Selektywna zbiórka bioodpadów jako zadanie gminy MACIEJ KIEŁBUS

Transkrypt

1 Selektywna zbiórka bioodpadów jako zadanie gminy MACIEJ KIEŁBUS Partner Kancelaria Prawna Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu Redaktor Naczelny Portalu PrawoDlaSamorządu.pl

2 MACIEJ KIEŁBUS Tel. (48 61) Tel. kom Fax. (48 61) Partner w Dziale Prawa Administracyjnego Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners sp. k. w Poznaniu; Doradca prawny ogólnopolskich i regionalnych organizacji samorządowych, w tym Związku Miast Polskich, Związku Gmin Wiejskich RP, Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Wlkp., Zrzeszenia Gmin Województwa Pomorskiego Wykładowca z zakresu prawa administracyjnego na studiach podyplomowych organizowanych przez WPiA Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu oraz Wyższą Szkołę Bankową w Poznaniu Prelegent na szkoleniach, seminariach i konferencjach poświęconych zagadnieniom prawa samorządowego; Autor publikacji w czasopismach naukowych, prasie codziennej i publikacjach branżowych, w tym Piśmie Samorządu Terytorialnego WSPÓLNOTA oraz Przeglądzie Komunalnym. Redaktor Naczelny portalu PrawoDlaSamorzadu.PL

3 USTAWA O ODPADACH ODPADY ULEGAJĄCE BIODEGRADACJI BIOODPADY ODPADY ZIELONE odpady, które ulegają rozkładowi tlenowemu lub beztlenowemu przy udziale mikroorganizmów ulegające biodegradacji odpady z ogrodów i parków, odpady spożywcze i kuchenne z gospodarstw domowych, gastronomii, zakładów zbiorowego żywienia, jednostek handlu detalicznego, a także porównywalne odpady z zakładów produkujących lub wprowadzających do obrotu żywność; odpady komunalne stanowiące części roślin pochodzących z pielęgnacji terenów zielonych, ogrodów, parków i cmentarzy, a także z targowisk, z wyłączeniem odpadów z czyszczenia ulic i placów;

4 USTAWA O ODPADACH Zakazuje się przetwarzania: 1) zmieszanych odpadów komunalnych, 2) pozostałości z sortowania odpadów komunalnych oraz pozostałości z procesu mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych, o ile są przeznaczone do składowania, 3) odpadów zielonych - poza obszarem regionu gospodarki odpadami komunalnymi, na którym zostały wytworzone. Zakazuje się zbierania poza miejscem wytwarzania: 1) pozostałości z sortowania odpadów komunalnych, o ile są przeznaczone do składowania; 2) komunalnych osadów ściekowych; 3) zakaźnych odpadów medycznych; 4) zakaźnych odpadów weterynaryjnych; 5) zmieszanych odpadów komunalnych; 6) odpadów zielonych.

5 USTAWA O UTRZYMANIU CZYSTOŚCI I PORZĄDKU W GMINACH Wójt, burmistrz lub prezydent miasta w przypadku sporządzania specyfikacji istotnych warunków zamówienia określa w niej w szczególności: 1)wymogi dotyczące przekazywania odebranych zmieszanych odpadów komunalnych oraz odpadów zielonych do regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych; 2)rodzaje odpadów komunalnych odbieranych selektywnie od właścicieli nieruchomości; 3)standard sanitarny wykonywania usług oraz ochrony środowiska; 4)obowiązek prowadzenia dokumentacji związanej z działalnością objętą zamówieniem; 5)instalacje, w szczególności regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych, do których podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, jest obowiązany przekazać odebrane odpady - w przypadku przetargu na odbieranie odpadów od właścicieli nieruchomości lub zobowiązuje do wskazania takich instalacji w ofercie - w przypadku przetargu na odbieranie i zagospodarowywanie tych odpadów; w przypadku niewielkich ilości odebranych odpadów selektywnie zbieranych niepodlegających przekazaniu do regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych możliwe jest wskazanie podmiotu zbierającego te odpady; 6)szczegółowe wymagania stawiane przedsiębiorcom odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości.

