Propozycja nowej struktury organizacyjnej Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Transkrypt

1 Kraków, 19 listopada 2018 Związek Nauczycielstwa Polskiego w Uniwersytecie Pedagogicznym im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie Propozycja nowej struktury organizacyjnej Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie 1. Podstawowe cele a) Uniwersytet Pedagogiczny powinien jak najlepiej wypełniać swoją rolę uniwersytetu, a więc z jednej strony być uczelnią akademicką o wysokim poziomie kształcenia, oferującą atrakcyjne kierunki studiów i mającą dobrą opinię zarówno wśród absolwentów, studiujących, jak i młodzieży licealnej. b) Uniwersytet powinien stanowić motywujące i wspierające środowisko pracy pozwalające pracownikom naukowym osiągać jak najlepsze wyniki w ich pracy badawczej. c) Uniwersytet powinien być również przyjaznym i stabilnym miejscem zatrudnienia dla swoich pracowników: badaczy, nauczycieli, bibliotekarzy, a także pracowników administracji. Stabilność ta nie powinna być rozumiana krótkowzrocznie, w szczególności nie może prowadzić do zaniedbywania długookresowych interesów Uniwersytetu związanych ze specyfiką funkcjonowania systemu finansowania polskiej nauki. 2. Założenia wstępne a) O ile to możliwe należy zachować dotychczasową strukturę organizacyjną. Wynika to z faktu, że zmiany strukturalne wymagają dodatkowych nakładów pracy, wprowadzają okresowy chaos i zwiększają poczucie niepewności wśród pracowników. Może to doprowadzić m.in. do istotnego zmniejszenia produktywności pracowników naukowych, co jest szczególnie niewskazane przed kluczową dla przyszłości Uniwersytetu pierwszą parametryzacją przeprowadzoną według nowych przepisów. b) Należy jednak zadbać o to, aby nowy statut jasno dookreślał kompetencje poszczególnych organów Uniwersytetu i jego jednostek administracyjnych. Zmiana statutu może być okazją do usprawnienia ich działania, przy czym kluczowa powinna być w tej kwestii opinia pracowników, których praca będzie w dużym stopniu zależeć od przyjętych rozstrzygnięć. c) W dążeniu do usprawnienia organizacji Uniwersytetu nie należy poświęcać zasad demokracji i autonomii akademickiej. Bezwzględnie zagwarantowana być musi wolność badań naukowych. Powinna być również zachowana z uwzględnieniem regulacji ustawowych i ministerialnych, a także interesu innych jednostek wewnątrz Uniwersytetu autonomia w kształtowaniu oferty dydaktycznej. 1

2 3. Podstawowe rozstrzygnięcia a) Należy zachować podział na katedry, instytuty i wydziały. Istniejące struktury należy pozostawić w dotychczasowym kształcie nie dzielić jednostek. b) Zgodnie z duchem nowej ustawy należy oddzielić strukturę administracyjną obsługującą proces dydaktyczny od struktury obsługującej badania naukowe i awanse. Dydaktyką powinny zająć się instytuty, pracą badawczą katedry i wydziały. c) W miejsce rad wydziałów należy powołać osobne rady dyscyplin, których zadaniem będzie przeprowadzanie procesów awansowych i prowadzenie studiów doktorskich w ramach szkół doktorskich. d) Należy zachować rady instytutów składałyby się one z przedstawicieli pracowników instytutu. Dyrektorów instytutów powinny wybierać zgromadzenia pracowników. e) Dyrektorzy wydziałów (dawni dziekani) są wybierani przez rektora, ale pełnią funkcję wyłącznie administracyjne. f) Połowa wszystkich środków przeznaczonych na badania powinna być rozdzielana między katedry proporcjonalnie do liczby badaczy w ich zatrudnionych. g) Powinna istnieć możliwość