana i suszona, kiedy nie jest w uzẏciu. Dane na temat resztkowej obje tości wody w MD powinny być doste pne w danych testowych. Wymagania dotycza ce samo-dezynfekcji MD. Dezynfekcja MD ma zapewnić, zė wszystkie rurocia gi, zbiorniki, pompy, systemy filtracji wody sa czyszczone i dezynfekowane. Cykl samodezynfekcji powinien być wybierany przez uzẏtkownika i programowany, dzie ki czemu mozė być wła czony przez operatora w wybranym momencie. Cykl uzẏtkowania i dezynfekcji endoskopu.

10 MD sa nieprzystosowane do dezynfekcji endoskopu bez obróbki wste pnej. Po wyje ciu endoskopu z ciała pacjenta, kanały nalezẏ przepłukać zgodnie z zaleceniem producenta endoskopu. Na zewna trz endoskop powinien być przetarty jednorazowa ściereczka nasa czona wodnym roztworem odpowiedniego detergentu (np. roztwór enzymatyczny). Endoskop powinien być wilgotny po uzẏciu i przed manualnym czyszczeniem, dlatego powinien być przenoszony jak najszybciej z miejsca uzẏcia do miejsca gdzie wykonywana jest dezynfekcja. Endoskopy nie powinny być transportowane z kanałami pełnymi płynu. Czyszczenie manualne endoskopu. W trakcie czyszczenia endoskopu powinny być przestrzegane zalecenia producenta. Przed przysta pieniem do czyszczenia, nalezẏ wykonać test szczelności, sprawdzić czy nie ma pe knie ć lub wycieku. Ilość wykorzystanego detergentu dodanego do wody powinna być zgodna z zaleceniami producenta detergentu. Endoskop i akcesoria powinny być namoczone w detergencie zgodnie z zaleceniami producenta. Nalezẏ usuna ć wszystkie przyciski / zawory / zatyczki i inne cze ści wymienne. Nalezẏ wyrzucić cze ści jednorazowego uzẏtku. Endoskop powinien być całkowicie zdemontowany, tak aby wszystkie powierzchnie mogły być dokładnie oczyszczone. Instrumenty / kanały biopsyjne powinny być szczotkowane kilka razy szczoteczkami do tego przeznaczonymi zgodnie z instrukcja producenta endoskopu. Szczotki wielokrotnego uzẏtku przed ponownym uzẏciem powinny być oczyszczone, skontrolowane i poddane procesowi sterylizacji. Po uzẏciu, zlew nalezẏ przepłukać woda z kranu, wyczyścić i osuszyć. Drugi zlew nalezẏ wypełnić zimna woda, a naste pnie zanurzyć endoskop, przepłukać kazḋy kanał za pomoca strzykawki aby usuna ć detergent. Endoskop powinien być naste pnie płukany pod biezȧ ca woda i dokładnie oceniony pod ka tem uszkodzeń przed poła czeniem do MD. Etapy procesu w MD. Podła czenie endoskopu do MD. Test szczelności - automatyczny test szczelności mozė być uzẏwany do uzupełnienia manualnego testu szczelności. Wste pne płukanie w wodzie o temp. ponizėj 45 C Sprawdzenie drozṅości kanałów Mycie Płukanie Dezynfekcja chemiczna

