Rola i zadania pełnomocników ds. ochrony praw człowieka w Policji

Transkrypt

1 mł. insp. Agata Sałatka Pełnomocnik Komendanta Wojewódzkiego Policji w Gorzowie Wlkp. ds. Ochrony Praw Człowieka II OGÓLNOPOLSKI OKRĄGŁY STÓŁ SPOŁECZEŃSTWO, WŁADZA, MEDIA: MOWA NIENAWIŚCI A INKLUZJA SPOŁECZNA, GORZÓW WIELKOPOLSKI, 15 STYCZNIA 2018 R.

2 Od 2004 roku w Policji działa sieć pełnomocników praw człowieka. Obecnie na poziomie centralnym funkcjonuje Pełnomocnik KGP ds. Ochrony Praw Człowieka natomiast w terenie wykonuje swoje zadania 17 Pełnomocników KWP, KSP oraz w Centralnym Biurze Śledczym Policji, wspomaganych przez nieetatowych Pełnomocników w szkołach Policji. W 2016 roku Komendant Główny Policji powołał 2- osobowy Zespół ds. ochrony praw człowieka, w którym zadania z zakresu ochrony praw człowieka, etyki zawodowej oraz realizacji zasad równego traktowania powierzył Pełnomocnikowi KGP ds. ochrony praw człowieka oraz głównemu specjaliście ds. ochrony praw człowieka.

3 Od około dwóch lat trwa proces tworzenia w komendach wojewódzkich Policji dwuosobowych zespołów ds. ochrony praw i wolności człowieka. Pełnomocnicy komendantów wojewódzkich Policji są wspierani w wykonywaniu zadań z tego zakresu przez policjanta lub pracownika Policji. Zespoły takie funkcjonują już w Komendach Wojewódzkich Policji w Poznaniu, w Krakowie, Białymstoku, Wrocławiu, Szczecinie, Rzeszowie, Kielcach, tworzy się w Radomiu, od dziś funkcjonuje także w Komendzie Wojewódzkiej Policji w Gorzowie Wlkp.

4 Zadania pełnomocników komendantów wojewódzkich Policji zostały pod koniec 2016 roku ujednolicone w całym kraju i wszyscy pracujemy w oparciu o wystandaryzowany model zadań do realizacji. Plany naszych działań zawarte są także w dokumencie stanowiącym jeden z mierników Komendanta Głównego Policji na lata , określonym w punkcie 6 w brzmieniu : Podniesienie jakości i efektywności pracy Policji poprzez sukcesywne podwyższanie kompetencji zawodowych funkcjonariuszy i pracowników Policji, a w konsekwencji w zadaniu 14, któremu nadano tytuł : Główne kierunki działalności edukacyjno informacyjnej w zakresie praw i wolności człowieka oraz strategii równych szans w Policji na lata

5 Przedmiotowy dokument zaplanowano w oparciu o wiele informacji bazowych, które pozwoliły na wyeksponowanie zasadniczych wymiarów działań przewidzianych do realizacji na kolejne trzy lata. Do przykładowych źródeł informacji można zaliczyć : - informacje pochodzące z oficjalnych raportów, strategii oraz wyników badań instytucji krajowych i międzynarodowych zajmujących się ochroną praw człowieka, - wyniki zapytań skierowanych m.in. do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich, -wyniki zapytań skierowanych do jednostek Policji o raz do biur KGP, -wyniki wewnętrznych raportów, analiz policji opracowywanych m.in. przez Biuro Gabinet KGP, Biuro Kontroli KGP, Biuro Spraw Wewnętrznych KGP oraz Biuro Prewencji i Ruchu Drogowego KGP, -informacje pochodzące z doświadczeń i codziennej praktyki policyjnych pełnomocników ds. ochrony praw człowieka oraz pionów Policji, -informacje i doniesienia medialne o nieprawidłowościach w działaniach funkcjonariuszy Policji.

6 Planując swoje działania bierzemy także pod uwagę informacje, wnioski rekomendacje, raporty z zaleceniami opracowane po wizytacjach przeprowadzanych przez : Krajowy Mechanizm Prewencji niezależny, krajowy organ wizytujący ustanowiony na podstawie Protokołu fakultatywnego do Konwencji w sprawie zakazu tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania ( w skrócie : OPCAT), zadania Krajowego Mechanizmu Prewencji wykonywane są przez zespół wyodrębniony w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich, Europejski Komitet dla Zapobiegania Torturom o Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu (CPT) ustanowiony przez Europejską konwencję Rady Europy o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu, która weszła w życie w 1989 roku. Opiera się na art. 3 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, który przewiduje, że nikt nie może być poddany torturom ani nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu lub karaniu.