zawiązywania doraźnych zespołów badawczych (w tym międzykatedralnych, interdyscyplinarnych i międzywydziałowych), które mogłyby ubiegać się o osobne finansowanie swoich badań. h) Powinna istnieć pewna pula środków obejmująca np. 20% wszystkich środków na badania przeznaczona na wspomaganie działalności naukowej katedr i pracowników naukowych radzących sobie najgorzej; zmiana sposobu parametryzacji, a konkretnie ograniczenie liczby publikacji zgłaszanych przez jednego badacza do 4, powoduje, że na ocenę dyscypliny wpływ będą mieć również naukowcy o najniższym dorobku punktowym. i) Otwarcie nowego etatu odbywać się powinno z inicjatywy kierownika konkretnej katedry (gdy chodziłoby o etat czysto naukowy), dyrektora instytutu (gdy chodziłoby o etat dydaktyczny bądź administracyjny), z inicjatywy ich obu działających w porozumieniu (gdy chodziłoby o etat dydaktyczno-naukowy), z inicjatywy kierownika odpowiedniej jednostki (Biblioteka Główna, Centrum Sportu i Rekreacji, Centrum Języków Obcych). Etaty obsadza się w drodze konkursu, którego warunki ustalają inicjatorzy. j) Rekrutacja na studia I i II stopnia oraz na studia jednolite 5-letnie, a także na studia podyplomowe, powinna pozostać w gestii instytutów; rekrutacja na studia doktoranckie powinna należeć do zadań wydziałów. k) Liczebność katedr powinna mieć ograniczenie zarówno dolne jak i górne, to znaczy powinna liczyć minimum 3 a maksimum 10 pracowników. l) Katedry z zasady powinny grupować pracowników przypisanych do jednej dyscypliny; wyjątkiem jest sytuacja, gdy chodzi o pracowników przypisanych do dyscypliny, której nie reprezentuje żadna katedra w ramach Uniwersytetu. 2

3 4. Podstawowy schemat struktury Uniwersytetu (nie uwzględnia jednostek pozawydziałowych i większości jednostek centralnych) Dział rektoratu ds. badań Prorektor odpowiedzialny za badania Sekretariat wydziału Dyrektor wydziału WYDZIAŁ BADANIA NAUKOWE Kolegium dziekańskie Rada dyscypliny Dziekan dyscypliny Katedra Kierownik katedry INSTYTUT DYDAKTYKA Rada Instytutu Sekretariat instytutu Dyrektor instytutu Dział rektoratu ds. dydaktyki Prorektor odpowiedzialny za dydaktykę 5. Jednostki organizacyjne i stanowiska ich rola i kompetencje a) Katedra podstawowa jednostka organizacji pracy naukowej grupująca pracowników naukowych i naukowo-dydaktycznych o podobnych zainteresowaniach zgodnych z nazwą 3

4 katedry należących do jednej lub (w uzasadnionych przypadkach) wielu dyscyplin naukowych. Otrzymuje bazową kwotę środków stałych corocznie przeznaczonych na badania prowadzone przez jej pracowników (środki te stanowią 50% wszystkich środków własnych Uniwersytetu przeznaczonych na badania). Jest przyporządkowana do określonego wydziału a z drugiej strony do określonego instytutu. Nie powinna liczyć mniej niż 3 osoby i więcej niż 10 osób. b) Kierownik katedry osoba kierująca pracą katedry, której zadaniem jest dysponowanie środkami stałymi i przygotowywanie corocznego raportu o prowadzonych w katedrze badaniach. Może zainicjować utworzenie nowego etatu naukowego bądź współinicjować utworzenie nowego etatu naukowo-dydaktycznego (przy współpracy z dyrektorem instytutu). c) Rada dyscypliny ciało zbiorowe złożone z samodzielnych pracowników naukowych, którzy zadeklarowali minimum 50% aktywności naukowej w danej dyscyplinie (oznacza to, że pracownicy, którzy zadeklarowali po 50% aktywności naukowej w dwóch dyscyplinach obecnych na Uniwersytecie, należą do dwóch rad). Do jego głównych zadań należy nadawanie stopni naukowych. Wyraża