SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI GMINNEGO PROGRAMU WSPIERANIA RODZINY ZA ROK 2017

Transkrypt

1 SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI GMINNEGO PROGRAMU WSPIERANIA RODZINY ZA ROK 2017 Rodzina to podstawowa komórka społeczna i naturalne środowisko wychowawcze dziecka. Przekazuje swój system wartości, tradycje, ukierunkowuje aktywność i postępowanie na całe życie. Rodzina to najbardziej stabilny punkt odniesienia w doświadczeniu dziecka. Jest także źródłem zaspokajania potrzeb w sferze psychicznej i materialno-bytowej. Rodzina funkcjonująca konsekwentnie i z powodzeniem spełniająca swoje zadania, stanowi dla swych członków, przede wszystkim dzieci, źródło poczucia własnej wartości i bezpieczeństwa. Problemy występujące w rodzinie często są złożone i wymagają interdyscyplinarnych rozwiązań. Uzależnienia, przemoc w rodzinie, niezaradność i brak umiejętności wychowawczych, zdarzenia losowe wywołujące sytuacje kryzysowe oraz zła sytuacja materialna to główne problemy dezorganizujące życie rodzin. Podstawowym założeniem Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata było utworzenie spójnego, scentralizowanego systemu wsparcia dzieci i rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo - wychowawczych, w celu przywrócenia im zdolności do pełnienia tych funkcji poprzez pracę z rodziną oraz zapewnienie pomocy w opiece i wychowaniu dzieci. Realizowane w ramach Programu zadania koncentrowane były nie tylko na dziecku, ale na całej rodzinie, również w sytuacjach, gdy dziecko umieszczone zostało poza rodziną biologiczną, w celu odzyskania przez nią funkcji opiekuńczych. Wszelkie działania prowadzone były za zgodą rodziny i jej aktywnym zaangażowaniem, uwzględniając zasadę pomocniczości. Chodzi tu nie tylko o kontaktowanie się z rodziną, ale o współpracę z nią, a więc obustronny wysiłek - ze strony pracowników pieczy zastępczej i rodziców - zmierzającą do przywrócenia naturalnych więzi i normalizacji życia rodzinnego. Prowadzenie profilaktycznych działań wspierających dziecko w rodzinie jest formą pomocy tańszą i bardziej skuteczną. Natomiast praca z rodziną biologiczną w przypadku, gdy zaistniała konieczność umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej, ma na celu jak najszybszy powrót dziecka do rodziny. Działania wspierające w utrzymywaniu pełnej rodziny wskazane są zarówno ze względów społecznych jak i ekonomicznych, gdyż służą obniżeniu kosztów gminy związanych z pobytem dziecka w rodzinnej lub instytucjonalnej pieczy zastępczej. Program miał zatem charakter zróżnicowany, zarówno profilaktyczny jak i interwencyjny w zależności od celów i poszczególnych zadań prowadzących do ich realizacji. Obowiązkiem gminy jest dbanie o dobro swoich mieszkańców, a co za tym idzie wspieranie rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo - wychowawczych i niepotrafiących pomyślnie rozwiązywać swoich sytuacji kryzysowych. Wszelkie działania w w/w sferze podejmowane były na podstawie aktów prawnych: 1. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t. j. Dz. U. z 2017 r. poz. 697.), 2. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t. j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1769, 1985 ze zm.), 1