11 Ostateczne płukanie Suszenie Wybór kabiny do suszenia endoskopów. Kabiny do suszenia moga być wykorzystywane do uzupełniania suszenia przez MD. Kabiny do suszenia moga być tez wykorzystywane do przechowywania endoskopów. Przechowywane endoskopy powinny być poddane ponownie procesowi dezynfekcji przed uzẏciem, jezėli nie zostały zdezynfekowane w cia gu ostatnich trzech godzin. Pakowanie i transport Transport poddanych obróbce endoskopów nie powinien zagrazȧć jego czystości. Informacje, które powinny być odnotowane dla kazḋego automatycznego cyklu dezynfekcji endoskopu: numer identyfikacji procesu dezynfekcji endoskopu numer cyklu typmd typ uzẏwanego cyklu data i godzina rozpocze cia cyklu zawartość obcia zėnia parametry krytyczne dla konkretnego cyklu MD nazwa operatora wyniki procesu MD Kontrola po dekontaminacji Zawsze, gdy osoba przeprowadzaja ca dezynfekcje endoskopu ma powody uznać, zė endoskop nie był poddany prawidłowej dekontaminacji, nie powinien być dopuszczony do stosowania u pacjenta. MD powinny być poddawane walidacji - zawierać potwierdzenie skuteczności procesu czyszczenia. Metoda badania określona jest w normie EN ISO MD powinny być sprawdzane kwartalnie. Badanie pozostałości białka powinno być prowadzone raz w tygodniu w losowo wybranych endoskopach po procesie dekontaminacji. Woda stosowana do płukania końcowego powinna być testowana co tydzień. W przypadku, gdy wyniki badań wody sa poza zakresem przyje tej normy, powinien być wprowadzony program naprawczy.

12 Preparaty używane w procesie mycia i dezynfekcji. Aleksandra Maczynska Opracowano na podstawie: Department of Health: Choice Framework for local Policy and Procedures Decontamination of flexible endoscopes: Policy and management Department of Health: Choice Framework for local Policy and Procedures Decontamination of flexible endoscopes: Operational management HSE Code of Practice for Decontamination of RIMD. Recommended Practices for Endoscopy Units. Version 1.0, Nalezẏ przestrzegać instrukcji producenta myjki-dezynfektora (MD) i endoskopu poniewaz uszkodzenia endoskopów moga wynikna ć z zastosowania niewłaściwych zwia zków chemicznych podczas procesu mycia i dezynfekcji. Uzẏtkownicy powinni zapytać producenta preparatu o korozyjne lub szkodliwe właściwości zwia zków chemicznych uzẏwanych w procesie mycia i dezynfekcji. Producent MD powinien podać uzẏtkownikowi przynajmniej trzy rózṅe środki dezynfekcyjne i detergenty odpowiednie do zastosowania w MD. Jeśli substancje chemiczne stosowane w MD zostały zmienione, nalezẏ upewnić sie zė nowe zwia zki chemiczne nie reaguja ze śladami lub pozostałościami poprzedniego detergentu lub środka dezynfekcyjnego. Powinno być to sprawdzone zarówno przez producenta MD i dostawce środków myja co/dezynfekcyjnych. Producent MD powinien przetestować proponowane środki dezynfekcyjne w celu ustalenia ich skuteczności i najlepszego ustawienia systemu kontroli MD podczas procesu kontrolnego. Kluczowe czynniki określaja ce skuteczność procesu obejmuja : ste zėnie środka dezynfekcyjnego i detergentów; temperature w trakcie procesu; czas kontaktu ze zwia zkami chemicznymi; brak materiałów hamuja cych, takich jak resztkowe zabrudzenia; potwierdzenie, zė substancje dezynfekcyjne maja kontakt ze wszystkimi cze ściami endoskopu; jakość wody. Detergenty - mozṅa podzielić na: detergenty kwaśne;

