Tomasz Matulewicz ZFJA IFD UW 30 XI 2007

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Tomasz Matulewicz ZFJA IFD UW 30 XI 2007"

Krzysztof Tomczyk
10 lat temu
Przeglądów:

1 Tomasz Matulewicz ZFJA IFD UW 30 XI 2007 XX

2 Projekt FAIR: perspektywy badań i udział Polski Wprowadzenie: FAIR i GSI Egzotyka dla astrofizyki Struktura hadronów i QCD Materia jądrowa i QCD Inauguracja FAIR Wkład Polski do FAIR Seminaria o FAIR: A. Warczak (SPARC), W.F.J.Müller (CBM) FLAIR-A.Trzcińska

Materia jądrowa i QCD Inauguracja FAIR Wkład Polski do FAIR

3 Projekt FAIR: perspektywy badań i udział Polski Wprowadzenie: FAIR i GSI Egzotyka dla astrofizyki Struktura hadronów i QCD Materia jądrowa i QCD Inauguracja FAIR Wkład Polski do FAIR

5 The future Facility for Antiproton an Ion Research (FAIR) SIS 100 Tm SIS 300 Tm Primary beams: /s 238 U AGeV /s protons 90 GeV /s U 35 AGeV (Ni 45 AGeV) Secondary beams: rare isotopes 1-2 AGeV antiprotons up to 30 GeV cooled antiproton beam: Hadron Spectroscopy Ion and Laser Induced Plasmas: High Energy Density in Matter Structure of Nuclei far from Stability Compressed Baryonic Matter low-energy antiproton beam: antihydrogen

antiprotons up to 30 GeV cooled antiproton beam: Hadron Spectroscopy Ion and Laser Induced Plasmas: High Energy

6 Koszt projektu FAIR: ~ 1.2 miliarda (25% spoza Niemiec). Jest 940M 13 krajów członkowskich FAIR: Austria+Finlandia (1%), Chiny, Grecja, Hiszpania(2-4%), Indie(3%), Niemcy(<75%), Polska(1-3%), Rumunia(1%), Rosja(5%), Słowenia (1%?), Szwecja, Wielka Brytania(1,26%...6%) Niemiecki rząd federalny zatwierdził budżet FAIR na 10 lat. Udział Francji i Włoch? Pierwsze wiązki planowane na

Indie(3%), Niemcy(<75%), Polska(1-3%), Rumunia(1%), Rosja(5%), Słowenia (1%?

7 równoległa praca zespołów badawczych

8 GSI Darmstadt stan 2007

9 Actual status GSI Darmstadt Budget: 70 Mio (58 Mio operations, 12 Mio investments) Users: about 1100 per year (200 GSI; 900 external; 500 national / 400 international) Staff: 850 (455 permanent) 250 scientists and engineers Facilities: Accelerators (Unilac, SIS, ESR) SIS SchwerIonenSynchrotron GSI Gesellschaft fuer Schwerionenforschung mbh Walter F. Henning Horst Stöcker Director IX >VIII Director 2007

scientists and engineers Facilities: Accelerators (Unilac, SIS, ESR) SIS SchwerIonenSynchrotron GSI

10 Summary of Research Areas at FAIR Structure and Dynamics of Nuclei - Radioactive Beams Nucleonic matter Nuclear astrophysics Fundamental symmetries Hadron Structure and Quark-Gluon Dynamics - Antiprotons Non-pertubative QCD Quark-gluon degrees of freedom Confinement and chiral symmetry Nuclear Matter and the Quark-Gluon Plasma - Relativistic HI - Beams Nuclear phase diagram Compressed nuclear/strange matter Deconfinement and chiral symmetry Physics of Dense Bulk Matter - Bunch Compression Properties of high density plasmas Phase transitions and equation of state Laser - ion interaction with and in plasmas Ultra High EM-Fields and Applications - Ions & Petawatt Laser QED and critical fields Ion - laser interaction Ion - matter interaction FLAIR spectroscopy of antiprotonic atoms Cooled antiproton beams of low energy (trapping)

nuclear/strange matter Deconfinement and chiral symmetry Physics of Dense Bulk Matter - Bunch Compression Properties of high density plasmas Phase transitions and equation of state Laser - ion

11 Projekt FAIR: perspektywy badań i udział Polski Wprowadzenie: FAIR i GSI Egzotyka dla astrofizyki Struktura hadronów i QCD Materia jądrowa i QCD Inauguracja FAIR Wkład Polski do FAIR

13 Jądra powstające podczas fragmentacji jądra 238 U Exotic nuclei from FRS About 1000 nuclear residues identified 1GeV/u U + H A/Z-resolution ~10-3

14 Wykonane pomiary mas jąder Ponad 1100 mas jąder zostało zmierzonych Dokładność pomiarów: SMS do IMS ~ Wynik: ~ 350 nowych mas Dodatkowo, ponad 300 dokładniejszych mas

15 Perspektywy pomiarowe stable nuclei nuclides with known masses to be measured with FAIR facility observed nuclei r-process FAIR-Experiment ILIMA Isomers, LIfetimes, MAsses

observed nuclei 82 126 r-process 50 82 28 20 50 8 8

16 Projekt FAIR: perspektywy badań i udział Polski Wprowadzenie: FAIR i GSI Egzotyka dla astrofizyki Struktura hadronów i QCD Materia jądrowa i QCD Inauguracja FAIR Wkład Polski do FAIR

17 B. Müller, Nucl. Phys.A750, 84 (2005) QCD mass Higgs mass Mass (MeV) NP (QCD dynamics) HEP (Searches for the Higgs) 1 u d s c b t GeV

(MeV) NP (QCD dynamics) 10000 1000 100 10

18 Chromodynamika Kwantowa QCD stała sprzężenia g i 6 mas kwarków Trudne do rozwiązania! Żadna z cząstek obserwowanych doświadczalnie nie występuje w równaniu. Żadna z cząstek równania nie została zaobserwowana doświadczalnie.

