Informacja dotycząca spółdzielni socjalnych w województwie kujawsko-pomorskim

Transkrypt

1 Informacja dotycząca spółdzielni socjalnych w województwie kujawsko-pomorskim Toruń, 2015 rok 1

2 SPIS TREŚCI Wprowadzenie... 3 I. Charakterystyka spółdzielni socjalnych w województwie kujawskopomorskim... 3 II. Współpraca spółdzielni socjalnych z Ośrodkami Wsparcia Ekonomii Społecznej w regionie... 7 III. Funkcjonowanie i przyszłość spółdzielni socjalnych... 9 Podsumowanie

3 Wprowadzenie W styczniu 2015 roku Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu, mając na uwadze konieczność monitorowania sytuacji w regionie w obszarze ekonomii społecznej, przygotował ankietę skierowaną do spółdzielni socjalnych z województwa kujawskopomorskiego. Ankieta została stworzona w celu badania potrzeb spółdzielni socjalnych, a także określenia oczekiwań wobec instytucji wspierających ekonomię społeczną. Przygotowany dokument został rozesłany do wszystkich, sześćdziesięciu siedmiu spółdzielni socjalnych z regionu. Na prośbę Regionalnego Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu o wypełnienie i odesłanie ankiety, odpowiedziały 32 spółdzielnie socjalne, tj. 84% wszystkich działających/funkcjonujących spółdzielni socjalnych w regionie. I. Charakterystyka spółdzielni socjalnych w województwie kujawskopomorskim Zgodnie z danymi Krajowego Rejestru Sądowego w województwie kujawsko-pomorskim zarejestrowanych jest 67 spółdzielni socjalnych (stan na dzień r.). Założyciele spółdzielni socjalnych Wśród 67 spółdzielni socjalnych znajduje się 15 spółdzielni założonych przez osoby prawne oraz 52 spółdzielnie założone przez osoby fizyczne. Spółdzielnie socjalne osób prawnych W przypadku spółdzielni socjalnych osób prawnych założycielami w większości są jednostki samorządu terytorialnego (9 spółdzielni), rzadziej ngo lub kościelne osoby prawne (6 spółdzielni socjalnych). Od 2013 roku spółdzielnie socjalne osób prawnych cieszą się dużym zainteresowaniem. W latach powstało aż 12 tego typu podmiotów. Lp. Nazwa Założyciele Rok założenia Przedmiot działalności 1 Płużnicka "POMOCNA EKIPA" Powiat Wąbrzeski i Gmina Płużnica 2014 usługi pielęgnacji terenów zielonych, usługi porządkowe, usługi remontowo-budowlane, usługi opiekuńcze i rehabilitacyjne, usługi korespondencyjne 2 GOLD SERWIS Powiat Golubsko-Dobrzyński, Gmina wiejska Golub-Dobrzyń i Gmina Radomin 2014 usługi remontowobudowlane, usługi porządkowe, usługi handlu, usługi pielęgnacji terenów zielonych, recykling szkła 3

