CZYM JEST MEW Małe elektrownie wodne powstają zazwyczaj przy obiektach wybudowanych w celach innych niż energetyczne (retencja, nawadnianie ) Często

Transkrypt

1 CZYM JEST MEW Mała energetyka wodna dzieli się ze względu na moc: Mikro elektrownie moc do 300kW Mini elektrownie moc od 301kW do 1MW Małe elektrownie moc od 1001kW do: 1,5 MW - Szwecja 3 MW Włochy 5 MW - Polska 12 MW - Francja 15 MW - Indie 25 MW - Chiny 10 MW - Unia Europejska (ESHA)

2 CZYM JEST MEW Małe elektrownie wodne powstają zazwyczaj przy obiektach wybudowanych w celach innych niż energetyczne (retencja, nawadnianie ) Często wykorzystują już istniejące siłownie wodne (młyny, tartaki, folusze ) Najczęściej są to elektrownie przepływowe, w których produkcja energii jest ściśle uzależniona od chwilowych przepływów Są jedyną perspektywą wykorzystania potencjału energetycznego małych rzek bez konieczności zalewania dużych powierzchni

3 EKONOMIA MEW - INWESTYCJA Wykorzystanie istniejącego jazu Stan techniczny jazu i możliwości jego adaptacji Własnośd jazu i terenów przyległych Opłaty dzierżawcze i koszty utrzymania Znane parametry piętrzenia łatwy do oszacowania potencjał energetyczny Łatwe do sprawdzenia kolizje w zasięgu cofki Dokumentacja hydrotechniczna

4 EKONOMIA MEW - INWESTYCJA Wykorzystanie istniejącej siłowni wodnej (młyn, tartak, folusz ) Stan techniczny turbiny, jazu, budynku Duże koszty remontu w przypadku obiektów zabytkowych (nadzór konserwatora zabytków) Dokumentacja stopnia- znany reżim hydrologiczny Adaptacja urządzeo Problem wydajności turbiny: remontowad starą czy wstawiad nową

5 EKONOMIA MEW - INWESTYCJA Budowa nowego obiektu Długi i skomplikowany proces przygotowawczy Prace geodezyjne, geologiczne Trudny do oszacowania potencjał energetyczny Trudny do oszacowania zasięg cofki i wielkośd terenów zalanych Wysokie koszty inwestycji Własnośd budowli i urządzeo zmniejszy koszty w przyszłości

6 EKONOMIA MEW KOSZTY POCZĄTKOWE Znalezienie i zakup lokalizacji Projekt koncepcyjny, warunki techniczne Operat wodno-prawny, raport środowiskowy, ekspertyzy Postępowanie wodno-prawne Projekt budowlany Koszty budowy Koszty przyłączenia Koszty wyposażenia technicznego (urządzenia hydrotechniczne, elektryczne, sterujące ) Montaż urządzeo i rozruch Odbiory budowlane i energetyczne

7 EKONOMIA MEW - ENERGIA Przykład: Średni przepływ: 2 [m 3 /s] Spadek: 3 [m] Maksymalny przepływ turbiny: 1,5 x (średni przepływ): 2 [m 3 /s] x 1,5 = 3 [m 3 /s] Straty wody: -15%: 0,15 x 2 [m 3 /s] = 0,3 [m 3 /s] Użyteczny przepływ: 2 [m 3 /s] - 0,3 [m 3 /s] = 1,7 [m 3 /s] Średnia wydajnośd dla turbiny i generatora: 80% Zainstalowana moc: 3 [m 3 /s] x 3 [m] x 9,81 x 85% = 75 [kw] Średnia moc chwilowa: 1,7 [m 3 /s] x 3 [m] x 9,81 x 80%= 40 [kw] Oczekiwana produkcja energii: 40 [kw] x 8760 [h/rok] = [kwh/rok] = 350,4 [MWh/rok] - REALNA PRODUKCAJA ROCZNA ZALEŻY OD CZYNNIKÓW ŚRODOWISKOWYCH

8 EKONOMIA MEW - PIENIĄDZE MEW: 2 [m 3 /s] 3 [m] 350 [MWh/rok] Przychody: Dochody uzyskiwane przez producentów energii ze źródeł odnawialnych pochodzą z dwóch źródeł: Sprzedaż energii 152,11 PLN za 1 MWh - średnia cena w 2009r. wg URE 350MWh x 152,11 PLN = ,50 PLN Sprzedaż praw majątkowych do świadectw pochodzenia Ceny praw majątkowych do świadectw pochodzenia są kształtowane przez rynek, obrotem prawami majątkowymi zajmuje się Towarowa Giełda Energii. Obecnie ceny kształtują się na poziomie PLN za 1 MWh 350 MWh x 270 PLN = ,00 PLN