6 Art. 9e. [Obowiązki odbierającego odpady komunalne] 1. Podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości jest obowiązany do przekazywania odebranych od właścicieli nieruchomości: 1)selektywnie zebranych odpadów komunalnych bezpośrednio lub za pośrednictwem innego zbierającego odpady do instalacji odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, zgodnie z hierarchią sposobów postępowania z odpadami, o której mowa w art. 17 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach; 2)zmieszanych odpadów komunalnych oraz odpadów zielonych bezpośrednio do regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych. Art. 9j. [Wykreślenie z rejestru] 1. Wykreślenie z rejestru następuje w przypadkach, o których mowa w art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. 2. Wykreślenie z rejestru następuje także w przypadku gdy: 1)wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywania działalności gospodarczej objętej wpisem; 2)stwierdzono trwałe zaprzestanie wykonywania przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej na terenie gminy objętej wpisem; 3)stwierdzono, że przedsiębiorca nie spełnia wymagań określonych dla podmiotu odbierającego odpady komunalne od właścicieli nieruchomości; 4)stwierdzono, że przedsiębiorca po raz drugi przekazuje zmieszane odpady komunalne lub odpady zielone do instalacji innych niż regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych, z zastrzeżeniem art. 9e ust. 1a-1c oraz art. 9l ust. 2; 5)przedsiębiorca odbierający odpady komunalne na podstawie umowy z właścicielem nieruchomości w kolejnym roku kalendarzowym nie osiągnął poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami oraz ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 3b ust. 2 i art. 3c ust. 2.

7 USTAWA O UTRZYMANIU CZYSTOŚCI I PORZĄDKU W GMINACH Gminy zapewniają czystość i porządek na swoim terenie i tworzą warunki niezbędne do ich utrzymania, a w szczególności: ( ) 5) ustanawiają selektywne zbieranie odpadów komunalnych obejmujące co najmniej następujące frakcje odpadów: papieru, metalu, tworzywa sztucznego, szkła i opakowań wielomateriałowych oraz odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, w tym odpadów opakowaniowych ulegających biodegradacji; 6) tworzą punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych w sposób zapewniający łatwy dostęp dla wszystkich mieszkańców gminy, które zapewniają przyjmowanie co najmniej takich odpadów komunalnych jak: przeterminowane leki i chemikalia, zużyte baterie i akumulatory, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, meble i inne odpady wielkogabarytowe, zużyte opony, odpady zielone oraz odpady budowlane i rozbiórkowe stanowiące odpady komunalne, a także odpadów komunalnych określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 4a; 7) zapewniają osiągnięcie odpowiednich poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami oraz ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania;

8 Art. 3c. UCPG USTAWA O UTRZYMANIU CZYSTOŚCI I PORZĄDKU W GMINACH 1. Gminy są obowiązane ograniczyć masę odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania: 1)do dnia 16 lipca 2013 r. - do nie więcej niż 50% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania, 2)do dnia 16 lipca 2020 r. - do nie więcej niż 35% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania - w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r. 2. Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia: 1)poziomy ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania, które gmina jest obowiązana osiągnąć w poszczególnych latach, uwzględniając potrzebę osiągnięcia poziomów określonych w ust. 1; 2)sposób obliczania poziomu ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania, uwzględniając uzasadnione szacunki masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonych na mieszkańca w 1995 r., dane statystyczne dotyczące liczby mieszkańców zamieszkujących daną gminę oraz procentowy udział odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania.

9 3. Sprawozdanie zawiera informacje o masie: 1)poszczególnych rodzajów odebranych odpadów komunalnych, w tym odpadów ulegających biodegradacji, oraz sposobie ich zagospodarowania, wraz ze wskazaniem instalacji, do których zostały przekazane odpady komunalne odebrane od właścicieli nieruchomości; 2)pozostałości z sortowania i pozostałości z mechaniczno-biologicznego przetwarzania, przeznaczonych do składowania powstałych z odebranych przez podmiot odpadów komunalnych; 3)odpadów papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła przygotowanych do ponownego użycia i poddanych recyklingowi; 4)odpadów budowlanych i rozbiórkowych będących odpadami komunalnymi, przygotowanych do ponownego użycia, poddanych recyklingowi i innym procesom odzysku. Art. 9n UCPG USTAWA O UTRZYMANIU CZYSTOŚCI I PORZĄDKU W GMINACH 1. Podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości jest obowiązany do sporządzania półrocznych sprawozdań. 2. Sprawozdanie jest przekazywane wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta w terminie do końca miesiąca następującego po upływie półrocza, którego dotyczy.