13 detergenty alkaliczne; detergenty z neutralnym ph; detergenty anionowe; detergenty kationowe; detergenty enzymatyczne. Do mycia endoskopów zalecane sa detergenty neutralne lub neutralne detergenty enzymatyczne, poniewaz maja najmniejszy szkodliwy wpływ na endoskopy (nie wszystkie detergenty enzymatyczne sa neutralne). Niektórzy producenci MD zalecaja detergent alkaliczny, ale powinien on być uzẏwany z ostrozṅościa z zastosowaniem warunków określonych przez producenta. Podczas wyboru odpowiedniego detergentu nalezẏ zachować równowage pomie dzy skutecznościa i ryzykiem korozji endoskopu. Detergenty alkaliczne sa bardzo skuteczne w procesie czyszczenia, ale mozė nasta pić korozja endoskopu pod wpływem temperatury w trakcie trwania procesu. Dlatego wazṅe jest, aby nie uzẏwać detergentów alkalicznych w MD, gdzie podczas procesu mycia endoskopów stosowana jest podwyzṡzona temperatura, poniewaz mozė dojść do uszkodzenia endoskopu. Detergenty na bazie enzymów be da w pełni skuteczne tylko wtedy, jeśli przestrzegany be dzie zalecany czas kontaktu z detergentem i odpowiednia temperatura. Środki enzymatyczne stosowane w etapie czyszczenia, działaja najlepiej w temperaturach powyzėj 30 C i wymagaja co najmniej 10 minutowego cyklu mycia. Czasami spełnienie tych kryteriów nie be dzie moz liwe. W takich przypadkach bardziej odpowiednie be dzie zastosowanie detergentów nieenzymatycznych. Podczas testów producent MD powinien określić parametry dla MD, które pasuja do wybranego detergentu. Zastosowanie enzymów w procesie mycia mozė powodować reakcje alergiczne. Nalezẏ zwrócić uwage, przy wyborze środków enzymatycznych do czyszczenia manualnego, czy były prowadzone badania oceniaja ce ryzyko wysta pienia reakcji alergicznych u ludzi. Środki dezynfekcyjne Instrukcja uzẏtkowania środka dezynfekcyjnego powinna zawierać: wymagania dotycza ce jakości wody do rozcieńczenia produktu okres przechowywania - przed rozcieńczeniem lub aktywacja okres uzẏwania (aktywności roztworu) - okres przechowywania po rozcieńczeniu

14 okres ponownego wykorzystania - okres, w którym preparat dezynfekcyjny mozė być ponownie wykorzystany. Mozė to być określone jako: czas, liczbe poddanych dezynfekcji przedmiotów lub liczbe cykli dezynfekcji specyficzne dla danej MD. Rozcieńczone środki dezynfekcyjne nie powinny być ponownie wykorzystywane w kolejnym cyklu dezynfekcji endoskopu. Kryteria doboru środków dezynfekcyjnych W celu wyboru środka dezynfekuja cego nalezẏ znać oczekiwana aktywność wobec drobnoustrojów. Producent powinien zapewnić informacje o aktywności mikrobójczej produktu. Środek dezynfekcyjny musi być oznaczony znakiem CE. Glutaraldehyd nie jest juz zalecany do uzẏwania podczas dezynfekcji endoskopów ze wzgle du na jego toksyczność i istnienie wielu alternatywnych środków dezynfekcyjnych. Stosowanie aldehydu, wła czaja c w to aldehyd ortoftalowy (OPA) jako środka dezynfekcyjnego nie jest zalecane. Jest to grupa zwia zków chemicznych powoduja ca wia zanie (aglutynacje ) białka, dzie ki czemu jego usunie cie z powierzchni endoskopu jest bardzo trudne. Ma to wpływ takzė na skuteczność usuwania prionów z endoskopu. Wytyczne rózṅych organizacji nie sa zgodne co do zastosowania poszczególnych środków dezynfekcyjnych z uwagi na złozȯna sytuacje i konieczność przestrzegania zaleceń producenta MD. Podsumowanie głównych klas środków dezynfekcyjnych do dezynfekcji endoskopów: Środki dezynfekuja ce na bazie aldehydów - ta grupa substancji chemicznych jest szeroko stosowana w MD. Jednakzė zgodnie z wymogiem zabezpieczenia pacjentów przed choroba Creutzfeldta-Jakoba (CJD) środki te nie sa obecnie zalecane. Środki dezynfekcyjne na bazie kwasu nadoctowego maja wysoka kompatybilność materiałowa lecz nalezẏ je stosować zgodnie z zaleceniami producenta. Środki te wymagaja zmieszania cze ści składowych do uzyskania aktywnego preparatu (nie zawsze istnieja gotowe do uzẏcia roztwory). Korzystniej jest, jeśli taki proces odbywa sie w MD, a nie re cznie. Halogeno pochodne środki dezynfekcyjne (najbardziej popularne sa na bazie chloru) maja działanie korozyjne metalu oraz niektórych tworzyw sztucznych. Aby zapobiec temu działaniu mozė być konieczne