2 3. Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (t. j. Dz. U. z 2015 r., poz. 1390), 4. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t. j. Dz. U. z 2016 r. poz. 487), 5. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomani (t. j. Dz. U. z 2017 r. poz. 783), 6. Ustawa z dnia 5 grudnia 2014 r. Karta Dużej Rodziny (t. j. Dz. U. z 2016 r. poz. 785 ze zmianami); 7. Ustawa z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu (t. j. Dz. U poz ); 8. Ustawa z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin Za życiem ( t.j. Dz. U poz ze zm.) Ponadto rodziny na bieżąco informowane są o działających organizacjach i stowarzyszeniach pozarządowych realizujących poradnictwo indywidualne i grupowe dla rodzin z problemami opiekuńczo-wychowawczymi. Główny cel programu: Głównym celem Programu było stworzenie spójnego systemu rozwiązań sprzyjających prawidłowemu realizowaniu funkcji rodziny. Realizatorami i partnerami programu są instytucje i placówki działające na terenie Gminy Koluszki: Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Urząd Miejski w Koluszkach, placówki oświatowe, Komenda Powiatowa Policji powiatu łódzkiego wschodniego, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, Centrum Aktywizacji Zawodowej, Niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej, Ośrodek Psychoedukacji i Psychoterapii, Punkt Konsultacyjny Pomocy Rodzinie, Zespół Interdyscyplinarny ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, stowarzyszenia, Sąd Rejonowy, Wydział Rodzinny i Nieletnich w Brzezinach. Cele szczegółowe programu realizowały różne placówki samodzielnie lub we współpracy z Miejsko - Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej, który jest koordynatorem programu. Zabezpieczenie podstawowych potrzeb bytowych dziecka i rodziny: Miejsko Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej przyznaje w uzasadnionych przypadkach świadczenia, które powinny służyć zabezpieczeniu podstawowych potrzeb bytowych dziecka i rodziny. W tym zakresie współpracuje z organizacjami pozarządowymi, stowarzyszeniami, Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Łodzi, oraz Urzędem Miejskim w Koluszkach. Rodzaj, forma i rozmiar świadczenia są uzależnione od sytuacji finansowej Miejsko - Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej oraz sytuacji w jakiej znalazła się rodzina. 2

3 Potrzeby osoby i rodziny korzystającej z pomocy powinny zostać uwzględnione jeżeli odpowiadają celom i możliwości pomocy społecznej. Zakres świadczeń jest różnorodny. Obok świadczeń finansowych (zasiłki), do przyznawania których konieczne jest spełnienie określonego kryterium dochodowego, istnieją niepieniężne formy pomocy, takie jak: praca socjalna, poradnictwo prawne, psychologiczne i pedagogiczne. Udzielanie świadczeń niematerialnych uzależnione jest od profesjonalizmu pracownika socjalnego, organizacji warsztatu pracy i etyki zawodowej. Od 1 kwietnia 2016 r. MGOPS realizuje program Rodzina Celem świadczenia wychowawczego jest częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka, w tym z opieką nad nim i zaspokajaniem jego potrzeb życiowych. Liczba rodzin korzystających z programu wyniosła 1539, liczba świadczeń wychowawczych przyznanych decyzją administracyjną wyniosła na kwotę ,83 zł. Dzięki świadczeniom wychowawczym sytuacja materialna rodzin, zwłaszcza wielodzietnych narażonych na ubóstwo poprawiła się. Niezrealizowane potrzeby w rodzinie prowadzą do wielu niekorzystnych sytuacji rzutujących na funkcjonowanie dziecka, jego rodziców lub też zmuszają do zabezpieczenia i umieszczenia dziecka poza rodziną. Tabela poniżej przedstawia dane dotyczące liczby rodzin i typy rodzin, w których umieszczone są dzieci Rodziny spokrewnione Rodziny niezawodowe Rodziny zawodowe Pogotowie rodzinne ROK Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba rodzin dzieci rodzin dzieci rodzin dzieci rodzin dzieci W przypadku umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej albo w rodzinnym domu dziecka, gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go w pieczy zastępczej, ponosi koszty: - 10% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka - w pierwszym roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej; - 30% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka - w drugim roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej; - 50% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka - w trzecim roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej. 3

