Planowana nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach

Transkrypt

1 Planowana nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach Mateusz Karciarz Dr Krystian Ziemski & Partners Kancelaria Prawna Ogólnopolska Konferencja Gospodarka Odpadami Komunalnymi Legnica Smart City 2017 III ponadregionalna wymiana doświadczeń Legnica, dnia 16 listopada 2017 r.

2

3 Sławomir Mazurek: Nowelizacja ustawy o czystości i porządku w gminach jeszcze w tym roku Doczekamy się nowelizacji jeszcze w tym roku? - Mam nadzieję, że tak. Mobilizuje nas to co się ciągle dzieje w Polsce, to porzucanie odpadów, wywożenie ich do lasów. To jest wyraźny sygnał, że zmiany są konieczne jak najszybciej. Widać, że to wzmocnienie kontroli jest potrzebne, także ze strony samorządów, które przecież za to co znajduje się na ich terenie odpowiadają ustawowo.

4

5 Przykładowe cele w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi: zmniejszenie udziału zmieszanych odpadów komunalnych w całym strumieniu zbieranych odpadów (zwiększenie udziału odpadów zbieranych selektywnie): objęcie wszystkich właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy systemem selektywnego zbierania odpadów komunalnych, wprowadzenie jednolitych standardów selektywnego zbierania odpadów komunalnych na terenie całego kraju do końca 2021 r. zestandaryzowanie ma na celu zapewnienie minimalnego poziomu selektywnego zbierania odpadów szczególnie w odniesieniu do gmin w których stosuje się niedopuszczalny podział na odpady suche - mokre, zapewnienie jak najwyższej jakości zbieranych odpadów przez odpowiednie systemy selektywnego zbierania odpadów, w taki sposób, aby mogły one zostać w możliwie najbardziej efektywny sposób poddane recyklingowi, wprowadzenie we wszystkich gminach w kraju systemów selektywnego odbierania odpadów zielonych i innych bioodpadów u źródła do końca 2021 r.;

6 USTAWA O ODPADACH ODPADY ULEGAJĄCE BIODEGRADACJI BIOODPADY ODPADY ZIELONE odpady, które ulegają rozkładowi tlenowemu lub beztlenowemu przy udziale mikroorganizmów ulegające biodegradacji odpady z ogrodów i parków, odpady spożywcze i kuchenne z gospodarstw domowych, gastronomii, zakładów zbiorowego żywienia, jednostek handlu detalicznego, a także porównywalne odpady z zakładów produkujących lub wprowadzających do obrotu żywność; odpady komunalne stanowiące części roślin pochodzących z pielęgnacji terenów zielonych, ogrodów, parków i cmentarzy, a także z targowisk, z wyłączeniem odpadów z czyszczenia ulic i placów;

7 USTAWA O ODPADACH Zakazuje się przetwarzania: 1) zmieszanych odpadów komunalnych, 2) pozostałości z sortowania odpadów komunalnych oraz pozostałości z procesu mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych, o ile są przeznaczone do składowania, 3) odpadów zielonych - poza obszarem regionu gospodarki odpadami komunalnymi, na którym zostały wytworzone. Zakazuje się zbierania poza miejscem wytwarzania: 1) pozostałości z sortowania odpadów komunalnych, o ile są przeznaczone do składowania; 2) komunalnych osadów ściekowych; 3) zakaźnych odpadów medycznych; 4) zakaźnych odpadów weterynaryjnych; 5) zmieszanych odpadów komunalnych; 6) odpadów zielonych.

8 3. Selektywnie zbiera się:1) papier; 2) szkło; 3) metale; 4) tworzywa sztuczne; 5) ODPADY ULEGAJĄCE BIODEGRADACJI, ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM BIOODPADÓW. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1 z dnia 29 grudnia 2016 r. w sprawie szczegółowego sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów Na podstawie art. 4a ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2016 r. poz. 250, 1020, 1250 i 1920) zarządza się, co następuje: 1. Rozporządzenie określa:1) szczegółowy sposób selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów oraz kiedy wymóg selektywnego zbierania uważa się za spełniony; 2) odpady komunalne podlegające obowiązkowi selektywnego zbierania spośród wskazanych w art. 3b ust. 1 i art. 3c ust. 1 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, zwanej dalej "ustawą" Frakcje odpadów, o których mowa w 3, zbiera się w pojemnikach. 2. Dopuszcza się zbieranie wybranych frakcji odpadów w miejscu ich wytworzenia w workach.