15 zastosowanie środków ostrozṅości. Nalezẏ stosować sie do zaleceń producenta środków dezynfekcyjnych aby zapobiec uszkodzeniu endoskopu i MD. Elektrolitycznie generowany kwas podchlorowy - jest uzẏwany w wielu systemach dezynfekcji MD. Środek dezynfekuja cy jest produkowany i dostarczany za pomoca generatora zewne trznego i bezpośrednio dostarczany do MD. Generator powinien być oznaczony znakiem CE. Dostawca detergentów i środków dezynfekcyjnych powinien dostarczyć karty charakterystyki substancji niebezpiecznej dla oferowanych produktów. Powinny one zawierać szczegóły badania biozgodności. Środki myja ce i dezynfekcyjne moga nie być całkowicie usunie te w trakcie procesu płukania. Skuteczność procesu płukania w celu usunie cia pozostałości zwia zków chemicznych powinna być badana przy zastosowaniu dwukrotnie wie kszego niz normalne ste zėnia substancji chemicznych w rutynowym cykl dezynfekcji. Analizy chemiczne końcowej wody płucza cej powinny stanowić cze ść badań prowadzonych przez producenta preparatu. Nie jest to wymagane jeśli środek dezynfekcyjny jest nietoksyczny.

16 Monitorowanie i audytowanie procesu dekontaminacji endoskopów. Aleksandra Maczynska Opracowany na podstawie: Department of Health: Choice Framework for local Policy and Procedures Decontamination of flexible endoscopes: Policy and management Department of Health: Choice Framework for local Policy and Procedures Decontamination of flexible endoscopes: Operational management HSE Code of Practice for Decontamination of RIMD. Recommended Practices for Endoscopy Units. Version 1.0, Proces dekontaminacji endoskopów powinien być monitorowany i powinna być moz liwość identyfikacji kazḋego etapu aby potwierdzić skuteczności procesu. Dla zapewnienia pacjentowi bezpieczeństwa powinno być moz liwe określenie, zė dany endoskop przeszedł cały proces dekontaminacji przed jego uzẏciem u pacjenta. Niezbe dna jest takzė moz liwość identyfikacji pacjentów u których uzẏte były dane endoskopy i narze dzia wielokrotnego uzẏtku. Aby zapewnić najlepsza praktyke zalecane jest wprowadzenie systemy zarza dzania jakości zgodnie z EN ISO Komputerowe monitorowanie, identyfikacja i kontrola jakości sa kluczowymi elementami systemu jakości i powinno obejmować wszystkie endoskopy. Istotne jest, zėby wszystkie endoskopy posiadały unikalny identyfikator, który mozė być rejestrowany na kazḋym etapie procesu dekontaminacji i umoz liwi identyfikacje pacjenta u którego był zastosowany. Jest to szczególnie wazṅe w przypadku zastosowania endoskopu u pacjentów u których wykryto CJD, poniewaz jezėli nie ma moz liwości identyfikacji endoskopu, który był uzẏty, to be dzie istniała konieczność zniszczenia wszystkich endoskopów w danym dziale. Zapisy identyfikowalności powinny zawierać naste puja ce dane: identyfikator endoskopu i akcesoriów (najlepiej System GS1); wynik mycia manualnego (pozytywny/negatywny ), w tym wizualna kontrola, manualny test szczelności i kontrola czyszczenia zaworów; środki chemiczne stosowane podczas procesu mycia manualnego i w MD; dane uzẏwanej MD; numer cyklu MD;