4 W 2017 r. za pobyt 16 dzieci w placówkach pieczy zastępczej gmina poniosła koszt w wysokości ,27 zł. Działania pracowników socjalnych oraz realizacja zadań założonych w Gminnym Programie Wspierania Rodziny dla Gminy Koluszki na lata miały na celu poprawę funkcjonowania tych rodzin oraz możliwości powrotu dzieci do rodzin biologicznych. Rodziny, które ze względu na niski poziom dochodów, nie są w stanie opłacać czynszu (bądź innych kosztów utrzymania mieszkania) korzystają z pomocy finansowej w postaci, tzw. dodatku mieszkaniowego. Dysponentami środków na dodatki mieszkaniowe jest Gmina Koluszki. W roku 2017 z tego wsparcia skorzystało 147 rodzin na kwotę ,37 zł. Profilaktyka oraz wzmacnianie prawidłowego funkcjonowania rodziny: W 2017 roku z konsultacji i poradnictwa specjalistycznego dla rodziców skorzystały 81 rodziny w Punkcie Konsultacyjnym Pomocy Rodzinie. Główne problemy to: - uzależnienie od alkoholu męża/żony (18) - uzależnienie od alkoholu syna/córki (25) - przemoc ze strony męża, brata, konkubina, syna, córki (25) - trudności wychowawcze z dziećmi (12) - pomocy w przyznaniu alimentów (10) - złe relacje w rodzinie (23) Pozostałe placówki aktywnie działające w sferze wspierania rodziny to: Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna, Ośrodek Psychoedukacji i Psychoterapii, pedagodzy szkolni. Wszystkie szkoły podstawowe, gimnazjalne i ponadgimnazjalne wdrażają programy profilaktyczno edukacyjne. W 2017 r. realizowane były m.in. programy: - Szkoła Współpracy - rodzice i nauczyciele kapitałem współczesnej szkoły"; - Szkolny Program Aktywnej Współpracy warsztaty dla rodziców; - Akademia dojrzewania ; - Żyj smacznie i zdrowo - Razem bezpieczniej. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych zaprosiła na swoje posiedzenie 94 osoby, które mają problem z uzależnieniem. W 2017 roku wobec 5 osób złożono wnioski do Sądu o zastosowanie obowiązku leczenia odwykowego, 49 osób podjęło terapię. Zespół Interdyscyplinarny podjął współpracę z osobami, które doświadczają przemocy. W roku 2017 do przewodniczącego Zespołu Interdyscyplinarnego wpłynęło 45 zawiadomień o wystąpieniu przemocy domowej z czego: 37 z Komendy Powiatowej Policji w Koluszkach, 8 z Miejsko - Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Koluszkach. Ofiary przemocy na terenie naszej gminy to: 42 kobiety, 3 mężczyzn. W ramach działań Zespołu Interdyscyplinarnego w Koluszkach odbyło się: 36 spotkań, w tym: 4 posiedzenia całego Zespołu, 32 posiedzenia grup roboczych. Kształtowaniem u rodziców właściwych postaw wychowawczych zgodnych z normami i wartościami społecznymi zajmują się pedagodzy szkolni oraz pracownicy socjalni. 4

5 W placówkach oświatowych prowadzone są warsztaty dla rodziców, indywidualne spotkania z psychologiem oraz praca socjalna świadczona przez pracowników socjalnych. Ważną formą pomocy dla rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej i życiowej, są świadczenia dla uczących się dzieci i młodzieży. Pomoc materialna dla uczniów w postaci wyprawek szkolnych, stypendiów i zasiłków szkolnych została uregulowana w ustawie o systemie oświaty i ma na celu wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów. W 2017 roku wsparcie w formie stypendiów otrzymało 185 uczniów, wyprawek szkolnych 13 uczniów, zasiłki szkolne 4 uczniów na łączną kwotę ,08 zł. Interdyscyplinarna praca z rodzinami wykazującymi trudności opiekuńczo - wychowawcze oraz niewydolnymi wychowawczo. Rodziny wykazujące trudności opiekuńczo-wychowawczymi od lat stanowią liczną grupę klientów MGOPS. W 2017 roku z różnych form pomocy finansowej i rzeczowej skorzystało 688 rodzin. Aktywne wspieranie rodziny związane jest z wykorzystaniem przez pracowników Ośrodka różnorodnych metod i narzędzi pracy mieszczących się w katalogu indywidualnej, grupowej oraz środowiskowej pracy socjalnej. Pracą socjalną objęto 463 rodzin. Zabezpieczenie podstawowych potrzeb bytowych dziecka i rodziny realizowane jest przede wszystkim poprzez wsparcie finansowe. W 2017 roku z powodu bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych pomoc otrzymało 51 rodzin, w tym pomocą finansową i rzeczową objęto 34 rodzin niepełnych. W 2017r. w Miejsko - Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Koluszkach swoje zadanie realizował asystent rodziny. Zgodnie z ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej praca asystenta rodziny ma na celu pomoc w przezwyciężeniu trudnej sytuacji rodzinnej. Praca asystenta opiera się na bezpośrednim kontakcie z klientami w ich miejscu zamieszkania. W związku z powyższym częste wyjazdy w teren są niezbędne dla prawidłowej realizacji zadań asystenta rodziny (ponad 50% całego czasu pracy). Pozostały czas pracy przeznaczony był na współpracę z instytucjami, urzędami, służbą zdrowia itp. oraz przygotowanie, usystematyzowanie i wypełnianie dokumentacji. Asystent rodziny zatrudniony jest w ramach zadaniowego trybu pracy, co pozwala na pracę z rodzinami w różnych godzinach, także poza godzinami pracy MGOPS w Koluszkach. Działania, które są podejmowane na rzecz wprowadzenia pozytywnych zmian w rodzinie są liczne i wielokierunkowe. Dla każdej rodziny, po wcześniejszej ocenie sytuacji, został stworzony indywidualny plan pracy, który jest realizowany w oparciu o odpowiednio dobrane działania. W roku 2017 r. asystenturą rodzinną objętych było 5 rodzin, w tym 31 dzieci. Wspieranie właściwego rozwoju dzieci i młodzieży realizowane jest przez placówki oświatowe przy współudziale pełnomocnika ds. profilaktyki i przeciwdziałania uzależnieniom. Oferty pożytecznego i atrakcyjnego spędzania czasu wolnego przez młodzież to przede wszystkim zajęcia pozalekcyjne, zajęcia sportowo-profilaktyczne oraz organizacja letniego wypoczynku wyjazdowego i stacjonarnego (turnusy w Burzeninie oraz zajęcia organizowane w mieście przez MOK i OSiR, Bibliotekę, Parafię NPNMP w Koluszkach). MGOPS podejmuje działania na rzecz rodzin wykazujących trudności opiekuńczowychowawcze oraz niewydolnymi wychowawczo. W 2017 roku był realizowany projekt Rodzina 5