9 Natomiast, w przypadku podjęcia decyzji przez gminę o oddzielnym zbieraniu odpadów kuchennych i zielonych, odpady kuchenne powstające w sposób ciągły w gospodarstwie domowym (niezależnie od pory roku) należy zbierać w pojemnikach lub workach koloru brązowego z napisem Bio, natomiast odpady zielone powinny być zbierane w sposób określony przez gminę w regulaminie utrzymania czystości i porządku na terenie gminy SELEKTYWNA ZBIÓRKA W INTERPRETACJACH MINISTERSTWA PYTANIE: Czy gminy mogą oddzielnie zbierać odpady zielone (rozumiane jako odpady komunalne stanowiące części roślin pochodzących z pielęgnacji terenów zielonych, ogrodów, parków i cmentarzy, a także z targowisk, z wyłączeniem odpadów z czyszczenia ulic i placów), czy też zobowiązane są do łącznego zbierania wszystkich odpadów ulegających biodegradacji (rozumiane jako odpady, które ulegają rozkładowi tlenowemu lub beztlenowemu przy udziale mikroorganizmów)? Jeśli możliwym jest zbieranie oddzielne odpadów zielonych, jak powinien być oznaczony pojemnik / worek przeznaczony na tę frakcję odpadów? ODPOWIEDŹ MINISTERSTWA: Zatem gmina na podstawie analizy możliwości przetwarzania odpadów komunalnych powinna określić czy będzie zbierała odpady zielone łącznie z odpadami kuchennymi, czy też określi oddzielny sposób ich zbierania w ramach obowiązku selektywnego zbierania odpadów ulegających biodegradacji.

10 Charakter selektywnej zbiórki?

11 KIERUNKI DZIAŁAŃ W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA POWSTAWANIU ODPADÓW ORAZ KSZTAŁTOWANIA SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI W ZAKRESIE OGÓLNYM stworzenie podstawy prawnej i organizacyjnej dla gmin do prowadzenia kontroli prawidłowego odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych, w szczególności przez zniesienie rozwiązań prawnych odnoszących się do możliwości ryczałtowego rozliczania firmy odbierającej odpady komunalne od mieszkańców proporcjonalnie do ich ilości oraz łączenia przetargu na odbiór i zagospodarowanie odpadów

12 KIERUNKI DZIAŁAŃ W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA POWSTAWANIU ODPADÓW ORAZ KSZTAŁTOWANIA SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI W ZAKRESIE OGÓLNYM określenie procentowej różnicy pomiędzy stawkami opłat za odpady zbierane w sposób selektywny a odpadami zbieranymi w sposób nieselektywny, tak aby stanowiła ona zachętę do selektywnego zbierania odpadów

13 Opłaty za gospodarowanie odpadami Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 listopada 2013 r. K 17/12 Art. 6k ust. 1 i 2 ustawy powołanej w punkcie 1 w zakresie, w jakim nie przewiduje maksymalnej wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, jest niezgodny z art. 84 i art. 217 Konstytucji. Art. 6k ust. 1 UCPG: Rada gminy, w drodze uchwały: 1)dokona wyboru jednej z określonych w art. 6j ust. 1 i 2 metod ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ustali stawkę takiej opłaty; 2)ustali stawkę opłaty za pojemnik o określonej pojemności.

14 Stanowisko Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych wprowadzenie obowiązku ujawnienia rozliczenia zrealizowanych dochodów z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w zestawieniu z wydatkami poniesionymi na finansowanie systemu. Zdaniem przedstawicieli RIO w sprawozdaniu rocznym z wykonania budżetu gminy powinno ujmować się informacje o wysokości zrealizowanych w danym roku dochodów z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz wydatków poniesionych na funkcjonowanie systemu gospodarowania odpadami komunalnymi z wyszczególnieniem tytułów, o których mowa w art. 6r ust. 2-2c ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach wraz z objaśnieniami