4 Koronowianka Noteć Lubiczanka Kujawianka Łubianka Perspektywa Bydgoszczanka Bydgoska Socjalna Solidarni KULTURHAUZ Gmina Koronowo i Powiat Bydgoski 2014 Gmina Nakło nad Notecią i Powiat Nakielski 2014 Gmina Lubicz oraz Gmina Obrowo 2013 Gmina Miejska Aleksandrów Kujawski oraz Gmina Waganiec 2013 Gmina Łubianka oraz Powiat Toruński 2013 Gmina Gruta i Miasto Gmina Łasin 2012 Miasto Bydgoszcz i Powiat Bydgoski 2010 Bydgoski Ośrodek Solidarności Społecznej oraz Stowarzyszenie SOS dla trzeźwości Fundacja Fabryka UTU oraz FUNDACJA MAGZYN ZMIAN usługi pielęgnacji terenów zielonych, obsługa parkingów niestrzeżonych płatnych, prace porządkowe sortowanie i segregacja odpadów komunalnych sprzątanie mieszkań, biur, cmentarzy, pielęgnacja ogrodów oraz aranżacja terenów zielonych zadania własne gminy - utrzymanie porządku i czystości, pielęgnacja terenów zielonych, usługi opiekuńcze, usługi remontowo - budowlane usługi porządkowe, usługi melioracyjne, prowadzenie PSZOK-u, usługi pocztowe, usługi wykaszania, usługi usuwania śniegu i oblodzenia usługi remontowobudowlane, usługi gastronomiczne, usługi pielęgnacji terenów zielonych, przygotowywanie opakowań z tektury i plastiku do świec usługi remontowobudowlane, roboty rozbiórkowe, prace porządkowe, odśnieżanie, prace zieleniarskie, roboty nawierzchniowe i prace brukarskie gabinet kosmetyczny, oprawa muzyczna imprez, stolarnia, administrowanie Domem Rekolekcyjnym w Suchej, administrowanie Ośrodkiem Wypoczynkowym w Jelonkach usługi noclegowe (hostel), prowadzenie klubokawiarni, organizacja koncertów, organizacja imprez kulturalnych i edukacyjnych, coworking 4

5 12 KOMTUR Brodnickie Stowarzyszenie Społeczno- Kulturalne Fatima oraz Chorągiew Kujawsko-Pomorska Związku Harcerstwa Polskiego Hufiec w Brodnicy 2014 usługi edukacyjne, produkcja pamiątek, animacja turystyczna 13 Markowicka Socjalna Nazaret Gnieźnieńska Caritas i Parafia w Markowicach usługi gastronomiczne, usługi pielęgnacji terenów zielonych (kopanie i pielęgnacja grobów, opieka nad terenami zielonymi), noclegi dla pielgrzymów i turystów 14 Twoje Smaki Fundacja Ekspert - Kujawy w Inowrocławiu oraz Fundacja Agro - Wsparcie we Wróblach 2014 usługi gastronomiczne 15 "Progres" Stowarzyszenie Centrum Rozwoju PROGRES oraz Stowarzyszenie Mieszkańców i Miłośników Piły nad Brdą BUKO 2012 usługi opiekuńcze i rehabilitacyjne w tym usługi zwykłe i specjalistyczne dla osób starszych, specjalistyczne dla dzieci autystycznych i z zaburzeniami pokrewnymi Spółdzielnie socjalne osób fizycznych Wśród spółdzielni socjalnych zakładanych przez osoby fizyczne najliczniejsze są: - Kreatywni (31 członków / 35 osób zatrudnionych), - Socjalna Widzących Duszą ŚWIATEŁKO (12 członków / 12 osób zatrudnionych). Główne obszary działalności gospodarczej prowadzonej przez spółdzielnie socjalne Spółdzielnie socjalne w województwie kujawsko-pomorskim najczęściej oferują usługi w obszarze: pielęgnacji terenów zielonych, usług porządkowych, usług gastronomicznych, usług remontowo-budowalnych. Działalność większości spółdzielni ma charakter wielobranżowy, tj. spółdzielnie świadczą usługi w więcej niż jednej branży. Wśród wskazanych przez spółdzielnię socjalną usług znajdziemy także: usługi opiekuńcze, w tym specjalistyczne oraz rehabilitacyjne, usługi handlu, usługi noclegowe, organizację koncertów i imprez, 5

6 usługę niszczenia dokumentów, produkcję brykietu, recykling szkła, recykling sprzętu elektronicznego, segregowanie odpadów, usługi melioracyjne, produkcję opakowań do świec, kowalstwo, usługi reklamowe, w tym druk, usługi informatyczne i internetowe, animację turystyczną i produkcję pamiątek. Zatrudnienie w spółdzielniach socjalnych Łącznie we wszystkich spółdzielniach socjalnych w województwie kujawsko-pomorskim, które odpowiedziały na ankietę, zatrudnionych jest 229 osób. Wśród rodzaju umów zawieranych w spółdzielniach socjalnych, najpopularniejsze są umowy o pracę, a także spółdzielcze umowy o pracę. Zdecydowanie rzadziej stosowane są umowy cywilnoprawne. 6