6 w Działaniu, finansowany przez Europejski Fundusz Społeczny. Uczestnikami projektu było 16 rodzin. Projekt obejm: usługę asystenta rodziny, wsparcie finansowe, indywidualne konsultacje z psychologiem, grupowe poradnictwo specjalistyczne Akademię rodzica, wsparcie arteterapeutyczne, grupowe poradnictwo psychologiczne typu planowanie czasu wolnego oraz kształtowanie umiejętności społecznych, a także pomoc prawną jako punkt porad prawnych. Dla członków rodzin, które mają problemy z odnalezieniem się na rynku pracy Urząd Miejski w Koluszkach zorganizował prace społeczno-użyteczne, w których zatrudnienie znalazło 13 osób. Inicjowanie współpracy interdyscyplinarnej na rzecz rodzin. Na terenie Gminy Koluszki działają 4 świetlice socjoterapeutyczne. Dzieci otoczone opieką wychowawców mają zapewnione warunki do nauki, zabawy oraz twórczego spędzania wolnego czasu. W 2017 roku z tej formy opieki korzystało około 70 dzieci. Dodatkowo wszystkie dzieci objęte wychowaniem i edukacją od przedszkola do szkoły ponadgimnazjalnej z rodzin, w których dochód nie przekracza 150% kryterium dochodowego określonego w ustawie o pomocy społecznej, mają możliwość korzystania ze śniadań i ciepłych posiłków w stołówkach. Pomoc ta finansowana jest ze środków programu rządowego Pomoc państwa w zakresie dożywiania". W 2017 roku z nieodpłatnych posiłków skorzystało 226 dzieci. Od lipca 2014 r. Miejsko - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej realizuje zadanie zlecone na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 maja 2014 r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji rządowego programu dla rodzin wielodzietnych oraz ustawy z dnia 5 grudnia 2014 r. Karta Dużej Rodziny. Uprawnienia przysługujące osobom posiadającym ważną Kartę polegają na przyznaniu korzystniejszego od ogólnie obowiązującego dostępu do towarów, usług lub innych form działalności. Karta jest dokumentem identyfikującym członka rodziny wielodzietnej. Karta poświadcza prawo członka rodziny wielodzietnej do uprawnień ustalonych w trybie określonym w ustawie lub przyznanych na podstawie przepisów odrębnych. Rodzaj świadczenia Liczba rodzin, którym przyznano KDR Liczba wydanych kart Karta Dużej Rodziny do r W dniu 25 maja 2015 roku Rada Miejska w Koluszkach podjęła uchwałę w sprawie wprowadzenia na terenie Gminy Koluszki programu na rzecz rodzin wielodzietnych pod nazwą,,koluszkowska Karta Dużej Rodziny. Celem programu jest budowanie przychylnego klimatu lokalnego, sprzyjającego podejmowaniu korzystnych demograficznie decyzji dla rozwoju rodziny wielodzietnej. Do programu przystąpiło w 2016r. 10 przedsiębiorców oraz 3 instytucje gminne. Gmina podejmuje również masowe kampanie edukacyjne, happeningi, imprezy promujące zdrowy styl życia. W 2016 roku odbyło się wiele spotkań rodzinnych i turniejów sportowych: piłka nożna, koszykówka, siatkówka, biegi przełajowe. Promowaniem i organizacją różnych form integracji rodzin i społeczności lokalnych zajmują się wszystkie placówki oświatowe, Urząd 6