19 System Ptolemeusza pozwalał na przewidywanie położenia planet z identyczną dokładnością co system Kopernika...

20 QED QCD Positronium (e + e ) Charmonium ( c c) binding energy mev S 0 1 S 0 ionisation energy 3 P 2 3 S 1 1 P 1 3 P 1 3 P 0 Masse / MeV DD( 3730) η c '(3590) ψ'''(4040) ψ''(3770) ψ'(3686) terra incognita 3 P 2 (~3940) 3 P 1 (~3880) 3 P 0 (~3800) χ 2 (3556) h c (3525) χ 1(3510) χ 0 (3415) 1 D 2 3 D S 0 V( r) 3 S 1 Positronium + e r 0.1n m e η c (2980) V( r) ψ(3097) Charmonium c 1f m c ( ) V r hc = α r confinement potential 4 hc V S 3 r V r for r ( r) = α + K r ( )

(~3880) 3 P 0 (~3800) χ 2 (3556) h c (3525) χ 1(3510) χ 0 (3415) 1 D 2 3 D 2-5000 3300-7000 1 S 0 V( r) 3 S 1 Positronium + e r 0.

21 B. Müller, Nucl. Phys.A750, 84 (2005) QCD mass Higgs mass Mass (MeV) NP (QCD dynamics) HEP (Searches for the Higgs) 1 u d s c b t Mezony cc: masa z pola Higgsa

24 Projekt FAIR: perspektywy badań i udział Polski Wprowadzenie: FAIR i GSI Egzotyka dla astrofizyki Struktura hadronów i QCD Materia jądrowa i QCD Inauguracja FAIR Wkład Polski do FAIR

25 Pierwszy krok kreacji masy T 100 GeV Pole Higgsa masa cząstek fundamentalnych

27 Drugi krok kreacji masy T 100 MeV hadronizacja

28 Zmiana wartości przekroju czynnego?? Zmiana własności cząstek wskutek oddziaływań?

30 Silnie oddziałująca materia w gwieździe neutronowej Pytania: dziwność gęstej materii? Własności hadronów w materii? Ściśliwość materii jądrowej? Zanik uwięzienia przy dużych gęstościach barionowych? F. Weber J.Phys. G27 (2001) 465

31 Meson mass modification in nuclear medium [W. Cassing, E. Bratkovskaya, A. Sibirtsev, Nucl. Phys. A 691 (2001) 745] D-mesons in medium SIS18 SIS100/ 300

32 SIS 100/300 energy range

33 Trajectories (3 fluid hydro) Hadron gas EOS V.Toneev, Y. Ivanov et al. nucl-th/

34 Porównanie mikroskopowych obliczeń ab initio wykorzystujących realistyczne potencjały NN C. Fuchs, Prog. Part. Nucl. Phys. 56 (2006) 1 Współczynnik ściśliwości materii jądrowej: κ = 9ρ 2 δ 2 (E/A)/ δρ 2

35 ?

36 The CBM Experiment

38 Projekt FAIR: perspektywy badań i udział Polski Wprowadzenie: FAIR i GSI Egzotyka dla astrofizyki Struktura hadronów i QCD Materia jądrowa i QCD Inauguracja FAIR Wkład Polski do FAIR

40 Federalny (RFN) Minister d/s. Kształcenia i Technologii (BMBF) dr Anette Schavan Premier rządu Hesji dr Roland Koch

43 Podsekretarz stanu w MNiSzW dr Olaf Gajl

44 Projekt FAIR: perspektywy badań i udział Polski Wprowadzenie: FAIR i GSI Egzotyka dla astrofizyki Struktura hadronów i QCD Materia jądrowa i QCD Inauguracja FAIR Wkład Polski do FAIR

45 R3B S P ARC FLAIR AIC ILIMA CBM Polscy uczestnicy FAIR (wg spisu początkowego) DES P EC HIS P EC P AX P ANDA Katow ice Kielce Kra ków Nowe: Politechnika Krakowska, Politechnika Wrocławska Wars zaw a

48 1%+(<1,5%)+(<0,5%)

50 NOWY PODMIOT W SYSTEMIE ZARZĄDZANIA OBSZAREM BADAŃ W POLSCE MINISTERSTWO NAUKI I SZKOLNICTWA WYŻSZEGO INNE MINISTERSTWA SŁUŻBY PUBLICZNE TRZECI SEKTOR PRZEDSIĘBIORCY NARODOWE CENTRUM BADAŃ I ROZWOJU UCZELNIE PAN JBR PRZEDSIĘBIORCY INNI WYKONAWCY

51 FAIR SPIRAL2

Podobne dokumenty

Zespół Zakładów Fizyki Jądrowej

gluons Zespół Zakładów Fizyki Jądrowej Zakład Fizyki Hadronów Zakład Doświadczalnej Fizyki Cząstek i jej Zastosowań Zakład Teorii Układów Jądrowych QCD Zakład Fizyki Hadronów Badanie struktury hadronów,