7 Prawa człowieka w służbie policjanta można rozpatrywać w trzech aspektach: - pierwszy wiąże się z obowiązkiem przestrzegania w trakcie wykonywania czynności służbowych praw i wolności człowieka (policjant nie może ich naruszać), - drugi dotyczy obowiązku ochrony praw człowieka (policjant jako strażnik praw człowieka), - trzeci związany jest z faktem, że policjanta też chronią prawa człowieka. Policjanci w toku wykonywania czynności służbowych mają obowiązek respektowania godności ludzkiej oraz przestrzegania i ochrony praw człowieka to zapis z ustawy o Policji, podstawowego aktu prawnego obowiązującego każdego policjanta.

8 Szczególne miejsce w działalności Pełnomocników ma realizacja Programu doskonalenia zawodowego lokalnego w zakresie zapobiegania przestępstwom z nienawiści i ich zwalczania. Projekt nakierowany został na zapewnienie bezpieczeństwa osobom, które mogą być potencjalnymi ofiarami przestępstw z nienawiści. Jego celem jest podniesienie kompetencji policjantów w zakresie prowadzenia czynności w przypadku zaistnienia zdarzeń tego rodzaju, postępowania z ofiarami oraz uwrażliwienie policjantów na kwestie dyskryminacji. Koordynatorami programu w Policji są pełnomocnicy, którzy pełnią też rolę trenerów, prowadząc zajęcia w województwach.

9 Uprawnienia i wiedzę potrzebną do prowadzenia tych szkoleń zdobywa się podczas dwutygodniowego kursu specjalistycznego w zakresie prowadzenia zajęć z zapobiegania przestępstwom z nienawiści i ich zwalczania zakończonego egzaminem. Kursy dla trenerów realizowane są w Centrum Szkolenia Policji w Legionowie. W doskonaleniu lokalnym prowadzonym przez przygotowanych do tego trenerów uczestniczą policjanci KWP i jednostek terenowych Policji, którzy ze względu na wykonywane zadania służbowe mogą zetknąć się ze zdarzeniami na tle nienawiści, a także realizujący zajęcia z obszaru prewencji, w szczególności profilaktyki, dzielnicowi i policjanci służby patrolowej oraz policjanci wykonujący zadania z obszaru kryminalnego. Warsztaty wymagają przeprowadzenia 8 godzin zajęć. Liczebność grupy szkoleniowej nie może przekraczać 20 osób.

10 Podczas warsztatów omawiane są następujące tematy : podłoże przestępstw z nienawiści, pojęcia, m.in. stereotyp, uprzedzenie, dyskryminacja, przestępstwo z nienawiści, incydent motywowany uprzedzeniami, mowa nienawiści, aspekty prawne przestępstw z nienawiści, elementy wskazujące na przestępstwo z nienawiści wskaźniki uprzedzeń, skala przestępstw z nienawiści, postępowanie z ofiarami, reakcja na informację o zdarzeniu na tle nienawiści, zapobieganie przestępstwom z nienawiści community policing. W Policji lubuskiej służy obecnie ok policjantów, w warsztatach w ramach Programu zapobiegania przestępstwom z nienawiści i ich zwalczania wzięło udział w latach ponad 1600 funkcjonariuszy, z tego ponad 300 w 2017 roku.

11 Przestępczość motywowana nienawiścią wg garnizonu KWP Przestępstwa stwierdzone Przestępstwa wykryte Wskaźnik wykrywalności WD WD Zmiana KWP Białystok , ,29 49,12 37,93-11,19 KWP Bydgoszcz , ,25 64,00 80,77 16,77 KWP Gdańsk , ,00 34,21 63,41 29,20 KWP Gorzów Wlkp , ,73 64,71 44,44-20,26 KWP Katowice , ,36 56,52 62,39 5,86 KWP Kielce , ,67 50,00 57,58 7,58 KWP Kraków , ,94 35,42 68,42 33,00 KWP Lublin , ,00 58,14 60,34 2,21 KWP Łódź , ,65 54,84 62,16 7,32 KWP Olsztyn , ,00 44,44 47,06 2,61 KWP Opole , ,67 78,26 75,00-3,26 KWP Poznań , ,00 51,72 48,65-3,08 KWP Radom , ,67 75,00 65,22-9,78 KWP Rzeszów , ,72 85,29 53,57-31,72 KWP Szczecin , ,00 69,57 63,16-6,41 KSP Warszawa , ,93 26,42 26,40-0,01 KWP Wrocław , ,44 64,29 50,00-14,29 CBŚP , ,00 100,00 33,33-66,67