15 Taryfy opłat Tomasz Uciński Krajowa Izba Gospodarki Odpadami zasadne jest rozważenie przyjęcia zasad ustalania stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi na zasadach analogicznych do tych, które obowiązują w zakresie przyjmowania taryf za zbiorowe zaopatrzenie w wodę. Rozwiązanie takie umożliwiłoby także wskazanie mieszkańcom gminy konkretnych kryteriów, które były podstawą dla ustalenia stawki opłaty wraz z uzasadnieniem jej wysokości. Ekspertyza na temat możliwości prawnych nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach w zakresie stworzenia mechanizmu określającego sposób ustalenia opłaty dla mieszkańców za gospodarowanie odpadami komunalnymi, w tym zakres informacji niezbędnych do prawidłowego ustalenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. POLINWEST na zlecenie Kancelarii Sejmu RP

16 KIERUNKI DZIAŁAŃ W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA POWSTAWANIU ODPADÓW ORAZ KSZTAŁTOWANIA SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI W ZAKRESIE OGÓLNYM wprowadzenie w przyszłości rozwiązania polegającego na możliwości stosowania zamówień publicznych in house w zakresie gospodarki odpadami w celu umożliwienia gminom efektywnej kontroli sposobu zagospodarowania odpadów komunalnych Rozszerzyć Ograniczyć Nieruchomości mieszane

17 MR i UZP: Będzie nowe Prawo zamówień publicznych MR i UZP pracują nad nowym Prawem zamówień publicznych. Harmonogram prac przewiduje, że pod koniec 2017 r. powstanie koncepcja nowych zamówień publicznych, która zostanie poddana szerokim konsultacjom społecznym. Projekt ustawy powinien być gotowy w pierwszym półroczu 2018 r. "Nowa ustawa z pewnością musi być zgodna z regulacjami unijnymi, czytelna, kompleksowo regulująca wszelkie aspekty procesu przygotowania i udzielania zamówienia publicznego. Powinien to być akt prawny, który będzie 'przyjazny' zarówno dla zamawiających, jak i wykonawców. Ukształtowany w sposób, którego stosowanie przyniesie efekty korzystnie wpływające na rozwój potencjału polskiej gospodarki" opisywała prezes Urzędu Zamówień Publicznych Małgorzata Stręciwilk.

18 KIERUNKI DZIAŁAŃ W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA POWSTAWANIU ODPADÓW ORAZ KSZTAŁTOWANIA SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA POWSTAWANIU ODPADÓW powtórne użycie, w przypadku odpadów komunalnych innych niż odpady żywności i odpady ulegające biodegradacji: tworzenie punktów ponownego użycia umożliwiających wymianę rzeczy używanych, między innymi przy PSZOK. Punkty takie powinny dawać możliwość pozostawienia sprawnych, a już niepotrzebnych, na przykład urządzeń domowych i pobrania innych użytecznych rzeczy, tworzenie punktów napraw rzeczy oraz produktów, które właściciele chcieliby w dalszym ciągu użytkować, lub przekazać po naprawie zainteresowanym, organizowanie giełd wymiany różnych rzeczy, w tym w szczególności urządzeń domowych, ubrań i obuwia, Standaryzacja PSZOK?

19 KIERUNKI DZIAŁAŃ W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA POWSTAWANIU ODPADÓW ORAZ KSZTAŁTOWANIA SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI W ZAKRESIE ZBIERANIA I TRANSPORTU wdrożenie odpowiedniego systemu selektywnego zbierania i odbierania odpadów u źródła co najmniej następujących frakcji odpadów komunalnych: a) papier i tektura, b) metale, tworzywa sztuczne, opakowania wielomateriałowe, c) szkło, d) popiół, e) bioodpady, w tym odpady zielone.

20 KIERUNKI DZIAŁAŃ W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA POWSTAWANIU ODPADÓW ORAZ KSZTAŁTOWANIA SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI W ZAKRESIE ZBIERANIA I TRANSPORTU zapewnienie możliwości selektywnego zbierania za pośrednictwem PSZOK oraz w miarę możliwości w inny dogodny dla mieszkańców sposób, co najmniej następujących frakcji odpadów: a) zużyte baterie i zużyte akumulatory, b) ZSEE, c) przeterminowane leki i chemikalia, d) meble i inne odpady wielkogabarytowe, e) zużyte opony, f) odpady zielone, g) popiół, h) odpady BiR, stanowiące odpady komunalne;