9 EKONOMIA MEW - KOSZTY Amortyzacja Eksploatacja Koszty zróżnicowane w zależności od pór roku Diametralnie różne i specyficzne dla każdego obiektu Zależne od stopnia automatyzacji i wyposażenia technicznego Prowadzenie książek obiektu Przeglądy roczne i pięcioletnie Pracownicy Dla małych obiektów nie jest konieczny stały nadzór Możliwości zdalnego sterowania i pełnej automatyzacji Pracownicy muszą posiadad świadectwa kwalifikacyjne umożliwiające pracę z urządzeniami elektrycznymi Podatki Dzierżawy, podatki lokalne: Dzierżawa stopnia wodnego Podatek za grunty Skarbu Paostwa pokryte wodami Podatek od nieruchomości Podatek dochodowy (w zależności od sytuacji prawnej MEW) Osoba fizyczna Osoba prawna Podatek z tyt. dochodów ze sprzedaży praw majątkowych do świadectw pochodzenia Podatek Akcyzowy

10 Budowa MEW

11

12 Śruba Archimedesa jest maszyną prostą, Ultra nisko-spadowa implementacja turbiny Kaplana (VLH) VERY LOW HEAD KROK1: Przygotowanie terenu, prace konstrukcyjne.

13 Śruba Archimedesa jest maszyną prostą, Ultra nisko-spadowa implementacja turbiny Kaplana (VLH) VERY LOW HEAD KROK2: Rozładunek.

14 Śruba Archimedesa jest maszyną prostą, Ultra nisko-spadowa implementacja turbiny Kaplana (VLH) VERY LOW HEAD KROK3: montaż VLH.

15 Śruba Archimedesa jest maszyną prostą, Ultra nisko-spadowa implementacja turbiny Kaplana (VLH) VERY LOW HEAD KROK4: Instalacja.

16 Śruba Archimedesa jest maszyną prostą, Ultra nisko-spadowa implementacja turbiny Kaplana (VLH) VERY LOW HEAD KROK5: Testy.

17 Przepławki Przepławki o charakterze technicznym można podzielid na: komorowe (konwencjonalne, romboidalne); szczelinowe; o prądzie wstecznym; węgorzowe (rynny). O skuteczności przepławki decydują takie czynniki jak: spadek dna, wysokośd stopni, prędkości i objętości przepływu wody, napełnienie, materiał wykorzystany do budowy i usytuowanie przepławki. Najczęściej do budowy używany jest beton (decyduje dostępnośd i wygoda), coraz częściej przy budowie stosuje się materiały naturalne - drewno lub kamieo jako materiału bardziej zbliżonego naturze. Komorowa Romboidalna Szczelinowa o prądzie wstecznym Denila

18 Wassertiefe [m] Analiza rozkładu przepływu nurt wabiący Querschnittsbreite [m]

19 Przepławka ryglowa naturalna

20 Przepławka ryglowa naturalna funkcjonowanie, budowa

21 Przepławka techniczna

22 Przepławka techniczna

23 Bariery elektryczne - dwubiegunowe

24 ASPEKT FORMALNO-PRAWNY Przed przystąpieniem do realizacji inwestycji wykorzystującej odnawialne źródła energii każdy inwestor powinien: Uzyskad zdolnośd prawną do realizacji przedsięwzięcia; Sporządzid raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko w przypadku inwestycji kwalifikującej się do: planowanego przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływad na środowisko; planowanego przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływad na środowisko, dla którego obowiązek jest stwierdzony w drodze postanowienia przez organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach; planowanego przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływad na obszar NATURA 2000, dla którego obowiązek jest stwierdzony w drodze postanowienia przez organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach; Uzyskad decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia; Uzyskad decyzję o warunkach zabudowy (w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego) Otrzymad koncesję na wytwarzanie energii elektrycznej;