również opinie dotyczące zatrudnienia osób, które wygrały konkurs na nowe stanowiska naukowe i naukowo-dydaktyczne. Rada dyscypliny podejmuje także decyzję o przystąpieniu do współpracy przy prowadzeniu szkoły doktorskiej i dokonuje czynności związanych z przewodami doktorskimi. Rada dyscypliny wybiera dziekana dyscypliny. Rada dyscypliny jest przyporządkowana do określonego wydziału. d) Dziekan dyscypliny osoba kierująca radą dyscypliny. Przewodniczy jej zebraniom. Wchodzi w skład kolegium dziekańskiego wydziału. e) Kolegium dziekańskie ciało zbiorowe złożone z dziekanów dyscyplin przyporządkowanych do danego wydziału. Sprawuje nadzór nad katedrami należącymi do wydziału powołuje i odwołuje kierowników katedr, może tworzyć, likwidować, łączyć i zmieniać nazwy katedr. f) Sekretariat wydziału jednostka administracji obsługująca procesy biurokratyczne związane z działalnością badawczą prowadzoną w obrębie danego wydziału, a także studia doktoranckie doktorantów związanych z wydziałem. Sekretariatem kieruje dyrektor. g) Dyrektor wydziału osoba powoływana przez prorektora odpowiedzialnego za badania. Do jej zadań należy koordynacja polityki badawczej na wydziale. Podejmuje decyzje w sprawie dodatkowego dofinansowania poza środkami stałymi indywidualnych naukowców oraz zespoły badawcze (dyrektorzy wydziałów dysponują łącznie 30% wszystkich środków przeznaczonych na badania). Dyrektor kontroluje wydatkowanie środków trwałych przez poszczególne katedry, w pewnych ściśle określonych sytuacjach może podjąć decyzję o przesunięciu tych środków między katedrami. h) Prorektor odpowiedzialny za badania do jego zadań należy wyznaczanie dyrektorów wydziału. Podejmuje też decyzję dotyczącą rozdziału środków pomocowych dla katedr i 4

5 badaczy mających najmniejszy dorobek punktowy (20% wszystkich środków przeznaczonych na badania). i) Rada instytutu ciało zbiorowe złożone z przedstawicieli pracowników dydaktycznych zatrudnionych w katedrach przyporządkowanych do danego instytutu, a także przedstawicieli studentów. Liczebność rad powinna zależeć od liczby pracowników (np. powinna wynosić 20% wszystkich pracowników). Rada podejmuje ważniejsze decyzje związane z procesem dydaktycznym inicjuje utworzenie nowych kierunków i specjalności na studiach I i II stopnia oraz na studiach jednolitych 5-letnich, dokonuje modyfikacji planów istniejących kierunków, przygotowuje plany rekrutacji, decyduje o włączeniu się instytutu w programy specjalne czy granty związane z dydaktyką. j) Dyrektor instytutu osoba odpowiedzialna za bieżące zarządzanie dydaktyką na kierunkach prowadzonych w obrębie instytutu. Kieruje pracami sekretariatu instytutu i przewodniczy radzie instytutu. W szczególności wydaje wszelkie decyzje dotyczące indywidualnych spraw studentów, powołuje osoby do przygotowania harmonogramu studiów, decyduje o przydzielaniu zajęć pracownikom dydaktycznym i naukowo-dydaktycznym, powołuje instytutową komisję rekrutacyjną. Dyrektor powinien być wybierany przez zgromadzenie wszystkich pracowników instytutu (i przedstawicieli studentów). k) Sekretariat instytutu jednostka administracji obsługująca procesy biurokratyczne związane z prowadzeniem studiów w instytucie. l) Prorektor odpowiedzialny za dydaktykę do jego zadań należy koordynacja dydaktyki prowadzonej w obrębie Uniwersytetu. W szczególności zatwierdza on wnioski o powołanie nowych kierunków studiów wysyłane do Ministerstwa, zatwierdza też plany rekrutacji. 