12 Mając na uwadze fakt, że decydującą rolę w kształtowaniu właściwych standardów służby w Policji odgrywa kadra kierownicza, od 2011 roku pełnomocnicy realizują program szkoleniowy : Prawa człowieka w zarządzaniu Policją. Adresatami warsztatów są kierownicy jednostek terenowych Policji szczebla miejskiego, powiatowego oraz ich zastępcy. Podczas zajęć podkreśla się rangę ochrony praw i wolności człowieka oraz etyki zawodowej w kierowaniu jednostką Policji. Duży nacisk kładzie się na znaczenie postaw i zachowań oraz przestrzegania praw człowieka i etyki zawodowej przez kierowników jednostek w kształtowaniu pozytywnych relacji ze społeczeństwem i budowaniu pożądanego wizerunku kierowanej jednostki. Komendanci mają tez okazję wymienić się doświadczeniami w obszarze dobrych praktyk dotyczących poszanowania praw człowieka w codziennym kierowaniu jednostką Policji.

13 Dążąc do dalszej profesjonalizacji działań Policji w zakresie kształtowania pożądanych postaw policjantów w kontakcie ze społeczeństwem realizowany jest Program doskonalenia zawodowego lokalnego w zakresie przeciwdziałania stosowania tortur. Program stanowi uzupełnienie, koordynowanej centralnie, oferty szkoleniowej z zakresu ochrony praw człowieka. Jest on realizowany na poziomie lokalnym oraz w jednostkach szkoleniowych Policji. Programem są objęci w szczególności : policjanci ogniw patrolowointerwencyjnych, policjanci pełniący służbę w policyjnych pomieszczeniach dla osób zatrzymanych lub doprowadzonych do wytrzeźwienia oraz w policyjnych izbach dziecka, a także policjanci pionów dochodzeniowo-śledczych i kryminalnych. Program przeznaczony jest także dla przełożonych wszystkich szczebli kierowania.

14 Zajęcia warsztatowe trwające około sześciu godzin prowadzone są w kilku blokach tematycznych z grupami liczących do 25 policjantów. W naszym województwie są one prowadzone przez Pełnomocnika Komendanta Wojewódzkiego Policji w Gorzowie Wlkp. ds. Ochrony Praw Człowieka oraz przez specjalistę Zespołu ds. Ochrony Praw Człowieka KWP w Gorzowie Wlkp., a także przez psychologa Zespołu Psychologów KWP w Gorzowie Wlkp. i oficera Biura Spraw Wewnętrznych.

15 CZY POLSKA JEST KRAJEM, W KTÓRYM ŻYJE SIĘ BEZPIECZNIE? (w %) III 87 XI 93 IV 95 IV 96 IIV III 98 IV 99 II 00 IV 01 IV 02 IV 03 III 04 III 05 IV 06 IV 07 III 08 IV 09 IV 10 IV 11 IV 12 IV 13 IV 14 IV 15 III 16 III tak nie

16 CZY MIEJSCE, W KTÓRYM PAN(I) MIESZKA (DZIELNICA, OSIEDLE, WIEŚ), MOŻNA NAZWAĆ BEZPIECZNYM I SPOKOJNYM? (W %) III 87XI 93IV 95IV 96 IIV 97 III 98IV 99 II 00 IV 01IV 02IV 03III 04III 05IV 06IV 07III 08IV 09IV 10IV 11IV 12IV 13IV 14IV 15III 16III 17 Tak Nie

17 OCENA POLICJI NA TLE INNYCH INSTYTUCJI Policja Narodowy Bank Polski Prezydent NIK CBA Służba celna NSZZ Solidarność Prokuratura BOR OPZZ Forum Związków Zawodowych Władze miasta/gminy Policja Prezydent Wojsko Kościół Rzymskokatolicki NBP IPN ZUS RPO CBA NIK PGL "Lasy Państwowe" NSZZ "Solidarność" Sądy Senat NFZ Sejm KAS/Służba Celna Trybunał Konstytucyjny Prokuratura OPZZ FZZ