25 ASPEKT FORMALNO-PRAWNY Uzyskad od operatora sieci rozdzielczej techniczne warunki przyłączenia (na tym etapie niezbędne jest wykonanie ekspertyzy przyłączeniowej określającej wpływ planowanej inwestycji na system elektroenergetyczny); Przygotowad projekt budowlany i inne elementy dokumentacji technicznej (projekt zagospodarowania terenu na podkładzie geodezyjnym, uzgodnienia lokalizacji obiektu, wyniki badao geologiczno-inżynierskich terenu, uzgodnienia dokumentacji w zakresie kolizji z innymi elementami infrastruktury, raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, umowa o przyłączeniu do sieci elektroenergetycznej); Otworzyd linię kredytową w przypadku braku innych możliwości finansowania; Uzyskad prawomocną decyzję pozwolenia na budowę; Realizowad budowę; Dokonad odbioru technicznego; Uzyskad pozwolenie na użytkowanie oraz dokonad odbioru koocowego Dodatkowo budowa małej elektrowni wodnej (MEW), zgodnie z Ustawą z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne, wymaga Pozwolenia wodnoprawnego

26 ASPEKT FORMALNO-PRAWNY Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz z późniejszymi zmianami); Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2003 r. Nr 207, poz z późn. zm.); Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2001 r. Nr 62, poz. 627 z późn. zm.); Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2004 r. Nr 92, poz. 880 z późn. zm.); Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz.U. z 2005 r. Nr 167, poz. 1399); Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz.U. z 2001 r. Nr 115, poz z późniejszymi zmianami); Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717 z późn. zm.); Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. z 2005 r. Nr 228, poz z późn. zm.);

27 ASPEKT FORMALNO-PRAWNY Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięd mogących znacząco oddziaływad na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowao związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz.U. z 2004 r. Nr 257, poz z późniejszymi zmianami); Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązku zakupu energii elektrycznej wytworzonej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła (Dz.U. z 2004 r. Nr 267, poz. 2657); Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązku zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii (Dz.U. z 2004 r. Nr 267, poz. 2656); Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia r. w sprawie szczegółowych warunków przyłączenia podmiotów do sieci elektroenergetycznych, ruchu i eksploatacji tych sieci (Dz.U. z 2005 r. Nr 2, poz. 6); Instrukcja Ruchu i Eksploatacji Sieci Rozdzielczej (IRiESR) LUBZEL SA, Lublin 2002 r. (oraz innych spółek dystrybucyjnych).

28 MEW A ŚRODOWISKO NATURALNE Powierzchniowa i gruntowa retencja wody Różnicowanie ekosystemów Bezpośrednia ochrona walorów przyrodniczych Bieżący monitoring czystości wód Oczyszczanie rzek i wywóz nieczystości zatrzymywanych na kratach Czyszczenie i konserwacja rzek w obrębie cofki, jazów i dolnej wody Budowa przepławek na już istniejących jazach umożliwiających odtworzenie dawnych kierunków migracji ryb Rekultywacja zbiorników wodnych, wykorzystanie namułów z bagrowania Działania proekologiczne

29 MEW A ŚRODOWISKO NATURALNE Redukcja emisji zanieczyszczeo na 1MWh: siarką o 6,0 19,0 kg tlenkami azotu o 3,0 9,0 kg ołowiem o g rtęcią o 0,06 0,15 g arsenem o g strontem o g miedzią o g dwutlenkiem węgla o 1000 kg pyłami o 1 4 kg popiołami o kg

30

31 MEW A ŻYCIE CZŁOWIEKA Utrzymanie stopni urządzeo wodnych co odciąża skarb paostwa Utrzymanie punktów czerpania wody, uczestnictwo w akcjach przeciwpożarowych i przeciwpowodziowych Ochrona zabytkowych budowli hydrotechnicznych, budynków i urządzeo technicznych Nowe miejsc pracy na terenach słabo zurbanizowanych przy budowie, eksploatacji i konserwacji MEW Miejsca pracy w rodzimych przedsiębiorstwach produkujących urządzenia dla MEW Agroturystyka Stworzenie i utrzymanie więzi kulturowych wokół siłowni wodnych Rezerwowe źródło energii Poprawa parametrów sieci energetycznych Obniżenie strat przesyłowych

32 Energia pływów, fal i prądów morskich

33

34 Energia dyfuzji

35 Energia dyfuzji Teoretycznie do pozyskiwania energii można również wykorzystad zmianę stężenia wody w wyniku mieszania wody słodkiej z wodą morską. Energia dyfuzji rzeki wpływającej do morza odpowiada energii 270m spadu tej rzeki. Prace nad wykorzystaniem dyfuzji w technice trwają od 1930 roku. Szacunki kosztu tej technologii wachają się od 0,02..1,3 USD/kW