6. Uzasadnienie propozycji a) Za zachowaniem dotychczasowej struktury wydziałów i instytutów przemawia przede wszystkim chęć uniknięcia chaosu i idącego za nim spadku efektywności pracowników naukowo-dydaktycznych. W szczególności nie jest celowe dopasowywanie instytutów do ministerialnej listy dyscyplin naukowych. Po pierwsze, nie wiadomo czy lista nie będzie w przyszłości zmieniana, po drugie, instytuty mają służyć organizacji dydaktyki a kierunki studiów nie muszą się zamykać w jednej dziedzinie (wiele aktualnie prowadzonych na Uniwersytecie kierunków studiów nie jest jednodyscyplinarnych), po trzecie kwestia przynależności do określonego instytutu powinna zależeć od woli samych pracowników naukowo-dydaktycznych. b) Zgodnie z projektem rady dyscyplin to ciała, które mają częściowo zastąpić likwidowane rady wydziałów. Powinny być one kierowane przez osobę pochodzącą z wyboru. Stanowisko kierownika rady dyscypliny jest do pewnego stopnia odpowiednikiem dotychczasowego stanowiska dziekana wydziału, z tego względu można używać tej nazwy. Najwyższa władza samorządowa w obrębie wydziału byłaby ciałem kolegialnym byłoby to kolegium dziekańskie. 5

6 c) Zachowanie rad instytutów jest wskazane, ponieważ są to ciała, które mogą kontrolować proces dydaktyczny (wszczynać procedury otwierania nowych kierunków studiów, korygować programy istniejących kierunków). W szczególności rady instytutów mogą brać udział w procedurze zapełniania nowych etatów naukowo-dydaktycznych otwieranie takich etatów odbywa się z reguły ze względu na potrzeby dydaktyczne. Instytuty powinny być w całości odpowiedzialne za zapełnianie nowych etatów czysto dydaktycznych. Powinno się stworzyć możliwość takich etatów, zwłaszcza że nowa ustawa kładzie nacisk na praktyczną stronę studiów. d) To instytuty mają prowadzić dydaktykę I i II stopnia studiów oraz studiów jednolitych 5- letnich, zatem nie ma sensu przenosić zadań administracyjnych związanych z rekrutacją na wydziały. Proces rekrutacji może podlegać częściowej centralizacji, ale w skali całej uczelni, a nie wydziału, ponieważ procedury i terminy są ogólnouczelniane. Natomiast rekrutacja studentów na studia doktoranckie powinna być osobnym procesem, po pierwsze z uwagi na funkcjonowanie szkół doktorskich, które mogą być również międzyuczelniane, po drugie ze względu na fakt, że nowa ustawa ściślej wiąże prowadzenie studiów doktoranckich z dyscyplinami, wreszcie po trzecie ze względu na specyfikę tych studiów z założenia przygotowują one do pracy naukowej. Z tego względu ich prowadzeniem powinna zająć się administracja wydziałowa. e) Możliwa jest sytuacja, gdy pojedynczy pracownicy będą reprezentować daną dyscyplinę naukową. Należy stworzyć im możliwość pracy w katedrach należących do dyscyplin najbliższych ich dyscyplinom. Pracownik taki, o ile byłby samodzielny, nie wchodziłby jednak do żadnej z rad dyscyplin. f) Propozycja dodatkowych środków pomocowych wynoszących 20% sumy środków własnych Uniwersytetu przeznaczonych na badania wynika konkretnie z obecnej sytuacji Wydziału Pedagogicznego, ale w przyszłości może znaleźć zastosowanie także w innych przypadkach. Ważne jest, aby kwota dofinansowania pomocowego nie stanowiła nagrody za brak działań środki powinny być przyznawane indywidualną decyzją prorektora odpowiedzialnego za badania na konkretne cele poprawiające sytuację dyscyplin znajdujących się w kryzysie i osób o niewielkich osiągnięciach naukowych, które mają konkretny pomysł na polepszenie mierzalnych wyników swojej pracy badawczej. 6