10 USTAWA O UTRZYMANIU CZYSTOŚCI I PORZĄDKU W GMINACH Dopuszcza się zróżnicowanie częstotliwości odbierania odpadów w szczególności w zależności od ilości wytwarzanych odpadów i ich rodzajów, z tym że w okresie od kwietnia do października częstotliwość odbierania zmieszanych odpadów komunalnych oraz bioodpadów stanowiących odpady komunalne nie może być rzadsza niż raz na tydzień z budynków wielolokalowych i nie rzadsza niż raz na dwa tygodnie z zabudowy jednorodzinnej; w przypadku gmin wiejskich oraz części wiejskiej gmin miejsko-wiejskich częstotliwość odbierania zmieszanych odpadów komunalnych oraz bioodpadów stanowiących odpady komunalne może być rzadsza.

11 USTAWA O UTRZYMANIU CZYSTOŚCI I PORZĄDKU W GMINACH W uchwale, o której mowa w ust. 3, dopuszcza się ograniczenie ilości odpadów zielonych, zużytych opon, odpadów wielkogabarytowych oraz odpadów budowlanych i rozbiórkowych stanowiących odpady komunalne odbieranych lub przyjmowanych przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości w zamian za pobraną opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

12 3. Selektywnie zbiera się:1) papier; 2) szkło; 3) metale; 4) tworzywa sztuczne; 5) ODPADY ULEGAJĄCE BIODEGRADACJI, ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM BIOODPADÓW. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1 z dnia 29 grudnia 2016 r. w sprawie szczegółowego sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów Na podstawie art. 4a ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2016 r. poz. 250, 1020, 1250 i 1920) zarządza się, co następuje: 1. Rozporządzenie określa:1) szczegółowy sposób selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów oraz kiedy wymóg selektywnego zbierania uważa się za spełniony; 2) odpady komunalne podlegające obowiązkowi selektywnego zbierania spośród wskazanych w art. 3b ust. 1 i art. 3c ust. 1 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, zwanej dalej "ustawą" Frakcje odpadów, o których mowa w 3, zbiera się w pojemnikach. 2. Dopuszcza się zbieranie wybranych frakcji odpadów w miejscu ich wytworzenia w workach.

13 ZASADY SELEKTYWNEJ ZBIÓRKI WSTĘPNE ZAŁOŻENIA PROJEKTU ROZPORZĄDZENIA MODEL 1 MODEL 2 MODEL 3 Papier Metal Tworzywa sztuczne i opak. wielomat. Szkło Odpady zmieszane Papier Metal Tworzywa sztuczne i opak. wielomat. Szkło Roślinne odpady ulegające biodegradacji Odpady zmieszane Papier Metal Tworzywa sztuczne i opak. wielomat. Szkło Roślinne odpady ulegające biodegradacji Popioły z gospodarstw Odpady zmieszane

14 ZASADY SELEKTYWNEJ ZBIÓRKI WSTĘPNE ZAŁOŻENIA PROJEKTU ROZPORZĄDZENIA

15 Natomiast, w przypadku podjęcia decyzji przez gminę o oddzielnym zbieraniu odpadów kuchennych i zielonych, odpady kuchenne powstające w sposób ciągły w gospodarstwie domowym (niezależnie od pory roku) należy zbierać w pojemnikach lub workach koloru brązowego z napisem Bio, natomiast odpady zielone powinny być zbierane w sposób określony przez gminę w regulaminie utrzymania czystości i porządku na terenie gminy SELEKTYWNA ZBIÓRKA W INTERPRETACJACH MINISTERSTWA PYTANIE: Czy gminy mogą oddzielnie zbierać odpady zielone (rozumiane jako odpady komunalne stanowiące części roślin pochodzących z pielęgnacji terenów zielonych, ogrodów, parków i cmentarzy, a także z targowisk, z wyłączeniem odpadów z czyszczenia ulic i placów), czy też zobowiązane są do łącznego zbierania wszystkich odpadów ulegających biodegradacji (rozumiane jako odpady, które ulegają rozkładowi tlenowemu lub beztlenowemu przy udziale mikroorganizmów)? Jeśli możliwym jest zbieranie oddzielne odpadów zielonych, jak powinien być oznaczony pojemnik / worek przeznaczony na tę frakcję odpadów? ODPOWIEDŹ MINISTERSTWA: Zatem gmina na podstawie analizy możliwości przetwarzania odpadów komunalnych powinna określić czy będzie zbierała odpady zielone łącznie z odpadami kuchennymi, czy też określi oddzielny sposób ich zbierania w ramach obowiązku selektywnego zbierania odpadów ulegających biodegradacji.