36 BARIERY ROZWOJU MAŁYCH ELEKTROWNI WODNYCH

37 Prawne Finansowe Techniczne Środowiskowe Edukacyjne

38 Prawne brak jednolitych procedur, ciągłe zmiany legislacyjne brak stosownych unormowao prawnych określających w sposób jednoznaczny program i politykę w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii; brak jednoznacznej polityki paostwa w zakresie mew kto ma budowad - prywatny - samorząd (warunki RPO)-RZGW- Paostwo, procedury udostępniania obiektów - niejednoznaczne stanowiska RZGW,...]; skomplikowany, wieloetapowy proces uzyskiwania pozwoleo, gdzie na każdym etapie (nawet bardzo wczesnym) trzeba przedstawid praktycznie gotowy projekt, a różne organy rozstrzygają o tych samych kwestiach bardzo często z różnym wynikiem;

39 Finansowe utrudniony dostęp do kredytów ze względu na nieprzewidywalny i długi proces przygotowania inwestycji bardzo niskie wykorzystanie środków pomocowych UE (jedynie kilka projektów w skali kraju skorzystało lub korzysta z takich środków) mimo dużych trudności w uzyskaniu dotacji i stosunkowo długich okresów zwrotu kapitału istnieje duże zainteresowanie inwestorów budowaniem MEW system wspierania OZE działa dobrze od 2005 roku

40 Techniczne brak barier istnieje bardzo duży niewykorzystany potencjał energii wody w naszym kraju ciągle rozwijający się poziom technologiczny MEW mimo że od ponad 100 lat są niepodważalnie najsprawniejszymi spośród wszystkich technologii wytwarzania energii elektrycznej na świecie obecnie najnowsze konstrukcje turbin są w stanie spełnid najbardziej restrykcyjne wymagania środowiskowe w naszym kraju nowe technologie przesuwają barierę ekonomiczną minimalnej wysokości piętrzenia dla mew

41 Środowiskowe Nie istnieją technologie energetyczne nie ingerujące w środowisko naturalne także technologie OZE najbardziej kontrowersyjna bariera (OZE ochrona środowiska) mimo iż wielu ekologów głośno krzyczy o bardzo negatywnym wpływie elektrowni wodnych na środowisko to wyniki badao naukowców z UMK w Toruniu wykazują korzystny wpływ Włocławskiego piętrzenia na jakośd wody poniżej zbiornika, a poprzez podniesienie poziomu wód gruntowych, rozwój fauny i flory powstał Gostyniosko-Włocławski Park Krajobrazowy w wielu lokalizacjach zmiany spowodowane w środowisku przez MEW / EW są na tyle cenne, że po jakimś czasie od wybudowania mew objęto te tereny ochroną prawną, jako szczególnie cenne przyrodniczo i krajobrazowo.

42 Elektrownie wodne na obszarach chronionych w Polsce

43

44

45

46 Obszary chronione na lubelszczyźnie

47 Środowiskowe bezpodstawne przypisywanie MEW negatywnego wpływu na środowisko brak wypracowanych metod uniknięcia konfliktów z ochroną przyrody i krajobrazu Małe Elektrownie Wodne są często jedyną drogą powstawania przepławek. Stosując współczesne techniki inżynierii ekologicznej, można uzyskad stan równowagi ekologicznej przyjazny zarówno człowiekowi, jak i jego środowisku zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju

48 Edukacyjne Brak programów edukacyjno-szkoleniowych dotyczących odnawialnych źródeł energii adresowanych do inżynierów, projektantów, architektów, przedstawicieli sektora energetycznego, bankowości i decydentów Brak rzetelnej wiedzy wśród urzędników paostwowych ilustruje cytat wypowiedzi Ministra Środowiska z dnia : Małe elektrownie wodne ze względu na swój stosunkowo niski (w porównaniu z innymi źródłami energii odnawialnej) potencjał energetyczny przy jednoczesnych znacznych szkodach środowiskowych takich inwestycji, nie powinny powstawad wszędzie. Ich lokalizacja powinna uwzględniad wyłącznie istniejące już w tej chwili piętrzenia na rzekach (to wymóg prawa wodnego) Aby to zagwarantowad, potrzebne są takie zmiany w prawie, które w sposób transparentny i jasny dla potencjalnych inwestorów zagwarantują realizację tej strategii, która opiera się i na konstytucyjnej zasadzie działania w duchu zrównoważonego rozwoju i jest zgodna z Polityką Ekologiczną Paostwa