17 wynik MD (pozytywny/negatywny); w przypadku stosowania, zapis z kabiny suszenia: dane pokazuja ce poprawna prace kabiny suszenia, dowód, zė endoskop jest zdatny do uzẏtku, na przykład sprawdzenie czy podła czone sa wszystkie elementy; zgodność z wymaganym okresem trwałości; identyfikacja pacjenta; identyfikacja osoby odpowiedzialnej za proces dekontaminacji; przy wszystkich wpisach powinna być podana data i godzina Audyt Powinien być opracowany system umoz liwiaja cy uzẏtkownikowi określenie, zė endoskop jest identyfikowany oraz zė przeszedł prawidłowo cały proces dekontaminacji. System zebranych danych powinien być w stanie wykazać dowolna niezgodność procesu w obre bie MD, mycia manualnego lub suszenia w kabinie. Konserwacja Opracowany system powinien umoz liwiać uzẏtkownikowi zbieranie naste puja cych danych: cykl samo dezynfekcji MD; cykl konserwacji MD; cykl walidacji MD; konserwacja kabiny do przechowywania endoskopów; walidacja kabiny do przechowywania endoskopów; liste akcesoriów; naprawy endoskopu; stan endoskopu (kwarantanna); korzystanie z pozẏczonych urza dzeń (najlepiej oznakowane za pomoca systemu GS1). Monitorowanie i system zarza dzania jakościa W pełni skomputeryzowany system zarza dzania - jest to opcja najbardziej skuteczna i zapewnia zbieranie potrzebnych danych na kazḋym etapie dekontaminacji cyklu. Manualny system zarza dzania - nie be dzie tak skuteczny jak system komputerowy, ale nadal be dzie zapewniać uzẏtkownikowi moz liwość zbierania dokładnych informacji w trakcie kazḋego etapu cykl dekontaminacji. Audytowanie procesu dekontaminacji Audyty przeprowadzane w jednostce dekontaminacji endoskopów moga być wewne trzne lub zewne trzne. Moga być przeprowadzone w formie:

18 Audytu wewne trznego cia głej kontroli jakości Audytu zewne trznego zalecane jest zastosowanie narze dzi do audytowania opracowanych przez Infection Prevention Society Audyt zgodnie z systemem zarza dzania jakościa BS EN ISO Audyt w celu rozwia zania konkretnego problemu zgodnie z wytycznymi i standardami. Zalecane jest przeprowadzanie audytów zewne trznych kwartalnie. Pełna dokumentacja historii kazḋej MD powinna zawierać: wste pny raport uruchomienia; roczne sprawozdanie z walidacji; raporty kwartalne; wyniki badań tygodniowych; dane dotycza ce uzẏwanych środków dezynfekcyjnych; dokumentacje rutynowej konserwacji; dokumentacje jakość wody płucza cej w ostatnim etapie. Audyt dekontaminacji endoskopu powinien obejmować ocene naste puja cych procesów: usunie cia endoskopu z pacjenta i jego przygotowanie do odkazȧnia; transport endoskopu z obszaru wykonania badania do jednostki gdzie wykonywana jest dekontaminacja testu szczelności; mycia re cznego; transportu i poła czenia z MD; funkcjonowania MD; transport endoskopu do miejsca wykonania badania lub do miejsca przechowywania / suszenia; systemu suszenia / przechowywania endoskopu; jakości wody uzẏtej do ostatniego płukania. Oprócz oceny powyzṡzych procesów, audyt powinien równiez obejmować sprawdzenie bezpieczeństwa procesu w tym infrastruktury, wentylacji, prawidłowego poste powania z dekontaminacja rozlanych płynów ustrojowych, odziezẏ ochronnej i poste powania ze zwia zkami chemicznymi.