7 Miejski w Koluszkach, organizacje pozarządowe, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Łodzi oraz organizacje pozarządowe. W 2017 roku placówki oświatowe z terenu Gminy zorganizowały imprezy integracyjne: - realizacja programu środowiskowego - antydyskryminacyjnego SOSW w Koluszkach pt. Bądźmy razem (prezentacja przedstawień profilaktycznych nawiązujących do tematu tolerancji, zapobiegania wykluczeniu; konkurs plastyczny) - obchody akcji Polska na niebiesko z okazji Światowego Dnia Świadomości Autyzmu (konsultacje osób zainteresowanych ze specjalistami, spotkanie otwarte pt. Zrozumieć autyzm, spotkanie grupy wsparcia rodziców dzieci autystycznych) - Marsz dla Życia i Rodziny (przedstawienie teatralnej) - Choinka Noworoczna połączona z Wielką Orkiestrą Świątecznej Pomocy (dzieci, rodzina, społeczność lokalna); - Konkurs Plastyczny Portret Babci i Dziadka połączony z wystawą prac artystycznych (dzieci, rodzice, społeczność lokalna ). - Wielkanocne Śniadanie - wystawa prac plastycznych (dzieci, rodzice, społeczność lokalna); - Tydzień Ekologiczny - Tydzień Zdrowia - konkursy kulinarne, pogadanki o ekologii (dzieci, rodzice, społeczność lokalna); - Konkursy plastyczne - Moja Mama" i Moja Rodzina (dzieci, mamy, społeczność lokalna); - Festyn - Święto Rodziny (dzieci, rodzice, społeczność lokalna); - Zabawa karnawałowa (dzieci, rodzice, społeczność lokalna); - Akcja Bezpieczne Ferie - Obchody Dnia Dziecka - pikniki, imprezy plenerowe (dzieci, rodzice, społeczność lokalna); - Pogadanki funkcjonariuszy KPP w Koluszkach z Zespołu ds. Nieletnich w ramach edukacji rodziców na temat bezpieczeństwa uczniów w szkole i poza szkołą, zasad właściwego wykorzystania multimediów Bezpieczny Internet oraz odpowiedzialności rodzicielskiej - Marsz dla Życia i Rodziny - dzieci, rodzice, społeczność lokalna; - Rajd kościuszkowski impreza integracyjna (rodzice, dzieci); - Obchody Międzynarodowego Dnia Osób Niepełnosprawnych; 7

8 - Akcja Charytatywna I Ty możesz zostać Świętym Mikołajem", Podaję Ci rękę", Szlachetna Paczka"- zbiórka darów dla rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej oraz pomoc dzieciom z rodzin wymagających wsparcia zorganizowanie paczek świątecznych (dzieci, rodzice, społeczność lokalna); - Kiermasz charytatywny Zdrowie i Żywność dla Fundacji Krwinka; - Wigilia wspólne kolędowanie, jasełka (dzieci, rodzice, społeczność lokalna) Rodziny problemowe objęte są wsparciem ze strony różnych instytucji, placówek oświatowych, MGOPS, Sądu Rodzinnego, itp. Istotne staje się tworzenie spójnego wsparcia dla rodzin i dzieci - systematycznie realizowanego przez te jednostki i instytucje. Członkowie rodzin motywowani są do podejmowania działań zmierzających do poprawy własnej sytuacji bądź zminimalizowania negatywnych zachowań. Tworzenie tak spójnego programu pracy z rodziną jest trudne i wymaga wysokich kwalifikacji. Jednak upór i konsekwencje w działaniu osób zaangażowanych w realizację Programu Wspierania Rodziny z różnych placówek, instytucji, stowarzyszeń przynoszą efekty, mimo iż trudno je zmierzyć jednorodnym wskaźnikiem. 8