7 II. Współpraca spółdzielni socjalnych z Ośrodkami Wsparcia Ekonomii Społecznej w regionie 1 1. Większość spółdzielni socjalnych wiedziało, który OWES świadczy dla nich wsparcie. (Takiej wiedzy nie posiadały tylko dwie spółdzielnie socjalne w województwie kujawsko-pomorskim) % spółdzielni socjalnych powstało przy wsparciu OWES % spółdzielni socjalnych skorzystało z dofinansowania na etapie zakładania spółdzielni socjalnej, bądź w trakcie funkcjonowania. Najczęściej spółdzielnie korzystały ze środków EFS, PFRON, najrzadziej z Funduszu Pracy % spółdzielni socjalnych korzysta w czasie bieżącej działalności ze wsparcia OWES. Najpopularniejszymi rodzajami wsparcia są: doradztwo (indywidualne i grupowe), szkolenia, środki finansowe (dotacja i wsparcie pomostowe) na założenie, zatrudnienie lub przystąpienie do spółdzielni socjalnej, usługi marketingowe, usługi prawne. Tylko dwie spółdzielnie socjalne skorzystały z pomocy OWES przy przygotowywaniu się do lustracji. Wykres 1: Najpopularniejsze formy wsparcia świadczone przez OWES, z których korzystały spółdzielnie socjalne przygotowanie do lustracji środki finansowe 3% (dotacja i wsparcie pomostowe) 16% inne 4% doradztwo (indywidualne i grupowe) 22% usługi marketingowe 16% szkolenia 17% usługi finansowe 7% usługi prawne 15% 1 Dane w cz. II i III odnoszą się tylko do spółdzielni socjalnych z województwa kujawsko-pomorskiego, które odesłały ankiety. 7

8 5. 50 % spółdzielni wskazało, że świadczone przez OWES wsparcie jest wystarczające. 6. Wśród wskazanych form wsparcia za najbardziej interesujące spółdzielnie socjalne uznały: wsparcie finansowe, szkolenia zawodowe lub specjalistyczne. Rzadziej: doradztwo biznesowe, tworzenie sieci/kooperacji spółdzielni socjalnych w regionie, spotkania spółdzielni socjalnych z subregionu w celu nawiązania współpracy, organizację przedsięwzięć służących promocji spółdzielni socjalnych np. targi, promocję produktów i usług spółdzielni socjalnych na stronach OWES. Wykres 2: Formy wsparcia, z których najchętniej skorzystałyby spółdzielnie socjalne wsparcie finansowe 22% inne 5% szkolenia zawodowe lub specjalistyczne 20% organizacja przedsięwzięć służących promocji spółdzielni socjalnych np. targi 8% doradztwo biznesowe 12% tworzenie sieci/ kooperacji spółdzielni socjalnych w regionie 9% spotkania spółdzielni socjalnych z subregionu w celu nawiązania współpracy 9% promocja produktów i usług spółdzielni socjalnych na stronach OWES 9% zakładanie stron internetowych 6% 8

9 III. Funkcjonowanie i przyszłość spółdzielni socjalnych 1. Wśród działań, których spółdzielnia potrzebuje, aby lepiej funkcjonować na rynku najczęściej wskazano: większą liczbę klientów, wsparcie finansowe, reklamę, sprzęt. Rzadziej lokal, czy szkolenie kadry. Wykres 3: Działania, których potrzebują spółdzielnie socjalne, aby lepiej funkcjonować na rynku % spółdzielni planuje skorzystanie ze zwrotnych instrumentów finansowych (pożyczki, poręczenia) skierowanych do podmiotów ekonomii społecznej (66 %) spółdzielni socjalnych współpracuje z samorządem lokalnym (gmina, powiat) lub regionalnym (województwo). Najpopularniejszymi formami współpracy są: wykonywanie usług lub dostarczanie produktów, realizacja zadań publicznych, informowanie się o wzajemnych działaniach. 9