16

17 Charakter selektywnej zbiórki?!

18 Rekomendowane są następujące rozwiązania: 5. wprowadzenie możliwości zwolnienia w części z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi właścicieli nieruchomości posiadających kompostownik przydomowy; Źródło:

19 Źródło: KPGO 2022 KIERUNKI DZIAŁAŃ W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA POWSTAWANIU ODPADÓW ORAZ KSZTAŁTOWANIA SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI W ZAKRESIE ZBIERANIA I TRANSPORTU oprócz zapewnienia selektywnego odbierania odpadów komunalnych u źródła oraz przyjmowania odpadów w PSZOK zalecane jest zapewnienie zbierania odpadów przez gniazda na odpady opakowaniowe selektywnie zbierane oraz mobilne punkty zbierania; zagospodarowanie na terenach wiejskich odpadów zielonych i innych bioodpadów we własnym zakresie, między innymi w kompostownikach przydomowych lub w biogazowniach rolniczych, a na terenach z zabudową jednorodzinną w kompostownikach przydomowych.

20 Źródło: KPGO 2022 KIERUNKI DZIAŁAŃ W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA POWSTAWANIU ODPADÓW ORAZ KSZTAŁTOWANIA SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI W ZAKRESIE ODZYSKU I UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW tworzenia przez jednostki samorządu terytorialnego zachęt w zakresie zagospodarowywania odpadów zielonych i innych bioodpadów w przydomowych kompostownikach (finansowanie lub współfinansowanie zakupu przydomowych kompostowników) ustalone przez nią kryteria lub określić szczegółowo zasady ustalania tych opłat. ZWOLNIENIA PRZEDMIOTOWE??? Art. 6k ust. 4 UCPG (od do ) Rada gminy określając warunki opłat zgodnie z metodą, o której mowa w art. 6j ust. 1 i 2, może różnicować stawki opłat, wprowadzać zwolnienia przedmiotowe, ustanawiać dopłaty dla właścicieli nieruchomości, o których mowa w art. 6c ust. 1, spełniających

21 !

22 Odbiegające od najwyższych poziomów europejskich i światowych poziomy zbierania i zagospodarowania odpadów komunalnych stanowią poważny problem, zarówno z punktu widzenia środowiskowego, jak i gospodarczego. To ostatnie wiąże się z niewystarczającą podażą surowców wtórnych dla krajowej gospodarki. Działania wprowadzone przed kilku laty nie doprowadziły do znaczących zmian, które obrazowałyby statystyki dot. odpadów. Dlatego też analizy wymaga czy usprawniać obecnie działający system czy dokonać próby całkowitego jego przeformułowania. Konieczna zmiana skutkująca kilkudziesięcioprocentową redukcją składowania odpadów mogłaby być jednym z kół zamachowych rozwoju polskiej gospodarki, w szczególności z punktu widzenia zmiany wykorzystywania surowców z pierwotnych na wtórne. Źródło:

23 Propozycje działań analiza efektywności obecnych regulacji dot. odpadów komunalnych: dokonana zostanie analiza skuteczności obecnego systemu przez pryzmat tych surowców pochodzących z odpadów komunalnych, które stanowią istotny surowiec dla przemysłu w Polsce (MŚ); zidentyfikowanie barier na poziomie samorządowym w zwiększeniu efektywności zbierania i zagospodarowania odpadów komunalnych: dokonana zostanie analiza na poziomie lokalnym dot. tych elementów, które stanowią bariery zwiększenia poziomów zbierania i recyklingu odpadów komunalnych. Ocena taka powinna objąć zarówno konsumentów, jak i przedsiębiorców i organy zajmujące się odpadami z poziomu lokalnego (MŚ); pilotaż oraz analiza wprowadzenia alternatywnych do obecnie istniejących sposobów zbierania odpadów komunalnych: przeprowadzony zostanie pilotaż alternatywnego systemu selektywnej zbiórki oraz analiza możliwości stworzenia dodatkowych i komplementarnych z obecnie istniejącym, systemów selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, która ze względu na specyficzne warunki mogłaby zwiększyć ilość wytworzonych dobrej jakości surowców wtórnych (MŚ). Powyższe analizy mogą posłużyć jako podstawy do zaproponowania zmian legislacyjnych w celu zwiększenia wykorzystania surowców wtórnych w gospodarce

24 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!!! MACIEJ KIEŁBUS DR KRYSTIAN ZIEMSKI & PARTNERS KANCELARIA PRAWNA SP. K. ul. Strusia 10, Poznań tel. (48) , fax (48)