49 W związku z przyjęciem przez Radę Ministrów w dniu 10 listopada 2009 r. dokumentu pn.: "Polityka energetyczna Polski do 2030 roku, Ministerstwo Gospodarki rozpoczęło działania związane z realizacją zadań z niej wynikających. Mając na uwadze powyższe uprzejmie informuję o powołaniu zespołu roboczego, do zadań którego należeć będą: 1) współpraca przy wypracowaniu kryteriów inwentaryzacji urządzeń piętrzących stanowiących własność Skarbu Państwa, 2) współpraca przy wypracowywaniu zasad udostępniania istniejących urządzeń piętrzących stanowiących własność Skarbu Państwa na cele energetycznego korzystania z wód podmiotom innym niż podmioty wykonujące prawa właścicielskie stosunku do wód. Ponadto celem przedmiotowego Zespołu będzie współpraca między podmiotami uczestniczącymi w jego pracach zmierzająca do eliminacji barier dla rozwoju energetyki wodnej w Polsce zgodnie z podpisaną przez resort gospodarki, skarbu państwa oraz KZGW w dniu 7 października 2009 r. Deklaracji współpracy na rzecz rozwoju energetyki wodnej w Polsce. W związku z powyższym, uprzejmie proszę o wyznaczenie Państwa przedstawicieli. którzy uczestniczyć będą w pracach ww. Zespołu. Ze strony Ministerstwa Gospodarki w pracach zespołu uczestniczyć będzie Pani Iwona Gawłowska, Naczelnik Wydziału odnawialnych Źródeł Energii, Biopaliw i Jakości Paliw Departamentu Energetyki (tel ).

50 RYZYKA W PRACY ELEKTROWNI WODNYCH

51 Środowisko ŹRÓDŁA RYZYK W PRACY ELEKTROWNI WODNYCH ELEKTROWNIA jest źródłem ryzyk w stosunku do ŚRODOWISKA ŚRODOWISKO jest źródłem ryzyk w stosunku do ELEKTROWNI Ludzie ELEKTROWNIA jest źródłem ryzyk w stosunku do LUDZI (personel, osoby postronne, goście hotelowi, kłusownicy ) LUDZIE są źródłem ryzyk w stosunku do ELEKTROWNI Sied energetyczna ELEKTROWNIA jest źródłem ryzyk w stosunku do SIECI SIED jest źródłem ryzyk w stosunku do ELEKTROWNI

52

53

54 PODMIOTY UBEZPIECZENIA GRUPOWEGO Inicjator: Towarzystwo Rozwoju Małych Elektrowni Wodnych Ubezpieczający/Ubezpieczony: właściciele małych elektrowni wodnych członkowie TR MEW Ubezpieczyciel: Sopockie Towarzystwo Ubezpieczeo Ergo Hestia S.A. Broker: Kancelaria Brokerska KO-RO

55 TRMEW / TEW / IHA / ESHA Towarzystwo Rozwoju Małych Elektrowni Wodnych Towarzystwo elektrowni Wodnych International Hydropower Association (IHA) European Small Hydropower Association (ESHA)

56

57 ŹRÓDŁA 1) (fotografie) Wikimedia Commos ( ) 2) (filmy) Siała z Natury, Wielka Woda udostępnione Kuba Puchowski 3) Discavery Science, fr. filmu Budując Przyszłośd 4) (filmy i zdjęcia) VLH ( ) 5) Wikipedia ( ) 6) Materiały TRMEW ( 7) Materiały TEW ( 8) Materiały 3W-Studio ( 9) Materiały Ideopolis ( 10) Materiały ESHA ( ) 11) Informacje pochodzące z prezentacji wygłoszonych na konferencji GreenPower ) Proekologiczne odnawialne źródła energii Witold M.Lewandowski WNT 2008 (wydanie czwarte) 13) Marian Hoffman, Małe elektrownie wodne poradnik, Wydawnictwo Nabba, Warszawa 1992 r. 14) Raport PSE rok ) Raporty i publikacje URE 16) GESS-CZ s.r.o. 17) Materiały ze strony

58 Ostrzeżenie! Informacja zawarta w niniejszej prezentacji może byd poufna lub podlegad innym ograniczeniom formalno prawnym. Rozpowszechnianie, kopiowanie, ujawnianie lub przekazywanie osobom trzecim w jakiejkolwiek formie informacji zawartych w niniejszym dokumencie w całości lub w części bez zgody autora może stanowid naruszenie praw autorskich.