10 Wykres 4: Formy współpracy spółdzielni socjalnych z samorządem lokalnym (69 %) spółdzielni dostrzega potrzebę współpracy z innymi spółdzielniami socjalnymi, najchętniej w formie klastra spółdzielni socjalnych (34 %). 10

11 5. Wśród najważniejszych problemów wewnętrznych z jakimi borykały się spółdzielnie socjalne wskazano: brak zaangażowania części członków spółdzielni, kłopoty z organizacją pracy i zarządzaniem czasem pracy, problemy z utrzymaniem jakości i efektywności usług/produkcji. Tylko w jednej spółdzielni socjalnej nie występowały problemy wewnętrzne. Wykres 5: Najważniejsze problemy wewnętrzne w spółdzielniach socjalnych

12 6. Problemy zewnętrzne z którymi borykają się spółdzielnie socjalne: problemy z pozyskiwaniem klientów, brak zainteresowania ze strony władz lokalnych, brak zrozumienia dla problemów spółdzielczości socjalnej. Tylko w jednej spółdzielni socjalnej nie występowały problemy zewnętrzne. Wykres 6: Najważniejsze problemy zewnętrzne w spółdzielniach socjalnych

13 Podsumowanie Przeprowadzone badanie potrzeb spółdzielni socjalnych z regionu, umożliwiło zweryfikowanie informacji na temat funkcjonujących spółdzielni socjalnych. Informacje uzyskane telefonicznie od przedstawicieli spółdzielni socjalnych, którzy nie odesłali ankiet, potwierdziły wcześniejsze przypuszczenia o zaprzestaniu działalności przez 18 spółdzielni socjalnych w województwie (w tym 3 spółdzielnie socjalne są już w trakcie procedury wyrejestrowywania z KRS-u). Z 11 spółdzielniami z regionu nie ma kontaktu. 6 spółdzielni socjalnych pomimo kontaktu, nie wypełniło i nie odesłało ankiet. Spółdzielnie socjalne, które funkcjonują/działają w tym: 38 Spółdzielnie socjalne, które wypełniły i odesłały ankietę 32 Spółdzielnie socjalne, które działają, ale nie wypełniły i nie odesłały ankiety 6 Spółdzielnie socjalne, które nie funkcjonują/ nie działają 29 lub z którymi nie ma kontaktu w tym: Spółdzielnie socjalne, które potwierdziły zaprzestanie działalności 18 Spółdzielnie socjalne, z którymi nie ma kontaktu (prawdopodobnie nie istnieją/działają) 11 Na ankietę Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Toruniu odpowiedziało 84% działających spółdzielni socjalnych tj. 32 spółdzielnie. Tak wysoki wynik możliwy był dzięki zaangażowaniu pracowników Działu Współpracy i Szkoleń, którzy udzielali pomocy przy wypełnianiu ankiet. Po przeanalizowaniu informacji o spółdzielniach socjalnych można zauważyć dużą popularność spółdzielni socjalnych osób prawnych (aż 15 podmiotów tego typu), a także wzrost zatrudnienia w spółdzielniach socjalnych w porównaniu z badaniem ankietowym ROPS w Toruniu z 2012 roku (obecnie 229 osób zatrudnionych w spółdzielniach socjalnych w województwie). Wzrost zatrudnienia wynika ze wzrostu ogólnej liczby spółdzielni socjalnych. Spółdzielnie chętnie współpracują z Ośrodkami Wsparcia Ekonomii Społecznej, zwłaszcza na początku zakładania działalności. Coraz częściej również współpracują z samorządami lokalnymi. Ponieważ największym problemem zewnętrznym w spółdzielniach socjalnych są trudności z pozyskiwaniem klientów, ważne aby oferta spółdzielni była ogólnodostępna np. na stronach internetowych spółdzielni lub OWES. Warto również rozważyć powołanie klastra spółdzielni socjalnych z województwa kujawsko-pomorskiego. Z uwagi na brak zainteresowania ze strony władz lokalnych konieczne jest kontynuowanie działań promujących współpracę podmiotów ekonomii społecznej z pomiotami ekonomii społecznej (np. w formie debat, seminariów, działań informacyjno-promocyjnych, itp.) 13