21 ZASADY SELEKTYWNEJ ZBIÓRKI WSTĘPNE ZAŁOŻENIA PROJEKTU ROZPORZĄDZENIA MODEL 1 MODEL 2 MODEL 3 Papier Metal Tworzywa sztuczne i opak. wielomat. Szkło Odpady zmieszane Papier Metal Tworzywa sztuczne i opak. wielomat. Szkło Roślinne odpady ulegające biodegradacji Odpady zmieszane Papier Metal Tworzywa sztuczne i opak. wielomat. Szkło Roślinne odpady ulegające biodegradacji Popioły z gospodarstw Odpady zmieszane

22 ZASADY SELEKTYWNEJ ZBIÓRKI WSTĘPNE ZAŁOŻENIA PROJEKTU ROZPORZĄDZENIA

23 Natomiast podgrupa 10 01, do której błędnie mogą być klasyfikowane popioły z gospodarstw domowych, dotyczy odpadów z elektrowni i innych zakładów energetycznego spalania paliw. W związku z tym, jeżeli popioły pochodzące z gospodarstw domowych są klasyfikowane w podgrupie to jest to działanie niezgodne z obowiązującymi przepisami. KODY ODPADÓW - POPIOŁY WYJAŚNIENIE MINISTERSTWA ŚRODOWISKA Wyjaśnienie Ministerstwa Środowiska do artykułu "Opłaty śmieciowe pójdą w górę. Winna zmiana kodu dla popiołu", zamieszczonego 19 lipca 2017 r. w Dzienniku Gazecie Prawnej. Resort środowiska nie zmieniał klasyfikacji dla popiołów z domowych palenisk. Powinny być one klasyfikowane jako odpady komunalne, zgodnie z definicją odpadów komunalnych, w grupie 20, gdyż przepisy wskazują, że odpady należy klasyfikować uwzględniając źródło ich powstawania. Klasyfikacja taka obowiązuje co najmniej od czasu funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi wprowadzonego ustawą z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw. Zatem nie można mówić tu o zmianie stanowiska przez Ministerstwo Środowiska, gdyż jest ono od dawna utrwalone.

24

25 KIERUNKI DZIAŁAŃ W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA POWSTAWANIU ODPADÓW ORAZ KSZTAŁTOWANIA SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI W ZAKRESIE ZBIERANIA I TRANSPORTU oprócz zapewnienia selektywnego odbierania odpadów komunalnych u źródła oraz przyjmowania odpadów w PSZOK zalecane jest zapewnienie zbierania odpadów przez gniazda na odpady opakowaniowe selektywnie zbierane oraz mobilne punkty zbierania; zagospodarowanie na terenach wiejskich odpadów zielonych i innych bioodpadów we własnym zakresie, między innymi w kompostownikach przydomowych lub w biogazowniach rolniczych, a na terenach z zabudową jednorodzinną w kompostownikach przydomowych.

26 KIERUNKI DZIAŁAŃ W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA POWSTAWANIU ODPADÓW ORAZ KSZTAŁTOWANIA SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI W ZAKRESIE ODZYSKU I UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW tworzenia przez jednostki samorządu terytorialnego zachęt w zakresie zagospodarowywania odpadów zielonych i innych bioodpadów w przydomowych kompostownikach (finansowanie lub współfinansowanie zakupu przydomowych kompostowników) ZWOLNIENIA PRZEDMIOTOWE??? Art. 6k ust. 4 UCPG (od do ) Rada gminy określając warunki opłat zgodnie z metodą, o której mowa w art. 6j ust. 1 i 2, może różnicować stawki opłat, wprowadzać zwolnienia przedmiotowe, ustanawiać dopłaty dla właścicieli nieruchomości, o których mowa w art. 6c ust. 1, spełniających ustalone przez nią kryteria lub określić szczegółowo zasady ustalania tych opłat.

27 Sprawozdawczość???

28 UCHWAŁA NSA z dnia 19 XII W sprawach opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi przepis art. 6q ust. 1 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2016 r. poz. 250 ze zm.) wyłącza stosowanie przepisu art. 39 ust. 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446 ze zm.). 2. Wykładnia dokonana w uchwale wiąże od dnia jej podjęcia.

29

30 CO JESZCZE? Spółdzielnie mieszkaniowe Ogródki działkowe Cmentarze Skupy surowców Statut RIPOK / WPGO / moce przerobowe Gminy turystyczne / aglomeracyjne

31

32 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ! Mateusz Karciarz Dr Krystian Ziemski & Partners Kancelaria Prawna